Ivyo Vikukhumbikwa Kuti Movwire Ŵanthu Kuŵa ŵasambiri
“Lutaninge mukasambizge mitundu yose.”—MATEYU 28:19.
1. Kasi ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakale ŵakakhumbikwiranga maluso ndiposo mikhaliro wuli?
NYENGO zinyake ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakukhumbikwira kuŵa na maluso ndiposo mikhaliro iyo yingaŵawovwira kuti ŵacite khumbo lake. Mwaciyelezgero, Abrahamu na Sara ŵakapulikira apo Ciuta wakaŵaphalira kuti ŵafume mu msumba wa Ur uwo ukaŵa usambazi, na kuluta uko ŵakatumika. Kuti ŵakhale makora, ŵakakhumbikiranga kuŵa na mikhaliro ndiposo maluso gha ŵanthu awo ŵakukhala mu mahema. (Ŵahebere 11:8, 9, 15) Kuti Joshua walongozge Ŵaisrayeli kunjira mu Caru ca Layizgano, wakakhumbikiranga kuŵa wacikanga, kugomezga Yehova ndiposo kumanya Dango la Ciuta. (Joshua 1:7-9) Nangauli Bezalelu na Oholiabu ŵakwenera kuti ŵakaŵa kale na maluso ghanyake, kweni mzimu wa Ciuta ukaŵawovwira kukuzga maluso ghawo mwakuti ŵacite ndiposo kulaŵilira makora mulimo wa kuzenga cihema cakusoperamo, na milimo yinyake.—Exodus 31:1-11.
2. Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli ghakukhwaskana na mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
2 Pakati pajumpha vilimika vinandi, Yesu Khristu wakapa ŵalondezgi ŵake mulimo wakuti ŵacite, wakati: “Lutaninge mukasambizge mitundu yose, . . . muŵasambizge kukoleska vyose ivyo ndamulangulirani.” (Mateyu 28:19, 20) Pambere ivi vindacitike, kukaŵavya ŵanthu awo ŵakapikapo mulimo wapadera nga ni uwu. Kasi ni mikhaliro wuli iyo yikukhumbikwa pa mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri? Kasi tingacita wuli kuti tiŵe na mikhaliro yanthena?
Temwani Comene Ciuta
3. Kasi dango lakuti tovwire ŵanthu kuŵa ŵasambiri likutipa mwaŵi wuli?
3 Kupharazgira ŵanthu ndiposo kuyezgayezga kuŵakhorweska kuti ŵasopenge Ciuta waunenesko kukukhumba kuti titemwenge comene Yehova. Kuti Ŵaisrayeli ŵalongore kuti ŵakutemwa Ciuta, ŵakeneranga kupulikira malango ghake na mtima wose, kupeleka sembe zakuzomerezgeka, ndiposo kumulumba mwa kumwimbira sumu. (Duteronome 10:12, 13; 30:19, 20; Salmo 21:13; 96:1, 2; 138:5) Pakuti mulimo withu ngwakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri, nase tikusunga malango gha Ciuta, kweni tikulongoraso kuti tikutemwa Ciuta mwa kuphalirako ŵanji za iyo ndiposo khumbo lake. Tikwenera kuyowoya mwambura kukayikira ndiposo kusankha mazgu ghakulongora kuti tikukondwa na ivyo Ciuta watilayizga.—1 Ŵatesalonika 1:5; 1 Petros 3:15.
4. Cifukwa wuli Yesu wakakondwanga na mulimo wa kusambizga ŵanthu za Yehova?
4 Cifukwa cakuti Yesu wakatemwanga comene Yehova, vikamukondweskanga comene kuphalirako ŵanthu za ivyo Ciuta wakukhumba, Ufumu wake, ndiposo kusopa kwaunenesko. (Luka 8:1; Yohane 4:23, 24, 31) Nakuti Yesu wakati: “Vyakurya vyane ni vyakuti ndicitenge khumbo la Uyo wakandituma, na kufiska mulimo wake.” (Yohane 4:34) Mazgu gha wamasalmo agha ghakuyowoya za Yesu, ghakuti: “Nkhuca kucita khumbo linu A Ciuta wane; dango linu liri mkati mwa mtima wane. Ndapharazga makani ghawemi gha mphokwa mkati mu wumba ukuru wa ungano; wonani, ndilije kujikora pa mlomo ndipo ici mukucimanya, A Yehova.”—Salmo 40:8, 9; Ŵahebere 10:7-10.
