Ŵanthu Ŵakunweka Kuti Ŵakhalenge Kwamuyirayira
KWAMBA kale, ŵanthu ŵakudokera kuti ŵakhalenge kwamuyirayira. Kweni ŵakutondeka cifukwa palije uyo wasanga nthowa ya kuthereskera nyifwa. Ndipouli, mazuŵa ghano ŵasayansi ŵali na cigomezgo cakuti ŵangasazgirako umoyo wa munthu. Wonani ivyo ŵasayansi ŵakupambanapambana ŵakusanda.
Ŵasayansi awo ŵakusanda umoyo wa vinthu ŵakuyezgayezga kuti ŵasange nthowa zakuti maselo gha mu thupi la munthu ghalutilirenge kuswana. Ŵasayansi ŵakumanya makora kuti maselo ghakufwa na kuweleramo ghaphya mu thupi. Nakuti thupi la munthu likuŵa liphya kanandi waka pa umoyo wake. Ŵasayansi ŵakughanaghana kuti usange ivi vingalutilira, “munthu wangakhala nyengo yitali panji kwamuyirayira.”
Madokotala ghanyake ghangapeleka viŵaro viphya ku ŵalwari nga ni ciŵindi, ziso, panji mtima. Viŵaro ivi vingagwira nchito nga ni ivyo vikaŵamo kale. Ivi vingacitika mwakugwiliskira nchito maselo gha mulwari.
Ŵasayansi awo ŵakusanda tunthu tucokotucoko twa mu thupi la munthu ŵakughanaghana kuti kunthazi madokotala ghazamupanga tunthu tucokotucoko twa nga ni selo na kutupopera mu ndopa kuti tukomenge majeremusi na maselo agho ghakwambiska kansa. Ŵanyake ŵakugomezga kuti sayansi iyi yingawovwira kuti munthu wakhalenge kwamuyirayira.
Pali munkhwara unyake uwo ukomizga thupi la munthu para wafwa. Cakulata cake nchakuti thupi lileke kuvunda mpaka madokotala ghasange munkhwara wakucizgira matenda, kulekeska ucekuru, na kuwezgerapo umoyo wa munthu uyo wafwa na kumucizga. Magazini ya American Journal of Geriatric Psychiatry yikati nthowa iyi “yikuyanako na ivyo Ŵaeguputo ŵakacitanga kale.”
Kuyezgayezga kwa ŵanthu kuti ŵakhalenge kwamuyirayira kukulongora kuti ŵakukana kuzomera kuti ŵangafwa. Kasi nchamacitiko kuti ŵanthu ŵakhalenge kwamuyirayira? Kasi Baibolo likuyowoyaci pa nkhani iyi? Nkhani yakulondezgapo yili na mazgoro.