LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w11 7/15 pp. 4-8
  • Kutonda Pamasinda pa Kulimbana kwa Nyengo Yitali

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Kutonda Pamasinda pa Kulimbana kwa Nyengo Yitali
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2011
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • PAUMALIRO ŴAKAPIKA WANANGWA
  • KUBENDEZGA IVYO ŴAKASANGA
  • BAIBOLO MU KHOTI
  • ŴAKAMBA KUTONDEKA
  • KUTONDA, KWENI UKAŴA UMALIRO CARA
  • KUTHERA, KWENI UKAŴA UMALIRO CARA
  • NKHAZA ZIKASAZGIKIRA
  • “KUTI UŴE UKABONI”
  • Nkhani za Milandu
    Buku Lapachaka la Ŵakaboni ŵa Yehova 2016
  • Kuchitapo Kanthu Kuti Tisopenge Mwakufwatuka
    Ufumu wa Chiuta Ukuwusa!
  • Ŵakamangara ku Khoti
    Ufumu wa Chiuta Ukuwusa!
  • Nkhani za Milandu
    Buku Lapachaka la Ŵakaboni ŵa Yehova la 2017
Wonani Vinyake
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2011
w11 7/15 pp. 4-8

Kutonda Pamasinda pa Kulimbana kwa Nyengo Yitali

KULIMBANA uku kukamba mu 1995, ndipo kukamara pati pajumpha vilimika 15. Mu nyengo yose iyi awo ŵakasuskanga wanangwa wa kusopa ŵakawukiranga Ŵakhristu ŵaunenesko ku Russia. Ŵakususka aŵa ŵakaŵikapo mtima kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakanizgikirethu mu Moscow na mu vigaŵa vinyake. Cifukwa cakuti ŵabali na ŵadumbu ŵa ku Russia ŵakagomezgeka, Yehova wakaŵawovwira kuti ŵatonde ku khoti. Kweni kasi nchivici ico cikambiska kulimbana uku?

PAUMALIRO ŴAKAPIKA WANANGWA

Kukwambilira kwa vilimika vya m’ma 1990 ŵabali ŵa mu Russia ŵakaŵaso na wanangwa wa kusopa uwo ŵakapokeka mu 1917. Mu 1991 ŵakalembeska ku boma la Soviet Union kuŵa cisopa ca kuzomerezgeka. Boma la Soviet Union likati lamara, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakalembeskaso ku Russian Federation. Nakuti boma lasono ili likati boma lakale likananganga kutambuzga Ŵakaboni. Mu 1993, dipatimenti ya kuwona vya urunji ya ku Moscow yikati Ŵakaboni ŵa Yehova mbakuzomerezgeka mwa dango. Mu cilimika ici, malango ghaphya agho ghakazomerezganga wanangwa wa kusopa mu Russia ghakamba kugwira nchito. Lekani mbali munyake wakati: “Tikalotangako yayi kuti tingaŵa na wanangwa wanthena.” Ndipo wakatiso, “Talindilira wanangwa uwu kwa vilimika 50!”

Mwaluŵiro ŵabali na ŵadumbu ŵakamba kupharazga mu “nyengo yiwemi” iyi, ndipo ŵanthu ŵanandi mu Russia ŵakazomera unenesko. (2 Tim. 4:2) Munthu munyake wakati: “Ŵanthu ŵakanwekanga comene na nkhani zakukhwaskana na cisopa.” Mu nyengo yicoko waka, ciŵelengero ca ŵapharazgi, ŵapayiniya, na mipingo cikasazgikira. Nakuti kufuma mu 1990 kufika mu 1995, ciŵelengero ca Ŵakaboni cikakwera kufuma pa 300 mpaka kujumpha pa 5,000. Apo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakasazgikiranga mu Moscow, ŵakususka ŵakamba kopa. Ca mukatikati mwa vilimika vya m’ma 1990, ŵakususka ŵakamba kuwukira ŵabali mwakugwiliskira nchito boma. Kulimbana uku pambere kundamare kukajumpha mu vigaŵa vinayi.

