Kasi Para Mwakumana na Masuzgo, Mungacita nga Finehasi?
KUTEŴETERA nga mulara mu mpingo ni thumbiko lapadera. Ndipouli, Mazgu gha Ciuta ghakulongora kuti ŵalara ŵakukumana na masuzgo. Nyengo zinyake ŵakwimira Yehova ‘kweruzga’ awo ŵabuda. (2 Mid. 19:6) Nyengo zinyake mulara wangapika mulimo uwo wakuwona kuti wangafiska yayi, nga umo vikaŵira na Mozesi, uyo wakati: “Kasi ndine njani ine kuti ndilute kwa Faro”?—Ex. 3:11.
Malemba ghali kulembeka na nkhongono ya mzimu utuŵa iyoso yikovwira pakwimika ŵalara. Ntheura, Malemba ghakovwira ŵalara umo ŵakwenera kucitira milimo yawo. Finehasi wakaŵa mwana wa Eliyazara ndiposo muzukuru wa Aroni, ntheura wakaŵa pa mzere wakuŵa musofi mukuru. Vinthu vitatu ivyo Finehasi wakacita, vikulongora kuti ŵalara ŵakukhumbikwira cikanga, mahara, na kugomezga Yehova para ŵakumana na masuzgo.
Mwaluŵiro Wakawuka
Finehasi wakaŵa muwukirano apo Ŵaisrayeli ŵakaŵa mu vidikha vya Moabu. Baibolo likuti: “Ŵanthu ŵakamba kucita uzaghali na ŵanakazi ŵa ku Moabu. . . . Ndipo ŵanthu ŵakarya na kusindamira ŵaciuta ŵawo.” (Maŵa. 25:1, 2) Yehova wakaŵalanga na nthenda yakukoma ŵakwananga aŵa. Kasi mukughanaghana kuti Finehasi wakakhwaskika wuli wati wapulika za kwananga uku na nthenda iyo yikaŵawira?
Nkhani iyi yikulutilira kuti: ‘Ndipo wonani, yumo wa Ŵaisrayeli wakiza nayo ku ŵabali ŵake mwanakazi Mumidiyani pamaso pa Mozesi, na pamaso pa wumba wose wa Ŵaisrayeli, para ŵakalira panthazi pa cihema cakukumanamo.’ (Maŵa. 25:6) Kasi Finehasi wakacita wuli? Iyo wakaŵa muwukirano, ndipo Muisrayeli uyo wakacita kwananga uku wakaŵa mulara uyo wakalongozganga pakusopa.—Maŵa. 25:14.
Kweni Finehasi wakawopa Yehova, m’malo mwakopa munthu. Wakati waŵawona, wakatora mkondo na kuŵalondezga mu hema ilo ŵakanjira ndipo wakaŵakoma wose ŵaŵiri. Kasi Yehova wakamuwona wuli Finehasi cifukwa ca cikanga ico wakacita? Nyengo yeneyiyo Yehova wakamazga nthenda yakukoma ndipo wakacita phangano na Finehasi kuti usofi ukhalilirenge mu mbumba yake “muyirayira.”—Maŵa. 25:7-13.
Mazuŵa ghano, ŵalara ŵakucita mwakupambanako. Kweni nga ni Finehasi, ŵakwenera kulongora cikanga na kucitapo kanthu mwaluŵiro. Mwaciyelezgero, pati pajumpha myezi yicoko waka kufuma apo Guilherme wakimikikira kuŵa mulara, wakapempheka kuteŵetera mu komiti ya ceruzgo. Nkhani iyi yikakhwaskanga mulara munyake uyo wakawovwirapo Guilherme apo wakaŵa mucoko. Guilherme wakati: “Nkhawona nga kuti ni mphingo yikuru, nakuti usiku uwu nkhagona na tulo yayi. Nkhaghanaghanirapo comene umo ningacitira kuti nkhani iyi yipwelelereke mwakuyana na fundo za Yehova. Nkhalomba kanandi waka na kupenjerezga ulongozgi mu mabuku ghakulongosora Baibolo.” Ivi vikamovwira kuŵa na cikanga pakupwelelera nkhani iyi, kweniso kuti wawovwire mbali wake uyo wakananga.—1 Tim. 4:11, 12.
Para ŵalara ŵakulongora cikanga na kucitapo kanthu mwaluŵiro, ŵakuŵa cakuwonerapo ciwemi ku mpingo pa nkhani ya cipulikano na kugomezgeka. Padera pa ŵalara, Mkhristu waliyose wakwenera kuŵa na cikanga kuphalira ŵalara za ubudi ukuru uliwose uwo wakumanya. Kweniso kugomezgeka kwa Ciuta nkhwakukhumbikwa comene kuti Mkhristu waleke kwendezgana na mubwezi panji mbali wake uyo wali kusezgeka.—1 Kor. 5:11-13.
Umanyi Ukovwira Kugega Suzgo
Finehasi wakacitiramo bweka yayi cikanga, wakaghanaghanirapo dankha. Wonani umo wakalongoleraso mahara wati wapulika nkhani yinyake. Fuko la Rubeni, Gadi, na hafu ya fuko la Manase ŵakazenga jochero pafupi na mlonga wa Yorodani. Ŵaisrayeli ŵanji ŵakawona kuti likazengeka na cilato ca kusoperamo ŵangoza ndipo ŵakakhumbanga kurwa nawo nkhondo.—Josh. 22:11, 12.
Kasi Finehasi wakacita wuli? Finehasi pamoza na ŵalongozgi wose ŵa mafuko gha Israyeli, mwavinjeru ŵakadumbiskana nkhani iyi na awo ŵakazenga jochero ili. Ndipo ŵakasanga kuti jochero lira likaŵa la cikumbusko cakuti ‘ŵakuteŵetera Yehova.’ Ntheura, ŵakagega suzgo iyo yikatenge yiŵengepo.—Josh. 22:13-34.
Cingaŵa cavinjeru kucita nga ni Finehasi para tapulika nkhani yiheni yakukhwaskana na Mkhristu munyithu. Umanyi ukutovwira kuti tileke kunjilirapo panji kuyowoya vinthu vyambura kwenelera vyakukhwaskana na mbali withu.—Zinth. 19:11.
Kasi umanyi ungawovwira wuli ŵalara kucita nga Finehasi? Jaime uyo waŵa mulara kwa vilimika vyakujumpha khumi, wakati: “Apo mudumbu munyake wakamba kuyowoya za ivyo wakapambana na Mkhristu munyake, mwaluŵiro nkhalomba Yehova kuti wanovwire kuti nileke kuŵa ku cigaŵa cilicose pa nkhani iyi. Mudumbu uyu wakanidandawuliranga umo mbali mulara wa mu mpingo unyake wakacitira nayo. Pakuti mbali uyu ni mubwezi wane, cikaŵa cipusu kuyowoya nayo nkhani iyi. M’malo mwake, ine na mudumbu uyu tikasanda fundo zinyake za mu Baibolo. Mudumbu wakazomera kuti wakadumbe nayo dankha yekha mbali uyu. (Mat. 5:23, 24) Mtende ukawelerapo luŵiro yayi. Ntheura, nkhamuciska mudumbu uyu kuti waghanaghanireso fundo zinyake za mu Baibolo. Wakasankha kuti walombe na kumugowokera waka mbali uyu.”
Kasi nchivici cikacitika? Jaime wakati: “Pakati pajumpha myezi, mudumbu uyu wakizaso kwa ine. Wakaniphalira kuti mbali yura wakajinyumwa cifukwa ca ivyo wakayowoya ndipo wakaphepiska. Mbali uyu wakapempha mudumbu kuti ŵendere lumoza mu uteŵeti ndipo wakamuwonga comene. Suzgo ilo likaŵapo likamara makora. Kasi ninjilirengepo mphanyi nkhani iyi yikamara makora?” Baibolo likuti: “Leka kwiza navyo luŵiro ku mphara.” (Zinth. 25:8) Ŵalara awo ŵali na umanyi, mwavinjeru ŵakuciska ŵabali awo ŵapambana maghanoghano kulondezga ulongozgi wa mu Malemba mwakuti ŵalutilire kuŵa pa mtende.
Wakapenja Yehova
Finehasi wakaŵa musofi pakati pa ŵanthu ŵa Ciuta. Nga umo tawonera, wakaŵa na cikanga capadera na umanyi nanga ni apo wakaŵa muwukirano. Ndipouli, kuti vinthu vimwendere makora wakathembanga Yehova para wakumana na suzgo.
Ŵanalume ŵa mu Gibeya, ŵa fuko la Benjamini ŵakati ŵakolelera na kukoma mwanakazi wakuudesi wa mu Levi munyake, Ŵaisrayeli wose ŵakawungana kuti ŵarwe nkhondo na fuko la Benjamini. (Ŵeru. 20:1-11) Ŵakalomba Yehova kuti waŵawovwire pakurwa nkhondo iyi, kweni kaŵiri kose ŵakathereskeka mwacikhozga soni. (Ŵeru. 20:14-25) Kasi Yehova wakapulika yayi malurombo ghawo? Kasi Yehova wakaŵa wakukhumbisiska kuti Ŵaisrayeli wose ŵacitepo kanthu pa ubudi uwo ukacitika?
Finehasi uyo pa nyengo iyi wakaŵa musofi mukuru wa Israyeli wakataya mtima yayi, wakalombaso. Wakati: “Kasi tifumeso kukarwa na ŵa Benjamini ŵana ŵanyithu, panji tileke?” Paulendo uwu, Yehova wakapeleka Ŵabenjamini mu mawoko gha Ŵaisrayeli wose, ndipo msumba wa Gibeya ukawocheka.—Ŵeru. 20:27-48.
Kasi tikusambirapo vici? Nangauli ŵalara ŵangalomba kuti Ciuta waŵawovwire, masuzgo ghanyake mu mpingo ghalutilirenge nipera. Usange vili nthena, ŵalara ŵangacita makora kukumbuka mazgu gha Yesu, ghakuti: “Lutilirani kulomba, ndipo kupikenge kwa imwe; lutilirani kupenja, ndipo musangenge; lutilirani kukhung’uska, ndipo kumujulikiraninge.” (Luka 11:9) Nanga ni para ŵalara ŵakuwona kuti zgoro likucedwa, ŵakwenera kuŵa na cigomezgo cose kuti Yehova wazgorenge pa nyengo yakwenelera.
Mwaciyelezgero, apo mpingo unyake ku Ireland ukakhumbanga kuzenga Nyumba ya Ufumu, mulara munyake wa boma wa ku malo agha wakaŵakanira malo ghose agho ŵabali ŵakakhumbanga kuzengapo. Vyati vyaŵa nthena, uko ŵabali ŵakeneranga kuluta kukaŵa kwa mulara wa boma uyo wakuwonelera nchito iyi mu caru cose ici. Nga ni Finehasi, kasi lurombo lukaŵawovwira wuli?
Mbali munyake wakati: “Tikati talomba na kuŵeyelera Yehova, tikaluta kukakumana na mulara wa boma uyu. Ndipo ŵanji ŵakaniphalira kuti patolenge masabata kuti tikumane nayo. M’malo mwake, tikati tafika ku ofesi ya mulara uyu, pakatora waka maminiti ghankhondi mbwenu tikuwonana nayo. Wakati wawona pulani iyo tikajamburaso, mwaluŵiro wakatizomerezga, ndipo kufuma pa nyengo iyi mulara yura wakatikaniranga wakamba kwiza kuzakatovwira. Cakucitika ici cikutikumbuska kuzirwa kwa lurombo.” Yehova wazgorenge malurombo ghakufumira pasi pa mtima gha ŵalara awo ŵakumugomezga.
Finehasi wakaŵa na mulimo ukuru pakati pa Ŵaisrayeli, kweni cikanga, umanyi, na kuthemba Ciuta, vikamovwira kuti wacite makora mulimo wake. Finehasi wakalimbikiranga mulimo wa kupwelelera mpingo, lekani Yehova wakamutemwanga. Pakati pajumpha vilimika pafupifupi 1,000, Ezra wakalemba kuti: ‘Finehasi mwana wa Eliyazara wakaŵa kazembe pacanya pawo mu nyengo yajumpha; Yehova wakaŵa nayo.’ (1 Mid. 9:20) Ŵakhristu wose, comenecomene awo ŵakulongozga mphanyi ŵacita nga ni Finehasi.