LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • nwt 2 Mathemba 1:1-25:30
  • 2 Mathemba

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • 2 Mathemba
  • Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya
Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya
2 Mathemba

BUKU LACHIŴIRI LA MATHEMBA

1 Ahabu wakati wafwa, Mowabu+ wakagalukira Israyeli.

2 Pa nyengo yira, Ahaziya wakawa pasi kufuma pa windo mu chipinda chake chamuchanya ku Samariya, ndipo wakapwetekeka. Ntheura wakatuma mathenga, wakati: “Lutani, mukafumbe kwa Baala-zebubu chiuta wa Ekironi+ usange nichirenge ku ulwari uwu.”+ 3 Kweni mungelo wa Yehova wakati kwa Eliya*+ Mutishibi: “Wuka, ulute ukakumane na mathenga gha themba la Samariya, ukati kwa igho: ‘Kasi ndikuti mu Israyeli mulije Chiuta apo mukuluta kukafumba kwa Baala-zebubu chiuta wa Ekironi?+ 4 Ntheura Yehova wakuti: “Ufumengepo chara pa bedi ilo wagonapo, pakuti ufwenge nadi.”’” Penepapo Eliya wakaluta.

5 Mathenga ghakati ghawelera kwa themba, nyengo yeneyiyo likati: “Chifukwa wuli mwawelera?” 6 Ghakati kwa iyo: “Kwangwiza munthu uyo wangukumana nase, wangutiphalira kuti: ‘Lutani, welerani kwa themba ilo lamutumani, mukaliphalire kuti: “Yehova wakuti, ‘Kasi ndikuti mu Israyeli mulije Chiuta apo mukutuma ŵanthu kukafumba kwa Baala-zebubu chiuta wa Ekironi? Ntheura, muwukenge chara pa bedi ilo mwagonapo, pakuti mufwenge nadi.’”’”+ 7 Themba likaŵafumba kuti: “Kasi munthu uyo wangukumana namwe na kumuphalirani mazgu agha wakuwoneka wuli?” 8 Ntheura mathenga ghakati kwa iyo: “Munthu wa chakuvwara chaweya+ na lamba wachikumba mu chiwuno chake.”+ Nyengo yeneyiyo likati: “Ni Eliya Mutishibi.”

9 Penepapo themba likatuma mulongozgi wa ŵankhondo 50 pamoza na ŵanalume ŵake 50 kwa Eliya. Wakakwelera kwa Eliya apo wakaŵa pachanya pa phiri. Mulongozgi yura wakati: “Iwe munthu wa Chiuta waunenesko,+ themba likuti, ‘Khira.’” 10 Kweni Eliya wakazgora mulongozgi wa ŵankhondo yura kuti: “Napulika, usange ine nili munthu wa Chiuta, ipo moto ukhire kufuma kuchanya+ na kumyangura iwe pamoza na ŵanthu ŵako 50 awo uli nawo.” Penepapo moto ukakhira kufuma kuchanya na kumumyangura pamoza na ŵanthu ŵake 50.

11 Ntheura themba likatumaso kwa iyo mulongozgi munyake wa ŵankhondo 50 pamoza na ŵanalume ŵake 50. Nayo wakaluta wakati: “Iwe munthu wa Chiuta waunenesko, themba likuti, ‘Khira luŵiro.’” 12 Kweni Eliya wakaŵazgora kuti: “Usange ine nili munthu wa Chiuta waunenesko, ipo moto ukhire kufuma kuchanya na kumyangura iwe pamoza na ŵanthu ŵako 50 awo uli nawo.” Penepapo moto wa Chiuta ukakhira kufuma kuchanya na kumumyangura pamoza na ŵanthu ŵake 50.

13 Themba likatumaso mulongozgi munyake wa ŵankhondo 50 pamoza na ŵanalume ŵake 50. Kweni mulongozgi wachitatu uyu wakakwera na kujikama makongono ghake panthazi pa Eliya, wakamba kuŵeyelera, wakati: “Imwe munthu wa Chiuta waunenesko, umoyo wane na umoyo wa ŵateŵeti ŵinu aŵa 50 uŵe ŵakuzirwa pamaso pinu. 14 Moto wakhira kale kufuma kuchanya na kumyangura ŵalongozgi ŵa ŵankhondo 50 ŵaŵiri pamoza na magulu ghawo gha ŵankhondo 50, kweni sono umoyo wane uŵe wakuzirwa pamaso pinu.”

15 Penepapo mungelo wa Yehova wakati kwa Eliya: “Khira nayo. Ungamopanga chara.” Ntheura wakawuka, wakaluta nayo kwa themba. 16 Eliya wakati kwa themba: “Yehova wakuti: ‘Ukatuma mathenga kukafumba kwa Baala-zebubu chiuta wa Ekironi.+ Kasi ndikuti mu Israyeli mulije Chiuta?+ Ukalekerachi kufumba mazgu kwa iyo? Ntheura, uwukenge chara pa bedi ilo wagonapo, pakuti ufwenge nadi.’” 17 Themba likafwa nadi, kuyana na mazgu gha Yehova agho Eliya wakayowoya. Pakuti likaŵavya mwana mwanalume, Yehoramu*+ ndiyo wakaŵa themba mu malo ghake, mu chaka chachiŵiri cha Yehoramu+ mwana wa Yehoshafati themba la Yuda.

18 Mdauko unyake wose wa Ahaziya+ na vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli?

2 Apo Yehova wakaŵa pafupi kutora Eliya+ mu kavuluvulu kuya kuchanya,*+ Eliya na Elisha+ ŵakanyamuka ku Giligala.+ 2 Eliya wakati kwa Elisha: “Khala pano, chifukwa Yehova wanituma ku Beteli.” Kweni Elisha wakati: “Nadi pano Yehova wamoyo, imweso ŵamoyo, ine nimulekaninge chara.” Ntheura ŵakakhilira ku Beteli.+ 3 Ŵana ŵa zintchimi* ku Beteli ŵakiza kwa Elisha, ŵakati kwa iyo: “Kasi ukumanya kuti muhanya uno Yehova wafumiskengepo fumu yako pa iwe?”+ Iyo wakati: “Nkhumanya kale. Khalani chete.”

4 Eliya wakati kwa iyo: “Elisha khala pano, pakuti Yehova wanituma ku Yeriko.”+ Kweni Elisha wakati: “Nadi pano Yehova wamoyo, imweso ŵamoyo, ine nimulekaninge chara.” Ntheura ŵakaluta ku Yeriko. 5 Ŵana ŵa zintchimi awo ŵakaŵa ku Yeriko ŵakiza kwa Elisha, ŵakati: “Kasi ukumanya kuti muhanya uno Yehova wafumiskengepo fumu yako pa iwe?” Iyo wakati: “Nkhumanya kale. Khalani chete.”

6 Eliya wakati kwa iyo: “Khala pano, pakuti Yehova wanituma ku Yorodani.” Kweni Elisha wakati: “Nadi pano Yehova wamoyo, imweso ŵamoyo, ine nimulekaninge chara.” Ntheura wose ŵaŵiri ŵakaluta. 7 Ŵana ŵa zintchimi 50 nawo ŵakaluta ndipo ŵakimilira pataliko ŵakalaŵiliranga, apo ŵaŵiri ŵara ŵakimilira mumphepete mwa Yorodani. 8 Eliya wakatora chakuvwara chake+ na kuchipeteka, wakatimba pa maji ndipo ghakagaŵikana, ghanyake kumazere ghanyake kumalyero. Ntheura wose ŵakambuka pa mtunda wakomira.+

9 Ŵakati ŵambuka waka, Eliya wakati kwa Elisha: “Pempha icho ukukhumba kuti nikuchitire pambere nindatolekeko kwa iwe.” Elisha wakati: “Nkhumuŵeyani kuti munipe vigaŵa viŵiri+ vya mzimu winu.”+ 10 Eliya wakati: “Wapempha chinthu chakusuzga chomene. Usange ukuniwona ine para nkhutolekako kwa iwe, vichitikenge ntheura kwa iwe. Kweni usange ukuniwona chara, vichitikenge chara.”

11 Apo ŵakendanga, uku ŵakuyowoya, mwamabuchi gileta lamoto na mahachi ghamoto+ ghakaŵapatura ŵaŵiri aŵa. Eliya wakakwera mu kavuluvulu kuya kuchanya.*+ 12 Apo Elisha wakawonanga, wakachemerezga kuti: “Adada, adada! Gileta la Israyeli na ŵapamahachi ŵake!”+ Wakati waleka kumuwonaso, wakakora malaya ghake na kughapalura paŵiri.+ 13 Kufuma apo, wakatora chakuvwara+ cha Eliya icho chikawira pasi, wakawelera na kwimilira mumphepete mwa Yorodani. 14 Penepapo wakatora chakuvwara cha Eliya icho chikawa pasi, wakatimba maji na kuyowoya kuti: “Wali nkhu Yehova, Chiuta wa Eliya?” Wati watimba maji, maji ghakagaŵikana ghanyake kumazere ghanyake kumalyero, ndipo Elisha wakambuka.+

15 Ŵana ŵa zintchimi ku Yeriko ŵakati ŵamuwona pataliko, ŵakati: “Mzimu wa Eliya wakhala pa Elisha.”+ Ntheura ŵakaluta kukakumana nayo, ŵakasindama pamaso pake. 16 Ŵakati kwa iyo: “Wonani sono, pano taŵateŵeti ŵinu tili na ŵanalume ŵankhongono 50. Ŵazomerezgani kuti ŵalute, ŵakapenje fumu yinu. Panyake mzimu* wa Yehova wayinyamura na kuyiponya pachanya pa phiri linyake panji mu dambo.”+ Kweni iyo wakati: “Mungaŵatumanga chara.” 17 Ŵakamukoserezga m’paka wakachita soni, ndipo wakati: “Ŵatumani.” Ntheura ŵakatuma ŵanalume 50, awo ŵakapenja mazuŵa ghatatu, kweni ŵakamusanga chara. 18 Ŵakawelera kwa iyo ku Yeriko uko wakaŵa.+ Penepapo wakati: “Asi nkhamuphalirani kuti mungalutangako yayi?”

19 Sono ŵanthu ŵa mu msumba ŵakati kwa Elisha: “Fumu yane yikuwona kuti msumba uli pa malo ghawemi chomene.+ Kweni maji ndigho ngaheni, charu nacho ntchambura kubaba.”* 20 Elisha wakati: “Nipani bakule muphya, muŵikemo mchere.” Ŵakiza nayo kwa iyo. 21 Wakaluta ku chisimi cha maji na kuthiramo mchere,+ wakati: “Yehova wakuti, ‘Nachizga maji agha. Ghaŵengeso maji ghakukoma ŵanthu chara panji kutondeska kubaba.’”* 22 Maji ghara ghali kuchizgika m’paka lero, kuyana na mazgu agho Elisha wakayowoya.

23 Elisha wakanyamuka kuya ku Beteli. Apo wakendanga mu nthowa, ŵasepuka ŵanyake ŵakafuma mu msumba na kwamba kumuhoya,+ ŵakatenge: “Kwera, iwe kachipala! Kwera iwe kachipala!” 24 Wakang’anamukira kumasinda na kuŵalaŵiska, wakaŵatemba mu zina la Yehova. Penepapo nkhalamira ziŵiri zanakazi+ zikafuma mu nkhorongo na kutwazura ŵana 42.+ 25 Elisha wakenda m’paka ku Phiri la Karimeli,+ ndipo kufuma kura wakawelera ku Samariya.

3 Yehoramu+ mwana wa Ahabu wakaŵa themba la Israyeli mu Samariya mu chaka cha 18 cha Yehoshafati themba la Yuda. Ndipo wakawusa vyaka 12. 2 Wakachita uheni pamaso pa Yehova, kweni wakatalulira nga umo wakachitira wiske na nyina chara, pakuti wakawuskamo chipilara chakupatulika cha Baala icho wiske wakapanga.+ 3 Kweni wakademelera ku zakwananga izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli.+ Wakapatukako chara kwa izo.

4 Mesha themba la Mowabu wakaŵa wakuŵeta mberere, ndipo wakapelekanga mithulo kwa themba la Israyeli twana twa mberere 100,000 na mberere zanalume 100,000 zambura kumeteka. 5 Ahabu wakati wafwa,+ themba la Mowabu likagalukira themba la Israyeli.+ 6 Ntheura Themba Yehoramu likafuma ku Samariya pa zuŵa lira na kuwunganya Israyeli yose. 7 Kweniso likatuma uthenga kwa Yehoshafati themba la Yuda, likati: “Themba la Mowabu lanigalukira. Kasi ulutenge nane kukarwa nkhondo na Mowabu?” Iyo wakati: “Nilutenge.+ Ine nili nga ndiwe. Ŵanthu ŵane ŵali nga mbanthu ŵako. Mahachi ghane ghali nga ni mahachi ghako.”+ 8 Yehoshafati wakati: “Kasi tendere nthowa nji?” Yehoramu wakati: “Nthowa ya ku mapopa gha Edomu.”

9 Ntheura themba la Israyeli likanyamuka pamoza na themba la Yuda na themba la Edomu.+ Ŵakati ŵazingilira mazuŵa 7, kukaŵavya maji kuti ŵankhondo ŵawo ŵamwe na viŵeto vyawo ivyo ŵakaŵa navyo. 10 Themba la Israyeli likati: “Mbaya we! Yehova wachema mathemba ghatatu agha na kughapeleka mu woko la Mowabu!” 11 Yehoshafati wakati: “Kasi kuno kulije ntchimi ya Yehova, iyo yingatifumbira kwa Yehova?”+ Kweni yumoza wa ŵateŵeti ŵa themba la Israyeli wakazgora kuti: “Waliko, Elisha+ mwana wa Shafati, uyo wakapunguliranga maji mu mawoko gha Eliya.”*+ 12 Yehoshafati wakati: “Mazgu gha Yehova ghali na iyo.” Ntheura themba la Israyeli, Yehoshafati, na themba la Edomu ŵakakhilira kwa iyo.

13 Elisha wakati kwa themba la Israyeli: “Kasi nili nawe kanthu wuli?*+ Luta kwa ntchimi za awuso na ku ntchimi za anyoko.”+ Kweni themba la Israyeli likati: “Yayi, pakuti ni Yehova uyo wachema mathemba ghatatu agha na kughapeleka mu woko la Mowabu.” 14 Elisha wakati: “Nadi pano Yehova wa mawumba wamoyo, uyo nkhumuteŵetera,* kuŵenge kuti nkhumuchindika chara Yehoshafati+ themba la Yuda, mphanyi nalaŵiskako chara kwa iwe panji kukuwona.+ 15 Sono unipe munthu wakulizga bango.”*+ Munthu yura wakati wamba kulizga bango, woko la Yehova likiza pa Elisha.+ 16 Iyo wakati: “Yehova wakuti: ‘Jimani ngalande zinandi mu dambo ili. 17 Pakuti Yehova wakuti: “Muwonenge chara mphepo nesi vula. Kweni dambo ili lizurenge maji,+ mumwenge penepapa, imwe, viŵeto vinu, na vinyama vinu vinyake.”’ 18 Aka nkhanthu kachoko chomene pamaso pa Yehova,+ pakuti wapelekengeso Mowabu mu woko linu.+ 19 Muwiskire pasi misumba yose ya malinga ghakukhora+ na msumba uliwose uwemi. Mudumulire pasi makuni ghose ghawemi, muwundire mbwiwi zose za maji, na kunanga malo ghose ghawemi na malibwe.”+

20 Kukati kwacha mulenji, pa nyengo yakupelekera sembe ya vyamuminda ya mulenji,+ mwamabuchi maji ghakiza kufumira ku Edomu, ndipo charu chikazura maji.

21 Ŵamowabu wose ŵakati ŵapulika kuti mathemba ghiza kuzakarwa nawo nkhondo, ŵakawunganya ŵanalume wose awo ŵakamanyanga kuyegha vilwero,* ndipo ŵakimilira mu mphaka. 22 Ŵakati ŵawuka mulenjilenji, dazi likaŵalira pa maji, ndipo Ŵamowabu ku sirya linyake lira, ŵakawonanga maji ghara kuti ngaswesi nga ni ndopa. 23 Ŵakati: “Izi ni ndopa! Mathemba ghakomana ghekhaghekha na lupanga. Sono iwe Mowabu, tiyeni tikayore vinthu!”+ 24 Ŵakati ŵafika ku msasa wa Israyeli, Ŵaisrayeli ŵakawuka na kwamba kutimba Ŵamowabu, ndipo ŵakaŵachimbira.+ Ŵakaŵachimbizga m’paka ku Mowabu, ŵakaŵatimba Ŵamowabu apo ŵakachimbiranga. 25 Ŵakapasura misumba, ndipo munthu waliyose wakaponya libwe pa malo ghose ghawemi, ŵakazuzgapo malibwe. Ŵakawundira mbwiwi zose za maji,+ na kudumura khuni lililose liwemi.+ Paumaliro, viliŵa vyamalibwe pera vya ku Kiri-hareseti+ ndivyo vikakhala. Ndipo ŵakuponya malibwe ŵakawuzingilizga msumba uwu na kuwubwangandura.

26 Themba la Mowabu likati lawona kuti latondeka nkhondo, likatora ŵanalume 700 ŵa malupanga kuti ŵajumphe kuya kwa themba la Edomu,+ kweni ŵakatondeka. 27 Penepapo likatora mwana wake wakwamba uyo wakeneranga kuwusa mu malo ghake na kumupeleka sembe yakotcha+ pa linga. Ndipo ukali ukuru ukiza pa Ŵaisrayeli, ntheura ŵakafumako kwa iyo na kuwelera ku charu chawo.

4 Yumoza wa ŵawoli ŵa ŵana ŵa zintchimi+ wakachemerezga kwa Elisha, wakati: “Muteŵeti winu, mfumu wane, wali kufwa. Imwe mukumanya makora kuti muteŵeti winu wakawopanga Yehova.+ Sono wangongoli munyake wiza kuti wazakatore ŵana ŵane wose ŵaŵiri kuti ŵaŵe ŵazga ŵake.” 2 Elisha wakati kwa iyo: “Kasi nikuchitire vichi? Niphalira, kasi uli na vichi mu nyumba?” Mwanakazi yura wakati: “Muteŵeti winu walije kalikose mu nyumba, kweni chiŵiya cha mafuta pera.”+ 3 Elisha wakati: “Luta, ukabwereke viŵiya ku ŵazengezgani ŵako wose, viŵiya vyambura kanthu. Ungakabwerekanga vichoko waka chara. 4 Kufuma apo, ukanjire mu nyumba yako na kujalako ku mulyango, iwe na ŵana ŵako. Mukazuzge viŵiya ivi, ndipo ivyo vyazura mukaviŵike pamphepete.” 5 Ntheura mwanakazi yura wakafumako kwa iyo.

Wakati wajijalira mu nyumba pamoza na ŵana ŵake, ŵana ŵake ŵakamupiranga viŵiya, ndipo iyo wakapungulirangamo mafuta.+ 6 Viŵiya vikati vyazura, wakati ku yumoza wa ŵana ŵake: “Zanacho chiŵiya chinyake.”+ Kweni mwana wakati: “Viŵiya vyamara.” Penepapo mafuta ghakaleka kufuma.+ 7 Ntheura mwanakazi yura wakiza na kuphalira munthu wa Chiuta waunenesko, ndipo iyo wakati: “Luta, ukaguliske mafuta na kuwezga ngongoli. Agho ghakhalapo ghakovwire, iwe na ŵana ŵako.”

8 Zuŵa linyake Elisha wakaluta ku Shunemu.+ Kura, kukaŵa mwanakazi munyake wakumanyikwa uyo wakamukoserezganga kurya chakurya.+ Nyengo yiliyose iyo wakajumphirangako, wakayimanga na kurya dankha. 9 Mwanakazi yura wakati kwa mfumu wake: “Nkhumanya kuti munthu uyo kanandi wakujumpha nthowa iyi ni munthu mutuŵa wa Chiuta. 10 Tiyeni timunozgere kachipinda pa mtenje,+ timuŵikiremo bedi, thebulu, mpando, na chakuŵikapo nyali. Nyengo yiliyose iyo wizirenge kwa ise wangapumura mwenemura.”+

11 Zuŵa linyake munthu wa Chiuta wakiza kwenekura, ndipo wakanjira mu chipinda pa mtenje kuti wagone. 12 Penepapo wakayowoya na Gehazi+ muteŵeti wake kuti: “Chema mwanakazi Mushunemu+ uyu.” Wakamuchema, ndipo mwanakazi wakimilira pamaso pake. 13 Munthu wa Chiuta yura wakati kwa Gehazi: “Umuphalire kuti: ‘Wona, wajisuzga chomene chifukwa cha ise.+ Kasi tikuchitire vichi?+ Kasi nikuyowoyere kwa themba+ panji kwa mulara wa ŵankhondo?’” Kweni mwanakazi wakazgora kuti: “Nkhukhala pakati pa ŵanthu ŵakwithu.” 14 Munthu wa Chiuta wakati: “Kasi timuchitire vichi?” Gehazi wakati: “Walije mwana,+ ndipo mfumu wake ni muchekuru.” 15 Nyengo yeneyiyo, munthu wa Chiuta wakati: “Muchema.” Ntheura wakamuchema mwanakazi, ndipo wakimilira pa mulyango. 16 Iyo wakati: “Chaka chikwiza nyengo yanthena iyi uzamupakata mwana mwanalume.”+ Kweni mwanakazi wakati: “Yayi, fumu yane, munthu wa Chiuta waunenesko. Mungayowoyanga mautesi yayi kwa muteŵeti winu.”

17 Kweni mwanakazi yura wakatora nthumbo, ndipo nyengo yanthena yira chaka chakulondezgapo wakababa mwana mwanalume, nga umo Elisha wakamuphalilira. 18 Mwana wakakura, ndipo zuŵa linyake wakaluta kwa awiske, awo ŵakaŵa na ŵakuvuna. 19 Mwana wakati kwa awiske: “Ayo ine mutu, mutu wane ine!” Awiske ŵakaphalira muteŵeti kuti: “Luta nayo kwa anyina.” 20 Ntheura wakamutolera kwa nyina, wakakhala pa chipakato cha anyina m’paka muhanya pakati, ndipo wakafwa.+ 21 Mama yura wakakwera nayo na kumugoneka pa bedi la munthu wa Chiuta waunenesko,+ wakajara ku mulyango na kufuma. 22 Sono wakachema mfumu wake, wakati: “Munitumire yumoza wa ŵateŵeti na mbunda yimoza, nkhukhumba nichimbilire kwa munthu wa Chiuta waunenesko na kuwerako.” 23 Mfumu wake wakati: “Kwawachi kuti ulute kwa iyo muhanya uno? Ni mwezi uphya chara+ nesi sabata.” Kweni iyo wakati: “Vyose vili makora waka.” 24 Ntheura mama yura wakaŵikapo chakukhalapo pa mbunda, wakati kwa muteŵeti wake: “Yendeska luŵiro. Ungagowozganga chara m’paka nichite kukuphalira.”

