LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • nwt Yobu 1:1-42:17
  • Yobu

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Yobu
  • Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya
Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya
Yobu

YOBU

1 Mu charu cha Uzi mukaŵa munthu munyake zina lake Yobu.*+ Wakaŵa wakunyoloka, wambura kafukwa,*+ wakopa Chiuta na kugega* icho ntchiheni.+ 2 Wakababa ŵana ŵanalume 7 na ŵana ŵanakazi ŵatatu. 3 Wakaŵa na viŵeto ivi: Mberere 7,000, ngamila 3,000, ng’ombe 1,000,* na mbunda* 500. Wakaŵaso na ŵateŵeti ŵanandi chomene, mwakuti wakaŵa musambazi chomene kuluska ŵanthu wose ŵakumafumiro gha dazi.

4 Ŵana ŵake ŵanalume ŵakachitiranga chiphikiro pamoza. Waliyose wakaŵanga na zuŵa lake la chiphikiro ku nyumba yake. Ŵakachemanga ŵadumbu ŵawo ŵatatu kuzakarya na kumwa nawo lumoza. 5 Para mazuŵa gha chiphikiro ghamara, Yobu wakaŵatumiranga uthenga kuŵaphalira kuti ŵajituŵiske. Pamanyuma wakawukanga mulenjilenji na kupeleka sembe yakotcha+ ya waliyose wa iwo. Chifukwa Yobu wakatenge: “Panyake ŵana ŵane ŵananga na kutuka Chiuta mu mtima wawo.” Ndivyo Yobu wakachitanga nyengo zose.+

6 Sono zuŵa linyake apo ŵana ŵa Chiuta waunenesko*+ ŵakanjira kukawonekera pamaso pa Yehova,+ Satana+ nayo wakanjira.+

7 Yehova wakati kwa Satana: “Kasi wafumira nkhu?” Satana wakazgora Yehova kuti: “Nafuma mu kuyingayinga mu charu chapasi na kwendendeka mwenemumo.”+ 8 Yehova wakati kwa Satana: “Kasi wamuwona* muteŵeti wane Yobu? Palije munthu pa charu chapasi wakuŵa nga ndiyo. Ni munthu wakunyoloka, wambura kafukwa,*+ wakopa Chiuta na kugega icho ntchiheni.” 9 Satana wakazgora Yehova kuti: “Kasi Yobu wakumopa Chiuta pawaka?+ 10 Asi mwamuvikilira na m’panda* zingilizge,+ nyumba yake na vyose ivyo wali navyo? Mwatumbika mulimo wa mawoko ghake,+ ndipo viŵeto vyake vyandana mu charu. 11 Kweni usange sono munganyoloska woko linu na kukhwaska vyose ivyo wali navyo, wamutukaninge nadi pamaso pinu.” 12 Yehova wakati kwa Satana: “Wona! Vyose ivyo wali navyo vili mu woko lako.* Kweni pa iyo pera ungaŵikangapo woko lako yayi!” Ntheura Satana wakawukapo pamaso* pa Yehova.+

13 Sono pa zuŵa linyake apo ŵana ŵake ŵanalume na ŵanakazi ŵakaryanga na kumwa vinyo mu nyumba ya mukuru wawo,+ 14 kukiza thenga kwa Yobu, likati: “Ng’ombe zalimanga ndipo mbunda zaryanga pafupi nazo. 15 Ŵasabi ŵangulotokera* viŵeto na kuvitora, ndipo ŵakoma ŵateŵeti na lupanga. Naponapo nekha kuzakamuphalirani.”

16 Uku wachali kuyowoya, kukiza munyake, ndipo wakati: “Moto wakufuma kwa Chiuta* wangusolomoka kufuma kuchanya, wawotcha na kumyangura petu mberere na ŵateŵeti ŵinu. Naponapo nekha kuzakamuphalirani.”

17 Uku wachali kuyowoya, kukizaso munyake, ndipo wakati: “Ŵakalidi+ ŵangupanga magulu ghatatu ndipo ŵangulotokera ngamila na kuzitora, ŵakoma ŵateŵeti ŵinu na lupanga. Naponapo nekha kuzakamuphalirani.”

18 Uku wachali kuyowoya, kukizaso munyakeso, ndipo wakati: “Ŵana ŵinu ŵanalume na ŵanakazi ŵaryanga na kumwa vinyo mu nyumba ya mukuru wawo. 19 Mwamabuchi kwangwiza mphepo yikuru kufumira ku mapopa, yangutimba makona ghanayi gha nyumba, ndipo nyumba yanguwira ŵana na kuŵakoma. Naponapo nekha kuzakamuphalirani.”

20 Penepapo Yobu wakawuka na kupalura malaya ghake na kumeta sisi kumutu wake. Ndipo wakawa pasi na kusindama, 21 wakati:

“Nkhafuma nkhule mu nthumbo ya amama,

Ndipo niwelerengeso nkhule.+

Yehova wapeleka,+ Yehova watora.

Zina la Yehova lilutilire kulumbika.”

22 Mu vyose ivi, Yobu wakananga yayi nesi kunena Chiuta kuti wachita uheni.*

2 Pakaŵaso zuŵa linyake apo ŵana ŵa Chiuta waunenesko*+ ŵakanjira kukawonekera pamaso pa Yehova,+ Satana nayo wakanjira kukawonekera pamaso pa Yehova.+

2 Yehova wakati kwa Satana: “Kasi wafumira nkhu?” Satana wakazgora Yehova kuti: “Nafuma mu kuyingayinga mu charu chapasi na kwendendeka mwenemumo.”+ 3 Yehova wakati kwa Satana: “Kasi wamuwona* muteŵeti wane Yobu? Palije munthu pa charu chapasi wakuŵa nga ndiyo. Ni munthu wakunyoloka, wambura kafukwa,*+ wakopa Chiuta na kugega icho ntchiheni. Wachali kukoleska nganganga kugomezgeka kwake,+ nangauli iwe ukukhumba kuti nimuparanye*+ kwambura chifukwa.” 4 Kweni Satana wakati kwa Yehova: “Chikumba* kulipa chikumba. Munthu wapelekenge vyose ivyo wali navyo kuti wawombore umoyo wake. 5 Kweni usange sono munganyoloska waka woko linu na kukhwaska chiwangwa na thupi lake, wamutukaninge nadi pamaso pinu.”+

6 Yehova wakati kwa Satana: “Wona, wali mu woko lako!* Kweni umoyo wake pera ndiwo uwuleke.” 7 Satana wakawukapo pamaso* pa Yehova. Wakatimba Yobu na mapumba* ghakuŵinya,+ kwambira kusi ku lundi lake m’paka pachanya pa mutu. 8 Yobu wakatora dengere* na kujikwantha nalo, ndipo wakakhalanga mu vyoto.+

9 Paumaliro muwoli wake wakati kwa iyo: “Kasi uchali kukoleska nganganga kugomezgeka kwako? Tuka Chiuta, ufwe!” 10 Kweni Yobu wakati kwa iyo: “Ukuyowoya nga njumoza wa ŵanakazi ŵambura mahara. Kasi tikwenera kupokera viwemi pera kufuma kwa Chiuta kwambura kupokeraso na viheni?”+ Mu vyose ivi Yobu wakananga chara na mulomo wake.+

11 Ŵanyake* ŵatatu ŵa Yobu ŵakapulika masoka ghose agho ghakamuwira, ndipo waliyose wakiza kufuma ku malo ghake, Elifazi+ Mutemani, Bilidadi+ Mushuwa,+ na Zofari+ Munaamati. Ŵakapangana kuti ŵakumane pamoza na kuluta kuti ŵakalire na Yobu na kumusanguluska. 12 Ŵakati ŵamuwona chapatali, ŵakamumanya yayi. Ŵakamba kulira mwakukwezga mazgu, ŵakapalura vyakuvwara vyawo, ŵakaponya fuvu muchanya ndipo likawira pa mitu yawo.+ 13 Ndipo ŵakakhala pasi pamoza nayo mazuŵa 7, muhanya na usiku. Pakaŵavya uyo wakayowoya nayo nanga ni lizgu limoza, chifukwa ŵakawona kuti wali mu ulwilwi ukuru.+

3 Pamanyuma pa ivi, Yobu wakamba kuyowoya na kutemba zuŵa ilo wakababikira.*+ 2 Yobu wakati:

 3 “Zuŵa ilo nkhababikira liparanyike,+

Na usiku uwo munyake wakati: ‘Wazuwuka* mwana mwanalume!’

 4 Zuŵa ilo liŵe mdima.

Chiuta kuchanya waleke kulighanaghanira,

Ungweru ungaŵalanga pa ilo chara.

 5 Mdima ukuru* ulitore.

Bingu la vula likhale pa ilo.

Liwofyeke na chilichose icho chikufipiska zuŵa.

 6 Usiku wura utoleke na chisi chikuru;+

Uleke kukondwa pamoza na mazuŵa gha chaka,

Ndipo uleke kupendekera lumoza na mazuŵa gha myezi.

 7 Enya! Usiku wura uzgoke chumba,

Muleke kupulikikwa lizgu lachimwemwe.

 8 Awo ŵakutemba zuŵa, ŵalitembe,

Awo ŵakumanya kuwuska Leviyatani.*+

 9 Nyenyezi zakumatandakucha zileke kuŵala pa ilo,

Lilindilire ungweru pawaka,

Ndipo lileke kuwona malazi gha matandakucha.

10 Pakuti likajara chara milyango ya nthumbo ya amama,+

Nesi kubisa suzgo ku maso ghane.

11 Kasi nkhalekerachi kufwa pakubabika?

Kasi nkhalekerachi kuparanyika apo nkhafumanga mu nthumbo?+

12 Chifukwa wuli pakaŵa makongono ghakunipokelera,

Na mabere ghakuti nonkhe?

13 Pakuti sono mphanyi nkhugona pasi kwambura kutimbanizgika;+

Mphanyi nkhugona na kupumura+

14 Pamoza na mathemba gha charu chapasi na ŵakupeleka fundo ŵawo,

Awo ŵakajizengera malo agho sono ghali kuparanyika,*

15 Panji na ŵakaronga awo ŵakaŵa na golide,

Awo nyumba zawo zikazura na siliva.

16 Panji kasi nkhalekerachi kuŵa nga ni nthumbo iyo yazgeŵelekera waka,

Nga mbana awo ŵandawonepo ungweru?

17 Kwenekura ndiko nanga mbaheni ŵakusuzgika yayi,

Ndipo kwenekura ŵakuvuka ŵakupumura.+

18 Kwenekura ndiko ŵakayidi ŵakukhala pamoza mwakufwasa;

Iwo ŵakupulikaso yayi lizgu la munthu wakuŵakhwemera ku ntchito.

19 Ŵachoko na ŵakuru ŵakuyana waka kwenekura,+

Ndipo muzga wakufwatuka ku fumu yake.

20 Chifukwa wuli wakupeleka ungweru kwa munthu uyo wakusuzgika,

Na umoyo kwa awo ŵakupulika vyakuŵinya?*+

21 Chifukwa wuli ŵakunwekera nyifwa, kweni yikwiza yayi?+

Ŵakuyijima pasi kuluska usambazi wakubisika,

22 Awo ŵakusekelera chomene,

Awo ŵakukondwa para ŵasanga dindi.

23 Chifukwa wuli wakupeleka ungweru kwa munthu uyo wasoŵa nthowa yake,

Uyo Chiuta wamuŵighilira?+

24 Pakuti kuchintchima kwane kuli nga ntchakurya chane,+

Ndipo mutampho wane+ ukupungulika nga ni maji.

25 Pakuti icho nkhutenthema nacho ndicho chiza pa ine,

Ndipo icho nkhopa ndicho chaniwira.

26 Nindakhalepo mu mtende, mwakufwasa, panji kupumura,

Kweni masuzgo ghakulutilira kwiza.”

4 Elifazi+ Mutemani wakazgora kuti:

 2 “Kasi vikuseluskenge usange munyake wakuyezga kuyowoya nawe?

Pakuti ni njani uyo wangajikora kuti waleke kuyowoya?

 3 Wona! Iwe wasambizga ŵanandi,

Ndipo ukakhozganga mawoko ghakulopwa.

 4 Mazgu ghako ghakawuskanga waliyose uyo wakhuŵara,

Ndipo ukakhozganga awo makongono ghawo ghalopotoka.

 5 Kweni sono chawira iwe, ndipo wathika lusoko,*

Chakhwaska iwe, ndipo wahangayika nacho.

 6 Kasi ukukhwima mtima yayi pakuti ukopa Chiuta?

Kasi nthowa yako yaurunji+ yikukupa chigomezgo yayi?

 7 Kumbuka: Kasi ni munthu nju wambura mulandu uyo wali kulangikapo?

Mphawuli apo wakunyoloka wali kuparanyikapo?

 8 Icho ine nawona ntchakuti awo ŵalima* viheni,

Na awo ŵakuseŵa masuzgo, ŵakuvuna vyenevivyo.

 9 Ŵakuparanyika na mvuchi wa Chiuta,

Ndipo ŵakumara na kuphulika kwa ukali wake.

10 Nkhalamu yikubangura, ndipo mwana wa nkhalamu wakuwuluma,

Kweni nanga ni mino gha nkhalamu* zankhongono ghakuphyoka.

11 Nkhalamu yikufwa chifukwa cha kusoŵa nyama,

Ndipo ŵana ŵa nkhalamu ŵakumbininika.

12 Mazgu ghakiza kwa ine kuubende,*

Ndipo khutu lane likapulika kuphwepwerezga kwake.

13 Nkhasuzgika maghanoghano chifukwa cha mboniwoni izo nkhawona usiku,

Apo tulo tuzito tukuwira ŵanthu,

14 Kumbwambwantha kwakofya kukiza pa ine,

Viwangwa vyane vyose vikazura na chitenthe.

15 Mzimu ukajumpha pamaso pane,

Sisi la thupi lane likati nyalunyalu!*

16 Ndipo ukimilira jojololo,

Kweni nkhamanya yayi kawonekero kake.

Chinthu chikaŵa kunthazi kwane,

Kukaŵa bata, ndipo nkhapulika mazgu ghakuti:

17 ‘Kasi munthu wangaŵa murunji kuluska Chiuta?

Kasi munthu wangaŵa wakutowa kuluska Mlengi wake?’

18 Wona! Ŵateŵeti ŵake wakuŵagomezga yayi,

Ndipo ŵangelo* ŵake wakuŵasanga vifukwa.

19 Ntheura kuli wuli ŵanthu awo ŵakukhala mu nyumba za dongo,

Awo ŵakujinthika mu fuvu,+

Awo ŵakutikinyulika luŵiro nga ni fufuzi!

20 Ŵakutikinyulikirathu kufuma mulenji m’paka mise,

Ŵakuparanyika kwamuyirayira, ndipo palije uyo wakuŵikako mahara.

21 Asi ŵali nga ni hema ilo chingwe chake ŵagulura?

Ŵakufwa kwambura vinjeru.

5 “Sono chema! Kasi walipo uyo wakukuzgora?

Ni njani pakati pa ŵatuŵa uyo uzgokerengeko?

 2 Pakuti chigwinini chikomenge chindere,

Ndipo sanji zikomenge wakupusa.

 3 Nawona chindere chikujintha misisi,

Kweni mwamabuchi malo ghake ghakukhalapo ghatembeka.

 4 Ŵana ŵake ŵali kutali na chivikiliro,

Ndipo ŵakuteketeka pa chipata cha msumba,+ kwambura munthu wakuŵaponoska.

 5 Wanjara wakurya ivyo wakuvuna,

Wakuvitora nanga ni mu minga,

Ndipo chipingo chikukhazga katundu wawo.

 6 Pakuti vinthu vyakupweteka vikufuma mu fuvu yayi,

Ndipo suzgo yikufuma pasi yayi.

 7 Pakuti munthu wakubabikira suzgo,

Nga umo mbaliŵali zikuwulukira muchanya.

 8 Kweni ine mphanyi nafumba kwa Chiuta,

Mphanyi mulandu wane nawuthura kwa Chiuta,

 9 Uyo wakuchita vinthu vikuru na vyambura mapenjeko,

Vinthu vyakuzizwiska vyambura mapendeko.

10 Wakulokweska vula pa charu chapasi

Na kutumizga maji mu minda.

11 Wakukwezgera pachanya ŵakuyuyulika,

Ndipo ŵachitima wakuŵakwezgera ku chiponosko.

12 Wakutimbanizga ivyo ŵaryarya ŵakughanaghana,

Mwakuti ntchito za mawoko ghawo zileke kuphura kanthu.

13 Wakukora ŵavinjeru mu uchenjezi wawo,+

Mwakuti ivyo ŵakuchenjera ŵaghanaghananga vitimbanizgike.

14 Ŵakukumana na chisi uku ni muhanya,

Ndipo pakati pa muhanya ŵakuwurawura nga ni usiku.

15 Wakuponoska munthu ku lupanga lwa mulomo wawo,

Wakuponoska mukavu ku woko la wankhongono,

16 Ntheura ŵakuyuyulika ŵali na chigomezgo,

Kweni mulomo wa ŵaheni ukujalika.

17 Wona! Ngwakukondwa munthu uyo Chiuta wakumuchenya,

Ntheura ungakananga chara chilango cha Wankhongonozose!

18 Pakuti wakupweteka, kweni wakukakapo pa chilonda,

Wakuphyora, kweni wakuchizga na mawoko ghake.

19 Wakuponoskenge ku visuzgo 6,

Suzgo la 7 nalo likupwetekenge yayi.

20 Mu nyengo ya njara wakuwomborenge ku nyifwa,

Ndipo pa nkhondo wakuthaskenge ku nkhongono ya lupanga.

21 Uvikilirikenge ku chikoti cha lulimi,+

Ndipo uwopenge yayi pharanyiko para liza.

22 Usekenge pharanyiko na njara,

Ndipo uwopenge yayi vikoko vya pa charu chapasi.

23 Pakuti malibwe ghamuthondo ghakupwetekenge yayi,*

Ndipo vikoko vyamuthondo viŵenge nawe pamtende.

24 Umanyenge kuti hema lako ndakuvikilirika,*

Ndipo para ukwendera malo ghako ghakuliskako viŵeto, usangenge kuti palije chakuzgeŵa.

25 Ukondwenge na ŵana ŵanandi,

Ndipo mphapu yako yandanenge nga ni vyakumera vya pa charu chapasi.

26 Uzamuŵa kuti uchali na nkhongono para ukunjira mu dindi,

Nga ni mphundwe* za tirigu izo zawunjikika mu nyengo yake.

27 Wona! Ichi ndicho tasanda, ndipo ntchaunenesko.

Pulika, ndipo uchipokelere.”

6 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Mphanyi vyakuŵinya vyane+ vyose vyapimika,

Na kuŵikika pa sikelo pamoza na masoka ghane.

 3 Pakuti ni vizito kuluska mchenga wa mu nyanja.

Lekani mazgu ghane ghaŵa ghambura kwenelera.*+

 4 Pakuti mivi ya Wankhongonozose yanilasa,

Mzimu wane ukumwa poyizoni wake,+

Vyakofya vya Chiuta vyanozgeka kwimikana nane.

 5 Kasi mbunda yamuthengere+ yikulira para yili na utheka,

Panji kasi ng’ombe yanalume yikubonga* para yili na vyakurya?

 6 Kasi chakurya chazuwulu chingaryeka kwambura mchere,

Panji kasi mafira gha chakumera ghakunowa?

 7 Vinthu vyanthena nakana* kuvikhwaska.

Vili nga ni poyizoni mu chakurya chane.

 8 Okwe, mphanyi napokera icho nalomba

Ndipo mphanyi Chiuta wanipa icho nkhukhumba.

 9 Mphanyi Chiuta wanibwanya,

Mphanyi wanyoloska woko lake na kunikoma waka.+

10 Pakuti ivi mphanyi vyangunipa chisangulusko,

Mphanyi naduka na chimwemwe nangauli nkhupulika vyakuŵinya vyambura kumara,

Pakuti nindakane mazgu gha Mutuŵa.+

11 Kasi nili na nkhongono zakulindilira?+

Kasi umaliro wane ngwakuti wuli kuti nilutilire kuŵa wamoyo?*

12 Kasi nkhongono zane zikuyana na za jalawe?

Panji thupi lane ndakupangika na mkuŵa?

13 Kasi pali nthowa yiliyose iyo ningajiwovwilira,

Apo vyose ivyo vikunovwira vyachimbizgika kwa ine?

14 Waliyose uyo wakulongora chara lusungu* kwa munyake,+

Waleka kopa Wankhongonozose.+

15 Ŵabali ŵane mbapusikizgi+ nga ni mlonga wa mu nyengo yakuzizima,

Nga ni maji gha mu milonga ya mu nyengo yakuzizima, iyo yikomira.

16 Yikufipa chifukwa cha kukhoma,

Ndipo ndimo mukubisama maji agho ghakusongonoka.

17 Kweni mu nyengo ya chihanya mukuŵavya maji, ghakumara,

Para kwawotcha ghakukamuka.

18 Nthowa zake zikupatukana,

Zikukhilira mu chipalamba na kuzgeŵelekera.

19 Ŵanthu ŵa ku Tema,+ awo ŵakwenda mu magulu, ŵakuyipenja,

Ŵakwendakwenda ŵa ku Sheba*+ ŵakuyilindilira.

20 Ŵakhozgeka soni chifukwa ŵakagomezga chawaka,

Ŵakwiza kura na kukhuŵalirako waka.

21 Pakuti umu ndimo namwe mwaŵira kwa ine,+

Mwawona kofya kwa soka lane, ndipo mukopa.+

22 Kasi nayowoyapo kuti, ‘Nipani chinthu,’

Panji kumupemphani kuti munipelekere chawanangwa kufuma pa chuma chinu?

23 Kasi namulombanipo kuti munithaske ku woko la mulwani,

Panji kuti niponoskeke* ku ŵankhaza?

24 Nisambizgani, ndipo nikhalenge chete,+

Novwirani kuti nipulikiske kubuda kwane.

25 Mazgu ghaunenesko ghakuŵinya yayi,+

Kweni kasi kuchenya kwinu kuli na chandulo wuli?+

26 Kasi mukupangana kuchenya mazgu ghane,

Ghakuyowoyeka na munthu wakuzingiziwa,+ agho ghakuputa na mphepo?

27 Mungachitaso mphenduzga* pa mwana mulanda,+

Na kuguliska* mubwezi winu.+

28 Sono zgokani, laŵiskani kwa ine,

Pakuti ningateta yayi pamaso pinu.

29 Nkhumuŵeyani, ghanaghaniraniposo, muleke kuneruzga mwambura kwenelera,

Enya, ghanaghaniraniposo, pakuti urunji wane uchali nganganga.

30 Kasi lulimi lwane lukuyowoya kwambura urunji?

Kasi mulomo wane ukumanya yayi icho ntchiheni?

7 “Asi umoyo wa munthu pa charu chapasi uli nga ni ntchito yakuchita kuchichizga,

Na mazuŵa ghake nga ni mazuŵa gha waganyu?+

 2 Nga ni muzga, wakunwekera mfwiri,

Nga ngwaganyu, wakulindilira malipiro ghake.+

 3 Ntheura napika myezi yawaka,

Mausiku gha masuzgo ghanipendekera.+

 4 Para nagona pasi, nkhufumba kuti, ‘Kasi niwukenge pawuli?’+

Kweni apo usiku ukulutilira, nkhusalanthuka waka m’paka kuche.*

 5 Thupi lane lavwara mpholozi na magankha* ghamalikho,+

Chikumba chane chazura na machenya, ndipo chikufuma mafira.+

 6 Mazuŵa ghane ghakwenda luŵiro kuluska umo chikuchimbilira chakulukira cha wakuluka vyakuvwara,+

Ndipo ghakumara kwambura chigomezgo.+

 7 Kumbukani kuti umoyo wane ni mphepo,+

Ndiposo kuti jiso lane liwonengeso viwemi chara.*

 8 Jiso ilo likuniwona sono lizamuniwonaso chara,

Maso ghako ghazamunipenja, kweni ine nizamuŵa kuti naluta.+

 9 Uyo wakhilira ku Dindi* wakuwerako chara.

Nga umo bingu likumalira na kumwalalikira.+

10 Wawelerengeso ku nyumba yake chara,

Ndipo malo ghake ghamumanyengeso chara.+

11 Ntheura, nikanizgenge chara mulomo wane.

Niyowoyenge chifukwa cha ulwilwi wa mzimu wane,

Nidandawurenge chifukwa cha kuŵinya kwa umoyo wane.+

12 Kasi ine ndine nyanja panji chikoko cha mu nyanja,

Kuti munimikire mulinda?

13 Para nkhuti, ‘Chakugonapo chane chinisanguluskenge,

Bedi lane linovwirenge kuchepeska kudinginyika kwane,’

14 Penepapo mukunitenthemeska na maloto,

Na kunofya na zimboniwoni,

15 Ntheura nasankha kuleka kuthuta,

Enya, kufwa, kuluska thupi lane ili.*+

16 Nkhutinkha umoyo wane,+ nkhukhumba yayi kukhalilira wamoyo.

Nilekani, pakuti mazuŵa ghane ghali nga ni mvuchi.+

17 Kasi munthu ni njani kuti imwe mwenjerwe nayo,

Na kuŵika mtima winu pa iyo?+

18 Chifukwa wuli mukumwendera mulenji uliwose,

Na kumuyezga nyengo na nyengo?+

19 Kasi mulekenge pawuli kunilaŵiska,

Na kunipa m’pata kuti nimire mata?+

20 Usange nananga, kasi ningamupwetekani wuli imwe, Mulaŵiliri wa ŵanthu?+

Chifukwa wuli mwadunjika pa ine?

Kasi naŵa katundu muzito kwa imwe?

21 Kasi mukulekerachi kugowokera zakwananga zane

Na kusulako kupuvya kwane?

Pakuti sonosono nigonenge mu fuvu,+

Ndipo munipenjenge, kweni ine kuŵavyenge.”

8 Sono Bilidadi+ Mushuwa+ pakuzgora, wakati:

 2 “Kasi uyowoyenge nthena m’paka pawuli?+

Mazgu gha mulomo wako ghali nga ntchimphepo chankhongono!

 3 Kasi Chiuta wangabendezga pakweruzga,

Panji Wankhongonozose wangabendezga urunji?

 4 Usange ŵana ŵako ŵakamunangira,

Wakaŵaleka kuti ŵalangike chifukwa cha kugaluka kwawo.*

 5 Kweni usange iwe ulaŵiskenge kwa Chiuta,+

Na kuŵeyelera Wankhongonozose kuti wakulengere lusungu,

 6 Ndipo uŵenge nadi mutuŵa na wakunyoloka,+

Mphanyi wakupulika,*

Na kukuwezgera ku malo ghako ghakwenelera.

 7 Nangauli jando lako likaŵa lichoko,

Umaliro wako mphanyi wanguŵa ukuru chomene.+

 8 Fumba ŵamuwiro wakale,

Na kughanaghanirapo vinthu ivyo ŵasekuru ŵawo ŵakavisanga.+

 9 Pakuti ise tikababika waka mayiro, ndipo tikumanya kanthu chara,

Chifukwa mazuŵa ghithu pa charu chapasi ghali nga ni muzgezge.

10 Kasi ŵangatondeka kukusambizga

Na kukuphalira ivyo ŵakumanya?*

11 Kasi malukwa* ghangakura apo palije chisapa?

Kasi matete ghangakura kwambura maji?

12 Apo luŵa lichali lindafwature, lichali lindadumulike,

Likufota pambere vyakumera vinyake vindafote.

13 Ndimo ziliri nthowa za wose awo ŵakuluwa Chiuta,

Pakuti chigomezgo cha wambura kopa Chiuta* chiparanyikenge

14 Uyo chigomezgo chake ntchawaka

Ndiposo uyo chigomezgo chake ntchambura kukhora nga mbutatavi* wa lutatavi.

15 Iyo wayegamirenge ku nyumba yake, kweni yiyimilirenge yayi,

Wayezgenge kuyikolelera, kweni yikhorenge yayi.

16 Wakuŵa nga ntchakumera chiŵisi icho chili pa zuŵa,

Ndipo mphukira zake zikuthaza mu munda.+

17 Misisi yake yikupilingizga malibwe agho ghawunjikika,

Wakupenja nyumba pakati pa malibwe.*

18 Kweni para wazgulika* pa malo ghake,

Malo agho ghamukanenge na kuyowoya kuti, ‘Nindakuwonepo.’+

19 Enya, umu ndimo wazgeŵelekerenge,*+

Pamasinda, mu fuvu ilo mumerenge ŵanyake.

20 Chiuta waŵakanenge chara awo mbakugomezgeka,*

Kweniso wawovwirenge* yayi ŵanthu ŵakuchita viheni,

21 Chifukwa wazuzgenge mulomo wako na seko,

Ndipo wazuzgenge milomo yako na ntchemerezgo yachimwemwe.

22 Awo ŵakukutinkha ŵavwalikikenge soni,

Ndipo hema la ŵaheni liŵengekoso chara.”

9 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Nkhumanya makora kuti vili nthena.

Kweni kasi munthu wangaŵa wuli murunji pakwimikana na Chiuta?+

 3 Usange munthu wakukhumba kupindana nayo,*+

Munthu uyo, wangazgorapo nanga ni fumbo lake limoza chara pa mafumbo 1,000.

 4 Iyo ngwavinjeru mu mtima ndipo ngwankhongono chomene.+

Ni njani wangalimbana nayo na kuleka kupwetekeka?+

 5 Iyo wakusezga* mapiri kwambura waliyose kumanya,

Wakughagadabura para wakalipa.

 6 Wakusunkhunya charu chapasi na kuchiwuskapo pa malo ghake,

Ndipo ntchindamiro zake zikusunkhunyika.+

 7 Wakuphalira dazi kuti lileke kufuma,

Ndipo wakujalira ungweru wa nyenyezi,+

 8 Wakutandazga yekha kuchanya,+

Ndipo wakukanda pa majigha ghakuru gha nyanja,+

 9 Iyo wakapanga chipingausiku cha Ashi, chipingausiku cha Kesili, chipingausiku cha Kima,+

Na vipingausiku vya mu mlengalenga wa kumwera,*

10 Wakuchita vinthu vikuru na vyambura mapenjeko,+

Vinthu vyakuzizwiska vyambura mapendeko.+

11 Wakujumpha pafupi na ine, kweni ine nkhumuwona chara,

Wakunijumpha kweni ine nkhumumanya chara.

12 Para wakukwachapura chinthu, ni njani wangamukanizga?

Ni njani wangamufumba kuti, ‘Kasi mukuchitachi?’+

13 Chiuta wawezgengeko chara ukali wake,+

Nanga ni awo ŵakovwira Rahabi*+ ŵamusindamirenge.

14 Lekani para nkhumuzgora

Nkhwenera kusankha makora mazgu ghane pakususkana nayo.

15 Nanga ningaŵa kuti nkhuneneska, ningamuzgora yayi.+

Ningaŵeyelera waka kuti mweruzgi* wane wanichitire lusungu.

16 Usange ningamuchema, kasi wanganizgora?

Nkhugomezga chara usange wangapulika mazgu ghane,

17 Pakuti wakunitekenyura na chivula champhepo

Ndipo wakwandaniska vilonda vyane kwambura chifukwa.+

18 Wakunizomerezga chara kuti nithute,

Kweni wakulutulira kunizuzga na vinthu vyakuŵaŵa.

19 Pa nkhani ya nkhongono, iyo ngwankhongono chomene.+

Pa nkhani ya urunji, iyo wakuti: ‘Ni njani wanganeruzga?’*

20 Niŵenge wakunyoloka, mphanyi mulomo wane wanisuska,

Nanga niŵenge wambura kafukwa,* mphanyi wanguti ndine wakwananga.*

21 Nanga ningaŵa wambura kafukwa,* nkhujithemba chara,*

Umoyo wane uwu nkhuwukana.*

22 Vyose vikuyana waka. Lekani nkhuti,

‘Wakuparanya wambura mulandu* na muheni wuwo.’

23 Usange pangaŵa nyifwa yamabuchi chifukwa cha kututuka kwa maji,

Iyo wangahoya ŵambura mulandu awo ŵakwenjerwa.

24 Charu chapasi chapelekeka kwa muheni,+

Wakujara maso* gha ŵeruzgi ŵake.

Usange ndiyo yayi, ipo ni njani?

25 Sono mazuŵa ghane ghakwenda luŵiro kuluska munthu uyo wakuchimbira,+

Ghakuchimbira kwambura kuwona viwemi.

26 Ghakwenda nga ni maboti ghamatete,

Nga ni nombo izo zikuwulukira luŵiro pa vyakurya vyawo.

27 Usange nkhuti, ‘Niluwenge kudinginyika kwane,

Nisinthenge chisko chane na kwamba kusanguluka,’

28 Nopenge nipera chifukwa cha vyakuŵinya vyane vyose,+

Ndipo nkhumanya kuti munisangenge na mulandu.

29 Nisangikenge wakwananga.*

Ipo niphyokerechi pawaka?+

30 Nanga nigeze mu maji gha chiwuvi,

Na kutozga mawoko ghane na sopo,*+

31 Imwe munibizgenge mu khululu,

Mwakuti nanga ni malaya ghane nagho ghanitinkhenge.

32 Pakuti iyo ni munthu nga ndine chara kuti nimuzgore,

Kuti tilutire lumoza ku khoti.+

33 Palije munthu uyo wangadumura* mulandu withu,

Wakuti waŵe mweruzgi withu.*

34 Usange wangaleka kunitimba,*

Na kuleka kunitenthemeska na kofya kwake,+

35 Penepapo niyowoyenge nayo kwambura wofi,

Pakuti ine ni viŵi yayi kuyowoya mwawofi.

10 “Nkhuseluka nawo umoyo wane.+

Niyowoyenge pakweru kudinginyika kwane.

Niyowoyenge chifukwa cha kuŵinya kwa umoyo wane.

 2 Nitenge kwa Chiuta: ‘Lekani kuyowoya kuti nili na mulandu.

Muniphalire chifukwa icho mukulimbanirana nane.

 3 Kasi nkhuwemi kwa imwe kuti musuzgenge ŵanthu,

Kuyuyura mulimo wa mawoko ghinu,+

Na kutemwera fundo za ŵaheni?

 4 Kasi muli na maso gha thupi,

Panji mukulaŵiska nga umo munthu wakulaŵiskira?

 5 Kasi mazuŵa ghinu ghakuyana na mazuŵa gha ŵanthu,

Panji vyaka vinu vikuyana na vya munthu,+

 6 Apo mukupenjerezga ubudi wane

Na kulutilira kupenjerezga kwananga kwane?+

 7 Mukumanya kuti ndine wambura mulandu,+

Ndipo palije na yumoza uyo wanganithaska mu woko linu.+

 8 Mawoko ghinu ghakaniwumba na kunipanga,+

Kweni sono muniparanyenge petu.

 9 Nkhumuŵeyani, kumbukani kuti mukanipanga kufuma ku dongo,+

Kweni sono mukuniwezgera ku fuvu.+

10 Asi mukanipungura nga ni mkaka

Na kunikhomeska nga ni chambiko?*

11 Mukanivwalika chikumba na nyama,

Ndipo mukaniluka na viwangwa na misipa.+

12 Mwanipa umoyo na lusungu* lukuru,

Mwavikilira na kupwelelera mzimu* wane.+

13 Kweni muchibisibisi mukaghanaghana kuchita vinthu ivi.*

Nkhumanya kuti vinthu ivi vikufuma kwa imwe.

14 Para nananga, mukuniwona,+

Ndipo mukunigowokera yayi ubudi wane.

15 Soka kwa ine usange nili wakwananga!

Nanga ningaŵa wambura mulandu, ningawuska yayi mutu wane,+

Pakuti nazura na soni na visuzgo.+

16 Usange nawuska mutu wane, mukuniŵenda nga ni nkhalamu,+

Na kulongoraso nkhongono zinu kwimikana nane.

17 Mukwiza na ŵakaboni ŵaphya kwimikana nane,

Na kusazgirako ukali winu pa ine,

Apo suzgo pa suzgo linyake likwiza pa ine.

18 Kasi mukanifumiskirachi mu nthumbo?+

Mphanyi nkhafwa pambere jiso lililose lindaniwone.

19 Mphanyi nanguŵa nga nindaŵeko,

Mphanyi nkhafuma waka mu nthumbo na kuya ku dindi.’

20 Asi mazuŵa ghane ngachoko?+ Iyo wanileke,

Maso ghake ghaleke kunidodoliska kuti nikondwepo* pachoko waka+

21 Pambere nindalute uko namuwelakoso yayi+

Ku charu cha mdima ukuru,*+

22 Ku charu cha chisi bii,

Charu cha mfwiri ukuru na utimbanizgi,

Uko ungweru uli nga ni chisi.”

11 Zofari+ Munaamati wakazgora kuti:

 2 “Kasi mazgu ghose agha ghazgolekenge yayi,

Panji para munthu wakuŵereŵeta chomene ndikuti wakuneneska?*

 3 Kasi ŵanthu ŵakhalenge chete chifukwa cha mazgu ghako ghawaka?

Kasi paŵavyenge wakukuchenya chifukwa cha mazgu ghako ghakunyoza?+

 4 Pakuti iwe ukuti, ‘Chisambizgo chane ntchakutowa,+

Chiuta wakuniwona kuti nili mutuŵa.’+

 5 Kweni Chiuta mphanyi ndiyo wanguyowoya

Na kujura mulomo wake kwa iwe!+

 6 Ndipo mphanyi wanguvumbura chisisi cha vinjeru kwa iwe,

Chifukwa vinjeru vili na vigaŵa vinandi.

Mphanyi wangumanya kuti Chiuta wakuzomerezga kuti zakwananga zako zinyake ziluwike.

 7 Kasi ungabowozga vinthu vyakunyang’amira vya Chiuta,

Panji kubowozga chilichose* cha Wankhongonozose?

 8 Ni vyakutalika* kuluska kuchanya. Kasi ungachitachi iwe?

Ni vyakunyang’amira kuluska Dindi.* Kasi iwe ungamanyachi?

 9 Ni vitali kuluska charu chapasi,

Ndipo ni visani kuluska nyanja.

10 Usange wakujumpha na kujalira munthu, na kumuchemera mphara,

Ni njani wangamukanizga?

11 Pakuti wakumanya para ŵanthu mbapusikizgi.

Para wawona icho ntchiheni, kasi wangachimanya yayi?

12 Kweni munthu wambura mahara wangapulikiska,

Pekha para mbunda yamuthengere yingababa munthu.*

13 Usange unganozgekera mu mtima wako,

Na kunyoloskera mawoko ghako kwa iyo.

14 Usange woko lako likuchita kwananga, ulitaye kutali,

Ndipo ungazomerezganga chara kuti ubendezi ukhale mu mahema ghako.

15 Apo ndipo winuskenge chisko chako kwambura kalema,

Utchinthenge, uwopenge chara.

16 Apo ndipo uluwenge suzgo lako,

Ulikumbukenge nga ni maji agho ghajumpha.

17 Umoyo wako uŵalenge kuluska muhanya pakati,

Nanga ni mdima wake uŵenge nga ni mulenji.

18 Uŵavyenge wofi chifukwa uli na chigomezgo,

Ndipo ulaŵiskenge uku na uku na kugona mwamtende.

19 Ugonenge kwambura waliyose kukofya,

Ndipo ŵanthu ŵanandi ŵaŵeyelerenge kwa iwe,

20 Kweni maso gha ŵaheni ghafwenge,

Ndipo malo ghakuchimbilirako ŵaghasangenge chara,

Chekha icho ŵakulindilira ni nyifwa.”+

12 Yobu wakazgora, wakati:

 2 “Nadi, imwe ndimwe ŵanthu ŵakumanya,*

Ndipo vinjeru vifwenge namwe pamoza.

 3 Kweni naneso nili na mahara.*

Nili wapasi yayi kwa imwe.

Kasi ni njani wakuleka kumanya vinthu ivi?

 4 Nazgoka chinthu chakusekeska ku ŵanyane,+

Nkhuchema Chiuta kuti wanizgore.+

Munthu murunji na wambura kafukwa wazgoka chinthu chakusekeska.

 5 Munthu uyo wali pamtende wakuti soka nkhanthu chara,

Wakughanaghana kuti likuwira waka awo malundi ghawo ghali tewutewu.*

 6 Mahema gha vigeŵenga ghali pamtende,+

Ndipo awo ŵakwavya Chiuta mbakuvikilirika,+

Awo ŵali na chiuta wawo mu mawoko ghawo.

 7 Kweni sono fumba vinyama ndipo vikusambizgenge,

Kweniso viyuni vyamudera ndipo vikuphalirenge.

 8 Panji ghanaghanira* charu chapasi ndipo chikusambizgenge,

Na somba za mu nyanja zikupharazgirenge.

 9 Ni njani pakati pa ivi uyo wakuleka kumanya,

Kuti woko la Yehova ndilo lachita ichi?

10 Mu woko lake muli umoyo wa chinthu chilichose chamoyo

Na mzimu* wa munthu waliyose.+

11 Asi khutu likuyezga mazgu

Nga umo lulimi lukuchetera chakurya?+

12 Asi vinjeru vikusangika mu ŵalara,+

Ndiposo mahara ghakwiza na unandi wa mazuŵa?

13 Chiuta wali na vinjeru na nkhongono,+

Wali na fundo na umanyi.+

14 Para wabwangandulira pasi chinthu kuti chingazengekaso chara.+

Icho iyo wajara palije munthu uyo wangachijura.

15 Para wajalira maji, chilichose chikomira.+

Para waghajulira, ghakuzuzga charu chapasi.+

16 Iyo wali na nkhongono na vinjeru vyakovwira.+

Uyo wakupuluka na uyo wakupuluska wose mbake.

17 Ŵakupeleka fundo wakuŵayendeska kwambura skapato,*

Ndipo ŵeruzgi wakuŵazgora vindere.+

18 Wakusutura simbi izo mathemba ghakaka,+

Ndipo wakukaka lamba mu viwuno vyawo.*

19 Ŵasembe* wakuŵayendeska kwambura skapato,+

Ndipo wakugodobora awo ŵali na nkhongono zikuru,+

20 Wakujara mulomo wa ŵakupeleka fundo ŵakugomezgeka,

Ŵalara wakuŵapoka mahara.

21 Wakupungulira muyuyuro pa ŵakuchindikika,+

Ndipo ŵankhongono wakuŵalopweska,*

22 Wakuvumbura vinthu vyakunyang’amira kufuma mu mdima,+

Ndipo mdima ukuru wakwiza nawo ku ungweru,

23 Mitundu wakuyizgora yankhongono kuti wayiparanye,

Wakukuzga mitundu kuti wayilongozgere ku wuzga.

24 Ŵalongozgi ŵa ŵanthu wakuŵapoka mahara,*

Wakuŵayingiska mu mapopa ghambura nthowa.+

25 Ŵakupapaska mu mdima+ umo mulije ungweru.

Wakuŵayingiska nga mbanthu ŵaloŵevu.+

13 “Enya, maso ghane ghawona chose ichi,

Khutu lane lapulika na kuchipulikiska.

 2 Ivyo mukumanya naneso nkhuvimanya,

Nili wapasi yayi kwa imwe.

 3 Ine ningatemwa kuyowoya na Wankhongonozose,

Nkhudokera kudapira kwa Chiuta pa mulandu wane.+

 4 Kweni imwe mukuniphaka mautesi.

Mose ndimwe ŵadokotala ŵawakawaka.+

 5 Mukhalenge waka chete,

Mphanyi mwalongora vinjeru.+

 6 Pulikizgani kudapira* kwane,

Ndipo tegherezgani kuŵeyelera kwa mulomo wane.

 7 Kasi mukuyowoya vyaubendezi m’malo mwa Chiuta,

Kasi mukuyowoya mwaupusikizgi m’malo mwa iyo?

 8 Kasi muŵenge ku chigaŵa chake,*

Kasi mwimirenge mulandu wa Chiuta waunenesko?

 9 Kasi vingaŵa makora usange iyo wangamusandani?+

Kasi mungamupusika nga umo mungapusikira munthu?

10 Iyo wamuchenyaninge nadi

Para mungayezga kutemwera mwachibisibisi.+

11 Kasi uchindami wake ungamutenthemeskani yayi,

Ndipo kasi wofi ungamuwirani yayi chifukwa cha iyo?

12 Mazgu ghinu ghavinjeru ni ntharika zavyoto,

Fundo zinu za kujivikilira ni zambura nkhongono nga vivikiliro vyadongo.

13 Khalani chete pamaso pane kuti niyowoye.

Ndipo icho chikukhumba kuniwira, chiniwire!

14 Kasi nkhujiŵikirachi pangozi*

Na kuyegha umoyo wane mu mawoko?

15 Nanga wanganikoma, nilindilirenge nipera,+

Nisuskanenge* nayo pamaso pake.

16 Mbwenu waŵenge chiponosko chane,+

Chifukwa munthu wambura kopa Chiuta* wangizapo yayi pamaso pake.+

17 Tegherezgani chomene mazgu ghane.

Pulikizgani ivyo nkhuyowoya.

18 Wonani sono, niza na mulandu wane,

Nkhumanya kuti nindabude.

19 Ni njani wasuskanenge nane?

Ningafwa para ningakhala waka chete!*

20 A Chiuta, nipani vinthu viŵiri pera,*

Mwakuti nileke kujibisa pamaso pinu.

21 Wuskanipo pa ine woko linu lizito na kuliŵika kutali,

Ndipo nileke kutenthema namwe chifukwa cha kumopani.+

22 Municheme ndipo nizgorenge,

Panji munizomerezge kuti niyowoye ndipo imwe munizgore.

23 Kasi mphuvya zane na zakwananga zane ni vichi?

Nimanyiskani ubudi wane na kwananga kwane.

24 Chifukwa wuli mukubisa chisko chinu+

Na kuniwona kuŵa mulwani winu?+

25 Kasi muyezgenge kofya hamba lakuputa na mphepo,

Panji kuskera utheka wakomira?

26 Pakuti mukulutilira kulemba na kusunga vinthu vyakuŵaŵa kwimikana nane,

Ndipo mukunilanga chifukwa cha zakwananga izo nkhachita pa uwukirano.

27 Mwaŵika malundi ghane mu magwedi,

Mukulaŵisiska mendero ghane ghose,

Ndipo mukumanya palipose apo malundi ghane ghakukanda.

28 Ntheura munthu* wakunyakatika nga ntchinthu chakuvunda,

Nga ni laya ilo laryeka na chimehe.*

14 “Munthu wakubabika na mwanakazi,

Mazuŵa ghake ngachoko+ ndipo ngakuzura na masuzgo.+

 2 Wakufuma nga ni luŵa ndipo wakufota,*+

Wakuchimbira nga ni mfwiri na kuzgeŵelekera.+

 3 Enya, jiso linu likudodoliska pa iyo,

Ndipo mukumutora kuti mweruzgane nayo.+

 4 Ni njani wangafumya munthu wakutowa kufuma mu munthu wakufipirwa?+

Palije na yumoza.

 5 Usange mazuŵa ghake ngakupimika,

Unandi wa myezi yake uli na imwe.

Mwamuŵikira mphaka kuti waleke kujumpha.+

 6 Lekani kumudodoliska kuti wapumure,

M’paka wamalizge zuŵa lake nga ngwaganyu.+

 7 Pakuti pali chigomezgo nanga nkhu khuni.

Usange ladumulika, likuphukaso,

Ndipo mphukira zake zikulutilira kukura.

 8 Usange msisi wake wachekura kusi

Ndipo chisinga chake chafwa mu dongo,

 9 Para lapulika sungu la maji liphukenge,

Ndipo lifumiskenge minthavi nga ni khuni liphya.

10 Kweni munthu wakufwa na kugona kwambura nkhongono,

Para munthu wamalizgika, kasi wali nkhu?+

11 Maji ghakuphwa mu nyanja,

Ndipo mlonga ukukamuka na komira gwaa,

12 Munthu nayoso wakugona pasi ndipo wakuwuka chara.+

Ŵawukenge chara m’paka kuchanya kumare,

Ŵawuskikenge yayi mu tulo twawo.+

13 Okwe, mphanyi mwanibisa mu Dindi,*+

Munibise m’paka ukali winu ujumphe,

Muniŵikire nyengo yakwimikika na kunikumbuka!+

14 Usange munthu wafwa, kasi wangaŵaso wamoyo?+

Nilindilirenge mazuŵa ghose gha uteŵeti wane wakuchichizgika,

M’paka kusutuka kwane kwize.+

15 Muchemenge, ndipo ine nimuzgoraninge.+

Munwekerenge* mulimo wa mawoko ghinu.

16 Kweni pasono mukupenda palipose apo pakukanda malundi ghane,

Mukulaŵiska waka kwananga kwane.

17 Kwananga kwane kwajalirika mu thumba,

Ndipo mwamata ubudi wane na chakumatira.

18 Nga umo phiri likudilimukira na kuyegheka,

Na umo jalawe likusezgekera pa malo ghake,

19 Nga umo maji ghakukokololera malibwe,

Ndiposo umo maji ghakuchimbira ghakukokowolera dongo la charu chapasi,

Ntheura ndimo mwaparanyira chigomezgo cha munthu.

20 Mukulutilira kumuthereska m’paka waparanyike,+

Mukusintha kawonekero kake na kumutuma kuti walutenge.

21 Ŵana ŵake ŵakuchindikika, kweni iyo wakumanyako chara,

Ŵakukhizgikira pasi, kweni iyo wakumanya yayi.+

22 Para wachali wamoyo ndipo wakupulika kuŵinya,

Para wachali wamoyo ndipo wakutengera.”

15 Elifazi+ Mutemani wakazgora kuti:

 2 “Kasi munthu wavinjeru wangazgora vyawakawaka,

Panji wangazuzga nthumbo yake na mphepo ya kumafumiro gha dazi?

 3 Kuchenya na mazgu pera nkhwawaka,

Ndipo kuyowoya kwekha kulije chandulo.

 4 Pakuti ukupepuska kopa Chiuta,

Ndipo ukughanaghanako viŵi yayi vya Chiuta.

 5 Pakuti ubudi wako ndiwo ukukuphalira chakuyowoya,*

Ndipo ukusankha mazgu ghauryarya.

 6 Mulomo wako ukukususka, kuti ndine yayi,

Ndipo milomo yako yikukupanikizgira.+

 7 Kasi ndiwe ukamba kubabika,

Panji kasi iwe ukababika pambere tumapiri tundalengeke?

 8 Kasi ukupulikizga nkhani zachisisi za Chiuta,

Panji ukuwona kuti ndiwe wekha uli na vinjeru?

 9 Kasi ukumanya vichi ivyo ise tikuvimanya yayi?+

Ukupulikiska vichi ivyo ise tikuvipulikiska yayi?

10 Ŵambuha* na ŵachekuru wose ŵali pakati pithu,+

Ŵanalume ŵalara chomene kuluska awuso.

11 Kasi chipembuzgo cha Chiuta ntchakukwana yayi kwa iwe,

Panji mazgu ghakuyowoyeka mwakuzika kwa iwe?

12 Chifukwa wuli mtima wako ukukuyegha,

Ndipo chifukwa wuli maso ghako ghakuphayira na ukali?

13 Pakuti wazgora mzimu wako kwimikana na Chiuta,

Ndipo ukuzomerezga mazgu ghanthena kufuma mu mulomo wako.

14 Kasi munthu ni njani kuti waŵe mutuŵa,

Panji waliyose wakubabika na mwanakazi kuti waŵe murunji?+

15 Wona! Ŵatuŵa ŵake wakuŵagomezga chara,

Ndipo nanga nkhuchanya nkhutuŵa chara mu maso ghake.+

16 Ntheura kuli wuli munthu munyankhasi na wakufipirwa,+

Munthu uyo wakumwa ubendezi nga ni maji!

17 Nikuphalirenge, pulika kwa ine.

Nikulongosolerenge ivyo nawona,

18 Ivyo ŵavinjeru ŵayowoya kufuma ku ŵawiskewo,+

Vinthu ivyo ŵandavibise.

19 Charu chikapika kwa iwo pera,

Ndipo pakaŵavya mulendo uyo wakajumpha pakati pawo.

20 Munthu muheni wakupulika vyakuŵinya mu mazuŵa ghake ghose,

Mu vyaka vyose ivyo vyasungikira muwusi wankhaza.

21 Kapomezi kakofya kakupulikikwa mu makutu ghake,+

Mu nyengo ya mtende, vigeŵenga vikumuwukira.

22 Wakugomezga chara kuti wafumengemo mu mdima,+

Wasungikira lupanga.

23 Wakuyingayinga kupenja chakurya,* kuti chili nkhu?

Wakumanya makora kuti zuŵa la mdima lili pafupi.

24 Suzgo na vyakuŵinya vikumofya,

Vikumuthereska nga ni themba lakunozgekera nkhondo.

25 Pakuti wakuwuska woko lake kwimikana na Chiuta,

Na kuyezgayezga kulimbana na Wankhongonozose,

26 Na mtima unonono, wakwimikana nayo mwaluŵiro,

Na chiskango chake chikhomi chankhongono.

27 Chisko chake chabenekelereka na mafuta,

Ndipo matako ghake ghali ming’inyuming’inyu chifukwa cha mafuta,

28 Wakukhala mu misumba iyo yiparanyikenge,

Mu nyumba izo muzamuŵavya wakukhalamo,

Izo zizamuŵa viwunjiko vya malibwe.

29 Waŵenge musambazi chara ndipo chuma chake chizamwandana chara,

Nesi katundu wake kuthandazgika pa charu.

30 Wazamufumamo chara mu mdima,

Dimi la moto lomizgenge mphukira yake,*

Ndipo wazamufwa na mvuchi wakufuma mu mulomo wa Chiuta.+

31 Wangapulukanga chara na kugomezga icho ntchawaka,

Chifukwa icho ntchawaka ndicho chiŵenge malipiro ghake,

32 Vichitikenge pambere zuŵa lake lindafike,

Ndipo minthavi yake yitikitirenge chara.+

33 Waŵenge nga ni mpheska izo zikuyoyoska vipambi vyake vyambura kuphya,

Ndiposo nga ni khuni la maolive ilo maluŵa ghake ghalakata.

34 Pakuti ungano wa ŵambura kopa Chiuta* ngwambura chandulo,+

Ndipo moto umyangurenge mahema gha ŵavimbundi.

35 Iwo ŵakutora nthumbo ya masuzgo* na kubaba icho ntchiheni,

Ndipo nthumbo yawo yikubaba upusikizgi.”

16 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Napulika kale vinthu vinandi vyanthena ivi.

Mose ndimwe ŵasanguluski ŵakusuzga!+

 3 Kasi mazgu ghawakawaka ghamalenge yayi?

Kasi chakujokora ntchivichi kuti uzgore nthena?

 4 Naneso ningayowoya nga ndimwe.

Umoyo winu uŵenge apo pali umoyo wane,

Mphanyi nayowoya mazgu ghakukopa kususkana namwe,

Na kumupukunyirani mutu.+

 5 Kweni ine mphanyi namukhozgani na mazgu gha mu mulomo wane,

Ndipo chipembuzgo cha milomo yane mphanyi chamupozgani.+

 6 Para nkhuyowoya, vyakuŵinya vyane vikumara chara,+

Ndipo usange naleka kuyowoya, kasi vyakuŵinya vyane vikuchepa wuli?

 7 Kweni sono Chiuta wanivuska,+

Wapankhura ŵamunyumba yane wose.

 8 Mukunikoraso, ndipo uwu waŵa ukaboni,

Mwakuti kughanda kwane kwaniwukira na kunipanikizgira pamaso pane.

 9 Ukali wake wanitwazura, ndipo wanisungira chigwinini.+

Wakunimemenera mino ghake.

Mulwani wane wakunilasa na maso ghake.+

10 Ŵaniyasamira milomo yawo kwimikana nane,+

Ŵanitimba pa thama kunikhozga soni,

Ŵawungana ŵanandinandi kwimikana nane.+

11 Chiuta wanipeleka ku ŵasepuka,

Waniponya mu mawoko gha muheni.+

12 Nkhafwasanga, kweni wakanitekenyura,+

Wakanikora kumanyuma kwa singo na kunibwaska,

Ndipo wanizgora chakuponyapo mivi yake.

13 Ŵakuponya mivi ŵake ŵanizingilizga,+

Wakulasa ziso*+ zane kwambura chitima,

Wakupungulira pasi ndulu* yane.

14 Wakunigumura apa na apa nga ntchiliŵa,

Wakuniskera nga ntchinkhara cha nkhondo.

15 Nasonelera pamoza chigudulu kuti nibise thupi lane,+

Ndipo nawundira ntchindi* zane mu fuvu.+

16 Chisko chane chachesama chifukwa cha kulira,+

Ndipo pa vikopi vyane pali mdima ukuru,*

17 Nangauli mawoko ghane ghandachitepo nkhaza,

Ndipo lurombo lwane ndutuŵa.

18 Charu we! Ungawundiranga ndopa zane chara.+

Ndipo kulira kwane kuleke kusanga malo ghakupumulirapo.

19 Nanga ni sono, kaboni wane wali kuchanya,

Uyo wanganiyimira wali kuchanya.

20 Ŵanyane ŵakunigoska+

Apo jiso lane likuthiska masozi kwa Chiuta.+

21 Zomerezgani kuti munyake weruzge pakati pa munthu na Chiuta,

Nga umo munyake wangeruzgira pakati pa munthu na munthu munyake.+

22 Chifukwa vyaka ivyo vikwiza ni vichoko waka,

Ndipo ine nilutenge mu nthowa iyo kuti namuwerako chara.+

17 “Mzimu wane waphyoka, mazuŵa ghane ghazimwika,

Malaro ghakunilindilira.+

 2 Ŵakugoska ŵaniwungilira,+

Ndipo jiso lane likudodoliska* nkharo yawo yakugaluka.

 3 Naŵeya, zomerani chikholi chane ndipo muchisunge.

Ni njani munyake uyo wakolengeko chasa kwa ine na kunilipilira?+

 4 Pakuti mwajara mtima wawo kuti uleke kuŵa na mahara.+

Lekani mukuŵakwezga chara.

 5 Wangagaŵirako ŵabwezi ŵake,

Kweni maso gha ŵana ŵake ghafwenge.

 6 Wanizgora chakuhoyeka* pakati pa ŵanthu,+

Mwakuti naŵa munthu uyo ŵakumufunyira mata kumaso.+

 7 Jiso lane lachita chisi chifukwa cha vyakuŵinya,+

Viŵaro vyane vyose vili nga ni mzgezge.

 8 Ŵanthu ŵakunyoloka ŵati waka pwaza,

Ndipo wambura mulandu watimbanizgika chifukwa cha ŵambura kopa Chiuta.*

 9 Murunji wakudemelera ku nthowa yake,+

Ndipo uyo wali na mawoko ghatuŵa wakukura mu nkhongono.+

10 Kweni mose mungiza na kwambiraso kunisuska,

Pakuti nindasangepo na yumoza uyo ngwavinjeru pakati pinu.+

11 Mazuŵa ghane ghamara,+

Ivyo naghanaghananga na ivyo mtima wane wakhumbanga vyagota.+

12 Ŵakulutilira kuzgora usiku kuŵa muhanya,

Ŵakuti, ‘Ungweru uli pafupi chifukwa kuli mdima.’

13 Usange ningalindizga, Dindi* liŵenge nyumba yane.+

Namutandika bedi lane mu mdima.+

14 Namuchema khululu*+ kuti, ‘Ndimwe adada!’

Na mpholozi kuti, ‘Amama na mudumbu wane!’

15 Kasi sono chigomezgo chane chili nkhu?+

Ni njani wangawona chigomezgo chane?

16 Chikhilirenge ku Dindi* la vipata vya mphingilizgo,

Pa nyengo iyo tose tikhilirenge lumoza ku fuvu.”+

18 Bilidadi+ Mushuwa wakazgora kuti:

 2 “Kasi ulekenge pawuli kuyowoya mazgu ghanthena?

Longora kuti ukupulikiska kuti nase tiyowoyepo.

 3 Chifukwa wuli ukutiwona nga ndise vinyama+

Na kutitora nga ndise vindere* mu maso ghako?

 4 Nanga ungajipalura tuchokotuchoko mu ukali wako,

Kasi charu chingalekeka chifukwa cha iwe?

Panji jalawe lingasezgeka pa malo ghake?

 5 Enya, ungweru wa muheni uzimwenge

Ndipo dimi la moto wake liŵalenge chara.+

 6 Ungweru wa mu hema lake uzgokenge chisi,

Ndipo nyali ya pachanya pake yizimwikenge.

 7 Kwenda kwake kwankhongono kwafupiskika,

Ndipo ulongozgi wa iyo mweneko umuwiskenge.+

 8 Pakuti malundi ghake ghamulongozgerenge mu ukonde,

Wayingeyingenge na kukoleka mu ukonde.

 9 Chisazga* chimukolenge chitende.

Chipingo chimukolenge.+

10 Ngoda* yakuti yimukore yabisika pasi,

Ndipo chisazga chili mu nthowa yake.

11 Vyakofya vikumutenthemeska kosekose,

Na kumuskera mu malundi ghake.+

12 Nkhongono zake zamara,

Ndipo soka+ limwendeskenge penthyapenthya.*

13 Thupi lake laryeka,

Nthenda yakofya chomene yikurya viŵaro vyake.*

14 Watwazulikira mu hema lake+ ilo wakuligomezga,

Na kuphindira ku themba lakofya.*

15 Ŵalendo* ŵakhalenge mu hema lake,

Sulefure wachupulikirenge pa nyumba yake.+

16 Misisi yake yomirenge kusi kwake,

Ndipo minthavi yake yifotenge pachanya pake.

17 Wakumbukikengeso yayi pa charu chapasi,

Zina lake limanyikwenge chara mu msewu.*

18 Wachimbizgikenge kufuma ku ungweru kuya ku mdima,

Na kufumiskikamo mu charu chiwemi.

19 Waŵavyenge mphapu na ŵazukuru pakati pa ŵanthu ŵake,

Ndipo waŵavyenge wakupona pa malo agho wakukhala.

20 Para zuŵa lake liza, ŵanthu ŵakumanjiliro gha dazi ŵazamuŵa na wofi,

Ndipo ŵanthu ŵakumafumiro gha dazi ŵazamukoleka na chitenthe.

21 Ichi ndicho chikuchitikira mahema gha munthu uyo wakuchita kwananga,

Na malo gha uyo wandamumanye Chiuta.”

19 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Kasi mukwenyerezgenge umoyo wane m’paka pawuli,+

Kuniteketa na mazgu?+

 3 Mwanichenya* nyengo 10 izi.

Mulije na soni pakunichitira nkhaza.+

 4 Usange nili kupuvya nadi,

Ubudi wane uŵenge nane.

 5 Usange imwe mukukosera kujikweza pa ine,

Mukuti nkhwenera nadi kunyozeka,

 6 Mbwenu manyani kuti Chiuta ndiyo wanipuluska,

Ndiyo wanikora mu ukonde wake.

 7 Wonani! Nkhuchemerezga kuti, ‘Nkhaza!’ kweni nkhupokera zgoro chara.+

Nkhulilira wovwiri, kweni kulije urunji.+

 8 Nthowa yane wayijara na linga lamalibwe, ndipo ningajumpha chara.

Wabenekelera nthowa zane na mdima.+

 9 Wanivura uchindami wane

Na kuwuskako mphumphu ku mutu wane.

10 Wakuniphyora kosekose, m’paka namara.

Chigomezgo chane wakuchizgura nga ni khuni.

11 Ukali wake ukugolera pa ine,

Ndipo wakuniwona nga mulwani wake.+

12 Ŵankhondo ŵake ŵakwizira pamoza na kunizingilizga,

Ndipo ŵazenga misasa yawo kuzingilizga hema lane.

13 Ŵabali ŵane waŵachimbizgira kutali na ine,

Ndipo awo ŵakunimanya ŵafumako kwa ine.+

14 Ŵanyane ŵapamtima* ŵanileka,

Ndipo awo nkhuŵamanya makora ŵaniluwa.+

15 Ŵalendo awo ŵiza mu nyumba yane+ na ŵazgakazi ŵane ŵakuniwona nga ndine mulendo.

Ndine mulendo mu maso ghawo.

16 Nkhuchema muteŵeti wane, kweni wakuthanika chara,

Nkhumuŵeyelera na mulomo wane kuti wanichitire chiwuravi.

17 Mvuchi wane ngwakuseluska kwa muwoli wane,+

Ndipo nkhununkha chomene ku ŵabali ŵane.*

18 Nanga mbana ŵachoko ŵakuniyuyura.

Para nawuka, ŵakwamba kunihoya.

19 Ŵabwezi ŵane wose ŵapamtima ŵakuseluka nane,+

Ndipo awo nkhaŵatemwanga ŵanizgokera.+

20 Viwangwa vyane vikudemelera ku chikumba chane na thupi lane,+

Ndipo napona na chikumba cha mino ghane pera.

21 Nichitirani lusungu mwaŵanyane, nichitirani lusungu,

Chifukwa woko la Chiuta lanikhwaska.+

22 Chifukwa wuli mukulutilira kunitambuzga nga ni Chiuta,+

Na kuniwukira kwambura kuleka?*+

23 Mazgu ghane mphanyi ghalembeka,

Mphanyi ghalembeka mu buku!

24 Mphanyi ghajobeka pa jalawe kuti ghakhale kwamuyirayira,

Mphanyi ghalembeka na chakulembera chachisulo na chamuthovu!

25 Pakuti nkhumanya makora kuti muwomboli wane+ ngwamoyo.

Pamasinda wizenge na kwimilira pa charu chapasi.

26 Pamanyuma pakuti thupi lane laparanyika,

Apo nichali mu thupi lane, nizamuwona Chiuta,

27 Nizamumuwona nekha,

Maso ghane ghazamumuwona, kuti munyakeso chara.+

Kweni nkhuwona kuti nafyenyeka chomene mukati mwane.*

28 Pakuti imwe mukuti: ‘Kasi tikumutambuzga mu nthowa wuli?’+

Pakuti jando la suzgo lili na ine.

29 Wopani lupanga,+

Pakuti lupanga lukwiza na chilango pa ŵakubuda,

Mumanyenge kuti kuli mweruzgi.”+

20 Zofari+ Munaamati wakazgora kuti:

 2 “Nkhuzgora chifukwa chakuti maghanoghano ghane ghakunisuzga,

Chifukwa chakuti mtima wane waŵira.

 3 Napulika ntchenyo iyo yaninyoza,

Umanyi wane* ukunichichizga kuzgora.

 4 Nadi, iwe ukwenera kuti ukumanya ichi nyengo zose,

Chifukwa vyaŵa nthena kwamba apo munthu* wakaŵikikira pa charu chapasi,+

 5 Kuti chimwemwe cha muheni chikulutilira chara,

Ndipo kusekelera kwa munthu wambura kopa Chiuta* nkhwa nyengo yichoko.+

 6 Nangauli kuzirwa kwake kukukwera kuchanya

Ndipo mutu wake ukufika ku mabingu,

 7 Wazamuparanyika kwamuyirayira nga ni mavi ghake,

Awo ŵakamuwonanga ŵazamuti: ‘Kasi wali nkhu?’

 8 Wazamuwuluka nga ni loto, ndipo ŵazamumusanga chara,

Wazamuchimbizgika nga ni mboniwoni ya usiku.

 9 Jiso ilo likamuwonapo lizamumuwonaso chara,

Ndipo malo ghake ghazamumulaŵiskaso chara.+

10 Ŵana ŵake ŵazamuŵeya ku ŵakavu,

Ndipo mawoko ghake ghazamuwezga usambazi wake.+

11 Viwangwa vyake vikaŵa vyakuzura na nkhongono zauwukirano,

Kweni zamugona* pasi lumoza na iyo mu fuvu.

12 Usange icho ntchiheni chikunong’omera mu mulomo wake,

Usange wakuchibisa kusi ku lulimi lwake,

13 Usange wakuchisunga kwambura kuchitaya,

Kweni wakuchivuŵata mu mulomo wake,

14 Chakurya chake chisasirenge mwa iyo,

Chiŵenge nga ni poyizoni* wa njoka mukati mwake.

15 Wamira usambazi, kweni wawubokorenge,

Chiuta wawufumiskenge mu nthumbo yake.

16 Wawonkhenge poyizoni wa njoka,

Wakomekenge na mino* gha chipiri.

17 Wawonengeso tumilonga twa maji chara,

Vinkhwawu ivyo mukwenda uchi na chambiko.

18 Wawezgenge katundu wake, kwambura kuryapo.*

Wasangwenge chara na usambazi wakufuma mu malonda ghake.+

19 Pakuti wabwanya na kusida ŵakavu,

Waphanga nyumba iyo wakazenga chara.

20 Kweni waŵavyenge mtende mukati mwake,

Usambazi wake umovwirenge chara kuti wachimbire.

21 Palije icho chakhalako chakuti warye,

Lekani usambazi wake ukhaliskenge chara.

22 Para usambazi wake wafika pa chinyina, wenjerwenge,

Soka lizenge pa iyo na nkhongono zose.

23 Apo wakuzuzga nthumbo yake,

Chiuta wamutumirenge ukali wake wakugolera,

Ulokwerenge pa iyo m’paka mukati mu matumbo ghake.

24 Para wakuchimbira vilwero vyachisulo,

Mivi yakufuma ku uta wamkuŵa yimulasenge.

25 Wakukhura muvi kufuma kumanyuma kwake,

Chilwero chakunyezimira chikufuma mu ndulu yake,

Ndipo wofi ukumuwira.+

26 Mdima ukuru ukulindilira usambazi wake,

Moto wambura kupumbuzilika na munthu umumyangurenge,

Soka likulindilira waliyose uyo wapona mu hema lake.

27 Kuchanya kuvumburenge ubudi wake,

Charu chapasi chimuwukirenge.

28 Vimaji vizamukukura nyumba yake,

Kuzamuŵa vimaji vinandi pa zuŵa la ukali wa Chiuta.

29 Ichi ndicho ntchigaŵa cha munthu muheni chakufuma kwa Chiuta,

Chiharo icho Chiuta wamuŵikira.”

21 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Tegherezgani chomene mazgu ghane,

Lekani ichi chiŵe chipembuzgo chakuti munipe.

 3 Munizomerezge kuti niyowoye,

Para nayowoya, munganigoska.+

 4 Kasi nkhudinginyikira munthu?

Viŵenge nthena, asi mphanyi nakwiya?*

 5 Laŵiskani kwa ine na kuzizwa,

Ŵikani woko linu pa mulomo winu.

 6 Para nkhughanaghanirapo, nkhuhangayika,

Ndipo thupi lane lose likumbwambwantha.

 7 Chifukwa wuli ŵaheni ŵakulutilira kuŵa ŵamoyo,+

Ŵakuchekura na kuŵa ŵasambazi?*+

 8 Ŵana ŵawo ŵakuŵa pamaso pawo nyengo zose,

Ndipo ŵakuwona ŵazukuru ŵawo.

 9 Nyumba zawo ni zakuvikilirika, zambura wofi,+

Ndipo Chiuta wakuŵalanga chara na ndodo yake.

10 Ng’ombe zawo zanalume zikumithiska kwambura kutondeka,

Ng’ombe zawo zanakazi zikubaba ndipo zikuphoroza* chara.

11 Ŵasepuka ŵawo ŵakuchimbira kuwaro nga ni mskambo,

Ndipo ŵana ŵawo ŵakudukaduka.

12 Ŵakwimba kulondezga kang’oma na bango,

Ŵakusekelera chifukwa cha kulira kwa chitoliro.+

13 Ŵakukhorwa na mazuŵa ghawo,

Ndipo ŵakukhilira ku Dindi* mwamtende.*

14 Kweni ŵakuti kwa Chiuta waunenesko, ‘Tileka!

Tikukhumba yayi kumanya nthowa zako.+

15 Kasi Wankhongonozose ni njani kuti timuteŵetere,+

Tisangenge chandulo wuli para tamanyana nayo?’+

16 Kweni nkhumanya kuti ŵalije mazaza pa usambazi wawo.+

Maghanoghano* gha ŵaheni ghali kutali na ine.+

17 Kasi nyali ya ŵaheni yikuzimwika kalinga?+

Soka likuŵawira kalinga?

Ndipo nkhalinga apo Chiuta wakuŵakwiyira na kuŵaparanya?

18 Kasi ŵakuŵa nga ni viswaswa vyakuyegheka na mphepo,

Nga ni mwelero wakuwuluskika na chimphepo?

19 Chilango cha munthu, Chiuta wasungirenge ŵana ŵake.

Kweni Chiuta wangamuwezgera kuti wachimanye.+

20 Mphanyi maso ghake ghawona kuparanyika kwake,

Ndipo mphanyi ndiyo wamwa ukali wa Wankhongonozose.+

21 Kasi wakupwelerako ivyo vikuchitika mu nyumba yake para wafwa,

Usange unandi wa myezi yake wadumulizgika?*+

22 Kasi munthu wangasambizga Chiuta mahara,+

Pakuti iyo ndiyo wakweruzga nanga mbapachanya?+

23 Kweni munthu munyake wakufwa wachali na nkhongono,+

Apo wali pamtende ndiposo wali phee,+

24 Apo vigha* vyake ni vyakuzura na mafuta,

Ndipo viwangwa vyake ni vyankhongono.*

25 Kweni munyake wakufwira mu visuzgo vikuru,

Kwambura kuyezgapo vinthu viwemi.

26 Wose ŵagonenge pasi mu fuvu,+

Ndipo mpholozi ziŵabenekelerenge wose.+

27 Wonani! Nkhumanya makora ivyo mukughanaghana

Na viŵembu ivyo mukughanaghana kunichitira.*+

28 Pakuti mukuti, ‘Kasi nyumba ya munthu wakuchindikika yili nkhu,

Ndipo hema ilo muheni wakakhalangamo lili nkhu?’+

29 Kasi mundaŵafumbe awo ŵakwenda mu nthowa?

Kasi mukusanda mwakupwelelera yayi ivyo ŵawona,*

30 Kuti munthu muheni wakupona pa zuŵa la soka,

Na kuthaskika pa zuŵa la ukali?

31 Ni njani wangamususka pakweru za nthowa yake?

Ndipo ni njani wangamuwezgera pa icho wachita?

32 Para wakuyeghekera ku malaro,

Ŵanthu ŵazamulinda dindi lake.

33 Mabuma gha dongo la ku dambo ghazamuŵa ghakunong’omera kwa iyo,+

Ŵanthu wose ŵakumulondezga,*+

Nga mbanthu ŵambura mapendeko awo ŵali kudangira panthazi pake.

34 Chifukwa wuli mukunisanguluska na mazgu ghambura kwenelera?+

Mazgoro ghinu ghalije fundo yiliyose, kweni upusikizgi pera!”

22 Elifazi+ Mutemani wakazgora kuti:

 2 “Kasi munthu wali na ntchito kwa Chiuta?

Kasi waliyose wamahara wangaŵa wachandulo kwa iyo?+

 3 Kasi Wankhongonozose wakupwelerako kuti ndiwe murunji,

Panji wakusanga chandulo chilichose chifukwa chakuti iwe ukwenda mu nthowa yaurunji?+

 4 Kasi wangakulanga,

Na kukutolera ku cheruzgo chifukwa cha kumopa?

 5 Asi ntchifukwa chakuti uheni wako ngukuru chomene,

Ndipo maubudi ghako ghalije chigoti?+

 6 Pakuti ukupoka chikholi ku ŵabali ŵako kwambura chifukwa,

Ndipo ukuvura ŵanthu malaya ghawo na kuŵaleka nkhule.*+

 7 Uyo wavuka ukumupa chara maji kuti wamwe,

Ndipo uyo wali na njara ukumunora chakurya.+

 8 Charu ntcha munthu wankhongono,+

Ndipo wakutemweka ndiyo wakukhalamo.

 9 Vyokoro ukuviwezga mawoko ghawaka,

Na kudinya mawoko gha ŵana ŵalanda.

10 Lekani vipingo vyakuzingilizga,+

Ndipo chitenthe chakuwira mwamabuchi.

11 Lekani kuli mdima ukuru mwakuti ungawona yayi,

Ndipo maji ghakututuka ghakubenekelera.

12 Asi Chiuta ngwapachanya kuluska kuchanya?

Ndipo wona umo nyenyezi zose ziliri kutali.

13 Kweni iwe ukuti: ‘Kasi Chiuta wakumanyachi chomene?

Kasi wangeruzga mu mdima bii?

14 Mabingu ghamujanda ndipo wakuwona chara,

Apo wakwenda pa mukombero* wa kuchanya.’

15 Kasi iwe wendenge mu nthowa zakale

Izo ŵanthu ŵaheni ŵakendangamo,

16 Ŵanthu awo ŵakakwachapulika* pambere nyengo yawo yindakwane,

Awo lufura* lwawo lukakukurwa na chigumula?*+

17 Iwo ŵakati kwa Chiuta waunenesko: ‘Tilekani!’

Ndiposo ‘Wankhongonozose wangachitachi kwa ise?’

18 Kweni ndiyo wakazuzga vinthu viwemi mu nyumba zawo.

(Kaghanaghaniro kaheni aka kali kutali na ine.)

19 Ŵarunji ŵachiwonenge ichi na kusekelera,

Ŵambura mulandu ŵaŵagoskenge na kuyowoya kuti:

20 ‘Ŵalwani ŵithu ŵaparanyika,

Ndipo moto umyangurenge ivyo vyakhalako kwa iwo.’

21 Umumanye ndipo uŵenge na mtende,

Ndipo vinthu viwemi vizenge kwa iwe.

22 Pokera dango lakufuma mu mulomo wake,

Ndipo mazgu ghake ughasunge mu mtima wako.+

23 Usange ungawelera kwa Wankhongonozose, uwelerengepo.+

Usange ungawuskamo ubendezi mu hema lako,

24 Usange ungataya golide lako mu fuvu

Na kutaya golide la ku Ofiri+ mu malibwe gha mu chinkhwawu,*

25 Mbwenu Wankhongonozose waŵenge golide lako,

Waŵenge siliva lako liwemi chomene.

26 Penepapo ukondwenge na Wankhongonozose,

Ndipo winuskirenge chisko chako kwa Chiuta.

27 Umuŵeyelerenge ndipo iyo wakupulikenge,

Ndipo ufiskenge vilapo vyako.

28 Chilichose icho wadumura kuchita chichitikenge,

Ndipo ungweru uŵalenge mu nthowa yako.

29 Chifukwa ulengeskekenge para ukuyowoya mwakujikuzga,

Kweni iyo waponoskenge wakujiyuyura.

30 Wathaskenge awo mbambura kafukwa,

Ntheura usange mawoko ghako ngakutowa, uthaskikenge nadi.”

23 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Muhanya uno napo nikoserenge kudandawura,*+

Nkhongono zane zamara chifukwa cha kutampha kwane.

 3 Nimanyenge uko ningasanga Chiuta!+

Mphanyi nanguluta ku malo ghake agho wakukhala.+

 4 Mphanyi nanguthura mulandu wane pamaso pake,

Na kuzuzga mulomo wane na fundo za kujivikililira,

 5 Mphanyi nangumanya umo wanizgolerenge,

Na kupulikiska ivyo wayowoyenge kwa ine.

 6 Kasi mphanyi walimbananga nane na nkhongono zake zikuru?

Yayi, kweni mphanyi wanitegherezganga.+

 7 Kwenekura wakunyoloka wangamazga nkhani zake na iyo,

Ndipo Mweruzgi wane wanganipima wambura mulandu kwamuyirayira.

 8 Kweni para naluta kumafumiro gha dazi, iyo kukuŵavya,

Ndipo para nawerako, nkhumusanga yayi,

 9 Para wakugwira ntchito kumazere, nkhumuwona yayi,

Wakulazgira kumalyero, kweni nkhumuwonaso yayi.

10 Kweni wakumanya nthowa iyo natora.+

Para wamara kuniyezga, nifumenge nga ni golide liwemi.+

11 Malundi ghane ghati waka skee kulondezga umo iyo wakudyaka,

Nasunga nthowa yake kwambura kupatukamo.+

12 Nindafumeko ku dango lakufuma pa mulomo wake.

Nasungilira mazgu ghake+ kuluska umo iyo wakukhumbira kwa ine.

13 Para waŵikapo mtima, ni njani wangamukanizga?+

Para wakukhumba kuchita chinthu, wakuchita.+

14 Pakuti wafiskenge vyose ivyo waninozgera,*

Ndipo mu mtima wake muli vinthu vinandi vyantheura.

15 Lekani nkhufipa mtima chifukwa cha iyo,

Para nkhughanaghana vya iyo, wofi wane ukukura.

16 Chiuta walopweska mtima wane,

Ndipo Wankhongonozose wanofya.

17 Kweni mdima uchali undanitondeske kuyowoya,

Nanga ni chisi icho chabenekelera chisko chane.

24 “Chifukwa wuli Wankhongonozose wandateme nyengo?+

Chifukwa wuli awo ŵakumumanya ŵakuliwona chara zuŵa lake?*

 2 Ŵanthu ŵakusezga mphaka,+

Ŵakukhwemera miskambo ku malo ghawo ghakulyeskerako viŵeto.

 3 Ŵakukhwemera kutali mbunda ya ŵana ŵalanda,

Ŵakupoka ng’ombe ya chokoro nga ntchikholi cha ngongoli.+

 4 Ŵakavu ŵakuŵakantchizga kufumamo mu nthowa,

Ŵakusoŵa pakukora ŵa mu charu ŵakubisama iwo.+

 5 Ŵakavu ŵakupenjapenja chakurya nga ni mbunda zamuthengere+ mu mapopa,

Ŵakupenja chakurya cha ŵana ŵawo mu chipalamba.

 6 Ŵakuvuna vyakurya vya viŵeto mu munda waŵene,

Ŵakuvulura mu munda wa mpheska wa munthu muheni.

 7 Usiku wose ŵakukhala nkhule kwambura kuvwara.+

Ŵalije chakudika mu nyengo yakuzizima.

 8 Ŵakuzumbwa* na vula ya mu mapiri,

Ŵakudemelera ku majalawe chifukwa cha kusoŵa kwakubisama.

 9 Ŵakukwachapura mwana mulanda ku bele,+

Ŵakutora vyakuvwara vya ŵakavu kuŵa chikholi cha ngongoli,+

10 Ŵakuŵachichizga kwenda nkhule kwambura chakuvwara,

Ŵakunyamura mphundwe* ya vyakurya na njara.

11 Ŵakugwira ntchito pakati pa mizere yakutchinga vimaji uku zuŵa likotcha,

Ŵakukanda mpheska, kweni ŵakukomwa na nyota.+

12 Awo ŵali pafupi kufwa ŵakulutilira kutampha mu msumba,

Awo ŵapwetekeka chomene ŵakulilira wovwiri,+

Kweni Chiuta wakuwona kuti ntchiwemi waka.*

13 Ŵalipo awo ŵakugalukira ungweru,+

Nthowa zake ŵakuzimanya chara,

Ndipo ŵakwendamo chara mu nthowa zake.

14 Wakukoma ŵanthu wakuwuka ku matandakucha,

Wakukoma ŵakusoŵa pakukora na ŵakavu,+

Ndipo usiku wakuŵa munkhungu.

15 Jiso la muleŵi likulindilira kuti kuzgelere,*+

Wakuti, ‘Palije uyo waniwonenge!’+

Ndipo wakubisa chisko chake.

16 Mu mdima wakuswa nyumba na kunjira,

Namuhanya ŵakujijalira.

Mbalendo ku ungweru.+

17 Pakuti kwa iwo mulenji ukuyana waka na mdima ukuru.

Ŵazgoŵerana na chitenthe cha mdima ukuru.

18 Kweni mwaluŵiro maji ghakuŵakukura.

Chigaŵa chawo cha charu chitembekenge.+

Ŵawelerengeso yayi ku minda yawo ya mpheska.

19 Nga umo chilangalanga na kotcha vikusongonolera chiwuvi,

Ndimo Dindi* likutolera awo ŵananga.+

20 Anyina ŵamuluwenge,* mpholozi zichitenge phwando pa iyo.

Wakumbukikengeso chara.+

Ubendezi uphyokenge nga ni khuni.

21 Wakuyuzga chumba,

Na kutambuzga chokoro.

22 Na nkhongono zake, Chiuta waparanyenge ŵankhongono,

Nangauli ŵangawuka, ŵalije chigomezgo cha umoyo.

23 Chiuta waŵaleka kuti ŵajigomezge na kujivikilira,+

Kweni maso ghake ghali pa chilichose icho ŵakuchita.*+

24 Ŵakukwezgeka kanyengo kachoko waka, mbwenu ŵakuŵakoso chara.+

Ŵakukhizgika+ na kuwunjikika nga ni waliyose,

Ŵakudumulika nga ni mphonje za tirigu.

25 Sono ni njani uyo wangati ndine mutesi

Panji kususka mazgu ghane?”

25 Bilidadi+ Mushuwa wakazgora kuti:

 2 “Kuwusa na nkhongono zakofya ni vyake,

Wakuŵika mtende kuchanya.

 3 Kasi ŵankhondo ŵake ŵangapendeka?

Kasi ni njani uyo ungweru wake ukuleka kumuŵalira?

 4 Ntheura, kasi munthu wangaŵa wuli murunji pamaso pa Chiuta,+

Panji kasi munthu wakubabika na mwanakazi wangaŵa wuli wambura mulandu?*+

 5 Nanga ni mwezi ngwakungweluka yayi

Nyenyezi nazo ni zakutowa yayi mu maso ghake,

 6 Ipo kuli wuli munthu uyo ni mpholozi,

Na mwana wa munthu uyo ni munyoloro!”

26 Yobu wakazgora kuti:

 2 “Wawovwira munthu uyo walije nkhongono!

Waponoska woko ilo lilije nkhongono!+

 3 Wapeleka ulongozgi uwemi chomene kwa munthu uyo walije vinjeru!+

Wavumbura vinjeru vyako vinandi vyakovwira!

 4 Kasi ukuyezga kuyowoya na njani,

Ndipo ni njani uyo wakutuma kuti uyowoye vinthu ivi?*

 5 Ŵakufwa ŵalije nkhongono ndipo ŵakumbwambwantha,

Ŵali pasi chomene kuluska maji na ivyo vikukhalamo.

 6 Dindi* lili mwazi pamaso pa Chiuta,+

Ndipo malo gha pharanyiko* ghakugona kwambura kudika.

 7 Mlengalenga wa kumpoto wawutandazulira pachanya pa malo ghambura kanthu,+

Na kuning’ina* charu chapasi pambura kanthu,

 8 Wakukaka maji mu mabingu ghake,+

Mwakuti mabingu ghakuphulika yayi na uzito wa maji,

 9 Wakubenekelera mpando wake wachifumu,

Wakutandazulira mabingu pachanya pake.+

10 Wakugwara chimzere zingilizge* pachanya pa vimaji,+

Wakuŵika mphaka pakati pa ungweru na mdima.

11 Mizati ya kuchanya yikusunkhunyika,

Yikuzukuma na kuchenya kwake.

12 Wakuvundura nyanja na nkhongono zake,+

Chikoko* chikuru cha mu nyanja wakuchiteketa tuchokotuchoko, chifukwa cha umanyi wake.+

13 Na mvuchi* wake wakupanga mtambo kuŵa mbee,

Kawoko kake kakulasa njoka yakuchimbira.

14 Wona! Utu nthuvigaŵa tuchoko waka twa nthowa zake,+

Tikupulika waka kuphwepwerezga kwake!

Ntheura ni njani wangapulika kududumira kwake kwankhongono?”+

27 Yobu wakalutilira kuyowoya mwantharika, wakati:

 2 “Para Chiuta ngwamoyo nadi, uyo waninora urunji,+

Para Wankhongonozose ngwamoyo nadi, uyo waŵinyiska umoyo wane,+

 3 Nyengo yose iyo mvuchi wane uchali mukati mwane,

Ndipo mzimu wakufuma kwa Chiuta uli mu mphuno zane,+

 4 Milomo yane yiyowoyengepo ubendezi chara,

Nesi lulimi lwane kuyowoya upusikizgi!

 5 Ningayowoyapo napachoko pose chara kuti imwe muli ŵarunji!

Nitayengepo chara kunyoloka kwane m’paka nifwe!+

 6 Urunji wane niwukorenge nganganga ndipo niwutayenge chara.+

Mtima wane unisuskengepo* chara umoyo wane wose.*

 7 Mphanyi mulwani wane waŵa nga ni muheni,

Awo ŵakuniwukira nga mbambura urunji.

 8 Kasi munthu wambura kopa Chiuta* wali na chigomezgo wuli para waparanyika,+

Para Chiuta watora umoyo wake?

 9 Kasi Chiuta wapulikenge kulira kwake,

Para suzgo lamuwira?+

10 Panji kasi wakondwenge na Wankhongonozose?

Kasi wachemenge kwa Chiuta nyengo zose?

11 Nimusambizganinge nkhongono za Chiuta.

Nibisenge chilichose chara chakukhwaskana na Wankhongonozose.

12 Wonani! Usange mose mwawona mboniwoni,

Chifukwa wuli mazgu ghinu ngawakawaka?

13 Ichi ntchigaŵa icho munthu muheni wakupokera kwa Chiuta,+

Ntchiharo icho ŵawusi ŵankhaza ŵakupokera kwa Wankhongonozose.

14 Usange ŵana ŵake ŵandana, ŵawenge na lupanga,+

Ndipo mphapu yake yiŵavyenge chakurya chakukwana.

15 Awo ŵamukhalirapo ŵawundilikenge na nthenda yakofya,

Ndipo vyokoro vyawo viŵalirenge chara.

16 Nanga wangawunjika siliva nga ni fuvu

Na kulundika vyakuvwara viwemi nga ni dongo,

17 Nanga wangaviwunjika,

Munthu murunji ndiyo wazamuvivwara,+

Ndipo ŵambura mulandu ndiwo ŵazamugaŵana siliva lake.

18 Nyumba iyo wazenga njambura kukhora nga ni nyumba ya chidoyo,

Nga ntchisakasa+ chakuzengeka na mulinda.

19 Pakuluta kukagona wazamuŵa musambazi, kweni palije icho wazamuwunjikapo,

Para wakubenura maso ghake, pazamuŵavya kalikose.

20 Wofi ukumuyegha nga ni maji ghakututuka.

Chimphepo chikuluta nayo nausiku.+

21 Mphepo ya kumafumiro gha dazi yimupyepyeturenge na kuluta nayo.

Yikumuphyera kufumapo pa malo ghake.+

22 Yimutimbenge kwambura chitima,+

Apo wakuyezga kuchimbira ku nkhongono yake.+

23 Yikumukuŵira mapi

Na kumulizgira+ kaluvi kufuma ku malo ghake.*

28 “Pali malo ghakujimapo siliva

Na malo gha golide ilo ŵakwenga,+

 2 Chisulo chikutoleka mu dongo

Ndipo mkuŵa ukusongonoleka* ku malibwe.+

 3 Munthu wakuthereska mdima,

Wakupenja kosekose mu chisi na mu mdima,

Kupenja malibwe.

 4 Wakujima mugodi kutali na uko ŵanthu ŵakukhala,

Ku malo ghakuluwika, kutali na uko ŵanthu ŵakwenda,

Ŵanthu ŵanyake ŵakunjira pasi na kulendera* waka.

 5 Chakurya chikumera pachanya pa charu,

Kweni kusi kwake nkhwakusakazika nga ni para kwanangika na moto.

 6 Mu malibwe muli safiro,

Ndipo mu fuvu muli golide.

 7 Nthowa iyi chiyuni chakurya nyama chikuyimanya yayi.

Jiso la kamukuŵezi* lindayiwonepo.

 8 Vikoko vikuruvikuru vindakandemo,

Mwana wa nkhalamu wandayendemo.

 9 Munthu wakutimba jalawe linonono na woko lake,

Wakugadabura mapiri kufuma apo ghakhala.

10 Wakujura migelo+ ya maji mu jalawe.

Maso ghake ghakuwona chinthu chilichose chakuzirwa.

11 Wakujara uko kukwambira milonga,

Na kwiza navyo pakweru ivyo vikaŵa vyakubisika.

12 Kweni kasi vinjeru vingasangika nkhu,+

Ndipo kasi mahara ghakufuma nkhu?+

13 Palije munthu wakumanya kuzirwa kwake,+

Ndipo vingasangika chara mu charu cha ŵamoyo.

14 Ndimba ya maji yikuti, ‘Vili mwa ine yayi!’

Ndipo nyanja yikuti, ‘Vili na ine yayi!’+

15 Vingagulika yayi na golide liwemi,

Nesi kupima siliva na kusinthiska na ivyo.+

16 Vingagulika yayi na golide la ku Ofiri,+

Panji na malibwe gha onike na safiro agho ghakusangika bweka yayi.

17 Golide na gilasi vingayana navyo yayi,

Ndipo vingasinthiskika yayi na chiŵiya cha golide liwemi.*+

18 Malibwe gha korali na kurusitalo ghangaforako yayi kwa ivyo,+

Chifukwa thumba lakuzura na vinjeru ndakuzirwa chomene kuluska thumba lakuzura na ngale.

19 Malibwe gha topazi+ gha ku Kushi ghangayana navyo yayi,

Vingagulikaso yayi na golide liwemi.

20 Kweni kasi vinjeru vikufuma nkhu,

Ndipo kasi mahara ghakufuma nkhu?+

21 Vyabenekelereka ku maso gha chamoyo chilichose,+

Na kubisika ku viyuni vyamudera.

22 Pharanyiko na nyifwa vikuti:

‘Makutu ghithu ghapulika waka lumbiri lwake.’

23 Chiuta wakumanya nthowa yakuvisangira,

Ndiyo pera wakumanya uko vikukhala.+

24 Pakuti wakulaŵiska ku vigoti vya charu chapasi,

Ndipo wakuwona chilichose icho chili kusi ku mtambo.+

25 Apo wakaŵika nkhongono* ya mphepo,+

Na kupima maji,+

26 Apo wakapeleka dango ku vula,+

Na kupangira nthowa bingu la ŵaleza,+

27 Ndipo wakawona vinjeru na kuvilongosora,

Wakaviŵika na kuviyezga.

28 Ndipo wakati kwa munthu:

‘Wona! Kopa Yehova ndivyo ni vinjeru,+

Ndipo kugega viheni ndigho ni mahara.’”+

29 Yobu wakalutilira kuyowoya mwantharika, wakati:

 2 “Nkhudokera kuti mphanyi nanguŵa mu myezi iyo yajumpha,

Mu mazuŵa agho Chiuta wakaŵa mulinda wane,

 3 Apo wakaŵaliskanga nyali yake pa mutu wane,

Apo nkhendanga mu mdima ndipo ungweru wake ukaniŵaliranga,+

 4 Apo nkhaŵa mu* uwukirano wane,

Apo Chiuta wakaŵa mubwezi wane wapamtima ndipo wakaŵa mu hema lane,+

 5 Apo Wankhongonozose wakaŵa kuti wachali nane,

Apo ŵana* ŵane ŵakanizingilizganga,

 6 Apo malundi ghane ghakagezanga mu chambiko,

Ndipo majalawe ghakanipunguliranga tumilonga twa mafuta.+

 7 Apo nkhalutanga ku chipata cha msumba+

Na kukhala mu luŵaza lwa msumba,+

 8 Ŵanyamata ŵakaniwonanga na kusezgekera kumphepete,*

Nanga ŵangaŵa ŵalara ŵakawukanga na kwimilira.+

 9 Ŵakaronga ŵakalekanga kuyowoya.

Ŵakaŵikanga woko lawo pa mulomo wawo.

10 Mazgu gha ŵakumanyikwa ghakapulikikwanga yayi.

Malulimi ghawo ghakademelera ku chavu chawo.

11 Waliyose uyo wakanipulikanga wakayowoyanga viwemi vya ine,

Ndipo awo ŵakaniwonanga ŵanganikhalira ukaboni.

12 Pakuti nkhathaskanga mukavu uyo wakaliliranga wovwiri,+

Pamoza na mwana mulanda na waliyose uyo wakaŵavya movwiri.+

13 Munthu uyo wakaŵa pafupi kuparanyika wakanitumbikanga,+

Ndipo mtima wa chokoro nkhawukondweskanga.+

14 Nkhavwara urunji nga ntchakuvwara chane.

Urunji wane ukaŵa nga ni munjilira* na nduŵira.

15 Nkhaŵa jiso ku ŵachibulumutira

Na lundi ku ŵakupendera.

16 Nkhaŵa dada wa ŵakavu,+

Nkhapejerezganga mulandu wa awo nkhaŵamanyanga yayi.+

17 Nkhaphyoranga miskati ya wakwananga,+

Na kupokeska nyama ku jino lake.

18 Nkhatemwanga kuyowoya kuti, ‘Nifwirenge mu nyumba yane,*+

Ndipo mazuŵa ghane ghaŵenge ghanandi nga ni mchenga.

19 Misisi yane yithazirenge mu maji,

Ndipo jumi likhalenge usiku wose pa minthavi yane.

20 Uchindami wane ukuŵa uphya nyengo zose,

Uta uwo uli mu woko lane ulutilirenge kulasa.’

21 Ŵanthu ŵakategherezganga mwakunweka,

Ŵakakhalanga chete kulindilira ulongozgi kwa ine.+

22 Para namara kuyowoya, ŵakaŵavyanga chakuyowoya,

Mazgu ghane ghakanjiranga makora* mu makutu ghawo.

23 Ŵakanilindiliranga nga ŵakulindilira vula,

Ŵakayasamanga mulomo wawo pwankhu nga ŵakukhazga vula ya chizimwaluphya.+

24 Para nkhaŵamwemweteleranga, ŵakagomezganga yayi,

Kuŵala kwa chisko chane kukaŵakhozganga.*

25 Pakuŵa mulongozgi wawo nkhaŵapanga ulongozgi,

Ndipo nkhakhalanga nga ni themba pakati pa ŵankhondo ŵake,+

Nga ni munthu uyo wakusanguluska ŵakulira.+

30 “Ŵanthu awo mbana kwa ine,+

Sono ŵakuniseka,

Awo awiskewo mphanyi nkhakana

Kuŵaŵika pamoza na ntcheŵe zakulinda mskambo wane.

 2 Kasi nkhongono za mawoko ghawo zikaŵa na ntchito wuli kwa ine?

Nkhongono zawo zamara.

 3 Ŵakhala viwangwa pera chifukwa cha kusoŵerwa kweniso njara,

Ŵakumemena charu chakomira,

Icho chili kunangika kale na kuparanyika.

 4 Ŵakuwunjika vivwati vyamchere vyamuthondo,

Chakurya chawo ni msisi wa makuni gha msankhanya.

 5 Ŵakuchimbizgika mu chikaya,+

Ŵanthu ŵakuŵahoya nga ni munkhungu.

 6 Ŵakukhala mu vinkhwawu vyakupondomoka chomene,

Mu makululu pasi na mu majalawe.

 7 Ŵakukolomoka mu vivwati

Ndipo ŵakudukumara pamoza pakati pa nkhunga.

 8 Nga mbana ŵa vindere na ŵanthu ŵambura mazina,

Ŵachimbizgika* mu charu.

 9 Kweni sono ŵakunigoska nanga ni mu sumu zawo,+

Nazgoka chakuhoyeka kwa iwo.+

10 Ŵakuseluka nane ndipo ŵakukhala patali na ine.+

Ŵakukaŵa yayi kunifunyira mata kumaso.+

11 Chifukwa chakuti Chiuta wanipoka vilwero* na kuniyuyura,

Ŵakunichitira viheni kwambura kukolako.*

12 Ku woko lane lamalyero ŵakuwuka nga ni wumba wa chivulupi.

Ŵakuniskera,

Na kuŵika vyakujandizga vyakupweteka mu nthowa yane.

13 Ŵananga nthowa zane,

Na kusazgirako soka lane,+

Kwambura munthu wakuŵakanizga.*

14 Ŵakwiza nga ŵapolota pa mwanya* usani wa pa chiwumba.

Ŵakukunkhura mukati mu pharanyiko.

15 Vyakofya vyanihangayiska,

Ntchindi zane zachimbizgika nga ni mphepo,

Ndipo chiponosko chane chamara nga ni bingu.

16 Sono umoyo wane ukukamuka mwa ine,+

Mazuŵa gha suzgo+ ghanikora.

17 Nausiku viwangwa vyane vikumwantha,*+

Ulwilwi wakumemena ukuleka chara.+

18 Chakuvwara chane chanangika na nkhongono yikuru.*

Chikunifyenya ku singo nga ni kolara wa chakuvwara chane.

19 Chiuta waniponya mu mathakalimbwa,

Nazgoka fuvu na vyoto.

20 Nkhulilira kwa imwe kuti munovwire, kweni mukunizgora chara.+

Nkhwimilira, kweni mukunilaŵiska waka.

21 Mwazgoka wankhaza kwa ine.+

Mukunitimba na woko linu lankhongono chomene.

22 Mukunikwezgera muchanya na kuniyegha na mphepo.

Ndipo mukuniputiska uku na uku na chimphepo.*

23 Pakuti nkhumanya kuti munitolerenge ku nyifwa,

Ku nyumba iyo ŵamoyo wose ŵamukumana.

24 Kweni palije uyo wangatimba munthu wakuphyoka,+

Apo wakulira kuti wawovwirike pa nyengo ya soka.

25 Kasi nkhaŵaliliranga chara awo ŵakaŵa mu suzgo?

Kasi ŵakavu nkhaŵachitiranga chitima chara?+

26 Nangauli nkhalindiliranga viwemi, kweni kukiza viheni.

Nkhakhazganga ungweru, kweni kukiza mdima.

27 Kubwata mukati mwane kukaleka chara.

Mazuŵa gha suzgo ghakimikana nane.

28 Nkhwenda wachitima,+ kulije ungweru.

Mu ungano, nkhuwuka na kulilira wovwiri.

29 Nazgoka mubali wa ŵakambwe,

Ndipo ŵana ŵasungwana ŵa nthiŵatiŵa ndiwo mbanyane.+

30 Thupi lane labinkha bii na kuyoyoka.+

Viwangwa vyane vikotcha na chithukivu.

31 Bango wane wazgoka waka wakutengelera,

Ndipo toliro wane wazgoka waka wakulilira.

31 “Nachita phangano na maso ghane.+

Kasi ningalaŵiskirachi mwali na khumbiro liheni?+

 2 Kasi Chiuta kuchanya wanipenge vichi kuŵa chigaŵa chane,

Kasi Wankhongonozose kuchanya wanipenge vichi kuŵa chiharo chane?

 3 Asi pharanyiko likulindilira wakwananga,

Ndipo soka likulindilira awo ŵakupweteka ŵanyawo?+

 4 Asi iyo wakulaŵiska nthowa zane+

Na kupenda mendero ghane ghose?

 5 Kasi nili kwendapo mu utesi?

Kasi lundi lane lachimbilira ku upusikizgi?+

 6 Chiuta wanipime pa sikelo zaunenesko,+

Ndipo wamanyenge kugomezgeka kwane.+

 7 Usange malundi ghane ghapatukamo mu nthowa,+

Panji mtima wane walondezga maso ghane,+

Panji mawoko ghane ghafipiskika,

 8 Mbwenu niseŵe mbuto, munyake warye,+

Ivyo napanda vizgulike.*

 9 Usange mtima wane wanyengeka na mwanakazi+

Ndipo nakhazga pa mulyango+ wa mzengezgani wane,

10 Mbwenu muwoli wane wasilire* tirigu mwanalume munyake,

Ndipo ŵanalume ŵanyake ŵagone nayo.*+

11 Pakuti iyi yingaŵa nkharo yakulengeska,

Ŵeruzgi ŵangakhumbikwira kupeleka chilango chifukwa cha ubudi uwu.+

12 Ungaŵa moto uwo unganyeska na kuparanya,+

Ungamyangura nanga ni misisi ya* mbuto zane zose.

13 Usange nkhakananga kulongora urunji kwa muteŵeti wane mwanalume panji mwanakazi

Apo ŵakaŵa nane na mulandu,

14 Kasi ningachitachi para Chiuta wimikana nane?

Kasi ningazgora vichi para wakunifumba kuti nipatawure?+

15 Asi uyo wakapanga ine mu nthumbo ndiyo wakapangaso na iwo?+

Asi njumoza pera uyo wakatiwumba pambere tindababike?*+

16 Usange nkhakananga kupa ŵakavu icho ŵakakhumbanga,+

Panji kuchitiska chitima maso gha chokoro,*+

17 Usange chakurya chane nkharyanga nekha,

Kwambura kugaŵirako ŵana ŵalanda,+

18 (Pakuti kwamba pa uwukirano wane, nkhaleranga mulanda nga ndine wiske,

Ndipo nkhaŵa mulongozgi wa chokoro kwamba pa wanichi wane.*)

19 Usange nawona munthu wakufwa na mphepo chifukwa cha kusoŵa chakuvwara,

Panji munthu mukavu uyo walije chakudika,+

20 Usange wakaleka* kunitumbika,+

Apo wakathukiranga na chakudika cha weya wa mberere zane,

21 Usange nkhawuska woko lane kutimba mulanda,+

Apo wakakhumbanga kuti nimovwire pa chipata cha msumba.*+

22 Mbwenu woko lane lipanthukeko ku chiŵegha chane,

Ndipo woko lane liphyoke pa kasukusuku.*

23 Chifukwa nkhatenthemanga soka lakufuma kwa Chiuta,

Nkhatondekanga kwima pamaso pa ukuru wake.

24 Usange nkhathembanga golide,

Panji kuyowoya ku golide liwemi kuti, ‘Ndiwe chivikiliro chane!’+

25 Usange nkhasanganga chimwemwe mu usambazi wane ukuru,+

Chifukwa cha katundu munandi uyo nkhasanga,+

26 Usange nkhawonanga zuŵa likuŵala,

Panji mwezi ukwenda mu uchindami wake,+

27 Ndipo mtima wane ukanyengeka muchibisibisi,

Ndipo mulomo wane ukafyofyontha woko lane kuvisopa,+

28 Mbwenu uwu ungaŵa ubudi wakwenelera chilango kufuma ku ŵeruzgi,

Pakuti mphanyi nkhaŵa kuti namukana Chiuta waunenesko wakuchanya.

29 Kasi nili kusekelerapo chifukwa chakuti mulwani wane waparanyika,+

Panji kujitukumura chifukwa chakuti viheni vyamuwira?

30 Nkhazomerezgapo chara kuti mulomo wane unange+

Pakumutemba kuti wafwe.

31 Asi ŵanalume ŵa mu hema lane ŵakatenge,

‘Ni njani uyo wangasanga munthu uyo wandakhute chakurya chake?’*+

32 Palije mulendo uyo wali kugonapo kuwaro,+

Awo ŵakwenda mu nthowa nkhaŵajuliranga milyango yane.

33 Kasi nili kuyezgapo kubenekelera kwananga kwane nga umo ŵanthu ŵanyake ŵakuchitira,+

Kubisa ubudi wane mu thumba la chakuvwara chane?

34 Kasi nili kopapo ivyo mzinda wa ŵanthu ungachita,

Panji kopa kunyozeka na mbumba zinyake,

Mwakuti nkhakhala chete na kopa kufumira kuwaro?

35 Okwe! Mphanyi munyake wanipulika!+

Natenge nisayinenge zina lane pa ivyo nayowoya.

Lekani Wankhongonozose wanizgore!+

Mphanyi uyo wakunitundura wakalemba chikalata cha mulandu wane!

36 Mphanyi nanguyegha pa chiŵegha chane,

Ndipo mphanyi nanguchizinga ku mutu wane nga ni mphumphu.

37 Mphanyi nangumulongosolera mendero ghane ghose,

Nga ni karonga, mphanyi nangufika kwa iyo na chigomezgo chose.

38 Usange charu chane chikunililira,

Na vinkhwawu vyake vikulilira pamoza,

39 Usange narya chipambi chake kwambura kulipira,+

Panji usange ŵenecho ŵakudandawura chifukwa cha ine,+

40 Mbwenu mu munda wane mumere minga m’malo mwa tirigu,

Na thondo lakununkha m’malo mwa balere.”

Mazgu gha Yobu ghamalira penepapa.

32 Ntheura ŵanalume ŵatatu aŵa ŵakaleka kumuzgora Yobu, chifukwa iyo wakakosera kuti ni murunji.*+ 2 Kweni Elihu, mwana wa Barakeli Mubuzi+ wa mbumba ya Ramu, wakakwiya chomene. Ukali wake ukagolera pa Yobu chifukwa wakajizgora yekha murunji m’malo mwa Chiuta.+ 3 Wakakwiyiraso chomene ŵanyake ŵa Yobu ŵatatu ŵara chifukwa ŵakatondeka kusanga zgoro, kweni ŵakanenanga Chiuta kuti ni muheni.+ 4 Elihu wakalindiliranga kuti wazgore Yobu, chifukwa iwo ŵakaŵa ŵalara kuluska iyo.+ 5 Elihu wakati wawona kuti ŵanalume ŵatatu ŵara ŵalije chakuzgora, ukali wake ukagolera. 6 Ntheura Elihu mwana wa Barakeli Mubuzi wakamba kuyowoya kuti:

“Nili mwana muchoko,

Imwe muli ŵalara,+

Ntheura nangumuchindikani, nangukhala chete,+

Nanguyezga na pachoko chara kumuphalirani ivyo nkhumanya.

 7 Nanguti, ‘Lekani mazuŵa ghayowoye,

Ndipo lekani vyaka vinandi vipharazge vinjeru.’

 8 Kweni mzimu uwo uli mu ŵanthu,

Mvuchi wa Wankhongonozose, ndiwo ukuŵawovwira kupulikiska tunthu.+

 9 Ulara pawekha ukupanga* munthu kuŵa wavinjeru yayi,

Ndipo mbachekuru pera chara awo ŵakumanya icho ntchakwenelera.+

10 Ntheura nkhuti, ‘Tegherezgani kwa ine,

Ndipo nane nimuphaliraninge ivyo nkhumanya.’

11 Wonani! Nalindiliranga mazgu ghinu,

Nategherezganga fundo zinu,+

Apo mwapenjanga vyakuti muyowoye.+

12 Namutegherezganinge chomene,

Kweni panguŵavya waliyose wa imwe uyo wangupanikizgira Yobu kuti ngwakwananga,*

Panji kumuzgora pa ivyo wayowoyanga.

13 Ntheura lekani kuyowoya kuti, ‘Tasanga vinjeru.

Chiuta ndiyo wakumususka, munthu chara.’

14 Mazgu ghake ghanguŵa ghakwimikana na ine chara,

Ntheura kuti nimuzgorenge kuyana na mazgu ghinu chara.

15 Iwo ŵachita wofi, mazgoro ghaŵamalira.

Ŵalije chakuti ŵangayowoyaso.

16 Nalindilira, kweni ŵaleka kuyowoya.

Ŵimilira waka apo, ŵakuzgoraso chara.

17 Ntheura nane nizgorenge,

Nane niyowoyenge ivyo nkhumanya,

18 Pakuti nili na mazgu ghanandi,

Mzimu uwo uli mwa ine ukunichichizga.

19 Mukati mwane muli nga ni vinyo ilo lilije pakufumira,

Nga ni thumba liphya la vinyo ilo lili pafupi kuphumuka.+

20 Nilekani niyowoye kuti nitune!

Nijurenge milomo yane na kuzgora.

21 Nitemwerenge waliyose chara,+

Nesi kumyamyatika* munthu waliyose,*

22 Pakuti nkhumanya chara kumyamyatika munthu,

Usange ningachita nthena, Mlengi wanganiparanya luŵiro.

33 “Kweni sono, a Yobu, naŵeya, pulikani mazgu ghane,

Tegherezgani vyose ivyo nkhuyowoya.

 2 Wonani! Nijurenge mulomo wane,

Lulimi lwane luyowoyenge.

 3 Mazgu ghane ghakupharazga kunyoloka kwa mtima wane,+

Ndipo milomo yane yikuyowoya mwaunenesko ivyo nkhumanya.

 4 Mzimu wa Chiuta ndiwo ukanipanga,+

Ndipo mvuchi wa Wankhongonozose ukanipa umoyo.+

 5 Nizgorani usange mungafiska,

Yowoyani fundo zinu pamaso pane, nozgekani.

 6 Wonani! Nili nga ndimwe pamaso pa Chiuta waunenesko,

Naneso nkhawumbika kufuma ku dongo.+

 7 Ntheura mungatenthemanga chifukwa cha kopa ine chara,

Ndipo mungafyenyekanga chifukwa cha ine chara.

 8 Kweni mwayowoya mu makutu ghane,

Enya, napulikanga mazgu agha, apo mwatenge:

 9 ‘Nili mutuŵa, wambura kwananga,+

Ndine wakutowa, wambura ubudi.+

10 Kweni Chiuta wakusanga vifukwa vyakunisuskira,

Wakuniwona kuŵa mulwani wake.+

11 Wakuŵika malundi ghane mu magwedi,*

Wakulaŵisiska mendero ghane ghose.’+

12 Kweni mukuneneska chara pakuyowoya nthena, ntheura nimuzgoraninge kuti:

Chiuta ni mukuru chomene kuluska munthu.+

13 Chifukwa wuli mukudandawura nayo?+

Kasi ntchifukwa chakuti wakamuzgorani yayi mazgu ghinu ghose?+

14 Pakuti Chiuta wakuyowoya kamoza panji kaŵiri,

Kweni palije uyo wakutegherezga,

15 Mu loto, mboniwoni ya usiku,+

Apo tulo tuzito tukuwira ŵanthu,

Para ŵakugona pa mabedi ghawo.

16 Ndipo wakujura makutu ghawo,+

Na kuŵika* chisambizgo chake pa iwo,

17 Kuti wawezge munthu ku kwananga,+

Na kuvikilira munthu ku kujikuzga.+

18 Chiuta wakuwezga umoyo wa munthu kuti uleke kuya ku khululu,*+

Kuti umoyo wake uleke kuparanyika na lupanga.*

19 Munthu wakuchenyeka na vyakuŵinya pa bedi lake,

Kweniso na kumwantha kwambura kuleka mu viwangwa vyake,

20 Mwakuti umoyo wake ukuseluka na chingwa,

Ndipo wakukana na chakurya chiwemi wuwo.+

21 Thupi lake lamara, likuwonekaso yayi,

Ndipo viwangwa vyake ivyo vikaŵa vyakubisika sono vili pakwerukweru.

22 Umoyo wake ukusendelera ku khululu,*

Umoyo wake ukusendelera kwa awo ŵakumuchemera nyifwa.

23 Usange pali thenga lake,*

Muyowoyeri yumoza pa ŵayowoyeri 1,000,

Kuti waphalire munthu icho ntchakunyoloka,

24 Chiuta wakumulongora lusungu, wakuti:

‘Muthaskani kuti waleke kukhilira ku khululu!*+

Nasanga chiwombolero!+

25 Thupi lake liŵe lakunyilirika kuluska la uwukirano wake,+

Wawelere ku mazuŵa gha uwukirano wake apo wakaŵa wankhongono.’+

26 Waŵeyelerenge Chiuta,+ ndipo wamuzomerenge,

Wawonenge chisko chake na chimwemwe chikuru,

Chiuta wawezgerengepo urunji wake kwa munthu.

27 Munthu yura waphalirenge* ŵanthu kuti,

‘Nananga+ ndipo nabendezga icho ntchakunyoloka,

Kweni nindapokere icho nkhwenera kupokera.*

28 Wawombora umoyo wane kuti uleke kunjira mu khululu,*+

Ndipo umoyo wane uwonenge ungweru.’

29 Enya, Chiuta wakuchita vinthu vyose ivi,

Wakuchitira munthu kaŵiri panji katatu,

30 Kuti wamuwezgeko ku khululu,*

Mwakuti wangweluskike na ungweru wa umoyo.+

31 Tegherezgani, a Yobu! Pulikizgani kwa ine!

Khalani chete, lekani niyowoye.

32 Usange muli na chakuyowoya, nizgorani.

Yowoyani, pakuti nkhukhumba kulongora kuti muli ŵakunyoloka.

33 Usange mulije chakuyowoya, tegherezgani kwa ine,

Khalani chete, ndipo nimusambizganinge vinjeru.”

34 Ntheura Elihu wakalutilira kuzgora, wakati:

 2 “Pulikani mazgu ghane, imwe ŵavinjeru,

Nipulikani, imwe mukumanya vinandi.

 3 Pakuti khutu likuyezga mazgu,

Nga umo lulimi lukuchetera chakurya.

 4 Tiyeni tisande tekha icho ntchakunyoloka,

Tiyeni tidumure pakati pithu icho ntchiwemi.

 5 Pakuti Yobu wati, ‘Ndine murunji,+

Kweni Chiuta waninora urunji.+

 6 Kasi ningateta umo cheruzgo chane chikwenera kuŵira?

Chilonda chane ntchambura kupora nangauli nindanange.’+

 7 Kasi ni munthu nju wakuyana na Yobu,

Mweneuyo wakumwa muyuyuro nga ni maji?

 8 Wakwendezgana na ŵakuchita viheni,

Ndipo wakuchezga na ŵanthu ŵaheni.+

 9 Pakuti wati, ‘Munthu wakusanga chandulo chara

Para wakuyezga kukondweska Chiuta.’+

10 Ntheura nipulikani, imwe ŵanthu ŵakumanya tunthu:

Chiuta waunenesko wangachita uheni chara,+

Wankhongonozose wangachita kwananga chara!+

11 Pakuti wakupeleka njombe kwa munthu kuyana na milimo yake,+

Na kumuwezgera kuyana na nthowa zake.

12 Enya nadi, Chiuta wangachita uheni chara,+

Wankhongonozose wakubendezga urunji chara.+

13 Ni njani uyo wakamuŵika kuti walaŵilirenge charu chapasi,

Ni njani uyo wakamupa mazaza pa charu chose?

14 Chiuta waŵenge kuti wakuŵika maghanoghano* ghake pa ŵanthu,

Waŵenge kuti wakuwunjika mzimu na mvuchi wawo kwa iyo,+

15 Mphanyi ŵanthu wose ŵaparanyikira lumoza,

Mphanyi ŵanthu wose ŵawelera ku fuvu.+

16 Ntheura usange ndimwe ŵakumanya tunthu, pulikizgani ichi,

Tegherezgani chomene icho nkhuyowoya.

17 Kasi uyo wakutinkha urunji wangawusa,

Panji mungasuska wankhongono uyo ni murunji?

18 Kasi mungaphalira themba kuti, ‘Ndiwe wawakawaka’?

Panji kuphalira ŵakuchindikika kuti, ‘Ndimwe ŵaheni’?+

19 Pali Yumoza uyo wakutemwera ŵakaronga chara,

Uyo wakupatura chara pakati pa ŵasambazi na ŵakavu,+

Chifukwa wose ni mulimo wa mawoko ghake.+

20 Pakati pa usiku+ ŵangafwa mwamabuchi,+

Ŵakuphupa chomene na kufwa,

Nanga mbankhongono ŵakufumiskikapo, kweni na mawoko gha munthu chara.+

21 Pakuti maso gha Chiuta ghali pa nthowa za munthu,+

Wakuwona mendero ghake ghose.

22 Kulije mdima panji chisi chikuru

Uko ŵaheni ŵangabisamako.+

23 Chifukwa Chiuta wandamutemere nyengo munthu waliyose

Yakuti wawonekere panthazi pake na kweruzgika.

24 Wakuphyora ŵankhongono kwambura kufumbilira,

Na kwimika ŵanyake mu malo ghawo.+

25 Pakuti wakumanya ivyo ŵakuchita,+

Wakuŵagodobora mu usiku, ndipo ŵakudinyika.+

26 Wakuŵatimba chifukwa cha uheni wawo,

Wakuŵatimbira pa malo agho wose ŵangawona,+

27 Chifukwa ŵaleka kumulondezga,+

Ndipo ŵakuŵikako mahara chara ku nthowa zake.+

28 Ŵakuchitiska ŵakavu kuti ŵamulilire,

Mwakuti wakupulika kulira kwa awo ŵakuyuzgika.+

29 Para Chiuta wakhala chete, ni njani wangamususka?

Para wabisa chisko chake, ni njani wangamuwona?

Vikuyana waka, kwali wabise chisko chake ku mtundu panji ku munthu payekha,

30 Kuti munthu wambura kopa Chiuta* waleke kuwusa,+

Panji kuthya ŵanthu vipingo.

31 Kasi munthu wangayowoya kwa Chiuta kuti,

‘Nalangika nangauli nindanange chilichose,+

32 Nisambizgani icho natondeka kuchiwona,

Usange nananga chinthu chinyake, nizamuwerezgaso chara’?

33 Kasi wamupani njombe pa mazgu ghinu uku mwakana cheruzgo chake?

Musankhe mwekha, ine chara.

Ntheura niphalirani icho mukuchimanya makora.

34 Ŵanthu ŵakumanya tunthu ŵayowoyenge kwa ine,

Wavinjeru yose uyo wakunipulika,

35 ‘Yobu wakuyowoya kwambura kumanya,+

Ndipo mazgu ghake ngambura mahara.’

36 Yobu wayezgeke* mwakukwana

Chifukwa mazgoro ghake ghakuyana na gha ŵanthu ŵaheni.

37 Pa kwananga kwake wakusazgapo chigaluka,+

Wakukuŵa mapi pamaso pithu mwachigong’oska,

Ndipo wakwandaniska mazgu ghake kwimikana na Chiuta waunenesko.”+

35 Elihu wakalutilira kuzgora, wakati:

 2 “Kasi mwakhorwa nadi kuti mukuneneska, apo mukuyowoya kuti,

‘Nili murunji kuluska Chiuta’?+

 3 Pakuti mukuti, ‘Vili na ntchito wuli kwa iwe?*

Kwali nkhwananga kwali yayi, chandulo chake ni vichi?’+

 4 Nimuzgoraninge

Pamoza na ŵanyinu+ awo muli nawo.

 5 Laŵiskani kuchanya na kuwona,

Wonani mabingu+ agho ghali kuchanya kwinu.

 6 Usange mwananga, kasi mukumupweteka wuli?+

Usange kwananga kwinu kwandana, kasi mukumuchitira vichi?+

 7 Usange muli ŵarunji, kasi mukumupa vichi,

Kasi wakupokera vichi kufuma kwa imwe?+

 8 Uheni winu ukukhwaska waka munthu nga ndimwe,

Ndipo urunji winu ukukhwaska waka mwana wa munthu.

 9 Ŵanthu ŵakulira para ŵakusuzgika chomene,

Ŵakulira kuti ŵathaskike ku woko la ŵankhongono.+

10 Kweni palije uyo wakuti, ‘Kasi Chiuta, Mlengi wane Mukuru+ wali nkhu,

Uyo wakupangiska sumu kuti ziyimbikenge usiku?’+

11 Wakutisambizga+ vinandi kuluska vikoko vya pa charu chapasi,+

Ndipo wakutipa vinjeru vinandi kuluska viyuni vyamudera.

12 Ŵanthu ŵakulira, kweni wakuzgora chara,+

Chifukwa cha kujikuzga kwa ŵaheni.+

13 Nadi pano, Chiuta wakupulika yayi kulira kwawaka,*+

Wankhongonozose wakupwelelerako chara kulira kwantheura.

14 Ipo kuli wuli usange mukudandawura kuti mukumuwona yayi!+

Mulandu winu uli pamaso pake, ntheura mumukhazgenge chomene.+

15 Pakuti wandamweruzgani mu ukali wake,

Nesi kuŵikako mahara ku phyumphyu* linu.+

16 A Yobu ŵakujura mulomo wawo pawaka,

Ŵakuyowoya tunandinandi kwambura kumanya.”+

36 Elihu wakalutizga kuti:

 2 “Muzikire nane pachoko waka apo nkhulongosora,

Pakuti nichali na mazgu ghakuti niyowoye m’malo mwa Chiuta.

 3 Niyowoyenge vyose ivyo nkhumanya,

Nipharazgenge kuti Mlengi wane ndiyo ni murunji.+

 4 Nadi, mazgu ghane ngautesi chara,

Uyo wakumanya vyose+ wali pano panthazi pinu.

 5 Enya, Chiuta ngwankhongono+ ndipo wakukana munthu chara,

Wali na nkhongono zikuru zakupulikiskira vinthu,

 6 Iyo wasungilirenge chara umoyo wa ŵaheni,+

Kweni wakuchitira urunji ŵakusuzgika.+

 7 Wakuwuskapo chara maso ghake pa ŵarunji,+

Wakuŵaŵika pa vitengo pamoza na mathemba,*+ ndipo ŵakukwezgeka kwamuyirayira.

 8 Kweni usange ŵakakika na maunyoro,

Na kukoleka mu vingwe vya masuzgo,

 9 Wakuŵavumbulira ivyo ŵachita,

Kwananga kwawo uko ŵachita chifukwa cha kujikuzga kwawo.

10 Wakujura makutu ghawo kuti ŵasambizgike,

Na kuŵaphalira kuti ŵawereko ku kwananga.+

11 Usange ŵapulikira na kumuteŵetera,

Ŵamalizgenge mazuŵa ghawo mu usambazi,

Ndipo vyaka vyawo viŵenge vyakukondweska.+

12 Kweni usange ŵapulikira chara, ŵamalenge na lupanga,*+

Na kufwa kwambura kumanya kanthu.

13 Awo ŵali na mtima wambura kopa Chiuta* ŵaŵenge na chigwinini.

Ŵakulilira wovwiri chara nanga ni para waŵakaka.

14 Ŵakufwa ŵachali ŵawukirano,+

Ŵakumalira umoyo wawo pakati pa mahule ghanalume gha pa tempile.+

15 Kweni Chiuta wakuthaska ŵakusuzgika mu masuzgo ghawo,

Para ŵakuyuzgika wakuŵajura makutu.

16 Wakumufumiskani mu suzgo,+

Na kumuŵikani pa malo ghasani, ghambura chakufinyilizga,+

Na kumupembuzgani na chakurya chiwemi mu mathebulu ghinu.+

17 Ndipo muzamukhorwa na kweruzgika kwa ŵaheni,+

Para cheruzgo chapelekeka ndipo urunji wawoneka.

18 Kweni chenjerani kuti ukali uleke kumuchitiskani kuŵa na thinkho,*+

Ndipo mungazomerezganga chara kuti chimbundi chikuru chimupuluskani.

19 Kasi mukuwona kuti suzgo yinu yingamara chifukwa chakuti mukufwilirapo

Panji mukulilira wovwiri?+

20 Mungadokeranga usiku chara,

Apo ŵanthu ŵakuwukamo mu malo ghawo.

21 Chenjerani kuti muleke kuchita kwananga,

Mwasankha ichi m’malo mwa visuzgo.+

22 Wonani! Chiuta ngwakukwezgeka mu nkhongono zake,

Ni msambizgi nju wali nga ndiyo?

23 Ni njani wamulongozga* nthowa yake,+

Panji wangati kwa iyo, ‘Ivyo wachita ni viheni’?+

24 Kumbukani kukuzga milimo yake+

Iyo ŵanthu ŵimba.+

25 Ŵanthu wose ŵayiwona,

Munthu wakuyilaŵiskira patali.

26 Enya, Chiuta ni mukuru kuluska umo ise tikumanyira,+

Unandi wa vyaka vyake ngwambura kumanyikwa.*+

27 Wakukwezga manthonyezi gha maji;+

Ghakusongonoka kuzgoka vula kufuma pa nyakhuŵinda wake.

28 Ndipo mabingu ghakupungulira pasi,+

Ghakulokwera pa ŵanthu.

29 Kasi walipo uyo wangapulikiska umo mabingu ghakutandazgikira,

Kweniso kududumira kwakufuma mu hema lake?*+

30 Wonani umo wakutandazulira leza* wake+ pachanya pa mabingu,

Ndipo wakubenekelera ndimba* ya nyanja.

31 Na ivi, wakusungilira* ŵanthu,

Wakuŵapa chakurya chinandi.+

32 Wakubenekelera leza na mawoko ghake,

Ndipo wakulongozga leza apo wamuwa.+

33 Kududumira kwake kukuyowoya vya iyo,

Nanga ni viŵeto vikuyowoya uyo wakwiza.

37 “Pa ichi mtima wane ukukhung’uska,

Ndipo ukuduka kufumapo pa malo ghake.

 2 Tegherezgani mwakupwelelera kapomezi ka mazgu ghake,

Na kududumira uko kukufuma mu mulomo wake.

 3 Wakutuma kapomezi kusi kwa mtambo wose,

Ndipo wakutuma leza wake+ ku vigoti vya charu chapasi.

 4 Pamanyuma wakubangura,

Wakududumira na mazgu ghakuru,+

Ndipo wakulekeska chara leza para mazgu ghake ghapulikikwa.

 5 Chiuta wakududumira mwakuzizwiska na mazgu ghake,+

Wakuchita vinthu vikuru ivyo tingavipulikiska chara.+

 6 Pakuti wakuphalira chiwuvi kuti, ‘Khilira pa charu chapasi,’+

Na vula kuti, ‘Lokwa chomene.’+

 7 Chiuta wakulekeska mulimo wose wa ŵanthu,*

Mwakuti munthu waliyose wamanyenge mulimo wa Chiuta.

 8 Nyama zamuthengere zikunjira mu malo ghakubisamamo,

Na kukhala mwenemumo.

 9 Chimphepo chikuputa kufuma mu chipinda chake,+

Ndipo kuzizima kukwiza na mphepo za kumpoto.+

10 Na mvuchi wa Chiuta, maji ghakukhoma ghakupangika,+

Vimaji vinandi vikukhoma gwaa.+

11 Enya, mabingu wakughanyekezga na maji,

Wakutandazga leza wake+ mu mabingu,

12 Ghakuzgokera kose uko wakughalongozgera,

Ghakuchita chilichose icho waghaphalira+ kuti ghachite pa charu chapasi.

13 Kwali kuti ghapeleke chilango,+ panji kuti ghanyeweske charu,

Panji kuti walongore lusungu* lukuru, wakuvichita kuti viŵeko.+

14 Pulikizgani ichi, a Yobu,

Muti chete na kughanaghanira mwakupwelelera milimo yakuzizwiska ya Chiuta.+

15 Kasi mukumanya umo Chiuta wakulongozgera mabingu,

Na umo wakumwetuskira leza kufuma mu mabingu ghake?

16 Kasi mukumanya icho chikukhozga mabingu muchanya?+

Iyi ni milimo yakuzizwiska ya uyo wali na mahara ghakufikapo.+

17 Chifukwa wuli vyakuvwara vinu vikotcha

Apo charu chili bata chifukwa cha mphepo ya kumwera?+

18 Kasi imwe mungatandawura mitambo pamoza na iyo,+

Iyo yili gwaa nga ni gilasi lachisulo?

19 Tiphalirani chakuti tiyowoye kwa iyo,

Tingazgora yayi chifukwa tili mu mdima.

20 Kasi waphalirike kuti nkhukhumba kuyowoya?

Panji munyake wayowoya chinthu chinyake chakuti waphalirike?+

21 Ŵangawona yayi ungweru,

Nangauli ukuŵala mu mtambo,

M’paka mphepo yiputepo dankha na kuwuskapo mabingu.

22 Kugadima kwa nga ni golide kukufumira kumpoto,

Uchindami wa Chiuta+ ngwakofya.

23 Wankhongonozose tingamupulikiska yayi,+

Wali na nkhongono zikuru,+

Wakunanga yayi urunji wake+ na kunyoloka kwake kukuru.+

24 Ntheura ŵanthu ŵakwenera kumopa.+

Pakuti iyo wakuŵatemwa chara wose awo ŵakughanaghana kuti mbavinjeru.”*+

38 Penepapo Yehova wakamuzgora Yobu kufumira mu chimphepo:+

 2 “Kasi ni njani uyo wakujanda ulongozgi wane

Na kuyowoya kwambura kumanya?+

 3 Uvware zikhore nga ni mwanalume,

Nikufumbenge, ndipo unizgore.

 4 Kasi ukaŵa nkhu apo nkhajinthanga charu chapasi?+

Niphalira, usange ukughanaghana kuti ukumanya.

 5 Ni njani uyo wakaŵika vipimo vyake, para ukumanya,

Panji ni njani uyo wakanyoloska chingwe chakupimira pachanya pake?

 6 Kasi ntchindamiro zake zikajintha pa vichi,

Panji ni njani uyo wakaŵika libwe lake lapakona,+

 7 Apo nyenyezi zamulenji+ zikachemerezga pamoza mwachimwemwe,

Apo ŵana wose ŵa Chiuta*+ ŵakamba kuchemerezga mwakukondwa?

 8 Ni njani wakajara vijaro vya nyanja,+

Yikati yafuma mu nthumbo,

 9 Apo nkhayivwarika mabingu

Na kuyivunga mu mdima ukuru,

10 Apo nkhayiŵikira vigoti vyane,

Na kuŵika mitambiko na vijaro vyake mu malo ghake,+

11 Ndipo nkhati, ‘Uwelere apa, kulutilira chara,

Apa ndipo majigha ghako ghakujikuzga ghagoterenge’?+

12 Kasi uli kulangurapo mulenji,

Panji kuphalira matandakucha kumanya malo ghake,+

13 Kuti ukore vigoti vya charu chapasi,

Na kusunkhunya ŵaheni kuti ŵafumemo?+

14 Charu chikuzgoka nga ni dongo kusi kwa chidindo,

Ndipo ndondo zake zikuwoneka laŵalaŵa nga mpha chakuvwara.

15 Kweni ŵaheni ŵakunoreka ungweru,

Ndipo woko lawo lakukwezgeka likuphyoka.

16 Kasi wakhilirako ku mbwiwi za nyanja,

Panji kufikapo pa ndimba ya maji?+

17 Kasi vipata vya nyifwa+ vyavumbukwa kwa iwe,

Panji wawona vipata vya mdima bii?*+

18 Kasi ukumanya usani wose wa charu chapasi?+

Niphalira usange ukumanya vyose ivi.

19 Kasi ungweru ukukhala ku chigaŵa ntchi?+

Ndipo malo gha mdima ghali nkhu,

20 Kuti ulute navyo ku malo ghawo

Na kumanya nthowa zakulutira ku vikaya vyake?

21 Kasi ukumanya ichi chifukwa chakuti ukaŵa wababika kale,

Ndiposo chifukwa chakuti vyaka* vyako ni vinandi chomene?

22 Kasi wanjiramo mu nthamba za chiwuvi,+

Panji kuwona nthamba za vula yamalibwe,+

23 Izo nasungira nyengo ya suzgo,

Pa zuŵa la mbembe na nkhondo?+

24 Kasi ungweru* ukuthandazgika kufuma ku chigaŵa ntchi,

Ndipo mphepo ya kumafumiro gha dazi iyo yikuputa pa charu chapasi yikufuma nkhu?+

25 Ni njani wali kujima migelo ya maji ghakututuka

Na kupangira nthowa bingu la ŵaleza,+

26 Kulokweska vula ku malo ghambura kukhala munthu,

Mu mapopa, umo mulije na ŵanthu,+

27 Kukhorweska charu chakunangika chamayiyi

Na kumezga utheka?+

28 Kasi vula yili na wiske,+

Panji ni njani wakababa manthonyezi gha jumi?+

29 Kasi maji ghakukhoma ghakafuma mu nthumbo ya njani,

Ndipo ni njani wakababa chiwuvi chakukhoma chakuchanya,+

30 Apo maji ghakuŵa nga ghabenekelereka na libwe,

Ndipo pachanya pa ndimba ya maji pakukhoma gwaa?+

31 Kasi ungakaka vingwe vya chipingausiku cha Kima,

Panji kufwatura vingwe vya chipingausiku cha Kesili?+

32 Kasi ungafumiska chipingausiku* mu nyengo yake?

Panji kulongozga chipingausiku cha Ashi pamoza na ŵana ŵake?

33 Kasi ukumanya malango agho ghakulongozga vinthu vyakuchanya,+

Panji kasi ungaŵika mazaza ghawo pa charu chapasi?

34 Kasi ungakwezga mazgu ghako ku mabingu,

Kuti maji ghanandi ghize na kukubenekelera?+

35 Kasi ungatuma ŵaleza?

Kasi ŵangiza kwa iwe na kuyowoya kuti, ‘Ndise pano!’?

36 Ni njani wakaŵika vinjeru mu mabingu,*+

Panji uyo wakapeleka mahara ku vinthu vyamumlengalenga?+

37 Ni njani wali na vinjeru vinandi mwakuti wangapenda mabingu,

Panji ni njani wangasendeka viŵiya vya maji ghakuchanya,+

38 Para fuvu likukhutuka na kuzgoka mathipa,

Ndipo mabuma* gha pa charu chapasi ghakukorana pamoza?

39 Kasi nkhalamu ungayikolera nyama

Panji kukhutiska njara ya ŵana ŵa nkhalamu,+

40 Para zikujoŵelera mu michembo yawo,

Panji apo zikuŵendelera mu malo ghawo?

41 Ni njani wakunozgera chakurya chaholi*+

Para twana twake tukulilira wovwiri kwa Chiuta

Na kuyingayinga chifukwa chakuti palije chakurya?

39 “Kasi ukuyimanya nyengo iyo vinkhoma* vikubabira?+

Kasi uli kuwonelerapo umo mbaŵala zikubabira ŵana ŵake?+

 2 Kasi ukupenda myezi iyo zikufiska?

Kasi ukumanya nyengo iyo zikubabira?

 3 Zikujikama pasi para zikubaba ŵana ŵake,

Ndipo vyakuŵinya vyawo pakubaba vikumara.

 4 Ŵana ŵawo ŵakuŵa ŵankhongono, ndipo ŵakukulira mu thondo,

Ŵakuluta kwambura kuweleraso ku ŵanyinawo.

 5 Ni njani uyo wakafwatura mbunda yamuthengere,+

Ndipo ni njani uyo wakasutura vingwe vya mbunda yamuthengere?

 6 Napanga chidika cha mu chipalamba kuŵa chikaya chake,

Ndipo napanga charu cha mchere kuŵa malo ghake ghakukhalamo.

 7 Yikugoska kapomezi ka mu msumba,

Yikupulika yayi kuchemerezga kwa uyo wakukhwema viŵeto.

 8 Yikwendendeka mu tumapiri kupenja utheka

Yikupenja vyakumera vyakubiliŵira.

 9 Kasi ng’ombe yamuthondo* yingazomera kukuteŵetera?+

Kasi nausiku yingagona mu chiŵaya chako?

10 Kasi ungakaka ng’ombe yamuthondo ku chakulimira kuti yikulimire mizere,*

Panji yingakulondezga kuti yikagadure mu dambo?

11 Kasi ungayigomezga chifukwa chakuti njankhongono chomene,

Na kuyilekera mulimo wako unonono?

12 Kasi ungayigomezga kuti yizenge na mbuto zako izo wavuna

Ndipo kasi yingaziwunjika apo ukupwanthira?

13 Mapapindo gha nthiŵatiŵa ghakukupizga mwachimwemwe,

Kweni kasi mapapindo na mahungwa ghake ghakuyana na gha konongo?*+

14 Pakuti yikuleka masumbi ghake pasi

Yikughaleka kuti ghathukire mu fuvu.

15 Yikuluwa kuti lundi linyake lingaghaswa

Panji kuti chinyama chamuthondo chingakandapo.

16 Ŵana ŵake yikuŵachitira nkhaza, nga kuti mbake yayi.+

Yikopa yayi kuti yingaphyoka pawaka kubaba.

17 Pakuti Chiuta wali kuyinora vinjeru,

Ndipo wandayigaŵireko mahara.

18 Kweni para yikunyamuka na kukupizga mapapindo ghake,

Yikuseka hachi na uyo wakwerapo.

19 Kasi ndiwe ukupa hachi nkhongono?+

Kasi ndiwe ukulivwalika mawenjelere* mu singo?

20 Kasi ungalichitiska kuti lidukenge nga ni zombe?

Uchindami wa kufwenkha kwake ngwakofya.+

21 Likupalasura dongo mu chidika ndipo likuzaya na nkhongono zake,+

Likuluta ku nkhondo.*+

22 Likuseka wofi, ndipo likopa kanthu chara.+

Likuwelera nyuma yayi chifukwa cha lupanga.

23 Kakuyeghamo mivi* kakuchita chiwawa para kakulikhwaska,

Mkondo na kamkondo vikung’anima.

24 Likumbwambwantha na ukali, likulotoka,*

Para mbata yikulira kuti lingimilira chara.*

25 Para mbata yikulira, likuti, ‘Eya!’

Likupungizga* nkhondo yichali patali,

Ndipo likupulika kuchemerezga kwa ŵalongozgi ŵa nkhondo na kuchemerezga kwa nkhondo.+

26 Kasi lohera wakuwuluka na vinjeru vyako,

Na kutandawulira mapapindo ghake kumwera?

27 Panji kasi ndiwe ukuphalira nombo kuti yidukenge muchanya+

Na kuzenga chivwimbo chake muchanya chomene,+

28 Nausiku yikugona mu malo ghakusendemuka,

Yikukhala mu malo ghake ghakukhora pa jalawe?

29 Yikupenja chakurya kufumira kwenekuko,+

Maso ghake ghakulaŵiska kutali.

30 Twana twake tukumwa ndopa,

Ndipo pose apo pali vyakukomeka, nayo yikuŵa penepapo.”+

40 Yehova wakalutilira kuzgora Yobu kuti:

 2 “Kasi munthu uyo wakupenjerezga vifukwa wangalimbana na Wankhongonozose?+

Uyo wakukhumba kuchenya Chiuta wazgore.”+

 3 Yobu wakazgora Yehova kuti:

 4 “Wonani! Nili wambura kwenelera.+

Kasi ningazgora vichi kwa imwe?

Naŵika woko lane pa mulomo wane.+

 5 Nayowoya kamoza, kweni nizgorengeso yayi,

Nayowoya kaŵiri, kweni niyowoyengeso yayi.”

 6 Penepapo Yehova wakamuzgora Yobu kufumira mu chimphepo+ kuti:

 7 “Uvware zikhore nga ni mwanalume,

Nikufumbenge, ndipo unizgore.+

 8 Kasi utenge urunji wane ngwambura kwenelera?

Kasi utenge ndine muheni mwakuti iwe uŵe wakunyoloka?+

 9 Kasi uli na woko lankhongono nga nda Chiuta waunenesko,+

Panji mazgu ghako ghangadudumira nga ngake?+

10 Jitozga na uchindami na ukuru,

Jivwalika ntchindi na utozi.

11 Fumiska kutukutwa kwa ukali wako,

Laŵiska waliyose uyo ngwakujikuzga ndipo umukhizge.

12 Laŵiska waliyose uyo ngwakujikuzga ndipo umuyuyure,

Ndipo ŵaheni uŵakandilizgire pasi pa malo apo ŵimilira.

13 Wose uŵabise mu fuvu,

Uŵakakilire* mu malo ghakubisika,

14 Apo ndipo nanga ndine nizomerenge kwa iwe*

Kuti woko lako lamalyero lingakuponoska.

15 Sono wona Behemoti,* uyo nkhapanga nga umo nkhapangira iwe.

Wakurya utheka nga ni ng’ombe.

16 Wona nkhongono izo zili mu chiwuno mwake,

Na nkhongono izo zili mu minofu ya mu nthumbo yake!

17 Wakunonopeska mchira wake nga ni khuni la sidara,

Misipa ya mu vigha* vyake njakulukanalukana.

18 Viwangwa vyake ni mipayipi yamkuŵa,

Viŵaro vyake vili nga ni ndodo zachisulo.

19 Ndiyo wali pakwamba* pa milimo ya Chiuta,

Uyo wakamupanga ndiyo yekha wangasendelera kufupi na lupanga lwake.

20 Pakuti mapiri ghakumumezgera vyakurya,

Uko vinyama vyose vyamuthondo vikuseŵera.

21 Wakugona pasi musi mwa khuni laminga,

Mu mfwiri wa matete gha mu chisapa.

22 Makuni ghaminga ghakumupa mfwiri,

Ndipo makuni gha arava gha mu dambo ghakumuzingilizga.

23 Para mlonga wakalipa iyo wakopa yayi.

Nanga maji gha mu Yorodani+ ghamutimbe ku mulomo iyo wali phee.

24 Kasi walipo uyo wangamukora uku wakuwona,

Panji kudolora mphuno yake na mbeja?*

41 “Kasi ungakora Leviyatani*+ na mbeja,

Panji kukolera pasi lulimi lwake na chingwe?

 2 Kasi unganjizga chingwe mu mphuno zake,

Panji kudolora miskati yake na mbeja?*

 3 Kasi wangakuŵeyelera kanandinandi,

Panji wangayowoya nawe mwakuzika?

 4 Kasi wangachita nawe phangano,

Kuti umuzgore muzga wako umoyo wake wose?

 5 Kasi ungaseŵera nayo nga ukuseŵera na kayuni,

Panji kumukakilira kuti twana twako tusungwana tuseŵerenge nayo?

 6 Kasi ŵamalonda ŵangasinthana nayo na chinthu chinyake?

Kasi ŵamalonda ŵangagaŵana?

 7 Kasi ungazuzga chikumba chake na mikondo,+

Panji mutu wake na mikondo yakulasira somba?

 8 Yezga kuŵika woko lako pa iyo,

Uvimyanthenge, ndipo uzamuchitaso chara!

 9 Chigomezgo chilichose cha kumuthereska ntchawaka.

Nkhongono zikumara para wamuwona waka.

10 Palije uyo wakuyezga kumutendeka.*

Ntheura ni njani uyo wangima kwa ine?+

11 Ni njani uyo wakamba kunipa chilichose kuti nimuwezgere?+

Chilichose cha kusi ku mtambo ntchane.+

12 Nikhalenge chete yayi kwambura kuyowoya za viŵaro vyake,

Za nkhongono zake na thupi lake lakuwumbika makora.

13 Ni njani wali kufuŵapo chikumba chake?

Para wayasamura, ni njani wanganjira mu mizere yake yiŵiri ya mino?

14 Ni njani wangajura milyango ya mulomo wake,*

Mino yake yose zingilizge ngakofya.

15 Msana wake uli na mizere yamamba,

Yakugumatizgana pamoza.

16 Mamba ghose ngakugumatizgana chomene,

Mwakuti mphepo yinganjira chara pakati pake.

17 Ghose ngakudemelerana,

Ngakubatikana ndipo munthu wangaghapatura yayi.

18 Para wakufwenkha, ungweru ukuŵala,

Ndipo maso ghake ghali nga ni malazi gha matandakucha.

19 Mu mulomo wake mukufuma kumwetuka kwa leza,

Mbaliŵali za moto zikuduka kufuma mwa iyo.

20 Mu mphuno zake mukufuma josi,

Nga ni para utheka ukubuka mu ng’anjo.

21 Mvuchi wake ukubuska makara,

Ndipo dimi la moto likufuma mu mulomo wake.

22 Mu singo yake muli nkhongono zinandi,

Wofi ukuchimbira panthazi pake.

23 Nyama yakuning’ina ku nthumbo kwake njakugumana pamoza,

Njakukhora chomene nga njakuchita kupangirapo ndipo yikusunkhunyika chara.

24 Mtima wake ngunonono nga ni libwe,

Enya, ngunonono nga ni lwara.*

25 Para wawukira mchanya, nanga ni vinkhara vikutenthema,

Kutimba kwake kukuzukumiska.

26 Palije lupanga ulo lungamuluska,

Nesi mkondo, kamuvi, panji muvi.+

27 Wakuwona chisulo nga ni utheka,

Mkuŵa nga ni khuni lakuvunda.

28 Muvi ukumuchimbizga chara,

Malibwe ghakufuma mu chakuponyera ghakuŵa nga ntchipundwe pa iyo.

29 Wakuwona nthonga nga ntchipundwe,

Ndipo wakuseka para wakupulika kulira kwa tumikondo.

30 Kusi kwake kuli nga madengere ghakuthwa,

Wakujithandazga pa mathipa nga ntchakupwanthira.+

31 Wakubwatuska maji gha ndimba nga ni m’phika,

Wakuvundura nyanja nga ni m’phika wa mafuta.

32 Nthowa iyo wendamo wakulekamo mzere wakung’azima.

Munthu wangaghanaghana kuti ndimba yili na mbuha.

33 Pa charu chapasi palije chinthu chanthena ichi,

Chilengiwa icho chili kulengeka chambura wofi.

34 Chilengiwa chilichose chakujikwezga wakuchiwonera pasi.

Iyo ni themba la vikoko vyose vyakofya.”

42 Penepapo Yobu wakazgora Yehova kuti:

 2 “Sono namanya kuti mungachita vinthu vyose,

Nakuti chilichose icho mungaghanaghana, palije icho mungatondeka kuchita.+

 3 Imwe mukati, ‘Ni njani uyo wakujanda ulongozgi wane kwambura kumanya?’+

Ntheura nkhayowoya vinthu ivyo nkhavipulikiska makora chara

Vinthu vyakunizizika chomene ivyo kuti nkhavimanya chara.+

 4 Imwe mukati, ‘Nkhukuŵeya, tegherezga, ndipo niyowoyenge.

Nikufumbenge, ndipo unizgore.’+

 5 Makutu ghane ghakapulikanga waka vya imwe,

Kweni sono namuwonani na maso ghane.

 6 Lekani nkhuwezgako ivyo nkhayowoya,+

Nang’anamuka mtima ndipo nkhukhala mu fuvu na mu vyoto.”+

7 Yehova wakati wayowoya mazgu agha kwa Yobu, Yehova wakati kwa Elifazi Mutemani:

“Ukali wane wagolera pa iwe na ŵanyako ŵaŵiri,+ chifukwa mundaniyowoyere unenesko+ nga umo wachitira muteŵeti wane Yobu. 8 Sono mutore ng’ombe zanalume 7 na mberere zanalume 7 ndipo mulute kwa muteŵeti wane Yobu. Mukajipelekere sembe yakotcha, ndipo muteŵeti wane Yobu wamumulomberani.+ Namupulika nadi pempho lake lakuti nileke kumuchitirani mwakuyana na uchindere winu. Chifukwa mundaniyowoyere unenesko nga umo wachitira muteŵeti wane Yobu.”

9 Ntheura Elifazi Mutemani, Bilidadi Mushuwa, na Zofari Munaamati ŵakaluta na kuchita icho Yehova wakaŵaphalira kuti ŵachite. Ndipo Yehova wakapokelera lurombo lwa Yobu.

10 Yobu wakati walombera ŵanyake ŵara,+ Yehova wakawuskapo masuzgo pa Yobu+ na kumuwezgerapo usambazi wake.* Pa ivyo wakaŵa navyo pakwamba, Yehova wakawezgerapo kaŵiri.+ 11 Ŵabali ŵake wose na ŵadumbu ŵake na ŵabwezi ŵake wose ŵakale,+ ŵakiza kwa iyo ndipo ŵakarya nayo chakurya mu nyumba yake. Ŵakamuphepiska na kumusanguluska chifukwa cha masoka ghose agho Yehova wakazomerezga kuti ghamuwire. Waliyose wa iwo wakapa Yobu ndalama na mphete yagolide.

12 Ntheura Yehova wakatumbika umaliro wa umoyo wa Yobu kuluska pakwamba.+ Ndipo Yobu wakaŵa na mberere 14,000, ngamila 6,000, ng’ombe zakulimira 2,000, na mbunda zanakazi 1,000.+ 13 Wakaŵaso na ŵana ŵanalume 7 na ŵana ŵanakazi ŵatatu.+ 14 Mwana mwanakazi wakwamba wakamuthya zina lakuti Yemima, wachiŵiri Keziya, ndipo wachitatu Kereni-hapuki. 15 Mu charu chose mukaŵavya ŵanakazi ŵakutowa nga mbana ŵanakazi ŵa Yobu. Ndipo wiskewo wakaŵapa chiharo pamoza na ŵadumbu ŵawo.

16 Panyuma pa ivi, Yobu wakakhala na umoyo vyaka 140, wakawona ŵana ŵake na ŵazukuru ŵake, ŵa muwiro wachinayi. 17 Paumaliro Yobu wakafwa wati wakhala umoyo utali na wakukhorweska.*

Panyake likung’anamura kuti, “Munthu Wakuchitirika Nkhaza.”

Panji kuti, “munthu wambura kabanga na wakufikapo.”

Mazgu ghanyake, “kuŵambara.”

Mazgu gheneko, “vipani 500 vya ng’ombe.”

Mazgu gheneko, “mbunda zanakazi.”

Mazgu Ghachihebere agho ghakung’anamura ŵangelo.

Mazgu gheneko, “waŵika mtima wako pa.”

Panji kuti, “munthu wambura kabanga na wakufikapo.”

Mazgu ghanyake, “luŵigho; luthango; lupango.”

Panji kuti, “vili pasi pako.”

Mazgu gheneko, “pa chisko cha.”

Mazgu ghanyake, “ŵangutomokera; ŵanguhuzukira.”

Pangayowoyekaso kuti, “Leza.”

Panji kuti, “kumuyowoyera msinjiro Chiuta.”

Mazgu Ghachihebere agho ghakung’anamura ŵangelo.

Mazgu gheneko, “waŵika mtima wako pa.”

Panji kuti, “munthu wambura kabanga na wakufikapo.”

Mazgu gheneko, “nimumire.”

Panji kuti, “Nkhanda.”

Panji kuti, “wali pasi pako.”

Mazgu gheneko, “pa chisko cha.”

Panji kuti, “vilonda vyakofya.”

Mazgu ghanyake, “nyasenga; nyaganda.”

Panji kuti, “Ŵabwezi.”

Mazgu gheneko, “kutemba zuŵa lake.”

Panji kuti, “kuŵa na nthumbo.”

Panji kuti, “Mdima na mfwiri wa nyifwa.”

Ŵanyake ŵakughanaghana kuti ni ng’wina panji vinyama vinyake vikuruvikuru na vyankhongono, ivyo vikukhala mu maji.

Pangayowoyekaso kuti, “awo ŵakajizengera mahami.”

Panji kuti, “awo ŵakusuzgika na umoyo.”

Mazgu gheneko, “walombotoka.”

Panji kuti, “ŵakwata.”

Panji kuti, “nkhalamu ziwukirano.”

Panji kuti, “kuudesi; kwanekha.”

Mazgu ghanyake, “nyang’unyang’u; metumetu.”

Panji kuti, “mathenga ghake.”

Panji kuti, “ghachitenge nawe phangano.”

Mazgu gheneko, “lili pamtende.”

Mazgu ghanyake, “ntchinda.”

Panji kuti, “ghawakawaka; ghaheni.”

Mazgu ghanyake, “yikubama.”

Panji kuti, “mtima wane ukukana.”

Panji kuti, “nilutilizge umoyo wane.”

Panji kuti, “chitemwa chakugomezgeka.”

Panji kuti, “Magulu ghakwendakwenda gha Ŵasabi.”

Mazgu gheneko, “niwombokwe.”

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “kusinthiska.”

Panji kuti, “mulenjilenji.”

Mazgu ghanyake, “mankhakara; magaga.”

Panji kuti, “likondwengeso chara.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu gheneko, “kuluska viwangwa vyane.”

Mazgu gheneko, “Wakaŵapeleka mu woko la kugaluka kwawo.”

Panji kuti, “wawuka kuti wakovwire.”

Mazgu gheneko, “Na kufumiska mazgu mu mitima yawo?”

Mazgu ghanyake, “ndawu; majekeje.”

Panji kuti, “chigomezgo cha wakugaluka.”

Mazgu gheneko, “nyumba ya.”

Panji kuti, “Wakulaŵiska pa nyumba ya malibwe.”

Panji kuti, “wamilika.”

Panji kuti, “umu ndimo nthowa yake yisongonokerenge.”

Panji kuti, “mbambura kafukwa.”

Mazgu gheneko, “waŵakorenge pa woko.”

Panji kuti, “kumutolera ku khoti.”

Panji kuti, “wakuwuskapo.”

Mazgu gheneko, “vipinda vyamukati vya kumwera.”

Panyake ŵakunena chikoko chikuru cha mu nyanja.

Pangayowoyekaso kuti, “uyo takakana.”

Mazgu gheneko, “wanganitolera samoni.”

Panji kuti, “mulandu.”

Mazgu gheneko, “wakubendera.”

Panji kuti, “mulandu.”

Panji kuti, “Umoyo wane nkhuwumanya chara.”

Panji kuti, “nkhuwutinkha.”

Panji kuti, “wakugomezgeka.”

Mazgu gheneko, “visko vya.”

Mazgu gheneko, “muheni.”

Mazgu gheneko, “maji gha vyoto.”

Panji kuti, “wangaŵa mkhalapakati pa ise.”

Mazgu gheneko, “wakuti waŵike woko lake pa tose taŵaŵiri.”

Mazgu gheneko, “Usange wangafumiskapo ndodo yake pa ine.”

Mazgu ghanyake, “masi.”

Panji kuti, “chitemwa chakugomezgeka.”

Panji kuti, “mvuchi; umoyo.”

Mazgu gheneko, “Ndipo vinthu ivi mwavibisa mu mtima winu.”

Panji kuti, “nipumulepo.”

Panji kuti, “ku charu cha mdima na mfwiri wa nyifwa.”

Panji kuti, “Kasi munthu wakujithumbwa wakuneneska?”

Panji kuti, “kusanga chigoti.”

Panji kuti, “ni vyakutumphuka.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “para mbunda yamuthengere yababika munthu.”

Mazgu gheneko, “imwe mbanthu.”

Mazgu gheneko, “mtima.”

Panji kuti, “malundi ghakutelemuka.”

Pangayowoyekaso kuti, “yowoya ku.”

Panji kuti, “mvuchi.”

Panji kuti, “wakuŵavura vyose.”

Mazgu ghanyake, “maluwunda ghawo.”

Mazgu ghanyake, “Ŵasofi.”

Mazgu gheneko, “wakusutura lamba wa ŵankhongono.”

Mazgu gheneko, “mtima.”

Panji kuti, “fundo yakususkana namwe.”

Panji kuti, “mutemwerenge iyo.”

Mazgu gheneko, “Chifukwa wuli nkhuyegha thupi lane mu mino ghane?”

Panji kuti, “Nijidapizgenge pamaso pake.”

Panji kuti, “munthu wakugaluka.”

Pangayowoyekaso kuti, “Usange munthu wangasuskana nane, nikhalenge chete na kufwa.”

Mazgu gheneko, “vinthu viŵiri pera, munganichitiranga chara.”

Mazgu gheneko, “iyo,” panyake kung’anamura Yobu.

Mazgu ghanyake, “chulu; mutasi.”

Pangayowoyekaso kuti, “ndipo wakudumulika.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “Mudokerenge.”

Panji kuti, “ubudi wako ndiwo ukusambizga mulomo wako.”

Mazgu ghanyake, “Ŵanyivwi.”

Mazgu gheneko, “chingwa.”

Ndiko kuti, chigomezgo chose chakuti waponenge.

Panji kuti, “wa ŵakugaluka.”

Panji kuti, “ŵakuzuwuka masuzgo.”

Mazgu ghanyake, “sana; figho.”

Mazgu ghanyake, “nyongo.”

Panji kuti, “nkhongono.” Mazgu gheneko, “sengwe lane.”

Panji kuti, “mfwiri wa nyifwa.”

Panji kuti, “likukhala pa.”

Panji kuti, “ntharika; chidokoni.”

Panji kuti, “ŵakugaluka.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “dindi.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Pangayowoyekaso kuti, “ŵakufipirwa.”

“Chisazga,” ni mtundu wa chipingo.

Mazgu ghanyake, “Chovyo.”

Panji kuti, “limwendeskenge golonthigolonthi.”

Mazgu gheneko, “Wakwamba kubabika wa nyifwa wakurya viŵaro vyake.”

Panji kuti, “nyifwa yakofya.”

Mazgu gheneko, “Icho ntchake chara chikhalenge.”

Mazgu gheneko, “Waŵavyenge zina mu msewu.”

Panji kuti, “Mwaninena.”

Panji kuti, “Ŵabali ŵane.”

Mazgu gheneko, “ŵana ŵa nthumbo yane,” ndiko kuti, nthumbo iyo yikanibaba.

Mazgu gheneko, “Na kuleka kukhuta thupi lane.”

Panji kuti, “ziso zane zafwa mukati mwane.”

Mazgu gheneko, “Mzimu wa umanyi wane.”

Panji kuti, “Adamu.”

Panji kuti, “munthu wakugaluka.”

Ndiko kuti, nkhongono zake.

Panji kuti, “ndulu ya.”

Mazgu gheneko, “lulimi lwa.”

Mazgu gheneko, “ndipo wamirenge chara.”

Mazgu gheneko, “asi mphanyi mzimu wane wathukira?”

Panji kuti, “ŵankhongono.”

Mazgu ghanyake, “kusopozga.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “mu kanyengo kachoko,” ndiko kuti, ŵakufwa luŵiro kwambura kupulika vyakuŵinya.

Panji kuti, “Ulongozgi wa.”

Panji kuti, “wadumulika paŵiri?”

Mazgu ghanyake, “nthapatapa; vizo.”

Mazgu gheneko, “mongo wa mu viwangwa vyake nguŵisi.”

Pangayowoyekaso kuti, “nkhaza izo mukunichitira.”

Mazgu gheneko, “vimanyikwiro vyawo.”

Mazgu gheneko, “Waguzenge ŵanthu wose kumulondezga.”

Mazgu gheneko, “ukuvura ŵakavu vyakuvwara vyawo.”

Panji kuti, “chizingo cha.”

Panji kuti, “awo umoyo wawo ukadumulizgika.”

Mazgu ghanyake, “fawundeshoni.”

Mazgu gheneko, “mlonga.”

Panji kuti, “chidambo.”

Panji kuti, “kudandawura kwane nkhwachigaluka.”

Panji kuti, “wanilembera.”

Ndiko kuti, zuŵa la cheruzgo.

Mazgu ghanyake, “Ŵakunyewa.”

Mazgu ghanyake, “ntchinda.”

Pangayowoyekaso kuti, “Chiuta wakumupa mulandu waliyose chara.”

Mazgu ghanyake, “kuzgetuke.”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu gheneko, “Nthumbo yimuluwenge.”

Mazgu gheneko, “mendero ghawo ghose.”

Panji kuti, “wakutowa?”

Mazgu gheneko, “Kasi ni mvuchi (mzimu) wa njani uwo wafuma mwa iwe?”

Panji kuti, “Sheole,” ndiko kuti, malaro. Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Panji kuti, “Ndipo Abadoni wagona.”

Mazgu ghanyake, “kudeleska; kulendezga.”

Mazgu gheneko, “chizingo.”

Mazgu gheneko, “Rahabi.”

Panji kuti, “mphepo yake.”

Panji kuti, “uninenengepo.”

Panji kuti, “mu mazuŵa ghane ghose.”

Panji kuti, “munthu wakugaluka.”

Pangayowoyekaso kuti, “Ŵakumukuŵira mapi na kumulizgira kaluvi kufuma ku malo ghawo.”

Mazgu gheneko, “ukupungulika kufuma.”

Mazgu ghanyake, “kudeleta.”

Kamukuŵezi nkhayuni.

Panji kuti, “lakwengeka makora.”

Mazgu gheneko, “uzito wa.”

Mazgu gheneko, “mazuŵa gha.”

Panji kuti, “ŵateŵeti.”

Mazgu gheneko, “kubisama.”

Panji kuti, “chakuvwara chamawoko ghafupi.”

Mazgu gheneko, “mu chivwimbo chane.”

Mazgu gheneko, “ghakanthonyeranga mu.”

Pangayowoyekaso kuti, “Ŵakafipiska chara kuŵala kwa chisko chane.”

Mazgu gheneko, “Ŵathyapulika.”

Mazgu gheneko, “wasutura lukuzi panji mguluzi wa uta wane.”

Panji kuti, “Ŵakutaya vyakukolera vyose.”

Pangayowoyekaso kuti, “Kwambura munthu wakuŵawovwira.”

Mazgu ghanyake, “mweta.”

Mazgu gheneko, “viwangwa vyane vikudoloreka.”

Pangayowoyekaso kuti, “Ukuru wa suzgo yane ukunanga chisko chane.”

Pangayowoyekaso kuti, “mukunitekenyura na kunisongonora.”

Panji kuti, “Mphapu yane yizgulike.”

Mazgu ghanyake, “kuskaya.”

Mazgu gheneko, “ŵanalume ŵanyake ŵasindamire pachanya pake.”

Panji kuti, “Ungazgura.”

Mazgu gheneko, “mu nthumbo.”

Mazgu gheneko, “kufipiska maso gha chokoro.”

Mazgu gheneko, “kwambira mu nthumbo ya amama.”

Mazgu gheneko, “viwuno vyake vikaleka.”

Pangayowoyekaso kuti, “Para nawona kuti nili na wovwiri mu chipata cha msumba.”

Mazgu ghanyake, “kakontchi; kasukununu.”

Mazgu gheneko, “nyama yake.”

Panji kuti, “wakaŵa murunji mu maso ghake.”

Panji kuti, “Mazuŵa ghanandi ghakuzgora munthu.”

Panji kuti, “wangumuchenya Yobu.”

Mazgu ghanyake, “kumbumbulika; kuphaka phula.”

Mazgu gheneko, “Nesi kumupa munthu zina lantchindi.”

Mazgu ghanyake, “magoli.”

Mazgu gheneko, “kudinda chidindo cha.”

Panji kuti, “dindi.”

Panji kuti, “chilwero.”

Panji kuti, “dindi.”

Panji kuti, “mungelo wake.”

Panji kuti, “dindi.”

Mazgu gheneko, “wimbirenge.”

Pangayowoyekaso kuti, “Kweni nindawovwirike nacho.”

Panji kuti, “dindi.”

Panji kuti, “dindi.”

Mazgu gheneko, “mtima wake.”

Panji kuti, “munthu wakugaluka.”

Pangayowoyekaso kuti, “Adada, Yobu wayezgeke.”

Wakwenera kuti wakuyowoya kwa Chiuta.

Panji kuti, “utesi.”

Mazgu ghanyake, “kupupuluma; m’putu; kujijilika.”

Pangayowoyekaso kuti: “Wakuŵika mathemba pa vitengo.”

Panji kuti, “chilwero.”

Panji kuti, “ŵali na mtima wakugaluka.”

Panji kuti, “kukuŵa mapi chifukwa cha thinkho.”

Pangayowoyekaso kuti, “wamususka; wamufumba chifukwa cha.”

Panji kuti, “ngwambura mapenjeko.”

Panji kuti, “chisakasa chake?”

Mazgu gheneko, “kungweluka.”

Mazgu gheneko, “misisi.”

Pangayowoyekaso kuti, “wakwimira.”

Mazgu gheneko, “wakuŵika chidindo pa woko la munthu waliyose.”

Panji kuti, “chitemwa chakugomezgeka.”

Mazgu gheneko, “awo mbavinjeru mu mtima.”

Panji kuti, “ŵangelo.”

Panji kuti, “mfwiri wa nyifwa.”

Mazgu gheneko, “mazuŵa ghako.”

Pangayowoyekaso kuti, “leza wakufuma.”

Mazgu gheneko, “Mazaroti.”

Pangayowoyekaso kuti, “mwa munthu.”

Mazgu ghanyake, “mawolongomwa.”

Mazgu ghanyake, “chihoŵe.”

Mazgu ghanyake, “mbuzi za mu mapiri; mbuzimawe.”

Ng’ombe iyi yikakozganangako na njati.

Mazgu ghanyake, “nthusi.”

Mazgu ghanyake, “nyangenyange; njera.”

Mazgu ghanyake, “masaku; masapalara.”

Mazgu gheneko, “Likuluta kukakumana na wavilwero.”

Panji kuti, “Phodo.”

Mazgu gheneko, “likumira dongo pasi.”

Pangayowoyekaso kuti, “likugomezga chara.”

Mazgu ghanyake, “Likupumbira; Likunuska.”

Mazgu gheneko, “Ukakilire visko vyawo.”

Panji kuti, “nikoleranenge nawe.”

Panyake ni Chigwere.

Mazgu ghanyake, “milezi yake.”

Mazgu gheneko, “Ndiyo jando la.”

Mazgu gheneko, “chipingo.”

Panyake ni ng’wina.

Mazgu gheneko, “minga.”

Mazgu ghanyake, “kumwavya.”

Mazgu gheneko, “chisko chake.”

Wonani mazgu ghamusi pa Maŵazgo 11:8.

Mazgu gheneko, “Yehova wakawezga wuzga wa Yobu.”

Mazgu gheneko, “munthu muchekuru na wakuzura mazuŵa.”

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani