Vipimo vya Ciuta vya Kakhaliro Vingamovwirani
MWAMBURA kukayika, namwe mukumanya kuti vinyama vikurongozgeka na mahara ghakawiro. Makina ghanandi ghakupangika kuti gharondezgenge marango. Kweni ŵantu ŵali kulengeka kuti ŵarongozgekenge na vipimo vya kakhaliro. Kasi mungasimikizgira wuli za ici? Yehova, Mwambiski wa vipimo vya kakhaliro vya urunji, penepapo wakalenga ŵantu ŵakudanga wakayowoya kuti: ‘Tilenge muntu mu cikozgo cithu, kwakulingana na nkharo yithu.’ Mlengi ni mzimu; iye walije thupi la nyama nga ndise, kweni tiri “cikozgo” cake mu ntowa yakuti tingarondezga wuntu wake, kurongora yinyake mwa mikhaliro yake yiwemi. Ŵantu ŵakurongozgeka na vipimo, ceneico cikung’anamura kucita vintu ivyo ŵakugomezga kuti ni viwemi. Yehova wali na vipimo vinandi ivyo vili kulembeka mu Mazgu ghake.—Genesis 1:26; Yohane 4:24; 17:17.
‘Kweni Baibolo liri na vipimo vinandi comene,’ ndimo yunji wangayowoyera. ‘Nkughanaghana kuti ningafiska yayi kuti nimanye vyose.’ Enya. Ndipouli, aghanaghanirani fundo iyi: Penepapo vipimo vyose vya kakhaliro vyakuperekeka na Ciuta nvyacandulo, vinyake nvyakuzirwa comene kuruska vinyake. Mungawona ici pa lemba la Mateyu 22:37-39, penepapo Yesu wakayowoya kuti pakati pa marango na vipimo vya Dango la Moses, vinyake vikaŵa vyakuzirwa kuruska vinyake.
Kasi vipimo vyakuzirwa comene ni vi? Vipimo vya kakhaliro vyakuzirwa comene vya Baibolo ni ivyo vikukolerana comene na ubwezi withu na Yehova. Usange tingarondezga nadi ivi, Mlengi wangatovwira nadi kuti tiŵe na mikhaliro yiwemi. Mwakusazgirapo, paliso vipimo ivyo vikukhwaskana na ubwezi withu na ŵanji. Kugwiriskira ncito vipimo ivi kuzamutovwira kuti tileke kuŵa na ukhaliro wakukhumba kuŵa nambala wanu.
Tiyeni tisande unenesko umoza uwo ngwakuzirwa comene mu Baibolo. Kasi ni unenesko wuli, ndipo ukutikhwaska wuli?
‘Wapacanyapose pa Caru Cose’
Malemba Ghatuŵa ghakuyowoya makoraghene kuti Yehova ni Mlengi withu Mukuru, Ciuta Wankongono Zose. Iye tingamuyerezgera na cilicose cara. Uwu mbunenesko uwo uli kulembeka mu Baibolo.—Genesis 17:1; Mupharazgi 12:1.
Yumoza wa ŵalembi ŵa buku la Masalmo wakayowoya nteura za Yehova: ‘Imwe pera ndimwe Wapacanyapose pa caru cose.’ Themba lakale Davide likalemba kuti: “Winu mbufumu, A Yehova, ndipo mwakwezgeka nga ndi mutu pacanya pa vyose.” Ndipo ncimi yakumanyikwa comene Yeremiya nayo yikaciskika kulemba kuti: ‘Kulije wakuŵa nga ndimwe, A Yehova; ndimwe mukuru, na zina linu ndikuru mu nkongono.’—Salmo 83:18; 1 Midauko 29:11; Yeremiya 10:6.
Kasi tingagwiriskira wuli ncito unenesko wakuyowoya za Ciuta mu umoyo withu wa zuŵa na zuŵa?
Sono tamanya makora uyo wakwenera kuŵa wakuzirwa mu umoyo withu—Mlengi ndiposo Mupi withu wa Umoyo. Kasi cingaŵa cakwenelera yayi kutceŵa ukhaliro wakujikuzga taŵene, ukhaliro uwo ngwakukhazikika comene mu ŵanji? ‘Kucita vintu vyose ku ucindami wa Ciuta’ ncipimo camahara ico tikwenera kurondezga. (1 Ŵakorinte 10:31) Ncimi Daniel yikarongora ciyerezgero ciwemi pa nkani iyi.
Vyakulembeka vyakale vikutiphalira kuti Themba Nebukadinezar la ku Babulone likazizikika na loto ndipo likakhumbisiska kuti limanye ng’anamuro lake. Penepapo waliyose wakatondeka kurongosora, Daniel mwakurondora wakaliphalira themba ivyo likakhumba kumanya. Kasi Daniel wakajirumba iyemwene cifukwa ca ici? Cara, iye wakapereka ucindami kwa “Ciuta uyo wakuvumbula pakweru vyamucindindi.” Daniel wakarutizga kuyowoya kuti: “camucindindi ici kuti cikavumbukwa kwa ine cifukwa ca vinjeru ivyo ndiri navyo kwakuruska ŵamoyo ŵanyake cara.” Daniel wakaŵa mwanarumi wa nkaro yiweme. Ndico cifukwa cake mu buku la Daniel, iye wakuyowoyeka katatu kuŵa muntu “wakutemweka” na Ciuta.—Daniel 2: 28, 30; 9:23; 10:11, 19.
Muzamusanga candulo para mukurondezga Daniel. Kuti murondezge ciyerezgero ca Daniel mukwenera kuŵa na vilato viwemi. Kasi ni njani uyo watumbikikenge cifukwa ca ivyo mukucita? Mwambura kupwerererako za ukhaliro winu, mungacita vintu mwakurongora kuti Yehova ngwapacanya pa vyose. Kucita nteura kuzamupangiska kuti muŵe “wakutemweka” na iye.
Tiyeni tiwone vipimo viŵiri ivyo vingatipangiska kuti tiŵe na ubwezi uwemi na ŵanyithu. Cifukwa ca kuthandazgika kwa ukhaliro wakujitemwa, kuŵa na ubwezi uwemi na ŵantu nkhwakusuzga comene.
“Na Mtima Wakujiyuyura”
Awo ŵakujikuzga ŵakukhorwa cara kanandi. Ŵanandi ŵakukhumba umoyo uwemi, ndipo ŵakuwukhumba sono ntena. Kwa iwo kujiyuyura ncirongorero ca kulopwa. Iwo ŵakuwona kuti kujiyuyura ni ukhaliro uwo ŵanji ndiwo ŵakwenera kurongora, iwo cara. Para tingayowoya za kuya pantazi, iwo ŵakukhumba kuti ŵaŵe pantazi mu cilicose. Kasi namwe mukughanaghana kuti mungacita nga ni umo iwo ŵakucitira nyengo zinyake?
Ŵateŵeti ŵa Ciuta wakukumana na ukhaliro uwu nyengo zose, kweni ŵakwenera cara kufipa mtima. Ŵakristu ŵakukhwima ŵakuzomerezga cipimo cakuti “uyo wakujirumba, kuti ndiyo ngwakupokerereka cara, kweni uyo Fumu yikumurumba ndiyo.”—2 Ŵakorinte 10:18.
Tizamovwirika para tikugwiriskira ncito cipimo ico cikusangika pa Ŵafilipi 2:3, 4. Lemba ili likuticiska kuti tileke “kucita kantu mu mpindano panji mu kujikuzga, kweni na mtima wa kujiyuyura muntu yose wapime munyake ndi mukuru wakuruska mwene.” Mwanteura waliyose wakwenera “kupwerera vintu vyake pera cara, kweni mose na vya ŵanyinu wuwo.”
Muntu munyake uyo wakaŵa na kaghanaghaniro kaweme ka iyemwene ni Gideon, mweruzgi wakale wa Cihebere. Iye kuti wakakhumbanga kuti waŵe murongozgi wa Israyeli cara. Kweni penepapo wakasankika kuti waŵe murongozgi, iye wakajiwona kuti wakaŵa wambura kwenelera. “Fuko lane ndicoko kwakuruska mwa Manase ndipo ine ndine mucoko kwakuruska mu mbumba yithu.”—Ŵeruzgi 6:12-16.
Ndipouli, panyuma pakuti Yehova wamovwira Gideon kuti watonde mu nkondo, ŵanarumi ŵa ku Efraim ŵakapindana naye. Ni mwauli umo Gideon wakacitira? Kasi kutonda kukamupangiska kuti wajiwone nga ni muntu wakuzirwa kuruska ŵanyake? Cara. Iye wakatceŵa ngozi mwakuzgora mwakuzika. “kasi ndamanya kucitaci kuti ndilingane na imwe?” Enya, Gideon wakaŵa ŵakujiyuyura.—Ŵeruzgi 8:1-3.
Mbunenesko kuti nkani yakukhwaskana na Gideon iyi yikacitika ni kale comene. Kweni ncakovwira comene kughanaghanira za nkani iyi. Mungawona kuti Gideon ŵakaŵa na nkaro yiwemi yakupambana comene na iyo ŵantu ŵakurongora mazuŵa ghano, ndipo wakacitanga vintu mwakukolerana na nkaro yake.
Ukhaliro uwo ulipo sono weneuwo ngwakuzikika pa kujitemwa ungananga kawonero kithu ka usambazi. Vipimo vya mu Baibolo vikunyolorera kawonero aka, vikutisambizga kuti cintu cakuzirwa comene nkuŵa pa ubwezi na Mlengi ndiposo na ŵanji.
Mwakurondezga vipimo vya mu Baibolo, tikutonda ukhaliro wakukhumba kuŵa nambala wanu. Tikurongozgeka na ivyo tikughanaghana cara panji kumanyikwa. Para tikufwilirapo comene kusambira vipimo vyakukhwaskana na urunji, cakufumapo cake ncakuti tikuŵa na ubwezi uwemi na Mlengi withu. Enya, ncakuzirwa comene kumanya vipimo vya Ciuta para tikuŵazga Baibolo.—Wonani bokosi.
Yehova wakalenga ŵantu mwapacanya comene kuruska vinyama, vyeneivyo vikurongozgeka waka na mahara ghakubabika nagho. Kurondezga khumbo la Ciuta kukukhumbikwira kugwiriskira ncito vipimo vya Ciuta. Mwanteura tingaŵa na ukhaliro uwemi, ukhaliro uwo uzamutirongozgera mu caru cipya ico Ciuta wanozga. Baibolo likupereka cifukwa cakulindirira caru cose kuzakaŵa cipya mwenemumo ‘muzamuŵa urunji.’—2 Petros 3:13.
[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 6]
Vipimo Vinyake Vyakovwira Ivyo Vikusangika mu Baibolo
Mu mbumba:
‘Paŵavye muntu uyo wajipenjere ico nca yekha, kweni ca munyake.’—1 Ŵakorinte 10:24.
‘Citemwa . . . cikupenja vyake pera cara.’—1 Ŵakorinte 13:4, 5.
“Kweni imwe namwe yumoza na yumoza, yose watemwenge muwoli wake na wake nga ndi mweneco.”—Ŵaefeso 5:33.
“Mwa ŵawoli, jilambikani ku ŵafumu ŵinu.”— Ŵakolose 3:18.
“Pulikira ŵauso ŵakakubaba, ungayuyuranga ŵanyoko para ŵacekura.”—Zintharika 23:22.
Pa sukulu, pa ncito, panji pa malonda:
“Mweso wakupusika mbunyankasi . . . muheni wakucita mlimo wakupusika.”—Zintharika 11:1, 18.
“Uyo wakwiba wareke kwibaso: kweni kwakuruska watokatoke.”—Ŵaefeso 4:28.
“Usange muntu wakukana kulima mulimo, warekeso kurya.”—2 Ŵatesalonika 3:10.
“Kose ako mukucita, citani na mtima, nga ndi para nku Fumu ndiko.”—Ŵakolose 3:23.
“Tikukhumba mu vyose kukhala makora.”—Ŵahebere 13:18.
Kawonero kithu ka usambazi:
“Uyo wakupusumpa kuŵa musambazi kuti tiwareke kulangika cara.”—Zintharika 28:20.
“Uyo wakutemwa ndrama kuti wakhutiskikenge na ndrama cara.”—Mupharazgi 5:10.
Kujicindika taŵene:
“Kujipenjera weka ulemu kuti mbulemu cara.”—Zintharika 25:27.
“Munyake wakurumbe, mlomo wako cara.”— Zintharika 27:2.
“Nkunena na muntu yose uyo wali mwa imwe, kuti wareke kujighanaghanira comene kwakuruska umo wakwenerera kughanaghanira.”—Ŵaroma 12:3.
“Usange muntu wakujipima kuŵa kantu, pakuŵa kantu cara, wakujipusika waka.”—Ŵagalatiya 6:3.
[Cithuzithuzi pa peji 5]
Daniel wakapereka marumbo kwa Ciuta
[Cithuzithuzi pa peji 7]
Kucita vintu na ŵanji mwakukolerana na vipimo vya Ciuta kukupangiska kuti paŵe ubwezi uwemi na cimwemwe
[Kulongosora Cithuzithuzi pa peji 7]
Dipatimenti yakulawilira somba na nyama za kuthondo yaku U.S.,Washington, D.C./Robert Bridges