5, 6. Kasi awo ŵakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ŵakwenera kuŵa na mukhaliro wuli ukuru?
5 Cifukwa ca kutemwa Ciuta, nyengo zinyake ŵanthu awo ŵasambira sono unenesko ŵakupharazga na mtima wose mwakuti ŵanthu awo ŵakuŵapharazgira ŵakukhuŵilizgika kuti ŵasande Malemba. (Yohane 1:41) Cifukwa cikuru ico tikucitira mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri nchakuti tikutemwa Ciuta. Antheura, kuti tilutilire kumutemwa, tikwenera kuŵazga Mazgu ghake nyengo zose na kughanaghanira pa ivyo tikuŵazga.—1 Timote 4:6, 15; Civumbuzi 2:4.
6 Nchakuwonekerathu kuti Yesu Khristu wakasambizganga ŵanthu mwamwamphu cifukwa cakuti wakatemwanga Yehova. Kweni paliso mikhaliro yinyake iyo yikapangiska Yesu kuŵa mupharazgi wa Ufumu muwemi. Ipo kasi ni mukhaliro wuli unyake uwo ukapangiska Yesu kuti wawovwire makora ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
Temwani Ŵanthu
7, 8. Ni mwawuli umo Yesu wakawoneranga ŵanthu?
7 Yesu wakaghanaghaniranga ŵanthu, ndipo wakalongora kuti wakaŵatemwanga comene. Nanga ni apo wakaŵa kucanya, pambere wandize pa caru, apo wakaŵa “fundi” wa Ciuta, Yesu wakatemwanga ŵanthu. (Zintharika 8:30, 31) Apo wakaŵa pa caru, wakalengeranga lusungu ŵanthu ndipo wakakhozganga awo ŵakizanga kwa iyo. (Mateyu 11:28-30) Yesu wakalongora citemwa ndiposo lusungu lwa Yehova, ndipo ici cikapangiska kuti ŵanthu ŵambe kusopa Ciuta waunenesko. Ŵanthu ŵakupambanapambana ŵakamutegherezganga cifukwa cakuti wakaŵatemwanga ndiposo kuŵafipira mtima cifukwa ca masuzgo ghawo.—Luka 7:36-50; 18:15-17; 19:1-10.
8 Munthu munyake wakati wamufumba ivyo wakeneranga kucita kuti wazakahare umoyo wamuyirayira, ‘Yesu wakamulaŵiska,’ ndipo “wakamutemwa.” (Marko 10:17-21) Pakuyowoya za ŵanthu ŵanyake ŵa ku Betaniya awo ŵakasambizgika na Yesu, tikuŵazga kuti: “Yesu wakatemwa Marita na munung’una wake na Lazaro.” (Yohane 11:1, 5) Yesu wakaghanaghaniranga comene ŵanthu, mwakuti wakatondekanga na kupumura wuwo kuti waŵasambizge. (Marko 6:30-34) Kutemwa ŵanthu ndiposo kuŵaghanaghanira vikawovwira Yesu kulongozgera ŵanthu ku cisopa caunenesko, kuluska umo munthu waliyose wangacitira.
9. Kasi Paulosi wakaŵa na mukhaliro wuli pakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
9 Mpositole Paulosi nayo wakaghanaghaniranga comene ŵanthu awo wakaŵapharazgiranga. Mwaciyelezgero, wakaphalira awo ŵakazgoka Ŵakhristu kuti: “Cifukwa tikamupukwani, tikakondwa kumugaŵirani ivangeli la Ciuta pera cara, kweni na umoyo withu wuwo, pakuti mukaŵa ŵakutemweka ŵithu.” Cifukwa cakuti Paulosi wakayezgayezga kulongora citemwa, ŵanthu ŵanji ku Tesalonika ‘ŵakalazga nkhontho ku vikozgo, na kung’anamukira kwa Ciuta, kuti ŵateŵetere Ciuta wamoyo.’ (1 Ŵatesalonika 1:9; 2:7, 8) Usange tikughanaghanira nadi ŵanthu nga umo Yesu na Paulosi ŵakacitira, nase tingaŵa na cimwemwe para uthenga uwo tikupharazga ukucontha mitima ya ŵanthu awo ‘ŵakwimikikira umoyo wamuyirayira.’—Milimo 13:48.
Longorani Mzimu wa Kujipata
10, 11. Cifukwa wuli kujipata nkhwakukhumbikwa pakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
10 Awo ŵakucita makora mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri, ŵakujipata. Iwo ŵakuwona kuti kujiwunjikira vyuma nchithu cakuzirwa viŵi yayi. Nakuti Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Mbunonono kunjira mu Ufumu wa Ciuta awo ŵali na vyuma!” Ŵasambiri ŵakazizwa na ivyo wakayowoya, kweni Yesu wakayowoyaso kuti: “Mwaŵana, nkhunonono ‘mwe kunjira mu Ufumu wa Ciuta awo ŵakugomezga vyuma! Nchipusu kuti ngamira yisolote mu jiso la katimo [sindano], kwakuluska kuti musambazi wanjire mu Ufumu wa Ciuta.” (Marko 10:23-25) Yesu wakakhuŵilizga ŵasambiri ŵake kuŵa na umoyo wambura kukhumba vinandi, mwakuti ŵaŵike mtima wawo wose pa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri. (Mateyu 6:22-24, 33) Cifukwa wuli mtima wa kujipata ngwakukhumbikwa kuti tovwire ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
11 Kusambizga vinthu vyose ivyo Yesu wakayowoya kukukhumba kufwilirapo comene. Mkhristu uyo wakukhumba kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri wakuyezgayezga kuti sabata yiliyose wasambirenge Baibolo na munthu wakunweka. Kuti ŵasange ŵanthu awo ŵakukhumba kusambira unenesko, ŵapharazgi ŵanji ŵaleka kugwira nchito iyo yikaŵamaliranga nyengo yinandi, ndipo ŵamba nchito yakupeleka mpata. Ŵakhristu ŵanandi ŵasambira viyowoyero vinyake mwakuti ŵapharazgire ŵanthu awo ŵakuyowoya viyowoyero ivyo mu cigaŵa cawo. Ŵanji ŵasamira ku vigaŵa panji vyaru vinyake kuti ŵaciteko mwakukwana mulimo wa vuna. (Mateyu 9:37, 38) Vyose ivi vikukhumba kuti munthu wajipate. Kweni paliso vinandi ivyo vikukhumbikwa kuti tovwire makora ŵanthu kuŵa ŵasambiri.
Zizipizgani, Kweni Lekani Kutaya Nyengo Pawaka
12, 13. Cifukwa wuli kuzizipizga nkhwakukhumbikwa comene pakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
12 Kuzizipizga nako nkhwakukhumbikwa kuti tovwire ŵanthu kuŵa ŵasambiri. Nangauli tikwenera kupharazga mwaluŵiro uthenga withu, kweni kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri kanandi kukukhumba nyengo yinandi ndiposo kuzizipizga. (1 Ŵakorinte 7:29) Yesu wakazizipizga na munung’una wake Yakobe. Nangauli Yakobe wakwenera kuti wakamanyanga makora ivyo Yesu wakapharazganga, kweni vinthu vinyake vikamutondeskanga kuŵa musambiri. (Yohane 7:5) Kweni nchakuwonekerathu kuti mukati mwa nyengo yicoko, ya pakati pa nyengo iyo Yesu wakafwira na zuŵa la Pentekoste wa mu 33 C.E., wakasintha na kuŵa musambiri, cifukwa Malemba ghakulongora kuti iyo, anyina, ŵanung’una ŵake ndiposo ŵapositole, ŵakaŵanga lumoza pa kusopa. (Milimo 1:13, 14) Yakobe wakamba kucita makora mwauzimu, ndipo pamanyuma wakapika mauteŵeti ghakuru mu mpingo Wacikhristu.—Milimo 15:13; 1 Ŵakorinte 15:7.
13 Mwakuyana na ŵalimi, Ŵakhristu ŵakupanda vinthu ivyo vikukura pacokopacoko. Vinthu ivi nkhovwira ŵanthu kuti ŵapulikiske Mazgu gha Ciuta, ŵatemwenge Yehova, na kuŵa na mikhaliro ya nga ya Khristu. Kucita nthena kukukhumba kuzizipizga. Yakobe wakalemba kuti: “Zizipizgani, mwa ŵabali, yisuke yize Fumu. Awonani umo mulimi wakulindilira cipasi cakuzirwa ca caru! Wakucizizipizgira cisuke cipokele vura yakudanga na ya pamanyuma. Namweso zizipizgani; khozgani mitima yinu: pakuti kwiza kwa Fumu kuli pafupi.” (Yakobe 5:7, 8) Yakobe wakaciskanga ŵasopi ŵanyake kuti ‘ŵazizipizgenge yisuke yize Fumu.’ Yesu wakalongosoranga panji kuyowoya ntharika para ŵasambiri ŵake ŵandapulikiske fundo yinyake. (Mateyu 13:10-23; Luka 19:11; 21:7; Milimo 1:6-8) Panyengo yasono apo tili na Fumu kucanya, tikweneraso kuzizipizga peneapo tikuyezgayezga kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri. Pakukhumba kuzizipizga pakusambizga awo ŵakwamba sono kulondezga Yesu.—Yohane 14:9.
14. Nangauli tikuzizipizga, kweni tingacita wuli mwamahara na nyengo yithu pakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
14 Nangauli tikuzizipizga, kweni mazgu gha Ciuta ghakupasa vipasi yayi mwa ŵanandi awo tikwamba kusambira nawo Baibolo. (Mateyu 13:18-23) Pamasinda pa kuyezgayezga kovwira ŵanthu ŵanthena, mwamahara tikuleka kusambira nawo, ndipo tikulutilira kupenja ŵanji awo ŵangazirwiska unenesko wa mu Baibolo. (Mupharazgi 3:1, 6) Ndipouli, nanga ni ŵanthu awo ŵakutemwa unenesko kuti ŵasinthe umo ŵakuwonera vinthu, mikhaliro yawo, ndiposo ivyo ŵakuŵika pakudanga mu umoyo, ŵangakhumbikwira wovwiri unandi. Antheura, tikuzizipizga nga umo Yesu wakacitira na ŵasambiri wake, awo pakatora nyengo kuti ŵambe kuwona vinthu mwakwenelera.—Marko 9:33-37; 10:35-45.
Sambizgani Mwaluso
15, 16. Cifukwa wuli kusambizga mu nthowa yipusu ndiposo kunozgekera makora ni vyakukhumbikwa pakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
15 Kutemwa Ciuta, kughanaghanira ŵanthu, kujipata, ndiposo kuzizipizga ni vyakukhumbikwa kuti tovwire ŵanthu kuŵa ŵasambiri. Tikweneraso kukuzga maluso gha kasambizgiro, cifukwa ghakovwira kuti tilongosore fundo mu nthowa yakupulikikwa makora ndiposo yipusu. Mwaciyelezgero, ivyo Msambizgi Waluso, Yesu Khristu wakasambizga vikaŵa vyakucontha mtima cifukwa cakuti wakasambizganga mu nthowa yipusu. Panji mukukumbukira vinyake ivyo wakayowoya, nga ni mazgu ghakuti: “Mujiŵikire usambazi kucanya.” “Mungazipanga ncheŵe ico nchakupatulika.” “Vinjeru vikulunjiskika na milimo yake.” “Vya Kesare pelekani kwa Kesare, ndipo vya Ciuta kwa Ciuta.” (Mateyu 6:20; 7:6; 11:19; 22:21) Ndipouli, Yesu wakayowoya mazgu ghafupighafupi pera yayi. Wakasambizga mwakupulikikwa makora, ndipo wakalongosoranga ivyo vikakhumbikwanga kulongosora. Kasi mungacita wuli kuti musambizgenge nga ni Yesu?
16 Kusambizga mu nthowa yipusu ndiposo yakupulikikwa makora, kukukhumba kunozgekera makora. Para mupharazgi wandanozgekere, wakuyowoya vinandi pakusambizga. Cifukwa ca kulongosora cilicose ico wakumanya cakukhwaskana na mutu uwo wakusambira na munthu, wangatondeka kudidimizga fundo zikuru. Kweni mupharazgi uyo wakunozgekera makora, wakughanaghanira za munthu uyo wamusambira nayo, mutu uwo wamusambizga, ndipo wakusambizga mwakupulikikwa makora vyekha ivyo vikukhumbikwira. (Zintharika 15:28; 1 Ŵakorinte 2:1, 2) Wakughanaghanira ivyo musambiri wakumanya kale ndiposo fundo izo wakwenera kudidimizga panyengo ya sambiro. Mupharazgi uyu, wangaŵa kuti wakumanya vinandi vyakukondweska pa mutu wa nkhani iyo wamusambizga, kweni kuti wasambizge makora, wakuleka fundo zambura kukhumbikwa.
17. Kasi tingawovwira wuli ŵanthu kupulikiska Malemba?
17 M’malo mwa kusambizga waka ŵanthu, Yesu wakaŵawovwirangaso kuti ŵaghanaghanenge. Mwaciyelezgero, nyengo yinyake wakafumba kuti: “Ukuti wuli Simoni? Ŵakaronga ŵa mu caru ŵakupokera kwa njani msonkho panji muthulo? ku ŵana ŵawo, panji ku ŵayeni?” (Mateyu 17:25) Panji tikutemwa comene kulongosora mavesi gha mu Baibolo. Ndipouli, tikwenera kujikora kuti uyo tikusambira nayo wayowoyengepo maghanoghano ghake. Tikwenera cara kufumba mafumbo ghanandi. M’malo mwake, kuyowoya mwaluso, ntharika na viyelezgero viwemi, ndiposo kufumba mafumbo agho ghakovwira kughanaghana, tingaŵawovwira kupulikiska fundo za mu Malemba izo zili mu mabuku ghithu ghakulongosora Baibolo.
18. Nchivici cikukhumbikwa kuti munthu waŵe na luso lwa kusambizga?
18 Malemba ghakuyowoya za luso lwa “kusambizga.” (2 Timote 4:2; Tito 1:9) Luso ulu lukukhumba vinandi padera pa kovwira munthu kusungilira waka fundo pamtima. Tikwenera kuyezgayezga kovwira musambiri withu kupambaniska pakati pa unenesko na utesi, ciwemi na ciheni, vinjeru na ucindere. Peneapo tikucita nthena ndiposo kumovwira kuti watemwenge Yehova, wangamanya cifukwa ico wakwenera kupulikira Ciuta.
Citani Mwamphu Pakovwira Ŵanthu Kuŵa Ŵasambiri
19. Kasi Ŵakhristu wose ŵakovwira wuli ŵanthu kuŵa ŵasambiri?
19 Mulimo ukuru wa mpingo Wacikhristu nkhovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri. Para munthu munyake wamba kulondezga Yesu, uyo wakukondwa ni uyo wakamusambizganga pera yayi, kweni mpingo wose. Mwaciyelezgero, para gulu la ŵanthu likupenja mwana uyo wazgeŵa, ni munthu yumoza pera uyo wakusanga mwana uyu. Kweni para mwana wasangika, waliyose uyo wapenjangako wakuŵa wakukondwa. (Luka 15:6, 7) Mwakuyana waka, kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ni mulimo wa mpingo wose. Ŵakhristu wose ŵakupenja ŵanthu awo ŵangaŵa ŵasambiri ŵa Yesu. Nakuti para musambiri wamba kuwungana na mpingo, Mkhristu waliyose wakovwirapo kuti musambiri uyu wawonenge kuti kusopa kwaunenesko nkhwakuzirwa. (1 Ŵakorinte 14:24, 25) Lekani Ŵakhristu wose ŵakusangwa para ŵakuwona kuti cilimika cilicose pakuŵa ŵasambiri ŵasono ŵanandi.
20. Kasi mukwenera kucitaci usange mukukhumba kusambizga ŵanthu unenesko?
20 Ŵakhristu ŵakugomezgeka ŵanandi ŵangaŵa kuti ŵakukhumba kusambizga munthu za Yehova ndiposo kusopa kwaunenesko. Nangauli ŵayezgayezga kucita nthena, kweni ŵangaŵa kuti ŵatondeka. Usange ndimo viliri kwa imwe, lutilirani kutemwa comene Yehova, kughanaghanira comene ŵanthu, kujipata, kuzizipizga, ndiposo kuyezgayezga kukuzga maluso pakusambizga. Kuluska vyose, phalirani Yehova mu lurombo kuti mukukhumba kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri. (Mupharazgi 11:1) Manyani kuti vyose ivyo mukucita pakuteŵetera Yehova, vikovwira pa mulimo wa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri, uwo ukucindika Ciuta.
Kasi Mungalongosora?
• Cifukwa wuli kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri kukulongora umo tikutemwera Ciuta?
• Kasi awo ŵakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ŵakwenera kuŵa na mikhaliro wuli?
• Kasi kusambizga mwaluso kukusazgapoci?
[Cithuzithuzi pa peji 20]
Ŵakhristu ŵakulongora kuti ŵakutemwa comene Ciuta mwa kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri
[Cithuzithuzi pa peji 22]
Cifukwa wuli awo ŵakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ŵakwenera kutemwa ŵanthu?
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Kasi awo ŵakovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ŵakwenera kuŵa na mikhaliro wuli?
[Cithuzithuzi pa peji 24]
Ŵakhristu wose ŵakukondwa na vyandulo vya kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri