Londezgani Yesu Pakovwira Ŵanthu Kuŵa Ŵasambiri
‘Cenjerani umo mukupulikira.’—LUKA 8:18.
1, 2. Cifukwa wuli mukwenera kumanya makora umo Yesu wakacitiranga na ŵanthu apo wakaŵa pa caru capasi?
YESU KHRISTU wakafiskanga mulimo wake nga ni Msambizgi Waluso apo wakaphalira ŵalondezgi ŵake kuti: ‘Cenjerani umo mukupulikira.’ (Luka 8:16-18) Fundo iyi njakovwira mu uteŵeti winu nga ni Mkhristu. Usange mutegherezgenge comene ku vinthu vyauzimu, muvilondezgenge, ndipo muŵenge mupharazgi wa Ufumu muwemi. Nangauli mazuŵa ghano mungapulika yayi mazgu gha Yesu, kweni mungaŵazga mu Baibolo ivyo wakayowoya na kucita. Kasi vikuvumburaci za umo Yesu wakacitiranga na ŵanthu apo wakaŵa pa caru capasi?
2 Yesu wakaŵa mupharazgi muwemi comene wa makani ghawemi ndiposo wakasambizganga makora Malemba. (Luka 8:1; Yohane 8:28) Mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ukusazgapo kupharazga na kusambizga, ndipouli, Ŵakhristu ŵanyake ŵakupharazga makora comene, kweni kusambizga makora kukuŵasuzga. Kupharazga kukusazgapo kuyowoya na ŵanthu za uthenga withu, kweni kuŵasambizga za Yehova ndiposo khumbo lake kukukhumba kuti msambizgi ŵaŵenge nawo paubwezi. (Mateyu 28:19, 20) Ici cingacitika usange tikulondezga umo Msambizgi Waluso, Yesu Khristu wakacitiranga.—Yohane 13:13.
3. Kasi kucita nga umo Yesu wakacitiranga kungamovwirani wuli pa mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
3 Usange mulondezgenge umo Yesu wakasambizgiranga, mbwenu mukoleranenge na ulongozgi wa Paulosi wakuti: “Endaninge na mahara kudera ku ŵakuwaro, pakujigulira nyengo. Mazgu ghinu ghaŵe na ucizi mazuŵa ghose, ghakulungika na mcere, kuti mumanye umo mukwenera kumuzgolera yumoza na yumoza.” (Ŵakolose 4:5, 6) Kucita nga umo Yesu wakacitiranga pakovwira ŵanji kuŵa ŵasambiri kukukhumba kuyezgayezga, kweni kupangiskenge kuti musambizgenge mwaluso, cifukwa kumovwiraninge kuti ‘muzgore’ munthu waliyose kuyana na fumbo lake.
Yesu Wakakhuŵilizganga Ŵanji Kuyowoyapo
4. Cifukwa wuli tingayowoya kuti Yesu wakategherezganga comene para ŵanji ŵakuyowoya?
4 Kufuma pa wanici wake, Yesu wakazgoŵera kutegherezga para ŵanthu ŵakuyowoya, ndipo wakaŵakhuŵilizganga kuyowoya maghanoghano ghawo. Mwaciyelezgero, apo wakaŵa na vilimika 12, ŵapapi ŵake ŵakamusanga mu tempele, pakati pa ŵasambizgi, ndipo “wakaŵapulikanga na kuŵafumba.” (Luka 2:46) Yesu wakaluta ku tempele kuti wakakhozge soni ŵasambizgi cifukwa ca mahara ghake yayi. Nangauli wakaŵafumba mafumbo, kweni cilato cake cikuru cikaŵa ca kutegherezga. Cizgoŵi cake ca kutegherezga para ŵanji ŵakuyowoya ndico panji cikacitiska kuti watemwekenge na Ciuta ndiposo ŵanthu.—Luka 2:52.
5, 6. Tikumanya wuli kuti Yesu wakategherezganga para awo wakaŵasambizganga ŵakuyowoya?
5 Pamasinda pa kubapatizika ndiposo kuphakazgika kuŵa Mesiya, Yesu wakalutilira kutegherezga para ŵanthu ŵakuyowoya. Pakusambizga, kuti wakayowoyanga yekha pera yayi kwambura kupeleka mpata ku ŵanthu kuti ŵayowoyengepo. Kanandi para wasambizga, wakayimanga dankha na kuŵafumba umo ŵakughanaghanira, ndipo wakategherezganga para ŵakuzgora. (Mateyu 16:13-15) Mwaciyelezgero, Lazaro wati wafwa, Yesu wakaphalira Marita kuti: “Yose uyo ngwamoyo ndipo wakupulikana na Ine, kuti wati wafwenge cara.” Pamasinda wakamufumba kuti: “Kasi ukupulikana ceneici?” Yesu wakwenera kuti wakategherezganga apo Marita wakazgora kuti: “Inya, Fumu, ndapulikana kuti ndimwe Khristu, Mwana wa Ciuta.” (Yohane 11:26, 27) Wakwenera kuti wakakhorwa nadi pakupulika umo Marita wakalongolera cipulikano cake.
6 Apo ŵasambiri ŵanandi ŵakaleka kumulondezga, Yesu wakakhumba kupulikaso maghanoghano gha ŵapositole ŵake. Ntheura wakaŵafumba kuti: “Imwe namwe kasi mukukhumba kuluta?” Simoni Petrosi wakazgora kuti: “Fumu, tilute tiye kwa njani? ndimwe muli nagho mazgu gha umoyo wamuyirayira. Ndipo ise tapulikana ndipo tikumanya kuti Imwe ndimwe Mutuŵa wa Ciuta.” (Yohane 6:66-69) Yesu wakwenera kuti wakakondwa comene pakupulika zgoro ili. Nchakuwonekerathu kuti namwe mungakondwa comene usange uyo mukusambira nayo wangayowoya mwakuyana waka.
Yesu Wakategherezganga Mwanchindi
7. Cifukwa wuli Ŵasamariya ŵanandi ŵakamba kuŵa na cipulikano mwa Yesu?
7 Cifukwa cinyake ico Yesu wakaŵira waluso pakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri nchakuti wakaŵaghanaghaniranga na kuŵategherezga mwanchindi. Mwaciyelezgero, zuŵa linyake apo wakaŵa pafupi na cisime ca Yakobe pa Sukare, Yesu wakapharazgira mwanakazi Wacisamariya. Mukudumbiskana kwawo, Yesu wakayowoyanga yekha pera yayi. Wakategherezgangaso ivyo mwanakazi uyu wakayowoyanga. Mkati mwa kutegherezga, Yesu wakamanya kuti mwanakazi uyu wakaŵa wakunweka na nkhani ya kusopa, ndipo wakamuphalira kuti Ciuta wakukhumba ŵanthu awo ŵangamusopa mu mzimu na mu unenesko. Yesu wakacindika ndiposo kughanaghanira mwanakazi uyu. Pamasinda, mwanakazi uyu wakaphalirako ŵanji za Yesu, ndipo “Ŵasamariya ŵanandi ŵakapulikana nayo cifukwa ca mazgu gha mwanakazi.”—Yohane 4:5-29, 39-42.
8. Kasi kumanya kuti ŵanthu ŵakutemwa kuyowoya maghanoghano ghawo kungamovwirani wuli kuti mwambe kuyowoya nawo?
8 Kanandi ŵanthu ŵakukondwa para ŵakuyowoyapo maghanoghano ghawo. Mwaciyelezgero, ŵanthu ŵa ku Athene wakale, ŵakatemwanga kuyowoyapo maghanoghano ghawo, na kutegherezga ku vyacilendo ivyo munthu wakakhumbanga kuŵaphalira. Kucita nthena kukawovwira kuti mpositole Paulosi wayowoye nkhani yakucontha mtima kwa Ŵaareopago mu msumba uwu. (Milimo 17:18-34) Pakwamba cidumbirano na munthu mu uteŵeti wa m’munda, mungamba kuyowoya kuti: “Niza kwa imwe cifukwa cakuti nkhukhumba kumanya umo mukuwonera nkhani ya [zunurani mutu wa nkhani].” Tegherezgani ivyo wazgorenge, yowoyanipo panji fumbani fumbo lakukolerana na ivyo wazgora. Pamanyuma, mulongorani makora ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani iyo.
Yesu Wakamanyanga Kwambiska Cidumbirano
9. Kasi Yesu wakacitaci pambere ‘wandatanthaulire Malembo’ kwa Kleopa na munyake?
9 Yesu wakasoŵanga cakuyowoya yayi. Padera pa kutegherezga comene para ŵanthu ŵakuyowoya, Yesu wakamanyangaso ivyo ŵanthu ŵakaghanaghananga, ndiposo ivyo wakeneranga kuyowoya. (Mateyu 9:4; 12:22-30; Luka 9:46, 47) Mwaciyelezgero, pakati pajumpha nyengo yicoko kufuma apo wakawukira ku ŵakufwa, ŵasambiri ŵake ŵaŵiri ŵakaŵa paulendo, kufuma ku Yerusalemu kuluta ku Emausi. Buku la Luka likuti: “Ndipo ŵacali kudumba na kufumbana, Yesu mweneco wakasendelera kufupi, ndipo wakalongozgananga nawo. Kweni maso ghawo ghakang’alara, kuti ŵaleke kumumanya. Ndipo Iye wakanena nawo, Ndi makani wuli agha mukudumbirana, uku mukwenda? Ndipo iwo ŵakimilira na kujungata. Ndipo yumoza, zina lake Kleopa, wakazgora wakanena nayo, Kasi iwe wekha pera ukukhala mu Yerusalemu wambura kumanya ivyo vyacitika mwenemura mu mazuŵa agha. Ndipo wakanena nawo, Vinthu wuli?” Msambizgi Waluso wakategherezga apo ŵakalongosoranga kuti Yesu wa ku Nazareni wakasambizga ŵanthu, wakacita minthondwe, pamanyuma wakakomeka. Ndipo ŵanthu ŵanyake ŵakatenge wawuka ku ŵakufwa. Yesu wakapa mwaŵi Kleopa na munyake kuti ŵayowoye maghanoghano ghawo. Pamasinda, wakaŵalongosolera ivyo ŵakeneranga kumanya mwa ‘kuŵatanthaulira mu Malembo.’—Luka 24:13-27, 32.
10. Kasi mungamanya wuli umo munthu uyo mwakumana nayo mu uteŵeti wakuwonera kusopa?
10 Panji mungamanya yayi umo munthu uyo mukumupharazgira wakuwonera kusopa. Kuti mumanye maghanoghano ghake, mungayowoya kuti mukutemwa kutegherezga umo ŵanthu ŵakuwonera lurombo. Pamanyuma mungamufumba kuti: “Kasi mukughanaghana kuti walipo uyo wakutegherezga malurombo?” Zgoro lake lingavumbura maghanoghano ghake ndiposo ivyo wakumanya pa nkhani ya kusopa. Para ngwakunweka na nkhani za cisopa, mungamanya vinandi ivyo wakughanaghana mwa kumufumba kuti: “Kasi mukughanaghana kuti Ciuta wakupulika malurombo ghose, panji ghanyake wakughamupulika yayi?” Mafumbo ghanthena ghangawovwira kuti mudumbirane mwakufwatuka. Para cingaŵa cakwenelera kuŵazga lemba mu Baibolo, liŵazgani mwamahara, ndipo lekani kususka ivyo wakugomezga. Usange watemwa kutegherezga ivyo mukuyowoya, panji wangati mukawereso. Kweni wuli usange wafumba fumbo lakusuzga kuzgora? Mungakapenjerezga zgoro ndiposo kunozgekera makora kuti ‘mukamuzgore uyo wakumufumbani kafukwa ka cigomezgo ico muli naco, kweni na kuzika na wofi.’—1 Petros 3:15.
Yesu Wakasambizganga Ŵakwenelera
11. Nchivici cingamovwirani kuti mumanye awo mbakwenelera kusambizgika?
11 Yesu wakaŵa na vinjeru ivyo vikamovwiranga kumanya awo ŵakaŵa ŵakwenelera kusambizgika. Kweni ise cikutisuzga kumanya awo ŵakwenelera “umoyo wamuyirayira.” (Milimo 13:48) Ŵapositole awo Yesu wakaŵaphalira kuti “mu msumba wose panji cikaya mwamkunjiramo, mukapenjemo mweneuyo ngwakwenerera,” nawo ŵakamanyanga yayi awo ŵakaŵa ŵakwenelera. (Mateyu 10:11) Mwakuyana waka, namwe mupenjenge ŵanthu awo ŵakukhumba kutegherezga ndiposo kusambizgika unenesko. Mungacita nthena mwa kutegherezga kwa munthu waliyose uyo mukumupharazgira, na kuwona ivyo wakughanaghana.
12. Kasi mungacita wuli kuti mulutilire kovwira munthu wakunweka?
12 Cingaŵa ciwemi kuti para mwalekana na munthu uyo wanweka na uthenga wa Ufumu, mughanaghanirenge nipera ivyo wakusoŵerwa mwauzimu. Kulemba ivyo munthu uyo wakughanaghana kumovwiraninge kuti mulutilire kumovwira mwauzimu. Para mwawelerako, mutegherezgenge comene ivyo wakuyowoya mwakuti mumanye makora vigomezgo vyake, umo wakuwonera vinthu, ndiposo mukhaliro wake.
13. Kasi nchivici cingamovwirani kumanya umo munthu wakuwonera Baibolo?
13 Kasi mungacita wuli kuti mukhuŵilizge ŵanthu kuti ŵamuphalirani umo ŵakuwonera Baibolo? Mu vigaŵa vinyake cikuŵa cakovwira kufumba kuti: “Kasi mwawona kuti kupulikiska Baibolo Nkhwakusuzga?” Zgoro la fumbo ili kanandi likuvumbura usange munthu uyo wakucindika Baibolo panji yayi. Nthowa yinyake nkhuŵazga lemba na kumufumba kuti: “Kasi imwe mukuvipulikiska wuli ivyo taŵazga apa?” Usange mufumbenge mafumbo ghakwenelera nga umo Yesu wakacitira, uteŵeti winu wendenge makora. Ndipouli, pali cenjezgo linyake.
Yesu Wakafumbanga Mwaluso
14. Mwambura kukhapizga ŵanthu na mafumbo, kasi mungalongora wuli kuti mukunweka na ivyo ŵakughanaghana?
14 Longorani kuti mukunweka na ivyo ŵanji ŵakughanaghana, ndipo lekani kuŵakhozga soni. Citani nga ni Yesu. Kuti wakatindikanga ŵanthu na mafumbo yayi, wakafumbanga mafumbo ghakovwira munthu kughanaghanirapo. Yesu wakaŵaso mutegherezgi muwemi comene, wakaŵa wakukhozga ku ŵanthu awo ŵakakhumbanga nadi kusambizgika, ndipo wakaŵakhuŵilizga kuŵa ŵakufwatuka. (Mateyu 11:28) Ŵanthu ŵa mitundu yose ŵakafwatukanga kumuphalira masuzgo ghawo. (Marko 1:40; 5:35, 36; 10:13, 17, 46, 47) Kuti ŵanthu ŵayowoye namwe mwakufwatuka umo ŵakuwonera Baibolo na visambizgo vyake, lekani kuŵakhapizga na mafumbo.
15, 16. Kasi mungacita wuli kuti mwambe kudumbiskana na ŵanthu nkhani za cisopa?
15 Padera pa kufumba mafumbo mwaluso, mungakhuŵilizgaso ŵanthu kuyowoya maghanoghano ghawo mwa kuŵaphalira nkhani yinyake yakukondweska, na kutegherezga ivyo ŵangayowoya. Mwaciyelezgero, Yesu wakaphalira Nikodemo kuti: “Kwambura kuti munthu wababikeso walive kumanya kuwona Ufumu wa Ciuta.” (Yohane 3:1-3) Mazgu agha ghakaŵa ghakukondweska nadi, mwakuti Nikodemo wakacicizgika kuzgora na kutegherezga ku ivyo Yesu wakayowoya pamasinda. (Yohane 3:4-20) Nthowa yakuyana waka ndiyo namwe mungambira kudumbirana na ŵanthu.
16 Mu vyaru vya ku Afirika, Eastern Europe, na ku Latin America, mazuŵa ghano ŵanthu ŵakutemwa kudumbiskana za visopa vinandi ivyo vyamba sono. Mu vigaŵa vyantheura, mungamba cidumbirano mwa kuyowoya kuti: “Nkhupulikiska yayi ico mazuŵa ghano kuliri visopa vinandi. Kweni nkhugomezga kuti sonosono apa, ŵanthu ŵa mitundu yose ŵazamusoperanga lumoza mwaunenesko. Kasi namwe mungakondwa usange vinthu vingaŵa nthena?” Ŵanthu ŵangayowoya maghanoghano ghawo usange mungaŵaphalira za cinthu cinyake ico ŵandacipulikepo cakukhwaskana na vigomezgo vinu. Mafumbo ghakusuzga yayi kuzgora usange mazgoro ghake ghakukhumba kuti munthu wacite kusankhapo. (Mateyu 17:25) Para wazgora, namwe musazgirepo mwa kuŵazga lemba panji ghaŵiri. (Yesaya 11:9; Zefaniya 3:9) Usange mungategherezga comene na kusanda ivyo wakuzgora, mungamanya ivyo vingaŵa vyakwenelera kuzakadumbiskana nayo pa ulendo waciŵiri.
Yesu Wakategherezganga Ŵana
17. Nchivici cikulongora kuti Yesu wakaŵa wakunweka na ŵana?
17 Yesu wakaŵa wakunweka na ŵalara pera yayi, kweniso na ŵana. Wakamanyanga maseŵero agho ŵana ŵakaseŵeranga, ndiposo ivyo ŵakatemwanga kuyowoya. Nyengo zinyake wakacemanga ŵana kuti ŵize kwa iyo. (Luka 7:31, 32; 18:15-17) Pakati pa ŵanthu awo ŵakategherezganga Yesu pakaŵangaso ŵana ŵanandi. Yesu wakawonanga apo ŵana ŵakacemerezganga, kucindika Mesiya, ndipo wakati Malemba ghakayowoyerathu kuti ndimo vizamuŵira. (Mateyu 14:21; 15:38; 21:15, 16) Mazuŵa ghano, ŵana ŵanandi ŵakuzgoka ŵasambiri ŵa Yesu. Ipo kasi ni mwauli umo mungaŵawovwilira?
18, 19. Kasi mungawovwira wuli mwana winu mwauzimu?
18 Kuti movwire mwana winu mwauzimu, mukwenera kumutegherezga. Mukwenera kumanya makora maghanoghano ghake, agho panji ghangaŵa ghambura kukolerana na khumbo la Yehova. Mwambura kupwelerako za ivyo mwana winu wangayowoya, cingaŵa camahara kwamba dankha kumuwonga cifukwa ca ivyo wayowoya. Pamasinda pake mungamujulira Malemba ghakwenelera kuti mumovwire kuwona umo Yehova wakuwonera nkhani iyo.
19 Mafumbo ghangamovwirani kuti mumanye ivyo mwana wakughanaghana. Kweni nga umo ŵalara ŵaliri, ŵana nawo ŵakutemwa yayi kuŵakhapizga na mafumbo. M’malo mwa kumuphulunga na mafumbo, kasi cingaŵa ciwemi yayi kuti mumulongosolere vinandi vya imwe? Mwakuyana na nkhani iyo mukudumbiskana, mungayowoya umo pakwamba mukawoneranga nkhani iyo, na kumulongosolera cifukwa cake. Pamasinda mungamufumba kuti: “Kasi ndimo nawe ukuwonera?” Ivyo mwana winu wazgora vingawovwira kuti mudumbirane makora nkhani za mu Malemba.
Lutilirani Kucita Nga Ni Msambizgi Waluso
20, 21. Cifukwa wuli mukwenera kutegherezga comene apo mukovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
20 Kwali mukudumbiskana na mwana winu panji munthu munyake, kutegherezga nkhwakukhumbikwa comene. Kucita nthena kukulongora kuti mukumutemwa. Kukulongora kuti muli ŵakujiyuyura, mukucindika na kughanaghanira uyo mukuyowoya nayo. Ndipouli, kutegherezga kukukhumba kuti muŵikengeko mahara ku ivyo wakuyowoya.
21 Apo mukucita uteŵeti Wacikhristu, lutilirani kutegherezga comene ku awo mukuŵapharazgira. Usange mungategherezga comene ku ivyo ŵakuyowoya, ciŵenge cipusu kumanya nkhani za mu Baibolo izo zingaŵafika pa mtima. Pamanyuma pake, lutilirani kuŵawovwira mwa kulondezga nthowa zakupambanapambana izo Yesu wakagwiliskira nchito. Peneapo mukucita nthena, muzamukondwa ndiposo kuŵa ŵakukhorwa cifukwa cakuti mukulondezga Yesu, uyo ni Msambizgi Waluso.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi Yesu wakakhuŵilizga wuli ŵanji kuyowoya maghanoghano ghawo?
• Cifukwa wuli Yesu wakategherezganga ŵanthu awo wakasambizganga?
• Kasi mungafumba wuli mafumbo mu uteŵeti?
• Kasi mungacitaci kuti movwire ŵana mwauzimu?
[Cithuzithuzi pa peji 26]
Pakupharazga, woneseskani kuti mukutegherezga