Cifukwa Ico Masuzgo Ghose Ghamalirenge Sonosono Apa
“Jarawe, mulimo wake ngwakufikapo.”—DUTERONOME 32:4.
1, 2. (a) Cifukwa wuli mukudokera kuzakaŵa na umoyo wamuyirayira? (b) Nchivici ico cikutondeska ŵanandi kugomezga ivyo Ciuta walayizga?
KASI mukutemwa kughanaghana umo umoyo uzamuŵira mu Paradiso? Mutepanji, mu maghanoghano mukujiwona mukutembeya mu caru, ndiposo kusambira vinandi vyakukhwaskana na vilengiwa ivyo vili mu caru. Kweniso panji mukughanaghanira waka umo muzamuŵira wakukhorwa apo muzamugwiranga nchito pamoza na ŵanyinu, ya kuzgora caru cose kuŵa munda wakutowa. Panji mukughanaghaniraso za maluso agho muzamuŵa nagho nga nkhudinda vithuzithuzi, kuzenga, kwimba, panji ghanyake ghalighose agho pasono mukutondeka cifukwa ca nyengo. Mulimose umo viliri, mukwenera kuti mukudokera kuzakaŵa na umoyo uwo Baibolo likuti “mbumoyo weneco” nga ni umo Yehova wakakhumbiranga.—1 Timote 6:19.
2 Asi nchinthu cakukondweska kweniso ni mwaŵi wapadera kupharazgira ŵanji za cilindizga ca mu Baibolo ici? Ndipouli, ŵanandi ŵakususka cilindizga ico Baibolo likulayizga. Iwo ŵakuti nchinthu cakwata waka, cambura macitiko, kweniso nchilindizga ca awo ŵakuyegheka waka maghanoghano. Cikuŵaso cakusuzga kwa iwo kugomezga kuti kuli Ciuta uyo wakulayizga umoyo wamuyirayira mu Paradiso. Cifukwa wuli? Ku ŵanji, nchifukwa ca vinthu viheni ivyo vikucitika. Ŵakughanaghana kuti Ciuta waŵengeko nadi ndipo ngwankhongono zose na wacitemwa, mphanyi mu caru mukucitika vinthu viheni yayi. Ŵakughanaghana kuti palije Ciuta uyo wangazomerezga vinthu viheni kuti vicitikenge. Ndipo usange waliko, ipo walije nkhongono panji wakutipwelelera yayi. Kwa ŵanji kaghanaghaniro aka kangawoneka nga mbunenesko. Satana waburumutizga nadi maghanoghano gha ŵanthu.—2 Ŵakorinte 4:4.
3. Ni fumbo wuli lakusuzga ilo tingawovwira ŵanthu kusanga zgoro, ndipo cifukwa wuli ise tili na mwaŵi wapadera wa kuŵawovwira?
3 Ise Ŵakaboni ŵa Yehova, tili na mwaŵi wapadera wa kovwira ŵanthu awo ŵakupuluskika na Satana kweniso na vinjeru vya caru ici. (1 Ŵakorinte 1:20; 3:19) Tikumanya cifukwa ico ŵanandi ŵakulekera kugomezga ivyo Baibolo likulayizga. Nchifukwa cakuti ŵakumumanya yayi Yehova. Mutepanji ŵakulimanya yayi zina lake nesi kuzirwa kwake. Nakuti panji palijirethu ico ŵakumanya panji ŵakumanya vicoko waka vyakukhwaskana na mikhaliro yake na umo wakufiskira vilayizgo vyake. Tili ŵakutumbikika kuti tikumanya ivi. Nyengo na nyengo cikuŵa cacanduro kuti tighanaghanirenge umo tingawovwilira ŵanthu “ŵakufipiskika mu kumanyiska kwawo” kuti ŵasange zgoro la fumbo lakusuzga comene ilo ŵanthu ŵakufumba lakuti, “Cifukwa wuli Ciuta wazomerezga vinthu viheni na masuzgo?” (Ŵaefeso 4:18) Cakwamba, tiwonenge umo tingazgolera makora fumbo ili. Pamanyuma pake, tidumbiskanenge umo Yehova walongolera mikhaliro yake pakukhumba kumazga viheni.
Nthowa Yiwemi Yakazgolero
4, 5. Kasi tingakhumbikwira kucita dankha vici para munthu watifumba cifukwa ico Ciuta wazomerezgera viheni? Longosorani.
4 Para munthu watifumba cifukwa ico Ciuta wazomerezgera masuzgo, kasi tikuzgora wuli? Mutepanji tikwamba kumulongosolera vinandi nyengo yeneyiyo, kwambira ivyo vikacitika mu munda wa Edeni. Nyengo zinyake ici cingaŵa ciwemi. Kweni ico tikwenera kumanya nchakuti munthu uyo wangakhumbikwira kumanya dankha vinthu vinyake. (Zintharika 25:11; Ŵakolose 4:6) Tiyeni tiwone fundo zitatu za mu Malemba izo tingalongosora dankha mwakudumura pambere tindazgore fumbo lake.
5 Cakwamba, usange munthu uyu wakufipa mtima na vinthu viheni ivyo vikucitika mu caru, kungaŵa kuti nayo vyamuwira panji vyawira ŵakutemweka ŵake. Ipo cingaŵa camahara kulongora dankha kuti tili na citima cifukwa ca masuzgo ghake. Mpositole Paulosi wakaphalira Ŵakhristu kuti: “Mulirenge na awo ŵakulira.” (Ŵaroma 12:15) Usange mungalongora kuti namwe mwakhwaskika panji ‘kumulengera lusungu,’ wangapembuzgika. (1 Petros 3:8) Para wamanya kuti tikumufipira mtima, wanwekenge comene kutegherezga ivyo tiyowoyenge.
6, 7. Cifukwa wuli tikwenera kulumba munthu uyo wafumba fumbo lakukhwaskana na Baibolo?
6 Caciŵiri, tingamulumba cifukwa ca fumbo lake. Ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti kufumba mafumbo ghanthena agha kukulongora kuti ŵalije cipulikano panji ŵakuyuyura Ciuta. Mutepanji ndimo ŵaliska ŵali kuŵaphalilira. Kweni ndimo viliri yayi. Nakuŵanako, ŵanthu ŵanji ŵakugomezgeka awo ŵakuyowoyeka mu Baibolo, nawo ŵakaŵa na mafumbo ghanthena agha. Mwaciyelezgero, Davide wakafumba kuti: “Mukwimiliraci patali, A Yehova? Mwajibisiraci mu nyengo ya suzgo?” (Salmo 10:1) Mprofeti Habakuku nayo wakafumba kuti: “A Yehova, nditi ndilire nkhuto mpaka pauli, ndipo Imwe muleke kupulika? Panji kucemerezga kwa Imwe “Nkhaza!” ndipo muleke kuponoska? Mukundilongoleraci maubendezi na kundiwoneska vyasuzgo? Phasulo na nkhaza vili pamaso pane; mphindano na kulimbana vikuwuka.”—Habakuk 1:2, 3.
7 Aŵa ŵakaŵa ŵanalume ŵakugomezgeka awo ŵakacindikanga comene Ciuta. Kasi ŵakacenyeka cifukwa ca kufumba mafumbo agha? Yayi. M’malo mwake, Yehova wakaciwona kuŵa cakwenelera kuti mafumbo ghawo ghalembeke mu Baibolo. Mazuŵa ghano, munthu uyo wakwenjerwa na viheni ivyo vyazara mu caru, wangaŵa kuti wali na njara yauzimu ndipo wakupenja mazgoro agho ni Baibolo lekha lingazgora. Kumbukani kuti Yesu wakulumba ŵanthu awo ŵali na njara yauzimu panji “ŵakavu mu mzimu.” (Mateyu 5:3) Ni mwaŵi ukuru comene kovwira ŵanthu aŵa kuti ŵasange cimwemwe ico Yesu wakalayizga.
8. Ni visambizgo wuli ivyo vyatimbanizga ŵanthu kuti ŵagomezgenge kuti Ciuta ndiyo wakucitiska masuzgo, ndipo tingaŵawovwira wuli?
8 Cacitatu, tingakhumbikwira kumovwira kuti wamanye kuti ni Ciuta yayi uyo wakucitiska viheni ivyo vyazara mu caru. Ŵanthu ŵanandi ŵakusambizgika kuti Ciuta ndiyo wakuwusa caru ici. Ŵakutiso Ciuta wali kulemberathu kanthu kalikose ako kakuticitikira, ndipo wali na vifukwa vyakucitira nthena ivyo tingavipulikiska yayi. Visambizgo ivi ni vyautesi. Vikuyuyura Ciuta ndipo vikupangiska kuti ŵanthu ŵaghanaghanenge kuti ndiyo wakucitiska vinthu viheni na masuzgo mu caru. Kuti tiŵawovwire, tikwenera kugwiliskira nchito Baibolo. (2 Timote 3:16) Ni Yehova yayi uyo wakuwusa caru ciheni ici, kweni ni Satana Dyabulosi. (1 Yohane 5:19) Yehova wali kulemberathu yayi ivyo vikucitikira vilengiwa vyake. Wali kupeleka wanangwa kweniso mwaŵi wa kusankha pakati pa ciwemi na ciheni, cakwenelera na cambura kwenelera. (Duteronome 30:19) Ndipo ni Yehova yayi wakucitiska viheni. Iyo wakutinkha viheni ndipo wakupwelelera awo ŵakusuzgika kwambura cifukwa.—Job 34:10; Zintharika 6:16-19; 1 Petros 5:7.
9. Ni vinthu wuli ivyo “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wapeleka kuti tovwilire ŵanthu kumanya cifukwa ico Yehova Ciuta wazomerezgera masuzgo?
9 Usange mwalongosora dankha ivi, muwonenge kuti uyo mukumupharazgira wanwekenge kuti wamanye cifukwa ico Ciuta wazomelezgera kuti masuzgo ghalutilire. Kuti tovwirike, “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wapeleka wovwiri wakupambanapambana. (Mateyu 24:45-47) Mwaciyelezgero, pa Ungano wa Cigaŵa wa mutu wakuti: “Kupulikira Ciuta” uwo ukacitika mu 2005, tikapokera thirakiti la mutu wakuti: Masuzgo Ghose Ghamarenge Sonosono! Usange thirakiti ili liripo mu ciyowoyero cinu, mwalekeraci kulimanya makora? Kweniso, tikapokera buku la mutu wakuti, Kasi Baibolo Likusambizgaci Comenecomene? ilo pasono likusangika mu viyowoyero 157. Mu buku ili muli cipaturo ico cikuzgora fumbo ili. Gwiliskirani nchito vinthu ivi. Vikulongosora mwakupulikikwa makora umo nkhani ya mu Malemba yakukhwaskana na muwuso wa Ciuta yikambira mu Edeni, ndiposo cifukwa ico Yehova wayilekelera mpaka sono. Kweniso kumbukani kuti para mukudumbiskana nkhani iyi, mukujura mutu mutegherezgi winu kuti wamanye vinthu vyakuzirwa comene. Vinthu ivi vimovwirenge kuti wamanye Yehova na mikhaliro yake yakukondweska.
Longosorani Mikhaliro ya Yehova
10. Nchifukwa wuli ŵanthu ŵanandi ŵakuleka kupulikiska cifukwa ico Ciuta wazomerezgera masuzgo, ndipo tingaŵawovwira wuli?
10 Apo mukovwira ŵanthu kuti ŵapulikiske cifukwa ico Yehova wazomerezgera kuti ŵanthu ŵajiwuse mwakulongozgeka na Satana, yezgayezgani kuŵawovwira kuti ŵamanye mikhaliro yapadera ya Yehova. Ŵanthu ŵanandi ŵakumanya kuti Ciuta ngwankhongono comene, cifukwa kanandi ŵakupulika ŵanji ŵakuti ni Ciuta Wankhongonozose. Ndipouli, cingaŵaŵira cinonono kupulikiska cifukwa ico wakulekera kugwiliskira nchito nkhongono zake zikuru kuti wawuskengepo luŵiro kuwura urunji na masuzgo. Panji ŵakumanya yayi mikhaliro yinyake ya Yehova, nga ni utuŵa wake, urunji, vinjeru, na citemwa. Kweni Yehova wakulongora mikhaliro iyi mu nthowa yiwemi comene. Lekani Baibolo likuti: “Mulimo wake ngwakufikapo.” (Duteronome 32:4) Kasi mungalongosora wuli makora mikhaliro iyi apo mukuzgora mafumbo agho kanandi ghakufumbika pa nkhani iyi? Tiyeni tiwone viyelezgero vicoko waka.
11, 12. (a) Apo Adamu na Heva ŵakananga, cifukwa wuli cigowokero cikaŵa cambura kwenelera? (b) Cifukwa wuli Yehova walekelerenge yayi kuti kwananga kulutilire?
11 Kasi Yehova mphanyi wakagowokera waka Adamu na Heva? Pa nkhani iyi, cigowokero cikaŵa cambura kwenelera. Pakuti Adamu na Heva ŵakaŵa ŵakufikapo, iwo ŵakakanira dara muwuso wa Yehova na kusankha kulongozgeka na Satana. Nchakuzizika yayi kuti ŵakalongora kulapa yayi. Ndipouli, para ŵanthu ŵakufumba cifukwa ico Yehova wakalekera kuŵagowokera, ŵakuŵa kuti ŵakuzizikika kuti ‘nchifukwa wuli Yehova wakakhwimiska nthena vinthu m’malo mwa kuŵagowokera waka?’ Zgoro lake likukolerana na mukhaliro wapadera wa Yehova, uwo ni utuŵa wake.—Exodus 28:36; 39:30.
12 Mazgu ghakuti Yehova ni mutuŵa ghakusangika kanandi waka mu Baibolo. Kweni nchacitima kuti mbanthu ŵacoko waka mu caru ici awo ŵakumanya makora mukhaliro uwu wa Yehova. Yehova ni mutuŵa, wambura kabanga, ndipo wali kutali na kwananga kose. (Yesaya 6:3; 59:2) Nakuti Yehova wanozga nthowa ya kuwuskirapo kwananga, ndipo walekelerenge yayi kuti kulutilire. Usange Yehova wangalekelera kuti kwananga kulutilire, mbwenu tingaŵavya cilindizga ca kuzakakhala kwamuyirayira. (Zintharika 14:12) Pa nyengo iyo wali kutema, Yehova wazamuzgora vilengiwa vyose kuti viŵeso vituŵa. Ici cizamucitika nadi kwambura kutondeka, cifukwa ndilo khumbo la Yehova uyo ni Mutuŵa.
13, 14. Kasi Yehova wakalekeraci kuŵaparanya ŵakugaruka ŵara mu Edeni?
13 Kasi Yehova mphanyi wakaŵakoma waka ŵacigaruka ŵara na kwambiraso makora kulenga? Nkhongono wakaŵa nazo zakucitira nthena, ndipo sonosono apa, wazamugwiliskira nchito nkhongono izi kuparanyira ŵaheni wose. Ŵanyake ŵangafumba kuti, ‘Kasi wakalekeraci kucita nthena apo ŵakwananga ŵakaŵapo ŵatatu pera? Asi mphanyi palije kwananga na masuzgo ghose agho ghali mu caru?’ Kasi Yehova wakalekeraci kucita waka nthena? Lemba la Duteronome 32:4 likuti: “Nthowa zake zose ndi urunji.” Yehova wakuwuwona mwakupepuka yayi urunji. Nakuti “Yehova wakutemwa urunji.” (Salmo 37:28) Pakuti Yehova wakutemwa urunji, wakaŵaparanya yayi ŵacigaruka ŵara mu Edeni. Wakacitiraci nthena?
14 Kugaruka kwa Satana kukawuska fumbo lakuti, kasi Ciuta ngwakwenelera nadi kuwusa? Cifukwa cakuti Yehova ni murunji, wakakhumbanga kuti Satana wazgoreke mwaurunji. Nangauli ŵakugaruka aŵa ŵakeneranga nadi kuparanyika nyengo yeneyira, kweni kucita nthena kukatenge kupelekenge zgoro lakwenelera yayi. Kukatenge kulongorenge nadi kuti Yehova ngwankhongono comene, kweni kuti nkhani yikagona pa nkhongono zake yayi. Cinyake nchakuti, Yehova wakaŵa kuti wayowoyerathu khumbo lake kwa Adamu na Heva. Ŵakeneranga kubaba ŵana, kuzuzga caru, kucithereska, na kuŵa na mazaza pa vyamoyo vyose. (Genesis 1:28) Yehova waparanyenge Adamu na Heva, mphanyi mazgu ghake ghakawa pawaka. Pakuti Yehova ni murunji, wakatenge wazomerezgenge yayi kuti vicitike nthena, cifukwa khumbo lake nyengo zose likufiskika.—Yesaya 55:10, 11.
15, 16. Para ŵanthu ŵakusacizga “nthowa” zakumazgira nkhani yakusuzga iyo yikambika mu Edeni, kasi tingaŵawovwira wuli?
15 Kasi walipo munyake uyo wangamazga mwavinjeru nkhani ya ucigaruka iyi kuluska Yehova? Ŵanthu ŵanyake ŵangasacizga “nthowa” zawo zakumazgira nkhani iyi. Kweni para ŵakucita nthena, asi ndikuti ŵakulongora kuti iwo ŵali na nthowa ziwemi comene kuluska Yehova? Iwo ŵangacita nthena na vilato viwemi waka. Kweni unenesko ngwakuti ŵakumanya yayi nthowa za Yehova na vinjeru vyake vyakuzizwiska. Apo mpositole Paulosi wakalembera kalata Ŵakhristu ŵa ku Roma, wakalongosora comene za vinjeru vya Ciuta ivyo vikusazgapo “camucindindi” cakupatulika cakukhwaskana na khumbo la Yehova lakuti wagwiliskire nchito Ufumu wakuwusika na Mesiya kuwombolera ŵanthu ŵakugomezgeka na kutuŵiska zina Lake lituŵa. Kasi Paulosi wakaviwona wuli vinjeru vya Ciuta uyo wali na khumbo ili? Paulosi wakamalizga kalata yake na mazgu ghakuti: “Kwa Ciuta, Uyo njekha na yekha mu mahara, mwa Yesu Khristu, kuŵenge ucindami muyirayira swi. Ameni.”—Ŵaroma 11:25; 16:25-27.
16 Paulosi wakamanyanga kuti Yehova ‘yekha na yekha’ ndiyo ngwavinjeru kuluska vilengiwa vyose. Kasi ni munthu wambura kufikapo nju uyo payekha wangasanga nthowa yakumazgira suzgo lililose? Ipo pera, kasi cingaŵa cipusu kusanga nthowa yakumazgira nkhani yakusuzga comene iyo Satana wakambiska? Mwantheura, tikwenera kovwira ŵanthu kuti nawo ŵacindikenge Ciuta uyo “ngwavinjeru mu mtima.” (Job 9:4) Para tamanya makora vinjeru vya Yehova, tigomezgenge comene nthowa zake za kacitiro ka vinthu.—Zintharika 3:5, 6.
Kumanya Mukhaliro Ukuru wa Yehova
17. Kasi kumanya makora citemwa ca Yehova kungawovwira wuli awo ŵakutondeka kupulikiska cifukwa ico Ciuta wazomerezgera masuzgo?
17 “Ciuta nkhutemwa.” (1 Yohane 4:8) Baibolo likuyowoya mukhaliro ukuru wa Yehova na mazgu ghankhongono agha. Mukhaliro uwu ngwakukondweska comene kuluska yose, ndipo ukupembuzga wose awo ŵakusuzgika na viheni ivyo vikucitika. Umo Yehova wacitira na kalikose kakukhwaskana na nkhani iyi, walongora kuti wakutemwa vilengiwa vyake. Cifukwa cakuti Yehova ngwacitemwa, wakapeleka cilindizga ku ŵana ŵa Adamu na Heva. (Genesis 3:15) Yehova wakaŵazomelezga kuti ŵamufikilenge mu lurombo na kuŵa nayo paubwezi. Citemwa cikamupangiska kuti wapeleke sembe iyo yikujura nthowa yakuti zakwananga za ŵanthu zigowokereke nakuti ŵaŵeso ŵakufikapo, na kuŵa na umoyo wamuyirayira. (Yohane 3:16) Kweniso, citemwa camupangiska kuti wazizipizge na ŵanthu, kupeleka mwaŵi ku ŵanthu ŵanandi kuti ŵakane Satana na kusankha Yehova kuŵa muwusi wawo.—2 Petros 3:9.
18. Kasi tatumbikika cifukwa ca kumanya vici, ndipo tizamusambiraci mu nkhani yakulondezgapo?
18 Apo muliska munyake wakapharazganga ku wumba uwo ukakumbukiranga ŵanthu awo ŵakakomeka na vigeŵenga, wakati: “Tikumanya yayi cifukwa ico Ciuta wakuzomelezgera viheni na masuzgo kuti vilutilire kuŵapo.” Nchacitima comene kuti muliska ndiyo wakayowoya nthena. Kasi tili ŵakutumbikika yayi kuti tamanya unenesko pa nkhani iyi? (Duteronome 29:29) Pakuti Yehova ngwavinjeru, murunji, na wacitemwa, tikumanya kuti sonosono apa, wamazgenge masuzgo ghose. Nakuti ndimo walayizgira. (Civumbuzi 21:3, 4) Kweni wuli pakuyowoya za awo ŵali kufwa vilimika vyakumanyuma? Kasi umo Yehova wacitira na nkhani iyo yikambika mu Edeni, vilije canduro kwa awo ŵali kufwa? Yayi. Citemwa capangiska Yehova kuti waŵaghanaghanire. Iyo wazamuŵawuska. Nkhani iyi ndiyo yili mu mutu wakulondezgapo.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi tingayowoyaci kwa munthu uyo watifumba cifukwa ico Ciuta wazomerezgera masuzgo?
• Kasi umo Yehova wacitira na ucigaruka uwo ukambira mu Edeni, walongora wuli kuti ni mutuŵa ndiposo murunji?
• Nchifukwa wuli tikwenera kovwira ŵanthu kuti ŵapulikiske makora citemwa ca Yehova?
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Yezgayezgani kovwira awo ŵakutindikika na masuzgo agho ghali mu caru
[Vithuzithuzi pa peji 17]
Ŵanthu ŵakugomezgeka nga ni Davide na Habakuku nawo ŵakaŵa na mafumbo kwa Ciuta