25 Ntheura mama yura wakaluta kwa munthu wa Chiuta waunenesko pa Phiri la Karimeli. Munthu wa Chiuta waunenesko wakati wamuwona patali, wakati kwa Gehazi muteŵeti wake: “Wona, mwanakazi Mushunemu yura para. 26 Chimbira ukakumane nayo, ukamufumbe kuti: ‘Kasi uli makora? Mfumu wako wali makora? Kasi mwana wako wali makora?’” Mwanakazi wakati: “Vyose vili makora.” 27 Mwanakazi yura wakati wafika kwa munthu wa Chiuta waunenesko pa phiri, nyengo yeneyiyo wakakora malundi ghake.+ Penepapo Gehazi wakiza pafupi kuti wamuwuskepo, kweni munthu wa Chiuta waunenesko wakati: “Muleka, pakuti ngwakukweŵeka mu mtima,* ndipo Yehova wanibisira, wandaniphalire.” 28 Mwanakazi yura wakati: “Kasi nkhamupemphanipo mwana, fumu yane? Asi nkhayowoya kuti: ‘Munganipanga chigomezgo chautesi yayi’?”+

29 Nyengo yeneyiyo munthu wa Chiuta wakati kwa Gehazi: “Khwinya* vyakuvwara mu chiwuno chako,+ tora ndodo yane mu woko lako, luta. Usange wakumana na munthu, ungamutawuzganga yayi. Usange munthu munyake wakukutawuzga, ungamuzgoranga yayi. Luta, ukaŵike ndodo yane pa chisko cha msepuka.” 30 Nyina wa msepuka yura wakati: “Nadi pano Yehova wamoyo, imweso wamoyo, nimulekaninge chara.”+ Ntheura Elisha wakanyamuka na kuluta nayo. 31 Gehazi wakadangira panthazi pawo, wakaŵika ndodo pa chisko cha msepuka, kweni kukaŵa waka yii.+ Wakawelera, wakakumana na Elisha, wakamuphalira kuti: “Msepuka wandawuke.”

32 Elisha wakati wanjira mu nyumba, wakasanga msepuka wakufwa yura ŵamugoneka pa bedi lake.+ 33 Wakanjira na kujalako ku mulyango, ŵakakhalamo ŵekha ŵaŵiri ndipo wakamba kulomba kwa Yehova.+ 34 Kufuma apo, wakakwera pa bedi, wakagona pa mwana ndipo wakadomeka mulomo wake pa mulomo wa mwana, maso ghake pa maso ghake, na vikufi vyake pa vikufi vyake. Wakafukatira msepuka, ndipo thupi lake likamba kuthukira.+ 35 Wakendendeka uku na uku mu nyumba, ndipo wakakwera pa bedi na kufukatiraso mwana. Msepuka wakayethyemura kankhondi na kaŵiri, mbwenu wakajura maso ghake.+ 36 Elisha wakachema Gehazi, wakati: “Chema mwanakazi Mushunemu.” Ntheura wakamuchema, ndipo mama yura wakanjira. Iyo wakati: “Tora mwana wako.”+ 37 Mama yura wakiza na kuwa pa malundi gha munthu wa Chiuta na kusindama panthazi pake. Pamanyuma wakatora mwana wake na kufuma.

38 Elisha wakati wawelera ku Giligala, mu charu mukaŵa njara.+ Ŵana ŵa zintchimi+ ŵakakhala pamaso pake, ndipo iyo wakati kwa muteŵeti wake:+ “Khazikapo nkhali yikuru na kuphikira chakurya* ŵana ŵa zintchimi.” 39 Ntheura yumoza wa iwo wakaluta ku thondo kukayaŵa mphangwe, wakasanga mpheska zamuthengere ndipo wakatorako tunthu twakuwoneka nga majungu, wakatuvunga pa chakuvwara chake. Wakawera, ndipo wakatudumuradumura na kutuŵika mu nkhali, kwambura kumanya kuti ni vichi. 40 Pamanyuma ŵakaphakulira ŵanthu kuti ŵarye. Kweni ŵakati ŵarya waka, ŵakachemerezga kuti: “Mwe munthu wa Chiuta waunenesko, muli nyifwa mu nkhali.” Ŵakatondeka kurya. 41 Iyo wakati: “Torani tuufu.” Wakati wathiramo tuufu mu nkhali, wakati: “Ŵapani ŵanthu ŵarye.” Ndipo mu nkhali mukaŵavya chinthu chakupweteka.+

42 Munthu munyake wakafuma ku Baala-shalisha,+ wakamunyamulira munthu wa Chiuta waunenesko vingwa 20 vyabalere+ vyakuphikika na ufu wa vipambi vyakwamba kucha, kweniso thumba la mbuto ziphya.+ Penepapo Elisha wakati: “Pelekani ku ŵanthu kuti ŵarye.” 43 Kweni muteŵeti wake wakati: “Kasi ningavigaŵa wuli ivi ku ŵanthu 100?”+ Iyo wakati: “Peleka ku ŵanthu ŵarye, pakuti Yehova wakuti: ‘Ŵaryenge na kusidako.’”+ 44 Ntheura wakavikhazika panthazi pawo, ŵakarya na kusidako vinyake,+ kuyana na mazgu gha Yehova.

5 Sono Namani, mulongozgi wa ŵankhondo ŵa themba la Siriya, wakaŵa munthu wakumanyikwa. Fumu yake yikamuchindikanga, chifukwa Yehova wakathaska Siriya kwizira mwa iyo. Wakaŵa chinkhara cha nkhondo, nangauli wakaŵa wavyoni.* 2 Ulendo unyake apo ŵakaŵa ku nkhondo, Ŵasiriya ŵakakora kasungwana ka ku Israyeli, ndipo kakamba kuteŵetera muwoli wa Namani. 3 Kasungwana kara kakati kwa bwana wake: “Fumu yane yiŵenge kuti yaluta kwa ntchimi+ ya ku Samariya, mphanyi yachizgika vyoni vyake.”+ 4 Ntheura iyo* wakaluta na kuyowoya na fumu yake, wakayiphalira ivyo kasungwana ka ku Israyeli kakayowoya.

5 Penepapo themba la Siriya likati: “Lutanga sono nthena! Nitumenge kalata kwa themba la Israyeli.” Ntheura wakaluta, wakanyamura matalente* 10 gha siliva, mashekele 6,000 gha golide, na vyakuvwara 10 vyakusinthira. 6 Wakiza na kalata kwa themba la Israyeli, iyo yikati: “Pamoza na kalata iyi, iyo natuma kwa iwe, nkhutumaso kwa iwe Namani muteŵeti wane kuti umuchizge vyoni vyake.” 7 Themba la Israyeli likati laŵazga kalata yira, likapalura vyakuvwara vyake, likati: “Kasi ine nili Chiuta, kukoma na kusungilira umoyo?+ Pakuti wanitumira munthu uyu na kuniphalira kuti nimuchizge vyoni vyake. Mukuwona umo wakunavyira.”

8 Elisha munthu wa Chiuta waunenesko wakati wapulika kuti themba la Israyeli lapalura vyakuvwara vyake, wakatuma mazgu kwa themba nyengo yeneyiyo kuti: “Kasi mwapalulirachi vyakuvwara vinu? Lekani wize kwa ine mwakuti wamanye kuti muli ntchimi mu Israyeli.”+ 9 Ntheura Namani wakiza na mahachi na magileta ghake ghankhondo, wakimilira pa mulyango wa nyumba ya Elisha. 10 Kweni Elisha wakatuma thenga kukamuphalira kuti: “Luta ukageze mu Yorodani+ kankhondi na kaŵiri,+ ndipo thupi lako liwelerengemo, uŵenge wakutowa.” 11 Penepapo Namani wakakwiya, wakamba kunyamuka, wakati: “Ine natenge: ‘Wizenge kwa ine na kwimilira pano, wachemenge pa zina la Yehova Chiuta wake, na kwendeska woko lake uku na uku pa vyoni vyane kuti nichire.’ 12 Asi Abana na Farapa, milonga ya ku Damaseko,+ njiwemi kuluska maji ghose gha mu Israyeli? Kasi ningageza yayi mwa iyo na kuŵa wakutowa?” Ntheura wakakhwizuka chifukwa cha ukali.

13 Sono ŵateŵeti ŵake ŵakiza pafupi, ŵakati kwa iyo: “Dada, ntchimi yiŵenge kuti yamuphalirani kuti muchite chinthu chikuru, kasi mphanyi mwachita yayi? Ipo suzgo ni vichi apo yamuphalirani waka kuti: ‘Kageze, ndipo uŵenge wakutowa’?” 14 Ntheura wakakhilira ku mlonga, wakamphyota* mu Yorodani kankhondi na kaŵiri kuyana na mazgu gha munthu wa Chiuta waunenesko.+ Penepapo thupi lake likaweleramo, likaŵa nga ni thupi la msepuka,+ ndipo wakaŵa wakutowa.+

15 Kufuma apo wakawelera kwa munthu wa Chiuta waunenesko,+ iyo pamoza na gulu lake lose. Wakimilira pamaso pa munthu wa Chiuta, wakati: “Sono namanya kuti kulijeso Chiuta ku malo ghanyake pa charu chose chapasi, kweni mu Israyeli pera.+ Ipo pokerani chawanangwa* kwa muteŵeti winu.” 16 Kweni Elisha wakati: “Nadi pano Yehova wamoyo, mweneuyo nkhumuteŵetera,* ningapokera chara.”+ Wakamukoserezga, kweni wakakana nipera. 17 Paumaliro, Namani wakati: “Usange mwakana, ipo mumupe muteŵeti winu dongo lakufuma mu charu ichi lakuyegheka na myulu ziŵiri. Pakuti muteŵeti winu wamupelekaso chara sembe zakotcha panji sembe zinyake ku ŵachiuta ŵanyake, kweni kwa Yehova pera. 18 Kuti waka Yehova wanigowokere namuteŵeti winu pa chinthu chimoza ichi: Para fumu yane yikunjira mu nyumba* ya Rimoni kukasopa, yikukholera ku woko lane, ntheura nane nkhusindama mu nyumba ya Rimoni. Para nkhusindama mu nyumba ya Rimoni, Yehova wanigowokere namuteŵeti winu pa ichi.” 19 Munthu wa Chiuta wakati: “Luta mu mtende.” Namani wakanyamuka, ndipo wakati wendapo kamtunda, 20 Gehazi+ muteŵeti wa Elisha munthu wa Chiuta waunenesko+ wakati: ‘Fumu yane yamuleka waka Namani+ Musiriya uyu, yakana kupokera ivyo wangwiza navyo. Nadi pano Yehova wamoyo, nimuchimbilirenge nkhapokeko kanthu kwa iyo.’ 21 Ntheura Gehazi wakachimbilira Namani. Namani wakati wawona munthu wakumuchimbilira, wakakhira mu gileta lake kukakumana nayo, wakati: “Kasi vyose vili makora?” 22 Gehazi wakati: “Vyose vili makora. Fumu yane yanituma, yati: ‘Wona, sono nthena ŵanyamata ŵaŵiri, ŵana ŵa zintchimi ŵakufuma ku chigaŵa cha mapiri cha Efurayimu ŵiza kwa ine. Muŵapeko talente limoza la siliva na vyakuvwara viŵiri vyakusinthira.’”+ 23 Namani wakati: “Enya yayi, tora matalente ghaŵiri.” Wakamukoserezga,+ ndipo wakalonga matalente ghaŵiri gha siliva mu mathumba ghaŵiri, pamoza na vyakuvwara viŵiri vyakusinthira. Wakavipeleka ku ŵateŵeti ŵake ŵaŵiri, awo ŵakavinyamura panthazi pa Gehazi.

24 Wakati wafika ku Ofeli,* Gehazi wakavipoka mu mawoko ghawo na kuviŵika mu nyumba, ndipo wakaŵawezga kuti ŵalutenge. Ŵakati ŵaluta, 25 Gehazi wakanjira na kwimilira pafupi na fumu yake. Sono Elisha wakati: “Kasi wafuma nkhu, Gehazi?” Kweni iyo wakati: “Namuteŵeti winu nalutapo kulikose ngati!”+ 26 Elisha wakati: “Asi mtima wane wanguŵa kwenekura pamoza nawe apo munthu yura wakhiranga gileta lake kuzakakumana nawe? Kasi iyi ni nyengo yakupokelera siliva panji kupokera vyakuvwara, maolive, minda ya mpheska, mberere, ng’ombe, na ŵateŵeti ŵanalume panji ŵanakazi?+ 27 Sono vyoni vya Namani+ vikutakenge iwe na mphapu yako muyirayira.” Nyengo yeneyiyo Gehazi wakafumapo pamaso pake, wakaŵa na vyoni tuu nga ntchiwuvi.+

6 Ŵana ŵa zintchimi+ ŵakati kwa Elisha: “Wonani, malo agho tikukhala pamoza na imwe ngafinyi chomene kwa ise. 2 Tizomerezgani kuti tilute ku Yorodani. Waliyose wa ise wakatoreko khuni, tizenge malo ghakuti tikhalemo.” Iyo wakati: “Lutani.” 3 Yumoza wawo wakati: “Kasi namwe mulutenge nase taŵateŵeti ŵinu?” Iyo wakati: “Nilutenge namwe.” 4 Ntheura wakaluta nawo, ŵakafika ku Yorodani, ndipo ŵakamba kutema makuni. 5 Apo yumoza wawo wakatemanga khuni, mbavi yikawira mu maji, ndipo wakachemerezga, wakati: “Awe ine, fumu yane, njakubwereka!” 6 Munthu wa Chiuta waunenesko wakati: “Kasi yawira mphani?” Wakamulongora apo yikawira. Munthu wa Chiuta yura wakadumura kakhuni na kuponya penepara, ndipo mbavi yikayenjama pachanya. 7 Wakati: “Yitora.” Ntheura wakatamphuska woko lake na kuyitora.

8 Sono themba la Siriya likanyamuka kukarwa nkhondo na Israyeli.+ Likapangana na ŵateŵeti ŵake kuti: “Namujintha misasa pamoza na imwe pa malo ghakuti na ghakuti.” 9 Penepapo munthu wa Chiuta waunenesko+ wakatuma mazgu kwa themba la Israyeli kuti: “Chenjera, ungajumphanga ku malo agha yayi, chifukwa ndiko Ŵasiriya ŵakukhilira.” 10 Ntheura themba la Israyeli likatuma mazgu ku malo agho munthu wa Chiuta waunenesko wakalichenjezga. Wakalutilira kulichenjezga, ndipo themba likatondeka kulutako ku malo ghara nyengo zinandi.*+

11 Ichi chikakwiyiska chomene themba* la Siriya. Ntheura likachema ŵateŵeti ŵake, likati kwa iwo: “Niphalirani. Ni njani pa ise uyo wali ku chigaŵa cha themba la Israyeli?” 12 Yumoza wa ŵateŵeti ŵake wakati: “Palije, fumu yane themba! Kweni Elisha ntchimi iyo yili mu Israyeli ndiyo yikuphalira themba la Israyeli vinthu ivyo imwe mukuyowoya mu chipinda chinu chakugonamo.”+ 13 Themba likati: “Lutani, mukawone uko wakukhala mwakuti nitumeko ŵanthu ŵakamukore.” Pamanyuma, themba likaphalirika kuti: “Wali ku Dotani.”+ 14 Nyengo yeneyiyo likatumako mahachi na magileta ghankhondo, kweniso ŵankhondo ŵanandi. Ŵakafika usiku na kuzingilizga msumba.

15 Muteŵeti wa munthu wa Chiuta waunenesko wakati wawuka mulenjilenji na kufumira kuwaro, wakawona ŵankhondo ŵazingilizga msumba wose, ŵali na mahachi na magileta ghankhondo. Nyengo yeneyiyo, muteŵeti wakati kwa iyo: “Mbaya we, fumu yane! Kasi sono tichitechi?” 16 Kweni iyo wakati: “Ungawopanga chara.+ Pakuti awo ŵali na ise mbanandi chomene kuluska awo ŵali na iwo.”+ 17 Penepapo Elisha wakalomba, wakati: “A Yehova, julani maso ghake, naŵeya, mwakuti wawone.”+ Nyengo yeneyiyo Yehova wakajura maso gha muteŵeti yura, wakalaŵiska, ndipo wonani, chigaŵa chose cha mapiri chikazura na mahachi na magileta ghankhondo gha moto+ kuzingilizga Elisha.+

18 Ŵasiriya ŵakati ŵakhilira kwa iyo, Elisha wakalomba kwa Yehova, wakati: “Timbani mtundu uwu na uchibulumutira.”+ Ntheura wakaŵatimba na uchibulumutira, nga umo Elisha wakapemphera. 19 Sono Elisha wakati kwa iwo: “Nthowa ni iyi yayi, msumba nawo ni uwu chara. Nilondezgani, lekani nimulongozgerani kwa munthu uyo mukupenja.” Kweni wakaŵalongozgera ku Samariya.+

20 Ŵakati ŵafika ku Samariya, Elisha wakati: “A Yehova, julani maso ghawo ŵawone.” Ntheura Yehova wakajura maso ghawo, ndipo ŵakawona kuti ŵali mukati mu Samariya. 21 Themba la Israyeli likati laŵawona, likati kwa Elisha: “Dada, kasi niŵatimbe, niŵatimbe?” 22 Elisha wakati: “Ungaŵatimbanga chara. Kasi ŵakutimba ŵanthu awo mwaŵakora kale na lupanga lwinu ndiposo uta? Ŵapani vingwa na maji, ŵarye na kumwa,+ ndipo ŵawelere kwa fumu yawo.” 23 Ntheura wakaŵanozgera chiphikiro chikuru. Ŵakarya na kumwa, pamanyuma wakaŵawezga kuti ŵawelere kwa fumu yawo. Kufuma apo, magulu ghakuwukira gha Ŵasiriya+ ghakizaso chara mu charu cha Israyeli nanga nkhamoza.

24 Pamanyuma, Beni-hadadi themba la Siriya likawunganya ŵankhondo ŵake* wose pamoza, ndipo ŵakakwera na kuzingilizga Samariya.+ 25 Ntheura mu Samariya mukanjira njara yikuru.+ Ŵasiriya ŵakawuzingilizga kufika pakuti mutu umoza wa mbunda+ ukaŵa pa mtengo wa masiliva 80, ndipo masusu gha nkhunda ghakukwana chigaŵa chimoza pa vigaŵa vinayi vya kabu* ghakaŵa pa mtengo wa masiliva ghankhondi. 26 Apo themba la Israyeli likajumphanga pa linga, mwanakazi munyake wakachemerezga kwa ilo, wakati: “Tovwirani, mwe fumu yane themba!” 27 Ilo likati: “Usange Yehova watondeka kukovwira, kasi ine nikovwirenge na vichi? Na vinthu vyakufuma pa malo ghakupwanthirapo? Panji kufuma mu vyakukamiramo mpheska panji mafuta?” 28 Themba likamufumba kuti: “Kasi suzgo yako ni vichi?” Mwanakazi yura wakati: “Mwanakazi uyu wakaniphalira kuti: ‘Zanayo mwana wako, timurye muhanya uno, ndipo namachero tizamurya mwana wane.’+ 29 Ntheura tikaphika mwana wane, tikamurya.+ Zuŵa lakulondezgapo nkhati kwa iyo: ‘Zanayo mwana wako timurye.’ Kweni iyo wakabisa mwana wake.”

30 Themba likati lapulika mazgu gha mwanakazi uyu, likapalura vyakuvwara vyake.+ Apo likajumphanga pa linga, ŵanthu ŵakaliwona kuti lavwara chigudulu mukati mu malaya ghake.* 31 Penepapo likati: “Chiuta wanichitire ntheura na kusazgirako usange mutu wa Elisha mwana wa Shafati uchali undadumulike muhanya uno.”+

32 Elisha wakaŵa mu nyumba yake, ndipo ŵalara ŵakaŵa pamoza nayo. Themba likatuma thenga panthazi pake, kweni pambere thenga lindafike, Elisha wakati ku ŵalara: “Kasi mwawona umo mwana wa chigeŵenga uyu+ watumira thenga kuti lidumure mutu wane? Wonani, para thenga likwiza, jalani chijaro, ndipo muchikolelere chingajulikanga chara. Asi bundi la malundi gha fumu yake lili pamanyuma pake?” 33 Uku wachali kuyowoya, thenga likafika kwa iyo, ndipo themba likati: “Soka ili lafuma kwa Yehova. Kasi ningalindiliraso vichi kwa Yehova?”

7 Elisha wakati: “Pulikani mazgu gha Yehova. Yehova wakuti: ‘Namachero nyengo yanthena yino, pa chipata cha* Samariya, ufu uwemi wakukwana seya* uzamuguliskika shekele* limoza, ndipo balere wakukwana maseya ghaŵiri wazamuguliskika shekele limoza.’”+ 2 Kweni msilikari uyo themba likamugomezganga wakati kwa munthu wa Chiuta waunenesko: “Nanga Yehova wangajura milyango yakuchanya, kasi ichi chingachitika* nadi?”+ Elisha wakati: “Uzamuchiwona na maso ghako,+ kweni iwe uzamuryako chara.”+

3 Pa mulyango wa chipata cha msumba pakaŵa ŵavyoni ŵanayi.+ Ŵakayowoyeskana kuti: “Kasi tikukhalirachi pano m’paka tifwe waka? 4 Usange tingati, ‘Tiyeni tinjire mu msumba,’+ uku mu msumba muli njara, tamufwira mwenemumo. Usange tikukhala pano, tifwenge nipera. Ntheura tiyeni tilute ku msasa wa Ŵasiriya. Usange ŵakatileka waka, tiŵenge ŵamoyo. Kweni usange ŵakatikoma, mbwenu tifwenge.” 5 Penepapo ŵakanyamuka na kamdima kausiku, ŵakaluta ku msasa wa Ŵasiriya. Ŵakati ŵafika kuwaro kwa msasa wa Ŵasiriya, ŵakasanga kulije munthu.

6 Yehova wakachitiska msasa wa Ŵasiriya kupulika mazgu gha magileta ghankhondo, bundi la mahachi, na kupoma kwa ŵankhondo ŵanandi.+ Ntheura ŵakati kwa yumoza na munyake: “Wonani, themba la Israyeli lakumba mathemba gha Ŵahiti na mathemba gha Eguputo kuzakarwa nase.” 7 Nyengo yeneyiyo ŵakawuka na kuchimbira na kachidima kausiku, ŵakasida mahema ghawo, mahachi, mbunda, na msasa wose umo ukaŵira, ŵakachimbira kuponoska umoyo wawo.

8 Ŵavyoni ŵara ŵakati ŵafika kuwaro kwa msasa, ŵakanjira mu hema limoza na kwamba kurya na kumwa. Ŵakatoramo siliva, golide, na vyakuvwara, ŵakaluta kukavibisa. Ŵakizaso, ŵakanjira mu hema linyake na kutoramo vinthu, ŵakalutaso kukavibisa.

9 Paumaliro ŵakati kwa yumoza na munyake: “Ivyo tikuchita ni viwemi chara. Zuŵa ili ni zuŵa la makani ghawemi! Usange tikuzingilika waka na kulindilira m’paka kuche, tilangikenge nadi. Ipo sono tiyeni tilute tikaphare ku nyumba ya themba.” 10 Ntheura ŵakaluta, ŵakachemerezga ku ŵalinda ŵa pa chipata cha msumba, ŵakati: “Tanguluta ku msasa wa Ŵasiriya, kweni kwanguŵavya munthu waliyose, tindapulikeko munthu na yumoza. Tangusangako waka mahachi na mbunda zakukakika, mahema nagho ghalekeka umo ghanguŵira.” 11 Penepapo ŵalinda ŵa pa vipata ŵakachemerezga, ndipo uthenga ukafika mukati mu nyumba ya themba.

12 Nyengo yeneyiyo, themba likawuka usiku, likati ku ŵateŵeti ŵake: “Zani nimuphalirani ivyo Ŵasiriya ŵachita kwa ise. Ŵakumanya kuti tili na njara,+ ntheura ŵafumamo mu msasa na kubisama mu thondo, ŵakuti: ‘Ŵafumenge mu msumba, ndipo tiŵakorenge ŵamoyo na kunjira mu msumba.’”+ 13 Yumoza wa ŵateŵeti ŵake wakati: “Lekani ŵanthu ŵanyake ŵatore mahachi ghankhondi agho ghali kukhalako mu msumba. Wonani, nawo ŵamumara nga umo umalirenge mzinda wose wa Israyeli uwo uchali muno. Enya, ŵamumara nga ni mzinda unyake wose wa Israyeli uwo uli kumara kale. Tiyeni tiŵatume ŵakawone.” 14 Ntheura ŵakatora magileta ghaŵiri na mahachi, ndipo themba likaŵatuma ku msasa wa Ŵasiriya, likati: “Lutani mukawone.” 15 Ŵakalondezga Ŵasiriya m’paka ku Yorodani, ndipo nthowa yose mukaŵa waka malaya na viteŵetero limbwalimbwa ivyo Ŵasiriya ŵakatayanga apo ŵakachimbiranga chifukwa cha wofi. Penepapo mathenga ghara ghakawelera na kuphalira themba.

16 Ŵanthu ŵakafuma na kuyora vinthu mu msasa wa Ŵasiriya. Vikachitika nadi kuti ufu uwemi wakukwana seya yumoza ukaguliskikanga shekele limoza, ndipo balere wakukwana maseya ghaŵiri wakaguliskikanga shekele limoza, kuyana na mazgu gha Yehova.+ 17 Themba likimika msilikari uyo likamugomezganga kuti walaŵilirenge pa chipata, kweni ŵanthu ŵakamudyakira pasi, wakafwira pa chipata, nga umo munthu wa Chiuta waunenesko wakaphalilira themba apo wakiza kwa ilo. 18 Ntheura vikachitika nga umo munthu wa Chiuta waunenesko wakayowoyera kwa themba kuti: “Balere wakukwana maseya ghaŵiri wazamuguliskika shekele limoza, ndipo ufu uwemi wakukwana seya yumoza uzamuguliskika shekele limoza namachero nyengo yanthena yino pa chipata cha Samariya.”+ 19 Kweni msilikari yura wakaphalira munthu wa Chiuta waunenesko kuti: “Nanga Yehova wangajura milyango yakuchanya, kasi ichi chingachitika* nadi?” Elisha wakati: “Uzamuchiwona na maso ghako, kweni iwe uzamuryako chara.” 20 Vikachitika nkhanira ndendende kwa iyo, chifukwa ŵanthu ŵakamudyakira pasi pa chipata wakafwa.

8 Elisha wakayowoya na mwanakazi uyo wakamuwuskira mwana,+ wakati: “Wuka lutanga, iwe na ŵamunyumba yako, mukakhale nga mbalendo kulikose uko mungakakhala, chifukwa Yehova wayowoya kuti kuŵenge njara,+ ndipo yiwenge pa charu vyaka 7.” 2 Ntheura mwanakazi yura wakanyamuka, wakachita ivyo munthu wa Chiuta waunenesko wakayowoya. Wakaluta na ŵamunyumba yake, wakakhala mu charu cha Ŵafilisiti+ vyaka 7.

3 Vyaka 7 vikati vyamara, mwanakazi yura wakawerako ku charu cha Ŵafilisiti ndipo wakaluta kukaŵeyelera themba, kuti ŵamuwezgere nyumba yake na munda wake. 4 Sono themba likayowoyanga na Gehazi muteŵeti wa munthu wa Chiuta waunenesko, likati: “Niphalira, vinthu vikuru vyose ivyo Elisha wachita.”+ 5 Apo Gehazi wakalongosoleranga themba umo Elisha wakawuskira munthu wakufwa,+ mwanakazi uyo mwana wake wakawuskika wakiza na kuŵeyelera themba kuti ŵamuwezgere nyumba yake na munda wake.+ Nyengo yeneyiyo, Gehazi wakati: “Fumu yane themba, mwanakazi uyo nayowoyanga ni uyu, ndipo uyu ndiyo mwana wake uyo Elisha wakamuwuska ku nyifwa.” 6 Penepapo themba likafumba mwanakazi, ndipo mwanakazi wakalilongosolera nkhani yose. Ntheura themba likatuma wantchito wake, likamuphalira kuti: “Muwezgerani vyose ivyo vikaŵa vyake, kweniso vipasi vyose vya mu munda, kufuma pa zuŵa ilo wakafumiramo mu charu m’paka sono.”

7 Elisha wakaluta ku Damaseko+ apo Beni-hadadi+ themba la Siriya wakalwara. Ntheura wakaphalirika kuti: “Munthu wa Chiuta waunenesko+ wiza kuno.” 8 Penepapo themba likati kwa Hazayeli:+ “Tora chawanangwa, ulute kwa munthu wa Chiuta waunenesko.+ Ukafumbe kwa Yehova kwizira mwa iyo kuti: ‘Kasi nichirenge ku ulwari uwu?’” 9 Ntheura Hazayeli wakaluta kukakumana nayo, wakayegha chawanangwa, mtundu uliwose wa vinthu viwemi vya ku Damaseko, katundu wakunyamulika na ngamila 40. Wakiza na kwimilira pamaso pa munthu wa Chiuta, wakati: “Mwana winu, Beni-hadadi, themba la Siriya, wanituma kwa imwe kuzakafumba kuti: ‘Kasi nichirenge ku ulwari uwu?’” 10 Elisha wakati: “Luta ukamuphalire kuti: ‘Uchirenge nadi,’ kweni Yehova wanilongora kuti wafwenge.”+ 11 Munthu wa Chiuta wakamudodoliska Hazayeli kufika pa kukhozga soni. Penepapo munthu wa Chiuta waunenesko wakamba kulira. 12 Hazayeli wakati: “Kasi fumu yane yikulirachi?” Iyo wakati: “Chifukwa nkhumanya viheni ivyo uchitirenge ŵanthu ŵa Israyeli.+ Uwotchenge malo ghawo gha malinga ghakukhora, ŵanalume ŵawo ŵakusoleka uŵakomenge na lupanga, ŵana ŵawo uŵambechulirenge pasi, ndipo ŵanakazi ŵawo ŵanthumbo uŵatumburenge.”+ 13 Hazayeli wakati: “Kasi muteŵeti winu, uyo ni ntcheŵe waka, wangachita wuli chinthu ichi?” Kweni Elisha wakati: “Yehova wanilongora kuti iwe uŵenge themba pa Siriya.”+

14 Penepapo Hazayeli wakasida Elisha na kuwelera kwa fumu yake, iyo yikati kwa iyo: “Kasi Elisha wakuphalira vichi?” Iyo wakati: “Waniphalira kuti muchirenge kwambura kutondeka.”+ 15 Kweni zuŵa lakulondezgapo Hazayeli wakatora chisalu, wakachizuŵika mu maji, ndipo wakabenekelera nacho Beni-hadadi kumaso m’paka wakafwa.+ Hazayeli wakaŵa themba mu malo ghake.+

16 Mu chaka chachinkhondi cha Yehoramu+ mwana wa Ahabu themba la Israyeli, apo Yehoshafati wakaŵa themba la Yuda, Yehoramu+ mwana wa Yehoshafati themba la Yuda wakaŵa themba. 17 Wakaŵa themba wali na vyaka 32, ndipo wakawusa vyaka 8 mu Yerusalemu. 18 Wakenda mu nthowa za mathemba gha Israyeli,+ nga umo ŵakachitira ŵa nyumba ya Ahabu.+ Pakuti muwoli wake wakaŵa mwana wa Ahabu,+ wakachita viheni pamaso pa Yehova.+ 19 Kweni Yehova wakakhumba yayi kuparanya Yuda chifukwa cha Davide muteŵeti wake,+ pakuti wakamulayizga kuti wamupenge nyali,+ iyo na ŵana ŵake nyengo zose.

20 Mu mazuŵa ghake, Edomu wakagalukira Yuda,+ ndipo ŵakimika themba lawo.+ 21 Ntheura Yehoramu wakambukira ku Zayiri pamoza na magileta ghake ghose, ndipo wakawuka usiku na kuthereska Ŵaedomu awo ŵakamuzingilizga na ŵalongozgi ŵa ŵapamagileta. Ŵankhondo ŵakachimbilira ku mahema ghawo. 22 Edomu wachali kugalukira Yuda m’paka lero. Libuna+ nayo wakagaluka nyengo yira.

23 Mdauko unyake wose wa Yehoramu na vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 24 Paumaliro Yehoramu wakagona na ŵasekuru ŵake ndipo wakasungika pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide.+ Mwana wake Ahaziya+ wakaŵa themba mu malo ghake.

25 Mu chaka cha 12 cha Yehoramu mwana wa Ahabu themba la Israyeli, Ahaziya mwana wa Yehoramu themba la Yuda wakaŵa themba.+ 26 Ahaziya wakaŵa themba wali na vyaka 22, ndipo wakawusa chaka chimoza mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Ataliya+ muzukuru* wa Omuri+ themba la Israyeli. 27 Wakenda mu nthowa ya nyumba ya Ahabu+ ndipo wakachita viheni pamaso pa Yehova, nga ni nyumba ya Ahabu, pakuti wakaŵa paubali na nyumba ya Ahabu chifukwa cha nthengwa.+ 28 Ntheura wakaluta ku nkhondo na Yehoramu mwana wa Ahabu kukarwa na Hazayeli themba la Siriya pa Ramoti-giliyadi.+ Kweni Ŵasiriya ŵakamupweteka Yehoramu.+ 29 Penepapo Themba Yehoramu likawelera ku Yezireli+ kuti vilonda vipore dankha, ivyo Ŵasiriya ŵakalipweteka navyo ku Rama apo wakarwanga na Hazayeli themba la Siriya.+ Ahaziya mwana wa Yehoramu themba la Yuda wakakhilira ku Yezireli kukawona Yehoramu mwana wa Ahabu chifukwa chakuti wakapwetekeka.*

9 Elisha ntchimi wakachema yumoza wa ŵana ŵa zintchimi, wakati kwa iyo: “Khwinya* vyakuvwara vyako mu chiwuno chako, utore supa ya mafuta iyi luŵiro ulute ku Ramoti-giliyadi.+ 2 Para wakafika, ukapenje Yehu+ mwana wa Yehoshafati mwana wa Nimushi. Ukanjire ukamutore pakati pa ŵabali ŵake na kunjira nayo mu chipinda chamukati. 3 Kufuma apo, ukatore supa ya mafuta na kupungulira pa mutu wake, ukati: ‘Yehova wakuti: “Nkhukuphakazga kuŵa themba la Israyeli.”’+ Mbwenu ukajure mulyango na kuchimbira kwambura kuchedwa.”

4 Ntheura muteŵeti wa ntchimi yura wakanyamuka kuya ku Ramoti-giliyadi. 5 Wakati wafika, wakasanga ŵalongozgi ŵa ŵankhondo ŵakhala pasi. Iyo wakati: “Nili na uthenga wako, iwe mulongozgi.” Yehu wakati: “Kasi ni uthenga wa njani pa ise?” Iyo wakati: “Wa iwe, mulongozgi.” 6 Ntheura wakawuka na kunjira mu nyumba. Kufuma apo, muteŵeti yura wakapungulira mafuta pa mutu wa Yehu, wakati: “Yehova Chiuta wa Israyeli wakuti: ‘Nkhukuphakazga kuŵa themba la ŵanthu ŵa Yehova, Israyeli.+ 7 Uparanye nyumba ya Ahabu fumu yako, ndipo niwezgerenge nduzga pa ndopa za ŵateŵeti ŵane zintchimi na za ŵateŵeti wose ŵa Yehova awo ŵali kufwira mu mawoko gha Yezebeli.+ 8 Nyumba yose ya Ahabu yimalenge. Niparanyenge mwa Ahabu mwanalume waliyose,* na awo ŵakusoŵa pakukora na ŵakulopwa mu Israyeli.+ 9 Nyumba ya Ahabu niyizgorenge nga ni nyumba ya Yerobowamu+ mwana wa Nebati kweniso nga ni nyumba ya Basha+ mwana wa Ahiya. 10 Kweni Yezebeli ntcheŵe zimulyerenge mu munda wa ku Yezireli,+ ndipo palije uyo wamusungenge.’” Penepapo wakajura chijaro, wakachimbira.+

11 Yehu wakati wawelera ku ŵateŵeti ŵa fumu yake, ŵakamufumba kuti: “Kasi vili makora nthena? Kasi munthu wakufuntha uyu wangupukwachi kwa iwe?” Iyo wakati: “Namwe mukumumanya waka munthu uyu na ivyo wakuyowoya.” 12 Kweni iwo ŵakati: “Ukuteta. Tiphalira waka.” Penepapo wakati: “Ivi ndivyo waniphalira, ndipo wasazgirapo kuti: ‘Yehova wakuti: “Nkhukuphakazga kuŵa themba la Israyeli.”’”+ 13 Nyengo yeneyiyo, waliyose wa iwo wakatora chakuvwara chake na kuchitandika pasi pa makwelero,+ ndipo ŵakalizga mbata, ŵakati: “Yehu ni themba!”+ 14 Kufuma apo, Yehu+ mwana wa Yehoshafati mwana wa Nimushi wakanozgera chiŵembu Yehoramu.

Yehoramu wakalindanga pa Ramoti-giliyadi,+ iyo na Israyeli yose, chifukwa cha kopa Hazayeli+ themba la Siriya. 15 Pamanyuma, Themba Yehoramu likawelera ku Yezireli+ kuti likachire ku vilonda ivyo Ŵasiriya ŵakalipweteka apo likarwanga nkhondo na Hazayeli themba la Siriya.+

Sono Yehu wakati: “Usange mukukolerana* navyo, mungazomerezganga chara kuti munthu wafume mu msumba na kukaphara ichi mu Yezireli.” 16 Penepapo Yehu wakakwera gileta lake, wakaluta ku Yezireli. Yehoramu wakagona kwenekura chifukwa cha vilonda, ndipo Ahaziya themba la Yuda likakhira kukawona Yehoramu. 17 Apo mulinda wakimilira pa chigongwe mu Yezireli, wakawona gulu la ŵanthu ŵa Yehu likwiza. Nyengo yeneyiyo wakati: “Nkhuwona gulu la ŵanthu.” Yehoramu wakati: “Chema wapahachi, umutume wakakumane nawo, umuphalire wakayowoye kuti: ‘Kasi mwizira mtende?’” 18 Ntheura wapahachi yura wakaluta kukakumana nayo, wakati: “Themba likuti: ‘Kasi mwizira mtende?’” Kweni Yehu wakati: “Kasi ‘mtende’ uli nawo na ntchito wuli iwe? Tiye kumasinda kwane.”

Mulinda wakaphara kuti: “Thenga lafika kwa iwo, kweni lindawereko.” 19 Ntheura wakatumaso wapahachi wachiŵiri, uyo pakufika wakati: “Themba likuti: ‘Kasi mwizira mtende?’” Kweni Yehu wakati: “Kasi ‘mtende’ uli nawo na ntchito wuli iwe? Tiye kumasinda kwane.”

20 Penepapo mulinda wakapharaso kuti: “Wafika kwa iwo, kweni wandawereko. Kweni kendeskero ka gileta kakuŵa nga nkhendeskero ka Yehu muzukuru* wa Nimushi, pakuti wakwendeska nga ni munthu wakufuntha.” 21 Yehoramu wakati: “Kaka gileta!” Ntheura ŵakamukakira gileta lake lankhondo ndipo Yehoramu themba la Israyeli na Ahaziya+ themba la Yuda ŵakafuma waliyose mu gileta lake kukakumana na Yehu. Ŵakakumana nayo mu munda wa Naboti+ Muyezireli.

22 Yehoramu wakati wawona Yehu, wakati: “Kasi mwizira mtende, Yehu?” Kweni iyo wakati: “Kasi mtende ungaŵapo wuli uku pali mauzaghali gha nyoko Yezebeli+ na maufwiti ghake ghanandinandi?”+ 23 Nyengo yeneyiyo Yehoramu wakapetewuska gileta lake kuti wachimbire, ndipo wakati kwa Ahaziya: “Tapusikika, Ahaziya!” 24 Penepapo Yehu wakatora uta wake mu woko na kulasa Yehoramu pakati pa viŵegha vyake, ndipo muvi ukanjira mu mtima wake. Wakawira mwenemura mu gileta lake lankhondo. 25 Yehu wakati kwa Bidikara msilikari wake: “Mutora, umuponye mu munda wa Naboti Muyezireli.+ Kumbuka kuti iwe na ine tikendanga pamoza* kumanyuma kwa Ahabu wiske, apo Yehova wakayowoya uthenga uwu kwimikana nayo:+ 26 ‘“Nadi pano, umo nkhawonera ndopa za Naboti+ na ndopa za ŵana ŵake mayiro,” wakuti Yehova, “niwezgerenge+ nadi nduzga pa iwe mu munda wenewuwu,” wakuti Yehova.’ Sono mutora, umuponye mu munda kuyana na mazgu gha Yehova.”+

27 Ahaziya+ themba la Yuda wakati wawona ivyo vikachitikanga, wakachimbira na nthowa ya nyumba ya ku munda. (Yehu wakamuskera, wakati: “Nayo mutimbani!” Ntheura ŵakamutimbira mu gileta lake pakuya ku Guru, kufupi na Ibuleyamu.+ Kweni wakalutilira kuchimbira m’paka ku Megido, wakafwira kwenekura. 28 Penepapo ŵateŵeti ŵake ŵakamunyamura mu gileta kuya nayo ku Yerusalemu, ŵakamusunga mu dindi lake pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide.+ 29 Ahaziya+ wakaŵa themba la Yuda mu chaka cha 11 cha Yehoramu mwana wa Ahabu.)

30 Yehu wakati wafika ku Yezireli,+ Yezebeli+ wakapulika. Ntheura wakaphaka maso ghake na vinthu vifipa, wakatozga mutu wake, ndipo wakalingizganga pa windo. 31 Apo Yehu wakanjiranga pa chipata, Yezebeli wakati: “Kasi Zimuri uyo wakakoma fumu yake vinthu vikamwendera makora?”+ 32 Pakulaŵiska pachanya pa windo, Yehu wakati: “Ni njani wali kwa ine? Ni njani?”+ Nyengo yeneyiyo ŵantchito ŵaŵiri panji ŵatatu ŵakamulaŵiska. 33 Wakati: “Mupondomoskani!” Penepapo ŵakamupondomoskera pasi, ndipo ndopa zake zinyake zikathavukira ku chiwumba na pa mahachi. Yehu wakamudyakadyaka. 34 Pamanyuma wakanjira, wakarya na kumwa. Ndipo wakati: “Pwelelerani mwanakazi wakutembeka uyu, mumusunge. Nakwenenako ni mwana wa themba.”+ 35 Kweni ŵakati ŵaluta kuti ŵakamusunge, ŵakasangako bwaza lake pera, malundi, na vikufi vya mawoko ghake.+ 36 Ŵakati ŵawelera, ŵakamuphalira, ndipo iyo wakati: “Ichi chafiska mazgu agho Yehova+ wakayowoya mwa muteŵeti wake Eliya Mutishibi, kuti: ‘Mu munda wa ku Yezireli ntcheŵe ziryenge thupi la Yezebeli.+ 37 Chitanda cha Yezebeli chizgokenge manyoŵa mu munda wa ku Yezireli, mwakuti ŵaleke kuyowoya kuti: “Uyu ni Yezebeli.”’”

10 Ahabu+ wakaŵa na ŵana ŵanalume 70 mu Samariya. Ntheura Yehu wakalemba makalata na kughatuma ku Samariya, ku ŵakaronga ŵa Yezireli, ŵalara,+ na kwa awo ŵakapweleleranga ŵana ŵa Ahabu, wakati: 2 “Para kalata iyi yikufika kwa imwe, muŵenge kuti muli na ŵana ŵa fumu yinu, kweniso magileta ghankhondo, mahachi, msumba wa malinga ghakukhora, na vilwero. 3 Pa ŵana ŵa fumu yinu musorepo mwana muwemi na wakwenelera,* mumuŵike pa chitengo cha awiske. Pamanyuma mulwere nyumba ya fumu yinu.”

4 Kweni ŵakaŵa na wofi, ŵakati: “Wonani, usange mathemba ghaŵiri ghakatondeka kwima pamaso pake,+ kasi ise tingimako wuli?” 5 Ntheura mulaŵiliri wa nyumba ya themba, nduna ya mu msumba, ŵalara, na awo ŵakapweleleranga ŵana ŵa Ahabu ŵakatuma uthenga uwu kwa Yehu: “Ise tili ŵateŵeti ŵinu, ndipo chilichose icho mutiphalirenge tichitenge. Timikengepo waliyose chara kuŵa themba. Chitani chilichose icho mukuwona kuti ntchiwemi mu maso ghinu.”

6 Penepapo wakaŵalembera kalata yachiŵiri, wakati: “Usange muli ku chigaŵa chane ndipo muli ŵakunozgeka kunipulikira, mutore mitu ya ŵana ŵanalume ŵa fumu yinu na kwiza nayo kwa ine namachero pa nyengo yeneyiyi ku Yezireli.”

Sono ŵana ŵanalume 70 ŵa themba ŵakaŵa na ŵalaraŵalara ŵa mu msumba, awo ŵakaŵaleranga. 7 Kalata yikati yafika kwa iwo, ŵakatora ŵana ŵanalume 70 ŵa themba na kuŵakoma.+ Ŵakatora mitu yawo, ŵakayiŵika mu vihengo na kuyitumizga kwa iyo ku Yezireli. 8 Thenga likiza na kuphalira Yehu kuti: “Ŵiza nayo mitu ya ŵana ŵa themba.” Iyo wakati: “Muyiwunjike viwunjiko viŵiri pa mulyango wa pa chipata cha msumba m’paka mulenji.” 9 Mulenjilenji, Yehu wakati wafuma, wakimilira panthazi pa ŵanthu wose, wakati: “Imwe mulije mulandu.* Ine ndine nkhachitira chiŵembu fumu yane, nkhayikoma,+ kweni ni njani wakoma ŵanthu wose aŵa? 10 Sono manyani kuti palije nanga ni lizgu limoza la Yehova, ilo Yehova wayowoya kwimikana na nyumba ya Ahabu litondekenge kufiskika.*+ Yehova wachita ivyo wakayowoya kwizira mwa muteŵeti wake Eliya.”+ 11 Yehu wakakomaso wose awo ŵakakhalapo mu nyumba ya Ahabu ku Yezireli, kweniso ŵakuchindikika ŵake wose, ŵabwezi ŵake, na ŵasembe ŵake,+ m’paka pakaŵavya uyo wakaponapo.+

12 Penepapo wakawuka na kuluta ku Samariya. Mu nthowa, wakafika pa nyumba yakukakiliramo ya ŵaliska.* 13 Yehu wakakumana na ŵabali ŵa Ahaziya+ themba la Yuda, wakati kwa iwo: “Kasi ndimwe anjani?” Iwo ŵakati: “Ndise ŵabali ŵa Ahaziya, ndipo tikuluta kuti tikafumbe usange vyose vili makora na ŵana ŵa themba na ŵana ŵa fumukazi.” 14 Nyengo yeneyiyo wakati: “Ŵakorani ŵamoyo!” Ntheura ŵakaŵakora ŵamoyo, ŵakaŵakomera pa chisimi cha pa nyumba yakukakiliramo, ŵanalume 42. Pakaŵavya nanga njumoza wakaponapo.+

15 Apo wakafumanga kura, wakasanga Yehonadabu+ mwana wa Rekabu,+ uyo wakiza kuzakakumana nayo. Wakati wamutawuzga,* wakati: “Kasi mtima wako uli nadi* kwa ine, nga umo mtima wane uliri ku mtima wako?”

Yehonadabu wakati: “Uli ntheura nadi.”

“Usange ni nthena, ipo nipe woko lako.”

Ntheura wakamupa woko lake ndipo Yehu wakamuguzira mu gileta lake. 16 Penepapo wakati: “Zanga ulute nane ukawone kuti ine nkhulekelera yayi munthu wakulimbana na* Yehova.”+ Ntheura ŵakakwera gileta lake lankhondo. 17 Wakafika ku Samariya, wakakoma wose awo ŵakakhalapo ŵa nyumba ya Ahabu ku Samariya, m’paka ŵakamara+ kuyana na mazgu agho Yehova wakayowoya kwa Eliya.+

18 Yehu wakawunganya ŵanthu wose, wakati kwa iwo: “Ahabu wakasopa Baala pachoko waka,+ kweni Yehu wamusopenge chomene. 19 Ntheura chemani ntchimi zose za Baala,+ ŵasopi ŵake wose, na ŵasembe ŵake wose.+ Paŵavye nanga njumoza wakutondeka kwiza, chifukwa nipelekenge sembe yikuru kwa Baala. Waliyose uyo walekenge kwiza waŵenge wamoyo chara.” Kweni Yehu wakachita uryarya kuti waparanye ŵasopi ŵa Baala.

20 Yehu wakalutizga kuti: “Pharazgani* ungano wapadera wa Baala.” Ntheura ŵakapharazga. 21 Pamanyuma Yehu wakatuma mazgu mu Israyeli yose, ndipo ŵasopi wose ŵa Baala ŵakiza. Pakaŵavya nanga njumoza uyo wakatondeka kwiza. Ŵakanjira mu nyumba* ya Baala,+ ndipo nyumba ya Baala yikazura kwamba kunthazi m’paka kumasinda. 22 Wakaphalira uyo wakalaŵiliranga chipinda cha vyakuvwara kuti: “Fumiska malaya ghose gha ŵasopi ŵa Baala wize nagho.” Ntheura wakafumiska vyakuvwara vyawo. 23 Penepapo Yehu na Yehonadabu+ mwana wa Rekabu ŵakanjira mu nyumba ya Baala. Yehu wakati ku ŵasopi ŵa Baala: “Penjani makoramakora muwone usange muli uyo wakusopa Yehova muno, kweni muŵe awo ŵakusopa Baala pera.” 24 Ŵakanjira kukapeleka sembe zinyake na sembe zakotcha. Yehu wakimika ŵanthu 80 kuwaro, wakati: “Usange munthu waliyose uyo namupeleka mu woko linu wachimbira, umoyo winu utolekenge mu malo gha umoyo wake.”

25 Wakati wamara kupeleka sembe yakotcha, Yehu wakati ku ŵalinda na ŵasilikari: “Njirani, muŵakome! Paŵavye nanga njumoza wachimbire.”+ Ntheura ŵalinda na ŵasilikari ŵakaŵakoma na lupanga na kuŵafumiskira kuwaro, ŵakalutilira m’paka mu chipinda chakupatulika* cha nyumba ya Baala. 26 Penepapo ŵakafumiskira kuwaro vipilara vyakupatulika+ vya nyumba ya Baala na kuviwotcha vyose.+ 27 Ŵakawiskira pasi chipilara chakupatulika+ cha Baala na kubwangandura nyumba ya Baala,+ yikazgoka chizara* nga umo yiliri m’paka muhanya uno.

28 Umu ndimo Yehu wakaparanyira Baala mu Israyeli. 29 Kweni Yehu wakapatukako chara ku zakwananga izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli pa nkhani ya matholi ghagolide agho ghakaŵa mu Beteli na ku Dani.+ 30 Ntheura Yehova wakati kwa Yehu: “Chifukwa chakuti wachita makora na kuchita chakwenelera pamaso pane, wachita vyose kuyana na mtima wane pa nyumba ya Ahabu,+ miwiro yinayi ya ŵana ŵako yikhalenge pa chitengo cha Israyeli.”+ 31 Kweni Yehu wakapwelelera chara kwenda mu Dango la Yehova Chiuta wa Israyeli na mtima wake wose.+ Wakafumako chara ku zakwananga izo Yerobowamu wakanangiska nazo Israyeli.+

32 Mu mazuŵa ghara Yehova wakamba kudumura* Israyeli vipitikavipitika. Hazayeli wakalutilira kuŵawukira mu chigaŵa chose cha Israyeli.+ 33 Wakaŵawukira kwamba kumafumiro gha dazi kwa Yorodani, charu chose cha Giliyadi icho ntcha Ŵagadi, Ŵarubeni, na Ŵamanase,+ kufuma ku Aroyeri, kufupi na Dambo la Arinoni, m’paka ku Giliyadi na Bashani.+

34 Mdauko unyake wose wa Yehu na vyose ivyo wakachita, na nkhongono zake, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli? 35 Paumaliro Yehu wakagona na ŵasekuru ŵake, ŵakamusunga mu Samariya. Mwana wake Yehoyahazi+ wakaŵa themba mu malo ghake. 36 Yehu wakawusa Ŵaisrayeli mu Samariya vyaka 28.

11 Sono Ataliya+ nyina wa Ahaziya wakati wawona kuti mwana wake wafwa,+ wakawuka na kuparanya mphapu yose yachifumu.+ 2 Kweni Yehosheba mwana mwanakazi wa Themba Yehoramu, mudumbu wa Ahaziya, wakatora Yehowashi+ mwana wa Ahaziya na kumwiba pakati pa ŵana ŵa themba awo ŵakeneleranga kukomeka. Wakamubisa iyo na mlezi wake mu chipinda chamukati. Ŵakafiska kumubisa kwa Ataliya, wakakomeka chara. 3 Wakakhala nayo vyaka 6, wakabisika mu nyumba ya Yehova, apo Ataliya wakawusanga mu charu.

4 Mu chaka cha 7, Yehoyada wakachema ŵalongozgi ŵa mahandiredi ŵa ŵalinda ŵa Ŵakariya, na ŵalinda ŵa nyumba yauthemba,+ ndipo ŵakiza kwa iyo ku nyumba ya Yehova. Wakachita nawo phangano ndipo wakaŵalapizgira mu nyumba ya Yehova, na kuŵalongora mwana wa themba.+ 5 Wakaŵaphalira kuti: “Muchite ichi: Gulu limoza pa magulu ghatatu gha imwe ndilo ligwirenge ntchito pa Sabata ndipo lilindenge nyumba ya themba.+ 6 Gulu linyake liŵenge pa Chipata cha Lufura,* ndipo linyake lachitatu liŵenge pa chipata kuseri kwa ŵalinda ŵa nyumba ya themba. Musinthanenge pakulinda nyumba iyi. 7 Magulu ghaŵiri gha imwe agho ghakupumura pa Sabata ghalindenge nyumba ya Yehova kuvikilira themba. 8 Muzingilizgenge themba kosekose, waliyose waŵe na vilwero mu woko lake. Waliyose uyo wanjirenge mukati mu mzere wakomeke. Muŵenge na themba kulikose uko likuluta.”*

9 Ŵalongozgi ŵa mahandiredi+ ŵakachita kuyana na ivyo Yehoyada wasembe* wakaŵaphalira. Ntheura munthu waliyose wakatora ŵanthu ŵake awo ŵakagwiranga ntchito pa Sabata, pamoza na awo ŵakapumuranga kugwira ntchito pa Sabata, ŵakiza kwa Yehoyada wasembe.+ 10 Wasembe wakatora mikondo na viskango vya themba Davide, ivyo vikaŵa mu nyumba ya Yehova. Wakavipeleka kwa ŵalongozgi ŵa mahandiredi. 11 Ndipo ŵalinda ŵa nyumba yauthemba+ ŵakimilira, waliyose na chilwero mu woko lake. Ŵakazingilizga themba kwamba kumalyero kwa nyumba m’paka kumazere kwa nyumba pafupi na jotchero+ kweniso pafupi na nyumba. 12 Penepapo Yehoyada wakafumiska mwana wa themba+ na kumuvwalika mphumphu kweniso kumupa Ukaboni.*+ Ŵakamwimika kuŵa themba na kumuphakazga. Ŵakakuŵa mapi ŵakati: “Themba liŵe na umoyo utali!”+

13 Ataliya wakati wapulika chongo cha ŵanthu ŵakuchimbira, nyengo yeneyiyo wakiza ku ŵanthu ku nyumba ya Yehova.+ 14 Wakawona themba limilira pafupi na ntchindamiro kuyana na kaluso kawo.+ Ŵalongozgi na ŵakulizga mbata+ ŵakaŵa na themba. Ŵanthu wose ŵa charu ŵakasekeleranga na kulizga mbata. Penepapo Ataliya wakapalura vyakuvwara vyake, wakachemerezga kuti: “Chiŵembu! Chiŵembu!” 15 Kweni Yehoyada wasembe wakalangura ŵalongozgi ŵa mahandiredi,+ awo ŵakimikika kuŵa ŵalongozgi ŵa ŵasilikari, wakati kwa iwo: “Muwuskanipo pakati pa mzere, ndipo usange waliyose wakumulondezga, mumukome na lupanga!” Pakuti wasembe wakayowoya kuti: “Mungamukomeranga mu nyumba ya Yehova chara.” 16 Ntheura ŵakamukora, ndipo wakati wafika pa malo apo mahachi ghakunjilira mu nyumba ya themba,+ ŵakamukomera penepara.

17 Penepapo Yehoyada wakachita phangano pakati pa Yehova na themba kweniso ŵanthu,+ kuti ŵaŵenge ŵanthu ŵa Yehova. Wakachitaso phangano pakati pa themba na ŵanthu.+ 18 Pamanyuma ŵanthu wose ŵa charu ŵakiza ku nyumba ya Baala na kubwangandulira pasi majotchero ghake,+ ŵakaswerathu vikozgo vyake,+ na kukoma Matani wasembe wa Baala+ panthazi pa majotchero.

Penepapo wasembe wakimika ŵalaŵiliri pa nyumba ya Yehova.+ 19 Wakatoraso ŵalongozgi ŵa mahandiredi,+ ŵalinda ŵa Ŵakariya, ŵalinda ŵa nyumba yauthemba,+ na ŵanthu ŵa charu, kuti ŵakapelekezge themba kufuma ku nyumba ya Yehova. Ŵakiza nalo mu nyumba ya themba kwendera nthowa ya ku chipata cha nyumba ya ŵalinda. Ndipo wakakhala pa chitengo cha mathemba.+ 20 Ntheura ŵanthu wose ŵa charu ŵakasekelera ndipo msumba ukaŵa waka chete, pakuti ŵakakoma Ataliya na lupanga pa nyumba ya themba.

21 Yehowashi+ wakaŵa themba wali na vyaka 7.+

12 Mu chaka cha 7 cha Yehu,+ Yehowashi+ wakaŵa themba, ndipo wakawusa vyaka 40 mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Zibiya wa ku Beyere-sheba.+ 2 Yehowashi wakachita vyakunyoloka pamaso pa Yehova mu mazuŵa ghose agho Yehoyada wasembe* wakamusambizgiranga. 3 Kweni malo ghapachanya+ ghakafumiskikapo chara, ndipo ŵanthu ŵakaŵa kuti ŵachali kupeleka sembe na kusunkhizga vyakununkhira mu malo ghapachanya.

4 Yehowashi wakati ku ŵasembe: “Torani ndalama zose izo zapelekeka ku nyumba ya Yehova kuŵa vyakupeleka vyakupatulika,+ ndalama izo waliyose wadumura,+ ndalama izo zafuma ku ŵanthu awo ŵakachita chilapo, na ndalama zose izo munthu wapima mu mtima wake kuti wize nazo ku nyumba ya Yehova.+ 5 Ŵasembe ŵazitore ku awo ŵapeleka* ndipo ŵanozgere nyumba, palipose apo panangika.”*+

6 Kuzakafika mu chaka cha 23 cha Themba Yehowashi, ŵasembe ŵakaŵa kuti ŵandanozge nyumba umo yikanangika.+ 7 Ntheura Themba Yehowashi likachema Yehoyada+ wasembe na ŵasembe ŵanyake, likati kwa iwo: “Chifukwa wuli mundanozge nyumba? Ipo mungatorangaso ndalama zinyake chara ku awo ŵakumupani, pekha para zigwirenge ntchito ya kunozgera nyumba.”+ 8 Penepapo ŵasembe ŵakazomera kuti ŵatorengeso yayi ndalama ku ŵanthu kweniso kuti ndiwo chara ŵanozgenge nyumba.

9 Penepapo Yehoyada wasembe wakatora bokosi+ na kudolora chibenekelero chake, wakaliŵika pafupi na jotchero kumalyero kwa mulyango wakunjilira mu nyumba ya Yehova. Umu ndimo ŵasembe awo ŵakaŵa ŵalinda ŵa pa mulyango ŵakaŵikangamo ndalama zose izo zikizanga ku nyumba ya Yehova.+ 10 Para ŵawona kuti mu bokosi muli ndalama zinandi chomene, mulembi wa themba na wasembe mukuru ŵakatoranga* na kupenda ndalama izo zasangika mu nyumba ya Yehova.+ 11 Ndalama izo zapendeka ŵakazipelekanga kwa awo ŵakalaŵiliranga ntchito iyo yikachitikanga mu nyumba ya Yehova. Iwo ŵakalipiranga ŵantchito ŵakutema makuni na ŵakuzenga awo ŵakagwiranga ntchito mu nyumba ya Yehova.+ 12 Kweniso ŵakalipiranga ŵantchito ŵakuzenga na malibwe na ŵakuŵaja malibwe. Ŵakaguliraso mathabwa na malibwe ghakuŵaja kuti ŵanozgere vyakunangika mu nyumba ya Yehova, na kalikose kakukhwaskana na kunozga nyumba yira.

13 Kweni pa ndalama izo ŵanthu ŵakiza nazo mu nyumba ya Yehova,+ pakaŵavya izo zikagwira ntchito yakupangira viŵiya vyasiliva, vyakuzimwiskira nyali, mabakule, mbata,+ panji chiteŵetero chilichose cha golide panji siliva. 14 Ŵakazipelekanga ku ŵanthu ŵekha awo ŵakagwiranga ntchito, ndipo ndalama zira ŵakanozgera nyumba ya Yehova. 15 Awo ŵakapika ndalama kuti ŵalipire ŵantchito ŵakapenderana nawo chara chifukwa ŵakaŵa ŵakugomezgeka.+ 16 Kweni ndalama za sembe ya mulandu+ na ndalama za sembe ya kwananga ŵakiza nazo chara ku nyumba ya Yehova. Zikaŵa za ŵasembe.+

17 Pa nyengo yira, Hazayeli+ themba la Siriya wakakwera kukarwa na msumba wa Gati+ na kuwupoka. Pamanyuma Hazayeli wakawukira* Yerusalemu.+ 18 Yehowashi themba la Yuda wakatora vyakupeleka vyakupatulika vyose ivyo ŵasekuru ŵake Yehoshafati, Yehoramu, na Ahaziya, mathemba gha Yuda, ghakavituŵiska, pamoza na vinthu vyake vyakupatulika na golide lose ilo likasangika mu vyakusungiramo usambazi wa mu nyumba ya Yehova na mu nyumba ya themba, wakavituma kwa Hazayeli themba la Siriya.+ Ntheura Hazayeli wakafumako ku Yerusalemu.

19 Mdauko unyake wose wa Yehowashi, vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 20 Kweni ŵateŵeti ŵake ŵakakolerana na kumunozgera chiŵembu.+ Ŵakakoma Yehowashi mu nyumba ya ku Chibumira,*+ pa nthowa iyo yikukhilira ku Sila. 21 Ŵateŵeti ŵake Yozakara mwana wa Shimeyati na Yehozabadi mwana wa Shomeri ndiwo ŵakatimba Yehowashi na kumukoma.+ Ŵakamusunga pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide. Mwana wake Amaziya wakaŵa themba mu malo ghake.+

13 Mu chaka cha 23 cha Yehowashi+ mwana wa Ahaziya+ themba la Yuda, Yehoyahazi mwana wa Yehu+ wakaŵa themba pa Israyeli mu Samariya, ndipo wakawusa vyaka 17. 2 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, ndipo wakakhalilira mu kwananga uko Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nako Israyeli.+ Wakapatukako yayi. 3 Ntheura ukali wa Yehova+ ukagolera pa Israyeli,+ ndipo wakaŵapeleka mu woko la Hazayeli+ themba la Siriya kweniso mu woko la Beni-hadadi+ mwana wa Hazayeli mazuŵa ghawo ghose.

4 Pamanyuma Yehoyahazi wakaŵeyelera Yehova. Yehova wakamupulika, chifukwa wakawona umo themba la Siriya likayuzgira Israyeli.+ 5 Ntheura Yehova wakapeleka mponoski+ kwa Israyeli kuti waŵawombore mu woko la Siriya. Ndipo Ŵaisrayeli ŵakambaso kukhala mu vikaya vyawo nga mphakwamba.* 6 (Kweni ŵakafumako yayi ku zakwananga za nyumba ya Yerobowamu izo wakanangiska nazo Israyeli.+ Ŵakalutilira na kwananga kura.* Chikhuni chakupatulika*+ chikakhalilira mu Samariya.) 7 Yehoyahazi wakakhala na ŵankhondo ŵapamahachi 50, magileta 10, na ŵasilikari 10,000 ŵakwenda pasi, chifukwa themba la Siriya likaŵaparanya,+ kuŵasira nga ni fuvu pa nyengo yakupwantha.+

8 Mdauko unyake wose wa Yehoyahazi, vyose ivyo wakachita, na nkhongono zake, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli? 9 Yehoyahazi wakagona na ŵasekuru ŵake, ndipo ŵakamusunga mu Samariya.+ Yehowashi mwana wake wakaŵa themba mu malo ghake.

10 Mu chaka cha 37 cha Yehowashi themba la Yuda, Yehowashi+ mwana wa Yehoyahazi wakaŵa themba pa Israyeli mu Samariya, ndipo wakawusa vyaka 16. 11 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, wakapatukako chara ku zakwananga zose izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli.+ Wakakhalilira* mu zakwananga izi.

12 Mdauko unyake wose wa Yehowashi, vyose ivyo wakachita, na nkhongono zake kweniso umo wakalwera na Amaziya themba la Yuda,+ asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli? 13 Yehowashi wakagona na ŵasekuru ŵake, ndipo Yerobowamu*+ wakakhala pa chitengo chake. Yehowashi wakasungika mu Samariya pamoza na mathemba gha Israyeli.+

14 Sono Elisha+ wakati walwara ulwari uwo paumaliro wakafwa nawo, Yehowashi themba la Israyeli wakakhilira kwa iyo, wakalira wakati: “Adada, adada, gileta la Israyeli na ŵapamahachi ŵake!”+ 15 Elisha wakati kwa iyo: “Tora uta na mivi.” Ntheura wakatora uta na mivi. 16 Penepapo Elisha wakati kwa themba la Israyeli: “Ŵika woko lako pa uta.” Ntheura likaŵika woko lake pa uta, kufuma apo Elisha wakaŵika mawoko ghake pa mawoko gha themba. 17 Wakati: “Jura windo kulazga kumafumiro gha dazi.” Themba likajura. Elisha wakati: “Ponya!” Likaponya. Wakatiso: “Muvi wa kuthereska* wa Yehova, muvi wakuthereska* Siriya! Utimbenge* Siriya pa Afeki+ m’paka umumare.”

18 Wakatiso: “Tora mivi.” Ndipo themba likayitora. Elisha wakati kwa themba la Israyeli: “Timba pasi.” Ntheura likatimba pasi katatu na kuleka. 19 Munthu wa Chiuta waunenesko wakalikwiyira themba, wakati: “Uŵenge kuti watimba pasi kankhondi panji kankhondi na kamoza, watenge utimbenge Siriya na kumumalirathu, kweni sono pakuti watimba katatu pera, utimbenge Siriya katatu pera.”+

20 Elisha wakafwa na kusungika. Kukaŵa magulu ghakuwukira+ gha Ŵamowabu agho kanandi ghakizanga mu charu kukwambilira kwa chaka.* 21 Apo ŵanthu ŵanyake ŵakasunganga munthu wakufwa, ŵakawona gulu la ŵakuwukira likwiza, ndipo mwaluŵiro ŵakamuponya munthu yura mu dindi la Elisha na kuchimbira. Munthu yura wakati wakhwaska viwangwa vya Elisha, wakazgoka wamoyo+ na kwimilira pa malundi ghake.

22 Sono Hazayeli+ themba la Siriya likayuzga Israyeli+ mazuŵa ghose gha Yehoyahazi. 23 Kweni Yehova wakaŵalongora uwemi na lusungu,+ wakaŵachitira chitima chifukwa cha phangano lake na Abrahamu,+ Yisake,+ na Yakhobe.+ Wakakhumba chara kuŵaparanya, ndipo wakaŵataya chara kuŵafumiskapo pamaso pake m’paka lero. 24 Hazayeli themba la Siriya wakati wafwa, mwana wake Beni-hadadi wakaŵa themba mu malo ghake. 25 Yehowashi mwana wa Yehoyahazi wakapoka misumba kwa Beni-hadadi mwana wa Hazayeli. Iyi ni misumba iyo Yehoyahazi wiske wakapokeska pa nkhondo. Yehowashi wakamutimba* katatu,+ ndipo wakapoka misumba ya Israyeli.

14 Mu chaka chachiŵiri cha Yehowashi+ mwana wa Yehoyahazi themba la Israyeli, Amaziya mwana wa Yehowashi themba la Yuda wakaŵa themba. 2 Wakaŵa themba wali na vyaka 25, ndipo wakawusa vyaka 29 mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Yehowadini wa ku Yerusalemu.+ 3 Wakachita vyakwenelera pamaso pa Yehova, kweni nga umo wakachitira Davide+ sekuru wake chara. Wakachita vyose nga umo wiske Yehowashi wakachitira.+ 4 Kweni malo ghapachanya ghakafumiskikapo chara,+ ŵanthu ŵakalutilira kupeleka sembe na kusunkhizga vyakununkhira mu malo ghapachanya.+ 5 Wakati wakhozga ufumu wake, wakakoma ŵateŵeti ŵake awo ŵakakoma wiske uyo wakaŵa themba.+ 6 Kweni ŵana ŵa awo ŵakakoma wiske wakaŵakoma yayi, kuyana na dango la Yehova lakulembeka mu buku la Dango la Mozesi lakuti: “Dada wangakomekanga yayi chifukwa cha ŵana ŵake, ŵana nawo ŵangakomekanga yayi chifukwa cha awiskewo. Waliyose wakomeke chifukwa cha kwananga kwake.”+ 7 Wakakoma Ŵaedomu+ mu Dambo la Mchere,+ ŵanthu 10,000, wakapoka msumba wa Sela pa nkhondo,+ ndipo zina la msumba uwu likamba kuchemeka Yokiteli m’paka lero.

8 Penepapo Amaziya wakatuma mathenga kwa Yehowashi mwana wa Yehoyahazi mwana wa Yehu themba la Israyeli. Wakati: “Zanga, tikumane pa nkhondo.”*+ 9 Yehowashi themba la Israyeli wakatuma uthenga uwu kwa Amaziya themba la Yuda: “Thondo laminga ku Lebanoni likatuma uthenga kwa khuni la sidara la ku Lebanoni, likati: ‘Peleka mwana wako msungwana kwa mwana wane, waŵe muwoli wake.’ Kweni chikoko cha ku Lebanoni chikajumphapo na kudyakira pasi thondo laminga lira. 10 Uli kutimba Edomu,+ ntheura mtima wako wajituntha. Sangwa nawo uchindami wako, kweni khala mu nyumba yako. Kasi ukusokolerachi suzgo kuti uwe, kujipweteka wamwene pamoza na Yuda?” 11 Kweni Amaziya wakapulikira chara.+

Ntheura Yehowashi themba la Israyeli wakakwera, ndipo iyo na Amaziya themba la Yuda ŵakakumana pa nkhondo, pa Beti-shemeshi,+ uyo ngwa kwa Yuda.+ 12 Yuda wakathereskeka na Israyeli, ntheura waliyose wakachimbilira ku nyumba yake.* 13 Yehowashi themba la Israyeli wakakora Amaziya themba la Yuda mwana wa Yehowashi mwana wa Ahaziya, pa Beti-shemeshi. Ŵakiza ku Yerusalemu, ndipo ŵakagumura linga la Yerusalemu, kwamba pa Chipata cha Efurayimu+ m’paka pa Chipata cha Pakona,+ mikono 400.* 14 Wakatora golide lose na siliva, na vinthu vyose ivyo vikasangika mu nyumba ya Yehova na mu vyakusungiramo usambazi wa nyumba ya themba, ŵakakoraso ŵanthu. Penepapo wakawelera ku Samariya.

15 Mdauko unyake wose wa Yehowashi, ivyo wakachita, nkhongono zake, na umo wakalwera na Amaziya themba la Yuda, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli? 16 Yehowashi wakagona na ŵasekuru ŵake ndipo wakasungika mu Samariya+ pamoza na mathemba gha Israyeli. Mwana wake Yerobowamu*+ wakaŵa themba mu malo ghake.

17 Amaziya+ mwana wa Yehowashi themba la Yuda wakakhala vyaka 15 pamanyuma pa nyifwa ya Yehowashi+ mwana wa Yehoyahazi themba la Israyeli.+ 18 Mdauko unyake wose wa Amaziya, asi uli kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 19 Pamanyuma ŵanthu ŵakamuchitira chiŵembu+ mu Yerusalemu, ndipo wakachimbilira ku Lakishi. Kweni ŵakatuma ŵanthu kumulondezga ku Lakishi, ŵakamukomera kwenekura. 20 Ntheura ŵakiza nayo pa mahachi, wakasungika mu Yerusalemu pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide.+ 21 Penepapo ŵanthu wose ŵa Yuda ŵakatora Azariya,*+ uyo wakaŵa na vyaka 16,+ ŵakamuŵika kuŵa themba mu malo gha wiske Amaziya.+ 22 Iyo wakazengaso Elati+ na kumuwezgera kwa Yuda, themba* likati lagona na ŵasekuru ŵake.+

23 Mu chaka cha 15 cha Amaziya mwana wa Yehowashi themba la Yuda, Yerobowamu+ mwana wa Yehowashi themba la Israyeli wakaŵa themba mu Samariya, ndipo wakawusa vyaka 41. 24 Wakachita viheni pamaso pa Yehova. Wakafumako chara ku zakwananga zose izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli.+ 25 Wakawezgerapo mphaka ya Israyeli kwamba ku Lebo-hamati*+ m’paka ku Nyanja ya Araba,*+ kuyana na mazgu agho Yehova Chiuta wa Israyeli wakayowoya mwa muteŵeti wake Yona+ mwana wa Amitayi, ntchimi ya ku Gati-hefere.+ 26 Yehova wakawona visuzgo vikuru vya Israyeli.+ Pakaŵavya wakukhalapo kuti wawovwire Israyeli, nanga mbakusoŵa pakukora na ŵakulopwa. 27 Kweni Yehova wakalayizga kuti wasisitenge chara zina la Israyeli pasi pa mtambo.+ Ntheura wakaŵaponoska na woko la Yerobowamu mwana wa Yehowashi.+

28 Mdauko unyake wose wa Yerobowamu, vyose ivyo wakachita, na nkhongono zake, umo wakalwera kweniso umo wakawezgera Damaseko+ na Hamati+ kwa Yuda mu Israyeli, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli? 29 Yerobowamu wakagona na ŵasekuru ŵake, pamoza na mathemba gha Israyeli, ndipo mwana wake Zekariya+ wakaŵa themba mu malo ghake.

15 Mu chaka cha 27 cha Yerobowamu* themba la Israyeli, Azariya*+ mwana wa Amaziya+ themba la Yuda wakaŵa themba.+ 2 Wakaŵa themba wali na vyaka 16, ndipo wakawusa vyaka 52 mu Yerusalemu. Zina la nyina likaŵa Yekoliya wa ku Yerusalemu. 3 Wakachita vyakwenelera pamaso pa Yehova, nga umo wiske Amaziya wakachitira.+ 4 Kweni malo ghapachanya ghakafumiskikapo chara,+ ŵanthu ŵakalutilira kupeleka sembe na kusunkhizga vyakununkhira mu malo ghapachanya.+ 5 Yehova wakalitimba themba, ndipo likaŵa na vyoni+ m’paka mu zuŵa ilo likafwira. Likakhalanga mu nyumba yayekha,+ ndipo Yotamu+ mwana wa themba wakalaŵiliranga nyumba, kweruzga ŵanthu mu charu.+ 6 Mdauko unyake wose wa Azariya+ na vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 7 Azariya wakagona na ŵasekuru ŵake,+ ndipo ŵakamusunga pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide. Mwana wake Yotamu wakaŵa themba mu malo ghake.

8 Mu chaka cha 38 cha Azariya+ themba la Yuda, Zekariya+ mwana wa Yerobowamu wakaŵa themba pa Israyeli mu Samariya, ndipo wakawusa myezi 6. 9 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, nga umo ŵasekuru ŵake ŵakachitira. Wakapatukako yayi ku zakwananga izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli.+ 10 Shalumu mwana wa Yabeshi wakamuchitira chiŵembu na kumukomera+ pa Ibuleyamu.+ Wakati wamukoma, ndiyo wakaŵa themba mu malo ghake. 11 Mdauko unyake wose wa Zekariya uli kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli. 12 Ivi vikafiska mazgu agho Yehova wakayowoya kwa Yehu kuti: “Miwiro yinayi ya ŵana ŵako+ yikhalenge pa chitengo cha Israyeli.”+ Ndimo vikachitikira nadi.

13 Shalumu mwana wa Yabeshi wakaŵa themba mu chaka cha 39 cha Uziya+ themba la Yuda, ndipo wakawusa mwezi umoza mu Samariya. 14 Penepapo Menahemu mwana wa Gadi wakafuma ku Tiriza+ wakiza ku Samariya na kukoma Shalumu+ mwana wa Yabeshi mu Samariya. Wakati wamukoma, ndiyo wakaŵa themba mu malo ghake. 15 Mdauko unyake wose wa Shalumu na chiŵembu icho wakachita, vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli. 16 Pa nyengo yira ndipo Menahemu wakafumira ku Tiriza na kutimba Tifusa na wose awo ŵakaŵamo kweniso chigaŵa chake chose, chifukwa ŵakamujulira yayi vipata. Wakawutimba msumba na kutumbura ŵanakazi ŵanthumbo.

17 Mu chaka cha 39 cha Azariya themba la Yuda, Menahemu mwana wa Gadi wakaŵa themba pa Israyeli, ndipo wakawusa vyaka 10 mu Samariya. 18 Wakachita viheni pamaso pa Yehova. Wakapatukako yayi ku zakwananga zose izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli,+ mazuŵa ghake ghose. 19 Pulu,+ themba la Asiriya wakiza mu charu, ndipo Menahemu wakamupa Pulu matalente* 1,000 gha siliva chifukwa cha kumovwira kukhozga ufumu wake.+ 20 Ntheura Menahemu wakasonkheska siliva kwa Israyeli, wakasanguliska ŵanthu ŵakumanyikwa, ŵanthu ŵasambazi.+ Wakapeleka kwa themba la Asiriya mashekele* 50 gha siliva pa munthu waliyose. Penepapo themba la Asiriya likawelera ndipo likakhalamo yayi mu charu. 21 Mdauko unyake wose wa Menahemu+ na vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli? 22 Menahemu wakagona na ŵasekuru ŵake, ndipo mwana wake Pekahiya wakaŵa themba mu malo ghake.

23 Mu chaka cha 50 cha Azariya themba la Yuda, Pekahiya mwana wa Menahemu wakaŵa themba pa Israyeli mu Samariya, ndipo wakawusa vyaka viŵiri. 24 Wakachita viheni pamaso pa Yehova. Wakapatukako yayi ku zakwananga izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli.+ 25 Penepapo msilikari wake, Peka+ mwana wa Remaliya, wakamuchitira chiŵembu. Wakamukomera mu Samariya mu chigongwe cha nyumba ya themba pamoza na Arigobu na Ariye. Wakaŵa na ŵanalume 50 ŵa ku Giliyadi, ndipo wakati wamukoma wakaŵa themba mu malo ghake. 26 Mdauko unyake wose wa Pekahiya na vyose ivyo wakachita, vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli.

27 Mu chaka cha 52 cha Azariya themba la Yuda, Peka+ mwana wa Remaliya wakaŵa themba pa Israyeli mu Samariya, ndipo wakawusa vyaka 20. 28 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, ndipo wakapatukako yayi ku zakwananga izo Yerobowamu mwana wa Nebati wakanangiska nazo Israyeli.+ 29 Mu mazuŵa gha Peka themba la Israyeli, Tigilati-pilesera+ themba la Asiriya wakawukira na kupoka Iyoni, Abelu-beti-maaka,+ Yanowa, Kedeshi,+ Hazori, Giliyadi,+ na Galileya, charu chose cha Nafutali+ na kutolera ŵanthu ŵake ku wuzga ku Asiriya.+ 30 Penepapo Hosheya+ mwana wa Ela wakachitira chiŵembu Peka mwana wa Remaliya, wakamutimba na kumukoma, ndipo wakaŵa themba mu malo ghake mu chaka cha 20 cha Yotamu+ mwana wa Uziya. 31 Mdauko unyake wose wa Peka na vyose ivyo wakachita, vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Israyeli.

32 Mu chaka chachiŵiri cha Peka mwana wa Remaliya themba la Israyeli, Yotamu+ mwana wa Uziya+ themba la Yuda wakaŵa themba. 33 Wakaŵa themba wali na vyaka 25, ndipo wakawusa vyaka 16 mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Yerusha mwana wa Zadoki.+ 34 Wakachita vyakwenelera pamaso pa Yehova, nga umo wiske Uziya wakachitira.+ 35 Kweni malo ghapachanya ghakafumiskikapo chara, ŵanthu ŵakalutilira kupeleka sembe na kusunkhizga vyakununkhira mu malo ghapachanya.+ Ndiyo wakazenga chipata chakunena cha nyumba ya Yehova.+ 36 Mdauko unyake wose wa Yotamu, ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 37 Mu mazuŵa ghara Yehova wakatuma Rezini themba la Siriya na Peka+ mwana wa Remaliya kwimikana na Yuda.+ 38 Yotamu wakagona na ŵasekuru ŵake ndipo wakasungika pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide sekuru wake. Mwana wake Ahazi wakaŵa themba mu malo ghake.

16 Mu chaka cha 17 cha Peka mwana wa Remaliya, Ahazi+ mwana wa Yotamu themba la Yuda wakaŵa themba. 2 Ahazi wakaŵa themba wali na vyaka 20, ndipo wakawusa vyaka 16 mu Yerusalemu. Wakachita vyakwenelera chara pamaso pa Yehova Chiuta wake, kupambana na umo wakachitira Davide sekuru wake.+ 3 Kweni wakenda mu nthowa za mathemba gha Israyeli.+ Wakajumphiska mwana wake pa moto,+ kulondezga maluso ghaukazuzi gha ŵamitundu+ awo Yehova wakaŵachimbizga panthazi pa Ŵaisrayeli. 4 Wakapelekanga sembe na kusunkhizga vyakununkhira pa malo ghapachanya,+ pa tumapiri, na musi mwa khuni lililose lakuvwinthuka.+

5 Penepapo Rezini themba la Siriya na Peka mwana wa Remaliya themba la Israyeli ŵakiza kuzakarwa nkhondo na Yerusalemu.+ Ŵakamuzingilizga Ahazi kweni ŵakatondeka kupoka msumba. 6 Rezini themba la Siriya wakawezgera Elati+ kwa Edomu na kufumiskamo Ŵayuda* awo ŵakaŵa mu Elati. Ndipo Ŵaedomu ŵakanjira mu Elati na kukhala mwenemumo m’paka lero. 7 Ntheura Ahazi wakatuma mathenga kwa Tigilati-pilesera+ themba la Asiriya, wakati: “Nili muteŵeti wako na mwana wako. Wize uniponoske mu woko la themba la Siriya na mu woko la themba la Israyeli awo ŵakuniwukira.” 8 Penepapo Ahazi wakatora siliva na golide ilo likasangika mu nyumba ya Yehova na mu vyakusungiramo usambazi wa nyumba ya themba. Wakavituma kwa themba la Asiriya kuŵa chimbundi.+ 9 Themba la Asiriya likapulika pempho lake, likaluta na kupoka Damaseko, likatolera ŵanthu ku wuzga ku Kiri,+ ndipo likakoma Rezini.+

10 Themba Ahazi likaluta kukakumana na Tigilati-pilesera themba la Asiriya ku Damaseko. Likati lawona jotchero ilo likaŵa mu Damaseko, themba Ahazi likatumira Yuriya wasembe* pulani ya jotchero, kawonekero kake na kapangikiro kake.+ 11 Yuriya+ wasembe wakazenga jotchero+ kuyana na ulongozgi wose uwo themba Ahazi likamutumira kufuma ku Damaseko. Yuriya wasembe wakamara kuzenga jotchero apo themba Ahazi likaŵa lichali ku Damaseko. 12 Themba likati lawerako ku Damaseko na kuwona jotchero, likasendelera ku jotchero na kupelekerapo sembe.+ 13 Ndipo pa jotchero lira likalutilira kupelekerapo sembe yake yakotcha na kusunkhizgapo vyakununkhira. Likathirangapo sembe ya chakumwa na kumijapo ndopa za sembe zake zawenenawene. 14 Ahazi wakasamuska jotchero lamkuŵa+ ilo likaŵa pamaso pa Yehova panthazi pa nyumba, pakati pa jotchero lake na nyumba ya Yehova, wakaliŵika kumpoto kwa jotchero lake. 15 Themba Ahazi likalangura Yuriya+ wasembe kuti: “Pa jotchero likuru+ ili uwotcherengepo sembe yakotcha ya mulenji, na sembe ya vyamuminda ya mise.+ Upelekengepo sembe yakotcha ya themba na sembe yake ya vyamuminda, kweniso sembe zakotcha, sembe za vyamuminda, na sembe za chakumwa za ŵanthu wose. Umijirengepo ndopa zose za sembe yakotcha na ndopa zose za sembe zinyake. Kweni jotchero lamkuŵa ili, niwonenge ivyo ningachita nalo.” 16 Yuriya wasembe wakachita vyose ivyo themba Ahazi likalangura.+

17 Themba Ahazi likacheketa ivyo vikaŵikika mumphepete mwa vyakuyegheramo+ na kuwuskapo viŵiya vyake.+ Likawuskapo Nyanja pachanya pa ng’ombe zamkuŵa+ izo zikayikhozganga ndipo likayikhazika pasi apo ŵakazgapo malibwe.+ 18 Likawuskako ku nyumba ya Yehova malo gha mtenje ghakukhalako pa Sabata, agho ghakazengeka mu nyumba, na kujara mulyango wakuwaro uwo themba likanjilirangapo. Likachita nthena chifukwa cha kopa themba la Asiriya.

19 Mdauko unyake wose wa Ahazi na ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda?+ 20 Ahazi wakagona na ŵasekuru ŵake, wakasungika pamoza na ŵasekuru ŵake mu Msumba wa Davide. Mwana wake Hezekiya*+ wakaŵa themba mu malo ghake.

17 Mu chaka cha 12 cha Ahazi themba la Yuda, Hosheya+ mwana wa Ela wakaŵa themba pa Israyeli mu Samariya. Wakawusa vyaka 9. 2 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, kweni nga umo ghakachitira mathemba gha Israyeli chara, agho ghakaŵako pambere iyo wandaŵeko. 3 Shalimanezara themba la Asiriya wakamuwukira+ ndipo Hosheya wakazgoka muteŵeti wake na kwamba kupeleka mithulo kwa iyo.+ 4 Themba la Asiriya likapulika kuti Hosheya wakunozga chiŵembu, pakuti wakatuma mathenga kwa So themba la Eguputo.+ Wakaleka kupeleka mithulo kwa themba la Asiriya umo wakachitiranga mu vyaka vyakumanyuma. Ntheura themba la Asiriya likamukaka na kumujalira mu gadi.

5 Themba la Asiriya likawukira charu chose, likafika ku Samariya na kuwuzingilizga vyaka vitatu. 6 Mu chaka cha 9 cha Hosheya, themba la Asiriya likapoka Samariya.+ Likatolera ŵanthu wose ŵa Israyeli ku wuzga+ ku Asiriya, likaŵaŵika ku Hala na ku Habori pa mlonga wa Gozani+ na mu misumba ya Ŵamedi.+

7 Ivi vikachitika chifukwa ŵanthu ŵa Israyeli ŵakanangira Yehova Chiuta wawo, uyo wakaŵafumiska mu charu cha Eguputo mu woko la Farawo themba la Eguputo.+ Ŵakasopanga* ŵachiuta ŵanyake,+ 8 ŵakalondezga maluso gha ŵamitundu awo Yehova wakaŵachimbizga panthazi pa Ŵaisrayeli, ndipo ŵakalondezga maluso agho mathemba gha Israyeli ghakimika.

9 Ŵaisrayeli ŵakalondezganga vinthu ivyo vikaŵa vyambura kwenelera pamaso pa Yehova Chiuta wawo. Ŵakazenga malo ghapachanya mu misumba yawo yose,+ kwamba ku chigongwe m’paka ku msumba wa malinga ghakukhora.* 10 Ŵakajiyimikira vipilara vyakupatulika na vikhuni vyakupatulika*+ pachanya pa tumapiri tose na kusi kwa khuni lililose lakuvwinthuka.+ 11 Ŵakasunkhizganga vyakununkhira pa malo ghose ghapachanya, umo yikachitiranga mitundu iyo Yehova wakayichimbizgira ku wuzga kuyiwuskapo panthazi pawo.+ Ŵakachita vinthu viheni kumukwiyiska Yehova.

12 Ŵakateŵeteranga vikozgo vyakuseluska,+ ivyo Yehova wakaŵaphalira kuti: “Mungachitanga nthena chara.”+ 13 Yehova wakachenjezga Israyeli na Yuda kanandi waka kwizira mu ntchimi zake zose na ŵakuwona mboniwoni,+ kuti: “Weraniko ku nthowa zinu ziheni.+ Sungani malango ghane na malanguro ghane kuyana na dango ilo nkhalangura ŵasekuru ŵinu na kulituma kwa imwe kwizira mu ŵateŵeti ŵane, zintchimi.” 14 Kweni ŵakapulikira yayi, ŵakaŵa ŵamtafu* nga mbasekuru ŵawo awo ŵakaŵavya chipulikano mwa Yehova Chiuta wawo.+ 15 Ŵakakana dango lake, phangano lake+ ilo wakachita na ŵasekuru ŵawo na vikumbusko vyake ivyo wakaŵapa, kuŵachenjezga.+ Ŵakalondezganga vikozgo vyawakawaka+ ndipo nawo ŵakazgoka ŵawakawaka,+ ŵakatoleranga ŵamitundu awo ŵakaŵazingilizga, ŵeneawo Yehova wakaŵalangura kuti ŵaleke kutolerako.+

16 Ŵakasida malango ghose gha Yehova Chiuta wawo, ŵakapanga vikozgo vyavisulo* vya matholi ghaŵiri+ na chikhuni chakupatulika,*+ ŵakasindamiranga mawumba ghose ghakuchanya+ na kuteŵetera Baala.+ 17 Ŵakajumphiska ŵana ŵawo ŵanalume na ŵanakazi pa moto,+ ŵakawukwanga+ na kuchita masalamusi. Ŵakajipeleka* kuchita icho ntchiheni pamaso pa Yehova kumukwiyiska.

18 Ntheura Yehova wakakwiya chomene na Israyeli, mwakuti wakaŵawuskapo pamaso pake.+ Wakazomerezga chara waliyose kuti wakhaleko, kweni fuko la Yuda pera.

19 Yuda nayo wakasunga chara malango gha Yehova Chiuta wawo.+ Nawo ŵakendanga mu maluso agho Israyeli wakalondezganga.+ 20 Yehova wakakana mphapu yose ya Israyeli, wakaŵalengeska na kuŵapeleka mu woko la ŵakupoka, m’paka wakaŵawuskapo pamaso pake. 21 Wakapalurako Israyeli ku nyumba ya Davide, ndipo wakasora Yerobowamu mwana wa Nebati+ kuŵa themba. Kweni Yerobowamu wakapuluska Israyeli kuleka kulondezga Yehova, wakaŵanangiska na kwananga kukuru. 22 Ŵanthu ŵa Israyeli ŵakenda mu zakwananga zose izo Yerobowamu wakachita.+ Ŵakapatukako chara 23 m’paka Yehova wakawuskapo Israyeli pamaso pake, nga umo wakayowoyera kwizira mu ŵateŵeti ŵake, zintchimi.+ Ntheura Israyeli wakafumako ku charu chake, wakatolekera ku wuzga ku Asiriya+ uko wali m’paka lero.

24 Themba la Asiriya likatora ŵanthu kufuma ku Babuloni, Kuta, Awa, Hamati, na Sefaravayimu,+ likaŵaŵika mu misumba ya Samariya mu malo gha Ŵaisrayeli. Ŵakamba kukhala mu Samariya na mu misumba yake. 25 Apo ŵakamba kukhala ku Samariya, ŵakawopanga* Yehova chara. Ntheura Yehova wakatuma nkhalamu mukati mwawo,+ zikamba kuŵakoma. 26 Themba la Asiriya likaphalirika kuti: “Mitundu iyo mukayitolera ku wuzga na kuyiŵika mu misumba ya Samariya yikumanya yayi chisopa* cha Chiuta wa charu. Ntheura Chiuta wakutuma nkhalamu mukati mwawo, izo zikuŵakoma chifukwa palije uyo wakumanya chisopa cha Chiuta wa charu ichi.”

27 Penepapo themba la Asiriya likalangura kuti: “Mutore wasembe* yumoza pa awo ŵakatolekera ku wuzga kuti wawelere na kukhala kwenekura, wakaŵasambizge chisopa cha Chiuta wa charu ichi.” 28 Ntheura yumoza wa ŵasembe awo ŵakatolekera ku wuzga kufuma ku Samariya wakawelera kukakhala ku Beteli.+ Wakamba kuŵasambizga umo ŵangawopera* Yehova.+

29 Kweni mitundu yose yikapanga ŵachiuta ŵake, ndipo ŵakaŵaŵika mu nyumba zakusoperamo pa malo ghapachanya agho Ŵasamariya ŵakapanga. Mtundu uliwose ukachita nthena mu misumba iyo ukakhalanga. 30 Ntheura ŵanthu ŵa ku Babuloni ŵakapanga Sukoti-benoti, ŵanthu ŵa ku Kuti ŵakapanga Nerigala, ŵanthu ŵa ku Hamati+ ŵakapanga Ashima, 31 ndipo Ŵaawa ŵakapanga Nibuhazi na Taritaki. Ŵasefarava ŵakawotchanga ŵana ŵawo mu moto kwa Adirameleki na Anameleki, ŵachiuta ŵa Sefaravayimu.+ 32 Nangauli ŵakawopanga Yehova, kweni ŵakimika ŵasembe ŵa malo ghapachanya kufuma mu ŵanthu bweka, ndipo aŵa ŵakaŵateŵeteranga mu nyumba zakusoperamo pa malo ghapachanya.+ 33 Ŵakawopanga Yehova, kweni ŵakasopangaso ŵachiuta ŵawo, kuyana na chisopa cha* mitundu iyo ŵakafumako.+

34 M’paka lero, ŵachali kulondezga visopa vyawo vyakale. Palije uyo wakusopa* Yehova ndipo palije uyo wakulondezga ulongozgi wake, vyeruzgo vyake, Dango lake, na malanguro agho Yehova wakapeleka ku ŵana ŵa Yakhobe, uyo zina lake likasinthika kuŵa Israyeli.+ 35 Yehova wakati wachita phangano na iwo,+ wakaŵalangura kuti: “Mungawopanga ŵachiuta ŵanyake chara, mungaŵasindamiranga chara, kuŵateŵetera panji kupeleka sembe kwa iwo.+ 36 Kweni Yehova, uyo wakamufumiskani mu charu cha Eguputo na nkhongono zikuru na woko lakunyoloskeka,+ ndiyo mumuwopenge,+ ndipo ndiyo mumusindamirenge, ndiyo mumupenge sembe. 37 Nyengo zose mulondezgenge mwakupwelelera ulongozgi, vyeruzgo, Dango, na malanguro agho wakamulemberani.+ Mungawopanga ŵachiuta ŵanyake chara. 38 Mungaluwanga chara phangano ilo nkhachita namwe.+ Mungawopanga ŵachiuta ŵanyake chara. 39 Kweni Yehova Chiuta winu ndiyo mumopenge, pakuti ndiyo wamuthaskaninge mu woko la ŵalwani ŵinu wose.”

40 Kweni ŵakapulikira chara, ŵakalondezga chisopa* chawo chakale.+ 41 Ntheura mitundu iyi yikamba kopa Yehova,+ kweni yikateŵeterangaso vikozgo vyawo vyakuŵaja. M’paka lero ŵana ŵawo na ŵazukuru ŵawo ŵakuchita nga umo ŵasekuru ŵawo ŵakachitiranga.

18 Mu chaka chachitatu cha Hosheya+ mwana wa Ela themba la Israyeli, Hezekiya+ mwana wa Ahazi+ themba la Yuda wakaŵa themba. 2 Wakaŵa themba wali na vyaka 25, ndipo wakawusa vyaka 29 mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Abi* mwana wa Zekariya.+ 3 Wakachita icho ntchakwenelera pamaso pa Yehova,+ nga umo Davide sekuru wake wakachitira.+ 4 Ndiyo wakafumiskapo malo ghapachanya,+ wakaswa vipilara vyakupatulika, na kudumura chikhuni chakupatulika.*+ Wakaswaso njoka yamkuŵa iyo Mozesi wakapanga.+ Pakuti kuzakafika mu nyengo yira ŵanthu ŵa Israyeli ŵakasunkhizganga vyakununkhira kwa iyo, ndipo yikachemekanga chikozgo cha njoka yamkuŵa.* 5 Wakathembanga Yehova+ Chiuta wa Israyeli. Pakaŵavya munyake wakuyana nayo pa mathemba ghose gha Yuda agho ghakaŵako pamanyuma na panthazi pake. 6 Wakademelera kwa Yehova.+ Wakaleka chara kumulondezga, kweni wakalutilira kusunga malango agho Yehova wakapeleka kwa Mozesi. 7 Yehova wakaŵa nayo. Kulikose uko wakalutanga, wakachitanga mwavinjeru. Wakagalukira themba la Asiriya na kukana kuliteŵetera.+ 8 Wakathereska Ŵafilisiti+ m’paka ku Gaza na vigaŵa vyake, kwambira ku chigongwe m’paka ku msumba wa malinga ghakukhora.*

9 Mu chaka chachinayi cha Themba Hezekiya, ndiko kuti, chaka cha 7 cha Hosheya+ mwana wa Ela themba la Israyeli, Shalimanezara themba la Asiriya wakawukira na kuzingilizga Samariya.+ 10 Ŵakawupoka+ paumaliro wa vyaka vitatu. Mu chaka cha 6 cha Hezekiya, icho chikaŵa chaka cha 9 cha Hosheya themba la Israyeli, Samariya wakapokeka. 11 Penepapo themba la Asiriya likatolera Israyeli ku wuzga+ ku Asiriya, likaŵaŵika ku Hala na ku Habori pa mlonga wa Gozani na mu misumba ya Ŵamedi.+ 12 Ivi vikachitika chifukwa ŵakapulikira chara mazgu gha Yehova Chiuta wawo, kweni ŵakaswa phangano lake, vyose ivyo Mozesi muteŵeti wa Yehova wakalangura.+ Ŵakapulikira chara panji kuvichita.

13 Mu chaka cha 14 cha Themba Hezekiya, Senakeribu themba la Asiriya+ likawukira misumba yose ya malinga ghakukhora ya Yuda na kuyipoka.+ 14 Ntheura Hezekiya themba la Yuda wakatuma mazgu kwa themba la Asiriya ku Lakishi kuti: “Nabuda. Fumako kwa ine, ndipo nikupenge chilichose icho unganiphalira.” Penepapo themba la Asiriya likamupimira Hezekiya themba la Yuda matalente* 300 gha siliva na matalente 30 gha golide. 15 Hezekiya wakapeleka siliva lose ilo likasangika mu nyumba ya Yehova na mu vyakusungiramo usambazi wa nyumba ya themba.+ 16 Nyengo yeneyira, Hezekiya wakawuskamo* vijaro vya tempile+ la Yehova na mafuremu ivyo Hezekiya themba la Yuda wakamatamo golide,+ ndipo wakapeleka kwa themba la Asiriya.

17 Themba la Asiriya likatuma Taratani,* Rabusarisi,* na Rabushake* na ŵankhondo ŵanandi kufuma ku Lakishi+ kuya kwa Themba Hezekiya ku Yerusalemu.+ Ŵakafika ku Yerusalemu na kwimilira pafupi na mugelo wa chiziŵa chakunena, mumphepete mwa msewu ukuru wa ku munda wa wakuchapa vyakuvwara.+ 18 Ŵakati ŵachemerezga kuti themba lifume, Eliyakimu+ mwana wa Hilikiya, uyo wakalaŵiliranga vya mu nyumba ya themba, Shebina+ mulembi, na Yowa mwana wa Asafu wakulemba mdauko, ŵakafuma na kwiza kwa iwo.

19 Ntheura Rabushake wakati kwa iwo: “Mumuphalire Hezekiya kuti: ‘Themba likuru, themba la Asiriya likuti: “Kasi ukugomezga vichi?+ 20 Iwe ukuti: ‘Nili na nthowa kweniso nkhongono zakulwera nkhondo,’ kweni agha ni mazgu ghawaka. Kasi ukuthemba njani kuti m’paka unigalukire?+ 21 Wona, ukuthemba thete lakuphwanyika ilo ni Eguputo,+ ilo usange munthu wangayegamirako, limunjirenge pa chikufi na kumulasa. Ndimo waliri Farawo themba la Eguputo ku wose awo ŵakuthemba iyo. 22 Usange uniphalirenge kuti: ‘Tikuthemba Yehova Chiuta withu,’+ asi ndiyo malo ghake ghapachanya na majotchero ghake Hezekiya wali kufumiskapo,+ ndipo wakuphalira Yuda na Yerusalemu kuti: ‘Musindamirenge jotchero ili mu Yerusalemu’?”’+ 23 Sono ubecherane na fumu yane, themba la Asiriya: Nikupenge mahachi 2,000, para ungasanga ŵakukwerapo ŵakukwana.+ 24 Kweni kasi ungaskera wuli mulongozgi yumoza muchoko chomene pa ŵateŵeti ŵa fumu yane, apo ukuthemba Eguputo kuti ndiyo wakupenge magileta na ŵapamahachi? 25 Asi nachita kuzomerezgeka na Yehova kuti nimikane na malo agha na kughaparanya? Yehova wakati kwa ine: ‘Kwera, wimikane na charu ichi na kuchiparanya.’”

26 Penepapo Eliyakimu mwana wa Hilikiya, Shebina,+ na Yowa, ŵakati kwa Rabushake:+ “Muyowoye ku ŵateŵeti ŵinu mu Chiaramu,*+ chifukwa tikupulika. Mungayowoyanga nase mu chiyowoyero cha Ŵayuda chara kuti awo ŵali pa linga ŵaleke kupulikako.”+ 27 Kweni Rabushake wakati kwa iwo: “Kasi fumu yane yanituma kuti niyowoye na fumu yinu na imwe pera? Asi yanituma kuti niyowoyeso ku wose awo ŵakukhala pa linga, awo ŵaryenge mavi ghawo na kumwa matuzi ghawo pamoza na imwe?”

28 Penepapo Rabushake wakimilira na kuchemerezga mu chiyowoyero cha Ŵayuda, wakati: “Pulikani mazgu gha themba likuru, themba la Asiriya.+ 29 Themba likuti: ‘Hezekiya wangamupusikaninge chara, chifukwa wangamuthaskani yayi mu woko lane.+ 30 Mungazomerezganga yayi kuti Hezekiya wamupangiskani kuthemba Yehova pakuyowoya kuti: “Yehova watithaskenge nadi, ndipo msumba uwu upelekekenge yayi mu woko la themba la Asiriya.”+ 31 Mungapulikiranga Hezekiya yayi, pakuti themba la Asiriya likuti: “Chitani mtende na ine, jipelekani* ndipo waliyose waryenge vipasi mu mpheska zake na khuni lake la mkuyu, na kumwa maji mu chisimi chake, 32 m’paka nize na kumutolerani ku charu chakuyana na chinu+ ichi, charu cha vyakurya na vinyo liphya, charu cha chingwa na minda ya mpheska, charu cha makuni gha maolive na uchi. Apo ndipo muŵenge ŵamoyo, mufwenge chara. Mungapulikiranga Hezekiya yayi pakuti wakumupuluskani pakuyowoya kuti: ‘Yehova watithaskenge.’ 33 Kasi walipo chiuta wa ŵamitundu uyo wali kuthaskapo charu chake mu woko la themba la Asiriya? 34 Kasi ŵachiuta ŵa Hamati+ na Aripadi ŵali nkhu? Kasi ŵachiuta ŵa Sefaravayimu,+ Hena, na Iva, ŵali nkhu? Kasi ŵakamuthaska Samariya mu woko lane?+ 35 Ni chiuta nju pa ŵachiuta wose ŵa vyaru ivi uyo wali kuthaskapo charu chake mu woko lane, kuti Yehova wathaske Yerusalemu mu woko lane?”’”+

36 Kweni ŵanthu ŵakakhala chete, ŵakamuzgora chara nanga ni lizgu limoza, pakuti themba likalangura kuti: “Mungamuzgoranga chara.”+ 37 Eliyakimu mwana wa Hilikiya, uyo wakalaŵiliranga vya mu nyumba ya themba, Shebina mulembi, na Yowa mwana wa Asafu wakulemba mdauko, ŵakiza kwa Hezekiya uku ŵapalura vyakuvwara vyawo. Ŵakamuphalira mazgu gha Rabushake.

19 Themba Hezekiya likati lapulika waka ivi, likapalura vyakuvwara vyake na kuvwara chigudulu, ndipo likanjira mu nyumba ya Yehova.+ 2 Likatuma Eliyakimu uyo wakalaŵiliranga vya mu nyumba ya themba, Shebina mulembi, na ŵalara ŵa ŵasembe kwa ntchimi Yesaya,+ mwana wa Amozi. Wose ŵakavwara vigudulu. 3 Ŵakati kwa iyo: “Hezekiya wakuti: ‘Muhanya uno ni zuŵa la suzgo, ntchenyo,* na soni, pakuti ŵana ŵali pafupi kubabika,* kweni nkhongono zakubabira kulije.+ 4 Panyake Yehova Chiuta wako wapulikenge mazgu ghose gha Rabushake, uyo fumu yake themba la Asiriya lamutuma kunyoza Chiuta wamoyo,+ ndipo wamulangenge chifukwa cha mazgu agho Yehova Chiuta wako wapulika. Ntheura lombera+ ŵakukhalapo awo ŵapona.’”

5 Ŵateŵeti ŵa Themba Hezekiya ŵakati ŵamuphalira Yesaya,+ 6 Yesaya wakati kwa iwo: “Mukayiphalire fumu yinu kuti: ‘Yehova wakuti: “Ungawopanga chara+ chifukwa cha mazgu agho wapulika, agho ŵateŵeti ŵa themba la Asiriya ŵakuninena nagho.+ 7 Wona, nkhuŵika ghanoghano mu mutu wake,* wapulikenge uthenga na kuwelera ku charu chake. Ndipo namumukomeska na lupanga mu charu chake.”’”+

8 Rabushake wakati wapulika kuti themba la Asiriya lafumako ku Lakishi,+ wakaluta kwa ilo ndipo wakalisanga likurwa nkhondo na Libuna.+ 9 Themba likapulika vya Tirihaka themba la Etiyopiya kuti: “Wafuma kuti warwe nawe nkhondo.” Ntheura likatumaso mathenga+ kwa Hezekiya kuti: 10 “Mukaphalire Hezekiya themba la Yuda kuti: ‘Ungazomerezganga chara kuti Chiuta uyo ukugomezga wakupusike pakuyowoya kuti: “Yerusalemu wapelekekenge yayi mu woko la themba la Asiriya.”+ 11 Wona, wapulika ivyo mathemba gha Asiriya ghali kuchitira vyaru vyose, ghali kuviparanyirathu.+ Kasi iwe pera ndiwe uthaskikenge? 12 Kasi ŵachiuta ŵa mitundu iyo ŵasekuru ŵane ŵakayiparanya ŵakaŵathaska? Kasi wali nkhu Gozani, Harani,+ Rezefu, na ŵanthu ŵa Edeni awo ŵakaŵa mu Tele-asara? 13 Kasi lili nkhu themba la Hamati, themba la Aripadi, na themba la misumba ya Sefaravayimu, kweniso la Hena, na Iva?’”+

14 Hezekiya wakatora makalata mu woko la mathenga, wakaŵazga. Pamanyuma, Hezekiya wakakwera ku nyumba ya Yehova na kutandazga makalata pamaso pa Yehova.+ 15 Hezekiya wakamba kulomba+ pamaso pa Yehova kuti: “Mwe Yehova Chiuta wa Israyeli, imwe mukukhala pa chitengo pachanya* pa ŵakerubi,+ ndimwe mwekha Chiuta waunenesko wa maufumu ghose gha charu chapasi.+ Ndimwe muli kulenga kuchanya na charu chapasi. 16 A Yehova, thyani khutu mupulike!+ Julani maso ghinu,+ A Yehova, muwone! Pulikani mazgu agho Senakeribu watuma kunyoza Chiuta wamoyo. 17 A Yehova, mbunenesko nadi kuti mathemba gha Asiriya ghaparanya mitundu yose, kweniso vyaru vyawo.+ 18 Ŵaponya ŵachiuta ŵawo pa moto, chifukwa ŵakaŵa ŵachiuta chara,+ kweni makuni na malibwe, mulimo wa mawoko gha ŵanthu.+ Lekani ŵakaŵaparanya. 19 Kweni sono, mwe Yehova Chiuta withu, tiponoskani mu woko lake, mwakuti maufumu ghose pa charu chapasi ghamanye kuti imwe pera ndimwe Chiuta, A Yehova.”+

20 Yesaya mwana wa Amozi wakatuma uthenga uwu kwa Hezekiya: “Yehova Chiuta wa Israyeli wakuti: ‘Napulika kulomba kwako+ chifukwa cha Themba Senakeribu la Asiriya.+ 21 Yehova wayowoya mazgu agha kwimikana nayo:

“Mwana msungwana wa Ziyoni wakukutinkha, wakukung’ora.

Mwana msungwana wa Yerusalemu wakukupukunyira mutu.

22 Kasi ni njani uyo wamunyoza na kumuyuyura?+

Kasi ni njani uyo wamutumphuskira mazgu ghako+

Na kumwinuskira maso ghako ghamtonyoro?

Ni Mutuŵa wa Israyeli.+

23 Wanyoza Yehova+ kwizira mu mathenga ghako:+

‘Na wumba wa magileta ghane ghankhondo

Nikwerenge vikwezga vya mapiri,

Vigaŵa vyakutali chomene vya Lebanoni.

Nidumurenge masidara ghake ghatali, makuni ghake ghawemi chomene gha junipa.

Ninjirenge mu matundu ghake ghakutali, nkhorongo zake zakukhora.

24 Nijimenge visimi na kumwa maji ghachilendo,

Ndipo nikamuskenge tumilonga tose twa* Eguputo na vikandiro vya malundi ghane.’

25 Kasi mundapulike? Chikatemeka*+ kufuma kale chomene.

Nkhachinozga* mazuŵa agho ghajumpha.+

Sono nichifiskenge.+

Misumba ya malinga ghakukhora muyizgorenge vibumira vyakupasuka.+

26 Awo ŵakukhalamo ŵasoŵenge pakukora.

Ŵawofyekenge na kukhozgeka soni.

Ŵaŵenge nga ni vyakumera vyamuthondo na utheka wakubiliŵira,+

Nga mbutheka wa pa mtenje uwo ukomira na mphepo ya kumafumiro gha dazi.

27 Kweni nkhumanya makora para ukukhala pasi, para ukufuma, para ukunjira,+

Na para wanikwiyira,+

28 Pakuti kukalipa kwako+ na kubangura kwako vyafika mu makutu ghane.+

Ntheura niŵikenge mbeja mu mphuno yako na nkholoŵeko+ pakati pa milomo yako,

Ndipo nikuwezgerenge ku nthowa iyo ukizira.”+

29 “‘Ichi ndicho chiŵenge chimanyikwiro kwa iwe:* Chaka chino muryenge ivyo vikamera vyekha,* mu chaka chachiŵiri muzamurya mphuzi izo zamera kufuma pa ivyo.+ Kweni mu chaka chachitatu muzamuseŵa mbuto na kuvuna, ndipo muzamulima minda ya mpheska na kurya vipambi vyake.+ 30 Ŵakupona ŵa nyumba ya Yuda, awo ŵasidika,+ ŵazamujintha msisi pasi na kupambika vipambi muchanya. 31 Pakuti ŵakukhalapo ŵazamufuma mu Yerusalemu na ŵakupona kufuma ku Phiri la Ziyoni. Mwamphu wa Yehova wa mawumba uchitenge ichi.+

32 “‘Ntheura Yehova wakuyowoya vya themba la Asiriya+ kuti:

“Wizengemo chara mu msumba uwu,+

Waponyengemo chara muvi,

Nesi kuwuwukira na chiskango,

Panji kuwuzengera chibumira chakulwerapo.+

33 Wawelerenge mu nthowa iyo wakizira.

Wizengemo chara mu msumba uwu,” wakuti Yehova.

34 “Nivikilirenge msumba uwu+ na kuwuponoska chifukwa cha namwene+

Ndiposo chifukwa cha Davide muteŵeti wane.”’”+

35 Usiku wenewura, mungelo wa Yehova wakafuma na kukoma ŵanthu 185,000 mu msasa wa Ŵaasiriya.+ Ŵanthu ŵakati ŵawuka mulenjilenji, ŵakasanga vitanda ngundangunda.+ 36 Ntheura Senakeribu themba la Asiriya wakafumako, wakawelera ku Nineve+ na kukhala kwenekura.+ 37 Apo wakasindamanga mu nyumba* ya chiuta wake Nisiroki, ŵana ŵake Adirameleki na Sharezara ŵakamukoma na lupanga,+ ndipo ŵakachimbilira ku charu cha Ararati.+ Penepapo mwana wake Esari-hadoni+ wakaŵa themba mu malo ghake.

20 Mu mazuŵa ghara, Hezekiya wakalwara vwitivwiti pafupi kufwa.+ Ntchimi Yesaya mwana wa Amozi yikiza ndipo yikati: “Yehova wakuti: ‘Ulayilirethu ŵamunyumba yako, pakuti ufwenge, uchirenge yayi.’”+ 2 Penepapo Hezekiya wakalazgira chisko chake ku chiwumba* na kwamba kulomba kwa Yehova kuti: 3 “Nkhumuŵeyani, A Yehova, kumbukani umo nendera pamaso pinu mwakugomezgeka kweniso na mtima wakufikapo, ndipo nachita icho ntchiwemi mu maso ghinu.”+ Hezekiya wakamba kulira chomene.

