Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano

OKUTOBALA 2-8

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | DANIYELI 7-9

“Daniyeli Wakayowoyerathu vya Kwiza kwa Mesiya”

it-2-E 902 ¶2

Masabata 70

Kumazga uheni na kwananga. Chifukwa chakuti Yesu wali kufwa na kuwuskikira kuchanya, vikovwira kuti ‘maubudi ghithu ghagowokereke ndipo munthazi zakwananga zithu zose zizamumara.’ (Da 9:24) Phangano la Dango likuvumbura kuti Ŵayuda ŵakananga ndipo Chiuta wakaleka kukondwa nawo ndipo wakaŵatora nga mbakutembeka chifukwa ŵakaswa phangano. Kweni apo kwananga “kukawonekera” panji kuti kuvumbukwa chifukwa cha Dango la Mozesi, lusungu lukuru lwa Chiuta lukawoneka kwizira mwa Mesiya. (Ro 5:20) Chifukwa cha sembe ya Mesiya, zakwananga na maubudi gha ŵanthu awo ŵapera zikusisitika, ntheura ŵangazakapika chilango yayi.

it-2-E 900 ¶7

Masabata 70

Mesiya Wakawonekera Pamasinda pa ‘Masabata 69.’ “Masabata 62” (Da 9:25), agho ntchigaŵa cha masabata 70, ghakeneranga kulutilira m’paka paumaliro wa “masabata 7.” Ntheura, ‘kwamba apo ghakafumira mazgu’ ghakuzengaso Yerusalemu ‘m’paka apo Mesiya Mulongozgi wakawonekera,’ pakenera kujumpha “masabata” 7 kusazgako “masabata” 62 (7+62) agho ni masabata 69 panji kuti vyaka 483 (69x7). Para vyaka 483 tawuskako ku 455 B.C.E. vikutitolera mu chaka cha 29 C.E. Nga umo tawonera pachanya apa, mu 29 C.E., Yesu wakabatizika mu maji na kuphakazgika na mzimu utuŵa. Ndipo wakamba uteŵeti wake pakuŵa “Mesiya Mulongozgi.”—Lu 3:1, 2, 21, 22.

it-2-E 901 ¶2

Masabata 70

“Wazamudumulika” mukati mwa sabata. Gabriyeli wakalutilira kuphalira Daniyeli kuti: “Pamanyuma pa masabata 62, Mesiya wazamudumulika, ndipo wazamuŵavya kalikose.” (Da 9:26) Khristu wakakomeka na kupayikika pa khuni lakusuzgikirapo, na kupeleka sembe yakuwombora ku ŵanthu, masabata 7 kusazgako 62 ghakati ghamara. Pakaŵa kuti pajumphaso vyaka vitatu na hafu. (Yes 53:8) Maukaboni ghakulongora kuti hafu ya “sabata” yikamara apo Yesu wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi. Ulendo unyake, cha mu 32 C.E., Yesu wakayowoya chiyelezgero icho panji wakwenera kuti wakayowoyanga za mtundu wa Ŵayuda awo wakaŵayelezgera na khuni la mkuyu (yaniskani na Mt 17:15-20; 21:18, 19, 43) ilo likapambika yayi kwa “vyaka vitatu.” Wakupwelelera munda wa mpheska wakaphalira mweneko wa munda kuti: “Fumu, mulilekeso dankha chaka chino, nijime musi na kuŵikamo manyuwa. Usange munthazi lizamupambika vipambi, ntchiwemi, kweni usange chara, muzamulidumulira pasi.” (Lu 13:6-9) Apa, Yesu wakwenera kuti wakanenanga nyengo iyo wakaŵira pa charu chapasi kupharazgira ŵanthu ŵa mitima yinonono awo wakaŵapharazgira kwa vyaka vitatu, ndipo wakeneranga kulutilira m’paka mu chaka chachinayi.

it-2-E 901 ¶5

Masabata 70

“Hafu ya sabata” yikwenera kuŵa pakatikati pa vyaka 7, panji kuti pamasinda pa vitatu na hafu vya “sabata” yimoza ya vyaka. Pakuti “sabata” ya nambara 70 yikamba cha kuumaliro wa chaka cha 29 C.E. apo Yesu wakabatizika na maji na kuphakazgika kuŵa Khristu, hafu ya sabata (vyaka vitatu na hafu) yikalutilira m’paka mu chihanya mu 33 C.E., panji mu nyengo ya Paska (Nisani 14) ya chaka chenechira. Kuyana na kalendara ya Gregory, zuŵa ili likwenera kuti pakaŵa pa Epulero 1, 33 C.E. (Wonani pakamutu kakuti LORD’S EVENING MEAL.) Mpositole Paulosi wakuyowoya kuti Yesu ‘wakiza pa charu chapasi kuzakachita khumbo la Chiuta,’ ‘kuwuskapo chakwamba [izo ni sembe izo ŵanthu ŵakapelekanga kuyana na Dango] na kuŵikapo chachiŵiri.’ Yesu wakafiska ivi apo wakapeleka thupi lake kuŵa sembe.—Heb 10:1-10.