Lutilirani Kupwelelera Umoyo Mwakuyana na Malemba
“Utemwenge Yehova Ciuta wako . . . na vinjeru vyako vyose, na nkhongono zako zose.”—MRK. 12:30.
1. Kasi pakwamba khumbo la Ciuta ku ŵanthu likaŵa lakuti wuli?
LIKAŴA khumbo la Yehova Ciuta yayi kuti ŵanthu ŵalwarenge na kufwa. Adamu na Heva ŵakaŵikika mu munda wa Edeni ‘kuti ŵalimenge na kuwusungilira’ kwa vilimika 70 panji 80 pera yayi, kweni kwamuyirayira. (Gen. 2:8, 15; Sal. 90:10) Ŵakutorana ŵakwambilira aŵa ŵalutilirenge kugomezgeka kwa Yehova na kujilambika ku muwuso wake, ŵakate ŵalwarenge yayi, nesi kucekura, panji kufwa.
2, 3. (a) Kasi buku la Mupharazgi likulongosora wuli za ucekuru? (b) Ni njani uyo wakambiska nyifwa, ndipo yizamumara wuli?
2 Lemba la Mupharazgi cipaturo 12 likulongosora mwakupulikikwa makora za “mazuŵa ghaheni” agho ghakuwira ŵanthu ŵambura kufikapo para ŵacekura. (Ŵazgani Mupharazgi 12:1-7.) Mbuha zikuyelezgereka na maluŵa gha “khuni la almond.” Malundi ghakuyelezgereka na “ŵanalume ŵa nkhongono” awo sono ŵakusindama na kwenda mwakusuzgikira. Ŵanakazi awo ŵakulingizga mu vidangazi kupenja ungweru kweni ŵakusanga waka cisi ŵakuyana na maso agho ghakutondeka kuwona makora. Pakuti mino ghanyake ŵalije, ‘ŵakusira ŵakuleka cifukwa mbacoko.’
3 Likaŵa khumbo la Ciuta yayi kuti ŵanthu ŵaŵenge na malundi ghambura nkhongono, maso ghambura kulaŵiska makora panji nchende. Nakuti nyifwa iyo tili kuhara kwa Adamu njimoza mwa “milimo ya Satana” iyo Mwana wa Ciuta wazamuparanya kwizira mu Ufumu wakuwusika na iyo. Mpositole Yohane wakalemba kuti: “Ceneici ndico cifukwa Mwana wa Ciuta wakavumbukwira, mwakuti waparanye milimo ya Satana.”—1 Yoh. 3:8.
Nchakawiro Kufipa Mtima
4. Cifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakupwelelera umoyo wawo, kweni ŵakukumbukira fundo wuli?
4 Panyengo yasono, ŵateŵeti ŵanyake ŵa Yehova ŵakusuzgika na ulwari ndiposo ucekuru, ivyo vikuwira ŵanthu wose ŵakwananga. Nchakawiro kufipa mtima na umoyo withu para talwara panji para tikucekura ndipo kucita nthena nkhwakuzirwa. Asi tikukhumba kuteŵetera Yehova ‘na nkhongono zithu zose’? (Mrk. 12:30) Ndipouli, peneapo tikukhumba kulutilira kuŵa na umoyo uwemi, tikwenera kukumbuka ndiposo kumanya kuti nanga tingayezgayezga wuli, vingacitika yayi kuti tileke kucekura panji kulwara.
5. Kasi tikusambirapo vici pa umo ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ŵakacitira na matenda?
5 Kale, ŵateŵeti ŵanandi ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakalimbananga na matenda. Yumoza wawo wakaŵa Epafrodito. (Fil. 2:25-27) Timote, uyo wakendanga na mpositole Paulosi, wakaŵa na suzgo la munthumbo. Lekani Paulosi wakamuphalira kuti wamwengepo “vinyo licoko.” (1 Tim. 5:23) Paulosi iyomwene wakasuzgikanga na ‘munga mu thupi,’ uwo mutepanji ukaŵa suzgo la maso panji matenda ghanyake agho ghakaŵavya munkhwara panyengo iyo. (2 Kor. 12:7; Gal. 4:15; 6:11) Pakuyowoya za “munga” uwu, Paulosi wakalomba Yehova kanandi waka. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 12:8-10.) Ciuta kuti wakawuskamo ‘munga mu thupi’ la Paulosi mwamunthondwe yayi. M’malo mwake, wakamupa nkhongono kuti wazizipizge. Ntheura, nkhongono za Yehova zikawoneka mu kutomboroka kwa Paulosi. Kasi pa nkhani iyi tingasambirapo kalikose?
Lekani Kufipa Mtima Comene
6, 7. Cifukwa wuli tikwenera cara kufipa mtima comene na umoyo withu?
6 Nga umo mukumanyira, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuzomera wovwiri wa munkhwara ndiposo nthowa zakupambanapambana zakucizgira. Mu magazini ghithu gha Galamukani! kanandi mukuŵa nkhani izo zikulongosora za matenda. Nangauli tikuhaya nthowa yiliyose yakucizgira yayi, kweni tikuwonga wovwiri uwo ŵadokotala ŵakutipa. Ndipouli, tikumanya kuti vingacitika yayi kuti tilekerethu kulwara. Tikumanya kuti nchamahara kuleka kuzomerezga kuti tifipenge mtima comene na umoyo withu. Vyakucita vithu vikwenera kupambana na vya awo ‘mbambura cigomezgo,’ awo ŵakughanaghana kuti umoyo wuno ndiwo wekha uwo ulipo ndipo ŵakuyezga nthowa yiliyose kuti ŵacire. (Efe. 2:2, 12) Tasimikizga mtima kuti tinangenge yayi ubwezi withu na Yehova cifukwa ca kukhumba kuponoska umoyo withu wasono, cifukwa takhorwa kuti usange tilutilirenge kugomezgeka kwa Ciuta, ‘tikoleskenge Umoyo uwo mbumoyo weneco,’ wamuyirayira mu caru ciphya ico Ciuta wali kulayizga.—1 Tim. 6:12, 19; 2 Pet. 3:13.
7 Paliso cifukwa cinyake ico tikulekera kufipa mtima comene na umoyo withu. Kufipa mtima comene na umoyo kungapangiska kuti tambe kujighanaghanira comene. Paulosi wakacenjezga za mukhaliro uwu apo wakaciska Ŵafilipi kuti: “Munthu yose kupwelera vinthu vyake pera cara, kweni mose na vya ŵanyinu wuwo.” (Fil. 2:4) Nchiwemi kujipwelelera, kweni kughanaghanira ŵabali ŵithu na ŵanthu awo tikuŵapharazgira “makani ghawemi gheneagha gha Ufumu,” kutovwirenge kuti tileke kutangwanika comene na kupwelelera umoyo withu wasono.—Mat. 24:14.
8. Kasi kufipa mtima comene na umoyo withu kungatipangiska kucitaci?
8 Ngozi yikuŵapo usange Mkhristu wakufipa mtima comene na umoyo wake na kusezgera pamphepete vinthu vya Ufumu. Kutangwanika comene na kupwelelera umoyo kungapangiska kuti ticicizgenge ŵanji kwendera maghanoghano ghithu pa nkhani ya cakurya na nthowa zakucizgira. Pa nkhani iyi, wonani fundo iyo yili mu mazgu agho Paulosi wakayowoya, wakati: “Mulombe ivyo nvyakuzirwa; mwakuti muŵenge ŵakunyoroka na ŵambura kafukwa kufikira ku zuŵa la Khristu.”—Fil. 1:10.
Kasi Cakuzirwa Comene Nchivici?
9. Nchinthu wuli cinyake cakuzirwa comene ico tikwenera yayi kuzerezga, ndipo cifukwa wuli?
9 Usange tikumanya vinthu ivyo ni vyakuzirwa comene, ticitengeko mulimo wa kucizga ŵanthu mwauzimu. Mulimo uwu ukucitika mwa kupharazga na kusambizga ŵanthu Mazgu gha Ciuta. Awo ŵakusanga candulo na mulimo wakukondweska uwu ndise ndiposo ŵanthu awo tikusambizga. (Zinth. 17:22; 1 Tim. 4:15, 16) Mu magazini gha Gongwe la Mulinda na Galamukani!, nyengo zinyake mukuŵa nkhani zakukhwaskana na ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵauzimu awo ŵali na matenda ghakuru. Nyengo zinyake nkhani izi zikulongosora umo ŵanthu aŵa ŵakuzizipizgira masuzgo panji kughaluwako dankha kuti ŵawovwire ŵanji kumanya Yehova ndiposo vinthu vyakukondweska ivyo walayizga.a
10. Cifukwa wuli nthowa zakucizgira izo tikusankha ni nkhani yikuru?
10 Usange walwara, Mkhristu waliyose wakwenera ‘kuyegha mphingo yake’ pakusankha nthowa yakucizgira matenda. (Gal. 6:5) Kweni tikwenera kukumbuka kuti nthowa yakucizgira iyo tasankha, ni nkhani yikuru kwa Yehova. Nga ni umo ‘tikuziŵizgira ndopa’ cifukwa ca kulondezga fundo za mu Baibolo, ntheura pera, kucindika Mazgu gha Ciuta kukwenera kutovwira kuti tikane nthowa zakucizgira izo zingatinanga mwauzimu panji kunanga ubwezi withu na Yehova. (Mil. 15:20) Nthowa zinyake zakucizgira zikukolerana na kugomezga mizimu. Yehova wakasuska Ŵaisrayeli ŵakugaruka, awo ŵakagomezganga nkhongono za mizimu, panji kucita vya mizimu. Iyo wakati: “Mungizanga navyoso visopa vya waka; vyakusunkhizga nvyanthontho kwa Ine. Myezi yiphya, na masabata, na kucema maungano, ntha nkhukhumba maubendezi [‘nkhongono zamayere,’ NW] pamo na maungano ghatuŵa.” (Yes. 1:13) Nadi, nyengo ya ulwari njakucitira cinthu ico cingapangiska kuti malurombo ghithu ghaleke kupulikikwa yayi, nesi ico cingananga ubwezi withu na Ciuta.—Cit. 3:44.
‘Kuziza’ Panji Kuŵa Ŵamahara Nkhwakuzirwa
11, 12. Kasi ‘kuziza’ panji mahara vikovwira wuli para tikusankha nthowa yakucizgira?
11 Para talwara, tikwenera kulindizga kuti Yehova waticizgenge mwamunthondwe yayi, kweni tingalomba vinjeru kwa Yehova kuti vitovwire pakusankha munkhwara. Pakusankha munkhwara tikwenera kulondezga fundo za m’Malemba ndipo tikwenera kuŵa ŵamahara. Para matenda ngakuru, usange nchamacitiko cingaŵa camahara kukumana na ŵadokotala ŵanandi mwakuyana na fundo iyo yili pa lemba la Zintharika 15:22, ilo likuti: “Kwambura wupu vinthu kuti vikwenda makora cara, kweni mu unandi wa ŵawupu vikukhozgeka.” Mpositole Paulosi wakaciska ŵasopi ŵanyake kuti “mu caru cino ca lero tiŵenge ŵakuziza na ŵarunji na ŵakusopa Ciuta.”—Tito 2:12.
12 Ŵanthu ŵanandi ŵali mu ukhaliro wakuyana na wa mwanakazi wa mu nyengo ya Yesu, uyo wakaŵa mulwari. Pa Marko 5:25, 26, tikuŵazga za “mwanakazi uyo wakaŵa na kusulura ndopa vilimika khumi na viŵiri, uyo wakakunthirapo vinandi ku ng’anga zinandi, na kutaya vyose ivyo wakaŵa navyo, kwambura kovwirika na kacoko, kweni kulwara kwakuluska ndiko.” Yesu wakamucizga mwanakazi yura na kumulongora lusungu. (Mrk. 5:27-34) Cifukwa ca suzgo, Ŵakhristu ŵanyake ŵayezgeka kusankha nthowa zakucizgira zakupambana na kusopa kutuŵa.
13, 14. (a) Kasi Satana wangatipangiska wuli kuti tileke kugomezgeka kwa Ciuta kwizira mu nthowa yakucizgira iyo tasankha? (b) Cifukwa wuli tikwenera kukana cilicose ico cikukolerana na mayere?
13 Satana wayezgeyezgenge kucita cilicose kuti watitimbanizge pa kusopa kwaunenesko. Nga ni umo wakugwiliskira nchito uzaghali na kukhumba kusambazga kuti wawiske ŵanji, iyo wakuyezgaso kupangiska ŵanji kuleka kugomezgeka kwizira mu nthowa zakucizgira izo zikusazgapo mayere na kugomezga mizimu. Tikulomba Yehova kuti watithaske kwa “muheni” ndiposo ku “ucikanamalango wose.” Ntheura tileke kuseŵera mu mawoko gha Satana mwa kuleka kucita cilicose ico nchakukhwaskana na mizimu ndiposo mayere.—Mat. 6:13; Tito 2:14.
14 Yehova wakakanizga Ŵaisrayeli kuti ŵaleke kucita maura na ufwiti. (Dute. 18:10-12) Pa vinthu ivyo ni “milimo ya thupi,” Paulosi wakasazgapo “ufwiti” panji kugomezga mizimu. (Gal. 5:19, 20) Mwakusazgirapo, “zifwiti” zizamunjira yayi mu caru ciphya ca Yehova. (Civ. 21:8) Ipo nchakuwonekerathu kuti cilicose cakukhwaskana na kugomezga mizimu nchakuseruska kwa Yehova.
“Kuzika Kwinu Kumanyikwe na Ŵanthu Wose”
15, 16. Cifukwa wuli tikukhumbikwira mahara pakusankha munkhwara, ndipo ni ulongozgi wuli uwo wupu wakulongozga wa mu nyengo yakale ukapeleka?
15 Kuyana na ivyo tadumbiskana, cingaŵa camahara kugega nthowa yinyake yakucizgira usange tayikayikira. Ndipouli, para tikumanya yayi umo nthowa yinyake yakucizgira yikwendera kuti cikung’anamura kuti nja mizimu yayi. Kuti tilutilire kupwelelera umoyo mwakuyana na Malemba, tikukhumbikwira kuŵa na vinjeru vyakufuma kwa Ciuta ndiposo kusankha vinthu mwamahara. Mu cipaturo 3 ca buku la Zintharika tikusangamo ulongozgi wakuti: “Tamira mwa Yehova na mtima wako wose, ungeghamanga ku umanyi wako wekha. Mu mendero ghako ghose umuzomere Iye, ndipo tiwanyoroskenge nthowa zako. . . . Sunga vinjeru viwemi na ulungamiki; vingafumangapo pamaso pako, ndipo vitiviŵe umoyo ku mzimu wako.”—Zinth. 3:5, 6, 21, 22.
16 Ntheura, apo tikuyezgayezga kuti tiŵe na umoyo uwemi umo tingafiskira, tikwenera kuŵa maso kuti tileke kukwiyiska Ciuta apo tikulimbana na matenda ndiposo ucekuru. Pa nkhani za munkhwara ndiposo nkhani zinyake, ‘kuzika kwithu kukwenera kumanyikwa na ŵanthu wose.’ Kungamanyikwa mwa kulondezga fundo za mu Baibolo. (Fil. 4:5) Mu kalata yinyake yakuzirwa comene, wupu wakulongozga wa mu nyengo yakale ukaphalira Ŵakhristu kuti ŵaziŵizge kusopa vikozgo, ndopa na uzaghali. Mu kalata iyi, mukaŵa mazgu ghakuti: “Pa kujisungilira ku vyeneivi, muti mucite makora.” (Mil. 15:28, 29) Mwawuli?
Kujipwelelera Mwakwenelera Apo Tikulindilira Umoyo Weneko
17. Ni vyandulo wuli vyakuthupi ivyo tasanga cifukwa ca kulondezga fundo za mu Baibolo?
17 Waliyose wangacita makora kujifumba kuti: ‘Kasi nkhumanya vyandulo ivyo nasanga cifukwa ca kulondezga ulongozgi wa mu Baibolo wakukhwaskana na ndopa na uzaghali?’ Ghanaghaniraniso za vyandulo ivyo tasanga cifukwa ca kuyezgayezga ‘kujitozga ku ukazuzi wose wa thupi na wa mzimu.’ (2 Kor. 7:1) Para tikulondezga fundo za mu Baibolo zakukhwaskana na utozgi, tikugega matenda ghanandi. Vinthu vikutendera makora cifukwa ca kugega ukazuzi wauzimu na wa thupi uwo ukuŵapo cifukwa ca kukhweŵa hona na kumwa minkhwara yakukanizgika. Ghanaghaniraniso vyandulo ivyo tikusanga cifukwa ca kuleka kurya na kumwa mwakujumphizga. (Ŵazgani Zintharika 23:20; Tito 2:2, 3.) Nangauli kupumura na kucita maseŵera ghakukhozga thupi kukovwira kuti tiŵe na umoyo uwemi, kweni tasanga candulo comene mwakuthupi ndiposo mwauzimu cifukwa ca kulondezga ulongozgi wa mu Malemba.
18. Nchivici cikwenera kuŵa cinthu cakuzirwa comene kwa ise, ndipo ni ucimi ngu wakuyowoya za ulwari uwo tikulindilira kuti uzakafiskike?
18 Cakuzirwa comene nchakuti tipwelelerenge umoyo withu wauzimu, na kukhozga ubwezi withu na Adada ŵithu ŵakucanya, awo Nchisimi ca ‘umoyo uno, na uwo ukwiza’ mu caru ciphya ico ŵali kulayizga. (1 Tim. 4:8; Sal. 36:9) Mu caru ciphya ca Ciuta, ŵanthu ŵazamucizgika nadi mwauzimu ndiposo mwakuthupi, mwa kugowokereka zakwananga cifukwa ca sembe yakuwombora ya Yesu. Mwanamberere wa Ciuta, Yesu Khristu, wazamutilongozgera ku “mbwiwi za maji gha umoyo” ndipo Ciuta wazamufyura masozi ghose ku maso ghithu. (Civ. 7:14-17; 22:1, 2) Kweniso tizamuwona kufiskika kwa ucimi wakuti: “Nanga njumoza wa ŵenecaru tiwanene, ‘Ndalwara.’”—Yes. 33:24.
19. Apo tikupwelelera umoyo withu mwakwenelera, kasi Baibolo likutisimikizgira vici?
19 Tili ŵakusimikizga kuti kuwombokwa kwithu kuli pafupi, ndipo tikulindilira mwakunweka zuŵa ilo Yehova wazamumazgira ulwari na nyifwa. Pa nyengo yasono, Baibolo likutisimikizgira kuti Adada ŵithu ŵacitemwa ŵatovwirenge kuti tizizipizgenge masuzgo gha vyakuphwanyaphwanya na vyakuŵinya cifukwa ‘ŵakutipwelelera.’ (1 Pet. 5:7) Ipo tiyeni tilutilire kupwelelera umoyo, kweni nyengo zose mwakuyana na ulongozgi wakupulikikwa makora uwo uli mu Mazgu gha Ciuta.
[Mazgu ghamusi]
a Nkhani zinyake za nga ni izi, zili pa bokosi ilo liri mu Gongwe la Mulinda la Seputembala 1, 2003, peji 31.
Kuweleramo
• Kasi ni njani uyo wali kupangiska kuti tilwarenge, ndipo ni njani uyo wazamutiwombora ku masuzgo gha kwananga?
• Nangauli nchakawiro kufipira mtima umoyo withu, kweni tikwenera kugega vici?
• Cifukwa wuli nthowa yakucizgira iyo tikusankha ni nkhani yikuru kwa Yehova?
• Pakuyowoya za umoyo withu, kasi tingasanga vyandulo wuli para tikulondezga fundo za mu Baibolo?
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Ŵanthu ŵakalengeka kuti ŵalwarenge na kucekura yayi
[Cithuzithuzi pa peji 25]
Nangauli ŵanthu ŵa Yehova ŵakulwara, kweni ŵakukondwa mu uteŵeti