4 Yesaya wakafuma, kweni pambere wandafike pa luŵaza lwamukati, mazgu gha Yehova ghakiza kwa iyo, kuti:+ 5 “Welera kwa Hezekiya, mulongozgi wa ŵanthu ŵane, ukamuphalire kuti: ‘Yehova Chiuta wa Davide sekuru wako wakuti: “Napulika lurombo lwako. Nawona masozi ghako.+ Wona, nikuchizgenge.+ Pa zuŵa lachitatu ulutenge ku nyumba ya Yehova.+ 6 Nisazgirengeko vyaka 15 ku umoyo wako.* Nithaskenge iwe na msumba uwu mu woko la themba la Asiriya,+ ndipo nivikilirenge msumba uwu chifukwa cha namwene ndiposo chifukwa cha Davide muteŵeti wane.”’”+

7 Penepapo Yesaya wakati: “Torani bulunga la vikuyu vyakudinya.” Ŵakiza nalo na kukamatira pa phumba, ndipo wakamba kuchira.+

8 Hezekiya wakafumba Yesaya kuti: “Kasi chimanyikwiro+ chakuti Yehova wanichizgenge ndipo pa zuŵa lachitatu nikwelerenge ku nyumba ya Yehova ntchakuti wuli?” 9 Yesaya wakati: “Ichi ntchimanyikwiro chakufuma kwa Yehova kukulongora kuti Yehova wachitenge mazgu agho wayowoya: Kasi ukukhumba kuti muzgezge ulute panthazi masitepu 10 pa makwelero,* panji uwelere kumanyuma masitepu 10?”+ 10 Hezekiya wakati: “Ntchipusu kuti muzgezge ulute panthazi masitepu 10, kweni muzgezge ungawelera yayi kumanyuma masitepu 10.” 11 Ntheura Yesaya ntchimi wakalilira kwa Yehova, ndipo Chiuta wakawezgera nyuma muzgezge pa makwelero gha Ahazi na masitepu 10 agho ukajumphapo kale.+

12 Pa nyengo yira, Berodaki-baladani mwana wa Baladani themba la Babuloni wakatuma makalata na chawanangwa kwa Hezekiya, chifukwa wakapulika kuti Hezekiya wakalwara.+ 13 Hezekiya wakaŵapokelera* na kuŵalongora nyumba yake yakusungamo vyuma,+ siliva, golide, mafuta gha basamu na mafuta ghanyake ghakuzirwa, vilwero vyake, na vyose ivyo vikasangika mu usambazi wake. Pakaŵavya icho Hezekiya wakaleka kuŵalongora mu nyumba yake na mu muwuso wake wose.

14 Penepapo ntchimi Yesaya yikiza kwa Themba Hezekiya na kulifumba kuti: “Kasi ŵanthu aŵa ŵayowoyachi ndipo ŵafuma nkhu?” Hezekiya wakati: “Ŵafuma ku charu chakutali, ku Babuloni.”+ 15 Wakafumbaso: “Kasi ŵawonachi mu nyumba yinu?” Hezekiya wakati: “Ŵawona chilichose mu nyumba yane. Palije icho nindaŵalongore mu usambazi wane.”

16 Sono Yesaya wakati kwa Hezekiya: “Pulikani mazgu gha Yehova,+ 17 ‘Wona, mazuŵa ghakwiza, vyose ivyo vili mu nyumba yako na vyose ivyo ŵasekuru ŵako ŵakasunga m’paka muhanya uno vizamutolekera ku Babuloni.+ Palije icho chizamusidikapo,’ wakuti Yehova. 18 ‘Ndipo ŵana ŵako ŵanyake awo ubabenge ŵazamutoleka.+ Ŵazamuŵa ŵantchito mu nyumba ya themba la Babuloni.’”+

19 Penepapo Hezekiya wakati kwa Yesaya: “Mazgu gha Yehova agho wayowoya ngawemi.”+ Wakatiso: “Ngawemi, usange mu umoyo wane* muŵenge mtende na kufwasa.”*+

20 Mdauko unyake wose wa Hezekiya, nkhongono zake zose, umo wakajimira chiziŵa+ na mugelo uwo ukanjizganga maji mu msumba,+ asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 21 Hezekiya wakagona na ŵasekuru ŵake.+ Mwana wake Manase+ wakaŵa themba mu malo ghake.+

21 Manase+ wakaŵa themba wali na vyaka 12, ndipo wakawusa vyaka 55 mu Yerusalemu.+ Zina la anyina likaŵa Hefiziba. 2 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, wakalondezga maunyankhasi gha ŵamitundu+ awo Yehova wakaŵachimbizga panthazi pa Ŵaisrayeli.+ 3 Wakazengaso malo ghapachanya agho Hezekiya wiske wakaparanya,+ wakamuzengera Baala majotchero na kupanga chikhuni chakupatulika,*+ nga umo Ahabu themba la Israyeli wakachitira.+ Wakasindamiranga mawumba ghose ghakuchanya na kughateŵetera.+ 4 Kweniso wakazenga majotchero mu nyumba ya Yehova,+ yeneiyo Yehova wakati: “Mu Yerusalemu ndimo niŵikenge zina lane.”+ 5 Wakazengera majotchero mawumba ghose ghakuchanya+ mu maluŵaza ghaŵiri gha nyumba ya Yehova.+ 6 Wakajumphiska ŵana ŵake pa moto, wakachita vya masalamusi, wakapenja vinthumwa,+ na kwimika zing’anga na ŵakuloska.+ Wakachita uheni ukuru chomene pamaso pa Yehova, kumukwiyiska.

7 Wakaŵika chikozgo chakuŵaja cha chikhuni chakupatulika*+ icho wakapanga mu nyumba, yeneiyo Yehova wakaphalira Davide na mwana wake Solomoni kuti: “Mu nyumba iyi na mu Yerusalemu, uyo nasora mu mafuko ghose gha Israyeli, niŵikengemo zina lane muyirayira.+ 8 Nizamuchitaso chara kuti malundi gha Israyeli ghapuluke na kufumamo mu charu icho nkhapeleka ku ŵasekuru ŵawo,+ chikuru ŵakusungilira mwakupwelelera vyose ivyo nili kuŵalangura,+ Dango lose ilo muteŵeti wane Mozesi wakaŵalangura kuti ŵalondezgenge.” 9 Kweni ŵakapulikira chara, ndipo Manase wakaŵapuluska, wakaŵachitiska uheni ukuru chomene kuluska mitundu iyo Yehova wakayiparanya panthazi pa Ŵaisrayeli.+

10 Yehova wakayowoya kanandi waka kwizira mu ŵateŵeti ŵake, zintchimi,+ kuti: 11 “Manase themba la Yuda wachita maunyankhasi ghose agha. Wachita uheni chomene kuluska Ŵaamori wose+ awo ŵakaŵako pambere iyo wandaŵeko,+ ndipo wanangiska Yuda na vikozgo vyake vyakuseluska. 12 Ntheura Yehova Chiuta wa Israyeli wakuti: ‘Wonani, nkhwiza na soka pa Yerusalemu+ na Yuda, ndipo waliyose uyo wazamulipulika makutu ghake ghazamunyenyera.+ 13 Ninyoloskerenge chingwe chakupimira+ pa Yerusalemu icho nkhapimira Samariya+ na levulu iyo nkhapimira nyumba ya Ahabu.+ Nipuputenge Yerusalemu nga ni munthu uyo wakupuputa bakule kuti watowe, kupuputa na kumugadabura.+ 14 Nitayenge ŵakukhalapo ŵa chiharo chane+ na kuŵapeleka mu woko la ŵalwani ŵawo, ndipo ŵazgokenge chakupokeka na chakuphanga ku ŵalwani ŵawo wose.+ 15 Pakuti ŵakachita viheni pamaso pane na kunikwiyiska kufuma mu zuŵa ilo ŵasekuru ŵawo ŵakafumira mu Eguputo m’paka lero.’”+

16 Kweniso Manase wakathiska ndopa zambura mulandu zinandi chomene, m’paka wakazuzga Yerusalemu kwamba ku chigoti chimoza m’paka ku chinyake,+ padera pa kwananga kwake uko wakanangiska nako Yuda pakuchita viheni pamaso pa Yehova. 17 Mdauko unyake wose wa Manase, vyose ivyo wakachita, zakwananga zake izo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 18 Manase wakagona na ŵasekuru ŵake, ndipo wakasungika mu munda wa nyumba yake, mu munda wa Uza.+ Mwana wake Amoni wakaŵa themba mu malo ghake.

19 Amoni+ wakaŵa themba wali na vyaka 22, ndipo wakawusa vyaka viŵiri mu Yerusalemu.+ Zina la anyina likaŵa Meshulemeti mwana wa Haruzi wa ku Yotiba. 20 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, nga umo Manase wiske wakachitira.+ 21 Wakenda mu nthowa zose izo awiske ŵakendamo, ndipo wakateŵetera na kusindamira vikozgo vyakuseluska ivyo awiske ŵakaviteŵeteranga.+ 22 Wakamusida Yehova Chiuta wa ŵasekuru ŵake, ndipo wakendamo chara mu nthowa ya Yehova.+ 23 Pamanyuma ŵateŵeti ŵa Amoni ŵakamuchitira chiŵembu, ŵakalikoma themba mu nyumba yake. 24 Kweni ŵanthu ŵa mu charu ŵakakoma wose awo ŵakachitira chiŵembu Themba Amoni, ndipo ŵakimika mwana wake Yosiya kuŵa themba mu malo ghake.+ 25 Mdauko unyake wose wa Amoni, ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 26 Ntheura ŵakamusunga mu dindi lake mu munda wa Uza.+ Ndipo mwana wake Yosiya+ wakaŵa themba mu malo ghake.

22 Yosiya+ wakaŵa themba wali na vyaka 8 ndipo wakawusa vyaka 31 mu Yerusalemu.+ Zina la anyina likaŵa Yedida mwana wa Adaya wa ku Bozikati.+ 2 Wakachita icho ntchakwenelera pamaso pa Yehova, wakenda mu nthowa zose za Davide sekuru wake,+ wakapatukako chara kulazga kumalyero panji kumazere.

3 Mu chaka cha 18 cha Themba Yosiya, themba likatuma Shafani mulembi, mwana wa Azaliya mwana wa Meshulamu ku nyumba ya Yehova,+ likati: 4 “Kwelera kwa Hilikiya+ wasembe* mukuru, ukamuphalire kuti wawunjike ndalama zose izo zikwiza ku nyumba ya Yehova,+ izo ŵalinda ŵa pa milyango ŵawunjika kufuma ku ŵanthu.+ 5 Ŵazipeleke ku awo ŵimikika pa mulimo wa nyumba ya Yehova, ndipo aŵa nawo ŵazipeleke ku ŵantchito mu nyumba ya Yehova awo ŵanozgenge ivyo vyanangika* mu nyumba iyi,+ 6 nkhung’anamura kuti ŵazipeleke ku nkhwantha zakuŵaja makuni, ŵakuzenga, na ŵakuŵaja malibwe. Ŵagureso mathabwa na malibwe ghakuŵajika, vyakunozgera nyumba.+ 7 Kweni ntchakukhumbikwa chara kupenderana nawo ndalama izo ŵapika, chifukwa mbakugomezgeka.”+

8 Hilikiya wasembe mukuru wakati kwa Shafani mulembi:+ “Nasanga buku la Dango+ mu nyumba ya Yehova.” Ntheura Hilikiya wakapeleka buku kwa Shafani, ndipo wakamba kuliŵazga.+ 9 Penepapo Shafani mulembi wakaluta kwa themba na kuliphalira kuti: “Ŵateŵeti ŵinu ŵakhutura ndalama izo zikasangika mu nyumba, ndipo ŵazipeleka ku awo ŵimikika pa mulimo wa nyumba ya Yehova.”+ 10 Shafani mulembi wakatiso kwa themba: “Pali buku+ ilo Hilikiya wasembe wanipa.” Penepapo Shafani wakamba kuliŵazga pamaso pa themba.

11 Themba likati lapulika waka mazgu gha mu buku la Dango, likapalura vyakuvwara vyake.+ 12 Penepapo themba likapeleka languro ili kwa Hilikiya wasembe, Ahikamu+ mwana wa Shafani, Akibori mwana wa Mikaya, Shafani mulembi, na Asaya muteŵeti wa themba, likati: 13 “Lutani, mukanifumbire kwa Yehova, mukafumbire ŵanthu, na Yuda yose kuyana na mazgu gha mu buku ilo lasangika. Pakuti ukali wa Yehova uwo wagolera pa ise ngukuru+ chifukwa ŵasekuru ŵithu ŵakapulikira chara mazgu gha mu buku ili, kusungilira vyose ivyo vili kulembekera ise.”

14 Ntheura Hilikiya wasembe, Ahikamu, Akibori, Shafani, na Asaya ŵakaluta kwa Hulida ntchimi yanakazi.+ Hulida wakaŵa muwoli wa Shalumu mwana wa Tikiva mwana wa Harihasi, wakupwelelera malo ghakusungamo vyakuvwara. Wakakhalanga mu Chigaŵa Chachiŵiri cha Yerusalemu, ndipo ŵakayowoya nayo kwenekura.+ 15 Hulida wakati kwa iwo: “Yehova Chiuta wa Israyeli wakuti: ‘Mukamuphalire munthu uyo wamutumani kwa ine kuti: 16 “Yehova wakuti: ‘Nikhizgirenge soka pa malo agha na awo ŵakukhalamo, mazgu ghose gha mu buku ilo themba la Yuda laŵazga.+ 17 Pakuti ŵanisida ine ndipo ŵakotchera sembe ŵachiuta ŵanyake+ kuti ŵanikwiyiske na mulimo wose wa mawoko ghawo,+ ukali wane ugolerenge pa malo agha ndipo uzimwikenge chara.’”+ 18 Kweni themba la Yuda ilo lamutumani kuzakafumba kwa Yehova, mukaliphalire kuti: “Yehova Chiuta wa Israyeli wakuti: ‘Pa mazgu agho wapulika, 19 pakuti mtima wako wapulikira* ndipo wajiyuyura+ pamaso pa Yehova wati wapulika ivyo nayowoyera malo agha na awo ŵakukhalamo, kuti ŵaŵenge chinthu chakutenthemeska na nthembo, ndipo wapalura vyakuvwara vyako+ na kulira pamaso pane, naneso nakupulika, wakuti Yehova. 20 Lekani nikutolerenge ku ŵasekuru ŵako,* ndipo usungikenge mu dindi lako mu mtende, maso ghako ghawonenge chara soka lose ilo nikhizgirenge pa malo agha.’”’” Penepapo ŵakiza na zgoro kwa themba.

23 Ntheura themba likatuma mazgu, ndipo ŵakachema ŵalara wose ŵa Yuda na Yerusalemu.+ 2 Kufuma apo, themba likakwelera ku nyumba ya Yehova pamoza na ŵanalume wose ŵa Yuda, wose ŵakukhala mu Yerusalemu, ŵasembe, na zintchimi, ŵanthu wose, kwamba ŵachoko m’paka ŵakuru. Likaŵaŵazgira mazgu ghose gha mu buku+ la phangano+ ilo likasangika mu nyumba ya Yehova.+ 3 Themba likimilira musi mwa ntchindamiro, ndipo likachita phangano* pamaso pa Yehova,+ lakuti lilondezgenge Yehova na kusungilira malango ghake, vikumbusko vyake, kweniso ulongozgi wake na mtima wake wose ndiposo umoyo wake wose pakulondezga mazgu gha phangano ili, agho ghakalembeka mu buku ili. Ndipo ŵanthu wose ŵakazomera kusunga phangano ili.+

4 Penepapo themba likalangura Hilikiya+ wasembe* mukuru, ŵasembe ŵachiŵiri, na ŵalinda ŵa pa milyango kuti ŵafumiskemo mu tempile la Yehova viteŵetero vyose ivyo ŵakapangira Baala, chikhuni chakupatulika,*+ na mawumba ghose ghakuchanya. Ivi likaviwotchera kuwaro kwa Yerusalemu mu minda ya ku Kidironi, ndipo vyoto vyake likaluta navyo ku Beteli.+ 5 Ntheura likalekeska ntchito ŵasembe ŵa ŵachiuta ŵachilendo, awo mathemba gha Yuda ghakimika kusunkhizga vyakununkhira pa malo ghapachanya mu misumba ya Yuda na vigaŵa vyakuzingilizga Yerusalemu. Kweniso likalekeska awo ŵakasunkhizganga vyakununkhira kwa Baala, dazi, mwezi, magulu gha nyenyezi, na ku mawumba ghose ghakuchanya.+ 6 Likafumiska chikhuni chakupatulika*+ mu nyumba ya Yehova kuya nacho kuwaro kwa Yerusalemu, ku Dambo la Kidironi, likachiwotchera+ mu Dambo la Kidironi na kuchisira nga ni fuvu, ndipo fuvu lake likachupulira pa madindi gha ŵanthu bweka.+ 7 Likawiskiraso pasi nyumba za mahule ghanalume gha pa tempile+ izo zikaŵa mu nyumba ya Yehova, uko ŵanakazi ŵakalukiranga salu za mahema gha chikhuni chakupatulika.*

8 Penepapo likafumiskamo ŵasembe wose mu misumba ya Yuda, ndipo likakanizga kusopa pa malo ghapachanya apo ŵasembe ŵakasunkhizgiranga vyakununkhira, kwambira ku Geba+ m’paka ku Beyere-sheba.+ Likabwanganduraso malo ghapachanya gha pa vipata ivyo vikaŵa pakunjilira pa chipata cha Joshuwa, mulongozgi wa msumba. Malo agha ghakaŵa kumazere para munthu wakunjira pa chipata cha msumba. 9 Ŵasembe ŵa malo ghapachanya ŵakateŵetapo chara pa jotchero la Yehova mu Yerusalemu,+ kweni ŵakaryanga chingwa chambura nthukumusi pamoza na ŵabali ŵawo. 10 Likakanizgaso kusopera ku Tofeti,+ mu Dambo la Ŵana ŵa Hinomu,*+ mwakuti paŵavye munthu wakujumphiska mwana wake mwanalume panji mwanakazi pa moto kuchindika Moleki.+ 11 Likakanizgaso kuti mahachi agho mathemba gha Yuda ghakapatulira dazi ghaleke kunjira mu nyumba ya Yehova kufupi na chipinda* cha Natani-meleki wantchito wa themba, icho chikaŵa mu makhonde. Likawotcha magileta gha dazi+ pa moto. 12 Themba likabwanganduraso majotchero agho mathemba gha Yuda ghakazenga pa mtenje+ wa chipinda chamuchanya cha Ahazi, kweniso majotchero agho Manase wakazenga mu maluŵaza ghaŵiri gha nyumba ya Yehova.+ Likaviswa na kuchupulira fuvu lawo mu Dambo la Kidironi. 13 Themba likakanizga kusopera pa malo ghapachanya agho ghakaŵa kunthazi kwa Yerusalemu kumwera* kwa Phiri la Pharanyiko,* agho Solomoni themba la Israyeli wakazengera Ashitoreti, chiutakazi wakuseluska wa Ŵasidoni, Kemoshi chiuta wakuseluska wa Mowabu, na Milikomu+ chiuta munyankhasi wa Ŵaamoni.+ 14 Wakaswa vipilara vyakupatulika na kudumulira pasi vikhuni vyakupatulika,*+ ndipo wakazuzgapo viwangwa vya ŵanthu. 15 Wakabwanganduraso jotchero ilo likaŵa ku Beteli, malo ghapachanya agho Yerobowamu mwana wa Nebati wakapanga na kunangiska nagho Israyeli.+ Wakati wabwangandura jotchero lira na malo ghapachanya, wakawotcha malo ghapachanya, wakaghasira nga ni fuvu, ndipo wakawotcha chikhuni chakupatulika.*+

16 Yosiya wakati wazgoka na kuwona madindi pa phiri, wakatuma ŵanthu kuwuskamo viwangwa mu madindi na kuviwotcha pa jotchero, kulizgora lambura kwenelera kusoperapo, kuyana na mazgu agho Yehova wakayowoya mwa munthu wa Chiuta waunenesko, uyo wakayowoyerathu kuti vinthu ivi vizamuchitika.+ 17 Penepapo wakati: “Kasi nkhwichi iyo nkhuyiwona para nja vichi?” Ŵanthu ŵa mu msumba ŵakati: “Ni dindi la munthu wa Chiuta waunenesko wakufuma ku Yuda,+ uyo wakayowoyerathu vinthu ivyo imwe mwachitira jotchero la ku Beteli.” 18 Iyo wakati: “Lekani wapumure. Paŵavye munthu wakutimbanizga viwangwa vyake.” Ntheura ŵakavitimbanizga chara viwangwa vyake, kweniso viwangwa vya ntchimi iyo yikafuma ku Samariya.+

19 Yosiya wakafumiskaposo nyumba zose zakusoperamo za pa malo ghapachanya izo zikaŵa mu misumba ya Samariya,+ izo mathemba gha Israyeli ghakazenga na kukwiyiska Chiuta. Wakachita nazo nga umo wakachitira ku Beteli.+ 20 Ntheura ŵasembe wose ŵa malo ghapachanya awo ŵakaŵapo wakaŵapeleka sembe pa majotchero na kotchera pa igho viwangwa vya ŵanthu.+ Kufuma apo, wakawelera ku Yerusalemu.

21 Sono themba likalangura ŵanthu wose kuti: “Chitani Paska+ kwa Yehova Chiuta winu umo vili kulembekera mu buku ili la phangano.”+ 22 Likachitikapo chara Paska lanthena ili kwambira mu mazuŵa agho ŵeruzgi ŵakeruzgiranga Israyeli, panji mu mazuŵa ghose gha mathemba gha Israyeli na mathemba gha Yuda.+ 23 Kweni mu chaka cha 18 cha Themba Yosiya Paska ili likachitika kwa Yehova mu Yerusalemu.

24 Yosiya wakawuskamoso ng’anga, ŵakuloska,+ vikozgo vya terafimu,*+ ŵangoza, na vinthu vyose vyakuseluska ivyo vikawonekanga mu charu cha Yuda na mu Yerusalemu, mwakuti wafiske mazgu gha Dango+ agho ghakalembeka mu buku ilo Hilikiya wasembe wakalisanga mu nyumba ya Yehova.+ 25 Pambere iyo wandaŵeko kukaŵavya themba linyake lakuyana nayo, ilo likawelera kwa Yehova na mtima wake wose na umoyo wake wose+ na nkhongono zake zose, kuyana na Dango lose la Mozesi. Kweniso pamanyuma pa iyo pakawukaso themba linyake chara lakuyana nayo.

26 Kweni Yehova wakafumako chara ku ukali wake wakugolera uwo ukagolera pa Yuda chifukwa cha vinthu vyose vyakukwiyiska ivyo Manase wakachita, kumukwiyiska.+ 27 Yehova wakati: “Niwuskengepo Yuda pamaso pane+ nga umo nkhawuskirapo Israyeli.+ Ndipo Yerusalemu, msumba uwo nkhawusora niwukanenge, na nyumba iyo nkhati: ‘Zina lane liŵenge kwenekura.’”+

28 Mdauko unyake wose wa Yosiya na vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda? 29 Mu mazuŵa ghake, Farawo Neko themba la Eguputo wakiza kuzakakumana na themba la Asiriya mumphepete mwa Mlonga wa Yufurate, ndipo Themba Yosiya likaluta kukalimbana nayo. Kweni Neko wakati wamuwona wakamukomera pa Megido.+ 30 Ntheura ŵateŵeti ŵake ŵakanyamura chitanda chake mu gileta kufuma ku Megido na kwiza nayo ku Yerusalemu, ŵakamusunga mu dindi lake. Penepapo ŵanthu ŵa mu charu ŵakatora Yehoyahazi mwana wa Yosiya, ŵakamuphakazga na kumwimika kuŵa themba mu malo gha wiske.+

31 Yehoyahazi+ wakaŵa themba wali na vyaka 23 ndipo wakawusa myezi yitatu mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Hamutali+ mwana wa Yeremiya wa ku Libuna. 32 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, kuyana na vyose ivyo ŵasekuru ŵake ŵakachita.+ 33 Farawo Neko+ wakamujalira mu gadi pa Ribula+ mu charu cha Hamati, kuti waleke kuwusa mu Yerusalemu, ndipo charu wakachilipiska matalente* 100 gha siliva na talente limoza la golide.+ 34 Kweniso Farawo Neko wakaŵika Eliyakimu mwana wa Yosiya kuŵa themba mu malo gha Yosiya wiske ndipo wakasintha zina lake kuŵa Yehoyakimu. Wakatora Yehoyahazi kuya nayo ku Eguputo+ ndipo wakafwira kwenekuko.+ 35 Yehoyakimu wakapeleka siliva na golide kwa Farawo, kweni wakachita kusonkheska ku ŵanthu mu charu kuti wapeleke siliva ilo Farawo wakakhumbanga. Wakasanguliska siliva linandi na golide kwa waliyose wa ŵanthu ŵa mu charu kuti wapeleke kwa Farawo Neko.

36 Yehoyakimu+ wakaŵa themba wali na vyaka 25, ndipo wakawusa vyaka 11 mu Yerusalemu.+ Zina la anyina likaŵa Zebida mwana wa Pedaya wa ku Ruma. 37 Wakachita viheni pamaso pa Yehova,+ kuyana na vyose ivyo ŵasekuru ŵake ŵakachita.+

24 Mu mazuŵa gha Yehoyakimu, Nebukadinezara+ themba la Babuloni wakiza kwimikana nayo, ndipo Yehoyakimu wakaŵa muteŵeti wake vyaka vitatu. Kweni wakamuzgokera na kumugalukira. 2 Penepapo Yehova wakamba kumutumira magulu ghakuwukira gha Ŵakalidi,+ Ŵasiriya, Ŵamowabu, na Ŵaamoni. Wakaghatumanga kwimikana na Yuda na kumuparanya, kuyana na mazgu agho Yehova wakayowoya+ kwizira mu ŵateŵeti ŵake, zintchimi. 3 Nadi, ichi chikachitikira Yuda chifukwa cha mazgu gha Yehova, ghakuti waŵawuskengepo pamaso pake+ chifukwa cha zakwananga zose izo Manase wakachita.+ 4 Kweniso chifukwa cha ndopa zambura mulandu izo wakathiska,+ pakuti wakazuzga Yerusalemu na ndopa zambura mulandu, ndipo Yehova wakakhumba chara kugowoka.+

5 Mdauko unyake wose wa Yehoyakimu na vyose ivyo wakachita, asi vili kulembeka mu buku la mdauko wa mu nyengo za mathemba gha Yuda?+ 6 Paumaliro Yehoyakimu wakagona na ŵasekuru ŵake,+ ndipo mwana wake Yehoyakini wakaŵa themba mu malo ghake.

7 Themba la Eguputo likafumaso chara mu charu chake, pakuti themba la Babuloni likatora vyose ivyo vikaŵa vya themba la Eguputo,+ kwambira ku Dambo la Eguputo+ m’paka ku Mlonga wa Yufurate.+

8 Yehoyakini+ wakaŵa themba wali na vyaka 18 ndipo wakawusa myezi yitatu mu Yerusalemu.+ Zina la anyina likaŵa Nehushita mwana wa Elinatani wa ku Yerusalemu. 9 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, kuyana na vyose ivyo wiske wakachita. 10 Pa nyengo yira, ŵateŵeti ŵa Nebukadinezara themba la Babuloni ŵakawukira Yerusalemu, ndipo msumba ukazingilizgika.+ 11 Nebukadinezara themba la Babuloni wakiza ku msumba uwu, apo ŵateŵeti ŵake ŵakawuzingilizga.

12 Yehoyakini themba la Yuda wakafuma kuya kwa themba la Babuloni,+ pamoza na anyina, ŵateŵeti ŵake, ŵakaronga ŵake, na ŵantchito ŵake.+ Themba la Babuloni likamukora wuzga mu chaka cha 8 cha kuwusa kwa themba la Babuloni.+ 13 Penepapo likatorako kura usambazi wose wa nyumba ya Yehova na usambazi wa nyumba ya themba.+ Likadumura viteŵetero vyose vya golide ivyo Solomoni themba la Israyeli wakapanga mu tempile la Yehova.+ Ivi vikachitika nga umo Yehova wakayowoyera. 14 Likatolera ku wuzga Yerusalemu yose, ŵakaronga wose,+ vinkhara vyankhondo vyose, na nkhwantha zose za vyakuŵaja na za visulo.+ Likatolera ŵanthu 10,000 ku wuzga. Pakaŵavya uyo wakasidika padera pa ŵakavu chomene ŵa mu charu.+ 15 Ntheura ndimo wakatolera Yehoyakini+ kuya nayo ku wuzga ku Babuloni.+ Wakatoraso nyina wa themba, ŵawoli ŵa themba, ŵantchito ŵake, na ŵanalume ŵakumanyikwa mu charu, wakaluta nawo ku wuzga kufuma ku Yerusalemu kuya ku Babuloni. 16 Themba la Babuloni likatoleraso ku wuzga ku Babuloni vinkhara vyankhondo vyose, 7,000, kweniso nkhwantha 1,000 za vyakuŵaja na za visulo, wose ŵanalume ŵankhongono na ŵakusambizgika nkhondo. 17 Themba la Babuloni likaŵika Mataniya dada muchoko wa Yehoyakini+ kuŵa themba mu malo ghake. Penepapo likamusintha zina lake kuŵa Zedekiya.+

18 Zedekiya wakaŵa themba wali na vyaka 21 ndipo wakawusa vyaka 11 mu Yerusalemu. Zina la anyina likaŵa Hamutali+ mwana wa Yeremiya wa ku Libuna. 19 Wakachita viheni pamaso pa Yehova, kuyana na vyose ivyo Yehoyakimu wakachita.+ 20 Vinthu ivi vikachitika mu Yerusalemu na mu Yuda chifukwa cha ukali wa Yehova, m’paka wakaŵachimbizga pamaso pake.+ Zedekiya wakagalukira themba la Babuloni.+

25 Mu chaka cha 9 cha kuwusa kwa Zedekiya, mu mwezi wa 10, pa zuŵa la 10 la mwezi uwo, Nebukadinezara+ themba la Babuloni na ŵankhondo ŵake wose ŵakawukira Yerusalemu.+ Wakazenga msasa na chibumira chakulwerapo nkhondo zingilizge.+ 2 Msumba ukazingilizgika m’paka mu chaka cha 11 cha Themba Zedekiya. 3 Pa zuŵa la 9 la mwezi wachinayi, mu msumba mukaŵa njara yikuru.+ Mukaŵavya chakurya chakuti ŵanthu ŵa mu charu ŵarye.+ 4 Chiliŵa cha msumba chikabawulika,+ ndipo ŵasilikari wose ŵakachimbira usiku. Ŵakafumira pa chipata icho chikaŵa pakati pa viliŵa viŵiri pafupi na munda wa themba, apo Ŵakalidi ŵakazingilizga msumba. Themba likalazgira ku nthowa ya ku Araba.+ 5 Kweni ŵankhondo ŵa Ŵakalidi ŵakaliskera themba, ŵakalisanga mu vidika vya Yeriko, ndipo viwuru vyake vyose vikachimbira kwa iyo. 6 Penepapo ŵakalikora themba Zedekiya+ na kuluta nalo kwa themba la Babuloni ku Ribula, ndipo likeruzgika. 7 Ŵakakoma ŵana ŵa Zedekiya mweneko wakuwona. Penepapo Nebukadinezara wakamudolora maso Zedekiya, wakamukaka na maunyoro ghamkuŵa na kuluta nayo ku Babuloni.+

8 Mu mwezi wachinkhondi, pa zuŵa la 7 la mwezi uwo, ndiko kuti, mu chaka cha 19 cha Nebukadinezara themba la Babuloni, Nebuzaradani+ mulara wa ŵalinda, uyo wakaŵa muteŵeti wa themba la Babuloni, wakiza ku Yerusalemu.+ 9 Wakawotcha nyumba ya Yehova,+ nyumba ya themba,+ na nyumba zose za mu Yerusalemu.+ Wakawotchaso nyumba ya munthu waliyose wakumanyikwa.+ 10 Viliŵa vyakuzingilizga Yerusalemu vikadilimulikira pasi na ŵankhondo wose ŵa Ŵakalidi awo ŵakaŵa na mulara wa ŵalinda.+ 11 Nebuzaradani, mulara wa ŵalinda wakatolera ku wuzga ŵanthu awo ŵakasidika mu msumba, awo ŵakagwenthera kwa themba la Babuloni, na ŵanthu ŵanyake wose.+ 12 Kweni mulara wa ŵalinda uyu wakasidamo ŵanthu ŵakavu chomene mu charu kuti ŵapwelelerenge mpheska na kugwira ntchito mu minda.+ 13 Ŵakalidi ŵakaswa mizati yamkuŵa+ ya nyumba ya Yehova, vyakuyegheramo+ na Nyanja yamkuŵa+ ivyo vikaŵa mu nyumba ya Yehova. Ŵakatora mkuŵa kuya nawo ku Babuloni.+ 14 Ŵakatoraso vyakuyolera vyoto, mafosholo, vyakuzimwiskira nyali, nkhombo, na viteŵetero vyose vyamkuŵa vyakuchitira milimo pa tempile. 15 Mulara wa ŵalinda wakatora majonjo na mabakule ivyo vikaŵa vya golide+ na siliva+ lanadi. 16 Kweni mizati yiŵiri, Nyanja, na vyakuyegheramo ivyo Solomoni wakapangira nyumba ya Yehova, mkuŵa wa vinthu vyose ivi ukaŵa wakuti ungapimika yayi uzito wake.+ 17 Mzati uliwose ukaŵa utali mikono* 18,+ ndipo mutu wapachanya pa mzati ukaŵa wa mkuŵa. Utali wa mutu uliwose ukaŵa mikono yitatu. Maunyoro ghakulukanalukana na marimoni ghakuzingilizga mutu uliwose vikaŵa vya mkuŵa pera.+ Mzati wachiŵiri na maunyoro ghake ghakulukanalukana ukaŵa wakuyana waka na unyake.

18 Mulara wa ŵalinda wakatoraso Seraya+ wasembe* mulara, Zefaniya+ wachiŵiri kwa wasembe, na ŵalinda ŵatatu ŵa pa mulyango.+ 19 Wakatoraso mu msumba wantchito yumoza wa themba uyo wakaŵa mwimiliri wa ŵasilikari, ŵabwezi ŵa themba ŵankhondi awo ŵakasangika mu msumba, kweniso mulembi wa mulara wa ŵankhondo, uyo wakalembanga ŵanthu ŵa mu charu, na ŵanalume 60 pa ŵanthu bweka ŵa mu charu awo ŵakaŵa ŵachali mu msumba. 20 Nebuzaradani+ mulara wa ŵalinda wakaŵatora na kuya nawo kwa themba la Babuloni ku Ribula.+ 21 Themba la Babuloni likaŵatimba na kuŵakomera ku Ribula mu charu cha Hamati.+ Ntheura Yuda wakaluta ku wuzga kufumamo mu charu chake.+

22 Nebukadinezara themba la Babuloni wakimika Gedaliya+ mwana wa Ahikamu+ mwana wa Shafani+ pa ŵanthu awo wakaŵasida mu charu cha Yuda.+ 23 Ŵalongozgi wose ŵankhondo na ŵanalume ŵawo ŵakati ŵapulika kuti themba la Babuloni limika Gedaliya, nyengo yeneyiyo ŵakiza kwa Gedaliya ku Mizipa. Ŵakaŵa Ishimayeli mwana wa Netaniya, Yohanani mwana wa Kareya, Seraya mwana wa Tanumeti Munetofa, na Yezaniya mwana wa Mumakati, pamoza na ŵanalume ŵawo.+ 24 Gedaliya wakalapa chilapo kwa iwo na ŵanalume ŵawo, wakati: “Mungawopanga chara kuteŵetera Ŵakalidi. Khalani mu charu na kuteŵetera themba la Babuloni, ndipo vimwenderaninge makora.”+

25 Mu mwezi wa 7, Ishimayeli+ mwana wa Netaniya mwana wa Elishama, uyo wakaŵa wa mphapu yachifumu wakiza pamoza na ŵanalume 10, ŵakamutimba Gedaliya, wakafwa pamoza na Ŵayuda na Ŵakalidi awo ŵakaŵa nayo ku Mizipa.+ 26 Kufuma apo, ŵanthu wose, ŵachoko na ŵakuru, na ŵalongozgi ŵa ŵankhondo wuwo, ŵakanyamuka na kuya ku Eguputo,+ pakuti ŵakawopanga Ŵakalidi.+

27 Mu chaka cha 37 cha wuzga wa Yehoyakini+ themba la Yuda, mu mwezi wa 12, pa zuŵa la 27 la mwezi uwo, Evili-merodaki themba la Babuloni wakafumiska* Yehoyakini themba la Yuda mu gadi.+ Ichi chikaŵa chaka icho Evili-merodaki wakakhalira pa uthemba. 28 Wakayowoya nayo mwalusungu ndipo wakaŵika chitengo chake pachanya kuluska vitengo vya mathemba ghanyake agho ghakaŵa nayo mu Babuloni. 29 Ntheura Yehoyakini wakavura vyakuvwara vyaukayidi, ndipo nyengo zose wakaryanga pamaso pa themba mazuŵa ghose gha umoyo wake. 30 Themba la Babuloni likamupanga chakurya nyengo zose, zuŵa na zuŵa, mazuŵa ghose gha umoyo wake.

Kung’anamura kuti, “Chiuta Wane Ni Yehova.”

Ndiko kuti, munung’una wa Ahaziya.

Panji kuti, “mu mlengalenga.”

Vikuwoneka kuti ŵana ŵa zintchimi ŵakaŵa ŵanthu awo ŵakasambiranga vya kuchima panji ŵakendanga na ntchimi.

Panji kuti, “mu mlengalenga.”

Panji kuti, “mphepo ya.”

Pangayowoyekaso kuti, “chikupholoza waka.”

Pangayowoyekaso kuti, “kuchitiska kupholoza.”

Panji kuti, “uyo wakaŵa muteŵeti wa Eliya.”

Mazgu gheneko, “Kasi kuli vichi kwa ine na iwe?”

Mazgu gheneko, “uyo nkhwimilira pamaso pake.”

Panji kuti, “wakwimba.”

Panji kuti, “wose awo ŵakakakiliranga vilwero mu lamba.”

Panji kuti, “pakuti umoyo wake ngwakuŵaŵa mukati mwake.”

Mazgu ghanyake, “Kwinda.”

Panji kuti, “msuni.”

Panji kuti, “wakatimbika na nthenda pa thupi.”

Panyake kung’anamura, Namani.

Talente limoza likuyana na makilogiramu 34.2. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Panji kuti, “wakajibizga.”

Mazgu gheneko, “thumbiko.”

Mazgu gheneko, “uyo nkhwimilira pamaso pake.”

Panji kuti, “tempile la.”

Malo ghanyake mu Samariya, panyake kaphiri panji muzi wamalinga.

Panji kuti, “kujumpha kamoza panji kaŵiri.”

Mazgu gheneko, “mtima wa themba.”

Mazgu gheneko, “msasa wake.”

Kabu limoza likuyana na malita 1.22. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Panji kuti, “mukati, pafupi na thupi lake.”

Panji kuti, “mu misika ya.”

Seya yumoza wakuyana na malita 7.33. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Shekele limoza likuyana na magiramu 11.4. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Mazgu gheneko, “mazgu agha ghangachitika.”

Mazgu gheneko, “mazgu ghantheura ghangachitika.”

Mazgu gheneko, “mwana mwanakazi.”

Panji kuti, “wakalwara.”

Mazgu ghanyake, “Kwinda.”

Mazgu gheneko, “waliyose uyo wakutunda ku chiliŵa.” Mazgu Ghachihebere ghakunenera ŵanalume.

Panji kuti, “umoyo winu ukukolerana.”

Mazgu gheneko, “mwana.”

Mazgu gheneko, “tikendeskanga magileta.”

Panji kuti, “wakunyoloka.”

Panji kuti, “muli ŵakunyoloka.”

Mazgu gheneko, “liwenge pasi.”

Apa ŵakwenera kuti ŵakunena malo agho ŵaliska ŵakakakilirangamo mberere kuti ŵazimete.

Panji kuti, “wamutumbika.”

Mazgu gheneko, “ngwakunyoloka.”

Panji kuti, “mwamphu wane kwa.”

Mazgu gheneko, “Tuŵiskani.”

Panji kuti, “tempile la.”

Mazgu gheneko, “msumba wa,” panyake chikaŵa chipinda chakuwoneka nga ni msumba wamalinga.

Panji kuti, “chimbuzi.”

Panji kuti, “kuchefya.”

Mazgu ghanyake, “Fawundeshoni.”

Mazgu gheneko, “para likufuma na para likunjira.”

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Panyake ukaŵa mupukutu uwo mukaŵa Dango la Chiuta.

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Panji kuti, “ŵakumanyana nawo.”

Panji kuti, “mphakugumuka.”

Panji kuti, “ŵakalonganga mu mathumba.” Mazgu gheneko, “ŵakakakanga.”

Mazgu gheneko, “Hazayeli wakalazga chisko chake kwimikana na.”

Panji kuti, “Beti-milo.”

Ndiko kuti, mu bata na mtende.

Mazgu gheneko, “Wakenda mwenemumo.”

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu gheneko, “Wakenda.”

Ndiko kuti, Yerobowamu Wachiŵiri.

Panji kuti, “wa kuponoska.”

Panji kuti, “wakuponoska kwa.”

Panji kuti, “Uthereskenge.”

Mazgu gheneko, “pakunjira kwa chaka,” mukwenera kuti mukaŵa mu chifuku.

Panji kuti, “wakamuthereska.”

Panji kuti, “tiwonane chisko na chisko.”

Mazgu gheneko, “hema lake.”

Mamita pafupifupi 178. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Ndiko kuti, Yerobowamu Wachiŵiri.

Kung’anamura kuti, “Yehova Wawovwira.” Wakuchemeka Uziya pa 2Ma 15:13; 2Mi 26:1-23; Yes 6:1; Zek 14:5.

Ndiko kuti, Amaziya wiske.

Panji kuti, “pakunjilira ku Hamati.”

Ndiko kuti, Nyanja Yamchere, panji kuti, Nyanja Yakufwa.

Ndiko kuti, Yerobowamu Wachiŵiri.

Kung’anamura kuti, “Yehova Wawovwira.” Wakuchemeka Uziya pa 2Ma 15:13; 2Mi 26:1-23; Yes 6:1; Zek 14:5.

Talente limoza likuyana na makilogiramu 34.2. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Shekele limoza likuyana na magiramu 11.4. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Panji kuti, “Ŵanthu ŵa kwa Yuda.”

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Kung’anamura kuti, “Yehova Wakukhozga.”

Mazgu gheneko, “Ŵakawopanga.”

Ndiko kuti, mu malo ghalighose, kwali kuli ŵanthu ŵachoko panji ŵanandi.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu gheneko, “ŵakanonopeska singo zawo.”

Panji kuti, “vikozgo vyakusongonora.”

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu gheneko, “Ŵakajiguliska.”

Panji kuti, “ŵakasopanga.”

Panji kuti, “umo ŵangasopera Chiuta.”

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Panji kuti, “ŵangasopera.”

Panji kuti, “maluso gha.”

Mazgu gheneko, “wakopa.”

Panji kuti, “maluso ghawo ghakale.”

Abi nkhudumura kwa zina lakuti Abiya.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “yikachemekanga Nehushitani.”

Ndiko kuti, mu malo ghalighose, kwali muli ŵanthu ŵachoko panji ŵanandi.

Talente limoza likuyana na makilogiramu 34.2. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Mazgu gheneko, “wakadumura.”

Panji kuti, “mulongozgi wa nkhondo.”

Panji kuti, “mulara wa ŵantchito ŵa themba.”

Panji kuti, “mulara wa ŵakupelekera vyakumwa.”

Panji kuti, “Chisiriya.”

Mazgu gheneko, “Chitani thumbiko na ine ndipo mwize kwa ine.”

Panji kuti, “msinjiro.”

Mazgu gheneko, “ŵafika pa mulyango wa chibabiro.”

Mazgu gheneko, “mzimu mwa iyo.”

Pangayowoyekaso kuti, “pakati.”

Panji kuti, “migelo ya Nayelo ya mu.”

Mazgu gheneko, “Chikachitika.”

Panji kuti, “Nkhachipanga.”

Ndiko kuti, Hezekiya.

Panji kuti, “kufuma ku mphuzi za tirigu uyo wakawira pasi.”

Panji kuti, “tempile la.”

Mazgu ghanyake, “chimati.”

Mazgu gheneko, “mazuŵa ghako.”

Panyake makwelero agha ŵakapimirangapo nyengo, nga ntchikhuni chakupimira nyengo pakuwona muzgezge wa zuŵa.

Panji kuti, “wakategherezga kwa iwo.”

Mazgu gheneko, “mazuŵa ghane.”

Panji kuti, “unenesko.”

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Panji kuti, “umo muli mwanya; malumwa.”

Mazgu gheneko, “ukaŵa utechi.”

Mazgu agha ghakung’anamura kuti wafwenge.

Panji kuti, “likakhozgaso phangano.”

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu, “Gehena.”

Panji kuti, “chipinda chakulyeramo.”

Mazgu gheneko, “kumalyero.” Ndiko kuti, kumwera, para munthu walazga chisko kumafumiro gha dazi.

Ndiko kuti, Phiri la Maolive, chomenechomene kumwera nkhanira uko likachemekangaso kuti Phiri la Mulandu.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “chiuta wa pa nyumba; ngoza.”

Talente limoza likuyana na makilogiramu 34.2. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Mkono umoza ukuyana na masentimita 44.5. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Mazgu ghanyake, “musofi.”

Mazgu gheneko, “wakatumphuska mutu wa.”

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani