LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w07 2/1 pp. 6-10
  • Sambizgani Ivyo Baibolo Likusambizga Nadi

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Sambizgani Ivyo Baibolo Likusambizga Nadi
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2007
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • Kasi Ciuta Wakutipwelelera?
  • Cifukwa Wuli Tili Kulengeka?
  • Cikucitika Nchivici Para Munthu Wafwa?
  • Buku Liphya Lakuti Litovwire
  • Wongani Mwaŵi Uwo Muli Nawo
  • Kasi Mungatemwa Kumanya Unenesko?
    Kasi Mungatemwa Kumanya Unenesko?
  • Unenesko Wakuyowoya za Chiuta
    Kasi Baibolo Likusambizgachi Chomenechomene?
  • Chifukwa Wuli Chiuta Wakughalaŵiska Waka Masuzgo?
    Kasi Baibolo Likusambizgachi Chomenechomene?
  • Wovwirani Ŵanji Kupulikira Ivyo Baibolo Likusambizga
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2007
Wonani Vinyake
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2007
w07 2/1 pp. 6-10

Sambizgani Ivyo Baibolo Likusambizga Nadi

“Mukasambizge mitundu yose.”—MATEYU 28:19, 20.

1. Kasi nchivici cingayowoyeka za umo Baibolo lathandazgikira?

BAIBOLO, ndimoza mwa mabuku ghakale agho ghathandazgika comene pa caru cose capasi. Baibolo lose panji cigaŵa waka, lalembeka mu viyowoyero vyakujumpha 2,300. Ndipo pa ŵanthu 100, ŵanthu ŵakujumpha 90 ŵali nalo mu ciyowoyero cawo.

2, 3. (a) Cifukwa wuli pali utimbanizgi wa ivyo Baibolo likusambizga? (b) Kasi ni mafumbo wuli agho tidumbiskanenge?

2 Ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵakuŵazga kacigaŵa ka Baibolo zuŵa lililose. Ŵanji ŵaŵazga Baibolo lose mwakuwerezgawerezga. Ŵalongozgi ŵanandi ŵa visopo ŵakuti visambizgo vyawo vikufuma mu Baibolo, kweni ŵakukolerana yayi na ivyo likusambizga. Ndiposo suzgo linyake ndakuti nanga ŵangaŵa ŵanthu ŵa cisopo cimoza, ŵakukolerana yayi pa ivyo Baibolo likusambizga. Ŵanji ŵakulikayikira Baibolo, umo likambira, na kuzirwa kwake. Ŵanandi ŵakuliwona nga ni buku lakupatulika ilo ŵanthu ŵakukolera para ŵakuyowoya vilapo, panji kulongora kuti munthu wakuyowoya unenesko mu khoti.

3 Kweni, Baibolo liri na mazgu ghankhongono, panji uthenga wakuti ŵanthu ŵapulike. (Ŵahebere 4:12) Mwantheura, ise Ŵakaboni ŵa Yehova, tikukhumba kuti ŵanthu ŵasambire ivyo Baibolo likusambizga. Ndise ŵakukondwa kucita mulimo uwo Yesu Khristu wakapa ŵalondezgi ŵake apo wakati: “Lutaninge mukasambizge mitundu yose.” (Mateyu 28:19, 20) Mu uteŵeti withu tikusangana na ŵanthu ŵa mitima yiwemi awo ŵahangayiskika na visopo ivyo vyazara mu caru. Iwo ŵakukhumba kumanya za Mlengi withu, na ivyo Baibolo likusambizga pakukhwaskana na cilato ca umoyo. Tiyeni tidumbiskane mafumbo ghatatu agho ghakuzizika ŵanthu ŵanandi. Pa fumbo lililose, tiwonenge umo visopo vikusambizgira, pamasinda tiwonenge ivyo Baibolo likusambizga nadi. Mafumbo ni agha: (1) Kasi Ciuta wakutipwelelera? (2) Cifukwa wuli tili kulengeka? (3) Cikucitika nchivici para munthu wafwa?

Kasi Ciuta Wakutipwelelera?

4, 5. Cifukwa wuli ŵanthu ŵakughanaghana kuti Ciuta wakutipwelelera yayi?

4 Tiyeni tambe na fumbo lakuti: Kasi Ciuta wakutipwelelera? Nchacitima kuti ŵanthu ŵanandi wakughanaghana kuti zgoro ndakuti cara. Cifukwa wuli ŵakughanaghana nthena? Cifukwa cimoza nchakuti mu caru mwazara kutinkhana, nkhondo, na masuzgo ghanyake. Iwo ŵakughanaghana kuti, ‘Usange Ciuta wakutipwelelera nadi, mphanyi wakutondeska vinthu viheni kuti vileke kucitika.’

5 Cifukwa cinyake ico ŵanthu ŵakughanaghanira kuti Ciuta wakutipwelelera yayi nchakuti ŵalongozgi ŵa visopo ndiwo ŵakucitiska. Kasi ŵalongozgi ŵa visopo kanandi ŵakuti vici para kwacitika masoka? Apo ŵana ŵaŵiri ŵa mwanakazi munyake ŵakafwa pa ngozi ya galimoto, mulongozgi wa cisopo cake wakati: “Likaŵa khumbo la Ciuta. Ciuta wakhumbanga kusazgirapo ŵangelo ŵaŵiri.” Para ŵalongozgi ŵa visopo ŵakuyowoya nthena, iwo ŵakuti Ciuta ndiyo wakucitiska vinthu viheni. Kweni, Yakobe wali kulemba kuti: “Paŵavye munthu, para wakuyezgeka, wanene kuti, Nkhuyezgeka na Ciuta: cifukwa Ciuta kuti wangayezga na uheni cara, ndipo Iye kuti wakuyezga munthu cara.” (Yakobe 1:13) Yehova Ciuta kuti wakucitiska vinthu viheni yayi. Enya, ‘Ciuta wangacita kwananga’ yayi.—Job 34:10.

6. Kasi uyo wakucitiska vinthu viheni na masuzgo ni njani?

6 Ipo cifukwa wuli pera, vinthu viheni na masuzgo vyazara nthena? Cifukwa cimoza nchakuti ŵanthu ŵali kukana Ciuta kuŵa Muwusi wawo, ndipo ŵakukhumba yayi kupulikira malango ghake na fundo zake zaurunji. Ŵanthu mwambura kumanya ŵali kujipeleka ku Mulwani wa Ciuta, Satana, pakuti “caru cose cikugona mu nkhongono za muheni.” (1 Yohane 5:19) Fundo iyi yikutovwira kumanya cifukwa ico vinthu viheni vikucitikira. Satana ni muheni, ngwathinkho, mutesi, ndiposo ngwankhaza. Mwantheura caru cikwenera nadi kulongora wunthu wa mulongozgi wake. Lekani uheni wazara comene.

7. Ni vinthu wuli vinyake ivyo vikucitiska masuzgo na masoka agho ghakutiwira?

7 Cifukwa cinyake ico tikusuzgikira nchakuti ndise ŵambura kufikapo. Ŵanthu ŵakwananga ŵakulimbirana mazaza, ndipo ici kanandi cikucitiska kuti paŵe nkhondo, kusuzgana, na masuzgo ghanyake. Lemba la Mupharazgi 8:9 likuti: ‘Munthu wakupweteka munyake para wakuwusa’. Cinthu cinyake ico cikucitiska masuzgo ni ‘nyengo na vinthu vyamabuci.’ (Mupharazgi 9:11, NW) Kanandi masoka ghakuŵawira ŵanthu cifukwa cakuti ŵakuŵa pamalo ghaheni pa nyengo iyo.

8, 9. Kasi tikumanya wuli kuti Yehova wakutipwelelera nadi?

8 Cikuŵa cakupembuzga kumanya kuti Yehova wakucitiska masuzgo yayi. Kasi Ciuta wakukhwaskika na ivyo vikuticitikira pa umoyo withu nthena? Zgoro lakukondweska ndakuti enya! Tikumanya kuti Yehova wakutipwelelera, cifukwa kwizira mu Mazgu ghake wakutiphalira ico wazomelezgera kuti ŵanthu ŵacitenge vinthu viheni. Pali vifukwa viŵiri ivyo Ciuta wazomelezgera vinthu viheni kuti vicitikenge: muwuso wake na kugomezgeka kwa ŵanthu. Pakuti ni Mlengi wankhongonozose, nchakwenelera yayi kuti Yehova watiphalire cifukwa ico wazomelezgera masuzgo. Ndipouli, iyo wakutiphalira cifukwa wakutighanaghanira.

9 Wonani ukaboni unyake uwo ukulongora kuti Ciuta wakutipwelelera. Apo uheni ukazura mu caru mu nyengo ya Nowa, “cikamuŵinya mu mtima wake.” (Genesis 6:5, 6) Kasi mazuŵa ghano uheni wakuwuwona wuli? Wakuwuwona mwakuyana waka, cifukwa wakusintha cara. (Malaki 3:6) Iyo wakutinkha vinthu vyambura urunji para vikucitika ndipo wakukondwa yayi para ŵanthu ŵakusuzgika. Baibolo likusambizga kuti sonosono apa, Ciuta wamazgenge masuzgo ghose agho ghakucitika na muwuso wa ŵanthu ndiposo na mazaza gha Dyabulosi. Kasi uwu mbukaboni wakukwana yayi wakuti Ciuta wakutipwelelera?

10. Kasi Yehova wakughawona wuli masuzgo gha ŵanthu?

10 Ŵalongozgi ŵa visopo ŵakumupusikira Ciuta para ŵakuyowoya kuti masoka agho ghakutiwira likuŵa khumbo lake. Mwakupambanako, Yehova ngwakunweka kuti wamazge masuzgo ghose gha ŵanthu. Lemba la 1 Petros 5:7 likuti, Ciuta “wakumupwelelerani imwe.” Ndiyo fundo iyo Baibolo likusambizga nadi!

Cifukwa Wuli Tili Kulengeka?

11. Kasi visopo vya caru kanandi vikusambizgaci za umoyo wa ŵanthu pa caru capasi?

11 Sono tiyeni tidumbiskane fumbo laciŵiri ilo nalo likuzizika ŵanthu ŵanandi: Cifukwa wuli tili kulengeka? Visopo vya caru kanandi vikuti ŵanthu mbalendo pano pa caru capasi. Visopo ivi vikuti caru capasi ni malo gha kulindilirapo waka, panji ularo wakwambukira ku sirya linyake. Ŵalongozgi ŵanji ŵa visopo ŵakusambizga utesi kuti Ciuta zuŵa linyake wazamuparanya caru capasi. Cifukwa ca visambizgo vyautesi ivi, ŵanthu ŵakuwona kuti nchiwemi kulyerathu, cifukwa nyengo yiliyose ŵafwenge. Kasi Baibolo likusambizga kuti tili kulengekeraci?

12-14. Kasi Baibolo likusambizgaci za cakulata ca Ciuta kulazga ku caru ca pasi na ŵanthu?

12 Ciuta wali na cakulata ciwemi kulazga ku caru ca pasi na ŵanthu. Kuti “wakacilenga waka cara,” caru ca pasi kweni “wakaciwumba kuti ciŵenge cakukhalamo!” (Yesaya 45:18) Ndipo Yehova wali ‘kuŵika malufura gha caru mwakuti cileke kusunkhunika.’ (Salmo 104:5) Kumanya cakulata ca Ciuta kulazga ku caru capasi na ŵanthu kungatovwira kuti tipulikiske cifukwa ico tili kulengekera.

13 Genesis vipaturo 1 na 2 vikulongora kuti, Yehova wakacinozga makora caru ca pasi kuti ŵanthu ŵakhalengemo. Panyengo iyo wakamalizgiranga kulenga vinthu kusazgapo caru cithu, vyose vikaŵa “viwemi comene.” (Genesis 1:31) Ciuta wakaŵika mwanalume wakwamba na mwanakazi, Adamu na Heva, mu munda wakutowa wa Edeni, ndipo wakaŵapa vyakurya vinandi viwemi. Wakaŵaphalira kuti: “Babanani, mwandane, muzuzge caru, mucithereske.” Ŵakenera kubaba ŵana ŵambura kwananga, kusanuzga cikaya cawo ca paradiso, na kuŵa na mazaza pa vinyama.—Genesis 1:26-28.

14 Khumbo la Yehova ndakuti ŵanthu ŵakunyoroka ŵakhale pano pa caru capasi kwandanda. Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Ŵakunyoroka ŵamkuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.” (Salmo 37:29) Enya, ŵanthu ŵakalengeka kuti ŵakhalenge kwamuyirayira mu Paradiso pa caru capasi. Ici ndico cakulata ca Ciuta ndipo ndiyo fundo iyo Baibolo likusambizga nadi!

Cikucitika Nchivici Para Munthu Wafwa?

15. Kasi visopo vya caru vikuti cikucitika nchivici para munthu wafwa?

15 Sono tiyeni tidumbiskane fumbo lacitatu ilo naloso likuzizika ŵanthu ŵanandi: Cikucitika nchivici para munthu wafwa? Visopo vinandi vya caru vikusambizga kuti cinthu cinyake mukati mwa munthu cikulutilira kuŵa camoyo para munthu wafwa. Visopo vinyake vicali kusambizga kuti Ciuta wakulanga ŵanthu ŵakwananga mwakuŵasuzga kwamuyirayira mu moto wa helo. Kweni kasi mbunenesko? Kasi Baibolo likusambizga kuti cikucitika nchivici para munthu wafwa?

16, 17. Kuyana na Baibolo, nchivici cikucitika para munthu wafwa?

16 Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Ŵamoyo ŵakumanya kuti ŵafwenge, kweni ŵakufwa kuti ŵakumanya kanthu cara nanga nkhuŵa nayo njombe.” Pakuti ŵakufwa “ŵakumanya kanthu cara,” ŵangapulika yayi, nesi kuwona, kuyowoya, panji kughanaghana. Ŵakupokeraso njombe yayi. Iwo ŵangapokera wuli njombe apo palije mulimo wuliwose uwo ŵakucita? Ndiposo, ‘kutemwa kwawo na thinkho lawo na sanji yawo sono vyamara,’ cifukwa ŵakughanaghana yayi.—Mupharazgi 9:5, 6, 10.

17 Ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani iyi ni vipusu ndipo ni vyakupulikikwa makora comene, ŵakufwa ŵakuŵa ŵamoyo kumalo ghanyake yayi. Palije cinthu ico cikuwukamo mu thupi la munthu para wafwa na kukababikaso ku malo ghanyake, nga umo ŵakuyowoyera awo ŵakugomezga kuti para munthu wafwa wakukababika ku malo ghanyake. Umoyo withu tingawuyelezgera na kandulu para wakugolera. Para moto wazimwa kuti ukuyaso kunyake yayi. Ukumalira penepapo.

18. Para uyo tikumusambizga Baibolo wamanya kuti ŵakufwa ŵakumanya kanthu cara, kasi wangapulikiska vici?

18 Ghanaghanani umo fundo yipusu iyi kweni yaunenesko yingakhwaskira munthu. Usange musambiri wamanya kuti ŵakufwa ŵakumanya kanthu yayi, mwaluŵiro wangapulikiska kuti ŵabali ŵake awo ŵali kufwa, para ŵakamutinkhanga comene apo ŵakaŵa ŵamoyo sono ŵangamusuzga yayi. Wangapulikiskaso luŵiro kuti ŵakutemweka ŵake awo ŵali kufwa ŵangapulikaso yayi, nesi kuwona, kuyowoya, panji kughanaghana. Mwantheura, ŵakuŵaso na phukwa yayi ku malo gha mizimu, panji kusuzgika mu moto wa helo. Kweniso Baibolo likusambizga kuti ŵakufwa awo Ciuta wakuŵakumbukira ŵazamuwuka. Ici nchilindizga ciwemi comene.—Yohane 5:28, 29.

Buku Liphya Lakuti Litovwire

19, 20. Ise Ŵakhristu, kasi tili na mulimo wuli, ndipo ni buku wuli ilo lalembeka kuti litovwire mu uteŵeti?

19 Tadumbiskana waka mafumbo ghatatu agho ghakuzizika ŵanthu ŵanandi. Ndipo pa fumbo lililose tawona kuti ivyo Baibolo likusambizga ni vipusu ndipo ni vyakupulikikwa makora comene. Nchakukondweska comene kuphalirako fundo izi ŵanthu awo ŵakukhumba kumanya ivyo Baibolo likusambizga. Kweni paliso mafumbo ghanyake ghanandi ghakuzirwa agho ŵanthu ŵawemi mtima ŵakukhumba kumanya mazgoro ghake. Ise Ŵakhristu, tili na mulimo wakovwira ŵanthu kuti ŵasange mazgoro ghakukhorweska gha mafumbo agha.

20 Nchipusu yayi kusambizga unenesko wa mu Malemba mwakupulikikwa ndiposo mwakucontha mtima. Kuti watovwire pa suzgo ili, “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wali kulemba buku ilo cakulata cake comene nchakuti litovwire mu uteŵeti withu Wacikhristu. (Mateyu 24:45-47) Buku la mapeji 224 ili liri na mutu wakuti Kasi Baibolo Likusambizgaci Comenecomene?

21, 22. Kasi ni vici vinyake ivyo ni vyakuzirwa mu buku la Kasi Baibolo Likusambizgaci Comenecomene?

21 Buku liphya ili likafumiskika mu 2005 pa Ungano wa Cigaŵa wa Ŵakaboni ŵa Yehova wa mutu wakuti “Kupulikira Ciuta.” Buku ili liri na vinthu vinandi vyakuzirwa. Mwaciyelezgero, kukwambilira kuli mapeji ghankhondi agho ghakovwira comene kwambiska sambiro la Baibolo. Muwonenge kuti nchipusu kudumbiskana vithuzi na malemba agho ghali kukwambilira kwa buku ili. Fundo izo zili mu mapeji agha mungawovwiliraso musambiri kuti wasange cipaturo na vesi la mu Baibolo.

22 Buku ili ndipusu ndipo ndakupulikikwa makora. Liri kulembeka mu nthowa yakucontha mtima wa musambiri kuti nayo wayowoyengepo. Cipaturo cilicose cili na mafumbo kukwambilira, ndipo kuumaliro cili na bokosi la mutu wakuti “Ivyo Baibolo Likusambizga.” Bokosi ili liri na Malemba ndiposo mazgoro gha mafumbo gha kukwambilira kwa cipaturo. Mu buku ili muliso vithuzi, na viyelezgero ivyo vikovwira musambiri kupulikiska luŵiro fundo. Buku ili ndipusu, ndipouli liliso na cigaŵa ca vyakusazgirapo ico cili na nkhani 14 kuumaliro, ndipo mungadumbiskana na musambiri usange wakukhumbikwira fundo zakusazgirapo.

23. Kasi ni masacizgo wuli agho ghangamovwirani kugwiliskira nchito makora buku la Baibolo Likusambizgaci?

23 Buku la Baibolo Likusambizgaci? liri kulembeka na cilato cakuti litovwire kusambizga ŵanthu ŵamasambiro na visopo vyakupambanapambana. Usange musambiri wakulimanya yayi Baibolo, cipaturo cimoza mungasambirapo nayo kujumpha pa kamoza. Lekani kucimbilira pakusambizga, kweni limbikirani kuti muconthe mtima musambiri. Usange wakupulikiska yayi ciyelezgero cinyake ca mu buku ili, cilongosorani makora panji yowoyani ciyelezgero cinyake. Pambere mundacitiske sambiro nozgekerani dankha, yezgayezgani kugwiliskira nchito buku ili makora, lombani Ciuta kuti wamovwirani ‘kurunjika makora mazgu gha unenesko.’—2 Timote 2:15.

Wongani Mwaŵi Uwo Muli Nawo

24, 25. Kasi Yehova wapeleka mwaŵi wuli ku ŵanthu ŵake?

24 Yehova wapeleka mwaŵi ukuru comene ku ŵanthu ŵake. Watipa mwaŵi wakuti tisambire unenesko wa iyo. Tingawudeleranga yayi mwaŵi uwu. Ciuta wali kuŵabisa khumbo lake ŵanthu wakujiŵikamo, ndipo wali kuvumbulira ŵanthu ŵakujipepura. Nakuti, Yesu wakati: “Nkhumuwongani Imwe, Ŵadada, Fumu ya kucanya na pasi, kuti mukabisa vyeneivi ku ŵa mahara na ŵakumanya, ndipo mukavivumbulira ŵabonda.” (Mateyu 11:25) Ni mwaŵi ukuru comene kuŵa yumoza wa awo ŵakujipepura na kuteŵetera Muwusi wa Cilengiwa cose Yehova.

25 Ciuta watipaso mulimo wakuti tisambizge ŵanji za iyo. Kumbukani kuti visopo vya caru vikusambizga mautesi pakuyowoya za iyo. Lekani ŵanthu ŵanadi ŵakumughanaghanira viheni Yehova, ŵakuti wakupwelelera ŵanthu yayi ndiposo ngwa mtima unonono. Kasi ndimwe wakukhumbisiska, panji wakunweka, kovwira kumazga mautesi agha? Kasi mukukhumba kuti ŵanthu ŵa mtima uwemi kulikose uko ŵali ŵamanye unenesko wa Ciuta? Para ni nthena, ipo longorani kuti mukupulikira Ciuta, mwakupharazga mwamwamphu na kusambizga ŵanji ivyo Malemba ghakuyowoya pa nkhani zakuzirwa izi. Ŵanthu awo ŵakupenja unenesko ŵakwenera kumanya ivyo Baibolo likusambizga nadi.

Kasi Mungazgora Wuli?

• Kasi tikumanya wuli kuti Ciuta wakutipwelelera?

• Cifukwa wuli tili kulengeka?

• Cikucitika nchivici para munthu wafwa?

• Kasi ni vici ivyo mwawona kuti ni vyakovwira mu buku la Baibolo Likusambizgaci?

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Baibolo likusambizga kuti masuzgo ghose ghazamumara

[Kulongosora Vithuzithuzi]

Msungwana uyo wali pacanya kumalyero: © Bruno Morandi/age fotostock; mwanakazi uyo wali kumazere: AP Photo/Gemunu Amarasinghe; ŵanthu awo ŵali kucimbira kwawo, pasi kumalyero: © Sven Torfinn/Panos Pictures

[Cithuzithuzi pa peji 9]

Ŵakunyoroka ŵazamukhala mu Paradiso kwandanda

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani