Tawovwirika Kuti Titeŵetere “Chiuta wa Mtende”

1, 2. Kasi ntchivichi chikasintha pa magazini ya Zion’s Watch Tower, ndipo ŵabali ŵakachita wuli?

MUBALI John A. Bohnet, wakapokera magazini ya Zion’s Watch Tower ya Janyuwale 1895, ndipo wakakondwa chomene na mawonekero ghake. Magazini iyi yikaŵa na chikopi chikomi. Pakaŵa chithuzithuzi cha kachigongwe katali pa nyanja yakuŵinduka. Pachanya pa kachigongwe aka pakaŵa gesi ilo likaŵalanga ngwee. Chipharazgo icho chikaŵa mu magazini iyi chikati ndimo yiwonekerenge.

² Kuti walongore umo wakakondwera, Mubali Bohnet wakalembera kalata Mubali Russell. Iyo wakati: “Nakondwa chomene kuwona magazini yakutowa iyi.” Mubali munyakeso zina lake, John H. Brown, wakalemba kuti: “Nakondwa chomene kuwona chikopi chakutowa. Kachigongwe aka, kakuwoneka kuti fawundeshoni yake njakukhora, ndipo kangawa yayi nanga majigha na chimphepo vingatimbako.” Aka kakaŵa kakwamba kusintha mawonekero gha chikopi cha magazini iyi. Kweni ŵakalekera penepapa yayi kusintha. Mu Novembala, pakaŵaso chinyake icho chikasintha. Kweni nyanja yakuŵinduka yikakhalira pa chikopi cha magazini iyi.

3, 4. Kasi Gongwe la Mulinda la Novembala 15, 1895 likati mu mpingo mukaŵa suzgo wuli, ndipo likati ntchivichi chasintha?

³ Gongwe la Mulinda la Novembala 15, 1895, likavumbura suzgo ilo likaŵa mu gulu. Suzgo ili likaŵa nga ni majigha ghankhongono, ndipo likatimbanizganga mtende. Ŵabali ŵakagazgananga pa nkhani ya kulongozga mu mpingo. Kuti ŵabali ŵamanye icho chikakhumbikwanga kuti suzgo ili limare, mu magazini iyi mukaŵa chiyelezgero. Yikayelezgera gulu la Yehova na sitima. Yikati awo ŵakulongozga ŵatondeka kovwira gulu kunozgekera chimphepo. Kasi ntchivichi chikakhumbikwanga?

⁴ Nkhani iyi yikati, kapiteni mu sitima wakuwoneseska kuti awo ŵangaponoska ŵanthu ŵalipo ndipo ŵangachitapo kanthu para kungiza chimphepo chikuru. Mwakuyana waka, awo ŵakalongozganga mu gulu ŵakeneranga kuwoneseska kuti mipingo njakunozgeka kumazga suzgo lililose ilo lingaŵapo. Kuti ivi vichitike, magazini iyi yikapharazga chinthu chinyake icho chikasintha, yikati “mu mpingo uliwose muŵe ŵalara,” kuti “‘ŵalaŵilirenge mskambo.’”—Mil. 20:28.

5. (a) Chifukwa wuli ndondomeko yakuti ŵalara ndiwo ŵalongozgenge mu mpingo yikaŵa yakwenelera? (b) Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli?

⁵ Ndondomeko yakuti ŵalara ndiwo ŵalongozgenge pa mpingo, yikawovwira kuti vinthu vyendenge makora. Yikawovwira ŵabali kuti ŵazizipizge masuzgo agho ghakamba pa nyengo ya Nkhondo Yakwamba ya Charu Chose. Mu vyaka vyakulondezgapo, vinthu vinyake ivyo vikasintha mu gulu vikawovwira ŵanthu ŵa Chiuta kuti ŵateŵetere makora Yehova. Kasi ni uchimi wuli uwo ukayowoyerathu vya kusintha uku? Kasi ni vichi ivyo imwe mwawonapo kuti vyasintha mu gulu? Ndipo kasi mwasanga phindu wuli chifukwa cha kusintha uku?

“Nizamwimika Mtende Kuŵa Ŵalaŵiliri Ŵako”

6, 7. (a) Kasi uchimi wa pa Yesaya 60:17 ukung’anamurachi? (b) Kasi Yehova wakalongorachi pakuzunura “ŵalaŵiliri” na “ŵakapitawo”?

⁶ Mu Mutu 9, tikawona kuti Yesaya wakachima kuti Yehova wazamutumbika ŵanthu ŵake ndipo ŵazamuŵa ŵanandi. (Yes. 60:22) Ndipouli, Yehova wakalayizga vinyakeso. Mu uchimi wenewuwu, wakati: “M’malo mwa mkuŵa nizamuŵikamo golide, m’malo mwa chisulo nizamuŵikamo siliva, m’malo mwa khuni, mkuŵa, ndipo m’malo mwa malibwe, chisulo. Nizamwimika mtende kuŵa ŵalaŵiliri ŵako, na urunji kuŵa ŵakapitawo ŵako.” (Yes. 60:17) Kasi uchimi uwu ukung’anamurachi? Ndipo ukufiskika wuli mazuŵa ghano?

⁷ Uchimi uwu ukati chinthu chinyake chizamunjira m’malo mwa chinyake. Ichi chikung’anamura kuti vinthu visinthenge kufuma pawemi kuya pawemi chomene. Para apo panguŵa siliva ŵaŵikapo golide, ndikuti vinthu vyasintha chomene. Ndimo viliri na vinthu vinyake vyose ivyo vyazunulika mu uchimi uwu. Ntheura apa Yehova wakayowoyerathu kuti vinthu visinthenge pachokopachoko mu gulu lake. Kasi uchimi uwu ukayowoya kuti ntchivichi chisinthenge? Pakuzunura “ŵalaŵiliri” na “ŵakapitawo,” Yehova wakalongora kuti vinthu visinthenge pachokopachoko pa nkhani ya ŵalara na umo ŵakwimikikira.

8. (a) Kasi ni njani uyo wakuchitiska kuti vinthu visinthe mu gulu? (b) Kasi tikusanga phindu wuli na ivyo vyasintha mu gulu? (Wonaniso bokosi la mutu wakuti “Wakajiyuyura na Kupulikira Ulongozgi.”)

⁸ Kasi ni njani uyo wakuchitiska kuti vinthu visinthe mu gulu? Yehova wakati: “Nizamuŵikamo golide, . . . nizamuŵikamo na siliva, . . . ndipo “nizamwimika mtende.” Ni munthu yayi uyo wakusintha vinthu mu mpingo panji mu gulu, kweni ni Yehova. Kweni kufuma waka apo Yesu wakambira kuwusa, Yehova wakusintha vinthu kwizira mwa Mwana wake. Kasi tikusanga phindu wuli na ivyo vikusintha? Lemba lenelili likuti, kusintha uku kukovwira kuti paŵe “mtende” na “urunji.” Para tikuzomera ulongozgi wa Chiuta na kusintha apo mphakukhumbikwa, pakati pithu paŵenge mtende. Ndipo para tikutemwa urunji, tikhuŵilizgikenge kuteŵetera Yehova, uyo Paulosi wakati ni “Chiuta wa mtende.”—Fil. 4:9.

9. Kasi ntchivichi chikukhumbikwa kuti mu mpingo vinthu vichitikenge mu ndondomeko kweniso kuti muŵe umoza?

⁹ Pakuyowoya za Yehova, Paulosi wakalemba kuti: “Chiuta ni Chiuta wa utimbanizgi yayi, kweni wamtende.” (1 Kor. 14:33) Paulosi wakapambaniska utimbanizgi na kuchita vinthu mwandondomeko yayi, kweni wakapambaniska utimbanizgi na mtende. Chifukwa wuli? Kuchita vinthu mwandondomeko pakwekha kungawovwira yayi kuti paŵe mtende. Mwachiyelezgero, ku nkhondo, ŵasilikari ŵakugiya mu ndondomeko, kulazga ku ŵalwani. Kweni kasi ndondomeko iyi yikovwira kuti paŵe mtende? Yayi, chifukwa ŵakurwa nkhondo. Ntheura, pakuŵa Ŵakhristu tikwenera kukumbuka kuti nanga vinthu vingachitika mu ndondomeko, para mtende palije, mbwenu kawemi palije. Kweni mtende wakufuma kwa Chiuta ukovwira kuti nyengo zose vinthu vyendenge mu ndondomeko. Ntheura ntchakukondweska chomene kuti tili mu gulu ilo likulongozgeka na kutozgeka na “Chiuta uyo wakupeleka mtende.” (Rom. 15:33) Mtende uwo Chiuta wakupeleka ndiwo ukovwira kuti mu mipingo pa charu chose vinthu vichitikenge mu ndondomeko, kweniso kuti muŵe umoza.—Sal. 29:11.

10. (a) Kasi ni vinthu wuli ivyo vikasintha mu gulu? (Wonani bokosi la mutu wakuti, “Vikasintha pa Nkhani ya Kusora Ŵalaŵiliri.”) (b) Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli?

¹⁰ Bokosi la mutu wakuti “Vikasintha pa Nkhani ya Kusora Ŵalaŵiliri,” likutovwira kuwona umo vinthu vikasinthira pa kendeskero ka gulu. Ndiposo likutiphalira uwemi wa kusintha uku. Kasi Yehova wasintha vichi sonosono apa kwizira mwa Themba lithu Yesu, kufuma ku ‘mkuŵa kuya ku golide’? Kasi nthowa yiphya yakulongozgera mpingo yawovwira wuli kuti mu mipingo muŵe mtende na umoza? Kasi ichi chawovwira wuli kuti muteŵeterenge “Chiuta wa mtende”?

Umo Khristu Wakulongozgera Mpingo

11. (a) Kasi wupu wakulongozga ukasanga fundo wuli wati wasanda Malemba? (b) Kasi ŵabali aŵa ŵakachita wuli?

¹¹ Kwamba mu 1964 m’paka 1971, wupu wakulongozga ukadangilira mulimo ukuru wa kusanda Baibolo, kuti umanye makora umo mpingo wa Ŵakhristu ŵakwambilira ukenderanga.a Ŵakati ŵasanda, ŵakasanga kuti mpingo ukalongozgekanga na ŵanthu ŵanandi, munthu yumoza yayi. (Ŵerengani Ŵafilipi 1:1; 1 Timote 4:14.) Wupu wakulongozga ukati wapulikiska nkhani iyi, ukawona kuti Themba lawo Yesu, likuŵawovwira kuti ŵasinthe kendeskero ka gulu la ŵanthu ŵa Chiuta. Ntheura ŵabali aŵa ŵakapulikira ulongozgi wa Yesu uwu. Mwaluŵiro, ŵakasintha na kwamba kuchita mwakuyana na ivyo Malemba ghakuyowoya. Kasi ni vinthu wuli ivyo vikasintha kukwambilira kwa m’ma 1970?

12. (a) Kasi ntchivichi icho chikasintha mu wupu wakulongozga? (b) Longosorani umo Wupu Wakulongozga ukugwilira ntchito mazuŵa ghano. (Wonani bokosi la mutu wakuti, “Umo Wupu Wakulongozga Ukuchitira Milimo ya Ufumu.”)

¹² Chakwamba, vinthu vikasintha mu wupu wakulongozga. Pakwamba, mu wupu wakulongozga mukaŵanga waka ŵabali ŵakuphakazgika 7. Kweni kwamba mu 1971, chiŵelengero chikakwera kufika pa 11, ndipo ŵakamanyikwangaso kuti wupu wa ŵalongozgi yayi. Ŵakamba kuwona kuti wose mbakuyana waka, ntheura ŵakasinthanga cheyamani chaka chilichose ndipo ŵakalondezganga alufabeti.

13. (a) Kasi vinthu vikaŵa wuli mu mipingo kufuma mu 1932 m’paka mu 1972? (b) Kasi ntchivichi icho Wupu Wakulongozga ukachita mu 1972?

¹³ Chachiŵiri, vinthu vikasintha mu mipingo yose. Vikasintha wuli? Kufuma mu 1932 kufika mu 1972, mulara yumoza ndiyo wakalongozganga mpingo. Ndipo kufuma mu 1932 m’paka 1936, mubali uyu wakachemekanga mulongozgi wa uteŵeti. Pamasinda, wakachemekanga mulara wa mpingo, kufuma apo muteŵeti wa mpingo, ndipo paumaliro wakachemekanga mulaŵiliri wa mpingo. Ŵabali aŵa ŵakalimbikiranga kupwelelera mskambo. Kanandi mulaŵiliri wa mpingo wakakakanga yekha fundo zakuti mpingo wenderenge kwambura kukumana na ŵateŵeti ŵanyake. Kweni mu 1972, Wupu Wakulongozga ukasintha vinthu. Kasi ukasintha vichi?

14. (a) Kasi ni ndondomeko wuli iyo yikamba kugwira ntchito pa Okutobala 1, 1972? (b) Kasi mulaŵiliri wa milimo ya ŵalara wakulondezga wuli ulongozgi wa pa Ŵafilipi 2:3?

¹⁴ M’malo mwakuti mubali yumoza ndiyo walaŵilirenge mpingo, ŵabali ŵakwenelera ŵakimikikanga kuŵa ŵalara. Ŵabali aŵa ŵakamba kuchemeka wupu wa ŵalara. Ndondomeko yiphya iyi yikamba kugwira ntchito pa Okutobala 1, 1972. Mazuŵa ghano, mulaŵiliri wa milimo ya ŵalara wakujikwezga yayi pa ŵalara ŵanyake, kweni wakujiwona kuŵa “muchoko chomene.” (Luka 9:48) Ŵalara ŵakujiyuyura aŵa ni thumbiko ku ŵabali ŵawo pa charu chose.—Fil. 2:3.

15. (a) Kasi pali uwemi wuli chifukwa chakuti mipingo yikulongozgeka na ŵalara ŵanandi? (b) Kasi ntchivichi chikulongora kuti Themba lithu likuchita mwavinjeru?

¹⁵ Ndondomeko yakuti wupu wa ŵalara ndiwo ulongozgenge mu mpingo, yawovwira chomene. Kasi yawovwira wuli? Tiyeni tiwone vinthu vitatu ivyo vikuchitika. Chakwamba kweniso chikuru chomene, ntchakuti ndondomeko iyi yikovwira ŵalara wose kukumbuka kuti Yesu ndiyo ni Mutu wa mpingo, nanga ŵangaŵa na udindo ukuru. (Efe. 5:23) Chachiŵiri, lemba la Zintharika 11:14 likuti: “Vinthu vikwenda makora para pali ŵakupeleka fundo ŵanandi.” Para ŵalara ŵakumana pamoza kuti ŵadumbiskane nkhani za mpingo, ndipo waliyose wakufwatuka kuyowoyapo maghanoghano ghake, vikovwira kuti ŵakake fundo zakukolerana na ivyo Baibolo likuyowoya. (Zinth. 27:17) Yehova wakutumbika fundo izo ŵadumura, ntheura vinthu vikwenda makora mu mpingo. Chachitatu, mulimo wa uliska ukwenda makora, chifukwa ŵalara mbanandi. Nakuti ŵanthu ŵanandi chomene ŵakwiza mu gulu la Yehova, ndipo ŵakukhumba ŵalara kuti ŵaŵawovwire. (Yes. 60:3-5) Mu 1971, mipingo yikaŵapo 27,000 kweni kufika mu 2013, yikaŵapo yakujumpha 113,000. Themba lithu lapeleka ŵaliska ŵakukwana ku ŵalondezgi ŵake pa nyengo iyo ŵakukhumbikwa nadi.—Mika 5:5.

“Muŵenge Vyakuwonerapo ku Mskambo”

16. (a) Kasi ŵalara ŵali na mulimo wuli? (b) Kasi Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakalondezga wuli mazgu agho Yesu wakayowoya ghakuti “liskanga tumberere”?

¹⁶ Mu nyengo ya Ŵasambiri ŵa Baibolo, ŵalara ŵakamanyanga kuti ŵali na udindo wa kovwira Ŵakhristu ŵanyawo kuti ŵalutilire kugomezgeka kwa Chiuta. (Ŵerengani Ŵagalatiya 6:10.) Mu 1908, mu Gongwe la Mulinda mukaŵa mazgu gha Yesu ghakuti: “Liskanga tumberere twane.” (Yoh. 21:15-17) Nkhani iyi yikaphalira ŵalara kuti: “Ntchakuzirwa chomene kuti mtima withu uŵenge pa mazgu agho Yesu wakayowoya, ndipo tikwenera kuwona kuti ni mwaŵi wapadera kulyeska na kuliska ŵalondezgi ŵa Fumu.” Mu 1925, Gongwe la Mulinda likakumbuskaso ŵalara mulimo wakuzirwa uwo ŵali nawo. Likati: “Tchalitchi [mpingo] nda Chiuta, . . . ndipo wazamufumba wose awo ŵali na udindo kuteŵetera ŵabali ŵawo.”

17. Kasi ŵalara ŵawovwirika wuli kuti ŵaŵe ŵaliska ŵawemi?

¹⁷ Kasi gulu la Yehova lawovwira wuli ŵalara kusazgirako maluso ghawo kufuma ku ‘chisulo kuya ku siliva’? Likuŵasambizga. Mu 1959, sukulu yakwamba ya ŵalara yikachitika. Nkhani yinyake mu sukulu iyi yikaŵa na mutu wakuti “Kughanaghanira Waliyose.” Ŵabali aŵa ŵakachiskika “kuti ŵaŵenge na ndondomeko kwendera mupharazgi waliyose.” Nkhani iyi yikayowoya nthowa zinandi izo ŵalara ŵangachitira makora mulimo uwu. Mu 1966, kukaŵaso sukulu yinyake ya ŵalara, kweni yikaŵa yiphya. Pa sukulu iyi pakaŵa nkhani ya mutu wakuti, “Kuzirwa kwa Mulimo wa Uliska.” Kasi fundo yikuru ya nkhani iyi yikaŵa yakuti wuli? Yikaŵa yakuti, ŵalara “ŵakwenera kupwelelera mskambo wa Chiuta mwachitemwa. Ndipouli, ŵakweneraso kupwelelera mbumba zawo na kupharazga.” Sonosono apa, pachitika masukulu ghanandi gha ŵalara. Kasi ntchivichi chachitika chifukwa cha masambiro agha, agho gulu la Yehova likupeleka? Mazuŵa ghano, mu mpingo Wachikhristu muli ŵalara ŵanandi.

18. (a) Kasi ŵalara ŵali kupika mulimo wuli wakuzirwa? (b) Chifukwa wuli Yehova na Yesu ŵakutemwa ŵalara awo ŵakulimbikira?

¹⁸ Yehova ndiyo wimika ŵalara kwizira mwa Themba lithu Yesu, kuti ŵachite mulimo wakuzirwa. Mulimo wuli? Ŵakulongozga mberere za Chiuta mu nyengo zakusuzga izi. (Efe. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Yehova na Yesu, ŵakuŵatemwa chomene ŵalara awo ŵakulimbikira na kupulikira ivyo Malemba ghakuyowoya. Malemba ghakuti: “Liskani mskambo wa Chiuta uwo uli mu mawoko mwinu . . . mwakuchichizgika yayi . . . mwakukhumbisiska . . . muŵenge vyakuwonerapo ku mskambo.” (1 Pet. 5:2, 3) Tiyeni tiwonepo nthowa ziŵiri izo ŵalara ŵakuŵira vyakuwonerapo ku mskambo, kweniso umo ŵakovwilira kuti mu mpingo muŵe mtende na chimwemwe.

Umo Ŵalara Ŵakuliskira Mskambo wa Chiuta

19. Kasi pakuŵa uwemi wuli para ŵalara ŵenda nase mu uteŵeti?

¹⁹ Chakwamba, ŵalara ŵakuchitira lumoza vinthu na ŵanthu wose mu mpingo. Pakuyowoya za Yesu, Luka wakati: “Wakamba kwenda msumba na msumba kweniso muzi na muzi, kupharazga na kuthuwuska makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta. Ndipo ŵasambiri ŵake 12 ŵakaŵa pamoza nayo.” (Luka 8:1) Nga umo Yesu wakapharazgiranga lumoza na ŵapositole ŵake, ŵalara nawo ŵakupharazgira lumoza na Ŵakhristu ŵanyawo. Ŵakumanya kuti para ŵakuchita nthena, ŵakovwira kuti mu mpingo muŵe mzimu uwemi. Kasi Ŵakhristu mu mpingo ŵakujipulika wuli na ŵalara ŵanthena? Jeannine, mudumbu wa vyaka vya m’ma 80, wakati: “Para nkhupharazga na mulara, ukuŵa mwaŵi kuchezga nayo na kumumanya makora.” Steven, mubali wa vyaka vya m’ma 30, wakati: “Para nkhupharazga na mulara, nkhuwona kuti ni mwaŵi kuti wanovwire. Nkhukondwa kupokera wovwiri wanthena.”

20, 21. Kasi ŵalara ŵangachita wuli nga ni muliska wa mu ntharika ya Yesu? Yowoyani chiyelezgero. (Wonaniso bokosi la mutu wakuti, “Uliska Wachandulo.”)

²⁰ Chachiŵiri, gulu la Yehova likusambizga ŵalara kuti ŵafipirenge mtima ŵanthu awo ŵaleka kuwungana. (Heb. 12:12) Chifukwa wuli ŵalara ŵakwenera kovwira ŵanthu ŵakulopwa, ndipo ŵakwenera kuŵawovwira wuli? Zgoro tikulisanga mu ntharika ya Yesu ya muliska na mberere yakuzgeŵa. (Ŵerengani Luka 15:4-7.) Muliska mu ntharika iyi wati wawona kuti mberere yimoza yazgeŵa, wakayipenja nga nipara wakaŵa na yeneyiyi pera. Kasi ŵalara ŵakuchita wuli nga ni muliska uyu? Mberere yakuzgeŵa iyi, yikaŵa kuti yichali yakuzirwa kwa muliska. Ntheura ŵalara nawo ŵakuŵaluwa yayi awo ŵaleka kuwungana na mpingo. Uyo walopwa mwauzimu ŵakumuwona nga ni mberere yakuzgeŵa. Ndipo ŵakuwona kuti ŵakutaya waka nyengo yayi para ŵakovwira munthu uyu. Nakuti muliska mu ntharika iyi ndiyo ‘wakaluta kukapenja mberere yakuzgeŵa’ m’paka kuyisanga. Ntheura ŵalara ndiwo ŵakwamba kuluta kwa munthu wakulopwa na kumovwira.

²¹ Kasi muliska uyu wakachita wuli wati wayisanga mberere yakuzgeŵa? Wakayinyamura makoramakora, kuyiŵika pa “viŵeya vyake,” na kuluta nayo ku zinyake. Mwakuyana waka, para ŵalara ŵakuyowoya mwachitemwa na wakulopwa, vingamovwira kuti wawelere mu mpingo. Ivi ndivyo vikachitikira Victor. Iyo wakaleka kuwungana na mpingo. Ndipo wakati: “Nkhalopwa vyaka 8, kweni nyengo yose iyi ŵalara ŵakalutilira kunendera.” Kasi ntchivichi icho chikamovwira kusintha? Iyo wakati: “Zuŵa linyake, John, mulara uyo tikaŵira lumoza ku Sukulu ya Ŵapayiniya, wakiza ku nyumba kwane na kunilongora vithuzithuzi ivyo wakatijambura ku sukulu iyi. Vithuzithuzi ivi vikanikumbuska umo nkhakondweranga apo nkhateŵeteranga Yehova, ntheura nkhamba kudokeraso.” Nyengo yichoko waka, Victor wakamba kuwungana na mpingo. Sono wali kwambaso upayiniya. Ŵalara ŵachitemwa ŵakovwira nadi kuti tiŵe ŵakukondwa.—2 Kor. 1:24.b

Ndondomeko Yakuti Paŵe Ŵalara Ŵanandi Yawovwira Kuti Paŵe Umoza

22. Kasi ntchivichi chikuchitika para mipingo yose pa charu chose yikwendera fundo zakuyana? (Wonaniso bokosi la mutu wakuti “Tikazizwa Chomene.”)

²² Nga umo tawonera pakwamba, Yehova wakayowoyerathu kuti pakati pa ŵanthu ŵa Chiuta pazamuŵa urunji na mtende. (Yes. 60:17) Ivi vikovwira kuti mipingo yiŵe yakukolerana. Munthowa wuli? Pa nkhani ya urunji, Baibolo likuti: “Chiuta withu ni Yehova yumoza.” (Doto. 6:4) Kasi mipingo yikwendera fundo zakupambana pa nkhani ya urunji? Yayi, “mipingo yose ya ŵatuŵa,” pa charu chapasi yikwendera fundo zakuyana pa nkhani ya chiwemi na chiheni. (1 Kor. 14:33) Ntheura mpingo ungakura pekha para ukulondezga fundo za Chiuta. Themba lithu likukhumba kuti tikondwenge na mtende uwo uli mu mpingo, kweniso kuti nase tichitengepo kanthu kuti “mtende” ulutilire. (Mat. 5:9) Ntheura, tikulondezga “vinthu vyakovwira kuti paŵe mtende.” Para tapambana maghanoghano na ŵanyithu, tikuchitapo kanthu mwaluŵiro kuti vimare. (Rom. 14:19) Para tikuchita nthena, tikovwira kuti mu mpingo muŵe mtende na umoza.—Yes. 60:18.

23. Kasi taŵateŵeti ŵa Yehova tikukondwa na vichi mazuŵa ghano?

²³ Mu 1895, apo Gongwe la Mulinda likapharazga kakwamba ndondomeko ya kwimika ŵalara, ŵalara nawo ŵakakondwa chomene. Khumbo lawo likaŵa lakuti ndondomeko yiphya iyi yende makora na kovwira ŵanthu ŵa Chiuta kuti ‘ŵaŵe ŵakukolerana mu chipulikano.’ Tili ŵakukondwa chomene kuwona kuti tili ŵakukolerana pa kusopa kwaunenesko. Ivi vyachitika chifukwa Yehova wasintha vinthu mu gulu lake, ndipo ŵalara ŵakutovwira makora. (Sal. 99:4) Ntheura mazuŵa ghano tikukondwa kuteŵetera Yehova pa charu chose chapasi apo ‘tikwenda mu mzimu wakuyana’ na kulondezga ‘mendero ghakuyana.’ Kweniso tikuteŵetera “Chiuta wa mtende” na “mtima umoza.”—2 Kor. 12:18; Ŵerengani Zefaniya 3:9.