“Ŵanthu Ŵambura Kusambira Ndiposo Ŵanthu Bweka”

1, 2. Kasi Petrosi na Yohane ŵakachita munthondwe wuli pafupi na mulyango wa tempile?

YIKAŴA nyengo ya mise, dazi likaŵa ngee. Ŵayuda ŵakujipeleka pakusopa na ŵasambiri ŵa Khristu ŵakizanga ku tempile. “Ora la lurombo” likaŵa pafupi.a (Mil. 2:46; 3:1) Petrosi na Yohane ŵakajumphanga mu mzinda kulazga ku mulyango wa tempile wakuchemeka Wakutowa. Pakaŵa chiwawa cha zanimuwone, ndipo mwanalume munyake uyo wakababika wakupendera, wakachemerezganga kupempha wovwiri.—Mil. 3:2; 4:22.

² Apo Petrosi na Yohane ŵakasendeleranga, wakupempheska uyu wakamba kupempha ndalama, nga umo wakachitiranga nyengo zose. Ŵapositole aŵa ŵakimilira, ndipo munthu uyu wakakhazganga kuti ŵamupenge kanthu. Petrosi wakati: “Nilije siliva panji golide, kweni icho nili nacho ndicho nikupenge. Mu zina la Yesu Khristu Munazarete, yamba kwenda!” Ghanaghanirani umo mzinda ukwenera kuti ukazizwira apo Petrosi wakakora woko la munthu wakupendera uyu, ndipo kakwamba mu umoyo wake munthu uyu wakimilira. (Mil. 3:6, 7) Muŵe nga mukuwona munthu uyu wakuzizwa, wakulaŵiska malundi ghake agho ghachizgika ndipo wakwamba kwenda, kufuma apo wakwamba kudukaduka na kulumba Chiuta.

3. Kasi Ntchawanangwa wuli chapadera icho mzinda na munthu uyo wakaŵa wakupendera ŵakapokera?

³ Mzinda ukachimbilira kwa Petrosi na Yohane ku khonde la Solomoni. Pa malo agha, agho Yesu wakasambizgirapo nyengo yinyake, Petrosi wakaphalira mzinda kuzirwa kwenecho kwa icho chikachitika. (Yoh. 10:23) Wakapeleka mwaŵi ku mzinda na munthu uyo wakaŵa wakupendera wakuti ŵapokere chawanangwa chakuzirwa chomene kuluska siliva panji golide. Chawanangwa ichi chikaŵa chapadera kuluska kuchizgika. Ukaŵa mwaŵi wakuti ŵapere, kuti zakwananga zawo zisisitike, na kuŵa ŵalondezgi ŵa Yesu Khristu uyo ni “Mulongozgi Mulara wa umoyo” wakwimikika na Yehova.—Mil. 3:15.

4. (a) Kasi mulimo wa kuchizga mwamunthondwe ukambiska suzgo wuli? (b) Kasi ni mafumbo wuli ghaŵiri agho tizgorenge?

⁴ Ili likaŵa zuŵa lapadera nadi. Munthu yumoza wakachizgika ndipo wakendanga. Ndipo ŵanthu ŵanandi chomene ŵakapika mwaŵi wakuti ŵachire mwauzimu mwakuti ŵendenge mwakwenelera Chiuta. (Kol. 1:9, 10) Nakuti ivyo vikachitika zuŵa lira vikambiska suzgo pakati pa ŵalondezgi ŵakugomezgeka ŵa Yesu na ŵanthu ŵamazaza awo ŵakuyezgayezga kuti ŵatondeske dango la Yesu la kupharazga uthenga wa Ufumu. (Mil. 1:8) Kasi tikusambirako vichi ku nthowa zakupharazgira ndiposo mtima uwo Petrosi na Yohane, “ŵanthu ŵambura kusambira ndiposo ŵanthu bweka,” ŵakalongora apo ŵakayowoyanga na mzinda?b (Mil. 4:13) Kasi tingayezga wuli Petrosi na Yohane ndiposo ŵasambiri ŵanyake pa umo ŵakachitira apo ŵakasuskikanga?

“Na Nkhongono Zithu” Chara (Milimo 3:11-26)

5. Kasi tikusambirapo vichi pa umo Petrosi wakayowoyera na mzinda?

⁵ Petrosi na Yohane ŵakimilira panthazi pa mzinda, ndipo ŵakamanyanga kuti pa mzinda uwu pakaŵa ŵanthu ŵanyake awo ŵakachemerezgako kuti Yesu wapayikike. (Mrk. 15:8-15; Mil. 3:13-15) Ghanaghanirani umo Petrosi wakaŵira na chikanga apo wakayowoya kuti munthu wakupendera wakachizgika mu zina la Yesu. Petrosi wakabisa yayi unenesko. Wakawufiskira mzinda wura kuti ndiwo ukazomerezga kuti Khristu wakomeke. Kweni Petrosi wakaŵasungira chakusingo chara ŵanthu aŵa, chifukwa ŵakachita “kwambura kumanya.” (Mil. 3:17) Wakayowoya nawo nga mbabali ndipo wakaŵika mtima pa fundo zakuzirwa za uthenga wa Ufumu. Para ŵapera na kuŵa na chipulikano mwa Khristu, “nyengo yakuwezgeramo nkhongono” yikizanga pa iwo kufuma kwa Yehova. (Mil. 3:19) Nase tikwenera kuyowoya mwachikanga ndiposo mwambura kubisa para tikupharazga za cheruzgo cha Chiuta icho chikwiza. Kweniso tikwenera kukalipa yayi, panji kweruzgirathu ŵanthu. M’malo mwake, tikuwona awo tikuŵapharazgira kuti ŵangaŵa ŵabali ŵithu, ndipo nga ni Petrosi, tikuŵika mtima pa uwemi wa uthenga wa Ufumu.

6. Kasi Petrosi na Yohane ŵakalongora wuli kuti mbakujiyuyura?

⁶ Ŵapositole ŵakaŵa ŵakujiyuyura. Ŵakayowoyapo yayi kuti ndiwo ŵakachita munthondwe wura. Petrosi wakaphalira mzinda kuti: “Chifukwa wuli mukutidodoliska nga ni para munthu uyu tamwendeska na nkhongono zithu panji chifukwa chakuti tikujipeleka pakusopa Chiuta?” (Mil. 3:12) Petrosi na ŵapositole ŵanyake ŵakamanya kuti viwemi vyose ivyo ŵakachitanga mu uteŵeti wawo chikaŵa chifukwa cha nkhongono za Chiuta, zawo yayi. Ntheura, pa vyose ivyo ŵakachitanga malumbo ghose ŵakapelekanga kwa Yehova na Yesu.

7, 8. (a) Kasi tingapeleka chawanangwa wuli ku ŵanthu? (b) Kasi layizgo la kuwezgerapo “vinthu vyose” likufiskika wuli mazuŵa ghano?

⁷ Nase tikwenera kujiyuyura apo tikuchita mulimo wa kupharazga Ufumu. Mazuŵa ghano, mzimu wa Chiuta ukupeleka yayi nkhongono ku Ŵakhristu zakuchizgira mwamunthondwe. Nangauli vili nthena, tingawovwira ŵanthu kuŵa na chipulikano mwa Chiuta ndiposo Khristu na kupokera chawanangwa nga icho Petrosi wakapeleka. Chawanangwa ichi ni mwaŵi wakuti zakwananga zawo zigowokereke ndiposo kuti ŵasamphuskike na Yehova. Chaka chilichose, ŵanthu masauzandi ghanandi ŵakuzomera mwaŵi uwu na kubatizika kuŵa ŵasambiri ŵa Khristu.

⁸ Tili mu nyengo ya kuwezgerapo “vinthu vyose” iyo Petrosi wakayowoyapo. Ufumu ukamba kuwusa kuchanya mu 1914, kufiska mazgu agho Chiuta “wakayowoya kwizira mu mulomo wa ntchimi zake zituŵa zakale.” (Mil. 3:21; Sal. 110:1-3; Dan. 4:16, 17) Pakati pajumpha nyengo yichoko waka, Khristu wakamba kulaŵilira mulimo wa kuwezgerapo vinthu mwauzimu pa charu chapasi. Ntheura, ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵatolekera mu paradiso wauzimu, ŵali pasi pa Ufumu wa Chiuta. Ŵavura wunthu wakale na wakunangika ndipo ŵavwara “wunthu uphya uwo ukalengeka mwakuyana na khumbo la Chiuta.” (Efe. 4:22-24) Nga umo vikaŵira pakuchizga munthu wakupendera yura, mulimo wakuzizwiska uwu ukuchitika na nkhongono za munthu yayi, kweni na mzimu wa Chiuta. Nga ni Petrosi, tikwenera kusambizga ŵanji makora kweniso mwachikanga kwizira mu Mazgu gha Chiuta. Para tawovwira munthu kuŵa msambiri wa Khristu, ntchifukwa cha nkhongono zithu yayi, kweni za Chiuta.

“Tingaleka Yayi Kuyowoya” (Milimo 4:1-22)

9-11. (a) Kasi ŵalongozgi ŵa Ŵayuda ŵakachita wuli na uthenga wa Petrosi na Yohane? (b) Kasi ŵapositole ŵakaŵikapo mtima kuchitachi?

⁹ Ŵanthu ŵakati ŵapulika ivyo Petrosi wakayowoyanga kweniso kuwona kuti munthu uyo wakaŵa wakupendera wakudukaduka na kuchemerezga, ŵakamba kupoma chiwawa chikuru. Ntheura, kapitawo wa pa tempile, wakulaŵilira vya chivikiliro, kweniso ŵalara ŵa ŵasofi ŵakachimbilirako kuti ŵakawone ivyo vikuchitika. Ŵanalume aŵa ŵakwenera kuti ŵakaŵa Ŵasaduki, gulu lisambazi ndiposo landyali ilo likakhumbanga kuti Ŵayuda ŵaŵe pa mtende na Ŵaroma. Gulu ili likakananga dango la pa mulomo ilo Ŵafarisi ŵakalitemwanga, ndiposo likatinkhanga chigomezgo cha chiwuka.c Ŵanthu aŵa ŵakwenera kuti ŵakakwiya chomene kusanga kuti Petrosi na Yohane ŵali mu tempile, ŵakusambizga mwachikanga kuti Yesu wali kuwuskika.

¹⁰ Ŵanthu ŵakali aŵa ŵakajalira Petrosi na Yohane mu jele ndipo zuŵa lakulondezgapo ŵakaŵatolera panthazi pa khoti likuru la Ŵayuda. Ŵawusi aŵa ŵakajitoranga kuti mbapachanya, ndipo ŵakawonanga Petrosi na Yohane kuŵa “ŵanthu ŵambura kusambira ndiposo ŵanthu bweka” awo ŵakeneranga yayi kusambizga mu tempile. Ŵapositole ŵakasambirako yayi ku sukulu zakumanyikwa za visopa. Ndipouli, khoti likazizwa na mazaza ndiposo chikanga cha ŵanthu aŵa. Chifukwa wuli Petrosi na Yohane ŵakayowoyanga mwaluso nthena? Chifukwa chimoza chikaŵa chakuti “ŵakaŵanga pamoza na Yesu.” (Mil. 4:13) Fumu yawo yikasambizganga mwamazaza, yikapambananga chomene na umo ŵakasambizgiranga ŵalembi.—Mat. 7:28, 29.

¹¹ Khoti ili likaphalira ŵapositole kuti ŵaleke kupharazga. Mu nyengo yira, khoti ili likaŵanga na mazaza chomene. Sabata zichoko waka pambere ivi vindachitike, khoti lenelili likadumura kuti Yesu wakaŵa “wakwenelera nyifwa.” (Mat. 26:59-66) Ndipouli, Petrosi na Yohane ŵakachita wofi yayi. Panthazi pa ŵanthu ŵasambazi, ŵakusambira na ŵamazaza aŵa, Petrosi na Yohane ŵakayowoya mwambura wofi kweni mwa ntchindi kuti: “Yeruzgani mwekha usange ntchakwenelera pamaso pa Chiuta kuti tipulikire imwe panji Chiuta. Kweni ise tingaleka yayi kuyowoya vinthu ivyo tili kuwona na kupulika.”—Mil. 4:19, 20.

12. Ntchivichi chingatovwira kuti tiŵe na chikanga kweniso ŵakukhorwa?

¹² Kasi namwe mungalongora chikanga chanthena ichi? Kasi mukujipulika wuli para mwasanga mwaŵi wakuti mupharazgire ŵanthu ŵasambazi, ŵakusambira, panji ŵamazaza mu chikaya chinu? Kasi mukuchita wuli usange ŵa mu mbumba yinu, ŵanyinu ku sukulu, panji ku ntchito ŵakumunenani chifukwa cha vigomezgo vinu? Kasi mukuchita wofi? Usange ni nthena, mungatonda wofi uwu. Apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, wakasambizga ŵapositole ŵake umo ŵangavikililira vigomezgo vyawo mwachikanga ndiposo mwa ntchindi. (Mat. 10:11-18) Wati wawuka, Yesu wakalayizga ŵasambiri ŵake kuti walutilirenge kuŵa nawo “mazuŵa ghose m’paka umaliro wa charu ichi.” (Mat. 28:20) Mwakulongozgeka na Yesu, “muzga wakugomezgeka na wavinjeru” wakutisambizga umo tingavikililira vigomezgo vithu. (Mat. 24:45-47; 1 Pet. 3:15) Muzga wakutisambizga kwizira mu maungano gha mpingo, nga mpha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu, ndiposo mu mabuku ghakulongosora Baibolo, kweniso nkhani izo zili pa chigaŵa chakuti “Mafumbo Agho Baibolo Likuzgora” pa jw.org. Kasi mukugwiliskira ntchito makora vinthu ivi? Usange ndimo mukuchitira, chikanga chinu chisazgikirengeko ndiposo muŵenge ŵakukhorwa. Ndipo nga mbapositole, muzomerezgenge chara chilichose kumulekeskani kuyowoya unenesko wa mu Baibolo uwo mwasambira.

“Ŵakachemerezga kwa Chiuta” (Milimo 4:23-31)

13, 14. Kasi tikwenera kuchita wuli para ŵanthu ŵakutisuska, ndipo chifukwa wuli?

¹³ Petrosi na Yohane ŵakati ŵafumiskika waka mu jele, ŵakakumana na mpingo wose. Wose pamoza “ŵakachemerezga kwa Chiuta” na kulomba chikanga kuti ŵalutilire kupharazga. (Mil. 4:24) Petrosi wakamanya makora nkhanira kuti mbuchindere kugomezga nkhongono zako para wamunthu ukukhumba kuchita khumbo la Chiuta. Masabata ghachoko pambere ivi vindachitike, iyo wakajigomezga chomene ndipo wakaphalira Yesu kuti: “Nanga ŵanyake wose ŵangakhuŵara chifukwa cha ivyo vimuchitikiraninge, ine nikhuŵarenge chara napachoko!” Ndipouli, nga umo Yesu wakayowoyera, Petrosi wakawopa ŵanthu ndipo wakakana mubwezi na msambizgi wake. Kweni Petrosi wakasambirapo kanthu pa ivyo wakachita.—Mat. 26:33, 34, 69-75.

¹⁴ Kuŵikapo waka mtima nkhwakukwana yayi apo mukufiska mulimo winu pakuŵa kaboni wa Khristu. Para ŵakususka ŵakukhumba kutimbanizga chipulikano chinu panji ŵakuyezga kumulekeskani kupharazga, chitani nga ni Petrosi na Yohane. Lombani Yehova kuti wamupani nkhongono. Pemphani wovwiri ku mpingo. Phalirani ŵalara na ŵabali ŵanyake ŵakukhwima masuzgo agho ghakumuwirani. Malurombo gha ŵanthu ŵanyake ghangawovwira chomene kuti mulutilire kuzizipizga.—Efe. 6:18; Yak. 5:16.

15. Chifukwa wuli awo ŵakaleka kupharazga kwa kanyengo ŵakwenera yayi kugongowa?

¹⁵ Usange nyengo yinyake mukaleka kupharazga kwa kanyengo chifukwa cha kususkika, kugongowa yayi. Kumbukani kuti Yesu wati wafwa, ŵapositole wose ŵakaleka kupharazga kwa kanyengo, kweni mwaluŵiro ŵakambaso kutangwanika na upharazgi. (Mat. 26:56; 28:10, 16-20) M’malo mwa kugongowa chifukwa cha ivyo mukatondeka kumanyuma, mwalekerachi kusambirako waka ku ivyo vikamuchitikirani na kukhozga ŵanyinu?

16, 17. Kasi tikusambirako vichi ku lurombo ulo ŵalondezgi ŵa Khristu ŵakapeleka mu Yerusalemu?

¹⁶ Kasi tikwenera kulomba vichi para ŵamazaza ŵakutisuzga panji kutitambuzga? Wonani kuti ŵasambiri ŵakalomba kuti ŵaleke kuyezgeka yayi. Ŵakakumbuka makora chomene mazgu gha Yesu ghakuti: “Usange ŵakanitambuzga ine, ŵatambuzgenge na imwe wuwo.” (Yoh. 15:20) Kweni ŵasambiri ŵakugomezgeka aŵa ŵakalomba Yehova kuti ‘wategherezge’ kofya kwa awo ŵakaŵasuskanga. (Mil. 4:29) Ŵasambiri ŵakamanya kuti nthambuzgo iyo ŵakakumana nayo kukaŵa kufiskika kwa uchimi. Ŵakamanya kuti nga umo Yesu wakaŵasambizgira kulomba, khumbo la Chiuta ‘lizamuchitika pa charu chapasi,’ vilije kanthu kuti awo ŵakuwusa ŵakuyowoya vichi.—Mat. 6:9, 10.

¹⁷ Kuti ŵachite khumbo la Chiuta, ŵasambiri ŵakalomba kwa Yehova kuti: “Zomerezgani ŵazga ŵinu kuti ŵalutilire kuyowoya mazgu ghinu na chikanga chose.” Kasi Yehova wakaŵazgora wuli? “Malo agho ŵakawunganamo ghakasunkhunyika. Ndipo waliyose wakazuzgika na mzimu utuŵa ndipo ŵakamba kuyowoya mazgu gha Chiuta na chikanga.” (Mil. 4:29-31) Palije icho chingatondeska khumbo la Chiuta kufiskika. (Yes. 55:11) Nanga vingawoneka vyambura machitiko, nanga ŵakususka ŵangaŵa na nkhongono wuli, kweni para talomba kwa Chiuta, tiŵenge na chigomezgo chose kuti watipenge nkhongono kuti tilutilire kuyowoya mazgu ghake na chikanga.

Kugomezgeka ku ‘Ŵanthu Chara, Kweni kwa Chiuta’ (Milimo 4:32–5:11)

18. Kasi mpingo wa mu Yerusalemu ukachitanga wuli vinthu?

¹⁸ Mpingo wa mu Yerusalemu uwo ukambanga waka ukakura mwaluŵiro mwakuti ukaŵa na ŵanthu ŵakujumpha 5,000.d Nangauli ŵakafuma mu vigaŵa vyakupambana, kweni ŵasambiri ŵakaŵa “na mtima umoza na maghanoghano ghamoza.” Ŵakaŵa ŵakukolerana mu maghanoghano ghakuyana na mu kaghanaghaniro kamoza. (Mil. 4:32; 1 Kor. 1:10) Ŵasambiri ŵakachita vinandi padera pa kulomba kuti Yehova watumbike ivyo ŵakachitanga. Ŵakawovwirananga mwauzimu, ndiposo mwakuthupi usange mphakwenelera. (1 Yoh. 3:16-18) Mwachiyelezgero, msambiri Yosefe, uyo ŵapositole ŵakamuchemanga Baranaba, wakaguliska munda wake ndipo wakapeleka ndalama zose kuti ziwovwire awo ŵakafuma kutali kuti ŵalutilire kukhala dankha mu Yerusalemu mwakuti ŵasambire vinandi vya chipulikano chawo chiphya.

19. Chifukwa wuli Yehova wakakoma Hananiya na Safira?

¹⁹ Munthu munyake Hananiya na muwoli wake Safira nawo ŵakaguliska munda wawo ndipo ŵakapeleka chawanangwa. Ŵakateta kuti ŵakapeleka ndalama zose; kweni “ŵakabisako ndalama zinyake.” (Mil. 5:2) Yehova wakaŵakoma ŵanthu aŵa, chifukwa chakuti ivyo ŵakapeleka vikaŵa vichoko yayi, kweni chifukwa chakuti ŵakapeleka na chilato chiheni ndipo ŵakaŵa ŵapusikizgi. Ŵakapusika “ŵanthu chara, kweni Chiuta.” (Mil. 5:4) Nga mbapusikizgi awo Yesu wakaŵasuska, mtima wa Hananiya na Safira ukaŵa pakuti ŵalumbike na ŵanthu m’malo mwa kutemweka na Chiuta.—Mat. 6:1-3.

20. Kasi tikusambirapo vichi pa nkhani ya kupeleka vyawanangwa kwa Yehova?

²⁰ Ŵakaboni ŵa Yehova mazuŵa ghano ŵakovwira pa mulimo wa kupharazga mwa kupeleka vyawanangwa, nga umo ŵakachitiranga ŵasambiri ŵakugomezgeka mu Yerusalemu. Palije munthu uyo wakuchichizgika kupeleka nyengo panji ndalama zake kovwira pa mulimo uwu. Nadi, Yehova wakukhumba yayi kuti timuteŵeterenge mwakukwenyelera panji mwakuchichizgika. (2 Kor. 9:7) Para tikupeleka, Yehova wakukondwa na unandi wa ivyo tapeleka yayi, kweni chilato icho tapelekera. (Mrk. 12:41-44) Tikukhumba yayi kuŵa nga ni Hananiya na Safira, kuteŵetera Chiuta chifukwa cha uryezi panji kujipenjera ntchindi. Kweni nga ni Petrosi, Yohane, na Baranaba, mphanyi tateŵetera Yehova nyengo zose chifukwa chakuti tikumutemwa kweniso tikutemwa ŵanthu.—Mat. 22:37-40.