Kasi Yesu Wakawuskika Nadi?

MUNTHU munyake wakusanda mdauko wa Cigiriki uyo wakaŵako vilimika 2,500 ivyo vyajumpha, wakayowoya nkhani yinyake yakukhwaskana na Ŵaeguputo ŵa mu nyengo yake. Iyo wakati: “Pa viphikiro vya ŵanthu ŵasambazi, munthu wakanyamuranga cikozgo cakuŵaja mu bokosi ico cikaŵanga hafu mita panji mita yimoza. Ndipo wakalongoranga waliyose, na kuyowoya kuti ‘Mwani na kukondwa cifukwa para mwazakafwa muzamuyana na cinthu cambura umoyo ici.’”

Mbaeguputo pera yayi awo ŵakaghanaghananga nthena pa nkhani ya umoyo na nyifwa. Mazuŵa ghano napo kayowoyero kakuti “Ryani, mwani, na kukondwa” kazara comene. Usange para munthu wafwa vyose vikumalira penepapa, ipo tikwenera kukondwerathu! Titangwanikireci na kucita ico nchiwemi? Usange vili nthena ipo nchakupulikikwa kughanaghanira waka vyasono. Mpositole Paulosi wakayowoyapo vinandi pa nkhani iyi. Wakalongosora maghanoghano gha ŵanthu awo ŵakagomezganga yayi kuti kuli ciwuka. Wakati: “Usange ŵakufwa ŵazamuwuskika cara, ‘tiyeni tirye na kumwa, cifukwa macero tifwenge.’”—1 Ŵakorinte 15:32.

Paulosi wakaŵavya maghanoghano ghakuti para munthu wafwa mbwenu vyose vyamalira penepapo. Kweni wakagomezganga kuti ŵakufwa ŵazamuwukaso, ndipo ŵazamuŵa na mwaŵi wakukhala kwamuyirayira. Cigomezgo cake cikajintha pa cinthu cakuzirwa comene ico mbunenesko wambura kuchujuka wakukhwaskana na ciwuka ca Yesu Khristu.a Ciwuka ici ndicoso cikakhozga cipulikano ca ŵasambiri ŵakwambilira.

Ipo kasi ciwuka ca Yesu cili na candulo wuli kwa ise? Kasi tikumanya wuli kuti Yesu wakawuka nadi? Tiyeni tiwone ivyo Paulosi wakayowoya pa nkhani iyi apo wakalembera kalata Ŵakhristu ŵa ku Korinte.

WULI USANGE KHRISTU WAKAŴA KUTI WANDAWUSKIKE?

Ŵakhristu ŵanji mu Korinte ŵakatimbanizgika maghanoghano na nkhani iyi, ndipo ŵanji ŵakagomezganga yayi vyaciwuka. Mu kalata yake yakwamba ku Ŵakorinte, Paulosi wakalongosora ivyo mphanyi vikacitika ciwuka kuŵavyenge. Wakati: “Usange nadi, kulije ciwuka ca ŵakufwa, ipo Khristu nayo wandawuskike. Kweni usange Khristu wandawuskike, ipo kupharazga kwithu nkhwawaka nadi, ndipo cipulikano cithu nchawaka. Kweniso tikusangika ŵakaboni ŵatesi ŵa Ciuta . . . Cipulikano cinu nchambura nchito; mucali mu zakwananga zinu. Nakuti, awo ŵali kugona tulo mu nyifwa mwa Khristu ŵali kutayika.”—1 Ŵakorinte 15:13-18.

“Wakawonekera ku ŵabali ŵakujumpha mahandiredi ghankhondi pa nyengo yimoza . . . Pamanyuma wakawonekera kwa Yakobe, kufuma apo ku ŵapositole wose; kweni paumaliro wa wose wakawonekeraso kwa ine.”—1 Ŵakorinte 15:6-8

Paulosi wakamba na mazgu ghambura kususkika ghakuti: Usange ŵakufwa ŵazamuwuskika cara, ipo Khristu wakeneranga kuwuskika yayi. Khristu walekenge kuwuskika kasi nchivici cikate cicitikenge? Kupharazga makani ghawemi mphanyi kukaŵa kwambura nchito, kweniso mphanyi ukaŵa utesi wazanimuwone. Nakuti Khristu waŵenge kuti wakawuka nadi yayi, nthena cikaŵa cakusuzga kupulikiska visambizgo vinyake vyakuzirwa vya mu Baibolo nga ni muwuso wa Ciuta, zina lake, Ufumu wake kweniso ciponosko cithu. Yesu walekenge kuwuskika, mphanyi uthenga uwo Paulosi na ŵapositole ŵanyake ŵakapharazganga ukaŵa wawakawaka.

Kweniso Yesu walekenge kuwuskika, mphanyi vyakhwaskaso vigaŵa vinyake. Mphanyi cipulikano ca Ŵakhristu nchawaka, kweniso cautesi. Ndipo viŵenge nthena mphanyi tikuti Paulosi na ŵanyake ŵakatetanga kuti Yesu wakawuskika kweniso kuti Yehova Ciuta wakamuwuska. Nakuti fundo yakuti Khristu “wakafwira zakwananga zithu,” nayoso mphanyi njautesi cifukwa usange Muponoski iyomwene watondeka kuponoskeka ku nyifwa, ŵanji wangaŵaponoska wuli? (1 Ŵakorinte 15:3) Viŵenge nthena mphanyi tikuti Ŵakhristu awo ŵali kufwira cipulikano cawo, ŵali kufwa pawaka nangauli ŵakagomezganga kuti ŵazamuwuskika.

Paulosi wakamalizga na fundo yakuti: “Usange mu umoyo uno pera tagomezga mwa Khristu, ipo pa ŵanthu wose tikwenera kulengekera citima comene.” (1 Ŵakorinte 15:19) Nga Mbakhristu ŵanyake, Paulosi nayo wakasuzgika comene, wakatambuzgika, ndipo ŵakakhumbanga kumukoma cifukwa cakuti wakagomezganga kuti kuli ciwuka. Mphanyi nchacitima comene viŵenge kuti cigomezgo ca ciwuka nchautesi.

CIFUKWA ICO TIKWENERA KUGOMEZGERA

Paulosi wakakayikirapo yayi kuti ivyo Ŵakhristu ŵakugomezga ni vyautesi. Wakamanyanga kuti Yesu wakawuskika ku ŵakufwa, ndipo wakazunura mwakudumura maukaboni ku Ŵakhristu ŵa ku Korinte. Wakati: “Khristu wakafwira zakwananga zithu mwakuyana na Malemba; ndiposo kuti wakasungika, enya, kuti wakawuskika pa zuŵa lacitatu mwakuyana na Malemba; kweniso kuti wakawonekera kwa Kefase, kufuma apo ku khumi na ŵaŵiri.b Kufuma apo Paulosi wakati: “Pamanyuma wakawonekera ku ŵabali ŵakujumpha mahandiredi ghankhondi pa nyengo yimoza, ŵanandi ŵa iwo ŵacalipo, kweni ŵanji ŵali kugona tulo mu nyifwa. Pamanyuma wakawonekera kwa Yakobe, kufuma apo ku ŵapositole wose; kweni paumaliro wa wose wakawonekeraso kwa ine.”—1 Ŵakorinte 15:3-8.

Paulosi wakamba na mazgu ghakusimikizga ghakuti, Yesu wakafwira zakwananga zithu, wakaŵikika mu dindi ndipo wakawuskika. Kasi nchivici cikamukhorweska? Cifukwa cimoza nchakuti pakaŵa ŵanthu ŵanandi awo ŵakamuwonanga Yesu. Wati wawuskika ku ŵakufwa wakawonekera ku ŵanthu ŵacoko waka (nanga nkhwa Paulosi iyomwene) kweniso ku ŵanthu ŵanandi. Wakawonekera ku ŵanthu 500 ndipo ŵanandi ŵa iwo pakwamba ŵakwenera kuti ŵakakayikiranga apo ŵakapulikanga kuti Yesu wawuka. (Luka 24:1-11) Ŵanandi awo ŵakamuwona ŵakaŵa ŵacali ŵamoyo mu nyengo ya Paulosi ndipo usange munyake wakhumbenge kuŵafumba mphanyi ŵakamuphalira. (1 Ŵakorinte 15:6) Ŵaŵenge kuti mbanthu ŵaŵiri pera awo ŵakamuwona kuti wawuka, mphanyi cikaŵa cipusu kususka, kweni ukaboni ŵa ŵanthu 500 panji kujumphira apa ungasuskika yayi.

Wonaniso kuti kaŵiri kose Paulosi wakazunura kuti nyifwa ya Yesu, kusungika kwake na kuwuka kwake vikacitika “mwakuyana na Malemba.” Ivi vikulongora kuti maucimi agho ghali mu Malemba Ghacihebere (Tesitamenti la Kale) ghakukhwaskana na Mesiya ghakafiskika, kulongora kuti Yesu wakaŵa nadi Mesiya uyo wakalayizgika.

Nangauli ŵanji ŵakawona kuti Yesu wawuskika kweniso pakaŵa ukaboni wa mu Malemba, kweni ŵanji ŵakakayikanga nipera, ndipo sono napo ŵalipo awo ŵakukayikira. Ŵanji ŵakuti ŵasambiri ŵake ŵakatora thupi lake ndipo pamasinda ŵakamba kuyowoya kuti wawuskika ndipo iwo mbakaboni. Ndipouli, ŵasambiri ŵakaŵa kuti ŵanganjira yayi pa mulyango wa dindi cifukwa pakaŵa ŵalinda ŵankhongono Ŵaciroma. Ŵanji ŵakuti, ŵakawonanga waka vizgezge panji kuti ŵakacita kwata vyakuti Yesu wawuka. Mwakupambana na ivyo ŵanthu aŵa ghakughanaghana, fundo njakuti Yesu wakawonekera ku ŵanthu ŵanandi pa nyengo zakupambana. Kweniso kasi nchamahara kugomezga kuti cizgezge cingaphika somba na kugaŵira ŵanthu nga umo Yesu wakacitira ku Galileya? (Yohane 21:9-14) Kasi cizgezge cingaphalira ŵanthu kuti ŵacikhwaske?—Luka 24:36-39.

Ndipouli, ŵanyake ŵakuti ŵasambiri ŵakacita waka ukhuluku. Kweni kasi kucita nthena kukate kuŵenge na candulo wuli? Pakuti apo ŵasambiri ŵakacitiranga ukaboni vyaciwuka, ŵanthu ŵakaŵagoskanga, kuŵasuzga, na kuŵakoma wuwo. Uŵenge utesi, kasi mphanyi ŵakaŵika umoyo wawo pangozi? Nakuti nkhani ya kuwuka kwa Yesu ŵasambiri ŵakadankha kuyowoyera mu Yerusalemu pamaso pa ŵanthu awo ŵakaŵasuskanga, awo ŵakapenjerezganga vifukwa vyakuŵasuskira.

Ciwuka ndico cikaŵapa nkhongono ŵasambiri zakucitira ukaboni vya Fumu yawo nangauli ŵanthu ŵakaŵacitiranga nkhaza. Nkhani ya ciwuka ndiyo pajintha cipulikano ca Ŵakhristu. Ŵasambiri ŵakwambilira kuti ŵakaŵika umoyo wawo pangozi kuti ŵakhozgere msambizgi wavinjeru uyo wakakomeka yayi. Kweni kuti ŵapharazge vyaciwuka ca Yesu cifukwa ukaŵa ukaboni wakuti ni Khristu, Mwana wa Ciuta, munthu wankhongono na wamoyo uyo wakaŵawovwiranga na kuŵalongozga. Ciwuka ici cikaŵapa cigomezgo cakuti nawo ŵazamuwuka ku ŵakufwa. Nakuti Yesu waŵenge kuti wandawuke, mphanyi Cikhristu naco kulije. Kweniso mphanyi tindapulikepo vyakukhwaskana na iyo.

Kasi ciwuka ca Yesu nchakuzirwa wuli kwa ise mazuŵa ghano?