Mungazomerezganga Cilicose Cara Kumupatuskani kwa Yehova
“Sorani muhanya uno uyo timuteŵetere.”—JOSH. 24:15.
1-3. (a) Cifukwa wuli Joshua nchakuwonerapo ciwemi ca ŵanthu awo ŵakasora makora vinthu mu umoyo? (b) Kasi tikwenera kukumbuka vici para takumana na vinthu ivyo tikwenera kusankhapo?
MAZGU ghakuti “sorani” ngankhongono comene. Munthu uyo wakusora wali na wanangwa wa kusankha nthowa iyo wangenda pa umoyo wake. Tiyelezgere kuti munthu munyake uyo wakwenda pa msewu, mwamabuci wasanga nthowa ziŵiri zakupatukana. Kasi wasorenge nthowa nji? Wakwenera kusora nthowa iyo yamumufiska uko wakukhumba kuluta m’malo mwa nthowa iyo yamumufiska kutali na uko wakuluta.
2 Baibolo lili na viyelezgero vinandi vya ŵanthu awo ŵakakumana na cakucitika cakuyana na ici. Mwaciyelezgero, Kayini wakeneranga kusankha pakati pa kucita vinthu mwakuyana na ukali wake panji kujikora. (Gen. 4:6, 7) Joshua wakeneranga kusankha pakati pa kuteŵetera Ciuta waunenesko panji kuteŵetera ŵaciuta ŵatesi. (Josh. 24:15) Cilato ca Joshua cikaŵa ca kusendelera kwa Yehova; ntheura, wakasankha nthowa iyo yikamovwira kufiska cilato cake. Kayini wakaŵa na cilato ici yayi, ndipo wakasankha nthowa iyo yikamutolera kutali na Yehova.
3 Nyengo zinyake nase tingasanga nthowa zakupatukana izo tingakhumbikwira kuti tisankhepo yimoza. Usange ici camucitikirani, kumbukani malo agho mukuyako, panji cilato cinu, ico nkhupeleka ucindami kwa Yehova mu vinthu vyose ivyo mukucita na kugega cilicose ico cingamupatuskani kwa iyo. (Ŵazgani Ŵahebere 3:12.) Mu nkhani iyi na yakulondezgapo, tisandenge vinthu vinkhondi na viŵiri pa umoyo withu ivyo tikwenera kuvizomerezga cara kutipatuska kwa Yehova.
NCHITO
4. Cifukwa wuli nchakuzirwa kusanga vinthu vyakukhumbikwa?
4 Ŵakhristu ŵali na mulimo wa kujiwovwira ŵekha ndiposo kovwira mbumba zawo. Baibolo likulongora kuti usange yunji wakukhumba cara kuŵapa vyakukhumbikwa ŵamunyumba yake, ni muheni comene kuluska munthu wambura kugomezga. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Apa vikulongolerathu kuti nchito njakuzirwa comene pa umoyo, kweni usange mukuŵa maso yayi, nchito yingamupatuskani kwa Yehova. Mwawuli?
5. Kasi ni fundo wuli zakuzirwa izo tikwenera kughanaghanirapo para tikukhumba kunjira nchito?
5 Tiyelezgere kuti mukupenja nchito. Usange mukukhala ku malo uko nchito zikusoŵa, mungayezgeka kunjira nchito yakwamba iyo ŵangamulembani panji yiliyose iyo mwayisanga. Kweni wuli usange nchito iyo, yikususkana na fundo za mu Baibolo? Wuli usange nchito iyo, yikumulyerani nyengo yinandi comene mwakuti mukutondeka kucita milimo ya mpingo panji kucezga na mbumba yinu? Kasi munganjira waka nchito iyo, kughanaghana kuti nchiwemi kuŵa pa nchito yambura kwenelera kuluska kuŵa pa ulova? Kumbukani kuti para mwasora nthowa yiheni yimupatuskaninge kwa Yehova. (Heb. 2:1) Kwali mukupenja nchito panji mukughanaghana vya kusintha nchito, kasi mungacita wuli kuti musankhe mwamahara?
6, 7. (a) Kasi ni vilato wuli ivyo munthu wangaŵa navyo pa nkhani ya nchito? (b) Nchilato wuli ico cimovwiraninge kusendelera kwa Yehova, ndipo cifukwa wuli?
6 Nga umo tayowoyera pakwamba, kumbukani malo agho mukulutako. Jifumbani kuti, ‘Kasi nchito iyi yamunifiska nkhu?’ Usange mukuwona nchito kuŵa nthowa yakusangira waka vinthu vyakuti viwovwire imwe na mbumba yinu pakuteŵetera Yehova, mbwenu Yehova watumbikenge kuyezgayezga kwinu. (Mat. 6:33) Yehova wamulekaninge yayi para nchito yamumalirani panji para suzgo lamabuci la vya cuma lamuwirani. (Yes. 59:1) Iyo “wakumanya kuŵathaska ku ciyezgo ŵanthu awo ŵakusopa Ciuta mwakujipeleka.”—2 Pet. 2:9.
7 Kweni wuli usange cilato cinu nchakuti muŵe ŵasambazi? Nyengo zinyake vingamwenderani. Ndipouli, nanga vingamwenderani, kumbukani kuti “mwaŵi” uwu ungamucemerani masuzgo ghakuru. (Ŵazgani 1 Timote 6:9, 10.) Para mukuŵika mtima comene pa usambazi na nchito mupatukengeko kwa Yehova.
8, 9. Kasi ŵapapi ŵakwenera kughanaghanira vici pa nkhani ya umo ŵakuwonera nchito? Longosorani.
8 Usange ndimwe mupapi, ghanaghanirani umo vyakucita vinu vikukhwaskira ŵana ŵinu. Kasi ŵakuwona kuti nchivici ico nchakuzirwa comene kwa imwe? Kasi ŵakuwona kuti ni nchito panji ubwezi winu na Yehova? Usange ŵakuwona kuti udindo, kumanyikwa, ndiposo usambazi ndivyo mukuŵika pakwamba mu umoyo winu, kasi ŵangamulondezgani pa nthowa yakofya iyi? Kasi ŵangaleka kumucindikani pakuŵa mupapi wawo? Msungwana munyake uyo ni Mkhristu wakati: “Ico nkhukumbuka nchakuti adada ŵakatangwanikanga comene na nchito. Pakwamba vikawonekanga kuti ŵakalimbikiranga comene nchito cifukwa cakuti ŵakakhumbanga kuti mbumba yithu yikhalenge makora. Ŵakakhumbanga kuti ise tipwelelekenge makora. Kweni mu vyaka vyasonosono, cinthu cinyake casintha. Ŵakugwira comene nchito, ndipo pamanyuma ŵakwiza na katundu munandi wa mu nyumba m’malo mwa vinthu ivyo tikukhumbikwira. Ivi vyapangiska kuti timanyikwenge kuti mbumba yakwithu nja ndalama zinandi m’malo mwa kuŵa mbumba yakuciska ŵanji kufiska vilato vyauzimu. Ningatemwa kuti adada ŵaŵikepo mtima comene pakucita vinthu vyauzimu kuluska ndalama izo ŵakupenja zuŵa lililose.”
9 Ŵapapi, kujipatuska yayi kwa Yehova cifukwa ca kuŵika mtima comene pa nchito. Kwizira mu vyakucita vinu, longorani ŵana ŵinu kuti mukugomezga nadi kuti usambazi wakuzirwa ni vinthu vyauzimu, vyakuthupi yayi.—Mat. 5:3.
10. Kasi muwukirano wakwenera kughanaghanira vici para wakusankha nchito?
10 Usange ndimwe muwukirano uyo wakughanaghana vya nchito, kasi mungasankha wuli nthowa yakwenelera? Nga umo tayowoyera kale, mukwenera kumanya uko umoyo winu ukulazga. Kasi masambiro ghakukhwaskana na nchito iyo mukukhumba panji nchito iyoyene vizamumupani mpata wakuti mucitire vinthu vya Ufumu mwakukwana, panji vizamumupatuskani kwa Yehova? (2 Tim. 4:10) Kasi mukukhumba kuŵa nga ni ŵanthu ŵa mu caru, awo ŵakukondwa pekha para ŵali na ndalama zinandi? Panji kasi musankhenge kuti muŵe nga ni Davide uyo wakalemba kuti: “Nkhaŵa mwanici ndipo sono ndili mucekuru, kweni ndilije kuwona murunji kuti wasidika, panji mphapu yake kulomba vyakurya”? (Sal. 37:25) Kumbukani kuti nthowa yimoza yimupatuskaninge kwa Yehova, apo nthowa yinyake yimulongozgeraninge ku umoyo uwemi uwo mundaŵepo nawo nakale. (Ŵazgani Zintharika 10:22; Malaki 3:10.) Kasi ni nthowa nji iyo musorenge?a
VYAKUSANGULUSKA
11. Kasi Baibolo likuyowoya vici pa nkhani ya vyakusanguluska, kweni nchivici ico tikwenera kukumbuka?
11 Baibolo likukana yayi kusanguluka, kweniso likuyowoya yayi kuti para tikucita vyakusanguluska ndikuti tikunanga waka nyengo. Paulosi wakalembera Timote kuti: “Kujizgoŵezga maseŵero ghakukhozga thupi kuli na candulo cicoko waka.” (1 Tim. 4:8) Baibolo likuyowoyaso kuti pali “nyengo ya kuseka” na “nyengo ya kuvina,” ndipo likuticiska kuti tipumulenge mwakukwana. (Muph. 3:4; 4:6) Ndipouli usange muli maso yayi, vyakusanguluska vingamupatuskani kwa Yehova. Mwawuli? Vingamupatuskani kwa Yehova para mukusankha vyakusanguluska viheni panji para mukumalirapo nyengo yinandi pa vyakusanguluska.
Para tikusankha vyakusanguluska viwemi ndiposo tikuvicita mwakwenelera tikusamphuskika
12. Kasi ni fundo wuli izo mukwenera kughanaghanirapo zakukhwaskana na mtundu wa vyakusanguluska ivyo mukusankha?
12 Cakwamba ghanaghanirani vya mtundu wa vyakusanguluska. Manyani kuti mungasanga vyakusanguluska viwemi. Ndipouli, vyakusanguluska vinandi Ciuta wakuvitinkha, ndipo pa vyakusanguluska ivi pali vya nkhaza, vya mizimu ndiposo vya kugonana. Ntheura, mukwenera kusanda mtundu wa vyakusanguluska ivyo mukusankha. Kasi vikumukhwaskani wuli? Kasi vikumuciskani kuti muŵe na mzimu wa nkhaza, kuphalizgana, panji kutemwera mtundu unyake? (Zinth. 3:31) Kasi vikumumalirani ndalama? Kasi vikukhuŵazga ŵanji? (Rom. 14:21) Kasi vyakusanguluska ivyo mukusankha vikupangiska kuti mucezgenge na ŵanthu ŵa mtundu wuli? (Zinth. 13:20) Kasi vikumupangiskani kuti muŵe na khumbo la kucita vinthu viheni?—Yak. 1:14, 15.
13, 14. Kasi mukwenera kughanaghanira vici pa nkhani ya nyengo iyo mukumalira pa vyakusanguluska?
13 Kweniso ghanaghanirani nyengo iyo mukumalira pa vyakusanguluska. Jifumbani kuti, ‘Kasi nkhumalira nyengo yinandi pa kucita vinthu ivi mwakuti nkhuŵa na nyengo yicoko yakucitira milimo yauzimu?’ Usange mukumalira nyengo yinandi pa vyakusanguluska, muwonenge kuti mukusamphuskika yayi nga umo vyatenge viŵirenge usange mumalirengepo nyengo yakwenelera. Nakuti awo ŵakuŵika vyakusanguluska pa malo ghake ndiwo ŵakusangwa comene. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti ŵakumanya kuti ŵafiska “vinthu vyakuzirwa comene,” ŵakujipa mulandu yayi na nyengo iyo ŵamalira pa kusangwa.—Ŵazgani Ŵafilipi 1:10, 11.
14 Nangauli kumalira nyengo yinandi pa kusanguluka cingawoneka cakukondweska, kweni kusankha nthowa iyi kungamupatuskani kwa Yehova. Mudumbu wa vyaka 20 zina lake Kim wakamanya kuti fundo iyi njaunenesko cifukwa ca ivyo vikamucitikira. Iyo wakati: “Nyengo zose nkhatemwanga kuŵa ku viphikiro. Mazuŵa gha Cinkhondi, Cisulo na Sabata ghalighose kukacitikanga viphikiro vikuruvikuru. Ndipouli, sono nkhuwona kuti pali vinthu vinandi vyakuzirwa vyakuti nicite. Mwaciyelezgero, pakuŵa mupayiniya, nkhuwuka 6 koloko mulenji kuluta kukapharazga, ntheura ningalutilira yayi kuŵa ku nchezgo mpaka 1 koloko panji 2 koloko mulenji. Nkhumanya kuti ni vyakusanguluska vyose yayi ivyo ni viheni, kweni vingatimbanizga comene munthu. Nga ni vinthu vinyake vilivyose, vyakusanguluska navyo vikwenera kuŵa pa malo ghake.”
15. Kasi ŵapapi ŵangawovwira wuli ŵana ŵawo kuti ŵasankhenge vyakusanguluska viwemi?
15 Ŵapapi ŵali na mulimo wa kujisangira ndiposo kusangira ŵana ŵawo vinthu vyakuthupi, vyauzimu na ivyo ŵakutemwa. Ici cikusazgapo kuŵa na nyengo yakusangulukira. Usange ndimwe mupapi, lekani kukanizga ŵana ŵinu kusanguluka mwa kuwona vyakusanguluska vyose nga ni viheni. Kweniso mukwenera kuŵa maso na vyakusanguluska ivyo ni viheni. (1 Kor. 5:6) Para mukughanaghanirapo dankha, musangenge vyakusanguluska ivyo ni vyakupumuzga nadi ku mbumba yinu.b Para mucitenge nthena, imwe na mbumba yinu musankhenge nthowa iyo yimovwiraninge kusendelera kwa Yehova.
MBUMBA
16, 17. Kasi nchakucitika wuli cakupweteka ico capangiska ŵapapi ŵanandi kuŵa na citima, ndipo tikumanya wuli kuti Yehova wakumanya umo ŵakujipulikira?
16 Ubwezi wapakati pa mupapi na mwana ukuŵa ukuru comene mwakuti Yehova wakagwiliskira nchito ubwezi uwu kuti walongore citemwa cake ku ŵanthu ŵake. (Yes. 49:15) Nchakawiro kuŵa na citima cikuru para munyake mu mbumba waleka kuteŵetera Yehova. Mudumbu munyake uyo mwana wake msungwana wakasezgeka wakati: “Nkhaŵa na citima comene. Nkhajifumba kuti, ‘Cifukwa wuli waleka Yehova?’ Nkhadandawura, ndipo nkhajipa mulandu.”
17 Yehova wakumanya umo vikumuŵinyirani. Iyo nayo ‘wakacita citima’ apo ŵanthu ŵakwamba ŵa mu mbumba yake, ndiposo pamanyuma ŵanthu ŵanandi awo ŵakaŵako pambere Ciwowota cindacitike, ŵakamugalukira. (Gen. 6:5, 6) Awo mubali wawo wandagalukepo ŵangapulikiska yayi umo vikuŵinyira para munyake mu mbumba wagaluka. Ndipouli, cingaŵa cambura mahara kuleka kuteŵetera Yehova cifukwa ca wamumbumba uyo wasezgeka. Ntheura, kasi mungazizipizga wuli citima ico mungaŵa naco para munyake mu mbumba yinu waleka kuteŵetera Yehova?
18. Cifukwa wuli ŵapapi ŵakwenera kujipa mulandu yayi usange mwana wasida Yehova?
18 Kujipa mulandu yayi pa ivyo vyacitika. Yehova wali kupa ŵanthu wanangwa wa kusankha, ndipo wamumbumba waliyose wakujipatulira na wakubapatizika wakwenera ‘kuyegha katundu wake.’ (Gal. 6:5) Uyo wali na mulandu pamaso pa Yehova ndimwe yayi kweni wakwananga uyo. (Ezek. 18:20) Kweniso kupa ŵanji mulandu yayi. Zirwiskani ndondomeko ya Yehova yakupelekera cilango. Mikanani na Dyabulosi kuti na ŵaliska yayi awo ŵacitapo kanthu kuti ŵavikilire mpingo.—1 Pet. 5:8, 9.
Nkhwananga yayi kugomezga kuti wakutemweka winu wazamuwelera kwa Yehova
19, 20. (a) Kasi ŵapapi awo ŵali na ŵana ŵakusezgeka ŵangacita wuli kuti ŵazizipizge citima cawo? (b) Kasi nchigomezgo wuli ico ŵapapi aŵa ŵakuŵa naco?
19 Kweniso usange mwasankha kusungira vyakusingo Yehova, mbwenu mujipaturenge kwa iyo. Wamumbumba yinu wakukhumba kuwona kuti mukumutemwa comene Yehova kuluska cinthu cinyake cilicose, nanga mbubwezi wa mu mbumba. Ntheura kuti muzizipizge suzgo linu, mukwenera kulutilira kuŵa ŵakukhora mwauzimu. Lekani kujipatura ku ŵabali na ŵadumbu Ŵacikhristu ŵakugomezgeka. (Zinth. 18:1) Muphalirani Yehova mu lurombo umo mukujipulikira. (Sal. 62:7, 8) Lekani kupenja vifukwa vyakucezgera na wamumbumba yinu uyo wasezgeka, kwizira pa mauthenga gha pa kompyuta, pa foni na vinyake vyantheura. (1 Kor. 5:11) Tangwanikani na vinthu vyauzimu. (1 Kor. 15:58) Mudumbu uyo tazunura mazgu ghake mu ndime 16 wakati, “Nkhumanya kuti nkhwenera kutangwanika na uteŵeti ndiposo kuti niŵe wakukhora mwauzimu mwakuti para mwana wane msungwana wawelera kwa Yehova, nizakaŵe wakunozgeka kumovwira.”
20 Baibolo likuyowoya kuti citemwa “cikugomezga vinthu vyose.” (1 Kor. 13:4, 7) Nkhwananga yayi usange mukugomezga kuti wakutemweka winu wazamuwelera. Caka cilicose, ŵakwananga ŵanandi ŵakupera na kuwelera mu gulu la Yehova. Yehova wakulutilira yayi kuŵakwiyira awo ŵapera. Kweni iyo ngwakunozgeka ‘kugowokera.’—Sal. 86:5.
SANKHANI MWAMAHARA
21, 22. Kasi mwaŵikapo mtima kucita vici pa nkhani ya kugwiliskira nchito wanangwa winu wa kusankha?
21 Yehova wali kulenga ŵanthu na wanangwa wa kusankha. (Ŵazgani Duteronome 30:19, 20.) Kweni pakuti tili na wanangwa uwu, tili na mulimo ukuru wakuti ticite. Mkhristu waliyose wakwenera kujifumba kuti: ‘Kasi ni nthowa wuli iyo nilimo? Kasi nazomerezga kuti nchito, vyakusanguluska, panji mbumba, vinipatuske kwa Yehova?’
22 Citemwa ca Yehova pa ŵanthu ŵake cikusunkhunyika yayi. Cinthu cimoza pera ico cingatipatuska kwa Yehova nkhusankha nthowa yiheni. (Rom. 8:38, 39) Ntheura ici cingacitikanga yayi kwa ise. Ŵikanipo mtima kuti muleke kuzomerezga cilicose kumupatuskani kwa Yehova. Nkhani yakulondezgapo yizamulongosora vinthu vinyake vinayi ivyo tikwenera kuvizomerezga cara kutipatuska kwa Yehova.
a Kuti mumanye vinandi pa nkhani ya kusankha nchito, wonani cipaturo 38 ca buku la Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa, Buku Lachiwiri.
b Kuti musange masacizgo agho ghangamovwirani pa nkhani iyi, wonani peji 17-19 mu Galamukani! ya Novembala 2011.