LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • nwt Daniyeli 1:1-12:13
  • Daniyeli

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Daniyeli
  • Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya
Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya
Daniyeli

DANIYELI

1 Mu chaka chachitatu cha muwuso wa Yehoyakimu+ themba la Yuda, Nebukadinezara themba la Babuloni wakiza ku msumba wa Yerusalemu na kuwuzingilizga.+ 2 Pamanyuma, Yehova wakapeleka Yehoyakimu themba la Yuda mu woko lake,+ pamoza na viteŵetero vinyake vya mu nyumba* ya Chiuta waunenesko, ndipo iyo wakaluta navyo ku charu cha Shinara*+ mu nyumba ya chiuta wake. Wakaŵika viteŵetero ivi mu nyumba* ya chiuta wake umo ŵakasunganga chuma.+

3 Themba likaphalira Ashipenazi wantchito mulara mu nyumba yake yauthemba kuti wize na Ŵaisrayeli ŵanyake, kusazgapo awo ŵakafuma mu nyumba zauthemba na zakuchindikika.+ 4 Ŵakeneranga kuŵa ŵawukirano ŵambura kalema, ŵakuwoneka makora, ŵavinjeru, ŵamahara, ŵakumanya tunthu,+ awo ŵangaŵa ŵakwenelera kuteŵetera mu nyumba yauthemba. Wakenera kuŵasambizga kulemba na kuyowoya chiyowoyero cha Ŵakalidi. 5 Kweniso zuŵa na zuŵa, themba likaŵagaŵiranga vyakurya viwemi vya themba na vinyo ilo likamwanga. Ŵakeneranga kusambizgika* kwa vyaka vitatu, ndipo paumaliro wa nyengo iyi ŵakeneranga kwamba kuteŵetera themba.

6 Pakati pawo pakaŵa ŵanji ŵa fuko la Yuda. Mazina ghawo ghakaŵa Daniyeli,*+ Hananiya,* Mishayeli,* na Azariya.*+ 7 Wantchito mulara mu nyumba yauthemba yura wakaŵapa mazina.* Daniyeli wakamupa zina lakuti Beliteshazara,+ Hananiya wakamupa zina lakuti Shadireki, Mishayeli wakamupa zina lakuti Misheki, ndipo Azariya wakamupa zina lakuti Abedinego.+

8 Kweni Daniyeli wakasimikizga mu mtima wake kuti wajikazuzgenge chara na vyakurya viwemi vya themba panji na vinyo ilo likamwanga. Ntheura wakapempha wantchito mulara mu nyumba yauthemba kuti wamuzomerezge kuti waleke kujikazuzga mu nthowa iyi. 9 Chiuta waunenesko wakachitiska kuti wantchito mulara mu nyumba yauthemba walongore uwemi na lusungu kwa Daniyeli.+ 10 Kweni wantchito mulara mu nyumba yauthemba yura wakati kwa Daniyeli: “Nkhopa fumu yane themba, ilo likumupani chakurya na vinyo. Wuli para lingamuwonani kuti ndimwe ŵakughanda kuluska ŵawukirano* ŵa msinkhu winu? Munganiziyamo kwa themba.” 11 Kweni Daniyeli wakayowoya na muteŵeti uyo wantchito mulara mu nyumba yauthemba wakamwimika kulaŵilira Daniyeli, Hananiya, Mishayeli, na Azariya, wakati: 12 “Naŵeya, ŵayezgani ŵateŵeti ŵinu kwa mazuŵa 10. Ŵatipenge mphangwe kuti tiryenge na maji kuti timwenge. 13 Penepapo muzakayaniske kawonekero kithu na kawonekero ka ŵawukirano* awo ŵakurya vyakurya viwemi vya themba, ndipo muzakachite na ŵateŵeti winu kuyana na ivyo mwawona.”

14 Ntheura wakazomerezga sachizgo lawo ndipo wakaŵayezga kwa mazuŵa 10. 15 Paumaliro wa mazuŵa 10, ŵakawoneka makora ndiposo ŵakaŵa ŵakututuŵa kuluska ŵawukirano* wose awo ŵakaryanga vyakurya viwemi vya themba. 16 Ntheura muteŵeti yura wakawuskangapo chakurya chawo chiwemi na vinyo lawo ndipo wakaŵapanga mphangwe. 17 Chiuta waunenesko wakapa ŵawukirano* ŵanayi aŵa mahara na kumanya mtundu uliwose wa kalembero ndiposo vinjeru. Ndipo Daniyeli wakapika vinjeru vyakupulikiskira mtundu uliwose wa mboniwoni na maloto.+

18 Paumaliro wa nyengo iyo themba likayowoya kuti ŵazakanjire nawo,+ wantchito mulara mu nyumba yauthemba wakiza nawo panthazi pa Nebukadinezara. 19 Themba likati layowoya nawo, pa gulu lose pakaŵavya uyo wakaŵa wakuyana na Daniyeli, Hananiya, Mishayeli, na Azariya,+ ndipo ŵakalutilira kuteŵetera pamaso pa themba. 20 Pa chilichose icho themba likaŵafumbanga chakukhumbikwa vinjeru na kupulikiska tunthu, likasanga kuti iwo ŵakaŵa na mahara chomene kuwerezga kakhumi kuluska ŵasembe wose ŵamasalamusi na gulu lose lakuwukwa+ mu uthemba wake wose. 21 Daniyeli wakakhala kwenekura m’paka mu chaka chakwamba cha Themba Sayirasi.+

2 Mu chaka chachiŵiri cha muwuso wake, Nebukadinezara wakalota maloto, ndipo wakasuzgika*+ chomene maghanoghano mwakuti wakatondeka kugona tulo. 2 Ntheura Themba likachemeska ŵasembe* ŵamasalamusi, ŵakuwukwa, ŵafwiti, na Ŵakalidi* kuti ŵaphalire themba maloto ghake. Ntheura ŵakiza na kwimilira panthazi pa themba.+ 3 Penepapo themba likati kwa iwo: “Nalota loto, ndipo nkhusuzgika* maghanoghano chifukwa nkhukhumba kumanya ivyo nalota.” 4 Ŵakalidi ŵakayowoya kwa themba mu Chiaramu+ kuti:* “Imwe themba mukhale kwamuyirayira. Longosorani loto linu ku ŵateŵeti ŵinu, ndipo timuphaliraninge ng’anamuro lake.”

5 Themba likazgora Ŵakalidi kuti: “Agha ni mazgu ghane ghaumaliro: Usange muniphalirenge yayi loto lane pamoza na ng’anamuro lake, mudumulikenge tuchokotuchoko, ndipo nyumba zinu ziŵenge vizara.* 6 Kweni usange mwaniphalira loto na ng’anamuro lake, nimupaninge vyawanangwa, njombe, na ntchindi zikuru.+ Ntheura niphalirani loto na ng’anamuro lake.”

7 Ŵakazgora kachiŵiri kuti: “Themba lilongosore loto ku ŵateŵeti ŵake ndipo ise tiyowoyenge ng’anamuro lake.”

8 Themba likati: “Nkhumanya kuti mukukhumba kuguzirako waka nyengo, pakuti mukumanya mazgu ghane ghaumaliro. 9 Usange muniphalirenge yayi loto, mose mupokerenge chilango chimoza. Kweni mwapangana kuniphalira utesi na upusikizgi m’paka vinthu visinthe. Ntheura niphalirani loto, ndipo nimanyenge kuti mungalongosora ng’anamuro lake.”

10 Ŵakalidi ŵakazgora themba kuti: “Palije munthu pa charu chapasi uyo wangachita ivyo themba likukhumba, pakuti palije themba likuru panji mulongozgi uyo wali kufumbapo chinthu chanthena kwa wasembe wamasalamusi, wakuwukwa, panji kwa Mukalidi waliyose. 11 Icho themba likufumba ntchinonono, ndipo palije munthu uyo wangaphalira themba chinthu ichi, kweni ŵachiuta pera awo ŵakukhala pakati pa ŵanthu chara.”

12 Pakupulika ichi, themba likakalipa chomene ndipo likalangura kuti ŵanalume wose ŵavinjeru mu Babuloni ŵaparanyike.+ 13 Languro likapelekeka ndipo ŵanalume ŵavinjeru ŵakakhala pachoko kukomeka, ŵakapenjaso Daniyeli na ŵanyake kuti ŵaŵakome.

14 Pa nyengo yira, Daniyeli wakayowoya mwavinjeru ndiposo mwakuchenjera kwa Ariyoki, mulara wa awo ŵakavikiliranga themba, uyo wakaluta kuti wakakome ŵanalume wose ŵavinjeru ŵa mu Babuloni. 15 Wakafumba Ariyoki uyo wakavikiliranga themba kuti: “Chifukwa wuli themba lapeleka languro linonono nthena?” Penepapo Ariyoki wakaphalira Daniyeli nkhani yose.+ 16 Ntheura Daniyeli wakanjira na kupempha themba kuti limupe nyengo kuti waliphalire ng’anamuro la loto lake.

17 Pamanyuma Daniyeli wakaluta ku nyumba yake, ndipo wakamanyiska nkhani iyi ŵanyake, Hananiya, Mishayeli na Azariya. 18 Wakaŵapempha kuti ŵalombe Chiuta wakuchanya kuti waŵachitire lusungu na kuŵavumbulira chisisi ichi, mwakuti Daniyeli na ŵanyake ŵaleke kuparanyikira pamoza na ŵanalume ŵavinjeru ŵa ku Babuloni.

19 Nausiku, chisisi ichi chikavumbukwa kwa Daniyeli mu mboniwoni.+ Penepapo Daniyeli wakalumba Chiuta wakuchanya. 20 Daniyeli wakati:

“Zina la Chiuta lilumbike muyirayira swii,

Pakuti vinjeru na nkhongono ni vya iyo pera.+

21 Wakusintha nyengo na zinyengo,+

Wakuwuskapo mathemba na kwimika mathemba,+

Wakupeleka vinjeru ku ŵavinjeru na mahara ku awo ŵali na umanyi.+

22 Wakuvumbura vinthu vyakunyang’amira na vinthu vyakubisika,+

Wakumanya ivyo vili mu mdima,+

Ndipo ungweru ukukhala na iyo.+

23 Kwa imwe, A Chiuta wa ŵasekuru ŵane, nkhupeleka viwongo na malumbo,

Chifukwa mwanipa vinjeru na nkhongono.

Ndipo sono mwanimanyiska icho tikamulombani;

Mwatimanyiska icho themba likukhumba kumanya.”+

24 Penepapo Daniyeli wakaluta kwa Ariyoki, uyo themba likamwimika kuti waparanye ŵanalume ŵavinjeru ŵa ku Babuloni,+ ndipo wakati kwa iyo: “Mungaparanyanga chara mwanalume waliyose wavinjeru wa mu Babuloni. Nitolerani panthazi pa themba kuti nkhaliphalire ng’anamuro la maloto ghake.”

25 Mwaluŵiro Ariyoki wakatolera Daniyeli pamaso pa themba, ndipo wakati kwa themba: “Mukati mu Ŵayuda+ awo ŵali kutolekera kuno nga mbazga nasangamo munthu uyo wangamanyiska themba ng’anamuro la maloto ghake.” 26 Themba likati kwa Daniyeli, uyo zina lake likaŵa Beliteshazara:+ “Kasi unganiphalira nadi loto ilo nkhalota, na ng’anamuro lake?”+ 27 Daniyeli wakazgora themba kuti: “Palije ŵanalume ŵavinjeru, ŵakuwukwa, ŵasembe ŵamasalamusi, panji ŵakumanya vya nyenyezi awo ŵangaphalira themba chisisi icho lafumba. + 28 Kweni kuli Chiuta kuchanya uyo wakuvumbura vinthu vyakubisika,+ ndipo wamanyiska Themba Nebukadinezara ivyo vizamuchitika mu mazuŵa ghaumaliro. Ili ndilo ni loto linu ndipo izi ni mboniwoni izo zikiza mu mutu winu apo mukagona pa bedi linu:

29 “Imwe themba, apo mukagona pa bedi linu, ghakamwizirani maghanoghano gha ivyo vizamuchitika munthazi, ndipo uyo wakuvumbura vinthu vyakubisika wamumanyiskani ivyo vizamuchitika. 30 Chisisi ichi chikavumbukwa kwa ine chifukwa chakuti nili na vinjeru vinandi kuluska wamoyo waliyose yayi, kweni kuti nimumanyiskani themba mwakuti mumanye maghanoghano agho ghakaŵa mu mtima winu.+

31 “Imwe themba mukaŵa maso, ndipo mukawona chikozgo chikuru chomene. Chikozgo ichi chikaŵa chikuru na chakunyezimira* chomene, chikimilira panthazi pinu, ndipo mawonekero ghake ghakaŵa ghakofya. 32 Mutu wa chikozgo ichi ukaŵa wa golide liwemi,+ nganga yake na mawoko ghake vikaŵa vyasiliva,+ nthumbo yake na vigha* vyake vikaŵa vyamkuŵa,+ 33 malundi ghake ghakaŵa ghachisulo,+ ndipo vikandiro vyake vikaŵa vyakusazgikana chisulo na dongo.+ 34 Apo mukalaŵiskanga, libwe likachekeka na mawoko chara, ndipo likatimba chikozgo ku vikandiro vyake vyachisulo na dongo na kuviteketa teketeke.+ 35 Pa nyengo yira, chisulo, dongo, mkuŵa, siliva, na golide, vyose vikateketeka na kuŵa nga ni mwelero wa pa malo ghakupwanthirapo mu nyengo ya chihanya, ndipo mphepo yikaviwuluskira kutali mwakuti pakaŵavya na kamoza ako kakasangika. Kweni libwe ilo likatimba chikozgo likazgoka phiri likuru chomene, ndipo likazura charu chose chapasi.

36 “Ili ndilo ni loto, ndipo sono tiphalirenge themba ng’anamuro lake. 37 Imwe themba, themba la mathemba, mwaŵeneimwe Chiuta wakuchanya wamupani ufumu,+ nkhongono, mazaza, na uchindami, 38 imwe ndimwe Chiuta wamupani ŵanthu mu woko linu kulikose uko ŵakukhala, pamoza na vikoko vyamuthondo na viyuni vyamudera. Chiuta wamuŵikani imwe kuwusa vyose.+ Imwe ndimwe ni mutu wagolide.+

39 “Kweni pamanyuma pinu pazamuwuka ufumu unyake,+ uchoko kwa imwe. Pamasinda pazamuwuka ufumu unyake wachitatu, wamkuŵa, uwo uzamuwusa charu chose chapasi.+

40 “Ndipo ufumu wachinayi uzamuŵa wankhongono nga ntchisulo.+ Pakuti nga umo chisulo chikuteketera na kutekenyulira chilichose, enya, nga ntchisulo icho chikuphwanya, ndimo uzamutekenyulira na kuphwanyira maufumu ghose agha.+

41 “Nga umo mukawonera kuti vikandiro na minwe vikaŵa vyakusazgikana, munyake dongo munyake chisulo, ntheura ufumu uwu uzamuŵa wakugaŵikana. Kweni nkhongono za chisulo zizamuŵamo, nga umo mukawonera kuti chisulo ntchakusazgikana na dongo lakunyewa. 42 Nga umo minwe ya vikandiro yikaŵira yakusazgikana chisulo na dongo, mu vigaŵa vinyake ufumu uwu uzamuŵa wankhongono ndipo mu vigaŵa vinyake uzamuŵa wambura nkhongono. 43 Nga umo mukawonera kuti chisulo chikasazgikana na dongo lakunyewa, ntheura ŵazamusazgikana na ŵanthu bweka, kweni ŵazamudemelerana yayi yumoza na munyake, nga umo chisulo chikutondekera kudemelerana na dongo.

44 “Mu mazuŵa gha mathemba agha, Chiuta wakuchanya wazamwimika ufumu+ uwo kuti uzamuparanyika chara.+ Ufumu uwu uzamupelekeka ku ŵanthu ŵanyake chara.+ Uzamuteketa na kumazga maufumu ghose agha,+ ndipo iwo wekha ndiwo uzamuŵako kwamuyirayira,+ 45 nga umo mukawonera kuti libwe likafuma ku phiri kwambura kuchekeka na mawoko, ndipo likateketa chisulo, mkuŵa, dongo, siliva, na golide.+ Chiuta Mukuru wamanyiska themba icho chizamuchitika munthazi.+ Loto ili ndaunenesko, ndipo kang’anamuliro kake nkhakugomezgeka.”

46 Penepapo Themba Nebukadinezara likawa kavunama* pamaso pa Daniyeli na kumulambira. Ntheura likalangura kuti Daniyeli ŵamupe chawanangwa na vyakununkhira. 47 Themba likati kwa Daniyeli: “Unenesko wose, Chiuta winu ni Chiuta wapachanya pa ŵachiuta, na Fumu ya mathemba ndipo ngwakuvumbura vinthu vyakubisika, chifukwa iwe wamanya kuvumbura chisisi ichi.”+ 48 Penepapo themba likamukwezga Daniyeli, likamupa vyawanangwa viwemi vinandi, ndipo likamwimika kuŵa muwusi wa chigaŵa chose cha Babuloni+ na kapiteni mulara wa ŵanalume wose ŵavinjeru ŵa mu Babuloni. 49 Daniyeli wakati walipempha, themba likimika Shadireki, Misheki, na Abedinego+ kuti ŵalaŵilirenge chigaŵa cha Babuloni, kweni Daniyeli wakateŵeteranga mu nyumba yauthemba.

3 Themba Nebukadinezara likapanga chikozgo chagolide, icho msinkhu wake ukaŵa mikono 60* ndipo usani wake ukaŵa mikono 6.* Wakachiyimika mu chidika cha Dura mu chigaŵa cha Babuloni. 2 Penepapo Themba Nebukadinezara likatuma mazgu kuti ŵawunganye ŵawusi ŵa vigaŵa, ŵakapiteni,* ŵalongozgi, ŵakupeleka fundo, ŵasungichuma, ŵeruzgi, ŵamanyi malango, na ŵalaraŵalara wose ŵa mu vigaŵa kuti ŵazakaŵepo pakujulira chikozgo icho Themba Nebukadinezara likimika.

3 Ntheura ŵawusi ŵa vigaŵa, ŵakapiteni, ŵalongozgi, ŵakupeleka fundo, ŵasungichuma, ŵeruzgi, ŵamanyi malango, na ŵalaraŵalara wose ŵa mu vigaŵa ŵakawungana kuzakajulira chikozgo icho Themba Nebukadinezara likimika. Ndipo ŵakimilira panthazi pa chikozgo icho Nebukadinezara wakimika. 4 Mupharazgi wakachemerezga kuti: “Imwe mwaŵanthu, mitundu, na ŵanthu ŵa viyowoyero vyose mukuphalirika kuti, 5 para mukupulika kulira kwa mbata, toliro, kalimba, bango, vyakwimbira vyavingwe, fyoliro mukuru, na mitundu yose ya vyakwimbira, mukwenera kujikama pasi na kusindamira chikozgo chagolide icho Themba Nebukadinezara limika. 6 Yose uyo wakuleka kujikama pasi na kusindamira chikozgo ichi, nyengo yeneyiyo waponyekenge mu ng’anjo yakugolera moto.”+ 7 Ntheura ŵanthu wose ŵakati ŵapulika kulira kwa mbata, toliro, kalimba, bango, vyakwimbira vyavingwe, na mitundu yose ya vyakwimbira, ŵanthu wose, mitundu, na magulu gha viyowoyero vyose ŵakajikama pasi na kusindamira chikozgo chagolide icho Themba Nebukadinezara likimika.

8 Nyengo yeneyira, Ŵakalidi ŵanyake ŵakaluta kukaphalira themba vya Ŵayuda ŵanyake. 9 Ŵakati kwa Themba Nebukadinezara: “Mwe themba, mukhale kwamuyirayira. 10 Imwe themba, mwangulangura kuti waliyose uyo wapulika kulira kwa mbata, toliro, kalimba, bango, vyakwimbira vyachingwe, fyoliro mukuru, na mitundu yinyake yose ya vyakwimbira, wakwenera kujikama pasi na kusindamira chikozgo chagolide, 11 kweniso kuti waliyose uyo wakuleka kujikama pasi na kuchisindamira wakwenera kuponyeka mu ng’anjo yakugolera moto.+ 12 Kweni pali Ŵayuda ŵanyake awo muli kuŵimika kuti ŵalaŵilirenge chigaŵa cha Babuloni, Shadireki, Misheki, na Abedinego.+ Ŵanalume aŵa ŵandamupulikirani, imwe themba. Ŵakuteŵetera ŵachiuta ŵinu yayi, ndipo ŵakukana kusopa chikozgo chagolide icho muli kwimika.”

13 Penepapo Nebukadinezara wakakwiya na kutukutwa chomene, wakalangura kuti ŵize na Shadireki, Misheki, na Abedinego. Ntheura ŵanalume aŵa ŵakaŵatolera panthazi pa themba. 14 Nebukadinezara wakati kwa iwo: “Kasi mbunenesko nadi kuti imwe Shadireki, Misheki, na Abedinego mukuteŵetera yayi ŵachiuta ŵane,+ ndiposo mukukana kusopa chikozgo chagolide icho nimika? 15 Sono usange mwanozgeka kujikama pasi na kusopa chikozgo icho napanga para mwapulika waka kulira kwa mbata, toliro, kalimba, bango, vyakwimbira vyavingwe, fyoliro mukuru, na mitundu yose ya vyakwimbira, mbwenu vili makora. Kweni para mukukana kuchisopa, nyengo yeneyiyo muponyekenge mu ng’anjo yakugolera moto. Ndipo ni chiuta nju uyo wangamuthaskani mu mawoko ghane?”+

16 Shadireki, Misheki, na Abedinego, ŵakazgora themba kuti: “A Nebukadinezara, tilije chakuti timuzgorani pa nkhani iyi. 17 Para mungatiponya mu ng’anjo yakugolera moto, Chiuta withu uyo tikumuteŵetera wangatithaska mu ng’anjo yakugolera moto, na kutithaska mu woko linu, imwe themba.+ 18 Kweni nanga wangaleka kutithaska, manyani, imwe themba, kuti titeŵeterengepo yayi ŵachiuta ŵinu nesi kusopa chikozgo chagolide icho mwimika.”+

19 Penepapo Nebukadinezara wakatukutwa chomene na Shadireki, Misheki, na Abedinego mwakuti chisko chake chikasintha pa iwo, ndipo wakalangura kuti ŵasonkhe ng’anjo kankhondi na kaŵiri kuluska umo ŵakasonkheranga nyengo zose. 20 Wakatuma ŵanalume ŵankhongono kufuma pa ŵasilikari ŵake kuti ŵakake Shadireki, Misheki, na Abedinego, na kuŵaponya mu ng’anjo yakugolera moto.

21 Ntheura ŵanalume aŵa ŵakakakika uku ŵavwara minjilira yawo yakuwaro, malaya ghawo ghamukati, visoti vyawo, na malaya ghawo ghanyake, ndipo ŵakaponyeka mu ng’anjo yakugolera moto. 22 Pakuti themba likalangura mwaukali ndiposo ng’anjo yikaŵa yakotcha chomene, ŵanalume awo ŵakayegha Shadireki, Misheki, na Abedinego, ndiwo ŵakakomeka na dimi la moto. 23 Kweni ŵanalume ŵatatu aŵa, Shadireki, Misheki, na Abedinego ŵakawa mu ng’anjo yakugolera moto uku ŵakakika.

24 Penepapo Themba Nebukadinezara likatenthema ndipo likawuka luŵiroluŵiro, likati ku nduna zake: “Asi tangukaka ŵanalume ŵatatu na kuŵaponya mu moto?” Iwo ŵakazgora themba kuti: “Enya, A themba.” 25 Iyo wakati: “Wonani! Nkhuwona ŵanalume ŵanayi ŵambura kukakika ŵakwenda mukati mu moto, ndipo ŵandapwetekeke, wachinayi wakuwoneka nga ni mwana wa ŵachiuta.”

26 Nebukadinezara wakasendelera ku mulyango wa ng’anjo yakugolera moto, ndipo wakati: “Shadireki, Misheki, na Abedinego, imwe ŵateŵeti ŵa Chiuta Wapachanya Nkhanira,+ fumani ndipo mwize kuno!” Penepapo Shadireki, Misheki, na Abedinego ŵakafuma mukati mu moto. 27 Ndipo ŵawusi ŵa vigaŵa, ŵakapiteni, ŵalongozgi, na nduna za themba awo ŵakawungana+ ŵakawona kuti moto ukaŵavya nkhongono pa mathupi gha ŵanalume aŵa,+ ndipo sisi la ku mutu wawo likaŵawukapo chara. Kweniso minjilira yawo yakuwaro yikasintha yayi ndipo nanga ni sungu la moto likapulikikwa yayi pa iwo.

28 Penepapo Nebukadinezara wakati: “Walumbike Chiuta wa Shadireki, Misheki, na Abedinego,+ uyo wangutuma mungelo wake na kuthaska ŵateŵeti ŵake. Iwo ŵangumugomezga ndipo ŵangukana kupulikira languro la themba, ŵanguŵa ŵakunozgeka kufwa chifukwa ŵangukana kuteŵetera panji kusopa chiuta munyake waliyose kweni Chiuta wawo pera.+ 29 Ntheura nkhuŵika dango lakuti ŵanthu wose, mitundu yose, panji ŵanthu ŵa viyowoyero vyose awo ŵakuyowoyera chiheni Chiuta wa Shadireki, Misheki, na Abedinego, ŵadumulike tuchokotuchoko, ndipo nyumba zawo zizgoke vizara,* pakuti palije chiuta munyake uyo wangaponoska nga ni chiuta uyu.”+

30 Penepapo Themba likakwezga Shadireki, Misheki, na Abedinego, mu chigaŵa cha Babuloni.+

4 “Kufuma kwa Themba Nebukadinezara kuya ku ŵanthu wose, ku mitundu, na ŵanthu ŵa viyowoyero vyose awo ŵakukhala pa charu chose chapasi: Mtende ukuru uŵe namwe! 2 Nili wakukondwa kupharazga vimanyikwiro na vyakuzizwiska ivyo Chiuta Wapachanya Nkhanira wanichitira. 3 Vimanyikwiro vyake ni vikuru chomene, ndipo vyakuzizwiska vyake ni vyankhongono chomene. Ufumu wake ni ufumu wamuyirayira, ndipo muwuso wake ngwa muwiro na muwiro.+

4 “Ine Nebukadinezara, nkhajifwasira mu nyumba yane ndipo vinthu vikanenderanga makora mu nyumba yane yauthemba. 5 Nkhalota loto ilo likanofya. Apo nkhagonanga pa bedi lane, vizgezge* na mboniwoni vya mu mutu wane vikanofya.+ 6 Ntheura nkhalangura kuti ŵanalume wose ŵavinjeru ŵa mu Babuloni ŵize panthazi pane, kuti ŵazakanimanyiske ng’anamuro la loto.+

7 “Pa nyengo yira, ŵasembe ŵamasalamusi, ŵakuwukwa, Ŵakalidi,* na ŵakumanya vya nyenyezi ŵakiza.+ Nkhati naŵaphalira loto, ŵakatondeka kunimanyiska ng’anamuro lake.+ 8 Paumaliro, Daniyeli uyo zina lake ni Beliteshazara+ kuyana na zina la chiuta wane+ ndiposo uyo muli mzimu wa ŵachiuta ŵatuŵa,+ wakiza pamaso pane ndipo nkhamuphalira loto, nkhati:

9 “‘Iwe Beliteshazara, mulara wa ŵasembe ŵamasalamusi,+ nkhumanya makora kuti mzimu wa ŵachiuta ŵatuŵa uli mwa iwe+ ndipo palije chisisi icho ntchinonono chomene kwa iwe.+ Ntheura niphalira mboniwoni izo nkhawona mu loto lane na ng’anamuro lake.

10 “‘Mu mboniwoni izo zikiza mu mutu wane apo nkhagona pa bedi lane, nkhawona chikhuni+ pakati pa charu chapasi, chikhuni ichi chikaŵa chitali chomene.+ 11 Chikhuni ichi chikakura na kuŵa chankhongono, ndipo utali wake ukafika m’paka kuchanya, chikawonekanga m’paka ku vigoti vya charu chose chapasi. 12 Mahamba ghake ghakaŵa ghakutowa, ndipo vipambi vyake vikaŵa vinandi, chikaŵa na chakurya cha vyamoyo vyose. Vikoko vyamuthondo vikasanganga mfwiri musi mwake, viyuni vyakuduka mudera vikakhalanga mu minthavi yake, ndipo vilengiwa vyose vikaryanga mu chikhuni ichi.

13 “‘Apo nkhawonanga mboniwoni izo zikiza mu mutu wane uku nili pa bedi lane, nkhawona mulinda mutuŵa, wakukhira kufuma kuchanya.+ 14 Wakachemerezga kuti: “Dumulira pasi chikhuni,+ phatako minthavi yake, yoyoska* mahamba ghake, ndipo uparanye vipambi vyake. Vikoko vichimbiremo musi mwake, ndipo viyuni viwukemo mu minthavi yake. 15 Kweni chisinga uchileke pasi pamoza na misisi yake, chiŵe pakati pa utheka wamuthondo, ndipo chisinga ichi chikakike na chakukakira chachisulo na chamkuŵa. Chinyewe na jumi lakuchanya, ndipo chikhale pakati pa vyakumera vya pa charu chapasi pamoza na vikoko.+ 16 Mtima wake usinthike kufuma ku mtima wa munthu, chipike mtima wa chikoko, ndipo nyengo 7+ zijumphepo.+ 17 Ichi chapharazgika na ŵalinda,+ ndipo weruzgi uwu ni mazgu gha ŵatuŵa, kuti ŵanthu awo mbamoyo ŵamanye kuti Wapachanya Nkhanira ndiyo Wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu.+ Nakuti wakupeleka ufumu kwa uyo mweneko wakhumba, ndipo wakuŵikapo nanga ni munthu uyo ngwakuyuyulika chomene pakati pa ŵanthu.”

18 “‘Ili ni loto ilo ine, Themba Nebukadinezara nkhalota. Sono, iwe Beliteshazara, niphalira ng’anamuro lake, pakuti ŵanalume wose ŵavinjeru ŵa mu ufumu wane ŵanganiphalira yayi ng’anamuro lake.+ Kweni iwe unganiphalira chifukwa mzimu wa ŵachiuta ŵatuŵa uli mwa iwe.’

19 “Penepapo Daniyeli, uyo zina lake ni Beliteshazara,+ wakatenthema kwa kanyengo, ndipo maghanoghano ghake ghakamba kumofya.

“Ndipo themba likati kwa iyo, ‘Iwe Beliteshazara, loto ili na ng’anamuro lake vingakofyanga yayi.’

“Beliteshazara wakazgora kut: ‘Fumu yane, mphanyi loto ili lafiskika pa awo ŵakumutinkhani ndipo ng’anamuro lake pa ŵalwani ŵinu.

20 “‘Chikhuni icho mukawona, icho chikakura na kuŵa chankhongono, icho utali wake ukafika kuchanya ndipo chikawonekanga pa charu chose chapasi,+ 21 icho chikaŵa na mahamba ghakutowa, vipambi vinandi, na chakurya cha vyamoyo vyose, icho musi mwake mukakhalanga vikoko vyamuthondo, ndipo mu minthavi yake mukakhalanga viyuni vyamudera,+ 22 ndimwe, mwe themba, pakuti mwakura chomene na kuŵa wankhongono, uchindami winu wakura na kufika kuchanya,+ ndipo muwuso winu wafika ku vigoti vya charu chapasi.+

23 “‘Themba likawona mulinda mutuŵa+ wakukhira kufuma kuchanya, uyo wakayowoyanga kuti: “Dumulira pasi chikhuni, ndipo uchiparanye, kweni chisinga chake uchileke pasi pamoza na misisi yake, ndipo chikakike na chakukakira chachisulo na chamkuŵa, ndipo chikhale pakati pa utheka wamuthondo. Chinyewe na jumi lakuchanya, ndipo chikhale pakati pa vyakumera vya pa charu chapasi pamoza na vikoko vyamuthondo m’paka nyengo 7 zijumphepo.”+ 24 Kang’anamuliro kake ni aka, A themba, uwu ni weruzgi wa Wapachanya Nkhanira uwo uwirenge fumu yane themba. 25 Muchimbizgikenge pakati pa ŵanthu, mwamukhala pamoza na vikoko vyamuthondo, ndipo mwamupika utheka kuŵa chakurya chinu nga ni ng’ombe, mwamunyewa na jumi lakufuma kuchanya+ ndipo pamujumpha nyengo 7+ pa imwe,+ m’paka muzakamanye kuti Wapachanya Nkhanira ndiyo Wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu, ndipo wakuwupeleka kwa uyo wakhumba.+

26 “‘Kweni pakuti ŵakayowoya kuti ŵaleke chisinga pamoza na misisi yake,+ muzamulutilira na ufumu winu para mwamanya kuti kuchanya kukuwusa. 27 Ntheura, A themba, mphanyi mwapokelera ulongozgi wane. Zgokaniko ku zakwananga zinu ndipo chitani urunji, ndiposo ku ubendezi winu ndipo longorani lusungu ku ŵakavu. Panyake vinthu vingamwenderani makora kwa nyengo yitaliko.’”+

28 Vyose ivi vikamuwira Themba Nebukadinezara.

29 Pakati pajumpha myezi 12, wakendanga pachanya pa nyumba yauthemba ya Babuloni. 30 Themba likayowoyanga kuti: “Asi uyu ni Babuloni Mukuru, uyo ine nazenga na mazaza ghane ndiposo nkhongono zane kuti waŵe nyumba yauthemba ndiposo kuti waŵe uchindami wa ukuru wane?”

31 Mazgu ghachali mu mulomo wa themba, kuchanya kukafuma mazgu ghakuti: “Uthenga uwu ngwa iwe, Themba Nebukadinezara, ‘Ufumu wafumako kwa iwe,+ 32 ndipo uchimbizgikenge pakati pa ŵanthu. Wamukhala pamoza na vikoko vyamuthondo, ŵamukupa utheka kuti urye nga ni ng’ombe, ndipo pajumphenge nyengo 7 pa iwe, m’paka umanye kuti Wapachanya Nkhanira ndiyo Wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu, ndipo wakuwupeleka kwa uyo wakhumba.’”+

33 Pa nyengo iyi mazgu ghakafiskika pa Nebukadinezara. Wakachimbizgika pakati pa ŵanthu, wakamba kurya utheka nga ni ng’ombe, thupi lake likanyewa na jumi lakufuma kuchanya, m’paka sisi lake likatalika nga ni mahungwa* gha nombo, ndipo njoŵe zake zikaŵa nga ni njoŵe za viyuni.+

34 “Paumaliro wa nyengo iyi,+ ine Nebukadinezara, nkhalaŵiska kuchanya, mahara ghane ghakaweleramo mwa ine. Nkhalumba Wapachanya Nkhanira, na uyo wakukhala kwamuyirayira, nkhamulumba na kumuchindika, chifukwa muwuso wake ni muwuso wamuyirayira ndipo ufumu wake ngwa muwiro na muwiro.+ 35 Wose awo ŵakukhala pa charu chapasi ŵakupendeka nga nkhanthu chara, wakuchita vinthu mwakuyana na khumbo lake pakati pa chiwuru* cha kuchanya na awo ŵakukhala pa charu chapasi. Ndipo palije uyo wangamukanizga*+ panji kumufumba kuti, ‘Kasi wachita vichi?’+

36 “Pa nyengo yira, mahara ghane ghakaweleramo mwa ine, ndipo uchindami wa ufumu wane, ukuru wane, na kuzirwa kwane vikawelera kwa ine.+ Nduna zane na ŵakuchindikika ŵane ŵakanipenja, nkhawezgekerapo pa ufumu wane, ndipo ukuru wane ukasazgikirako chomene.

37 “Sono ine Nebukadinezara, nkhulumba na kukwezga na kupeleka uchindami kwa Themba lakuchanya,+ pakuti milimo yake yose njaunenesko ndipo nthowa zake ni zakunyoloka,+ kweniso chifukwa chakuti wakukhozga soni awo ŵakwenda mwakujikuzga.”+

5 Themba Belishazara+ likanozgera chiphikiro chikuru ŵakuchindikika ŵake 1,000, ndipo likamwanga vinyo panthazi pawo.+ 2 Wakati waloŵera vinyo, Belishazara wakalangura kuti ŵize na viteŵetero vyagolide na vyasiliva ivyo wiske Nebukadinezara wakavitora mu tempile ku Yerusalemu.+ Wakachita ichi kuti themba, ŵakuchindikika ŵake, ŵanakazi ŵake, na ŵanakazi ŵake ŵanyake ŵamweremo. 3 Penepapo ŵakiza navyo viteŵetero vyagolide ivyo vikatoleka mu tempile, mu nyumba ya Chiuta ku Yerusalemu, ndipo themba, ŵakuchindikika ŵake, ŵanakazi ŵake, na ŵanakazi ŵake ŵanyake ŵakamweramo. 4 Ŵakamwa vinyo, ndipo ŵakalumba ŵachiuta ŵagolide na siliva, ŵamkuŵa, ŵachisulo, ŵakhuni, na ŵalibwe.

5 Nyengo yeneyiyo minwe ya woko la munthu yikawoneka ndipo yikamba kulemba pa chiliŵa cha nyumba yauthemba, kuthyana na chakuŵikapo nyali, ndipo themba likawonanga apo woko likalembanga. 6 Penepapo chisko cha themba chikasintha, maghanoghano ghake ghakamofya, chiwuno chake chikagululuka,+ ndipo makongono ghake ghakamba kumbwambwantha.

7 Themba likachemerezga, kuchemeska ŵakuwukwa, Ŵakalidi,* na ŵakumanya vya nyenyezi.+ Themba likati ku ŵanalume ŵavinjeru ŵa mu Babuloni: “Munthu waliyose uyo waŵazgenge malemba agha na kuniphalira ng’anamuro lake, wavwalikikenge vitchesamu, mu singo yake+ muvwalikikenge majuda ghagolide, ndipo waŵenge muwusi wachitatu mu uthemba uwu.”+

8 Ŵanalume wose ŵavinjeru ŵa themba ŵakanjira, kweni ŵakatondeka kuŵazga malemba agha nanga nkhuvumbulira themba ng’anamuro lake.+ 9 Ntheura Themba Belishazara likatenthema chomene ndipo chisko chake chikasintha. Ŵakuchindikika ŵake nawo ŵakahangayika.+

10 Fumukazi yikanjira mu nyumba ya chiphikiro chifukwa cha mazgu gha themba na ŵakuchindikika ŵake. Ndipo fumukazi yikati: “Mwe themba, mphanyi mwakhala kwamuyirayira. Maghanoghano ghinu ghaleke kumofyani, ndipo chisko chinu chileke kusintha. 11 Mu uthemba winu muli munthu uyo wali na mzimu wa ŵachiuta ŵatuŵa. Mu mazuŵa gha awiskemwe, iyo wakasangika kuti wali na umanyi, mahara, ndiposo vinjeru nga ni vinjeru vya ŵachiuta.+ Awiskemwe, Themba Nebukadinezara, ŵakamwimika kuŵa mulara wa ŵasembe ŵamasalamusi, ŵakuwukwa, Ŵakalidi,* na ŵakumanya vya nyenyezi.+ A themba, ichi ndicho awiskemwe ŵakachita. 12 Pakuti Daniyeli, uyo themba likamuthya Beliteshazara,+ wakaŵa na mzimu wapadera, wakaŵa na umanyi, mahara ghakupatawulira maloto, kulongosora zintharika, na kumazga suzgo linonono.*+ Sono Daniyeli wachemeke, ndipo wazamumulongosolerani ng’anamuro lake.”

13 Ntheura ŵakiza nayo Daniyeli pamaso pa themba. Themba likafumba Daniyeli kuti: “Kasi ndiwe Daniyeli, yumoza wa ŵanthu awo ŵakakoleka wuzga kufuma ku Yuda,+ uyo themba ŵadada ŵakafuma nayo ku Yuda?+ 14 Napulika vya iwe kuti mzimu wa ŵachiuta uli mwa iwe,+ ndiposo kuti mwa iwe muli kusangika umanyi, mahara, na vinjeru vyakuluska.+ 15 Sono ŵavinjeru na ŵakuwukwa ŵangwiza nawo pamaso pane kuti ŵaŵazge mazgu agha na kunimanyiska ng’anamuro lake, kweni ŵatondeka kuyowoya ng’anamuro la uthenga uwu.+ 16 Kweni napulika vya iwe kuti ukumanya kupatawura+ na kumazga suzgo linonono.* Ntheura usange uŵazgenge malemba agha na kuniphalira ng’anamuro lake, uvwalikikenge vitchesamu, majuda ghagolide mu singo yako, ndipo uŵenge muwusi wachitatu mu uthemba uwu.”+

17 Penepapo Daniyeli wakazgora themba kuti: “Mukhale navyo vyawanangwa vinu, ndipo njombe yinu mupeleke ku ŵanyake. Kweni themba niliŵazgirenge malemba agha na kuliphalira ng’anamuro lake. 18 Imwe themba, Chiuta Wapachanya Nkhanira wakapa awiskemwe Nebukadinezara uthemba na ukuru, ntchindi na uchindami.+ 19 Chifukwa cha ukuru uwo Chiuta wakamupa, ŵanthu wose, mitundu ya ŵanthu, na ŵanthu ŵa viyowoyero vyose ŵakambwambwanthanga na wofi pamaso pake.+ Waliyose uyo mweneko wakhumba, wakamukomanga panji kumuleka wamoyo, ndipo waliyose uyo mweneko wakhumba, wakamukwezganga panji kumukhizga.+ 20 Kweni mtima wake ukati wajikuzga, ndipo mzimu wake ukati waŵa unonono, wakachita mwakujiŵikamo,+ ntheura wakakhizgika pa chitengo chake chaufumu, ndipo uchindami wake ukawuskikapo pa iyo. 21 Wakachimbizgika pakati pa ŵanthu, ndipo mtima wake ukazgoka nga ngwa chikoko, wakamba kukhala na mbunda zamuthengere. Wakapika utheka kuti waryenge nga ni ng’ombe, ndipo thupi lake likanyewa na jumi lakuchanya, m’paka wakamanya kuti Chiuta Wapachanya Nkhanira ndiyo Wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu, ndiposo kuti wakuŵikapo uyo mweneko wakhumba.+

22 “Kweni imwe Belishazara mwana wawo, mundajiyuyure mu mtima winu nangauli mukumanya vyose ivi. 23 Kweni mwajikwezga kwimikana na Fumu yakuchanya.+ Mwangulangura kuti ŵamutolerani viŵiya vya mu nyumba yake.+ Ndipo imwe pamoza na nduna zinu, ŵanakazi ŵinu, na ŵanakazi ŵinu ŵanyake, mwangumweramo na kulumba ŵachiuta ŵasiliva na ŵagolide, ŵamkuŵa, ŵachisulo, ŵakhuni, na ŵalibwe, ŵachiuta awo ŵakulaŵiska yayi nesi kupulika panji kumanya kanthu.+ Kweni mundamuchindike Chiuta uyo mu woko lake muli mvuchi winu+ na nthowa zinu zose. 24 Ntheura woko langutumika kufuma kwa iyo, ndipo malemba agha ghangulembeka.+ 25 Malemba agho ghangulembeka ni agha: MENE, MENE, TEKELI, na PARISINI.

26 “Ng’anamuro la mazgu agha ni ili: MENE, Chiuta wapenda mazuŵa gha ufumu winu ndipo wawumalizga.+

27 “TEKELI, mwapimika pa sikelo ndipo mwasangika kuti mukupeleŵera.

28 “PERESI, ufumu winu wagaŵika na kupelekeka ku Ŵamedi na Ŵaperesiya.”+

29 Penepapo Belishazara wakalangura, ndipo Daniyeli ŵakamuvwalika vitchesamu, na majuda ghagolide mu singo yake. Ndipo ŵakapharazga kuti waŵenge muwusi wachitatu mu uthemba.+

30 Mu usiku wenewura, Belishazara, themba la Ŵakalidi, wakakomeka.+ 31 Ndipo Dariyasi+ Mumedi wakapokera uthemba. Wakaŵa na vyaka pafupifupi 62.

6 Dariyasi wakawona kuti ntchiwemi kwimika ŵawusi 120 mu vigaŵa vyose vya ufumu.+ 2 Pachanya pawo pakaŵa nduna zitatu, ndipo yumoza mwa nduna izi wakaŵa Daniyeli.+ Ŵawusi+ ŵa vigaŵa ŵakaphaliranga nduna izi umo vinthu vikenderanga mwakuti vinthu vya themba vileke kunangika. 3 Sono Daniyeli wakamanyanga vinthu kuluska nduna zinyake na ŵawusi ŵa vigaŵa chifukwa iyo wakaŵa na mzimu wapadera.+ Ndipo themba likaghanaghana kumukwezga pachanya pa uthemba wose.

4 Pa nyengo yira, nduna zinyake na ŵawusi ŵa vigaŵa ŵakapenjanga vifukwa vyakuti ŵamumangalire Daniyeli pa kendeskero kake ka vinthu mu uthemba uwu. Kweni ŵakatondeka kusanga kafukwa panji upusikizgi uliwose mwa iyo, chifukwa wakaŵa wakugomezgeka ndipo wakazerezganga ntchito yayi nesi kuchita upusikizgi uliwose. 5 Penepapo ŵanalume aŵa ŵakati: “Mwa uyu Daniyeli tisangengemo chifukwa chilichose chara chakuti timumangalire. Pekha apo tingamusanga kafukwa mpha chigaŵa chakukhwaskana na dango la Chiuta wake.”+

6 Ntheura nduna izi na ŵawusi ŵa vigaŵa wose pamoza ŵakawungana pamaso pa themba, ndipo ŵakati kwa iyo: “Mwe Themba Dariyasi, mukhale muyirayira. 7 Ŵalaraŵalara wose ŵa ufumu, ŵakapiteni, ŵawusi ŵa vigaŵa, nduna, na ŵalongozgi ŵapangana kuti imwe themba muzomerezge dango lakukanizga kuti kwa mazuŵa 30, waliyose uyo walombenge kwa chiuta munyake panji munthu munyake padera pa imwe, themba, waponyeke mu chikhululu cha nkhalamu.+ 8 Sono, imwe themba, zomerezgani dango ili na kusayinira,+ kuti lileke kusinthika, mwakuyana na dango la Ŵamedi na Ŵaperesiya, ilo likusintha chara.”+

9 Ntheura Themba Dariyasi likasayinira chikalata cha dango lakukanizgira chira.

10 Kweni Daniyeli wakati wamanya waka kuti dango lasayinirika, wakanjira mu nyumba yake iyo mawindo gha chipinda chake chamuchanya ghakaŵa ghakujura ndipo ghakalazga ku Yerusalemu.+ Ndipo katatu pa zuŵa wakajikamanga pasi makongono ghake na kulomba ndiposo kulumba Chiuta wake, nga umo wakachitiranga pambere dango ili lindaŵikike. 11 Nyengo yeneyira, ŵanalume aŵa ŵakanjira mwakubuchizga ndipo ŵakasanga Daniyeli wakulomba na kuŵeyelera Chiuta wake kuti wamuchitire lusungu.

12 Ntheura ŵakaluta kwa themba na kulikumbuska za chikalata cha themba, ŵakati: “Asi mukasayinira chikalata chakuti kwa mazuŵa 30, munthu waliyose uyo walombenge kwa chiuta munyake panji munthu munyake padera pa imwe themba wakwenera kuponyeka mu chikhululu cha nkhalamu?” Themba likazgora kuti: “Mwakuyana na dango la Ŵamedi na Ŵaperesiya ilo likusintha chara, nkhani iyi njakumanyikwa makora.”+ 13 Nyengo yeneyiyo, ŵakati kwa themba: “Daniyeli, uyo wakakoleka wuzga kufuma ku Yuda,+ wandamupulikirani, mwe themba, nesi kupulikira dango ilo mukasayinira, kweni wakulomba katatu pa zuŵa.”+ 14 Themba likati lapulika ichi, likasuzgika chomene maghanoghano, ndipo likayezga kupenja nthowa iyo lingathaskira Daniyeli. Likayezeska chomene kupenja nthowa yakumuponoskera m’paka zuŵa likanjira. 15 Paumaliro ŵanalume ŵara ŵakalutira lumoza kwa themba, ndipo ŵakati kwa themba: “Manyani, mwe themba, kuti dango la Ŵamedi na Ŵaperesiya ndakuti chilichose icho themba lakanizga panji dango ilo limika lingasinthikanga chara.”+

16 Ntheura themba likalangura, ndipo ŵakiza nayo Daniyeli na kumuponya mu chikhululu cha nkhalamu.+ Themba likati kwa Daniyeli: “Chiuta wako uyo ukumuteŵetera nyengo zose wakuthaskenge.” 17 Ŵakiza na libwe na kubenekelera pa mulomo wa chikhululu, ndipo themba likadindapo na mphete yake yachidindo ndiposo na mphete yachidindo ya ŵakuchindikika ŵake, mwakuti paleke kusinthika kanthu kakukhwaskana na Daniyeli.

18 Themba likaluta ku nyumba yake yauthemba. Likatchezera* kuziŵizga kurya, ndipo likakana chakusanguluska chilichose, kweniso likatondeka kugona tulo.* 19 Chakumatandakucha, kukati kwamba kungweluka, themba likawuka ndipo mwaluŵiro likaluta ku chikhululu cha nkhalamu. 20 Likati lafika pafupi na chikhululu, likachema Daniyeli na mazgu ghachitima. Themba likafumba Daniyeli kuti: “We Daniyeli, muteŵeti wa Chiuta wamoyo, kasi Chiuta wako uyo ukumuteŵetera nyengo zose wakuthaska ku nkhalamu?” 21 Penepapo Daniyeli wakati kwa themba: “Mwe themba, mukhale muyirayira. 22 Chiuta wane wangutuma mungelo wake na kujara mulomo wa nkhalamu+ ndipo zindanipweteke,+ pakuti nkhasangika wambura mulandu kwa iyo, nanga ndimwe, A themba, nindamuchitiranipo kaheni kalikose.”

23 Themba likasekelera chomene, ndipo likalangura kuti Daniyeli wafumiskike mu chikhululu. Daniyeli wakafumiskika mu chikhululu, ndipo wakapwetekeka palipose yayi chifukwa wakagomezga Chiuta wake.+

24 Themba likalangura, ndipo ŵakiza nawo ŵanalume awo ŵakamumangalira Daniyeli. Ndipo ŵakaŵaponya mu chikhululu cha nkhalamu, pamoza na ŵana ŵawo na ŵawoli ŵawo. Pambere ŵandafike pasi pa khululu, nkhalamu zikaŵapokelera na kuteketa viwangwa vyawo vyose.+

25 Penepapo Themba Dariyasi likalembera ŵanthu wose, mitundu yose, na ŵanthu ŵa viyowoyero vyose awo ŵakakhalanga pa charu chose chapasi,+ likati: “Mtende ukuru uŵe namwe! 26 Nkhulangura kuti mu vigaŵa vyose vya uthemba wane, ŵanthu ŵakwenera kopa na kumbwambwantha pamaso pa Chiuta wa Daniyeli.+ Chifukwa ni Chiuta wamoyo ndipo wakukhalilira muyirayira. Ufumu wake uzamuparanyikapo chara, ndipo muwuso wake ngwamuyirayira.+ 27 Iyo wakuthaska,+ wakuponoska, na kuchita vimanyikwiro ndiposo vyakuzizwiska kuchanya na pa charu chapasi,+ pakuti wathaska Daniyeli ku njoŵe za nkhalamu.”

28 Ntheura Daniyeli uyu vinthu vikamwendera makora mu uthemba wa Dariyasi+ na mu uthemba wa Sayirasi Muperesiya.+

7 Mu chaka chakwamba cha Belishazara+ themba la Babuloni, apo Daniyeli wakagona pa bedi lake+ wakalota loto+ na kuwona mboniwoni izo zikiza mu mutu wake. Penepapo wakalemba ivyo wakalota, wakalemba vyose. 2 Daniyeli wakati:

“Mu mboniwoni zane nausiku nkhalaŵiska, ndipo wonani! mphepo zinayi zakuchanya zikavunduranga nyanja yikuru.+ 3 Ndipo vikoko vikuruvikuru vinayi+ vikafuma mu nyanja, chilichose chikaŵa chakupambana na vinyake.

4 “Chikoko chakwamba chikaŵa nga ni nkhalamu,+ ndipo chikaŵa na mapapindo gha nombo.+ Nkhalaŵiska m’paka mapapindo ghake ghakanyosoka ndipo chikanyamulika muchanya kufuma pa charu chapasi na kwimikika na malundi ghaŵiri nga ni munthu, ndipo chikapika mtima wa munthu.

5 “Ndipo wonani! chikoko chinyake, chachiŵiri, chikaŵa nga ni nkhalamira.+ Chikawuskika ku chigaŵa chimoza ndipo chikaŵa na mbambo zitatu ku mulomo wake pakati pa mino ghake. Chikaphalirika kuti, ‘Wuka, urye nyama yinandi.’+

6 “Pamanyuma pa ichi, nkhalutilira kulaŵiska, ndipo wonani! chikoko chinyake, chikaŵa nga ni nyalubwe,+ kweni pa msana* wake chikaŵa na mapapindo ghanayi nga gha chiyuni. Chikoko ichi chikaŵa na mitu yinayi,+ ndipo chikapika mazaza gha kuwusa.

7 “Pamanyuma pa ichi, mu mboniwoni za usiku nkhalutilira kulaŵiska, ndipo nkhawona chikoko chachinayi. Chikaŵa chakofya, chakutenthemeska, chankhongono zapadera chomene, ndiposo chikaŵa na mino ghakuru ghachisulo. Chikaryanga na kuteketa ndipo ivyo vyakhalako chikakandangapo na malundi ghake.+ Chikapambana na vikoko vinyake vyose ivyo nkhawona pakwamba, ndipo chikaŵa na masengwe* 10. 8 Apo nkhaghanaghaniranga za masengwe agha, wonani! sengwe linyake lichoko+ likamera pakati pa masengwe agha, ndipo likati lamera, masengwe ghatatu pa masengwe ghakwambilira ghakazgulika panthazi pake. Ndipo wonani! ku sengwe ili kukaŵa maso nga gha munthu, na mulomo uwo ukayowoyanga mwakujikuzga.+

9 “Nkhalutilira kulaŵiska m’paka vitengo vikaŵikika pa malo ghake ndipo Mulara Wamwaka+ wakakhalapo.+ Vyakuvwara vyake vikaŵa vituŵa nga ntchiwuvi,+ ndipo sisi la ku mutu wake likaŵa nga ni weya utuŵa. Chitengo chake chikaŵa dimi la moto. Makhwiro* ghake ghakaŵa moto wakugolera.+ 10 Mlonga wa moto ukendanga panthazi pake kufuma kwa iyo.+ Vikwi na vikwi vikamuteŵeteranga, ndipo vikwi 10 kwandaniska na vikwi 10 vikimilira panthazi pake.+ Mphara+ yikakhala pasi ndipo mabuku ghakajulika.

11 “Pa nyengo iyo, nkhalutilira kulaŵiska chifukwa cha kapomezi ka mazgu ghakujikuzga agho sengwe likayowoyanga.+ Nkhalaŵiska m’paka ŵakachikoma chikoko ichi na kunanga thupi lake, ndipo likaponyeka pa moto kuti liphye. 12 Kweni muwuso wa vikoko vinyake vyose+ ukapokeka, ndipo maumoyo gha vikoko ivi ghakazomerezgeka kulutilira kwakanyengo na zinyengo.

13 “Mu mboniwoni za usiku, nkhalutilira kulaŵiska, ndipo wonani! munthu munyake wakuŵa nga ni mwana wa munthu+ wakizanga na mabingu ghakuchanya, ndipo wakazomerezgeka kwiza kwa Mulara Wamwaka,+ ndipo ŵakiza nayo pafupi panthazi pa iyo. 14 Ndipo iyo wakapika muwuso,+ ntchindi,+ na ufumu kuti ŵanthu, mitundu ya ŵanthu, na ŵanthu ŵa viyowoyero vyose ŵamuteŵeterenge.+ Muwuso wake ngwamuyirayira ndipo uzamumara chara. Ufumu wake uzamuparanyika chara.+

15 “Kweni ine, Daniyeli, mzimu wane ukasuzgika mukati mwane, chifukwa mboniwoni za mu mutu wane zikanofya.+ 16 Nkhasendelera kwa yumoza wa awo ŵakimilira papo, nkhamufumba ng’anamuro lenecho la ichi. Ntheura wakazgora na kunimanyiska ng’anamuro la vinthu ivi.

17 “‘Vikoko vikuru ivi, ivyo vilipo vinayi,+ ni mathemba ghanayi agho ghazamuwuka pa charu chapasi.+ 18 Kweni ŵatuŵa ŵa Wapachanya Nkhanira+ ŵazamupokera ufumu,+ ndipo ŵazamuŵa na ufumu+ kwamuyirayira, enya, muyirayira swii.’

19 “Penepapo nkhakhumba kumanya vinandi vya chikoko chachinayi, icho chikaŵa chakupambana na vinyake vyose. Chikaŵa chakofya chomene, chikaŵa na mino ghachisulo na njoŵe zamkuŵa. Chikaryanga na kuteketa ndipo ivyo vyakhalapo, chikakandangapo na malundi ghake.+ 20 Ndiposo vya masengwe 10+ gha pa mutu wake, na sengwe linyake ilo likamera ndipo likati lamera, masengwe ghatatu ghakawa panthazi pake,+ sengwe ilo likaŵa na maso na mulomo wakuyowoya mwakujikuzga, ilo likawonekanga likuru kuluska ghanyake.

21 “Nkhalutilira kulaŵiska apo sengwe ili likachita nkhondo na ŵatuŵa ndipo likaŵaluskanga,+ 22 m’paka Mulara Wamwaka+ wakiza ndipo cheruzgo chikapelekeka, icho chikatowera ŵatuŵa ŵa Wapachanya Nkhanira,+ ndipo nyengo yakutemeka yakuti ŵatuŵa ŵatore ufumu yikakwana.+

23 “Ichi ndicho wakayowoya: ‘Pakuyowoya vya chikoko chachinayi, ni ufumu wachinayi uwo uzamuŵa pa charu chapasi. Uzamuŵa wakupambana na maufumu ghanyake ghose. Uzamurya charu chose chapasi ndipo uzamuchikandira pasi na kuchiteketa.+ 24 Pakuyowoya vya masengwe 10, mathemba 10 ghazamuwuka kufuma mu ufumu uwu. Ndipo themba linyake lizamuwuka pamanyuma pa mathemba agha, lizamuŵa lakupambana na mathemba ghakwamba ghara, ndipo lizamukhozga soni mathemba ghatatu.+ 25 Lizamuyowoya mazgu ghakwimikana na Wapachanya Nkhanira,+ ndipo lizamulutilira kutambuzga ŵatuŵa ŵa Wapachanya Nkhanira. Lizamukhumba kusintha zinyengo na dango, ndipo ŵatuŵa ŵazamupelekeka mu woko lake kwakanyengo, zinyengo, na hafu ya nyengo.*+ 26 Kweni Mphara yikakhala pasi, ndipo ŵakamupoka muwuso wake kuti ŵamukome na kumuparanyirathu petu.+

27 “‘Ndipo ufumu, muwuso, na uchindami wa maufumu gha kusi ku mtambo wose vikapelekeka ku ŵanthu awo mbatuŵa ŵa Wapachanya Nkhanira.+ Ufumu wawo ni ufumu wamuyirayira,+ ndipo miwuso yose yizamuŵateŵetera na kuŵapulikira.’

28 “Uwu mbumaliro wa makani agha. Kweni ine Daniyeli, maghanoghano ghane ghakanitenthemeska chomene, mwakuti chisko chane chikazgoka. Kweni makani agha nkhaghasunga mu mtima wane.”

8 Mu chaka chachitatu cha muwuso wa Themba Belishazara,+ ine Daniyeli, nkhawona mboniwoni, pamanyuma pa iyo nkhawona pakwamba.+ 2 Nkhawona mboniwoni, ndipo nkhati nalaŵiska nkhasanga kuti nili ku nyumba yauthemba ku Shushani,*+ iyo yili mu chigaŵa cha Elamu.+ Nkhalaŵisiska mboniwoni ndipo nkhasanga kuti nili pafupi na mlonga wa Ulayi. 3 Nkhati nayinuska maso ghane, wonani! pafupi na mlonga pakimilira mberere yanalume,+ yikaŵa na masengwe ghaŵiri. Masengwe ghaŵiri agha ghakaŵa ghatali,+ kweni limoza likaŵa litali chomene kuluska linyake, ndipo litali chomene ili likamera pamasinda.+ 4 Nkhawona mberere yanalume iyi yikulotokera kumanjiliro gha dazi na kumpoto ndiposo kumwera. Pakaŵavya chikoko icho chikima panthazi pake. Ndipo pakaŵavya wakuponoska ku nkhongono zake.*+ Yikachita mwakuyana na khumbo lake, ndipo yikajikwezga.

5 Apo nkhalutilira kulaŵiska, wonani! pepe*+ wakizanga kufuma kumanjiliro gha dazi, wakajumphanga mu charu chose chapasi kwambura kukhwaska pasi. Ndipo pakati pa maso gha pepe uyu pakaŵa sengwe lakuwonekera.+ 6 Pepe uyu wakiza pafupi na mberere iyo yikaŵa na masengwe ghaŵiri iyo nkhayiwona kuti yimilira pafupi na mlonga. Wakayilotokera mwankhongono na ukali ukuru.

7 Nkhawona pepe uyu wakusendelera pafupi chomene na mberere, ndipo wakayikwiyira chomene mberere. Wakatimba mberere na kuyiphyora masengwe ghake ghaŵiri, ndipo mberere yikaŵavya nkhongono zakwimikirana nayo. Pepe wakambechura* pasi mberere na kukandapo, ndipo pakaŵavya wakuyiponoska ku nkhongono zake.*

8 Penepapo pepe wakajikwezga chomene, kweni wakati waŵa na nkhongono, sengwe lake likuru likaphyoka. Ndipo masengwe ghanayi ghakawonekera, ghakamera apo pakaŵa sengwe ili. Ghakalazga ku mphepo zinayi zakuchanya.+

9 Pa limoza la masengwe agha, pakamera linyake lichoko, ndipo likakura chomene kulazga kumwera na kumafumiro gha dazi, ndiposo ku Charu Chakutowa.+ 10 Likakura chomene m’paka likafika ku mawumba ghakuchanya, ndipo likawiskira pasi mawumba ghanyake na nyenyezi zinyake ndipo likavikandilizgira pasi. 11 Likajikwezga nanga nkhwa Karonga wa mawumba, ndipo likamuwuskirapo sembe ya nyengo zose, ndipo malo ghakukhazikika agho pakaŵa malo ghake ghakupatulika ghakabwangandulikira pasi.+ 12 Chifukwa cha kwananga, wumba pamoza na sembe ya nyengo zose vikapelekeka ku sengwe ili. Ndipo sengwe likalutilira kuponya unenesko pasi, likachita khumbo lake ndipo likaluska.

13 Nkhapulika mutuŵa wakuyowoya, ndipo mutuŵa munyake wakati kwa uyo wakayowoyanga: “Kasi icho chikuwoneka mu mboniwoni ya sembe ya nyengo zose na ya kwananga uko kukupasura,+ chilutilirenge kukandira pasi malo ghatuŵa na vinthu vya mawumba m’paka pawuli?” 14 Ntheura wakati kwa ine: “M’paka nyengo za mise na mulenji zikwane 2,300. Ndipo malo ghatuŵa ghazamuwezgekerapo umo ghakaŵira pakwamba.”

15 Apo ine, Daniyeli, nkhalaŵisiskanga mboniwoni na kupenjerezga kuti niyipulikiske, mwamabuchi nkhawona kunthazi kwane kwimilira munyake wakuwoneka nga ni munthu. 16 Penepapo nkhapulika mazgu gha munthu mukati mwa Ulayi,+ ndipo wakachemerezga kuti: “Gabriyeli,+ movwira munthu uyo wali apo kuti wapulikiske ivyo wanguwona.”+ 17 Ntheura wakiza pafupi na apo nkhimilira, kweni wakati wiza, nkhatenthema chomene mwakuti nkhawa kavunama. Ndipo wakati kwa ine: “Iwe mwana wa munthu, manya kuti mboniwoni nja nyengo yaumaliro.”+ 18 Kweni apo wakayowoyanga nane, nkhagona tulo tuzito uku nawa kavunama. Ntheura wakanikhwaska na kuniyimika pa malo agho nkhimilira.+ 19 Wakati kwa ine: “Wona! Nikumanyiskenge ivyo vizamuchitika mu nyengo yaumaliro yakupelekera cheruzgo, chifukwa ni nyengo yakutemeka yaumaliro.+

20 “Mberere ya masengwe ghaŵiri iyo ukawona ni mathemba gha Medi na Peresiya.+ 21 Pepe wa weya ni themba la Girisi,+ ndipo sengwe likuru ilo likaŵa pakati pa maso ghake ni themba lakwamba.+ 22 Pakuyowoya vya sengwe ilo likaphyoka, mwakuti masengwe ghanyake ghanayi ghakamera pa malo apo pakaŵa sengwe ili,+ pazamuŵa maufumu ghanayi agho ghazamuwuka kufuma mu mtundu wake, kweni na nkhongono zake chara.

23 “Ndipo mu nyengo ya umaliro wa ufumu wawo, para ŵakwananga ŵafika paheni chomene, themba lakuwoneka mwakofya ilo likupulikiska vinthu vyakusuzga* lizamuwuka. 24 Nkhongono zake zizamuŵa zikuru, kweni chifukwa cha nkhongono zake chara. Lizamuparanya munthowa yakuzizwiska, vinthu vizamuliyendera makora ndipo lizamuluska. Lizamuparanya ŵankhongono na ŵatuŵa wuwo.+ 25 Na uryarya wake, lizamuchita upusikizgi kuti vinthu viliyendere.* Lizamujikuzga mu mtima wake, ndipo mu nyengo ya mtende lizamuparanya ŵanandi. Nanga waŵe Karonga wa ŵakaronga lizamwimikana nayo, kweni lizamuphyoka kwambura woko la munthu.

26 “Ivyo vikayowoyeka mu mboniwoni vyakukhwaskana na mise na mulenji ni vyaunenesko, kweni usunge mboniwoni iyi kuŵa yachisisi, pakuti yikuyowoya vya mazuŵa ghanandi kufuma sono.”*+

27 Kweni ine, Daniyeli, nkhongono zikanimalira ndipo nkhalwara kwa tumazuŵa.+ Pamanyuma nkhawuka na kuchita mulimo wa themba.+ Kweni nkhazukuma na ivyo nkhawona, ndipo pakaŵavya uyo wakapulikiska ichi.+

9 Mu chaka chakwamba cha Dariyasi+ mwana wa Ahasuweru, wa mphapu ya Ŵamedi, uyo wakimikika kuŵa themba la ufumu wa Ŵakalidi+— 2 mu chaka chakwamba cha muwuso wake, ine Daniyeli nkhamanyira mu mabuku* unandi wa vyaka ivyo vikuyowoyeka mu mazgu agho Yehova wakaphalira ntchimi Yeremiya, kuti Yerusalemu+ waŵenge wakupasuka vyaka 70.+ 3 Ntheura nkhalazga chisko chane kwa Yehova Chiuta waunenesko, kumuŵeya mu lurombo, pamoza na kuziŵizga kurya,+ kuvwara chigudulu, na kujithilira vyoto. 4 Nkhalomba kwa Yehova Chiuta wane, na kuzomera kwananga, nkhati:

“A Yehova Chiuta waunenesko, mukuru na wakofya, wakusunga phangano na kulongora lusungu*+ kwa awo ŵakumutemwa na kusungilira malango ghake,+ 5 tananga, tachita ubendezi, tachita vinthu viheni ndipo tagaluka,+ taleka malango ghinu na vyeruzgo vinu. 6 Tindapulikire ŵateŵeti ŵinu zintchimi,+ awo ŵakayowoya mu zina linu ku mathemba ghithu, ŵakaronga ŵithu, ŵasekuru ŵithu, na ku ŵanthu wose ŵa mu charu. 7 Kwa imwe, A Yehova, kuli urunji, kweni kwa ise kuli soni nga umo viliri muhanya uno, ku ŵanthu ŵa mu Yuda, ku awo ŵakukhala mu Yerusalemu, na ku Ŵaisrayeli wose, awo ŵali pafupi na awo ŵali kutali, mu vyaru vyose umo mukaŵambininiskira, chifukwa ŵakamuchitirani mwambura kugomezgeka.+

8 “A Yehova, soni zili kwa ise, mathemba ghithu, ŵakaronga ŵithu, na ku ŵasekuru ŵithu, chifukwa tamunangirani. 9 Kwa Yehova Chiuta withu kuli lusungu na chigowokero,+ pakuti tamugalukira.+ 10 Tindapulikire mazgu gha Yehova Chiuta withu, tindalondezge malango ghake agho wakaŵika panthazi pithu kwizira mu ŵateŵeti ŵake zintchimi.+ 11 Israyeli yose wajumpha Dango linu na kuzgokera kunyake chifukwa wandapulikire mazgu ghinu. Ntheura mwapungulira nthembo pa ise na chilapo icho chili kulembeka mu Dango la Mozesi muteŵeti wa Chiuta waunenesko,+ chifukwa tamunangira Chiuta. 12 Iyo wafiska mazgu ghake agho wakayowoya kususkana nase+ na kususkana na ŵawusi ŵithu awo ŵakatiwusanga.* Wakhizgira soka likuru pa ise, soka ilo wakhizgira pa Yerusalemu lindachitikepo nakale kusi ku mtambo wose.+ 13 Soka lose ili liza pa ise+ nga umo mu Dango la Mozesi muli kulembekera, kweni tindaŵeyelerepo Yehova Chiuta withu kuti watilengere lusungu, kuzgokako ku maubendezi ghithu+ na kulongora kuti tikumanya unenesko winu.*

14 “Ntheura Yehova wakaŵa maso na kutikhizgira soka ili, pakuti Yehova Chiuta withu ni murunji mu milimo yake yose iyo wachita, kweni ise tindapulikire mazgu ghake.+

15 “Sono, A Yehova Chiuta withu, imwe mukafumiska ŵanthu ŵinu mu charu cha Eguputo na woko lankhongono+ na kujipangira zina m’paka muhanya uno,+ tananga ndipo tachita uheni. 16 A Yehova, kuyana na milimo yinu yose yaurunji,+ nkhumuŵeyani, mphanyi ukali winu na kutukutwa kwinu vyafumako ku msumba winu Yerusalemu, phiri linu lituŵa, pakuti ŵanthu awo ŵatizingilizga ŵakunyoza Yerusalemu na ŵanthu ŵinu chifukwa cha zakwananga zithu na maubendezi gha ŵasekuru ŵithu.+ 17 A Chiuta withu, sono pulikani lurombo lwa muteŵeti winu na maŵeyelero ghake, ndipo ŵaliskani chisko chinu pa malo ghinu ghakupatulika+ agho ghali kupasuka.+ A Yehova, muchite nthena chifukwa cha zina linu. 18 A Chiuta wane, thyani khutu linu na kupulika! Julani maso ghinu na kuwona umo tapasukira kweniso msumba uwo ukuchemeka na zina linu. Tikumuŵeyani chifukwa chakuti tachita milimo yaurunji chara, kweni chifukwa cha lusungu lwinu lukuru.+ 19 A Yehova, pulikani. A Yehova, gowokani.+ A Yehova, pulikani na kuchitapo kanthu! A Chiuta wane, mungaziwulikanga chara, chifukwa cha zina linu, pakuti msumba winu na ŵanthu ŵinu ŵakuchemeka na zina linu.”+

20 Apo nkhaŵa nichali kuyowoya na kulomba na kuzomera kwananga kwane na kwananga kwa ŵanthu ŵakwithu Israyeli na kuŵeyelera pamaso pa Yehova Chiuta wane vya phiri lituŵa la Chiuta wane,+ 21 enya, uku nichali kuyowoya na kulomba, munthu yura Gabriyeli,+ uyo nkhamuwona mu mboniwoni yakwamba,+ wakiza kwa ine apo nkhaŵa na vyakulema vikuru, yikaŵa nyengo ya sembe ya wanangwa ya mise. 22 Ndipo wakanovwira kupulikiska, wakati:

“Iwe Daniyeli, sono niza kuzakakupa mahara na kukovwira kupulikiska vinthu. 23 Apo wambanga kuŵeyelera, mazgu ghanguluta, ndipo niza kuzakakuphalira, chifukwa uli wakuzirwa chomene.+ Ntheura manya ichi na kupulikiska mboniwoni.

24 “Pali masabata* 70 agho ghatemekera ŵanthu ŵakwako na msumba winu utuŵa,+ kuwuskapo ubudi, kumazga kwananga,+ kuphepiskira maubendezi,+ kunjizga urunji wamuyirayira,+ kudindapo pa mboniwoni na pa uchimi,*+ na kuphakazga Malo Ghatuŵa Chomene. 25 Umanye na kupulikiska kuti kwamba apo ghafumirenge mazgu gha kuwezgerapo na kuzengaso Yerusalemu+ m’paka apo Mesiya*+ Mulongozgi+ wawonekerenge, paŵenge masabata 7, kweniso masabata 62.+ Yerusalemu wazamuwelerapo na kuzengekaso, wazamuŵa na luŵaza ndiposo mugelo,* kweni ivi vizamuchitika mu nyengo ya suzgo.

26 “Pamanyuma pa masabata 62, Mesiya wazamudumulika,*+ ndipo wazamuŵavya kalikose.+

“Ŵanthu ŵa mulongozgi uyo wakwiza ŵazamuparanya msumba na malo ghatuŵa.+ Ndipo umaliro wake uzamuŵa wa chigumula. Ndipo kuzamuŵa nkhondo m’paka paumaliro. Icho chadumulika ntchakuti pazakaŵe kupasuka.+

27 “Iyo wazamukhozga phangano na ŵanandi kwa sabata yimoza, ndipo pakatikati pa sabata wazamulekeska sembe na vyakupeleka.+

“Pa phapindo la vinthu vyaukazuzi pazamuŵa uyo wakuparanya.+ Ndipo icho chikadumulika chipungulikengeso pa uyo wapasuka, m’paka wamare.”

10 Mu chaka chachitatu cha Sayirasi themba+ la Peresiya, uvumbuzi ukapelekeka kwa Daniyeli, uyo wakachemekanga na zina lakuti Beliteshazara.+ Uthenga ukaŵa waunenesko, ndipo ukaŵa wakukhwaskana na nkhondo yikuru. Daniyeli wakapulikiska uthenga uwu, ndipo wakawovwirika kumanya ivyo wakawona.

2 Mu mazuŵa agho, ine Daniyeli, nkhalira+ masabata ghatatu. 3 Nkharyanga chakurya chakunowa chara, nyama panji vinyo vikanjiramo chara mu mulomo wane, ndipo masabata ghose ghatatu nkhaphakaranga mafuta chara. 4 Pa zuŵa la 24 la mwezi wakwamba, apo nkhaŵa mumphepete mwa mlonga ukuru wa Tayigirisi,*+ 5 nkhinuska maso ghane ndipo nkhawona mwanalume uyo wakavwara salu yiwemi,+ ndipo mu chiwuno* mwake mukaŵa lamba wagolide wa ku Ufazi. 6 Thupi lake likaŵa nga ni libwe la kurusolito,+ chisko chake chikawonekanga nga ni leza, maso ghake ghakaŵa nga nkhulilima kwa moto. Mawoko ghake na vikandiro vyake vikaŵa nga ni mkuŵa wakunyezimira,+ ndipo mazgu ghake ghakaŵa nga ni mazgu gha mzinda wa ŵanthu. 7 Ine, Daniyeli, ndine nkhawona mboniwoni iyi. Ŵanthu awo nkhaŵa nawo ŵakayiwona yayi mboniwoni iyi.+ Kweni ŵakambwambwantha* chomene ndipo ŵakachimbira na kukabisama.*

8 Ntheura nkhakhala nekha, ndipo nkhati nawona mboniwoni yikuru iyi, nkhaŵavyirathu nkhongono, kawonekero kane kakuchindikika kakamara, ndipo nkhongono zane zose zikamara.+ 9 Penepapo nkhapulika mazgu ghake. Nkhati namupulika wakuyowoya, nkhagona tulo tuzito uku nawa kavunama.+ 10 Kweni woko likanikhwaska+ na kunisunkhunya kuti niwuke, ndipo nkhawukira makongono na mawoko. 11 Penepapo wakati kwa ine:

“Iwe Daniyeli, wamunthu wakuzirwa chomene,+ tegherezga mazgu agho nikuphalirenge. Sono yimilira pa malo ghako, pakuti natumika kwa iwe.”

Wakati wayowoya mazgu agha kwa ine, nkhimilira uku nkhumbwambwantha.

12 Pamanyuma wakati kwa ine: “Iwe Daniyeli, ungopanga chara.+ Mazgu ghako ghapulikikwa kufuma pa zuŵa lakwamba ilo ukajulira mtima wako kuti upulikiske vinthu ivi na kujiyuyura pamaso pa Chiuta wako, ndipo niza chifukwa cha mazgu ghako.+ 13 Kweni karonga+ wa uthemba wa Peresiya wakimikana nane kwa mazuŵa 21. Kweni pamanyuma, Mikayeli,*+ yumoza wa ŵakaronga ŵalara,* wakiza kuzakanovwira, ndipo nkhakhala kwenekura pafupi na mathemba gha Peresiya. 14 Niza kuzakakumanyiska ivyo vizamuwira ŵanthu ŵako mu mazuŵa ghaumaliro,+ chifukwa ni mboniwoni ya mazuŵa ghakunthazi.”+

15 Sono wakati wayowoya mazgu agha kwa ine, nkhalazga chisko pasi ndipo nkhazgoka mbuwu. 16 Ndipo munyake wakuwoneka nga ni munthu wakakhwaska pa mulomo wane,+ ndipo nkhajura mulomo wane na kuyowoya kwa munthu uyo wakimilira panthazi pane, kuti: “Fumu yane, nkhumbwambwantha chifukwa cha mboniwoni, ndipo nilije nkhongono.+ 17 Ntheura muteŵeti wa fumu yane wangayowoya wuli na fumu yane?+ Pakuti sono nilije nkhongono, ndipo mwa ine mulije mvuchi uwo wakhalamo.”+

18 Uyo wakawonekanga nga ni munthu wakanikhwaskaso na kunikhozga.+ 19 Penepapo wakati kwa ine: “Munthu wakuzirwa chomene iwe,+ ungopanga yayi.+ Mtende uŵe nawe.+ Uŵe wankhongono, enya, uŵe wankhongono.” Apo wakayowoyanga nane, nkhakhozgeka ndipo nkhati: “Yowoyani fumu yane, pakuti mwanikhozga.”

20 Kufuma apo, wakati: “Kasi ukumanya chifukwa icho nizira kwa iwe? Sono nkhulutaso kukarwa nkhondo na karonga wa Peresiya.+ Para naluta, karonga wa Girisi wizenge. 21 Kweni nikuphalirenge vinthu ivyo vili kulembeka mu malemba ghaunenesko. Palije uyo wakunovwira mwankhongono pa vinthu ivi, kweni Mikayeli+ karonga winu.+

11 “Mu chaka chakwamba cha Dariyasi+ Mumedi, ine nkhimilira kuti nimukhozge na kumukhwimiska. 2 Sono nikuphalirenge unenesko:

“Wona! Mu Peresiya muwukengeso mathemba ghatatu, ndipo themba lachinayi lizamuŵa lisambazi kuluska ghanyake ghose. Ndipo para laŵa na nkhongono chifukwa cha usambazi wake, lizamuwuka na chilichose kuwukira ufumu wa Girisi.+

3 “Penepapo themba lankhongono lizamuwuka na kuwusa na mazaza ghakuru,+ ndipo lizamuchita chilichose icho lakhumba. 4 Kweni para lawuka, ufumu wake uzamusweka na kugaŵika ku mphepo zinayi zakuchanya,+ kweni ku mphapu yake chara, kweniso mazaza ghazamuyana na ghake chara pakuwusa, chifukwa ufumu wake uzgulikenge na kuluta ku ŵanyake padera pa aŵa.

5 “Ndipo themba lakumwera, ilo ndimoza mwa ŵakaronga ŵake, lizamuŵa lankhongono, kweni munyake wazamuliluska ndipo wazamuwusa na mazaza ghakuru, kuluska nkhongono izo ilo likawusiranga.

6 “Para vyaka vyajumphapo, ŵazamukolerana, ndipo mwana mwanakazi wa themba lakumwera wazamwiza kwa themba lakumpoto kuzakachita phangano. Kweni woko la mwana mwanakazi uyu lizamulutilira chara kuŵa na nkhongono. Themba lizamwima chara, ndipo woko lake nalo lizamwima chara. Ndipo mwana mwanakazi uyu wazamupelekeka, iyo pamoza na awo ŵakiza nayo, uyo wakamubaba, na uyo wakamupanga nkhongono mu nyengo izo. 7 Yumoza wakufuma ku mphukira za misisi yake wazamuwuka na kunjira mu malo ghake, wazamwiza ku ŵasilikari na kwimikana na linga la themba lakumpoto, ndipo wazamurwa nawo na kuŵathereska. 8 Wazamuluta ku Eguputo pamoza na ŵachiuta ŵawo, vikozgo vyawo vyachisulo,* na vinthu vyawo vyakudokereka vya siliva na golide, pamoza na ŵanthu ŵakukoleka wuzga. Kwa tuvilimika, wazamwimilira patali na themba lakumpoto, 9 ilo lizamwimikana na ufumu wa themba lakumwera, kweni lizamuwelera ku charu chakwake.

10 “Kweni ŵana ŵake, ŵazamunozgekera nkhondo na kuwunganya gulu likuru la nkhondo. Wazamwiza mwankhongono chomene na kuphyeramo nga ni maji ghakututuka. Kweni wazamuwelera, na kurwa nkhondo m’paka kufika ku linga lake.

11 “Themba lakumwera lizamukwiya na kuluta kukatimbana nalo, ndiko kuti, themba lakumpoto. Lizamuwunganya mzinda ukuru wa nkhondo, kweni mzinda uwu uzamupelekeka mu woko la themba lira. 12 Mzinda uzamutoleka. Mtima wake uzamujikuzga ndipo wazamukoma ŵanthu vikwi makumi ghanandi. Kweni nkhongono zake wazamuchita nazo kanthu yayi.

13 “Themba lakumpoto lizamuwera na kuwunganya mzinda ukuru kuluska wapakwamba. Kuumaliro wa zinyengo, para vyaka vyajumphapo, lizamwiza na chiwuru chikuru cha nkhondo na vinthu vinandi. 14 Pa nyengo iyo, ŵanthu ŵanandi ŵazamuwukira themba lakumwera.

“Ŵanthu ŵankhaza* pakati pa ŵanthu ŵakwako ŵazamutolekera lumoza kuti ŵayezge kufiska mboniwoni, kweni ŵazamukhuŵara.

15 “Themba lakumpoto lizamwiza na kuzenga chibumira chakulwerapo nkhondo na kupoka msumba wa linga lakukhora. Ŵasilikari ŵakumwera ŵazamwima yayi, nesi ŵanalume ŵake ŵakusoleka. Ŵazamuŵavya nkhongono zakwimira. 16 Uyo wakwiza kuzakimikana nalo wazamuchita kuyana na khumbo lake, ndipo palije na yumoza uyo wazamwima pamaso pake. Lizamwima mu charu Chakutowa,+ ndipo mu woko lake muzamuŵa nkhongono zakuparanyira. 17 Lizamuŵikapo mtima kuti lize na nkhongono zose za ufumu wake, ndipo lizamuchita nayo phangano, ndipo lizamuchitapo kanthu. Ilo lizamupika mazaza ghakuparanyira mwana mwanakazi wa ŵanakazi. Mwana mwanakazi uyu wazamwima chara, ndipo wazamulutilira chara kuŵa mwanakazi wake. 18 Ilo lizamuzgokeraso chisko chake ku vyaru vyamumphepete mwa nyanja ndipo lizamupoka vigaŵa vinandi. Ndipo mulongozgi wa ŵasilikari wazamumazga msinjiro wake, mwakuti msinjiro wake uzamuŵakoso chara. Mulongozgi uyu wazamupangiska kuti msinjiro wake umuwelere. 19 Penepapo iyo* wazamuzgokera chisko chake ku malinga ghakukhora gha mu charu chake, wazamukhuŵara na kuwa, ndipo wazamusangikaso chara.

20 “Mu malo ghake muzamuwuka uyo wazamutuma wamusonkho kwendendeka mu ufumu wauchindami, kweni mu mazuŵa ghachoko waka wazamuphyoka, kuti mu ukali chara nesi mu nkhondo.

21 “Mu malo ghake muzamuwuka munthu wakuyuyulika, ndipo ŵazamumupa chara ntchindi za ufumu, iyo wazamwiza mu nyengo ya mtende* na kupoka ufumu uwo na mazgu ghakumyamyatika.* 22 Iyo wazamuphyera ŵasilikari ŵakuŵa nga ni maji ghakututuka, ndipo ŵazamuphyoka, nga umo wazamuphyokera Mulongozgi+ wa phangano.+ 23 Pakuti iwo ŵazamukolerana nayo, iyo wazamuchita upusikizgi, ndipo wazamuŵawukira na kuŵa wankhongono kwizira mu mtundu uchoko. 24 Mu nyengo ya mtende, iyo wazamwiza ku malo gha vundira chomene mu chigaŵa, na kuchita ivyo awiske na ŵasekuru ŵake ŵandachitepo. Ivyo waphanga na kupoka ndiposo katundu wazamuvigaŵa pakati pawo. Wazamunozga chiŵembu na kuwukira malinga ghakukhora, kweni kwa nyengo yichoko.

25 “Lizamukhozga nkhongono zake na mtima wake ndipo na chiwuru chikuru cha ŵasilikari lizamuwukira themba lakumwera. Ndipo themba lakumwera lizamunozgekera nkhondo iyi na chiwuru chikuru chomene cha ŵasilikari ŵankhongono. Kweni lizamwima chara, chifukwa ŵazamulinozgera chiŵembu. 26 Awo ŵakurya vyakurya vyake vyamanoni ndiwo ŵazamuliwiskira pasi.

“Ŵasilikari ŵake ŵazamuphyereka, ndipo ŵanandi ŵazamukomeka.

27 “Mtima wa mathemba ghaŵiri agha uzamunwekera kuchita icho ntchiheni, ndipo ghazamukhala pa thebulu limoza na kuphalirana mautesi. Kweni vilato vyawo vizamutondeka, chifukwa umaliro ukulindilira nyengo yakutemeka.+

28 “Lizamuwelera ku charu chake na katundu munandi, ndipo mtima wake uzamususkana na phangano lituŵa. Lizamufiska khumbo lake na kuwelera ku charu chake.

