KU ŴAROMA
1 Ine Paulosi, muzga wa Yesu Khristu na wakuchemeka kuŵa mpositole, wakupatulikira makani ghawemi gha Chiuta,+ 2 agho iyo wakalayizga kale kwizira mu ntchimi zake mu Malemba ghatuŵa. 3 Makani agha ghakuyowoya vya Mwana wake, uyo wakafuma mu mphapu* ya Davide+ mwakuyana na thupi, 4 kweni na nkhongono ya mzimu utuŵa wakapharazgika kuŵa Mwana wa Chiuta+ wakati wawuka ku ŵakufwa.+ Uyu ni Yesu Khristu Fumu yithu. 5 Kwizira mwa iyo tikapokera lusungu lukuru na upositole+ mwakuti ŵanthu ŵamitundu yose ŵamupulikire na kuŵa na chipulikano,+ kuti zina lake lichindikike. 6 Namwe muli pakati pa mitundu iyi ndipo mukachemeka kuti muŵe ŵa Yesu Khristu. 7 Nkhumulemberani mose imwe muli mu Romu, imwe Chiuta wakumutemwani ndipo mukuchemeka kuŵa ŵatuŵa:
Mphanyi lusungu lukuru na mtende vyakufuma kwa Chiuta Adada ŵithu na Fumu Yesu Khristu, vyaŵa namwe.
8 Chakwamba, nkhuwonga Chiuta wane mwa Yesu Khristu chifukwa cha imwe mose, pakuti chipulikano chinu chikuyowoyeka kulikose mu charu chose. 9 Chifukwa Chiuta, uyo nkhumuchitira uteŵeti wakupatulika na umoyo wane wose pakupharazga makani ghawemi gha Mwana wake, ni kaboni wane kuti nyengo zose nkhumuzunurani mu malurombo ghane.+ 10 Nkhulomba kuti usange ntchamachitiko, mwakuyana na khumbo la Chiuta nize kwa imwe. 11 Pakuti nkhukhumba chomene kumuwonani, kuti nizakamupaniko chawanangwa chauzimu kuti mukhozgeke, 12 panji kuti tizakakhwimiskane,+ waliyose kwizira mu chipulikano cha munyake, chinu na chane.
13 Kweni nkhukhumba kuti mumanye ŵabali, kuti nyengo zinandi nkhakhumbanga kwiza kwa imwe, kweni najandizgika m’paka sono. Nkhukhumba kuti nizakasangeso vipambi pakati pinu nga umo navisangira pakati pa mitundu yinyake yose. 14 Nili na ngongoli ku wose, ku Ŵagiriki na ku ŵalendo,* ku ŵavinjeru na ŵambura vinjeru. 15 Ntheura nkhukhumbisiska kupharazga makani ghawemi na kwa imwe wuwo mu Romu.+ 16 Pakuti nkhukhozgeka soni yayi na makani ghawemi.+ Makani agha ni nthowa yikuru iyo Chiuta wakuponoskera waliyose uyo wali na chipulikano,+ chakwamba kwa Muyuda+ kweniso Mugiriki.+ 17 Pakuti awo ŵali na chipulikano, ŵakuwona kuti makani ghawemi ghakuvumbura urunji wa Chiuta, ndipo chipulikano chawo chikukhozgeka,+ nga umo kuli kulembekera kuti: “Kweni murunji waŵenge wamoyo chifukwa cha chipulikano.”+
18 Chiuta kuchanya wakuvumbura ukali wake+ ku ŵanthu awo ŵakuleka kumupulikira na ŵanthu ŵambura urunji. Ŵakuchita vinthu viheni kujandizga ŵanthu kuti ŵaleke kumanya unenesko.+ 19 Pakuti Chiuta waŵapa ukaboni wakukwana kuti ŵamumanye.+ 20 Kwambira apo Chiuta wakalengera charu, makhaliro ghake ghambura kuwoneka, agho ni nkhongono yake yamuyirayira+ na Uchiuta wake,+ ghakuwoneka makora chomene chifukwa ghakumanyikwa kwizira mu vinthu ivyo wali kulenga.+ Ntheura ŵanthu ŵalije pakugwenthera. 21 Nangauli ŵakamumanya Chiuta, ŵakamupa uchindami chara pakuŵa Chiuta nesi kumuwonga. Kweni kaghanaghaniro kawo kakaŵa kauchindere ndipo mitima yawo yauzeleza yikafipiskika.+ 22 Nangauli ŵakatenge mbavinjeru, kweni ŵakazgoka vindere 23 ndipo ŵakachindika chikozgo cha munthu, viyuni, vyamoyo vya malundi ghanayi, na vinthu vyakukhwaŵa, ivyo vikuvunda, m’malo mwa kuchindika Chiuta wamuyirayira.*+
24 Ntheura mwakuyana na makhumbiro gha mitima yawo, Chiuta wakaŵaleka kuti ŵachite vinthu vyaukazuzi, mwakuti mathupi ghawo ghakhozgeke soni. 25 Ŵakasankha kusinthiska unenesko wa Chiuta na utesi ndipo ŵakasopa na kuteŵetera chilengiwa m’malo mwa Mlengi, uyo wakulumbika muyirayira. Ameni. 26 Lekani Chiuta wakaŵaleka kuti ŵaŵe na makhumbiro ghakugonana kwambura kujikora,+ pakuti ŵanakazi ŵakaleka kugonana na ŵanalume, ŵakamba kugonana na ŵanakazi ŵanyawo.+ 27 Ŵanalume nawo ŵakaŵavya khumbo lakuti ŵagonane na ŵanakazi kweni ŵakakhumbanga kugonana na ŵanalume ŵanyawo, mwanalume na mwanalume munyake,+ ŵakuchita icho ntchamuziro na kupokera chilango* chakwenelera kwananga kwawo.+
28 Pakuti ŵakakhumba yayi kumumanya makora Chiuta, Chiuta wakaŵaleka na makhumbiro ghawo ghaheni, kuti ŵachite vinthu vyambura kwenelera.+ 29 Ŵakazura na ubendezi wose,+ kwananga, uryezi,*+ uheni, bina,+ kukoma ŵanthu,+ zawe, upusikizgi,+ mtima wa nkhaza.+ Ŵakaŵa ŵamwenda nato,* 30 ŵakusesa,+ ŵakutinkha Chiuta, ŵamsinjiro, ŵakujikuzga, ŵakujiŵikamo, ŵakughanaghana chiŵembu,* ŵambura kupulikira ŵapapi,+ 31 ŵambura kupulikiska,+ ŵambura kusunga mapangano, ŵambura chitemwa chakawiro, na ŵambura lusungu. 32 Nangauli aŵa ŵakumanya makora dango la urunji la Chiuta, lakuti awo ŵakuchita vinthu ivi ŵakwenelera nyifwa.+ Kweni iwo ŵakulutilira kuvichita na kukolerana na awo ŵakuvichita.
2 Ntheura wamunthu iwe, kwali ndiwe njani,+ usange ukweruzga ulije pakugwenthera. Pakuti chinthu icho ukweruzga munyako, ukujisuska wamwene, usange ndicho naweso ukuchita.+ 2 Sono tikumanya kuti Chiuta wakususka awo ŵakuchita vinthu vyanthena ndipo cheruzgo chake chikukolerana na unenesko.
3 Kweni wamunthu iwe, apo ukweruzga awo ŵakuchita vinthu vyanthena uku nawe ukuvichita, kasi ukughanaghana kuti uzamupona cheruzgo cha Chiuta? 4 Panji kasi ukuyuyura usambazi wa lusungu lwake+ na kuzizipizga+ na kuzikira,+ chifukwa chakuti ukumanya yayi kuti Chiuta wamulongorani lusungu kuti mung’anamuke mtima?+ 5 Kweni wajilundikira ukali wa Chiuta chifukwa ndiwe munonono ndipo undang’anamuke mtima. Ukali uwu uzamuvumbukwa pa zuŵa la cheruzgo chaurunji cha Chiuta.+ 6 Ndipo wazamupeleka njombe kwa waliyose kuyana na milimo yake.+ 7 Ŵanthu awo ŵakuzizipizga pakuchita milimo yiwemi na kupenja uchindami, ntchindi, na thupi lambura kuvunda,+ Chiuta wazamuŵapa umoyo wamuyirayira. 8 Kweni awo ŵakutemwa mphindano na kukana unenesko na kulondezga ubendezi, iwo ŵazamuwona kutukutwa na ukali wa Chiuta.+ 9 Munthu waliyose uyo wakuchita viheni, wazamuwona suzgo na vyakuŵinya, chakwamba Muyuda ndiposo Mugiriki. 10 Kweni waliyose uyo wakuchita viwemi, wazamuwona uchindami, ntchindi, na mtende, chakwamba Muyuda+ ndiposo Mugiriki.+ 11 Pakuti Chiuta wakutemwera yayi.+
12 Pakuti wose awo ŵakananga kwambura kumanya dango, ŵazamuparanyika kwambura dango.+ Kweni wose awo ŵakananga uku ŵakumanya dango, ŵazamweruzgika na dango.+ 13 Pakuti awo ŵakupulika waka dango mbarunji yayi pamaso pa Chiuta, kweni awo ŵakulondezga dango ndiwo mbarunji pamaso pa Chiuta.+ 14 Kweni para ŵanthu ŵamitundu awo ŵalije dango,+ mwakawiro ŵakuchita vinthu vya mu dango, ŵanthu aŵa, nangauli ŵalije dango, dango ndiwo. 15 Ndiwo ŵakulongora fundo za dango kuti zili kulembeka mu mitima yawo, uku njuŵi zawo zikuŵachitira ukaboni, ndipo mu* maghanoghano ghawo ŵakususkika panji kuzomerezgeka. 16 Ichi chizamuwoneka mu zuŵa ilo Chiuta kwizira mwa Khristu Yesu wazamweruzga vinthu vyakubisika vya ŵanthu,+ kuyana na makani ghawemi agho nkhupharazga.
17 Sono ukujichema kuti ndiwe Muyuda+ ndipo ukugomezga dango na kunotha kuti uli paubwezi na Chiuta. 18 Ukumanya khumbo lake ndipo ukuzomerezga vinthu vyakuzirwa chomene chifukwa chakuti wasambizgika Dango.+ 19 Ukukhorwa kuti ndiwe mulongozgi wa ŵachibulumutira, ungweru wa awo ŵali mu chisi. 20 Ukuchenya ŵazeleza na kusambizga ŵana ŵachoko, ndipo ukupulikiska visambizgo na unenesko ivyo vili mu Dango. 21 Kasi iwe ukusambizga munyako, ukujisambizga wekha yayi?+ Iwe ukupharazga kuti, “Ungibanga chara,”+ kasi iwe ukwiba? 22 Iwe ukuti “Ungaleŵanga chara,”+ kasi iwe ukuleŵa? Iwe ukunyanyara vikozgo, kasi ukwiba vya mu matempile? 23 Iwe ukunotha na dango, kasi ukuyuyura Chiuta na kuleka kulondezga Dango? 24 Pakuti nga umo kuli kulembekera, “zina la Chiuta likuyuyulika pakati pa mitundu chifukwa cha imwe.”+
25 Nakuti ukotoli+ ngwaphindu usange ukulondezga dango.+ Kweni usange ukuleka kulondezga dango, ukotoli wako ukuŵa wambura phindu. 26 Ntheura, usange munthu wambura kukotoleka+ wakusungilira fundo zaurunji izo Dango likukhumba, asi ndikuti munthu wambura kukotoleka uyu wazgoka wakukotoleka?+ 27 Ndipo munthu wambura kukotoleka uyo wakulondezga dango, wakweruzga iwe ukuswa dango nangauli uli na malango ghakulembeka ndipo uli kukotoleka. 28 Pakuti ni Muyuda chara uyo ni Muyuda kuwaro pera,+ nesi ukotoli wenecho ni uwo ngwa kuwaro kwa thupi.+ 29 Kweni Muyuda mwenecho ni uyo ni Muyuda mukati,+ ndipo ukotoli wake ngwa mu mtima,+ ukuchitika na mzimu, na dango lakulembeka chara.+ Munthu uyu wakulumbika na ŵanthu yayi kweni na Chiuta.+
3 Ipo kasi Muyuda wakuluska wuli ŵanyake, panji kasi ukotoli uli na chandulo wuli? 2 Wakuŵaluska mu nthowa zinandi. Chakwamba, ntchifukwa chakuti Ŵayuda ndiwo ŵakaŵikizgika mazgu ghakupatulika gha Chiuta.+ 3 Ipo vili wuli? Usange ŵanyake ŵakaŵavya chipulikano, kasi ndikuti ŵanthu ŵangamugomezga yayi Chiuta? 4 Vingaŵanga nthena yayi! Kweni Chiuta waŵe wakuneneska,+ nanga munthu waliyose wangasangika mutesi,+ nga umo kuli kulembekera kuti: “Mwakuti usangike murunji mu mazgu ghako ndiposo kuti uluske para ukweruzgika.”+ 5 Kasi tiyowoyechi, usange ubendezi withu ukulongora pakweru urunji wa Chiuta? Kasi Chiuta ngwambura urunji para wakulongora ukali wake? (Nkhuyowoya umo ŵanthu ŵakuyowoyera.) 6 Vingaŵanga nthena chara! Ipo kasi Chiuta wazamweruzga wuli charu?+
7 Kweni usange chifukwa cha utesi wane, unenesko wa Chiuta wamanyikwa chomene ndipo wapika uchindami, chifukwa wuli nkhweruzgika kuti nili wakwananga? 8 Ndipo talekerachi kuyowoya nga umo ŵanthu ŵanyake ŵakutipusikizgira kuti ndimo tikuyowoyera, kuti: “Tiyeni tichite vinthu viheni kuti vinthu viwemi vize”? Ŵanthu aŵa ŵakwenera kweruzgika.+
9 Wuli pera? Kasi ise tili pawemiko? Yayi! Chifukwa tayowoya kale kuti Ŵayuda kweniso Ŵagiriki, wose ŵali pasi pa kwananga.+ 10 Nga umo kuli kulembekera kuti: “Palije munthu murunji, nanga njumoza.+ 11 Palije yumoza uyo wali na mahara, palije yumoza uyo wakupenja Chiuta. 12 Ŵanthu wose ŵapatuka, wose pamoza ŵazgoka ŵawakawaka. Palije uyo wakulongora lusungu, palije nanga njumoza.”+ 13 “Chigolomiro chawo ni dindi lakujulika, ŵakuyowoya upusikizgi na malulimi ghawo.”+ “Mata ghakali gha vipiri ghali mu milomo yawo.”+ 14 “Mulomo wawo ngwakuzura na mazgu ghakutemba na ghakuŵinya.”+ 15 “Malundi ghawo ghakuchimbilira kuthiska ndopa.”+ 16 “Mu nthowa zawo muli pharanyiko na kusokwa, 17 ndipo nthowa yamtende ŵandayimanye.”+ 18 “Palije kopa Chiuta pamaso pawo.”+
19 Sono tikumanya kuti vinthu vyose ivyo Dango likuyowoya likuphalira awo ŵali pasi pa Dango, mwakuti mulomo uliwose ukhale chete ndipo charu chose chiŵe chakwenelera chilango cha Chiuta.+ 20 Ntheura palije munthu uyo wapimikenge murunji panthazi pa Chiuta chifukwa cha milimo ya dango,+ chifukwa kwizira mu dango kwananga kukumanyikwa makora.+
21 Kweni sono munthu wangaŵa murunji pamaso pa Chiuta kwambura kulondezga dango.+ Dango na ivyo Ntchimi zikalemba vikuchitira ukaboni.+ 22 Munthu wangaŵa murunji pamaso pa Chiuta kwizira mu chipulikano mwa Yesu Khristu. Ivi ni vyamachitiko kwa wose awo ŵali na chipulikano. Pakuti palije mphambano.+ 23 Chifukwa wose ŵali kwananga ndipo ŵakupeleŵera pa uchindami wa Chiuta.+ 24 Ŵanthu ŵakuŵa ŵarunji pamaso pa Chiuta chifukwa cha sembe iyo Khristu Yesu wali kupeleka kuti waŵawombore.+ Ndipo ichi ntchawanangwa+ icho Chiuta wali kupeleka chifukwa cha lusungu lwake lukuru.+ 25 Chiuta wakamupeleka kuŵa sembe yakuphepiskira+ kuti ŵanthu ŵaŵe na chipulikano kwizira mu ndopa zake.+ Wakachita nthena kuti walongore urunji wake, chifukwa apo Chiuta wakalongora kuzizipizga wakagowokeranga zakwananga izo zikachitika kale. 26 Wakachita nthena kuti walongore urunji wake+ mu nyengo yasono, mwakuti waŵe murunji para wakumupima murunji munthu uyo wali na chipulikano mwa Yesu.+
27 Kasi pali chifukwa chakunothera? Palije. Ni dango ndi ilo likukanizga kunotha? La milimo lira?+ Yayi, kweni ni dango la chipulikano. 28 Pakuti tikuwona kuti munthu wakupimika murunji na chipulikano, na milimo ya dango yayi.+ 29 Panji kasi iyo ni Chiuta wa Ŵayuda pera?+ Asi ŵanthu ŵamitundu nawo ni Chiuta wawo?+ Enya, wa ŵanthu ŵamitundu.+ 30 Pakuti Chiuta njumoza,+ wazamupima ŵanthu ŵakukotoleka kuŵa ŵarunji+ chifukwa cha chipulikano. Wazamupimaso ŵanthu ŵambura kukotoleka kuŵa ŵarunji+ chifukwa cha chipulikano chawo. 31 Kasi sono tikumazga dango chifukwa cha chipulikano chithu? Yayi! Kweni tikukhozgera dango.+
4 Pakuti vili nthena, kasi sekuru withu Abrahamu wakapindurachi kuyana na wunthu? 2 Kuŵenge kuti Abrahamu wakapimika murunji chifukwa cha milimo, mphanyi wakaŵa na chifukwa chakunothera, kweni mwa Chiuta yayi. 3 Kasi lemba likuti wuli? “Abrahamu wakapulikana mwa Yehova,* ndipo Chiuta wakamupima kuti ni murunji.”+ 4 Malipiro agho wakupokera munthu uyo wakugwira ntchito, ghakuŵa chawanangwa* yayi, kweni ngongoli. 5 Kweni munthu uyo wakuleka kugwira ntchito kweni wakupulikana mwa Chiuta uyo wakupima wakwananga kuŵa murunji, chipulikano chake chikupimika kuti mburunji.+ 6 Davide nayo wakayowoya kuti ngwakukondwa munthu uyo Chiuta wakumupima murunji kwambura milimo, wakati: 7 “Mbakukondwa awo milimo yawo yiheni yagowokereka na awo zakwananga zawo zabenekelereka.* 8 Wakukondwa ni munthu uyo Yehova* wazamukonthora yayi kwananga kwake.”+
9 Kasi ŵanthu ŵakukotoleka pera ndiwo ŵakukondwa panji na ŵambura kukotoleka?+ Pakuti tikuyowoya kuti: “Chiuta wakapima Abrahamu kuŵa murunji chifukwa cha chipulikano chake.”+ 10 Kasi apo Abrahamu wakapimikanga murunji wakaŵa wuli? Kasi wakaŵa wakukotoleka panji wambura kukotoleka? Wakaŵa wakukotoleka yayi, kweni wambura kukotoleka. 11 Pakuti Abrahamu wakaŵa na chipulikano pambere wandakotoleke, wakapokera chimanyikwiro+ cha ukotoli, nga ntchidindo chaurunji, mwakuti waŵe wiske wa wose awo ŵali na chipulikano+ uku mbambura kukotoleka kuti nawo ŵapimike ŵarunji. 12 Kweniso kuti waŵe wiske wa mphapu yakukotoleka, wa awo ŵakudemelera ku ukotoli pera chara, kweniso awo ŵakwenda mu chipulikano icho Abrahamu dada withu+ wakaŵa nacho, apo wakaŵa wambura kukotoleka.
13 Abrahamu panji mphapu* yake ŵakapokera layizgo lakuti ŵaŵenge ŵahaliri ŵa charu+ chifukwa cha kulondezga dango yayi, kweni ŵakapimika ŵarunji chifukwa cha chipulikano.+ 14 Chifukwa usange awo ŵakudemelera ku dango mbahaliri, ipo chipulikano chaŵa chambura ntchito ndipo layizgo lamara. 15 Nadi, Dango likubaba ukali,+ kweni apo palije dango, palijeso kwananga.+
16 Abrahamu wakapokera layizgo ili chifukwa chakuti wakaŵa na chipulikano, ndipo ichi chikalongora lusungu lukuru+ lwa Chiuta. Mphapu* yake nayo yikapokera layizgo ili.+ Likaŵa la awo ŵakudemelera ku Dango pera yayi kweniso na wose awo ŵali na chipulikano nga ntcha Abrahamu, uyo ni dada wa tose.+ 17 (Nga umo kuli kulembekera kuti: “Nakuŵika kuŵa wiske wa mitundu yinandi.”)+ Ichi chikachitika pamaso pa Chiuta, uyo Abrahamu wakamugomezga, uyo wakuzgora ŵakufwa kuŵa ŵamoyo ndipo wakuchema vinthu ivyo kulije nga viliko.* 18 Abrahamu wakaŵa na chigomezgo kweniso chipulikano kuti wazamuŵa wiske wa mitundu yinandi nangauli vikaŵa nga ni vyambura machitiko. Wakagomezga mazgu ghakuti: “Ntheura ndimo mphapu* yako yizamuŵira.”+ 19 Nangauli wakalopwa chara mu chipulikano, wakaghanaghanira thupi lake, ilo sono likaŵa nga ndakufwa, (pakuti wakaŵa na vyaka pafupifupi 100),+ kweniso wakaghanaghanira Sara uyo wakaŵa chumba.*+ 20 Kweni chifukwa cha layizgo la Chiuta, chipulikano chake chikasunkhunyika yayi, kweni wakaŵa wankhongono na chipulikano chake. Wakamupa Chiuta uchindami 21 ndipo wakakhorwa kuti Chiuta wangafiska icho walayizga.+ 22 Ntheura “Chiuta wakamupima kuti ni murunji.”+
23 Kweni mazgu ghakuti “wakamupima,” ghakalembekera iyo pera chara.+ 24 Ghakalembekeraso ise tizamupimika ŵarunji, chifukwa tikugomezga Chiuta uyo wakawuska Yesu Fumu yithu ku ŵakufwa.+ 25 Yesu wakapelekeka chifukwa cha maubudi ghithu+ ndipo wakawuskika kuti ise tipimike ŵarunji.+
5 Ntheura, sono pakuti tapimika ŵarunji chifukwa cha chipulikano,+ tiyeni tiŵe pamtende* na Chiuta kwizira mwa Fumu yithu Yesu Khristu.+ 2 Pakuti tili na chipulikano mwa Yesu, nthowa yatijulikira kuti tipokere lusungu lukuru, ulo sono tikupokera,+ ndipo tiyeni tikondwe* mu chigomezgo cha uchindami wa Chiuta. 3 Kweniso tiyeni tikondwe* uku tili mu visuzgo,+ pakuti tikumanya kuti suzgo yikubaba chizizipizgo.+ 4 Chizizipizgo nacho chikubaba kuzomerezgeka na Chiuta,+ kuzomerezgeka na Chiuta, chigomezgo,+ 5 ndipo chigomezgo chikutigongoweska yayi,+ chifukwa Chiuta watipungulira chitemwa chake mu mitima yithu kwizira mu mzimu utuŵa, uwo wali kutipa.+
6 Apo tikaŵa kuti tichali ŵakulopwa,+ Khristu wakafwira ŵanthu ŵakwananga pa nyengo yakutemeka. 7 Pakuti ntchakusuzga kuti munthu wafwire murunji. Kweni panyake munthu wangachita chikanga kufwira munthu muwemi. 8 Kweni Chiuta watilongora chitemwa chake, pakuti apo tikaŵa kuti tichali ŵakwananga, Khristu wakatifwira.+ 9 Ntheura, pakuti sono tapimika ŵarunji na ndopa zake,+ tizamuponoskeka ku ukali wa Chiuta kwizira mwa iyo.+ 10 Sono usange apo tikaŵa ŵalwani ndipo tikaphemana na Chiuta kwizira mu nyifwa ya Mwana wake,+ ipo tizamuponoskeka na umoyo wa Yesu pakuti sono taphemana na Chiuta. 11 Ni apo pera yayi, kweniso tikukondwa mwa Chiuta kwizira mwa Fumu yithu Yesu Khristu, mwa uyo sono taphemana na Chiuta.*+
12 Kwananga kukanjira mu charu na munthu yumoza ndipo nyifwa yikiza chifukwa cha kwananga.+ Ntheura nyifwa yikathandazgikira ku ŵanthu wose chifukwa wose ŵakananga.+ 13 Pakuti kwananga kukaŵa mu charu pambere Dango lindize, kweni para dango palije, munthu wangapika mulandu wa kwananga chara.+ 14 Ndipouli, nyifwa yikawusa nga ni themba kufuma kwa Adamu m’paka kwa Mozesi. Yikawusa nanga ni ŵanthu awo kwananga kwawo kukuyana na kwananga kwa Adamu chara, uyo wakuyana na uyo wakenera kwiza.+
15 Kweni chawanangwa chikayana na kwananga chara. Pakuti usange ŵanandi ŵakafwa chifukwa cha kwananga kwa munthu yumoza, ipo ŵanthu ŵanandi ŵakupokera lusungu lukuru lwa Chiuta na chawanangwa chake pamoza na lusungu lukuru lwa munthu yumoza,+ uyo ni Yesu Khristu.+ 16 Kweniso chawanangwa chikupambana na umo vinthu vikaŵira munthu yumoza wakati wananga.+ Pakuti na kwananga kwa munthu yumoza ŵanthu wose ŵakeruzgika kuti mbakwananga,+ kweni chawanangwa icho chikapelekeka pamanyuma pa kwananga kwa ŵanthu ŵanandi chikawovwira kuti ŵanandi ŵapimike ŵarunji.+ 17 Chifukwa usange nyifwa yikawusa nga ni themba chifukwa cha kwananga kwa munthu yumoza,+ ipo awo ŵakupokera lusungu lukuru na chawanangwa chaurunji,+ ŵazamuwusa nga ni mathemba+ pakuŵa ŵamoyo kwizira mwa munthu yumoza, uyo ni Yesu Khristu.+
18 Ntheura, ŵanthu ŵa mitundu yose ŵakeruzgika kuti mbakwananga chifukwa cha kwananga kwa munthu yumoza,+ mwakuyana waka ŵanthu ŵa mitundu yose+ ŵakupimika ŵarunji kuti ŵaŵe ŵamoyo+ chifukwa cha urunji wa munthu yumoza. 19 Ŵanandi ŵakaŵa ŵakwananga chifukwa cha kuleka kupulikira kwa munthu yumoza,+ mwakuyana waka, ŵanandi ŵaŵenge ŵarunji chifukwa cha kupulikira kwa munthu yumoza.+ 20 Sono Dango likiza kuti ŵanthu ŵawone ukuru wa kwananga kwawo.+ Kweni apo kwananga kukawoneka, lusungu lukuru lwa Chiuta lukawonekera chomene. 21 Chifukwa wuli? Kuti nga umo kwananga kukawusira nga ni themba pamoza na nyifwa,+ mwakuyana waka, lusungu lukuru luwuse nga ni themba kwizira mu urunji, kulongozgera ku umoyo wamuyirayira mwa Yesu Khristu Fumu yithu.+
6 Ntheura tiyowoyechi? Kasi tilutilire kwananga, kuti lusungu lukuru lusazgikire? 2 Ndimo viliri yayi! Pakuwona kuti tafwatuka ku kwananga,+ kasi tilutilirenge wuli kwananga?+ 3 Kasi mukumanya yayi kuti tose ise tikabatizika mwa Khristu Yesu,+ tikabatizika mu nyifwa yake?+ 4 Pakuti tili kubatizika mu nyifwa yake,+ tikasungika pamoza nayo, mwakuti nga umo Khristu wakawuskikira ku ŵakufwa kwizira mu uchindami wa Awiske, nase tendenge mu umoyo uphya.+ 5 Pakuti usange tili ŵamoza na iyo mu nyifwa yakuyana na yake,+ tizamuŵaso ŵamoza na iyo mu chiwuka chakuyana na chake.+ 6 Pakuti tikumanya kuti wunthu withu wakale ukakhomeka pa khuni pamoza na iyo,+ mwakuti thupi lithu lakwananga lileke kuŵa lankhongono+ kuti tileke kulutilira kuŵa ŵazga ŵa kwananga.+ 7 Chifukwa uyo wafwa wafwatuka ku kwananga kwake.
8 Kweniso, usange tafwa pamoza na Khristu, tikugomezga kuti tizamuŵaso ŵamoyo pamoza na iyo. 9 Tikumanya kuti Khristu wali kuwuskika ku ŵakufwa+ ndipo wafwengeso yayi.+ Nyifwa yilije mazaza pa iyo. 10 Chifukwa nyifwa iyo wakafwa, wakafwira kwananga* kamoza pera,+ kweni wali na umoyo kuti wachite khumbo la Chiuta. 11 Mwakuyana waka, namwe mujiwone kuti ndimwe ŵakufwa ku kwananga, kweni ŵamoyo kwa Chiuta mwa Khristu Yesu.+
12 Ntheura, lekani kuzomerezga kwananga kuti kulutilire kuwusa nga ni themba mu mathupi ghinu agho ghangafwa+ ndipo muleke kupulikira makhumbiro gha mathupi ghinu. 13 Lekani kupeleka mathupi ghinu* ku kwananga, kuŵa vilwero vyakuchitira ubendezi, kweni mujipeleke kwa Chiuta nga mbanthu awo ŵawuka ku ŵakufwa, kweniso mupeleke mathupi ghinu* kwa Chiuta kuŵa vilwero vyakuchitira urunji.+ 14 Kwananga kuleke kuŵa na mazaza pa imwe chifukwa chakuti muli pasi pa dango chara,+ kweni pasi pa lusungu lukuru.+
15 Kasi sono tichitechi? Kasi tichite kwananga chifukwa chakuti tili pasi pa dango chara kweni pasi pa lusungu lukuru?+ Yayi! 16 Kasi mukumanya yayi kuti usange mukujipeleka kwa munthu nga mbazga kuti mumupulikire, ndikuti muli ŵazga ŵake chifukwa chakuti mukumupulikira?+ Usange muli ŵazga ŵa kwananga+ njombe yinu ni nyifwa+ kweni usange mukupulikira muŵenge ŵarunji. 17 Kweni Chiuta wawongeke chifukwa nangauli pakwamba mukaŵa ŵazga ŵa kwananga, kweni mukapulikira kufumira pasi pa mtima chisambizgo icho mukapika. 18 Pakuti muli kufwatulika ku kwananga,+ muli kuzgoka ŵazga ŵa urunji.+ 19 Nkhuyowoya mazgu agho ngakupulikikwa ku ŵanthu, chifukwa chakuti mathupi ghinu ngakulopwa. Umo mukapelekera viŵaro vinu kuti muŵe ŵazga ŵa ukazuzi na uchikanamalango viheni kuti muchite uchikanamalango, sono pelekani viŵaro vinu kuti muŵe ŵazga ŵa urunji kuti muchite milimo yituŵa.+ 20 Pakuti apo mukaŵa ŵazga ŵa kwananga, mukaŵa ŵakufwatuka ku urunji.
21 Ipo kasi mukapambika vipambi wuli nyengo yira? Vinthu ivyo sono mukukhozgeka navyo soni. Pakuti umaliro wa vinthu ivyo ni nyifwa.+ 22 Kweni sono pakuti muli kufwatulika ku kwananga ndipo muli kuzgoka ŵazga ŵa Chiuta, muli na vipambi vituŵa,+ ndipo paumaliro muzamupokera umoyo wamuyirayira.+ 23 Pakuti malipiro gha kwananga ni nyifwa,+ kweni chawanangwa icho Chiuta wakupeleka mbumoyo wamuyirayira+ mwa Khristu Yesu Fumu yithu.+
7 Panji mukumanya yayi ŵabali, (chifukwa nkhuyowoya kwa awo ŵakumanya dango) kuti Dango lili na mazaza pa munthu chikuru wachali wamoyo? 2 Mwachiyelezgero, dango likukaka mwanakazi wakutengwa kwa mfumu wake para ngwamoyo. Kweni usange mfumu wake wafwa, mwanakazi wakufwatuka ku dango la mfumu wake.+ 3 Ntheura, para mfumu wake ngwamoyo, mwanakazi wakuŵa muleŵi usange watengwa kwa mwanalume munyake.+ Kweni usange mfumu wake wafwa, ngwakufwatuka ku dango lake, ntheura ni muleŵi chara usange watengwa kwa mwanalume munyake.+
4 Ntheura, ŵabali ŵane, namweso mukaŵa ŵakufwa ku Dango kwizira mu thupi la Khristu, mwakuti muzgoke ŵa munyake,+ ŵa uyo wakawuskika ku ŵakufwa,+ kuti tipambike vipambi vyakwenelera kwa Chiuta.+ 5 Pakuti apo tikakhalanga mwakuyana na thupi, makhumbiro ghakwananga agho ghakavumbukwa na Dango, ghakagwiranga ntchito mu mathupi ghithu* kuti tipambike vipambi ivyo njombe yake ni nyifwa.+ 6 Kweni sono tili kufwatulika ku Dango,+ chifukwa tili kufwa ku dango ilo likatikakanga, mwakuti tiŵe ŵazga mu nthowa yiphya mwakulongozgeka na mzimu,+ kuti mu nthowa yakale yayi apo dango lakulembeka+ likatilongozganga.
7 Kasi tiyowoyechi? Kasi Dango nkhwananga? Yayi! Nadi, kuŵavyenge Dango mphanyi nindamanye kwananga.+ Mwachiyelezgero, mphanyi nindamanye uheni wa kudokera kuŵavyenge Dango lakuyowoya kuti: “Ungadokeranga chara.”+ 8 Kweni kwananga kukasanga mwaŵi kwizira mu dango, kukanipangiska kudokera chilichose, chifukwa kwambura dango kwananga kukaŵa kwakufwa.+ 9 Pambere dango lindize nkhaŵa wamoyo. Kweni dango likati liza, kwananga kukaŵaso kwamoyo, kweni ine nkhafwa.+ 10 Ndipo dango ilo likenera kulongozgera ku umoyo,+ nkhasanga kuti likulongozgera ku nyifwa. 11 Chifukwa kwananga kukasanga mwaŵi kwizira mu dango, kukanipusika na kunikoma. 12 Ntheura, Dango pa lekha ndituŵa, ndipo malango ngatuŵa, ngaurunji, ndiposo ngawemi.+
13 Ntheura, kasi chiwemi ndicho chikanikoma? Yayi! Kweni kwananga ndiko kukanikoma mwakuti icho ntchiwemi chivumbure kwananga.+ Ndipo dango lalongora kuti kwananga nkhuheni chomene ku ŵanthu.+ 14 Chifukwa tikumanya kuti Dango ndauzimu, kweni ine nili wathupi, wakuguliskika ku kwananga.+ 15 Pakuti nkhumanya yayi icho nkhuchita. Chifukwa icho nkhukhumba kuchita nkhuchichita chara, ndipo icho nkhuchitinkha ndicho nkhuchita. 16 Kweni usange icho nkhukhumba chara ndicho nkhuchita, nkhuzomerezga kuti Dango ndiwemi. 17 Ipo sono ndine yayi nkhuchita ichi, kweni kwananga uko kuli mwa ine.+ 18 Chifukwa nkhumanya kuti mwa ine, ndiko kuti, mu thupi lane, mulije kawemi. Pakuti nkhukhumba kuchita icho ntchiwemi, kweni nilije nkhongono zakuchitira icho ntchiwemi.+ 19 Pakuti chiwemi icho nkhukhumba, nkhuchichita chara, kweni chiheni icho nkhukhumba yayi ndicho nkhuchita. 20 Sono usange icho nkhukhumba chara ndicho nkhuchita, ipo ndine yayi nkhuchita ichi, kweni kwananga uko kuli mwa ine.
21 Ndipo nkhusanga dango ili mwa ine, lakuti: Para nkhukhumba kuchita chiwemi, icho ntchiheni chikuŵa nane.+ 22 Mu mtima wane nkhukondwa na dango la Chiuta.+ 23 Kweni nkhuwona dango linyake mu thupi lane* ilo likulimbana na dango la maghanoghano ghane,+ ndipo likunizgora muzga wa dango la kwananga+ ilo lili mu thupi lane.* 24 Namunthu wakusuzgika ine! Ni njani wanithaskenge ku thupi ilo likunitolera ku nyifwa iyi? 25 Nkhuwonga Chiuta kwizira mwa Yesu Khristu Fumu yithu! Mu maghanoghano ghane nili muzga wa dango la Chiuta, kweni na thupi lane nili muzga wa dango la kwananga.+
8 Ntheura awo ŵali mu umoza na Khristu Yesu ŵalije mulandu. 2 Pakuti dango la mzimu uwo ukupeleka umoyo mwa Khristu Yesu lamufwaturani+ ku dango la kwananga na la nyifwa. 3 Ivyo Dango likatondekanga kuchita+ chifukwa likaŵa lakulopwa+ kwizira mu thupi, ndivyo Chiuta wakachita pakutuma Mwana wake+ mu kaŵiro ka thupi lakwananga+ kuti wamazge kwananga. Ndipo wakasuska kwananga kwa thupi. 4 Chiuta wakachita ichi kuti fundo zaurunji izo Dango likukhumba zifiskike mwa ise+ tikwenda mwakuyana na makhumbiro gha thupi chara, kweni mwakuyana na mzimu.+ 5 Awo ŵakwenda mwakuyana na makhumbiro gha thupi, ŵakuŵika maghanoghano ghawo pa vinthu vya thupi,+ kweni awo ŵakwenda mwakuyana na mzimu, ŵakughanaghana vinthu vya mzimu.+ 6 Pakuti kughanaghanira vya thupi ni nyifwa,+ kweni kughanaghanira vya mzimu mbumoyo na mtende.+ 7 Chifukwa kughanaghanira vya thupi mbulwani na Chiuta,+ pakuti thupi likupulikira dango la Chiuta yayi, nakuti lingachita yayi. 8 Ntheura awo ŵakukolerana na thupi, Chiuta ŵangamukondweska yayi.
9 Usange mzimu wa Chiuta ukukhala nadi mwa imwe, muli ŵakukolerana na thupi chara kweni na mzimu.+ Kweni usange munthu walije mzimu wa Khristu, iyo ngwa Khristu yayi. 10 Kweni usange Khristu wali mu umoza na imwe,+ ipo nadi thupi ndakufwa chifukwa cha kwananga, kweni mzimu mbumoyo chifukwa cha urunji. 11 Sono usange mzimu wa uyo wakawuska Yesu ku ŵakufwa ukukhala mwa imwe, uyo wakawuska Khristu Yesu ku ŵakufwa,+ wazamuzgoraso mathupi ghinu agho ghakufwa kuŵa ghamoyo+ kwizira mu mzimu uwo uli mwa imwe.
12 Ntheura ŵabali, tikuchichizgika chara kukhala mwakuyana na thupi na kuchita makhumbiro ghake.+ 13 Usange mukukhala mwakuyana na thupi mufwenge nadi, kweni usange mzimu ukumovwirani kukoma milimo ya thupi,+ muŵenge ŵamoyo.+ 14 Pakuti wose awo ŵakulongozgeka na mzimu wa Chiuta ndiwo mbana ŵa Chiuta.+ 15 Pakuti mukapokera mzimu wa wuzga yayi, wakuchitiska wofi, kweni mukapokera mzimu wa kuzgoreka kuŵa ŵana, mzimu uwo ukutichiska kuchemerezga kuti: “Abba,* Adada!”+ 16 Mzimu ukuchitira ukaboni pamoza na mzimu withu+ kuti ndise ŵana ŵa Chiuta.+ 17 Ntheura usange ndise ŵana, ipo ndiseso ŵahaliri, ŵahaliri nadi ŵa Chiuta, kweni ŵahaliri ŵamoza+ na Khristu, chikuru tikusuzgika pamoza nayo+ mwakuti tipokereso uchindami pamoza.+
18 Ntheura, nkhuwona kuti visuzgo vya nyengo yino nkhanthu yayi pakuyaniska na uchindami uwo uzamuvumbulika mwa ise.+ 19 Pakuti chilengiwa chikulindilira na kunweka kukuru kuti ŵana ŵa Chiuta ŵavumbukwe.+ 20 Pakuti chilengiwa chose chikazgoreka kuŵa chawaka+ na khumbo lake yayi, kweni na khumbo la Chiuta, uyo wakapelekaso chigomezgo 21 chakuti chilengiwa chizamufwatuka+ ku wuzga wa kuvunda na kuŵa na wanangwa wauchindami wa ŵana ŵa Chiuta. 22 Chifukwa tikumanya kuti chilengiwa chose pamoza chikulutilira kutampha na kupulika vyakuŵinya m’paka sono. 23 Ni apo pera yayi, kweni na ise tili na vipambi vyakwamba, ivyo ni mzimu, nase tikutampha mukati mwithu,+ uku tikulindilira na mtima wose kuti Chiuta watitore kuŵa ŵana ŵake,+ ndiposo kuti mathupi ghithu ghafwatulike na chiwombolero. 24 Pakuti tikaponoskeka mu chigomezgo ichi. Kweni chigomezgo icho chikuwoneka ntchigomezgo chara, chifukwa usange munthu wakuwona chinthu icho wakhazganga, kasi wakugomezgaso kuti chikwiza? 25 Kweni usange tikugomezga+ icho tikuleka kuchiwona,+ na mtima wose tikuchilindilira na chizizipizgo.+
26 Mwakuyana waka, mzimu nawo ukutovwira chifukwa cha kulopwa kwithu.+ Para tikusoŵa icho tingalomba usange takumana na suzgo, mzimu ukuŵeyelera m’malo mwa ise na mitampho yambura kuyowoyeka. 27 Kweni uyo wakusanda mitima+ wakumanya icho mzimu ukung’anamura, chifukwa ukuŵeyelera m’malo mwa ŵatuŵa mwakuyana na khumbo la Chiuta.
28 Tikumanya kuti Chiuta wakuchitiska milimo yake yose kuŵa yakukolerana kuti awo ŵakumutemwa ŵawone chandulo, awo ŵakachemeka mwakuyana na khumbo lake.+ 29 Chifukwa awo wakadankha kuŵamanya ndiwoso wakaŵasolerathu kuti ŵaŵe ŵakuyana na chikozgo cha Mwana wake,+ mwakuti waŵe wakwamba kubabika+ pakati pa ŵabali ŵanandi.+ 30 Kweniso, awo wakaŵasolerathu+ ndiwoso wakaŵachema.+ Ndipo awo wakaŵachema ndiwoso wakaŵapima kuti mbarunji.+ Paumaliro awo wakaŵapima kuti mbarunji ndiwoso wakaŵapa uchindami.+
31 Kasi tiyowoyechi pa vinthu ivi? Usange Chiuta wali kwa ise, ni njani watiwukirenge?+ 32 Pakuti wakakanilira yayi Mwana wake, kweni wakamupeleka chifukwa cha ise tose,+ ipo Chiuta na mwana wake ŵalekerengechi kutipaso vinthu vinyake vyose mwalusungu? 33 Ni njani wamangalirenge ŵakusoleka ŵa Chiuta?+ Chifukwa Chiuta ndiyo wakuŵapima ŵarunji.+ 34 Ni njani uyo waŵasuskenge? Palije, chifukwa Khristu Yesu ndiyo wakafwa, kweniso ndiyo wakawuskika ku ŵakufwa, uyo wali ku woko lamalyero la Chiuta+ ndipo wakuŵeyelera m’malo mwa ise.+
35 Ni njani watipaturenge ku chitemwa cha Khristu?+ Kasi ni suzgo panji vyakuŵinya panji nthambuzgo panji njara panji unkhule panji ulwani panji lupanga?+ 36 Nga umo kuli kulembekera kuti: “Tikukomeka zuŵa lose chifukwa cha imwe. Tili nga ni mberere izo zikwenera kukomeka.”+ 37 Kweni tikuluska mu vinthu vyose ivi+ kwizira mwa uyo wakatitemwa. 38 Pakuti nakhorwa ine kuti nanga ni nyifwa, umoyo, ŵangelo, maboma, vinthu ivyo viliko sono, vinthu ivyo vikwiza, nkhongono,+ 39 kutumphuka, kunyang’amira, panji chilengiwa chinyake chilichose, vitipaturenge yayi ku chitemwa cha Chiuta icho chili mwa Khristu Yesu Fumu yithu.
9 Nkhuyowoya unenesko mwa Khristu, nkhuteta chara, pakuti njuŵi yane yikunichitira ukaboni mu mzimu utuŵa, 2 kuti mu mtima wane nili na chitima chikuru na vyakuŵinya vyambura kumara. 3 Chifukwa ningakhumba kuti niwuskikeko kwa Khristu nga ngwakutembeka chifukwa cha ŵabali ŵane, awo mbana ŵakwithu kuyana na thupi, 4 awo Mbaisrayeli. Iwo ndiwo ŵali kuzgoka ŵana ŵa Chiuta.+ Wali kuŵapa uchindami, mapangano,+ Dango,+ uteŵeti wakupatulika,+ na malayizgo.+ 5 Iwo mbana ŵa ŵasekuru+ awo mukafuma Khristu mwakuyana na thupi.+ Chiuta uyo wali pachanya pa vyose, walumbike muyirayira. Ameni.
6 Kweni ivi vikulongora kuti mazgu gha Chiuta ghatondeka yayi. Chifukwa ni wose yayi ŵakufuma mwa Israyeli awo ni “Israyeli” nadi.+ 7 Nangauli iwo mbana ŵa Abrahamu kweni ni wose yayi awo ni mphapu*+ yake, pakuti kuli kulembeka kuti: “Iyo yizamuchemeka mphapu* yako yizamufuma mwa Yisake.”+ 8 Ichi chikung’anamura kuti, ŵana awo ŵali kubabika mu thupi mbana ŵa Chiuta+ nadi chara, kweni awo mbana kwizira mu layizgo,+ ndiwo ni mphapu.* 9 Pakuti mazgu gha layizgo ghakaŵa ghakuti: “Pa nyengo yanthena yino nizamwiza, ndipo Sara wazamuŵa na mwana mwanalume.”+ 10 Layizgo likapelekekaso apo Rabeka wakaŵa na nthumbo ya mileza kufuma kwa Yisake sekuru withu.+ 11 Chiuta wakalongora kuti wakusankha munthu chifukwa cha milimo yake yayi, kweni wakusankha uyo mweneko wakhumba. Lekani pambere ŵana aŵa ŵandababike ndiposo ŵandachite kanthu kalikose kawemi panji kaheni, 12 Chiuta wakati kwa Rabeka: “Mulara wazamuŵa muzga wa muchoko.”+ 13 Nga umo kuli kulembekera kuti: “Nkhatemwa Yakhobe, kweni Esau nkhamutinkha.”+
14 Kasi tiyowoyechi? Kasi Chiuta ngwambura urunji? Yayi!+ 15 Chifukwa wakaphalira Mozesi kuti: “Nilongorenge lusungu uyo nakhumba kumulongora lusungu, ndipo nilongorenge chiwuravi uyo nakhumba kumulongora chiwuravi.”+ 16 Ntheura vikuthemba pa uyo wakukhumba chara panji pa uyo wakulimbikira,* kweni pa Chiuta, uyo wali na lusungu.+ 17 Pakuti lemba likati kwa Farawo: “Pa chifukwa ichi, nakuleka kuti ukhalilire: kuti nikulongore nkhongono zane kweniso kuti zina lane lipharazgike pa charu chose chapasi.”+ 18 Wakuchitira lusungu uyo wakukhumba, kweni ŵanthu ŵanyake wakuŵaleka kuti ŵaŵe na mtima unonono.+
19 Ntheura uyowoyenge kwa ine kuti: “Chifukwa wuli pera wakupenjaso kafukwa? Kasi ni njani uyo wakususkana na khumbo lake?” 20 Wamunthu we, kasi ndiwe njani kuti uzgorane na Chiuta?+ Kasi chiŵiya icho chawumbika chingayowoya na uyo wachiwumba kuti, “Chifukwa wuli ukaniwumba nthena?”+ 21 Kasi ukumanya yayi kuti wakuwumba wali na mazaza pa dongo?+ Pa bulunga limoza la dongo wangawumba chiŵiya chakuzirwa, na chinyake chambura kuzirwa. 22 Nangauli Chiuta wakakhumba kulongora ukali wake na nkhongono zake, kweni wakazizipizga chomene na kulekelera viŵiya ivyo vikamukwiyiska* ndipo vikenera kuparanyika. 23 Wakachita nthena kuti walongore ukuru wa uchindami wake pa viŵiya vyalusungu,+ ivyo wakanozgerathu kuvipa uchindami. 24 Viŵiya ivi ndise tikachemeka kufuma pa Ŵayuda pera yayi, kweniso kufuma pakati pa mitundu.+ 25 Vili nga umo wakayowoyeraso mu buku la Hoseya kuti: “Awo mbanthu ŵane chara,+ nizamuŵachema ‘ŵanthu ŵane,’ ndipo uyo wakaŵa wakutemweka chara, nizamumuchema ‘wakutemweka.’+ 26 Ndipo mu malo agho ŵakaphalirika kuti, ‘Ndimwe ŵanthu ŵane chara,’ ŵazamuchemeka ‘ŵana ŵa Chiuta wamoyo.’”+
27 Kweniso pakuyowoya vya Israyeli, Yesaya wakachemerezga kuti: “Nangauli ŵana ŵa Israyeli ŵali nga ni mchenga wa mu nyanja, kweni ŵakukhalapo ŵachoko waka ndiwo ŵazamuponoskeka.+ 28 Pakuti Yehova* wazamweruzga pa charu chapasi, wazamuchita ichi mwaluŵiro na mwakudumura.”+ 29 Kweniso nga umo Yesaya wakayowoyera kale kuti: “Yehova* wa mawumba waŵenge kuti wandatilekereko mphapu,* mphanyi tazgoka nga ni Sodomu, ndiposo mphanyi takozgana na Gomora.”+
30 Kasi tiyowoyechi? Nangauli ŵanthu ŵamitundu ŵakalondezganga urunji chara, ŵakasanga urunji,+ urunji uwo ukufuma mu chipulikano.+ 31 Kweni nangauli Israyeli wakalondezganga dango laurunji, wakalisanga chara dango ili. 32 Chifukwa wuli? Chifukwa ŵakalilondezganga na chipulikano chara kweni na milimo. Ŵakakhuŵara ku “libwe lakukhuŵazga,”+ 33 nga umo kuli kulembekera kuti: “Wonani, nkhuŵika mu Ziyoni libwe+ lakukhuŵazga kweniso jalawe lakuwiska, kweni uyo wakuŵika chipulikano chake pa ilo, wakhuŵarenge chara.”+
10 Ŵabali, mtima wane ukukhumbisiska ndipo nkhuŵeyelera Chiuta m’malo mwa iwo kuti ŵaponoskeke.+ 2 Chifukwa nkhuŵachitira ukaboni kuti ŵakulimbikira kuteŵetera Chiuta,+ kweni ŵakumumanya makora yayi. 3 Pakuti ŵakumanya yayi urunji wa Chiuta,+ ŵakujilambika yayi ku urunji wa Chiuta+ kweni ŵakukhumba kujiŵikira urunji wawo.+ 4 Chifukwa Khristu mbumaliro wa Dango,+ mwakuti waliyose uyo wali na chipulikano waŵe na urunji.+
5 Pakuti Mozesi wakalemba vya urunji uwo munthu wangaŵa nawo pakusunga Dango, wakati: “Munthu uyo wakuchita vinthu ivi waŵenge wamoyo pakuvisunga.”+ 6 Kweni pakuyowoya vya urunji uwo ukufuma mu chipulikano, Malemba ghakuti: “Leka kuyowoya mu mtima wako+ kuti, ‘Ni njani wakwelerenge kuchanya?’+ kuti wakhizgire Khristu pasi, 7 panji, ‘Ni njani wakhilirenge ku chizongwe?’+ kuti wakawuske Khristu ku ŵakufwa.” 8 Kweni kasi lemba likuti wuli? “Mazgu ghali pafupi na iwe, mu mulomo wako na mu mtima wako,”+ agha ni “mazgu” gha chipulikano, agho tikupharazga. 9 Chifukwa usange na mulomo wako ukuzomera pakweru kuti, Yesu ni Fumu,+ ndipo wuli na chipulikano mu mtima wako kuti Chiuta wakamuwuska ku ŵakufwa, uzamuponoskeka. 10 Pakuti munthu wakuŵa na chipulikano mu mtima kuti waŵe murunji, kweni na mulomo munthu wakuzomera pakweru+ kuti waponoskeke.
11 Chifukwa lemba likuti: “Palije uyo wakuŵika chipulikano chake pa iyo wakhuŵarenge.”+ 12 Pakuti palije mphambano pakati pa Muyuda na Mugiriki.+ Wose ŵali na Fumu yimoza, iyo yikupeleka vitumbiko* ku wose awo ŵakuchema pa iyo. 13 Chifukwa “waliyose uyo wakuchema pa zina la Yehova* wazamuponoskeka.”+ 14 Kweni, kasi ŵachemenge wuli pa uyo ŵandamugomezge? Ndipo ŵamugomezgenge wuli uyo ŵandamupulikepo? Ndipo ŵapulikenge wuli kwambura kuti munthu waŵapharazgira? 15 Ndipo ŵapharazgenge wuli kwambura kuti ŵatumika?+ Nga umo kuli kulembekera kuti: “Ngakutowa nadi malundi gha awo ŵakupharazga makani ghawemi gha vinthu viwemi.”+
16 Kweni ni wose chara awo ŵakapulikira makani ghawemi. Chifukwa Yesaya wakati: “Yehova,* kasi ni njani uyo wakagomezga chinthu icho wakapulika kwa ise?”*+ 17 Ntheura munthu wakuŵa na chipulikano para wapulika mazgu.+ Ndipo mazgu ghakupulikikwa para munthu wapharazga vya Khristu. 18 Kweni nkhufumba kuti, Kasi ŵakatondeka kupulika? Ŵakapulika, nakuti, “kupoma kwawo kukapulikikwa mu charu chose chapasi, ndipo uthenga wawo ukafika ku vigoti vya charu.”+ 19 Kweni nkhufumba kuti, Kasi Israyeli wakamanya yayi?+ Chakwamba, Mozesi wakati: “Nimuchitiskaninge kuti muŵe na sanji na mtundu unyake. Nimukwiyiskaninge chomene na mtundu uzeleza.”+ 20 Kweni Yesaya wakachita chikanga chomene ndipo wakati: “Awo ŵandanipenjepo ŵakanisanga.+ Awo ŵandanifumbilirepo ŵakanimanya.”+ 21 Kweni pakuyowoya za Israyeli wakati: “Zuŵa lose natambazulira mawoko ghane ku ŵanthu ŵambura kupulikira na ŵanthu ŵamtima unonono.”+
11 Ntheura nkhufumba kuti, kasi Chiuta wakakana ŵanthu ŵake?+ Yayi! Pakuti nane nili Muisrayeli, wa mphapu* ya Abrahamu, wa fuko la Benjamini. 2 Chiuta wakaŵakana yayi ŵanthu ŵake, awo wakadankha kuŵamanya.+ Kasi mukumanya yayi ivyo lemba likuyowoya vya Eliya, apo wakaŵeyelera Chiuta pa nkhani yakukhwaskana na Israyeli? 3 “Yehova, ŵakoma ntchimi zinu, majotchero ghinu ŵabwangandulira pasi, ine nakhalapo nekha, ndipo ŵakupenja umoyo wane.”+ 4 Kweni kasi Chiuta wakamuzgora vichi? “Nasidako ŵanthu 7,000 awo ŵandajikamepo makongono ghawo kwa Baala.”+ 5 Mwakuyana waka, sono napo ŵalipo ŵakukhalapo+ awo Chiuta wali kuŵasora chifukwa cha lusungu lwake lukuru. 6 Sono usange wali kuŵasora chifukwa cha lusungu lwake lukuru,+ ipo ntchifukwa cha milimo yayi.+ Viŵenge nthena mphanyi lusungu lukuru lukuŵaso lusungu lukuru yayi.
7 Tiyowoyechi pera? Israyeli wakatondeka kusanga icho wakapenjanga na mtima wose, kweni ŵakusoleka ŵakachisanga.+ Ŵanyake wose mitima yawo yikanonopa,+ 8 nga umo kuli kulembekera kuti: “Chiuta waŵapa mzimu wa tulo tukuru,+ waŵapa maso agho ghakuwona chara na makutu agho ghakupulika chara, m’paka muhanya uno.”+ 9 Kweniso Davide wakati: “Thebulu lawo lizgoke chipingo na diŵa ndiposo chikhuŵazgo na chilango kwa iwo. 10 Maso ghawo ghachite chidima kuti ŵaleke kuwona, ndipo nyengo zose ŵasindamiske miwongo yawo.”+
11 Ntheura nkhufumba kuti, Kasi ŵakakhuŵara na kuwirathu? Yayi! Kweni chifukwa chakuti ŵakananga, ŵanthu ŵamitundu ŵali kusanga chiponosko, mwakuti Ŵaisrayeli ŵaŵe na sanji.+ 12 Sono usange kwananga kwawo mbusambazi ku charu, ndipo kuchepa kwawo mbusambazi ku ŵanthu ŵamitundu,+ ipo kuŵenge usambazi ukuru chomene chifukwa cha unandi wawo wose.
13 Sono nkhuyowoya kwa imwe ŵanthu ŵamitundu. Pakuti ndine mpositole ku ŵamitundu,+ nkhuchindika uteŵeti wane,+ 14 kuti panji ningachitiska sanji ŵanthu ŵakwithu na kuponoska ŵanyake pakati pawo. 15 Chifukwa usange charu chaphemana na Chiuta chifukwa cha kutayika kwawo,+ asi kupokelereka kwawo mbumoyo kufuma ku ŵakufwa? 16 Kweniso, usange kachigaŵa ka chingwa ako katoleka nga ni vipambi vyakwambilira nkhatuŵa, ipo chingwa chose nacho ntchituŵa. Ndipo usange msisi wa khuni ngutuŵa, ipo minthavi nayo njituŵa.
17 Kweni usange minthavi yinyake yikadumulikako, nangauli imwe muli khuni la maolive la mu thengere, mukabamphikika pakati pawo ndipo mukapokako vinthu ivyo vili mu msisi wa khuni la maolive, 18 munganothanga* pa minthavi chara. Kweni usange mukunotha* pa iwo,+ kumbukani kuti ndimwe yayi mukukhozga msisi, kweni msisi ndiwo ukukhozga imwe. 19 Ipo muyowoyenge kuti: “Minthavi yikadumulika kuti ine nibamphikikeko.”+ 20 Mbunenesko! Ŵakadumulika+ chifukwa cha kuŵavya chipulikano, kweni iwe wimilira chifukwa cha chipulikano.+ Leka kujikuzga, kweni uŵe na wofi. 21 Pakuti usange Chiuta wakayileka yayi minthavi yakawiro, nawe wakulekenge yayi. 22 Ghanaghanira vya lusungu lwa Chiuta+ na kulanga kwake. Kwa awo ŵakawa kuli kulanga,+ kweni kwa iwe kuli lusungu lwa Chiuta, chikuru ukukhalilira mu lusungu lwake, usange yayi, naweso udumulikenge. 23 Iwo nawo, usange ŵamba kuŵa na chipulikano, ŵabamphikikengeko,+ chifukwa Chiuta wakumanya kuŵabamphikaso. 24 Pakuti usange ukadumulika ku khuni la maolive ilo mwakawiro nda mu thengere ndipo ukabamphikika mwakupambana na kawiro ku khuni la maolive la mu munda, ipo awo mbakawiro ŵazamubamphikikaso ku khuni lawo la maolive!
25 Ŵabali, nkhukhumba yayi kuti imwe muleke kumanya chisisi chakupatulika*+ ichi, mwakuti muleke kuŵa ŵamahara mu maso ghinu: Chakuti ŵanyake mwa Israyeli mitima yawo yanonopa m’paka unandi wose wa ŵanthu ŵamitundu unjiremo, 26 ndipo mwa nthowa iyi, Israyeli yose+ wazamuponoskeka. Nga umo kuli kulembekera kuti: “Muwomboli* wafumenge mu Ziyoni+ ndipo wazamuwuskako kwa Yakhobe milimo yambura kopa Chiuta. 27 Ndipo ili ni phangano lane na iwo,+ para nkhuwuskapo zakwananga zawo.”+ 28 Mbunenesko, pakuyowoya vya makani ghawemi, iwo mbalwani kuti imwe musange chandulo, kweni pakuyowoya vya kusora kwa Chiuta, mbakutemweka chifukwa cha ŵasekuru ŵawo.+ 29 Chiuta wadandawurenge yayi na vyawanangwa ivyo wapeleka kweniso ŵanthu awo waŵachema. 30 Pakuti nga umo imwe kale mukaŵira ŵambura kupulikira Chiuta+ kweni sono mwalongoreka lusungu+ chifukwa cha kuleka kupulikira kwawo,+ 31 mwakuyana waka, iwo sono mbambura kupulikira, ntheura imwe mwalongoreka lusungu, mwakuti iwo nawo sono ŵalongoreke lusungu. 32 Chiuta waŵazomerezga kuti ŵaŵe nga mbazga chifukwa ŵakupulikira yayi,+ mwakuti wose waŵalongore lusungu.+
33 Nako nkhunyang’amira kwa usambazi na vinjeru na kumanya kwa Chiuta! Vyeruzgo vyake ni vyambura mapenjeko ndipo nthowa zake ni zambura kubowozgeka! 34 Pakuti “ni njani wakumanya maghanoghano gha Yehova,* panji ni njani wazgoka wakumupa fundo?”+ 35 Panji, “Ni njani wadankha kumupa kanthu, mwakuti wamuwezgerepo?”+ 36 Chifukwa vinthu vyose vikufuma kwa iyo ndipo viliko kwizira mwa iyo kweniso viliko chifukwa cha iyo. Kwa iyo kuŵenge uchindami muyirayira. Ameni.
12 Ntheura, nkhumuŵeyani ŵabali, na lusungu lwa Chiuta, kuti mupeleke mathupi ghinu+ kuŵa sembe yamoyo, yituŵa,+ na yakuzomerezgeka kwa Chiuta, uwo mbuteŵeti wakupatulika pamoza na nkhongono yinu ya kughanaghana.+ 2 Lekani kutolera nkharo ya ŵanthu ŵa mu nyengo iyi,* kweni musinthe maghanoghano ghinu,+ mwakuti mumanye+ khumbo la Chiuta, ilo ndiwemi, lakuzomerezgeka na lakufikapo.
3 Pakuti kwizira mu lusungu lukuru ulo lukapika kwa ine, nkhuphalira waliyose wa imwe kuti waleke kujighanaghanira mwakujumphizga kuluska umo wakwenera kughanaghanira.+ Kweni waghanaghanenge mwakwenelera, kuyana na chipulikano+ icho Chiuta wamupa.* 4 Chifukwa nga umo thupi liliri na viŵaro vinandi,+ kweni viŵaro vyose vili na ntchito yakuyana yayi, 5 ntheura nase, nangauli tili ŵanandi, tili thupi limoza mwa Khristu, ndipo waliyose payekha ntchiŵaro chakukhumba munyake.+ 6 Ntheura pakuti tili na vyawanangwa vyakupambana kuyana na lusungu lukuru ulo lwapika kwa ise,+ kwali mbuchimi, tiyeni tilutilire kuchima kuyana na chipulikano icho chagaŵirika kwa ise. 7 Usange tagaŵirika kuchita uteŵeti, tiyeni tilutilire pa uteŵeti uwu. Uyo wakusambizga, mulekani walutilire kusambizga kwake.+ 8 Uyo wakuchiska, mulekani walutilire kuchiska.+ Uyo wakupa, mulekani wapelekenge mwawanangwa.+ Uyo wakulongozga, mulekani walongozgenge na mtima wose.+ Uyo wakulongora lusungu, mulekani walongore lusungu mwakukondwa.+
9 Chitemwa chinu chiŵe chambura upusikizgi.+ Nyanyarani icho ntchiheni,+ demelerani ku icho ntchiwemi. 10 Mutemwanenge na mtima wose nga umo ŵanthu ŵakutemwerana paubali. Yambani ndimwe kulongora ntchindi ku ŵanyinu.+ 11 Mulimbikirenge ntchito, kuŵa ŵakata yayi.+ Golerani na mzimu.+ Teŵeterani nga mbazga ŵa Yehova.*+ 12 Sekelerani mu chigomezgo.+ Zizipizgani mu suzgo. Koserani kulomba.+ 13 Ŵagaŵiraniko ŵatuŵa mwakuyana na ivyo ŵakusoŵa.+ Mupokelerenge ŵalendo.+ 14 Lutilirani kutumbika awo ŵakumutambuzgani.+ Muŵatumbikenge, mungatembanga yayi.+ 15 Sekelerani na ŵanthu awo ŵakusekelera, lirani na ŵanthu awo ŵakulira. 16 Muwonenge ŵanyinu nga umo imwe mukujiwonera. Lekani kujikuzga kweni muŵe ŵakujiyuyura.+ Mungaŵanga ŵamahara mu maso ghinu yayi.+
17 Kuwezgera munthu uheni pa uheni yayi.+ Ghanaghanirani vinthu ivyo ŵanthu wose ŵakuviwona kuti ni viwemi. 18 Usange ntchamachitiko, muŵe pamtende na ŵanthu wose, kuyana na umo mungafiskira.+ 19 Ŵakutemweka, kuwezgera nduzga mwekha yayi, kweni mulekerani Chiuta kuti walongore ukali wake.+ Pakuti kuli kulembeka kuti: “Yehova* wakuti: ‘Nduzga ni zane, nizamuwezgera.’”+ 20 Kweni “usange mulwani wako wali na njara, umupe chakurya. Usange wali na nyota, umupe chakuti wamwe, chifukwa pakuchita ichi, ulundikenge makara gha moto pa mutu wake.”*+ 21 Mungazomeranga yayi kuti uheni umuthereskani, kweni lutilirani kuchita uwemi kuti muthereske uheni.+
13 Munthu waliyose wajilambikenge ku ŵamazaza ŵalara,+ chifukwa palije wamazaza wambura kuzomerezgeka na Chiuta.+ Ŵamazaza awo ŵalipo ŵali mu malo ghawo mwakuzomerezgeka na Chiuta.+ 2 Ntheura uyo wakulimbana na wamazaza, wakulimbana na ndondomeko ya Chiuta. Ndipo awo ŵakulimbana na ndondomeko iyi ŵazamweruzgika. 3 Chifukwa ŵamazaza ŵakwenera kopeka na awo ŵakuchita viwemi yayi, kweni awo ŵakuchita viheni.+ Ipo kasi ukukhumba kuti uleke kopa wamazaza? Lutilira kuchita uwemi,+ ndipo iyo wazamukulumba. 4 Pakuti ni muteŵeti wa Chiuta kuti vinthu vikwendere makora. Kweni wopenge usange ukuchita icho ntchiheni, chifukwa wakukora lupanga pawaka chara. Ni muteŵeti wa Chiuta uyo wakuwezgera nduzga na kulongora ukali pa* uyo wakuchita viheni.
5 Ntheura pali chifukwa chakwenelera kuti imwe mujilambikirenge, chifukwa cha kopa ukali pera yayi, kweniso chifukwa cha njuŵi zinu.+ 6 Lekani mukupelekaso misonkho, chifukwa iwo mbateŵeti ŵa Chiuta, awo ŵakuchita mulimo uwu nyengo zose. 7 Pelekani kwa wose ivyo ŵakukhumba: msonkho kwa uyo wakukhumba msonkho,+ muthulo kwa uyo wakukhumba muthulo, uyo wakukhumba kumopa mumopenge,+ uyo wakukhumba ntchindi, mupani ntchindi.+
8 Muleke kuŵa na ngongoli ya kanthu nanga nkhamoza kwa waliyose, kweni mutemwanenge,+ chifukwa uyo wakutemwa munyake wafiska dango.+ 9 Pakuti malango ghakuti: “Ungaleŵanga chara,+ ungakomanga munthu chara,+ ungibanga chara,+ ungadokeranga chara,”+ na dango linyake lililose ilo liliko, ghose ghakakika mu mazgu agha ghakuti: “Utemwenge mzengezgani wako nga umo ukujitemwera wamwene.”+ 10 Uyo wakutemwa mzengezgani wake wakumuchitira viheni yayi.+ Ntheura chitemwa chikufiska dango.+
11 Imwe chitani ichi chifukwa mukumanya nyengo iyi, kuti ora lakuti muwuke mu tulo liza kale,+ pakuti sono chiponosko chithu chili pafupi chomene kuluska pa nyengo iyo tikazgoka ŵakugomezga. 12 Usiku uli pafupi kumara, muhanya wasendelera. Ntheura tiyeni titaye milimo ya chisi+ ndipo tivware vilwero vya ungweru.+ 13 Tiyeni tendenge mwakwenelera,+ nga mu nyengo ya muhanya. Kwenda mu viphikiro ivyo mukuŵa vyongo na kuloŵera yayi, mu mauzaghali na ukwakwa* yayi,+ mu zawe na sanji yayi.+ 14 Kweni muvware Fumu Yesu Khristu,+ ndipo kughanaghana kuchita makhumbiro gha thupi yayi.+
14 Pokelerani munthu uyo ngwakulopwa mu chipulikano chake,+ kweni kweruzga yayi maghanoghano ghake.* 2 Munthu munyake wali na chipulikano kurya chilichose, kweni munthu uyo wali na chipulikano chambura kukhora wakurya mphangwe pera. 3 Uyo wakurya waleke kuyuyura uyo wakuleka kurya, ndipo uyo wakuleka kurya waleke kweruzga uyo wakurya,+ chifukwa Chiuta wamupokelera. 4 Ndiwe njani kuti weruzgenge muteŵeti wamwene?+ Fumu yake ndiyo yamumweruzga kuti wananga panji wandanange.+ Pakuti Yehova* wangamovwira kuti wachite makora.
5 Munthu munyake wakuwona zuŵa limoza kuti likuluska ghanyake,+ kweni munyake wakuwona zuŵa limoza nga ni mazuŵa ghanyake ghose.+ Munthu waliyose wakhorwe na maghanoghano ghake. 6 Uyo wakusunga zuŵa, wakusunga kuti wachindike Yehova.* Kweniso uyo wakurya, wakurya kuti wachindike Yehova,* pakuti wakuwonga Chiuta.+ Ndipo uyo wakuleka kurya, wakuleka kurya kuti wachindike Yehova,* ndipo wakuwonga Chiuta.+ 7 Palije yumoza wa ise uyo wakukhala wamoyo kuti wajichindike yekha,+ ndipo palije uyo wakufwa kuti wajichindike yekha. 8 Pakuti usange tili ŵamoyo, tili ŵamoyo kuti tichindike Yehova,*+ ndipo usange tikufwa, tikufwira kuchindika Yehova.* Ntheura usange tili ŵamoyo ndiposo usange tafwa, tili ŵa Yehova.*+ 9 Lekani Khristu wakafwa na kuŵaso wamoyo, mwakuti waŵe Fumu ya ŵakufwa na ŵamoyo.+
10 Kweni kasi ukweruzgirachi mubali wako?+ Panji chifukwa wuli ukuyuyuraso mubali wako? Pakuti tose tizamwimilira panthazi pa chitengo* chakweruzgirapo cha Chiuta.+ 11 Pakuti kuli kulembeka kuti: “Yehova* wakuti: ‘Umo niliri wamoyo,+ khongono lililose lizamujikama kwa ine, ndipo lulimi lulilose luzamuzomera pakweru kuti ndine Chiuta.’”+ 12 Ntheura Chiuta wazamweruzga waliyose wa ise kuyana na ntchito zake.+
13 Ipo tiyeni tileke kweruzgana,+ kweni mufwilirepo kuti muleke kuŵika chikhuŵazgo panji chakuwiska panthazi pa mubali.+ 14 Nkhumanya ndipo nkhukhorwa mwa Fumu Yesu kuti palije kanthu ako nkhakufipirwa pa iko kekha.+ Kweni usange munthu wakuwona kuti chinthu chinyake ntchakufipirwa, kwa iyo ntchakufipirwa. 15 Pakuti usange mubali wako wakukhuŵara chifukwa cha chakurya, ipo ukwendaso mwakuyana na chitemwa chara.+ Uyo Khristu wakamufwira uleke kumuparanya na chakurya chako.+ 16 Ntheura, mungazomerezganga chara kuti viwemi ivyo imwe mukuchita, ŵanthu ŵayowoye kuti ni viheni. 17 Chifukwa Ufumu wa Chiuta nkhurya na kumwa chara,+ kweni mburunji na mtende na chimwemwe pamoza na mzimu utuŵa. 18 Chifukwa waliyose uyo wakuteŵetera Khristu mu nthowa iyi, wakukondweska Chiuta ndipo ŵanthu ŵakumulumba.
19 Ipo tiyeni tilondezge vinthu vyakovwira kuti paŵe mtende+ na vinthu vyakuzenga kwa yumoza na munyake.+ 20 Lekani kuwiskira pasi mulimo wa Chiuta chifukwa cha chakurya.+ Vinthu vyose ni vyakutowa, kweni ntchiheni* para munthu wakurya na kukhuŵazga ŵanyake.+ 21 Ntchiwemi kuleka kurya nyama panji kumwa vinyo panji kuchita chinthu chilichose icho mubali wako wakukhuŵara nacho.+ 22 Chipulikano icho uli nacho, uŵe nacho wekha pamaso pa Chiuta. Wakukondwa ni munthu uyo wakuleka kujeruzga na ivyo wakuchita. 23 Kweni usange wakukayika, wasuskika kale usange wakurya, chifukwa wakurya na chipulikano yayi. Nadi, chilichose icho chikuchitika kwambura chipulikano, nkhwananga.
15 Kweni ise tili ŵakukhora tikwenera kuŵazizipizgira awo mbakulopwa mu chipulikano,+ ndipo tingajikondweskanga taŵene chara.+ 2 Waliyose wa ise wakondweske mzengezgani wake pakuchita icho ntchiwemi kuti wamuzenge.+ 3 Chifukwa nanga ni Khristu wakajikondweska yekha yayi.+ Kweni nga umo kuli kulembekera kuti: “Msinjiro wa awo ŵakumuchitirani msinjiro wawa pa ine.”+ 4 Pakuti vinthu vyose ivyo vikalembeka kale,+ vikalembeka kuti vitisambizge, kuti para tazizipizga+ na kusanguluskika na Malemba, tiŵe na chigomezgo.+ 5 Sono mphanyi Chiuta uyo wakutisanguluska na kutipa nkhongono zakuzizipizgira, wamupani maghanoghano agho Khristu Yesu wakaŵa nagho, 6 kuti na mazgu ghamoza* mose+ muchindike Chiuta, Awiske ŵa Fumu yithu Yesu Khristu.
7 Ntheura pokeleranani,+ umo Khristu nayo wakamupokelerani,+ mwakuti Chiuta wachindikike. 8 Pakuti nkhumuphalirani kuti Khristu wakazgoka muteŵeti ku awo mbakukotoleka+ kuti walongore unenesko wa Chiuta, mwakuti wakhozgere malayizgo agho Chiuta wakapeleka kwa ŵasekuru ŵawo.+ 9 Kweniso kuti mitundu yichindike Chiuta chifukwa cha lusungu lwake.+ Nga umo kuli kulembekera kuti: “Lekani nimulumbaninge pakati pa mitundu ndipo nimbenge sumu zakulumba zina linu.”+ 10 Ndiposo wakuti: “Kondwani, imwe mitundu pamoza na ŵanthu ŵake.”+ 11 Kweniso kuti: “Lumbani Yehova* imwe mose ŵamitundu, ndipo ŵanthu wose ŵalumbenge iyo.”+ 12 Yesaya wakayowoyaso kuti: “Kuzamuŵa msisi wa Yese,+ uwo uzamuwuka kuti uwuse mitundu,+ ndipo mitundu yizamumugomezga.”+ 13 Mphanyi Chiuta uyo wakupeleka chigomezgo wamupani chimwemwe chikuru na mtende chifukwa mukumugomezga, mwakuti kwizira mu nkhongono ya mzimu utuŵa+ muŵe na chigomezgo chikuru.
14 Sono ine nakhorwa na imwe, ŵabali ŵane, kuti imwe mukuchita uwemi, pakuti mukumanya vinthu ndipo mungasambizgana.* 15 Kweni namulemberani kwambura kubisa fundo zinyake, kuti nimukumbuskaniso, chifukwa cha lusungu lukuru ulo Chiuta wali kunipa. 16 Wali kunipa kuti niŵe muteŵeti wa Khristu Yesu ku mitundu.+ Nkhuchita mulimo utuŵa wa kupharazga makani ghawemi gha Chiuta,+ mwakuti mitundu iyi yiŵe sembe yakuzomerezgeka iyo yatuŵiskika na mzimu utuŵa.
17 Ntheura, nili na kanthu kakunothera mwa Khristu Yesu pa vinthu vya Chiuta. 18 Pakuti niyowoyenge chinthu chinyake yayi padera pa vinthu ivyo Khristu wakachita kwizira mwa ine kuti mitundu yiŵe yakupulikira kwizira mu mazgu ghane na milimo, 19 ndiposo mu nkhongono za vimanyikwiro na minthondwe,*+ na wovwiri wa nkhongono ya mzimu wa Chiuta. Mwakuti napharazga kulikose mwakukwana makani ghawemi ghakuyowoya vya Khristu,+ kwambira ku Yerusalemu m’paka ku Ilirikamu. 20 Nkhachita nthena kuti nileke kupharazga makani ghawemi uko zina la Khristu likamanyikwanga kale, mwakuti nileke kuzenga apo munthu munyake wambapo kale kuzenga. 21 Pakuti kuli kulembeka kuti: “Awo ŵakaleka kupokera uthenga wakuyowoya vya iyo ŵazamumuwona, ndipo awo ŵandapulikepo vya iyo ŵazamupulikiska.”+
22 Lekani nyengo zinandi nkhatondekanga kwiza kwa imwe. 23 Kweni sono napharazga mu vigaŵa vyose vya malo agha, ndipo kwa vyaka vinandi nkhakhumbisiskanga kwiza kwa imwe. 24 Ntheura para nkhuluta ku Sipeni, nkhugomezga kuti nizamumuwonani ndipo para nazakachezgapo namwe, muzakanipelekezge. 25 Kweni sono nili pafupi kuluta ku Yerusalemu kukateŵetera ŵatuŵa.+ 26 Pakuti awo ŵali mu Makedoniya na Akaya, ŵali kupeleka vyawanangwa na mtima wose kuti ŵawovwire ŵatuŵa awo mbakavu mu Yerusalemu.+ 27 Ŵapeleka na mtima wakukondwa chifukwa ŵakaŵa na ngongoli kwa iwo. Pakuti mitundu yikapokako vinthu vyawo vyauzimu, ipo nayoso yikwenera kuŵateŵetera aŵa na vinthu vyathupi.+ 28 Ntheura para namalizga ichi ndipo nakapeleka vyawanangwa ivi* kwa iwo, nizamwendera kukwinu pakuluta ku Sipeni. 29 Kweniso, nkhumanya kuti para nkhwiza kwa imwe, nizenge na thumbiko lose lakufuma kwa Khristu.
30 Sono nkhumuchiskani ŵabali kwizira mwa Fumu yithu Yesu Khristu ndiposo kwizira mu chitemwa cha mzimu, kuti mulimbikire kulomba pamoza na ine kwa Chiuta chifukwa cha ine,+ 31 kuti nithaskike+ ku ŵanthu ŵambura kupulikana ŵa mu Yudeya kweniso kuti uteŵeti wane uŵe wakuzomerezgeka ku ŵatuŵa mu Yerusalemu.+ 32 Mwakuti usange Chiuta wakhumba, nize kwa imwe na chimwemwe ndipo nizakakhozgeke pamoza na imwe. 33 Mphanyi Chiuta uyo wakupeleka mtende waŵa na imwe mose.+ Ameni.
16 Nkhumuphalirani vya Febe mudumbu withu, uyo wakuteŵetera mu mpingo uwo uli mu Kenkereya.+ 2 Mumupokelere mu Fumu nga umo mukuchitira na ŵatuŵa, ndiposo kuti mumovwire pa chilichose icho wangakhumba,+ pakuti wakavikilira ŵanandi na ine wuwo.
3 Munitawuzgireko Prisika na Akwila+ ŵantchito ŵanyane mwa Khristu Yesu, 4 awo ŵaŵika umoyo wawo pangozi chifukwa cha ine.+ Ndine pera yayi nkhuŵawonga kweniso mipingo yose iyo yili mu ŵamitundu yikuŵawonga. 5 Tawuzgani mpingo uwo ukuwungana mu nyumba yawo.+ Tawuzgani Epayineto wakutemweka wane, uyo ntchipambi chakwamba cha Khristu mu Asiya. 6 Tawuzgani Mariya uyo wamuchitirani milimo yinandi. 7 Tawuzgani Andronika na Yuniya awo mbana ŵakwithu+ na ŵakayidi ŵanyane, ŵanalume ŵakumanyikwa ku ŵapositole kweniso awo ŵalondezga Khristu nyengo yitali kuluska ine.
8 Munitawuzgireko Amupiliyato wakutemweka wane mu Fumu. 9 Tawuzgani Urubano wantchito munyithu mwa Khristu, na Staki wakutemweka wane. 10 Tawuzgani Apele wakuzomerezgeka mwa Khristu. Tawuzgani ŵamunyumba ya Arisitobulo. 11 Tawuzgani Herodiyoni mwana wakwithu. Tawuzgani ŵamunyumba ya Narikiso awo ŵali mu Fumu. 12 Tawuzgani Turufina na Turufosa, ŵanakazi awo ŵakufukafuka chomene mu Fumu. Tawuzgani Peresisi wakutemweka withu, pakuti mwanakazi uyu wakachita milimo yinandi mu Fumu. 13 Tawuzgani Rufu wakusoleka wa Fumu, na anyina awo nane mbamama. 14 Tawuzgani Asinikrito, Felegone, Heremesi, Patrobasi, Herema, na ŵabali awo ŵali nawo pamoza. 15 Tawuzgani Filologo na Yuliya, Nereya na mudumbu wake, na Olimpasi, kweniso ŵatuŵa wose awo ŵali nawo pamoza. 16 Tawuzganani na mufyofyontho utuŵa. Mipingo yose ya Khristu yikumutawuzgani.
17 Sono nkhumuchiskani ŵabali, kuti muŵe maso na awo ŵakwambiska kugaŵikana na kuchita vyakukhuŵazga. Vinthu ivi vikupambana na chisambizgo icho mwasambira, ndipo mupatukeko kwa iwo.+ 18 Pakuti ŵanthu ŵanthena mbazga ŵa Fumu yithu Khristu yayi, kweni ŵa makhumbiro ghawo.* Ŵakupusika mitima ya ŵanthu ŵawemi na mazgu ghakukopa kweniso kayowoyero kakumyatika. 19 Wose ŵamanya kuti ndimwe ŵakupulikira. Ntheura ine nkhukondwa chifukwa cha imwe. Kweni nkhukhumba kuti muŵe ŵavinjeru pa icho ntchiwemi, kweni ŵambura kafukwa pa icho ntchiheni.+ 20 Sonosono apa Chiuta, uyo wakupeleka mtende wazamung’anyira pasi Satana+ ku malundi ghinu. Mphanyi lusungu lukuru lwa Fumu yithu Yesu lwaŵa namwe.
21 Timote wantchito munyane wakumutawuzgani. Lusiyasi, Yasoni, na Sosipatere ŵana ŵakwithu nawo ŵakumutawuzgani.+
22 Ine Teretiyo, ine nalemba kalata iyi, nkhumutawuzgani mu Fumu.
23 Gayo,+ uyo wali kupokelera ine ndiposo uyo mu nyumba yake mukuwungana mpingo wose, wakumutawuzgani. Erasito uyo wakusunga chuma cha* msumba, na mubali wake Kwarato ŵakumutawuzgani. 24 *——
25 Sono Chiuta wangamukhozgani kuyana na makani ghawemi ghakuyowoya vya Yesu Khristu agho nkhupharazga. Makani agha ghakukolerana na kuvumbulika kwa chisisi chakupatulika*+ icho chikabisika nyengo yitali chomene. 26 Kweni sono chisisi ichi chavumbukwa* na kumanyikwa pakati pa mitundu yose kwizira mu ivyo ntchimi zikalemba, kuyana na dango la Chiuta wamuyirayira. Khumbo lake ndakuti mitundu yose yimugomezge na kumupulikira. 27 Chiuta yekha wavinjeru+ wachindikike muyirayira kwizira mwa Yesu Khristu. Ameni.
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Panji kuti, “awo Mbagiriki yayi.” Mazgu gheneko, “ŵaherehere.”
Mazgu gheneko, “wambura kuvunda.”
Panji kuti, “njombe yakwenelera.”
Panji kuti, “udokezi.”
Panji kuti, “ŵakuphwepwa.”
Panji kuti, “ŵakwambiska vinthu vyakupweteka.”
Mazgu gheneko, “pakati pa.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Panji kuti, “lusungu lukuru.”
Panji kuti, “zagowokereka.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Mazgu gheneko, “Mbuto.”
Pangayowoyekaso kuti, “wakuchema vinthu ivyo kulije kuti viŵeko.”
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Panji kuti, “uyo nthumbo yake yikaŵa yakufwa.”
Pangayowoyekaso kuti, “tili na mtende.”
Pangayowoyekaso kuti, “tikukondwa.”
Pangayowoyekaso kuti, “tikukondwa.”
Panji kuti, “tapokera chiphemanisko.”
Ndiko kuti, kuwuskapo kwananga.
Mazgu gheneko, “viŵaro vinu.”
Mazgu gheneko, “viŵaro vinu.”
Mazgu gheneko, “viŵaro vithu.”
Mazgu gheneko, “viŵaro vyane.”
Mazgu gheneko, “viŵaro vyane.”
Lizgu Lachihebere panji Lachiaramu ilo likung’anamura “Adada.”
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Mazgu gheneko, “uyo wakukhumba chara, nesi pa uyo wakuchimbira.”
Mazgu gheneko, “viŵiya vyaukali.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Mazgu gheneko, “njisambazi.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Panji kuti, “uthenga withu?”
Mazgu gheneko, “mbuto.”
Panji kuti, “mungajikuzganga.”
Panji kuti, “mukujikuzga.”
Panji kuti, “chamuchindindi chakupatulika.”
Panji kuti, “Mponoski.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Panji kuti, “mgonezi.” Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.
Panji kuti, “wamugaŵira.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Ndiko kuti, kutuniska ukali.
Panji kuti, “kulanga.”
Panji kuti, “nkharo yaukazuzi.” Wonani Mang’anamuro gha Mazgu.
Pangayowoyekaso kuti, “pa mafumbo ghamukati.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Panji kuti, “mpando.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Panji kuti, “ntchakupweteka.”
Mazgu gheneko, “mulomo umoza.”
Wonani Vyakusazgirapo A5.
Panji kuti, “mungasokana.”
Panji kuti, “vyakuzizwiska.”
Mazgu gheneko, “chipambi ichi.”
Panji kuti, “nthumbo zawo.”
Panji kuti, “muteŵeti mulara wa.”
Wonani Vyakusazgirapo A3.
Panji kuti, “chamuchindindi chakupatulika.”
Panji kuti, “chawoneka.”