Tiyeni Titumphuske Pamoza Zina la Yehova

“Kuzgani Yehova ‘mwe, pamoza na ine! Tiyeni, titumphuske pamoza zina lake!”—SALMO 34:3.

1. Kasi nchiyelezgero wuli ico Yesu wali kutilekera apo wakaŵa pa caru capasi?

PA USIKU wa pa Nisani 14, 33 C.E., peneapo Yesu na ŵapositole ŵake ŵakaŵa mu cipinda capacanya mu nyumba yinyake mu Yerusalemu, ŵakimbira lumoza sumu zakulumba Yehova. (Mateyu 26:30) Aka kakaŵa kaumaliro kuti Yesu wacite ntheura lumoza na ŵapositole ŵake. Cikaŵa cakwenelera nadi kuti paumaliro wa kukumana kwawo ŵimbe sumu zakulumba Yehova. Kufuma waka kuuyambiro wa uteŵeti wake wa pa caru capasi mpaka kuumaliro, Yesu wakalumbanga Awiske kweniso wakalimbikiranga kupharazga zina Lawo. (Mateyu 4:10; 6:9; 22:37, 38; Yohane 12:28; 17:6) Mwantheura, wakacita mwakuyana na pempho la wamasalmo lakuti: “Kuzgani Yehova ‘mwe, pamoza na ine! tiyeni, titumphuske pamoza zina lake!” (Salmo 34:3) Wali kutilekera ciyelezgero ciwemi cakuti tilondezgenge.

2, 3. (a) Kasi tikumanya wuli kuti Salmo 34 mbucimi? (b) Kasi mu nkhani iyi kweniso yakulondezgapo tidumbiskanenge vici?

² Pamasinda pa kwimba sumu lumoza na Yesu, mpositole Yohane wakawona cinthu cinyake capadera. Wakawona Yesu lumoza na vigeŵenga viŵiri ŵakukomeka mwa kuŵakhoma pa makuni ghakusuzgikirapo. Wakawonaso ŵasilikari Ŵaroma ŵakupyora malundi gha vigeŵenga ivi kuti vifwe luŵiro. Kweniso Yohane wakalemba kuti malundi gha Yesu ŵakaghapyora yayi. Apo ŵasilikari ŵakiza kwa Yesu wakaŵa kuti wafwa kale. Yohane wakalemba kuti ivyo vikacitika nyengo yira vikafiska cigaŵa cinyake ca Salmo 34, ico cikuti: “Camkupyokapo ciwangwa cake cara.”—Yohane 19:32-36; Salmo 34:20.

³ Cipaturo 34 ca Masalmo ciliso na fundo zinyake zakukondweska ku Ŵakhristu. Mwantheura, mu nkhani iyi na yakulondezgapo tiwonenge mikhaliro iyo Davide wakaŵamo apo wakalembanga salmo ili, kweniso fundo zakukhozga izo zilimo.

Davide Wakacimbiranga Sauli

4. (a) Cifukwa wuli Davide wakaphakazgika kuŵa fumu ya munthazi ya Israyeli? (b) Nchivici cikapangiska Sauli kuti wambe ‘kutemwa’ Davide?

⁴ Apo Davide wakaŵa mucoko, Sauli wakaŵa themba la Israyeli. Kweni Sauli wakaleka kupulikira, ndipo Yehova wakamukana. Lekani mprofeti Samuel wakaphalira Sauli kuti: “Yehova wapalura ufumu wa Israyeli kwa iwe muhanya uno, waupeleka ku mwanasi wako uyo ndi muwemi kwakuluska iwe.” (1 Samuel 15:28) Pamanyuma, Yehova wakatuma Samuel kuti wakaphakazge Davide, mwana waumaliro wa Jese kuti waŵe fumu yakulondezgapo ya Israyeli. Mzimu wa Ciuta ukati wawukamo mwa Themba Sauli, mizimu yiheni yikamba kumusuzga. Davide, uyo wakaŵa na luso lwa kwimba, ŵakiza nayo ku Gibeya kuti wazakateŵeterenge fumu. Sumu izo Davide wakimbanga zikamupembuzganga Sauli. Ndipo “Sauli wakamutemwa comene” Davide.—1 Samuel 16:11, 13, 21, 23.

5. Cifukwa wuli maghanoghano gha Sauli kulazga kwa Davide ghakasintha, ndipo kasi Davide wakacicizgika kucitaci?

⁵ Pakati pajumpha nyengo, Yehova wakamba kuŵa na Davide. Wakamovwira kuthereska Goliyati, cinkhara ca Ŵafilisiti, kweniso apo Ŵaisrayeli ŵakamba kumucindika cifukwa ca luso lwake pa nkhondo. Cifukwa cakuti Yehova wakatumbika Davide, Sauli wakamucitira sanji, ndipo wakamba kumutinkha. Panyengo iyo Davide wakalizganga zeze pamaso pa Sauli, kaŵiri kose fumu iyi yikaponya mkondo kuti yimulase. Ndipo pose paŵiri, Davide wakaŵeka. Apo Sauli wakayezgaso kacitatu kuti wamulase, Davide wakawona kuti kukaŵa kwakwenelera kuti waponoske umoyo wake. Cifukwa cakuti Sauli wakalutilira kukhumba kumukoma, Davide wakacicizgika kukabisama ku caru cinyake, kutali na caru ca Israyeli.—1 Samuel 18:11; 19:9, 10.

6. Cifukwa wuli Sauli wakalangura kuti ŵanthu ŵa mu msumba wa Nob ŵakomeke?

⁶ Pambere wandafike ku mphaka ya caru ca Israyeli, Davide wakima mu msumba wa Nob uko kukaŵa cihema ca Yehova. Apo Davide wakacimbiranga wakwenera kuti wakaŵa lumoza na ŵanalume ŵaciwukirano, ndipo wakapenja cakurya kuti ŵarye wose. Sauli wakamanya kuti musofi mukuru wakapeleka cakurya kwa Davide lumoza na awo wakaŵa nawo, kweniso kuti wakapa Davide lupanga ulo lukaŵa lwa Goliyati. Cifukwa ca kukwiya, Sauli wakakoma ŵanthu wose ŵa mu msumba wula, lumoza na ŵasofi ŵakukwana 85.—1 Samuel 21:1, 2; 22:12, 13, 18, 19; Mateyu 12:3, 4.

Wakaponaso ku Nyifwa

7. Cifukwa wuli Gath ghakaŵa malo ghambura kwenelera kuti Davide wabisameko?

⁷ Wakati wafuma ku Nob, Davide wakenda makilomita 40 kuluta ku manjiliro gha zuŵa, ndipo wakafika mu caru ca Ŵafilisiti, na kubisama kwa Fumu Akish mu msumba wa Gath, uko kukaŵa kwawo kwa Goliyati. Panji Davide wakaghanaghananga kuti Sauli wangafikako yayi. Kweni pakati pajumpha nyengo yicoko waka, ŵateŵeti ŵa Akish ŵakamukumbukira Davide. Wakati wawona kuti wamanyikwa, Davide “wakamopa comene Akish fumu ya ku Gath.”—1 Samuel 21:10-12.

8. (a) Kasi Salmo 56 likutiphaliraci za ivyo vikamucitikira Davide ku Gath? (b) Kasi ni mwauli umo Davide wakaponera ku nyifwa?

⁸ Vikati vyacitika ivi, Ŵafilisti ŵakakora Davide. Iyi yikwenera kuti ndiyo yikaŵa nyengo iyo Davide wakalembera Salmo 56. Wakalomba Yehova kuti: “Masozi ghane mughaŵike mu supa yinu!” (Salmo 56:8) Wakalongora kuti wakaŵa na cigomezgo kuti Yehova wangaluwa yayi masuzgo ghake. Ndipo wakagomezganga kuti wamupwelelerenge na kumuvikilira. Davide wakapangaso nthowa yakupusikira Fumu Akish. Wakatetezgera kucita vinthu nga ngwakufuntha. Akish wakati wawona umo Davide wakacitiranga, wakakalipira ŵateŵeti ŵake cifukwa ca kwiza na munthu ‘wakufuntha’ pamaso pake. Nchakuwonekerathu kuti Yehova wakatumbika nthowa iyo Davide wakapanga kuti wajiponoskere. Ŵakamucimbizga mu msumba wula. Ici cikamupa mwaŵi wa kuponaso ku nyifwa.—1 Samuel 21:13-15.

9, 10. Nchivici ico cikacitiska Davide kuti walembe Salmo 34, ndipo wakwenera kuti wakaghanaghananga za anjani pakulemba Salmo ili?

⁹ Baibolo likuyowoya yayi usange Davide wakaŵa lumoza na awo ŵakamulondezganga apo wakacimbilira ku Gath, panji kuti ŵakamulindiliranga mu mizi ya Israyeli iyo yikaŵa pafupi na msumba wa Gath. Mulimose umo vikaŵira, ŵakwenera kuti ŵakakondwa apo ŵakasanganaso cifukwa ca kupulikizga Davide apo wakaŵalongosoleranga umo Yehova wakamuthaskiraso. Cakucitika ici ndico cikacitiska Davide kuti walembe Salmo 34. Mu Sal. 34 mavesi 7 ghakwambilira gha salmo ili, Davide wakacindika Yehova cifukwa ca kumuthaska, ndipo wakalomba awo ŵakamulondezganga kuti ŵalumbire lumoza Yehova uyo ni Muthaski Mukuru wa ŵanthu ŵake.—Salmo 34:3, 4, 7. 

¹⁰ Davide lumoza na awo ŵakamulondezganga ŵakabisama mu mphanji ya Adullam, pafupifupi makilomita 15 kufuma ku Gath. Ŵaisrayeli awo ŵakaleka kukondwa na umo Themba Sauli wakawusiranga ŵakiza kwa Davide. (1 Samuel 22:1, 2) Mutepanji apo Davide wakalembanga Salmo 34:8-22, wakaghanaghananga za ŵanthu ŵeneŵaŵa. Vikumbusko vya mu mavesi agha ni vyakuzirwa nanga kungaŵa kwa ise mazuŵa ghano. Tisangenge candulo mwa kudumbiskana vinandi kufuma mu salmo ili.

Kasi Namwe Mukuzirwiska Ivyo Davide Wakazirwiska?

11, 12. Kasi tili na vifukwa wuli vyakulumbira Yehova nyengo zose?

¹¹ “Nitumbikenge Yehova nyengo zose; nchindi zake ziŵenge mu mlomo wane lutaluta.” (Salmo 34:1) Cifukwa ca umoyo wake wakupanjwapanjwa, Davide wakwenera kuti wakasoŵerwanga vinthu vyakuthupi. Kweni mazgu gha mu vesi ili ghakulongora kuti kusoŵerwa vinthu vyakuthupi kukamugongoweska yayi kuteŵetera Yehova. Ici nchiyelezgero ciwemi comene kwa ise para tasangana na masuzgo. Kwali nkhu sukulu, ku nchito, para tili na Ŵakhristu ŵanyithu, nanga ni para tili mu upharazgi, khumbo lithu likuru likwenera kuŵa la kucindika Yehova. Ghanaghanirani waka vifukwa ivyo tikwenera kucitira nthena. Mwaciyelezgero, pali vinthu vinandi ivyo tingasambira kweniso kusangwa navyo kwizira mu vinthu vyakuzizwiska ivyo Yehova wali kulenga. Ghanaghanirani waka ivyo wafiska kale kwizira mu cigaŵa ca pa caru capasi ca gulu lake. Nangauli ŵanthu awo ŵalongora kugomezgeka kwa Yehova nawo mbambura kufikapo, kweni ndiwo Yehova wakuŵagwiriskira nchito mazuŵa ghano. Kasi tingayaniska wuli milimo ya Ciuta na ya ŵanthu awo ŵali na maghanoghano gha caru ici? Kasi mukukolerana yayi na ivyo Davide wakalemba? Iyo wakati: “Mkati mwa ŵaciuta mulije yumoza wakuŵa nga ndimwe, A Yehova, nanga ndi milimo, kulije yakuŵa nga ndi milimo yinu.”—Salmo 86:8.

¹² Cifukwa cakuti tawona milimo yakuzizwiska ya Yehova, tikuciskika kuti nase tilumbenge Yehova nga ni umo Davide wakacitiranga. Nakuti, tili ŵakukondwa cifukwa ca kumanya kuti Ufumu wa Ciuta sono wuli mu mawoko gha Yesu, uyo ni muhaliri wamuyirayira wa Davide. (Civumbuzi 11:15) Ici cikung’anamura kuti umaliro wa mgonezi uwu wuli pafupi, kweniso kuti umoyo wa ŵanthu ŵakujumpha 6 biliyoni wuli pa soka. Ndico cifukwa cake nyengo yino njakukhumbikwa comene kuti tiphalire ŵanji ivyo Ufumu wa Ciuta ucitirenge ŵanthu sonosono apa, kweniso kuti tiŵawovwire kuti ŵakolerane nase pa kulumba Yehova. Cinthu cakwamba mu umoyo withu cikwenera kuŵa cakuti tigwiliskirenge nchito mpata uliwose uwo tasanga kuti tikhuŵirizge ŵanthu kuti ŵazomere “makani ghawemi.”—Mateyu 24:14.

13. (a) Kasi Davide wakathumbwira mwa njani, ndipo mbanthu ŵa mtundu wuli awo ŵakiza kwa iyo? (b) Ni mwauli umo ŵanthu ŵakwizira ku mpingo Wacikhristu mazuŵa ghano?

¹³ “Mzimu wane uthumbwilenge Yehova; ŵakusuzgika [ŵakuzika, NW] ŵapulike na kukondwa.” (Salmo 34:2) Davide kuti wakathumbwanga cifukwa cakuti wakacitanga makora vinthu yayi. Mwaciyelezgero, kuti iye wakathumbwanga cifukwa ca umo wakapusikira fumu Akish yayi. Wakamanya kuti Yehova ndiyo wakamuvikilira peneapo wakaŵa ku Gath, kweniso kuti wakapona cifukwa Yehova wakamovwira. (Zintharika 21:1) Ndico cifukwa cake Davide wakathumbwira mwa Yehova, kuti mwa iyo yekha yayi. Cifukwa cakuti Davide wakacindikanga Yehova, ŵanthu ŵakuzika ŵakasendelera kwa Yehova. Yesu nayo wakacindikanga zina la Yehova, ndipo ŵanthu ŵakuzika ŵakasendelera kwa Ciuta. Mazuŵa ghano napo ŵanthu ŵakuzika ŵakufumira mu mitundu yose ŵakwiza ku mpingo Wacikhristu, uwo Mutu wake ni Yesu. (Ŵakolose 1:18) Ŵanthu ŵakuzika aŵa ŵakucontheka mitima para ŵawona ukaboni wakuti ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakucindika zina lake, kweniso cifukwa ca kupulikiska uthenga wa mu Baibolo mwakovwirika na mzimu utuŵa.—Yohane 6:44; Milimo 16:14.

Maungano Ghakukhozga Cipulikano Cithu

14. (a) Kasi Davide wakawona kuti nchakukwana kuti walumbenge yekha Yehova? (b) Pa nkhani ya maungano, kasi Yesu wali kutilekera ciyelezgero wuli?

¹⁴ “Kuzgani Yehova ‘mwe, pamoza na ine! tiyeni, titumphuske pamoza zina lake!” (Salmo 34:3) Davide wakawona kuti nchakukwana yayi kuti walumbenge yekha zina la Yehova. Mwakukondwa, wakapempha ŵabwezi ŵake kuti ŵatumphuskire lumoza zina la Ciuta. Yesu, uyo ni Davide Mukuru, nayo wakakondwa kulumba zina la Yehova pawumba nga nkhu sunagoge, pa viphikiro ivyo vikacitikiranga pa tempele ku Yerusalemu, kweniso lumoza na ŵasambiri ŵake. (Luka 2:49; 4:16-19; 10:21; Yohane 18:20) Kulumba Yehova lumoza na ŵasopi ŵanyithu nga ni umo Yesu wakacitiranga ni mwaŵi ukuru, comenecomene mazuŵa ghano apo tikuwona “zuŵa likuneng’enera.”—Ŵahebere 10:24, 25.

15. (a) Kasi ivyo Davide wakayowoya kwa awo ŵakamulondezganga vikaŵapangiska kucitaci? (b) Kasi tikusanga candulo wuli para tikusangika pa maungano?

¹⁵ “Nkhamupenja Yehova ndipo wakandipulika, na kunithaska mu wofi wane wose.” (Salmo 34:4) Ivyo vikacitika apa vikaŵa vyakuzirwa kwa Davide. Ntheura wakalutilira kuyowoya kuti: “Nda cichwapi ine, nkhacema ndipo wakandipulika Yehova! wakathaska mu visuzgo vyose.” (Salmo 34:6) Para tikuwungana na ŵasopi ŵanyithu, tikuŵa na mwaŵi wa kuphalirako ŵanyithu umo Yehova watovwilira kuti tizizipizge masuzgo. Kucita nthena kukukhozga cipulikano ca ŵasopi ŵanyithu nga ni umo ivyo Davide wakayowoya vikakhozgera cipulikano ca awo ŵakamulondezganga. Iwo ‘ŵakalaŵiska kwa Iye [Yehova], na kungweruskika; ndipo visko vyawo ntha vikakhozgeka soni.’ (Salmo 34:5) Nangauli umoyo wawo ukaŵa wakupanjwapanjwa cifukwa ca kucimbira Themba Sauli, kweni ŵakaŵavya soni cifukwa ŵakamanyanga kuti Yehova wakaŵa na Davide. Lekani visko vyawo vikaŵa vyakukondwa. Mwakuyana waka, awo ŵamba sono unenesko lumoza na awo ŵakhala mu unenesko kwa vilimika vinandi, wose ŵakulaŵiska kwa Yehova kuti waŵawovwire. Cifukwa cakuti ŵawona umo Yehova wakovwilira, mbakukondwa ndipo mbakusimikizga kuti ŵalutilirenge kugomezgeka.

Wongani Wovwiri wa Ŵangelo

16. Ni mwauli umo Yehova wagwiliskira nchito ŵangelo kuti watiponoske?

¹⁶ “Mungelo wa Yehova wakuzingirizga awo ŵakumopa Yehova, na kuŵaponoska.” (Salmo 34:7) Davide wakawona kuti Yehova wangaponoska iyo pera yayi. Mbunenesko kuti wakaŵa wakuphakazgika wa Yehova ndipo wakeneranga kuzakaŵa themba la Ŵaisrayeli, kweni wakamanya kuti Yehova wakugwiliskira nchito ŵangelo ŵake kuvikilira ŵateŵeti ŵake wose ŵakugomezgeka, kwali mbasambazi panji ŵakavu. Ŵateŵeti ŵa Yehova ŵa mazuŵa ghano nawo ŵawona umo Yehova wakuŵavikililira. Maboma gha Germany, Angola, Malawi, Mozgambique na ghanyake ghakayezgayezga kuŵika malango ghakukanizga Ŵakaboni ŵa Yehova kuti ŵaleke kusangika mu vyaru vyawo. Kweni kuyezgayezga kwawo kwaŵa kwambura candulo. M’malo mwake, ciŵelengero ca ŵanthu ŵa Yehova casazgikira mu vyaru ivi peneapo ŵakulumba zina lake mwakukolerana. Cifukwa wuli? Nchifukwa cakuti Yehova wakugwiliskira nchito ŵangelo ŵake kuvikilira kweniso kulongozga ŵanthu ŵake.—Ŵahebere 1:14.

17. Ni mwauli umo ŵangelo ŵa Ciuta ŵakutovwilira?

¹⁷ Mwakusazgirapo, ŵangelo ŵa Yehova ŵangacitiska kuti usange pali ŵanji awo ŵakutemwa kukhuŵazga ŵanyawo ŵawukemo mu gulu la Yehova. (Mateyu 13:41; 18:6, 10) Nangauli nyengo zinyake tikumanya yayi, kweni ŵangelo ŵakutivikilira ku vinthu ivyo mutepanji vingatimbanizga uteŵeti withu kweniso kunanga ubwezi withu na Yehova. Kwakuluska vyose, ŵakutilongozga peneapo tikucita mulimo wa kupharazga “ivangeli landanda” ku mitundu yose ya ŵanthu, kusazgapo uko mulimo uwu wukucitika pasi pa mikhaliro yakofya. (Civumbuzi 14:6) Ukaboni wakuti ŵangelo ŵakutovwira walembeka kanandi waka mu mabuku na magazini ghakulongosora Baibolo agho ghakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.a Vyakucitika ivi ni vinandi comene, mwakuti tingati vikucitika waka mwamwaŵi yayi.

18. (a) Nchivici ico cikukhumbikwa kuti ŵangelo ŵatovwirenge? (b) Kasi tizamudumbiskana vici mu nkhani yakulondezgapo?

¹⁸ Kuti tilutilire kulongozgeka kweniso kuvikilirika na ŵangelo tikwenera kulutilira kuthuwuska zina la Yehova nanga ni para ŵanthu ŵakutisuska. Kumbukirani kuti, mungelo wa Ciuta ‘wakuzingirizga ŵekha awo ŵakopa Yehova.’ Kasi fundo iyi yikung’anamuraci? Kasi kopa Ciuta kukung’anamuraci, ndipo ni mwauli umo tingacitira kuti tiŵe na wofi wantheura? Cifukwa wuli Ciuta wacitemwa wakukhumba kuti timopenge? Mafumbo agha tizamudumbiskana mu nkhani yakulondezgapo.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungazgora Wuli?

• Kasi ni viyezgo wuli ivyo Davide wakazizipizga apo wakaŵa muwukirano?

• Nga ni Davide, kasi nchivici ico tikuŵika pakwamba?

• Kasi maungano gha Cikhristu tikughawona wuli?

• Kasi Yehova wakutovwira wuli kwizira mu ŵangelo?

[Map on Page 25]

(Mu magazini yakusindikizga ndimo vikuwoneka makora)

Ramah

Gath

Ziklag

Gibeya

Nob

Yerusalemu

Betelehemu

Adullam

Keilah

Hebron

Ziph

Horesh

Karmel

Maon

En-gedi

Nyanja ya Mcere

[Kulongosora Cithuzithuzi]

Mapu: Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Cithuzithuzi pa peji 25]

Nangauli Davide wakakhalanga umoyo wakupanjwapanjwa, kweni wakalumba zina la Yehova