KUBENDEZGA IVYO ŴAKASANGA

Cigaŵa cakwamba ca kulimbana uku cikamba mu Juni 1995. Gulu linyake la ku Moscow likakolerana na chalichi la Orthodox, ndipo likajura mulandu wakuti ŵabali ŵithu ŵakuswa malango. Gulu ili likati likwimira ŵanthu awo ŵakudandawura cifukwa cakuti ŵanyawo ŵa mu nthengwa panji ŵana ŵawo ŵazgoka Ŵakaboni. Mu Juni 1996, boma likatuma ŵanthu kukapenjerezga ukaboni, kweni pakaŵavya ukaboni uliwose. Ndipouli, gulu ili likajuraso mulandu unyake wakuti ŵabali ŵithu ŵakuswa malango. Boma likatumaso ŵanthu kukapenjerezga ukaboni, kweni ŵakasanga kuti vyose ivyo vikayowoyeka vilije ukaboni. Nangauli vikaŵa nthena, ŵakususka aŵa kacitatu ŵakajuraso mulandu wakuyana waka. Boma likapenjerezgaso ukaboni, kweni uyo wakimiranga boma pa milandu wakasangaso kuti ni vyautesi. Kacinayi ŵakususka ŵakajuraso mulandu wakuyana waka, kweni wakwimira boma pa milandu wakasangaso kuti palije ukaboni. Ndipouli, ŵakususka aŵa ŵakapempha kuti boma lisandeso mulandu uwu. Pa Epulero 13, 1998, mulandu uwu ukajalika pamanyuma pakuti ŵawusandaso.

Loya uyo wakakhwaskika na mulandu uwu wakati: “Kweni pa nyengo iyi pakacitika cinthu cinyake cacilendo.” Nangauli uyo wakimiranga boma wakasanga kuti palije ukaboni uliwose, kweni wakati ŵabali ŵithu ŵaŵajulireso mulandu. Iyo wakati Ŵakaboni ŵa Yehova mu Moscow ŵaswa dango la mu caru cawo na la mu vyaru vinyake. Wakwimira boma pa milandu ku cigaŵa ca kumpoto kwa Moscow nayo wakazomerezga.a Pa Seputembala 29, 1998, khoti la Golovinsky mu Moscow likamba kutegherezga mulandu uwu. Uku ndiko kukaŵa kwamba kwa cigaŵa caciŵiri.

BAIBOLO MU KHOTI

Tatyana Kondratyeva, uyo wakimiranga boma pa mulandu, wakawukira ŵabali mwakugwiliskira nchito dango la mu 1997 ilo likazomerezganga waka visopa vya Orthodox, Cisilamu, Ciyuda, na Cibuda cifukwa cakuti vikalondezganga maluso gha mu caru ici.b Dango ili ndilo likatondeskanga boma kuzomerezga visopa vinyake. Likapelekangaso mazaza ku makhoti kujara visopa ivyo vikukhuŵilizga thinkho. Mwakugwiliskira nchito dango ili, mwimiliri uyu wakati Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakukhuŵilizga thinkho ndipo ŵakuparanya mbumba zaŵene, ntheura ŵakwenera kukanizgika.

Loya uyo wakayimiranga ŵabali wakafumba kuti: “Kasi mungazunura mazina gha Ŵakaboni awo ŵakuswa malango mu Moscow?” Wakwimira boma pa milandu, wakatondeka kuzunurapo nanga njumoza. Kweni wakati waka mabuku gha Ŵakaboni ghakukhuŵilizga visopa kuti vitinkhanenge. Pakukhozgera fundo yake, wakaŵazga nkhani yinyake mu magazini gha Gongwe la Mulinda na Galamukani! ndiposo mu mabuku ghanyake (wonani cithuzithuzi). Wati wafumbika kuti walongosore umo ghakukhuŵilizgira thinkho, wakati: “Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusambizga kuti cisopa cawo pera ndico nchaunenesko.”

Loya withu, wakapeleka Baibolo kwa mweruzgi na wakwimira boma pa milandu, ndipo pamanyuma wakaŵazga Ŵaefeso 4:5 kuti: “Fumu yimoza, cipulikano cimoza, ubapatizo umoza.” Ŵakadumbiskanaso lemba la Yohane 17:18 na Yakobe 1:27. Mweruzgi wakafumba kuti: “Kasi malemba agha ghakukhuŵilizga visopa kuti vitinkhanenge?” Mwimiliri uyu wakati wangalongosora makora yayi nkhani za mu Baibolo. Pamasinda, loya withu wakafumiska mabuku gha Orthodox agho ghakunyoza comene Ŵakaboni ŵa Yehova ndipo wakafumba kuti: “Kasi fundo izi zikuswa dango?” Mwimiliri uyu wakati: “Ningalongosora makora yayi pa ivyo ŵaliska ŵakususka apa.”

ŴAKAMBA KUTONDEKA

Pa nkhani yakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupasura mbumba za ŵanthu, wakwimira boma pa milandu wakati Ŵakaboni ŵakukondwelera yayi maholide nga ni Khisimasi. Kweniso yekha wakati palije dango lakuti ŵanthu ŵa mu Russia ŵakondwelerenge Khisimasi. Ŵanthu ŵa ku Russia kusazgapo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵali na wanangwa wa kusankha kukondwelera Khisimasi panji yayi. Mwimiliri uyu wakayowoyaso kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ‘ŵakukanizga ŵana kupumura na kusangwa.’ Kweni wakati wafumbika kuti wapeleke ukaboni, wakati wandadumbiskanepo na mwana waliyose wa Ŵakaboni. Loya withu wati wamufumba usange mwimiliri uyu wali kuwunganapo na Ŵakaboni ŵa Yehova, wakazgora kuti: “Palije cifukwa cakucitira nthena.”

Mwimiliri uyu wakiza na purofesa munyake uyo wakovwira ŵanthu awo ŵakusuzgika maghanoghano kuti waŵe kaboni wake. Purofesa uyu wakati mabuku ghithu ghakutimbanizga maghanoghano. Pamanyuma loya withu wakabowozga kuti ivyo purofesa uyu wakalemba vikuyanako na cikalata cinyake ico wupu wa Orthodox ukalemba. Purofesa uyu wakati: “Tikalemberanga lumoza.” Loya withu wati wafumbisiska, wakasanga kuti purofesa uyu wandawovwirepo yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova uyo wakaŵapo na suzgo la maghanoghano. Kweni purofesa munyake, uyo nayo wakumanya vya suzgo la maghanoghano, wakaphalira khoti kuti wali kusandapo Ŵakaboni ŵakujumpha 100 ŵa mu Moscow. Wakasanga kuti maghanoghano ghawo ghali makora, ndipo ŵakughanaghanira comene ŵanyawo kupambana na ŵanthu ŵa visopa vinyake.

KUTONDA, KWENI UKAŴA UMALIRO CARA

Pa Malici 12, 1999, mweruzgi wakayimika dankha mulandu, ndipo wakatuma nkhwantha zinkhondi zakusambira kuti zikasande mabuku ghithu. Kweni unduna wa vyaurunji mu Russia, ukaŵa kuti watuma kale nkhwantha zakusambira kuti zisande mabuku ghithu. Pa Epulero 15, 1999, nkhwantha izi zikapeleka ivyo zikasanga, ndipo zikawona kuti palije cilicose cakwanangika na mabuku ghithu. Ntheura, pa Epulero 29, 1999, unduna wa vyaurunji ukatilembaso kuŵa cisopa cakuzomerezgeka mwa dango. Nangauli vikaŵa nthena, kweni khoti la ku Moscow likakosera kuti nkhwantha zinyake zisandeso mabuku ghithu. Ici cikaŵa cakuzizika cifukwa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakazomerezgeka na unduna wa vyaurunji mwakuyana na dango, kweni pa nyengo yeneyiyi wupu wakuwona vyaurunji wa ku Moscow ukapenjerezganga vifukwa na cilato cakuti Ŵakaboni ŵawoneke kuti ŵakuswa malango.

Vilimika pafupifupi viŵiri vikajumphapo pambere mulandu undambeso, ndipo pa Febuluwale 23, 2001, Mweruzgi Yalena Prokhorycheva wakapeleka ceruzgo cake. Wati wawona malipoti ghakufuma ku ŵanthu awo wakaŵatuma, mweruzgi uyu wakati: “Kuyana na ivyo tasanga, palije cifukwa cakukanizgira mulimo wa Ŵakaboni ŵa Yehova.” Paumaliro ŵabali ŵithu ŵakasangika ŵambura mulandu. Ndipouli, wakwimira boma pa milandu wakakolerana naco yayi ceruzgo ici, ndipo wakacita apilu ku khoti linyake mu Moscow. Myezi yitatu yikati yajumphapo, pa Meyi 30, 2001, khoti ili likati ivyo Prokhorycheva wakadumura vigwirengeso nchito yayi. Khoti ili likati mulandu uwu wambireso, ndipo mweruzgi munyake wautegherezgeso, kweni wakwimira boma pa milandu wasinthenge yayi. Mulandu uwu ukaŵa pafupi kunjira mu cigaŵa cacitatu.

KUTHERA, KWENI UKAŴA UMALIRO CARA

Pa Okutobala 30, 2001, Mweruzgi Vera Dubinskaya wakamba kutegherezga mulandu uwu.c Kondratyeva, uyo wakimiranga boma pa milandu wakayowoyaso kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakukhuŵilizga thinkho, ndipo pamanyuma wakati ‘kuti tivikilire wanangwa wawo nchiwemi kuti paŵe dango lakukanizga milimo yawo.’ Pakuzgora ivyo mwimiliri uyu wakayowoya, Ŵakaboni wose ŵakukwana 10,000 ŵa ku Moscow, mwaluŵiro ŵakasayina cikalata cakukana ico munthu uyu wakati “nchivikiliro.”

Mwimiliri uyu wakati palije ukaboni wakuti Ŵakaboni ŵa Yehova mbakwananga. Kweni mulandu uwu ukukhwaskana na mabuku ndiposo vigomezgo vyawo, kuti ivyo ŵakucita yayi. Wakapharazga kuti kaboni mukuru wa mulandu uwu ni muyowoyeri wa chalichi la Orthodox. Cipharazgo ici cikalongolerathu kuti ŵalongozgi ŵa visopa ndiwo ŵakacitiskanga fuzi. Pa Meyi 22, 2003, mweruzgi wakatuma nkhwantha zakusambira kuti zikasandeso mabuku ghithu.

Pa Febuluwale 17, 2004, mulandu ukalutilira mu khoti kuti ŵapulike ivyo ŵasanga mu mabuku ghithu. Nkhwantha izi zikasanga kuti mabuku ghithu ghakuciska awo ŵakuŵazga kuti “ŵapwelelerenge mbumba na nthengwa” zawo ndiposo kuti palije ukaboni wakuti mabuku ghithu ghakukhuŵilizga thinkho. Nkhwantha zinyakeso nazo zikazomerezga. Khoti likafumba munthu munyake uyo wakumanya mdauko wa visopa kuti: “Cifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupharazga?” Wakazgora kuti: “Mulimo wa kupharazga ngwa Mkhristu waliyose. Ndivyo mabuku gha Mateyu, Mariko, Luka, na Yohane, ghakuyowoya ndipo mulimo uwu ndiwo Khristu wakatuma ŵasambiri ŵake apo wakati, ‘lutaninge ndipo mukapharazge mu vyaru vyose.’” Ndipouli, pa Malici 26, 2004, mweruzgi wakeruzga kuti milimo ya Ŵakaboni ŵa Yehova njakuzomerezgeka cara mu Moscow. Pa Juni 16, 2004, khoti la mu msumba wa Moscow likakolerana na ceruzgo ici.d Pakuyowoyapo pa ceruzgo ici, mbali munyake wakati: “Mu nyengo ya boma la Soviet, munthu wa mu Russia wakeneranga kugomezga kuti Ciuta kulije. Kweni sono munthu wa mu Russia wakwenera kuŵa wa Orthordox.”

Kasi ŵabali ŵakacita wuli? Ŵakacita nga ni Nehemiya. Apo ŵalwani ŵa ŵanthu ŵa Ciuta ŵakakhumbanga kutondeska mulimo wa kuzengaso malinga gha Yerusalemu, Nehemiya pamoza na ŵanthu ŵake ŵakazomerezga yayi kutimbanizgika na cilicose ico ŵakususka ŵakagwiliskira nchito. ‘Ŵakalutilira kuzenga’ ndipo “ŵanthu ŵakaŵikapo mtima pa nchito.” (Neh. 4:1-6) Ŵabali ŵithu ku Moscow nawo ŵakazomera yayi kuti ŵakususka ŵatondeske mulimo wa kupharazga makani ghawemi. (1 Pet. 4:12, 16) Ŵakaŵa na cigomezgo cakuti Yehova ŵaŵawovwirenge, ndipo ŵakaŵa ŵakunozgeka kunjira mu cigaŵa cacinayi ca mulandu uwu.

NKHAZA ZIKASAZGIKIRA

Pa Ogasiti 25, 2004, ŵabali ŵakapeleka pempho kwa Kremlin Vladimir Putin, pulezidenti wa ku Russia. Ŵakadandawura comene na ceruzgo ici, ndipo dandawuro lawo likaŵa mu vigaŵa 76 ndipo ŵanthu ŵakukwana 315,000 ŵakasayina pa dandawuro ili. Pa nyengo iyi ŵalongozgi ŵa Orthodox ŵakavumbukwa. Muyowoyeri wawo wakati: “Tikususka comene milimo ya Ŵakaboni ŵa Yehova.” Mulongozgi munyake wa Cisilamu wakati ceruzgo ici cikaŵa cakwenelera comene pa Ŵakaboni ŵa Yehova.

Nchakuzizika yayi kuti ŵanthu ŵa mu Russia ŵakawukiranga Ŵakaboni ŵa Yehova. Ŵabali ŵanji ŵakatimbikanga para ŵakupharazga. Mwanalume munyake wakacimbizga mudumbu na kumutimba na cibakera cankhongono pa muwongo mwakuti mudumbu wakatimbiska mutu pasi. Mudumbu wakakhumbikwiranga wovwiri wa cipatala; kweni ŵapolisi ŵakamukaka yayi munthu uyu. Ŵabali ŵanyake ŵakakakikanga, kuŵajambura minwe, visko, na kuŵajalira mu selo kwa usiku umoza. Awo ŵakalaŵiliranga malo ghakucitirako maungano agho ŵabali ŵakacitanga lenti, ŵakaphalirika kuti ŵaŵalekeskenge nchito usange ŵalutilirenge kucitiska lenti Ŵakaboni. Ntheura, mipingo yinandi yikasoŵa malo ghakucitiramo maungano. Mipingo 40 yikacitiranga maungano mu Nyumba ya Ufumu yimoza iyo yikaŵa na vipinda vinayi. Mpingo unyake ukeneranga kwamba maungano hafu 7 mulenji. Mulaŵiliri wakwendakwenda wakati: “Ŵabali ŵakawukanga 5 koloko mulenji kuti ŵanozgekere maungano, kweni ŵakacita nthena kwa nyengo yakujumpha cilimika cimoza.”

“KUTI UŴE UKABONI”

Pakuti khoti la ku Moscow likatikanizga kwambura kulondezga malango, mu Disembala 2004 maloya ghithu ghakatolera nkhani iyi ku khoti la wupu wakuwona wanangwa wa ŵanthu ŵa mu Europe [European Court of Human Rights]. (Wonani bokosi lakuti “Cifukwa Wuli Ceruzgo ca ku Russia Ŵakucisandaso ku France?” pa peji 6.) Pa Juni 10, 2010, khoti ili likasanga kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵalije mulandu.e Khoti ili likasanda milandu yose iyo ŵakatijulira, kweni likasanga kuti palije ukaboni uliwose. Likatiso mwakuyana na dango, caru ca Russia cikwenera ‘kumazga ivyo khoti ili lasanga kuti cili kubudiska ndiposo cikwenera kuphepiska.’—Wonani bokosi lakuti “Ceruzgo ca Khoti,” pa peji 8.

Khoti ili likalongosora ivyo vyaru vikakolerana pa ungano wa wupu wakuwona wanangwa wa ŵanthu ŵa mu Europe (European Convention on Human Rights) kuti ŵavikilire milimo ya Ŵakaboni ŵa Yehova mu Russia, kweniso mu vyaru vinyake 46 ivyo vili mu wupu uwu. Pakuwona fundo zinyake izo zikukhwaska nkhani iyi, pali cigomezgo cakuti pa caru cose ŵanandi awo ŵakusambira vya malango, ŵeruzgi, ŵimiliri ŵa kumphara ya malango, na awo ŵali mu mawupu ghakwimira wanangwa wa ŵanthu ŵatemwenge comene kuŵazga nkhani iyi. Cifukwa wuli? Kuti khoti lifike pa ceruzgo ici, likasandaso milandu 8 iyo likeruzgapo kale ndiposo milandu yinyake 9 iyo yikaŵayendera makora Ŵakaboni ŵa Yehova mu makhoti ghakuru comene gha mu vyaru vya Argentina, Canada, Japan, Russia, South Africa, Spain, United Kingdom, na United States. Milandu iyi ndiposo umo khoti ili likasuskira uyo wakimiranga boma pa milandu mu Moscow, vikupeleka nkhongono ku Ŵakaboni ŵa Yehova pa caru cose kuti ŵali na cilwero cankhongono ca kuŵawovwira kuvikilira cipulikano cawo.

Yesu wakaphalira ŵalondezgi ŵake kuti: “Muzamutolekera panthazi pa ŵakazembe na mathemba cifukwa ca zina lane, kuti uŵe ukaboni kwa iwo na mitundu.” (Mat. 10:18) Kulimbana uku, uko kukacitika kwa vilimika 15 kukapeleka mwaŵi wakuti zina la Yehova limanyikwe comene mu Moscow na mu vigaŵa vinyake. Ivyo ŵanthu awo ŵakapenjerezganga ukaboni ŵakasanga, umo mulandu ukenderanga ku khoti, ndiposo ceruzgo ca umaliro ca khoti vyapeleka nadi “ukaboni” ndipo vyawovwira “kuthandazga makani ghawemi.” (Fil. 1:12) Nakuti sono para Ŵakaboni ku Moscow ŵakupharazga, ŵanandi ŵakufumba kuti: “Asi mwa ŵanthu imwe ŵakamukanizgani?” Kanandi fumbo ili likujura nthowa kuti ŵabali ŵithu ŵalongosore vinandi vyakukhwaskana na vigomezgo vithu. Nchakuwonekerathu kuti palije wakususka uyo wangatondeska mulimo withu wa kupharazga Ufumu. Tikulomba kuti Yehova walutilire kutumbika na kovwira ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵacikanga ku Russia.

[Mazgu ghamusi]

a Mulandu uwu ukajulikaso pa Epulero 20, 1998. Pati pajumpha masabata ghaŵiri, pa Meyi 5, caru ca Russia cikasayina phangano lakukolerana na ungano wa mu vyaru vya ku Europe wakuwona wanangwa wa ŵanthu (European Convention on Human Rights).

b Nyuzipepara yinyake yikati: ‘Cifukwa ca sanji, chalichi la Orthodox likacicizga boma kupanga dango ili, ndipo chalichi ili likakhumbisiska kuwona kuti mulimo wa Ŵakaboni ŵa Yehova wakanizgika.’—Associated Press, Juni 25, 1999.

c Pa deti ili, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakaŵa kuti ŵakwaniska vilimika khumi kufuma apo boma liphya mu Russia likazomerezgera kuti boma lakale likaŵayuzganga.

d Ŵakajaraso wupu withu wakuzomerezgeka mwa dango uwo mipingo yikagwiliskiranga nchito mu Moscow. Ŵakususka ŵakaghanaghananga kuti umo viliri nthena ndikuti ŵabali ŵatondekenge kucita uteŵeti wawo.

e Pa Novembala 22, 2010, ŵeruzgi ŵankhondi ŵa khoti likuru comene la wupu wakuwona wanangwa wa ŵanthu ŵa mu Europe (Grand Chamber Of the European Court of Human Rights) ŵakakana apilu ya caru ca Russia pa mulandu uwu. Ntheura, ceruzgo ico cikapelekeka pa Juni 10, 2010, ndico cikaŵa caumaliro pa mulandu uwu.

[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 6]

Cifukwa Wuli Ceruzgo ca ku Russia Ŵakucisandaso ku France?

Pa Febuluwale 28, 1996, caru ca Russia cikasayina phangano ilo vyaru vya mu Europe vikakolerana pa ungano wakuwona wanangwa wa ŵanthu. (Pa Meyi 5, 1998, boma la Russia likazomerezga pangano ili.) Pakusayina phangano ili, boma la Russia likazomera kuti ŵanthu ŵake ŵaŵenge na:

‘wanangwa wa kusopa na kucita ivyo cisopa cawo cikukhumba kwali mpha nyumba panji pawumba ndiposo wanangwa wa kusankha cisopa ico ŵakukhumba.’—Cigaŵa 9.

‘wanangwa wa kuyowoya na kulemba mu nthowa yakwenelera vinthu ivyo ŵakukhumba kuti ŵanji ŵapulike.’—Cigaŵa 10.

‘wanangwa wa kucita maungano mwamtende.’—Cigaŵa 11.

Wupu panji munthu uyo wakutondeka kusanga wanangwa uwu, wangatolera nkhani iyi ku European Court of Human Rights ku Strasbourg, France (ilo lalongoreka pacanya apa). Khoti ili liri na ŵeruzgi 47, nambara iyi yikuyana na nambara ya vyaru ivyo vili kusayina phangano la European Convention on Human Rights. Ivyo Khoti ili ladumura ndivyo vikwenera kulondezgeka. Vyaru ivyo vikasayina phangano ili vikwenera kulondezga ceruzgo ca khoti ili.

[Bokosi pa peji 8]

Ceruzgo ca Khoti

Apa pali fundo zitatu izo zalembeka mwakudumura pa ivyo khoti likeruzga.

Pa mulandu wakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuparanya mbumba, khoti likeruzga kuti:

‘Ŵanthu awo ŵakusopa yayi mu mbumba ndiwo ŵali na suzgo cifukwa ŵakukana kuzomerezga na kucindika cisopa kweniso wanangwa wa ŵabali ŵawo awo ŵakusopa.’—Ndime 111.

Pa mulandu wakuti ŵanthu ŵakutimbanizgika maghanoghano na mabuku ghithu, khoti ili likasanga kuti palije ukaboni, ndipo ceruzgo cake cikaŵa ntheura:

‘Khoti lasanga kuti makhoti [gha ku Russia] ghakatondeka kuzunurapo nanga njumoza uyo wakasuzgikapo maghanoghano cifukwa ca kuŵazga mabuku agha.’—Ndime 129.

Pa mulandu wakuti Ŵakaboni Yehova ŵakunanga umoyo wawo mwa kukana kupokera ndopa. Khoti ili likeruzga kuti:

‘Munthu waliyose wali na wanangwa wa kuzomera panji kukana mtundu unyake wa munkhwala, panji kusankha nthowa yakacizgiro. Ici nchakuzirwa comene ndipo munthu wakwenera kusankha yekha. Mulwari uyo ni mulara wali na wanangwa wa kusankha kumucita opareshoni panji yayi, kusankha kupokera ndopa panji yayi.’—Ndime 136.

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani