Koh de maaga ndi mbi de sõõre mo laybla, ndi kol misiyonere

Ndi biŋ nen kiŋgi maa 1951 Vienne, ɓi sir Autriche. Pããre ɓi hay wo ti jag-Baa Katoligi. Ndi hay de sõõre, amaa ndi hay hã ɓil ti Baa, lan day maa po ndi hay tosge ɓe lay. De maaga kiŋgi ɓi hay 09 mono, pan ɓi tĩĩ wer had wããre Baa de Sedeewa Jeofa wo, blam sen man ɓi ya’ had wããre Baa lay.

Wùr hay kayge ti tayge maa Döbling, ɓi sir Vienne. Wùr hay joŋ fẽẽren ɓuy ti kããra de jar maa ɓi feele wùr wo. Wùr hay jaŋ Bible, hay frug nen ɓe, hay woge ti taygeti wo, lan hay kayge ti taygeti maa kluuri wo. De maaga ndi hay klee ɗa mono, pan ɓi had me maaga ndi mo hay da Baa debaŋ. Pan ɓi hay tum tosge maaga wùr de mãygeman ɓin wùr mo kol piyoniyẽ. Amaa sen hay bay ti ɗiggi ɓi wa.

TÕÕGE WER JOŊRE PIYONIYẼ

Ndi joŋ batem go nen kiŋgi maa 1965, de maaga kiŋgi ɓi hay 14 mono. Á hay de gayri see ɓi maaga ndi mo wo sii wããre ne jar maaga ndi bay de ko rage wa mono. Day maa po ndi hay ɗiggi ga kããra ɓi maa tigliiri lan wo de daŋ ndi, day ndi hay ɗiggi ga á mo hay wo de sãy ɓi ti lay. Wersen, naw mẽ’ blam batem ɓi mono, ndi le’ tayge de jar maaga bay wo goŋ Jeofa wa. Koh de maaga ndi hay mbi iggi see ɓaara debaŋ laybla mono, ɗiggi ɓi hay ruu ndi, werga ndi hay tayge de jar maaga bay wo diŋ Sedeewa wa debaŋ. Amaa, ndi hay bay da’ ẽgre maa men tayge go de ɓaara wa. Day mayse kay me là?

Naw mẽ’ blam sen mokay, mãygemanbe po maa kiŋgi 16 ga à ɗen ga Dorote, ale ti tayge yoo wùri. Baage wuu ɓe ti siigi wããre Baa maa jag-tiŋ jag-tiŋ ngel me debaŋ. Ndi hay go diŋ maa kluu ɓe, amaa, ndi hay bay go sii wããre doo se ne wa. Ndi raw ɗiggi ɓil ɓi ga: ‘Pããre ɓi wo diŋ Sedeewa Jeofa, amaa Sedeewa Jeofa ɓi feele Dorote diŋ se boŋ tu. Man ɓe de cege, se de soɗge ɓe, day se kal go tum sii wããre pa.’ Saɓlaŋ ɓen kay me maaga ndi mo hay ya’ wer joŋ joŋre ne Jeofa de pel ni. Ig mẽ’ blam sen mokay, wùr kol piyoniyẽ de Dorote ɓog ɓuy. Taŋgu wùr hay diŋ piyoniyẽ auxiliaire, blam sen, wùr kol piyoniyẽ permanaŋ. Werga Dorote hay da sii wããre debaŋ so mono, ndi le’ da sii wããre debaŋ lay. Á kay me maaga ndi mo da’ jobo maaga ndi mo had Bible ne hẽne. Jee sen hay diŋ jee maaga ndi tõõ wer had Bible ne hẽn taŋgu tu mono. Naw blam sen mẽ’ mokay, se kol go gus see ɓi maaga ndi mo le’ sii wããre ne jar jag-tiŋ jag-tiŋ, ti faage, lan ti ngeel maa tigriŋ wo.

Nen kiŋgi maa taŋgu ga ndi tõõ wer joŋre piyoniyẽ permanaŋ mono, hẽnbe po maa Autriche ale ti tayge wùri, á ɗen ga Heinz. Á da’ cwãyn de maaga á hay raw Kanada ko hẽn ɓe po maaga hay diŋ Sedeewa Jeofa mono. À hay ɓo’ Heinz le ti tayge wùr doo piyoniyẽ espesiyal nono. De maaga á a ne kay tu, ndi le’ dage ɓe deparday tu. Á hay de sãy maaga se kol misiyonere, amaa ndi hay bay de sãy kol misiyoner ti wa. Wersen ga ndi hay yoŋ ɗiggi ɓi ne hẽn mono. Ge blam sen mokay, wùr tõõ wer ndal kããra de Heinz, wùr da kããra go, lan wùr tĩĩ wer joŋre piyoniyẽ de kããra.

ƊIGGI MAA KOL MISIYONER LE’ AGE ME TI

Day maa po Heinz hay wããge me ti maaga se de sãy kol misiyoner ti mono. Koh de maaga á hay joŋ mbe doole ɓi ti boŋ gà laybla’ mono, á hay wiɗ jag ɓi maaga ndi mo ɗig ti wiigi jag maa po wo, doo maaga: “Naa ɓaa ɓaa, naa bay de weere wa lay, naa joŋ joŋre yaŋ ne Jeofa de pel ni yawlà?” Werga ndi hay de sõõre so mono, hẽẽne maaga ndi mo kol misiyoner hay joŋ ndi. Cwãy tu, ndi hay mbi diŋ piyoniyẽ, amaa ɗiggi maaga ndi mo kol go diŋ misiyoner hay de gayri see ɓi debaŋ. Amaa Heinz ya’ wer kay mege maaga ndi mo ɗig ti joŋre misiyoner no. Á kay me pa maaga ndi mo hay ɗiggi debaŋ diŋ ti jare, ti maga ndi ɗig debaŋ diŋ ti see ɓi mono. Yaŋ ɓen kay me debaŋ.

Mẽ’ mẽ mokay, ndi joŋ de sãy kol misiyoner ti, lan wùr yer ‘demande’ maa rawge ti lakol Galaad. Amaa jee maa ko nen ti joŋre maa ti filiyal baa yaŋ me ga ndi mo had jag aŋgle go de woore ɗa. Kiŋgi 3 blam maaga ndi hay had jag aŋgle mono, à ɗe wùr wo Salzburg Autriche, ti tayge po maaga à hay wããge ni diŋ jag Yugoslavie. Wùr joŋ kiŋgi wo sii wããre ni renam. War ɓi hay diŋ jee raŋ tayge nen kiŋgi boŋ. Wùr hay raŋ tayge maa jag Yugoslavie de kããra ɓog ɓuy. Jag sen hay de gayri debaŋ, amaa wùr hay had Wããre Baa ne jar ngaɓa.

Nen kiŋgi maa 1979 mono, hẽẽrebe maa pel ti filiyal wii wo wùr ga wùr mo see Bulgarie nen naw po mẽ’ẽ. Werga à hay go de caa põõ joŋre Sedeewa wo ɓi sir sen so mono, à wãã ne wùr ga, wùr mo joŋ doo ga wùr raw diŋ ti ‘vacances’ nono. À wãã ne wùr pa ga wùr mo wo diŋ sii wããre wa, amaa wùr mo raw hoo kefder wo le ne mãyregemaarebe po wo dwee, ga wo wo Sofia, ti ‘capitale’ maa Bulgarie mono. Hẽẽne hay joŋ mege debaŋ, amaa Jeofa kay ndi. De maaga ndi ko ga mãyregemaare naa sen wo de coɓge, lan wo de frugygi, koh de maaga, maapo à de hay laa ra ti daŋgay mo laybla’ no, sen hã bawge go me jag jiili ga ndi mo dur go de ẽgre ɓi ɓuy maa joŋ joŋre ne Jeofa, koh à mo hay hã ba ne ndi do diŋ joŋre maa hõnla.

Ig go blam sen mẽ’ mokay, wùr yer ‘demande’ maa woge ti Galaad pa; blam sen à ɗe wùri. Wùr hay ɗiggi ga wùr joŋ ge lakol wo États-Unis jag aŋgle. Amaa, nen kiŋgi maa 1981, nen Few Duugi mono, tayge maani Jeofan caa lakol Galaad maa tigriŋ wo Wiesbaden, ɓi sir Allemagne. Wersen, wùr joŋ lakol jag allemand; sen hay go gus ne wùr maaga wùr mo laa hadge wo no. Day, à de hay laa wùr na gen là?

JOŊGE JOŊRE TI NGEEL MAAGA DURGI NI DEBAŊ

À laa wùr Kenya! Amaa jar maa pel ti filiyal maa ti sir sen wii wo wùr ga wùr raw yaŋ Uganda, ti sir maaga ti jeŋ Kenya maŋ mo yawlà. Kiŋgi go taŋgu 10 mono, ‘General’ po ga à ɗen ga Idi Amin hay yãã presidaŋ de waŋ. De maaga á hay ti waŋ mono, jar ndar pur da’ wo húulí, day jar tigriŋ miliyoŋ pur jo wo bon debaŋ pa. Blam sen, nen kiŋgi maa 1979 mono, jar maaga hay wo hee de Idi Amin nii wo ne go ti waŋ. Diŋ wersen ga hẽẽne rawge ti sir sen ga durgi hay ni debaŋ hay joŋ mege mono. Amaa, Galaad hay had wùr maa kaŋ ɗiggi diŋ ti Jeofa. Wersen wùr yiŋ jage.

Ngeel hay kol go gaalin Uganda debaŋ. Heinz wãã ti ɓe ɓil Annuaire maa 2010 ga: “Á hay bay gus see ngomna . . . maa hã bii, lan maaga jar mo wãã wããre de telfon, noga de ‘appareils’ maa tigriŋ wo wa so. . . . De suŋ mokay, à hay joŋ freŋ jare, lan à hay mbar wuu debaŋ. . . . Wersen, wosela ɓuy hay hayge liŋ, tosge nen maaga jar mo ale hoo fẽẽre se freŋ, noga ‘war see go wa.” Amaa koh nen gayri sen ɓaara ɓuy, hẽẽrebe hay wo joŋ peele ne Jeofa de fruygi!

Nen kiŋgi maa 1982, wùr de Heinz wùr a Kampala. Nen few maa 5 taŋgu mono, wùr hay liŋ ni Sam wo de Christina Waiswa. Weere ɓaara hay 5, lan jar maa ɓi feele ɓaara hay wo ni 4 pa. Sam wo de jar ni ɓe hay wo rege nen siili ɓaale boŋ tu. Wersen, maaga á yãã wo waare wùr, sen du’ jiili wùr debaŋ. Wùr had fẽẽre debaŋ de maaga wùr hay ni Waiswa mono. Ba doo maaga wùr had ɗog bii, de yogge de bii mẽ’ mẽ’; lan kaŋ bii maaga wùr hay go de yogge de ɓe ciŋ, maa kaage ɓi tuu mbiiri. Nen kiŋgi maa 1983 wùr da’ tiŋ wo Kampala, ti ngeel maaga waŋ hay bay ni debaŋ wa mono.

Wùr hay da sii wããre Kampala debaŋ. Ba doo maaga, nen few maa taŋgun tu mono, wùr ɓes kefder ne jar 4.000! Amaa, fẽn maa de wooren hay diŋ maaga, wùr hay ko jar yãã wããren de woore mono. Á hay wo hoo sug ti Baa, lan hay wo da ndalge de jar ti Bible. Wosela ɓuy yoo wùr de Heinz hay had wããre Baa ne jar, tõõ wer 10 hãã wo 15. Wùr had fẽẽre see jar maaga wùr hay had Bible ne hara wo debaŋ. Ko ba ɗa, koh de maaga á hay mbaara woge ti taygeti wo tum nen naw renam laybla’ mono, á wãã wo ti boŋ ga sãy mopo ti saara gà. Jag ɓaara hay tum ti fege.

Nen kiŋgi maa 1985 lan 1986 mono, tayge soode po wo wer sar sar ɓog hay wo dur kããra. Day maapo wùr hay ko weere wo de wuu maa kluuri wo do, maa gor ti faage wo maaga jar mo hee wa. Nen kiŋgi sen wo wùr hay tos Jeofa maaga á mo kay wùr maaga wùr mo hay de koge re, lan wùr mo ɗee go do re maaga daɗ wo wùr ti siigi wããre mono. Day Jeofa yiŋ jag ti tosge wùr wo no. Day maapo de maaga wùr da’ jobo maaga de sãy laa wããre ti we no, hẽẽne joŋ wùr gà so. Wùr dur maaga wùr mo fer wo da’ jee seno.

Wùr hay da sii wããre ne jar maaga a wo le ɓi sir Uganda waare debaŋ pa. Ba doo maaga wùr yiŋ de blo po wo de wãy ɓe, à ɗe ra ga Murad, lan Dilbar Ibatullin ga a wo le Tatarstan, ɓi sir Russie mono. Murad hay diŋ dogtore. Á joŋ wo batem go, day saara wara de goŋ Jeofa de deele. Blam sen ndi yiŋ de Tetiyana Vileyiska, wãy jar Ukraine po ga hay de sãy ‘war see ɓe go ti. Blam maaga Tetiyana joŋ batem go mono, se fer Ukraine tigriŋ, blam sen se kol diŋ jee kayge maa kol kefder naa wo go de jag Ukraine.a

GAYRI MAA TIGRIŊ WO

Nen kiŋgi maa 1991 mono, jar maa pel ti filiyal maa Autriche wãã wo ne wùr ga à ya’ ge wùr ti joŋre maa tigriŋ Bulgarie. À hay go de maŋ jag joŋre Sedeewa Jeofa wo ɓil sir Europe nen kiŋgi puri. Day patala à hay ɓo’ faage ne Sedeewa Jeofa wo maaga á mo sii wo mbaara wããre so. Bulgarie hay yoo sir sen wo ni lay. Doo maaga ndi hay wãã le ciŋ la ne mono, de maaga à hay go de maŋ jag siigi wããre ti sir sen mono, wùr hay hoo kefder wo le go ni de yoŋre. Day patala, à de hay laa wùr wo ɓi sir sen ni sii Wããre Baa.

Jar maa pel ti filiyal wii wo wùr ga wùr mo see Bulgarie, wùr mo fer wo go Uganda wa so. Wersen, wùr fer wo go Uganda maa joŋ gwa’so ne hẽẽrebe wo gà so. Nen maaga wùr hay fer wo ni mono, wùr raw ti Betel maa Allemagne no, wùr maŋ mooda maa rawge Bulgarie. À laa wùr wo ti tayge po Sofia, ga jar sii wããre hay ni 20 mono.

Wùr yiŋ de gayri maa tigriŋ wo Bulgarie ni debaŋ pa. Gayri maa taŋgun hay diŋ ga wùr hay bay de ko wãã jag ɓaara wa. De daŋ sen pa mono, kefder maaga hay go de kolge de jag Bulgarie hay diŋ kefder La route qui mène à la vie éternelle: L’avez-vous trouvée? lan Recueil d’histoires bibliques. Day pa mono, á hay gayri see wùr maa tĩĩ wer had wããre Baa ne jare. Koh ba mbe de gayri sen wo mo deŋ ɓuy laybla’, tayge wùr maa mẽ’n hay de baa wuu ti siigi wããre Baa debaŋ. Ni pa mono jar jag-Baa Orthodoxe hay bay wo de sãy maaga wùr mo sii wããre Baa wa, wersen saara le’ kaŋge ne wùr nene.

Nen kiŋgi maa 1994 mono, ngomna maa Bulgarie maŋ jag joŋre Sedeewa Jeofa wo go, lan à le’ ko wùr doo jar jag-Baa po maa de hãã wo nono. À hoo hẽẽrebe maa po wo ti daŋgay. ‘Jounalistes’ le’ wo caa gete’ ga Sedeewa Jeofa da wo ga weere saara mo huɗ wo go, werga á bay wo dage ga á mo co’ wo cíi see ɓaara wa. Ga á srog wo glog hẽẽre ɓaara Sedeewa Jeofa wo maaga á mo ĩɗ wo see ɓaara go. Á kol de gayri see wùr de Heinz maaga wùr mo sii wããre. Day maapo wùr yiŋ de jar maa gir gir wo, maapo ɗe wo ‘police’ wo le ne wùr ti, lan ɓoɗ wo wùr de fẽẽre. À hay bay da’ ɗeŋ maa age de kefder naa wo ɓi sir sen wa so, lan à hay bay dayge yee tiŋ wo ne wùr maa joŋ taygeti wo wa so pa. Wur maa po ‘police’ a wo le de maaga à hay ti taygeti mono, saara joŋ doole jar maaga à mo men joŋ taygeti no, lan saara maŋ jag taygetin go. Wùr hay bay de ko jar caa hee de wùr ti boŋ de maŋ sen wa ɗa. Sir sen hay sara de Uganda, maaga jar hay da laa wããre ni debaŋ mono. Mayse kay wùr de Heinz maaga wùr mo woo do go wa là?

Wùr da’ fruygi debaŋ ti maaga wùr hay iggi see hẽẽrebe wo mono. Á hay wo da cwãyn debaŋ, lan saara hay go de fruygi wer maaga wùr ti jeŋ ɓaara ni mono. Wùr ɓuy wùr hay de sa’ge see kããra, lan hay kay kããra. Wùr de Heinz wùr wo koge ga, hayga wùr yaŋ da jar no, wùr joŋ yaŋ de frugyi, koh à mo hã ba ne wùr do diŋ joŋre maa hõnlà.

Nen kiŋgi maa 1998 mono, ngomna maa Bulgarie fer ɓo’ faage joŋre Sedeewa Jeofa wo tigriŋ, lan à le’ kol kefder naa wo go de jag Bulgarie. Tayge wo wara Bulgarie 57, jar sii wããre Baa wo wo ni 2953 lay. Nen kiŋgi maa 2024 mono, jar wo ti ɗiggi ti húulí Yeso 6475. Taŋgu mokay, Sedeewa Jeofa hay wo Sofia 5 tawa. Á hay diŋ maa tenaare wo, amaa patala, tayge wo Sofia ni 9. Wùr ko “jar ma mbag . . . tes ge [ . . . ] ndare.”—Esa. 60:22.

WÙR SOƊ GAYRI MAA TI HÕÕGESEE WO

Ndi joŋ cege nen naw ɓi debaŋ. Dogtor da’ wo ‘tumeurs’ see ɓi ɓaale ngaɓa. Wur maa po à da’n ti ɓi. À mbug me ɓaale ngaɓa maa ndar ‘tumeurs’ wo go. Lan ndi raw Inde maa mbug see ɓi, maaga à mo ndar ‘tumeurs’ maa ti ɓin wo go mono, mbuggin joŋ boore 12. Blam mbuggin mono, wùr lag wo ti Betel maa Inde ni nen naw mẽ’ẽ, blam sen wùr fer Bulgarie tigriŋ.

Naw mẽ blam sen mokay, cege po maaga à ɗen ga cege Huntington baa Heinz. Á kol gayri see ɓe maa seege, maa wãã wããre, lan maa fũy see ɓe. De maaga cege ɓen ya’ wer de pel ni mono, ndi de hay kay ne maa joŋ fẽẽre po wo debaŋ. Day maa po ndi gay go debaŋ, lan ndi law debaŋ werga ndi ɗig ga, hayga ẽgre ɓi kãã we maa soɗge ɓe gà no, á joŋ ge joŋge là. Amaa, tum mokay, hẽnbe po jõõ, à ɗen ga Bobi, hay rawge sii wããre Baa de Heinz. Bobi hay bay lawge ti maaga jar ɗig ge ti maaga Heinz wãã wããre de woore gà noga ti maaga á ya’ la yor mo wa. Bobi hay tum kay Heinz de maaga ndi yaŋ go de gayri no. Koh de maaga wùr bay mbe de weere wa mo laybla’, wùr ko go ga Jeofa hã Bobi ne wùr doo mbarga wùr maa kay wùr nono!—Mark 10:​29, 30.

Kaŋser hay gay Heinz pa. Day, war ɓi maaga ndi dan debaŋ huu go nen kiŋgi maa 2015 no. Sãy Heinz baa me debaŋ. Á hay diŋ jobo maaga hay tum kay mege de maaga ndi hay lawge mono. Á hay de gayri see ɓi ti maaga ndi gwa’ go boŋ mono. Amaa ndi ɗig ti ɓe debaŋ, sen doo ga á yaŋ mbe tenen ɗa nono! (Lug 20:38) Day maa po ndi ɗig ti wããre ɓe maa de woore, lan yaŋ ɓe maa de woore maaga á hay bag rage me mono. Ɓil ɓi go de fruygi debaŋ ti maaga wùr joŋ kiŋgi pur goŋ Jeofa de deele de kããra mono.

NDI JOŊ SUSE’ NE JEOFA TI KAYGE ƁEN DEBAŊ

Cwãy tu, Jeofa kay me nen gayri maaga ndi yiŋ de ɓaara mo ɓuy. Á kay me pa maaga ndi mo naa blum sõõre maaga hay joŋ mege mono, lan maaga ndi mo kol diŋ misiyoner maaga da jar debaŋ. (2 Tim. 1:7) Jeofa kay wùr debaŋ ti maaga wùr de mãygeman ɓi maa kleen wùr go de hã see wùr sag sag ti joŋre ne hẽn hãã patala mono. Á wo patala de war ɓe wo wo Serbie ɓi sir Europe, war ɓe diŋ jee raŋ tayge. Jeofa laa tosge maaga pan ɓi tos de maaga wùr hay kleere ɗa mono.

Fruggi nen Bible hã jam maa jag jiili me. Ndi had “tos ge de egre” doo Yeso no lay de maaga ndi yaŋ nen re maa de gayri wo no. (Lug 22:44) Hẽẽrebe maa ti tayge ɓi maa Nadesda ɓil Sofia da wo ndi debaŋ, sen diŋ fẽn maa boŋ yoo maa ngaɓa wo ga Jeofa laa tosge ɓi wo mono. Day maapo á ɗe wo ndi wo iggi see ɓaara, lan saara ngaɓ go me ga saara da me. Sen hã fruygi me debaŋ.

Day maa po ndi ɗig ti wur maaga à bir jar hύulí wo le go mono. Ndi ɗig doo ga, wùr de jar maa ɓi feele wùr wo ti paradis see kããra ta’ ɓuy nono. Ndi ko pããre ɓi wo de lagge jag tiŋ, fer wo go kleere doo wur maaga saara da kããra defay nono. Ndi de ko mãygeman ɓi de joŋ rege, Heinz de oole ti jeŋ pir ɓen deŋ. De maaga ndi ɗig we ti fẽẽre sen wo mo deŋ no, se hã fruygi me, kay me maa soɗ bon wo, lan maaga ndi mo joŋ suse’ ne Jeofa.

De maaga ndi ɗig we ti fẽẽre maa de woore maaga Jeofa hã ra me nen naw ɓin, lan fẽẽre maaga á hã ge ra yaŋ me pel pa no, ndi ɗig doo Dafid de maaga á wãã ɓil Siŋ wora 27:​13, 14 ga: “O, ndi de hay joŋ nà joŋge la, hayga á de hay we go tinoo nen ɓi celel ga ndi go de ko woore de el mani [Jeofan] gesiŋ ti ngel maga naa tenen la ni mo sug gà muy mo la? Kaŋ ɗiggi ɓo ti [Jeofa]! Coɓ mbo see ɓo, ɗaw jag jiili ɓo! Kaŋ ɗiggi ɓo ti [Jeofa]!”