HADGE 18
SIŊ 65 Rug go de peel ni
Maa jõõre wo—maŋ wee saɓlaŋ Mark wo de Timote
“Baa Mark le wer ɓo, werga á kay me yaŋ ti joŋ re ɓi no.”—2 TIM. 4:11.
FẼN MAA KLUU ƁIL HADGE SEN LA
De ɗeŋ maa hõn ga saɓlaŋ Mark wo de Timote kay hẽẽrebe maa jõõre wo wara maa joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni, lan maa joŋ peele ne hẽẽrebe maa ti tayge wo là.
1-2. Mayse de hay maŋ jag Mark wo de Timote go maa joŋ peele ne hẽẽre ɓaara wo de peel ni debaŋ là?
HẼẼREBE maa jõõre wo, nday de sãy joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni, lan de sãy kay tayge ɓay de peel ni yawlà? Sen go ti noo tu ga nday de sãy sen ti. Naa go de fruygi debaŋ ti maaga naa ko maa jõõre wo de sãy joŋ peele ne jar lan wo ti mono! (Siŋ. 110:3) Amaa maapo nday yiŋ de gayri wo. Ndo joŋ hẽẽne do sir waare, ngeel maaga Jeofa ɓo’ ge ndo wo ni mo yawlà? Noga ndo joŋ hẽẽne maa joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni werga á joŋ ge do ɓo de woore ga yawlà? Hayga yaŋ no, tõõ wer ɗiggi de maŋ sen bay ndo boŋ wa.
2 Mark wo de Timote hay hres wo nen tee re sen lay. Amaa de sen ɓuy, á men wo hẽẽne sir waare noga ɗiggi maaga saara bay de ko mopo wa maŋ jag ɓaara go joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni ga. De maaga apotre Pol wo de Barnabas wii wo Mark ga á mo kaŋ saara ti raŋge ɓaara maa taŋgun wo go ti ngeel po hãã mono, maapo ga Mark hay see man ɓe ɓil tiŋ po maa de woore. (Joŋre 12:12, 13, 25) Mark men tiŋ ɓe maa de wooren go maa joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni. Taŋgu tu á raw Antiyos. Blam se kaŋ Pol wo de Barnabas ti ngeel maa tigriŋ wo hãã pa. (Joŋre 13:1-5) Doo sen no lay, Timote hay see pããre ɓe wo de maaga Pol ɗe ne maa woge see ɓe ti joŋre siigi wããre mono. Werga Timote hay klee ɗa so mono, maapo á de hay men hẽẽne go maŋ jag ɓe, werga se bay go de ko joŋre sen de woore wa ɗa. (Tab 1 Korente 16:10, 11 de 1 Timote 4:12.) Amaa á yãã ga se raw mbe see Pol, lan se da’ bosa wer ɓe debaŋ.—Joŋre 16:3-5.
3. (a) Naa ko koge ga Mark wo de Timote hay wo de cõõre jag Pol debaŋ là? (2 Timote 4:6, 9, 11) (Ko foton wo lay.) (b) Naa ndal yaŋ ɓil hadge sen la diŋ ti wiigi jag maa hõn wo là?
3 Mark wo de Timote had wo ɗeŋ maa bag jag joŋre maa wer sar sar wo go ti tayge ɓaara wo debaŋ de maaga á hay wo jõõre ɗa mono. Weere jõõre se ɓogn hay co wo jag Pol debaŋ, hãã nen maaga se ɗe ra le maa age see ɓe de maaga á ko ga se huu ge yaŋ go maŋ mono. (Jaŋ 2 Timote 4:6, 9, 11.) Joŋre maa de woore maa hõn hay wo see Mark wo de Timote ga Pol hay da rage debaŋ, lan hay kaŋ ɗiggi ti ɓaara là? Heerebe maa jõõre maŋ wo saɓlaŋ Timote wo de Mark wara na maŋge là? Day de ɗeŋ maa hõn ga yaŋ Pol kay hẽẽrebe maa jõõre wo wara lay là?
Mark wo de Timote joŋ wo ga saara mo co jag Pol de bag jag joŋre maa do ɓaaran go de maaga á hay wo jõõre ɗa mono (Ko paragraf 3)b
HAY WEE GO DE HÃÃ SEE ƁAY TI JOŊRE DOO MARK NO LAY
4-5. Mark joŋ joŋge maa ngaɓge go ga se de sãy joŋ peele ne jar ti là?
4 Joŋge peele ne jar lan wo maapo da wããge ga ndo mo hãã see ɓo go ti joŋre maa kay rage, lan ndo mo ya’ wer kay rage, koh á mo hay ba de gayri maa joŋge. Mark hã saɓlaŋ maa de woore ti ɓaŋ sen debaŋ. De maaga Pol laa dayge baage wer ti raŋge ɓe maa de ɓogn ga mono, maapo ga á hay ce ɓil ne Mark, lan ko see ɓe go de mbiɗgi do debaŋ. (Joŋre 15:37, 38) Amaa sen woo do ɓe go maa joŋ peele ne hẽẽre ɓen wo ga.
5 Mark raw joŋ joŋre ti ngeel maa tigriŋ wer kaw ɓe Barnabase. Kiŋgi go blam sen de ngar 11, de maaga Pol hay ti daŋgay Rom mono, Mark hay yoo jar maaga hay wo kay Pol mo lay. (Flm. 23, 24) Kayge maaga Mark kay Pol co jag ɓe debaŋ, hãã nen maaga se raw wããge ga á diŋ jee “coɓ nen [se] debaŋ.”—Kol. 4:10, 11.
6. Mark da’ mayse ti joŋre maaga á hay joŋge see hẽẽrebe maa de ruggi wo là? (Ko ngeel naa wer maa gesiŋn lay.)
6 Mark da’ koge re wer maaga se hay tayge de Kretiyẽẽ maaga wo go de ruggi debaŋ. Blam maaga Mark hay ti jeŋ Pol Rom mono, se baa blam Piyer wo Babilon maa kayge ɓe. Á kol wo go barge maa ti ngeel ɓe hãã nen maaga Piyer ɗen ga “wel ɓi Mark.” (1 Pi. 5:13) De maaga á hay wo ti joŋre see kããra mono, maapo ga Piyer wãã wããre ne Mark ti naw Yeso, lan ti joŋre siigi wããre ɓe no. Ndalge sen kay Mark maaga á mo yer wããre maa de cõõre maaga de yerge de ɗuu ɓe ɓil Bible no.a
7. De ɗeŋ maa hõn ga hẽnbe po maaga à ɗen ga Seung-Woo maŋ saɓlaŋ Mark là? (Ko foton lay.)
7 Do Mark hay tum ti joŋre maa ni Baa no, lan se hay iggi see hẽẽrebe maaga wo go de ruggi. Ndo maŋ saɓlaŋ Mark na maŋge là? Maapo ga ndo de sãy maaga ndo mo joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni, maapo doo jee kay jar maa peel tayge wo, noga jee maa peel tayge, amaa ndo bay go de bag jag joŋre maa kolge ɓe wa ɗa. Hayga á yaŋ doo sen nono, laa do go siŋ wa. Ba yaw mono, ya’ wer kiɗ fẽẽre maaga ndo kãã yaŋ maa joŋge ɓe ne Jeofa, lan ne tayge maa ɓen mono. Ko saɓlaŋ Seung-Woo, ga diŋ jee maa peel tayge patala mo ɗa. De maaga á hay jõõ ɗa mono, se hay ngaɓ jag see ɓe de hẽẽrebe maaga wo jõõre lay mono. À hay hã joŋre ne maa jõõre maa po wo do ti tayge taŋgu ɓe. Sen ce Seung-Woo debaŋ, se raw wãã ɗiggi ɓe ne jar maa peel tayge wo. Jee maa peel tayge maa po boŋ wãã ne hẽn ga á mo joŋ fẽn maaga á de kããge maa joŋge ɓe ne Jeofa mono, koh jar maa po mo hay ba wo de ko fẽẽre maa de woore maaga á joŋ ra mo wa. Yaŋ sen jor glog ɓe maa kay jar maaga wo go de garge, lan jar maaga wo de sãy kayge ti maa age ti taygeti wo mono. De maaga á fer ɗiggi blam mono, se wãã ga: “Ndi da’ wer we go ne wããre maaga wãã ga joŋ peele ne jar de peel ni mo so no. Ndi ko see ɓi go de fruygi debaŋ ti maaga ndi kay jar mono.
Wer mayse ga á de el maaga hẽẽrebe maa jõõre mo ig wo ti jeŋ Kretiyẽ maa de ruggi ga hay joŋ wo joŋre ne Jeofa nen kiŋgi ngaɓa là? (Ko paragraf 7))
MAŊ SAƁLAŊ TIMOTE DE JOŊ DAGE SEE JARE
8. Wer mayse ga Pol baa Timote maaga á mo wo kaŋ sege ti raŋge là? (Filip wo 2:19-22)
8 Pol hay de sãy hẽẽrebe maa de coɓge wo ti maa woge kaŋge ɓe ti sir maaga à hay joŋ bon ɓe wo le ni mono. Á baa Silas maaga hay go de iggi ti joŋre ne Jeofa debaŋ maa kaŋge ɓe. (Joŋre 15:22, 40) Blam sen Pol baa Timote maa woge kayge ɓe pa. Wer mayse ga Pol joŋ de sãy Timote ti là? Werga jar hay kee Timote debaŋ. (Joŋre 16:1, 2) Timote hay da jar debaŋ cwãy.—Jaŋ Filip 2:19-22.
9. De ɗeŋ maa hõn ga Timote ngaɓ go ga se ko nen ti hẽẽrebe wo cwãy là?
9 De maaga á tõõ wer joŋ joŋre ti jeŋ Pol mono, Timote hay go ngaɓge cwãy ga se ko nen ti jar dedaŋ see ɓe. Wersen de maaga Pol men Bere le go mono, se hay de koge ga Timote ko ge nen yaŋ ti jar se ga wo de yãã wããre Baa defay ɗa mono. (Joŋre 17:13, 14) Sen go tinoo tu ga de ngar ngeel sen, Timote maŋ saɓlaŋ Silas maaga hay ig le Bere ni mono. Go blam sen Pol ɓo’ Timote wo Tesalonig maa jor glog Kretiyẽ maa ti sir sen wo no. (1 Tes. 3:2, ngeel naa wer maa gesiŋ ɓil TMN.) Nen kiŋgi maa 15 blam sen mono, dage Timote see hẽẽrebe wo gẽẽ ciŋ debaŋ. Dage ɓe gẽẽ ciŋ see ɓaara nen maaga se hay raage de jar maaga hay wo ne bon mono. (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4) Kretiyẽ maa jõõre joŋ wo joŋge maa maŋ saɓlaŋ Timote là?
10. De ɗeŋ maa hõn ga hẽn naa maaga à ɗen ga Woo Jae ngaɓ go ga se de sãy ko nen ti hẽẽrebe wo ti de peel ni debaŋ là?
10 Hẽnbe po ga à ɗen ga Woo Jae had ko nen ti jare. De maaga á hay jõõ ɗa mono, á hay see ɓe de gayri maa ndalge de jar maaga wo go de garge mono. Wersen de maaga á wo we ti taygeti no, se hee ne hara diŋ jag tawa, ya’ raw go. Jee maa peel tayge po baa yaŋ ne Woo Jae maaga á mo le’ joŋ suse’ ne hẽẽrebe wo ti fẽẽre maaga co jag ɓe see ɓaara mono. Jee maa peel taygen wãã ne hẽn pa ga á mo le ɗiggi ti fẽẽre maaga wo de cõõre jag jar lan wo mono. Woo Jae patala diŋ jee maa peel tayge. Á wãã ga: “Á go gus see ɓi patala maa ndalge de wosela ɓuy, kiŋgi ɓe mo hay ba gãylà. Sen kay me maa ko fẽẽre maaga hẽẽre ɓi wo de sãy ɓaara ti, lan maa ko fẽn maaga ndi joŋ maa kay rage mono. Ndi ko see ɓi patala de woore ti maaga ndi de ko re maa see hẽẽrebe wo mono.”
11. Kretiyẽ maa jõõre joŋ wo joŋge maa ya’ge see jar maa ti tayge ɓaaran wo de peel ni là? (Ko foton lay.)
11 Nday Kretiyẽ maa jõõre no, nday mbay de kããge maa had ko nen ti jar ɓuy. Nday yaŋ ti taygeti wo no, ya’ wee see ɓay see jar ɓuy, lan see jar maaga a wo le ti wer sar sar ɓuy, hayba jar de garge wo. Maapo ga nday laa yaŋ ga jar maa de garge po wo de sãy kayge ti maa joŋ joŋre de JW Library®. Noga maapo nday laa yaŋ ga jee maaga á mo sii wo wããre Baa de ɓe baywa. Nday kay mbay jar sen yaŋ wo maa joŋ joŋre de ‘appareil’ ɓaara wo, lan noga kal yaŋ go sii wããre de ɓaara yawlà? Hayga nday yaŋ maŋ ɗiggi maa kay hẽẽrebe wo no, nday hã saɓlaŋ maa de woore yaŋ ne jar ɓuy.
Kretiyẽ maa jõõ mbe de kããge maa kay tayge ɓe de fẽẽre wo ngaɓa (Ko paragraf 11)
DA’ WER YAŊ MAA NI POL NO
12. Maa jõõre joŋ wo joŋge maa da’ge wer yaŋ maaga Pol baa ne Timote là?
12 Pol baa yaŋ maa de woore ne Timote, ga kay ne maa da’ fruygi nen naw ɓe, lan maa joŋ joŋre go ne Baa de ẽgre ɓe ɓuy. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Hayga ndo yaŋ diŋ hẽnbe maa jõõ no, yaŋ Pol sen la kay mbe ndo lay. De ɗeŋ maa hõnlà? Jaŋ kefder maaga Pol ɓo’ wo ne Timote de ɗiggi doo ga à hay yer ra diŋ ne ndo ɗa. Blam ni ndo ko maaga yaŋ sen kay wo ndo nen naw ɓo ɗa lay. Naa ko wee saɓlaŋ po wo la mẽ’ ɗa.
13. Mayse kay ndo maa ya’ wer joŋge de deele see Jeofa de peel ni là?
13 “Had see ɓo ga ndo mo hay de sa’ see ɓo see Baa.” (1 Tim. 4:7b) Sa’ge see ɓo see Baa da wããge ga hãylà? Á da wããge diŋ ti jobo maaga de deele see Jeofa, lan joŋ fẽn maaga co jag ɓe mono. Pol hay wããge ne Timote ga á mo hay de deele see Jeofa, lan mo joŋ fẽẽre maaga fruy wo ne. Werga naa biŋ le bay go de deele see Jeofa wa so mono, naa dur wee maa had joŋre se no. De ɗeŋ maa hõnlà? Jag greg maaga wãã ga “had see ɓo” hay ngaɓge diŋ jar ɗee maaga dur wo debaŋ maa bag jag see ɓaara go maa woge ti ɗee mono. Jar ɗee sen de hay kaŋ wo ti diŋ ti fẽn maaga saara de kiɗgi ɓe mo tawa tu. Naa lay, á wii durgi debaŋ do naa maa had joŋre maaga ya’ naa see Jeofa mono.
14. Maaga naa jaŋ Bible mono, ɗiggi naa mo hay joŋ diŋ ga hãylà? Naa wer ɓe.
14 Á de woore debaŋ maaga naa mo hay tum jaŋ Bible. Lan naa mo hay tum ɗiggi pa ga naa jaŋ Bible diŋ maa ya’ge see Jeofa. Naa ko ba ɗa, de maaga ndo jaŋ mbaa maa ti Yeso wo de waŋ maa de horog mono, sen had mayse mo ti Jeofa là? (Mark 10:17-22) Jee sen de horog hay de hã ɓil ga Yeso diŋ Mesi, amaa hãge ɓil ɓe hay bay de kããge maaga á maŋ blam Yeso wa. Koh mbe de sen ɓuy, Yeso “hay koge ɓe nen ɓe de ele”. Ɗeŋ maaga Yeso wãã wããre ne weejõõ se de horog desãy bay ba du’ jiili ɓo wa yawlà? Yeso hay dage ga á mo maŋ ɗiggi de woore nen maaga á mo joŋ naw ɓen de woore lay. Yeso hay go naage see weejõõ se de horog diŋ nen dage maaga Jeofa hay naa go see ɓe mo lay. (Jaŋ 14:9) De ɗiggi ti mbaa sen, lan de ɗiggi ti re maaga ndo nen ɓe mo lay, wii jag see ɓo ga: ‘Ndi joŋ diŋ mayse maa ya’ge see Jeofa, lan maa kay hẽẽrebe wo debaŋ laylà?’
15. Wer mayse ga á de el maaga Kretiyẽ maa jõõ mo hay diŋ saɓlaŋ maa de woore ne hẽẽrebe wo là? Hã saɓlaŋ po ɗa. (1 Timote 4:12, 13)
15 “Oo de deele maga jar ma ti jag Baa mo ko wo see ɓo.” (Jaŋ 1 Timote 4:12, 13.) Pol jor wer Timote maa had ɗeŋ jaŋ wããre Baa de woore, lan maaga á mo kol diŋ jee hadge maa de woore, amaa á hay de sãy maaga á mo hay gẽẽ ciŋ ti ɓaŋ joŋre maa de woore wo doo dage, hãge ɓili, lan ɗawge see bay ɗage. Wer mayse là? Werga fẽn maaga jobo joŋ ne dedaŋ fẽn maaga á wãã ne mono. Ɗig ba doo ga à hã siigi wããre mo do ti taygeti, ti ɓaŋ ya’ge wer sii wããre Baa de baa wuu ɗa. Hayga ndo yaŋ durgi de ngar ẽgre ɓo maa sii wããre Baa go de baa wuu no, se joŋ go gus ne ndo maa siigi ɓe. Day jar maaga wo de co’ sug ɓo joŋ wo de jor glog maa joŋ joŋre de fẽn maaga ndo de wããge ɓe, hayga ndo yaŋ seɓaa joŋge doo sen nono.—1 Tim. 3:13.
16. (a) Ti ɓaŋ fẽẽre maa hõn wo dwee ga hẽẽrebe maa jõõre hã wo saɓlaŋ là? (b) Kretiyẽ maa jõõ joŋ diŋ mayse maa hã saɓlaŋ “nen wããre ɓe” là?
16 Ɓil 1 Timote 4:12 mono, Pol ngaɓ fẽẽre maaga maa jõõ joŋ ra maaga se mo hay diŋ saɓlaŋ maa de woore mono. Maapo á joŋ ge yaŋ de woore maaga ndo mo frug nen maa hõnla yoo ɓaara go boŋ boŋ ɓuy. Ko ba ɗa, maapo ga ndo de sãy maaga ndo mo hay diŋ saɓlaŋ maa de woore “nen wããre ɓo.” Ɗig ti ɗeŋ maaga ndo wãã wããre maa jor glog jar mono. Hayga ndo yaŋ see pããre ɓo wo ɗa no, ndo le’ joŋ suse’ yaŋ ne hara ti fẽẽre maaga á joŋ wo ne ndo mo yawlà? Blam taygeti mono, ndo wãã yaŋ ne hẽnbe po ga siigi wããre ɓe maaga á siin co jag ɓo yawlà? Maapo ndo de durgi ga ndo fer wããre ti taygeti diŋ de ɗeŋ wããre maaga a le jag ɓo. Durgi ɓo maaga ndo dur maaga ndo mo kol diŋ saɓlaŋ maa de woore nen wããre ɓo ngaɓ go ga ndo go de ɓo’ fẽẽre maa ti nenterse wo peele.—1 Tim. 4:15.
17. Mayse kay hẽnbe maa jõõ ma bag jag ɗiggi ɓe maa ti baŋ nenterse go là? (2 Timote 2:22)
17 “Men ɗiggi jõõ maa preɗ mogen go, kiɗ diŋ joŋge de deele.” (Jaŋ 2 Timote 2:22.) Pol jor glog Timote maaga á mo ɗee go see fẽẽre maaga maŋ wo jag ɓe go joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni, lan ɓlag wo holaŋ ɓaara go de ɓe mono. Maapo ndo ko yaŋ ga fẽẽre maa po, maaga bay mbaara diŋ ɓlagge wa, mẽ’ mẽ maŋ ge wo jag ɓo go maaga ndo mo joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni. Ko ba ɗa, ɗig ba ti wur maaga ndo maŋ ma’ baloŋ noga koge ɓe, ndo kal ɓil internet noga ndo ma’ ‘jeux vidéos’ wo mo ɗa. Ndo caa ɓil wur sen yaŋ wo maa joŋ fẽẽre maa ti nenterse wo yawlà? Maapo raw kayge ti kne’ge tiŋ Baa wo noga yog rage, noga pa raw sii wããre Baa maa de prezaŋtware. Hayga ndo yaŋ joŋ fẽẽre sen wo no, maapo ndo baa barge yaŋ de jar maaga jor wo glog ɓo maa joŋ joŋre ne Jeofa de peel ni, lan kay wo ndo maa bag jag fẽn maaga ndo kaŋ peel ɓo maa joŋge ti ɓaŋ nenterse go.
NDO DA’ BOSA’ WER JOŊGE PEELE NE JAR DEBAŊ
18. Wer mayse ga naa wãã ga Mark wo de Timote hay joŋ wo naw ɓaaran de woore debaŋ là?
18 Mark wo de Timote coo wo fẽẽre po wo nen naw ɓaara ngaɓa maa joŋ peele go ne jar de woore, day á joŋ wo naw ɓaaran de woore, lan naw ɓaara co jag ɓaara debaŋ lay. (Joŋre 20:35) Mark joŋ raŋge ti ngeel maa hãã hãã wo debaŋ maa joŋ peele ne hẽẽre ɓe wo. Á yer kefder maaga du’ jiili jar debaŋ ti naw Yeso wo de joŋre siigi wããre Baa ɓe no. Timote kay Pol maa caa tayge maa tigriŋ wo, lan maa jor glog hẽẽrebe wo. Jeofa hay ko fẽẽre maaga Mark wo de Timote men wo go maa joŋ joŋre ne hẽn de peel ni mono, day sen fruy ne debaŋ.
19. Wer mayse ga hẽẽrebe maa jõõre de hay kaŋ wo ti ti yaŋ maaga Pol baa ne Timote mo là, day ɓo’ge ti ɓen joŋ ge na joŋge là?
19 Naa ko ga Pol hay da Timote cwãy cwãy see wããre ɓe maaga á yer ra wo ne hẽn ɓil leder ɓen wo mono. Kefder se de yerge de nenterse Baa ngaɓ go pa ga Jeofa da nday maa jõõren wo wara lay. Á da ndo debaŋ. Á da ga ndo mo da’ see ɓo ti joŋre maa se no. Wersen dur go de ẽgre ɓo ɓuy maa joŋ joŋre de yaŋ Poln, lan maa kay jar de peel ni. Hayga ndo joŋ sen we no, naw ɓon joŋ yaŋ de woore patala ɓaa, lan ndo da’ge “duniyã maa cwãy” ga age le peel mo pa.—1 Tim. 6:18, 19.
SIŊ 80 « Goûtez et voyez que Jéhovah est bon »
a Piyer hay diŋ jobo maaga bay coɓge jag re wa; wersen á hay go gus ne hẽn maa ngaɓ fẽn maaga Yeso hay wããge ɓe, hay joŋge ɓe, lan hay ɗiggi ɓe ne Mark. Wersen ɓil wããre maa de cõõre maaga á yer mono, Mark ngaɓ ɗiggi Yeso wo go de joŋre ɓe ni de woore—Mark 3:5; 7:34; 8:12.
b NAAGE WER FOTO MAA TI: Mark de kay Pol wo de Barnabas de maaga á hay wo ti joŋre raŋge ɓaaran mono. Timote de woge ko hẽẽrebe maa ti tayge wo maa jor glog ɓaara.