29 “Pa nyengo yakutemeka, lamuwera na kuwukira kumwera. Kweni nyengo iyi vinthu vizamuŵa nga mphakwamba chara, 30 pakuti ngalaŵa za ku Kitimu+ zizamwiza na kuliwukira, ndipo lizamuyuyulika.

“Lizamuwelera na kupungulira ukali wake pa phangano lituŵa+ ndipo lizamufiska khumbo lake. Lizamuwelera na kulazga ku awo ŵakusida phangano lituŵa. 31 Kwa iyo kuzamufuma ŵasilikari, ŵazamuwuka na kunanga malo ghakupatulika,+ linga lakukhora, na kuwuskamo sembe ya nyengo zose.+

“Ndipo ŵazamuŵika chinthu chakuseluska icho chikupasura.+

32 “Ndipo awo ŵakuchitira viheni phangano lizamuŵagaluska na mazgu ghakumyamyatika.* Kweni ŵanthu awo ŵakumanya Chiuta wawo ŵazamutonda na kuchita makora. 33 Awo ŵali na mahara+ pakati pa ŵanthu ŵazamovwira ŵanandi kuti ŵapulikiske. Kweni kwa mazuŵa ghachoko waka, ŵazamukhuŵara na lupanga, na dimi la moto, na wuzga, na kupokeka vinthu vyawo. 34 Kweni para ŵakhuŵara, ŵazamovwirika pachoko waka. Ndipo ŵanandi ŵazamujibatika kwa iwo na mazgu ghakumyamyatika.* 35 Ŵanyake awo ŵali na mahara ŵazamukhuŵara, mwakuti pa iwo pachitike mulimo wa kwenga, ndiposo mulimo wa kutozga na kutuŵiska+ m’paka mu nyengo yaumaliro, chifukwa ukulindilira nyengo yakutemeka.

36 “Themba lizamuchita kuyana na khumbo lake, lizamujikwezga na kujitukumura pachanya pa chiuta waliyose. Lizamuyowoya vinthu vyakuzizwiska kususkana na Chiuta wa ŵachiuta.+ Vinthu vizamuliyendera makora m’paka apo ukali uzamumalira, chifukwa icho chadumulika chikwenera kufiskika. 37 Lizamuŵikako mahara chara kwa Chiuta wa ŵawiske, nesi kuŵikako mahara ku vyakukhumba vya ŵanakazi. Lizamuŵikako mahara chara kwa chiuta waliyose, ndipo lizamujitukumura pachanya pa waliyose. 38 Kweni lizamuchindika chiuta wa malinga ghakukhora, chiuta uyo ŵawiske ŵakamumanyanga chara ndiyo lizamumuchindika na golide, siliva, malibwe ghakuzirwa, na vinthu vyapachanya. 39 Pamoza na* chiuta mulendo, themba ili lizamuchita khumbo lake pakwimikana na malinga ghakukhora. Lizamupeleka uchindami ukuru kwa awo ŵakulizomerezga. Lizamuŵakwezga kuti ŵawuse pakati pa ŵanandi, ndipo lizamugaŵa charu kuti lisangirepo chandulo.

40 “Mu nyengo yaumaliro, themba lakumwera lizamututuzgana nayo,* kweni themba lakumpoto lizamumulotokera nga ni kavuluvulu. Lizamwiza na magileta, ŵakukwera pa mahachi, na ngalaŵa zinandi, ndipo lizamunjira mu vyaru na kuphyeramo nga mwenda maji ghakututuka. 41 Lizamunjiraso mu charu Chakutowa,+ ndipo vyaru vinandi vizamukhuŵara. Kweni awo ŵazamupona mu woko lake ni aŵa: Edomu, Mowabu, na chigaŵa chikuru cha Ŵaamoni. 42 Lizamulutilira kunyoloskera woko lake pa vyaru, ndipo charu cha Eguputo kuti chizamupona chara. 43 Lizamuwusa pachanya pa usambazi wakubisika wa golide na siliva, na pachanya pa vinthu vyose vyakuzirwa vya Eguputo. Ŵalibiya na Ŵaetiyopiya ŵazamulilondezga mumanyuma.

44 “Kweni mauthenga ghakufumira kumafumiro gha dazi na kumpoto ghazamulitimbanizga, ndipo lizamufuma na kutukutwa kukuru kuti likamare na kuparanya ŵanandi. 45 Ndipo lizamujintha mahema ghake ghauthemba pakati pa nyanja yikuru na phiri lituŵa Lakutowa.+ Lizamufika kuumaliro wake, ndipo pazamuŵavya na waliyose wakuti walovwire.

12 “Mu nyengo iyo, Mikayeli,*+ karonga mukuru+ uyo wakwimilira kuti wawovwire ŵanthu ŵakwako, wazamuwuka. Ndipo kuzamuŵa nyengo ya suzgo iyo yindaŵeko nakale kufuma apo kukaŵira mtundu wa ŵanthu m’paka pa nyengo iyo. Mu nyengo iyo, waliyose pa ŵanthu ŵakwako uyo zina lake lizamusangika kuti lalembeka mu buku+ wazamupona.+ 2 Ndipo ŵanandi mwa awo ŵakugona mu fuvu la pa charu ŵazamuwuka. Ŵanyake ŵazamuwukira ku umoyo wamuyirayira ndipo ŵanyake ŵazamulengeskeka* na kuyuyulika kwamuyirayira.

3 “Awo ŵali na mahara ŵazamuŵala nga mbungweru wa mlengalenga wa kuchanya, ndipo awo ŵakwiza na ŵanandi ku urunji ŵazamuŵala nga ni nyenyezi muyirayira swii.

4 “Kweni iwe, Daniyeli, sunga chisisi mazgu agha, na kujalira buku m’paka nyengo yaumaliro.+ Ŵanandi ŵazamwendendeka uku na uku,* ndipo umanyi wenecho uzamwandana.”+

5 Penepapo ine, Daniyeli, nkhati nalaŵiska, nkhawona ŵanyake ŵaŵiri ŵimilira pataliko, yumoza sirya lino la mlonga, ndipo munyake sirya lira la mlonga.+ 6 Ndipo yumoza wakati ku mwanalume uyo wakavwara salu yiwemi,+ uyo wakaŵa pachanya pa maji gha mu mlonga: “Kasi patolenge nyengo yitali wuli kuti vinthu vyakuzizwiska ivi vizakafiskike?” 7 Penepapo nkhapulika mwanalume uyo wakavwara salu, uyo wakaŵa pachanya pa maji gha mu mlonga, wakuwuskira muchanya woko lake lamalyero na woko lake lamazere na kulapa mu zina la Uyo ngwamoyo muyirayira,+ wakati: “Patolenge nyengo yakutemeka, nyengo zakutemeka, na hafu ya nyengo. Para nkhongono za ŵanthu ŵatuŵa zazakamara waka kuteketeka,+ vinthu vyose ivi vizamufiskika.”

8 Sono ine nkhapulika, kweni nkhatorapo kanthu yayi.+ Ntheura nkhati: “Mwe fumu yane, kasi vinthu ivi vizamumara wuli?”

9 Penepapo wakati: “Lutanga Daniyeli, chifukwa mazgu agha ghakwenera kusungika chisisi na kujalirika m’paka mu nyengo yaumaliro.+ 10 Ŵanandi ŵazamujitozga na kujituŵiska ndipo ŵazamwengeka.+ Ndipo ŵaheni ŵazamuchita viheni. Palije muheni uyo wazamupulikiska. Kweni awo ŵali na mahara ŵazamupulikiska.+

11 “Kufuma pa nyengo iyo sembe ya nyengo zose+ yizamufumiskikirapo ndiposo apo chinthu chakuseluska icho chikupasura chizamuŵikikirapo,+ pazamuŵa mazuŵa 1,290.

12 “Wakukondwa ni uyo wakulindilira na uyo wakwiza paumaliro wa mazuŵa 1,335!

13 “Kweni iwe, luta kuumaliro. Wamupumura, kweni uzamwimilira kuti upokere chigaŵa chako paumaliro wa mazuŵa.”+

Panji kuti, “tempile la.”

Ndiko kuti, Babuloniya.

Panji kuti, “tempile la.”

Pangayowoyekaso kuti, “kulereka.”

Kung’anamura kuti, “Mweruzgi Wane Ni Chiuta.”

Kung’anamura kuti, “Yehova Walongora Lusungu.”

Panyake likung’anamura kuti, “Ni Njani Wali Nga Ni Chiuta?”

Kung’anamura kuti, “Yehova Wawovwira.”

Ndiko kuti, Mazina Ghachibabuloni.

Mazgu gheneko, “ŵana.”

Mazgu gheneko, “ŵana.”

Mazgu gheneko, “ŵana.”

Mazgu gheneko, “ŵana.”

Mazgu gheneko, “mzimu wake ukasuzgika.”

Mazgu ghanyake, “ŵasofi.”

Ndiko kuti, gulu la ŵanthu ŵaluso pakuwukwa na kusanda nyenyezi.

Mazgu gheneko, “mzimu wane ukusuzgika.”

Mazgu gha pa Da 2:4b m’paka Da 7:28 ghakadankha kulembeka mu Chiaramu.

Mazgu ghanyake, “nkhando.”

Mazgu ghanyake, “chakung’azima.”

Mazgu ghanyake, “nthapatapa; vizo.”

Mazgu ghanyake, “kukupama.”

Mamita pafupifupi 27. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Mamita pafupifupi 2.7. Wonani Vyakusazgirapo B14.

Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.

Mazgu ghanyake, “nkhando.”

Panji kuti, “viwonesko.”

Ndiko kuti, ŵanthu ŵaluso pakuwukwa na kusanda nyenyezi.

“Kuyoyoska,” nkhuwiskira pasi.

Mazgu ghanyake, “maweya; mangala.”

Panji kuti, “wumba.”

Panji kuti, “wangakora woko lake.”

Ndiko kuti, ŵanthu ŵaluso pakuwukwa na kusanda nyenyezi.

Ndiko kuti, ŵanthu ŵaluso pakuwukwa na kusanda nyenyezi.

Mazgu gheneko, “kufwatura mafindo.”

Mazgu gheneko, “kufwatura mafindo.”

Mazgu ghanyake, “Likacheska.”

Mazgu gheneko, “tulo twake tukachimbira.”

Mazgu ghanyake, “muwongo.”

Mazgu ghanyake, “mphondo; masengo; mapembe.”

Mazgu ghanyake, “mawiro; matayala.”

Ndiko kuti, nyengo zitatu na hafu.

Panji kuti, “Susa.”

Mazgu gheneko, “woko lake.”

“Pepe,” ni mbuzi yanalume. Mazgu ghanyake, “phongo.”

Panji kuti, “wakayitimbiska pasi.”

Mazgu gheneko, “woko lake.”

Panji kuti, “ilo ndaluso pakumanya vinthu vyakutindika.”

Panji kuti, “vilitowere.”

Panji kuti, “vyakunthazi chomene.”

Ndiko kuti, mabuku ghakupatulika.

Panji kuti, “chitemwa chakugomezgeka.”

Mazgu gheneko, “ŵeruzgi ŵithu awo ŵakateruzganga.”

Panji kuti, “kugomezgeka kwinu.”

Ndiko kuti, masabata gha vyaka.

Mazgu gheneko, “ntchimi.”

Panji kuti, “Wakuphakazgika.”

Mazgu ghanyake, “mufolo.”

Panji kuti, “wazamukomeka.”

Mazgu gheneko, “Hidekeli.”

Mazgu ghanyake, “luwunda.”

Mazgu ghanyake, “kukatakata.”

Mazgu ghanyake, “kukajoŵa.”

Kung’anamura kuti, “Ni Njani Wali Nga Ni Chiuta?”

Panji kuti, “karonga wa udindo wapachanya chomene.”

Panji kuti, “vikozgo vyawo vyakusongonora.”

Panji kuti, “Ŵana ŵa vigeŵenga.”

Likwenera kuti ni themba lakumpoto.

Pangayowoyekaso kuti, “wazamwiza kwambura kuchenjezga.”

Panji kuti, “mwanjomba.”

Panji kuti, “ghaukhuluku; ghakugoneka mtunga.”

Panji kuti, “ghaukhuluku; ghakugoneka mtunga.”

Panji kuti, “Pakovwirika na.”

Panji kuti, “lizamupilingizgana nayo masengwe.”

Kung’anamura kuti, “Ni Njani Wali Nga Ni Chiuta?”

Panji kuti, “kukhozgeka soni.”

Panji kuti, “ŵazamusanda (buku ili) mwakupwelelera.”

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani