Cifukwa Wuli Upharazgi wa ku Nyumba na Nyumba Ngwakuzirwa pa Nyengo Yasono?

“Mazuŵa ghose, mu Tempele na mu nyumba [za ŵanthu], kuti ŵakalekanga cara kusambizga na kupharazga Yesu kuti ndi Khristu.”—MIL. 5:42.

1, 2. (a) Kasi ni nthowa wuli yakupharazgira iyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakumanyikwa nayo? (b) Kasi mu nkhani iyi tisambirenge vici?

NCHACILENDO yayi pa caru cose capasi. Ŵanthu ŵaŵiri ŵakuvwara makora ŵakuluta pa nyumba ya munthu, na kwamba kumuphalira mwakudumura uthenga wa mu Baibolo wakuyowoya za Ufumu wa Ciuta. Para wanweka na uthenga wawo, ŵangamupa mabuku ghakulongosora Baibolo na kwamba kusambira nayo Baibolo kwawanangwa. Pamanyuma pake, ŵakuluta pa nyumba yinyake. Para namwe mukucitako nchito iyi, nchakuwonekerathu kuti kanandi ŵanthu ŵakumumanyani kuti ndimwe yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova nanga ni para mundambe kuyowoya. Enya nadi, kupharazga ku nyumba na nyumba ndico nchimanyikwiro cithu.

² Tili na nthowa zakupambanapambana zakucitira mulimo uwo Yesu wakatipa, wa kupharazga na kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri. (Mat. 28:19, 20) Tikupharazga mu misika, misewu, ndiposo ku malo ghanyake uko kukuŵa ŵanthu ŵanandi. (Mil. 17:17) Tikupharazgira ŵanthu ŵanandi pa telefoni ndiposo mwa kuŵalembera kalata. Tikupharazga unenesko wa mu Baibolo ku ŵanthu awo tikukumana nawo palipose. Kweniso tili na adiresi ya pa Intaneti iyo yili na uthenga wa mu Baibolo mu viyowoyero vyakujumpha 300.a Nthowa zose izi zawovwira comene. Ndipouli, mu vigaŵa vinandi, nthowa yikuru yakupharazgira ŵanthu makani ghawemi, nja kupharazga ku nyumba na nyumba. Kasi kupharazga ku nyumba na nyumba kukamba wuli? Kasi vikenda wuli kuti ŵanthu ŵa Ciuta ŵa mu nyengo yasono ŵambe kupharazga comene kwizira mu nthowa iyi? Ndipo cifukwa wuli nthowa iyi njakuzirwa pa nyengo yasono?

Nthowa Iyo Ŵapositole Ŵakapharazgiranga

3. Ni ulongozgi wuli wakukhwaskana na kupharazga uwo Yesu wakaphalira ŵapositole, ndipo ici cikulongora kuti ŵakeneranga kupharazga wuli?

³ Malemba ghakuyowoya umo upharazgi wa ku nyumba na nyumba ukambira. Apo Yesu wakatuma ŵapostole ŵake kuti ŵakapharazge, wakaŵaphalira ulongozgi wakuti: “Mu msumba wose panji cikaya mwamkunjiramo, mukapenjemo mweneuyo ngwakwenelera.” Kasi ŵakate ŵapenjenge wuli awo mbakwenelera? Yesu wakaŵaphalira kuti ŵalute ku nyumba za ŵanthu. Wakati: “Pakunjira mu nyumba, muyitauzge. Ndipo usange nyumba njakwenelera, mtende winu wizengemo.” Kasi ŵakeneranga kuluta pambere ŵandacemeke? Wonani ivyo Yesu wakayowoyaso. Wakati: “Mweneuyo waleke kumupokelerani, nanga nkhupulika mazgu ghinu, pakufuma mu nyumba yeneiyo, panji mu msumba weneuwo, khung’unthani fuvu la ku malundi ghinu.” (Mat. 10:11-14) Ulongozgi uwu ukaŵa wakupulikikwa makora mwakuti ŵapositole “ŵakaporotanga mu vikaya, ŵakapharazganga makani ghawemi.” Iwo ndiwo ŵakeneranga kuluta ku nyumba za ŵanthu.—Luka 9:6.

4. Ni Malemba wuli agho ghakuyowoya mwakudunjika za upharazgi wa ku nyumba na nyumba?

⁴ Baibolo likuyowoya mwakudunjika kuti ŵapositole ŵakapharazganga ku nyumba na nyumba. Mwaciyelezgero, lemba la Milimo 5:42 likuyowoya kuti: “Mazuŵa ghose, mu tempele na mu nyumba zawo, kuti ŵakalekanga cara kusambizga na kupharazga Yesu kuti ndi Khristu.” Pakati pajumpha vilimika 20, mpositole Paulosi wakakumbuska ŵanalume ŵalara ŵa mpingo wa Efeso kuti: “Kuti nkhacizukako cara ku kumuphalirani kanthu ka kumovyani, na kumusambizgani pakweru na mu nyumba na nyumba.” Kasi Paulosi wakendera ŵalara aŵa pambere ŵandazgoke Ŵakhristu? Enya, ndimo vikuwonekera, cifukwa wakaŵasambizga vinthu nga ni “kung’anamuka mu mtima kwa ku Ciuta, na cipulikano ca mwa Fumu Yesu Khristu.” (Mil. 20:20, 21) Pakulongosora lemba la Milimo 20:20, buku linyake likuti: “Nchakukondweska kumanya kuti mupharazgi wakumanyikwa comene uyu wakapharazganga ku nyumba na nyumba.”—Robertson’s Word Pictures in the New Testament.

Ŵasilikari ŵa Mazuŵa Ghano Awo Ŵali Nga ni Zombe

5. Kasi mulimo wa kupharazga ukulongosoreka wuli mu ucimi wa Joyeli?

⁵ Upharazgi uwo ŵapositole ŵakacitanga ukimiranga mulimo ukuru wa kupharazga uwo ukucitika mazuŵa ghano. Mprofeti Joyeli wakayaniska mulimo wa kupharazga uwo Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakucita na muliri wa vibenene, kusazgapo zombe. (Joel 1:4) Zombe ili likwenda nga mbasilikari, likutonda vyakujandizga vyose, likunjira mu nyumba na kurya cilicose. (Ŵazgani Joel 2:2, 7-9.) Ici nchithuzithuzi cakukondweska nadi cakulongora umo ŵanthu ŵa Ciuta mazuŵa ghano ŵaliri na citatata ndiposo luso pakucita mulimo wa kupharazga. Nthowa yikuru comene iyo Ŵakhristu ŵakuphakazgika na ŵanyawo ŵa “mberere zinyake” ŵakulondezga kuti ŵafiske ucimi uwu, nkhupharazga ku nyumba na nyumba. (Yoh. 10:16) Kasi vikenda wuli kuti ise Ŵakaboni ŵa Yehova titolere nthowa yakapharazgiro ya ŵapositole ŵa Yesu?

6. Kasi nchikhuŵilizgo wuli cakukhwaskana na kupharazga ku nyumba na nyumba ico cikapelekeka mu 1922, ndipo ŵanji ŵakacita wuli?

⁶ Kwambira mu 1919, fundo yakuti Mkhristu waliyose wapharazgenge yadidimizgika. Mwaciyelezgero, nkhani ya mutu wakuti, “Service Essential” [Uteŵeti Ngwakuzirwa] mu Gongwe la Mulinda la Cingelezi la Ogasiti 15, 1922, yikakumbuska Ŵakhristu ŵakuphakazgika za kuzirwa kwa ‘kugaŵira ŵanthu mabuku na kuŵapharazgira pa nyumba zawo, kuŵamanyiska kuti Ufumu wa kucanya waneng’enera.’ Masacizgo gha umo ŵangapharazgira ghakalembekanga mu Uteŵeti Withu wa Ufumu uwo pa nyengo iyo ŵakatenge Bulletin. Ndipouli, kukwambilira, ciŵelengero ca ŵanthu awo ŵakapharazganga cikalutilira kuŵa cicoko. Ŵanji ŵakazerezganga kupharazga. Ŵakayowoyanga tuvifukwa tunandi twakuti ŵalekere kupharazga, kweni cifukwa cikuru cikaŵa cakuti ŵanji ŵakajiwonanga kuti ŵayuyukenge usange ŵangapharazga ku nyumba na nyumba. Apo fundo yakuti tipharazgenge yikamba kuyowoyeka mwakuwerezgawerezga, ŵanthu nga ni aŵa ŵakaleka gulu la Yehova.

7. Kasi ni wovwiri wuli uwo ukakhumbikwiranga mu vilimika vya m’ma 1950?

⁷ Pakati pajumpha vilimika, ŵanthu ŵanandi ŵakamba kupharazga. Ndipouli, vikawonekerathu kuti ŵapharazgi ŵakakhumbikwiranga kusambizgika umo ŵangapharazgira ku nyumba na nyumba. Mwaciyelezgero, wonani ivyo vikacitika ku United States. Mu vilimika vya m’ma 1950, pa Ŵakaboni ŵa Yehova 100 ŵaliwose, 28 ŵakacitanga waka upharazgi wa kugaŵira tumapepara na kwimilira mu misewu na magazini. Ŵakaboni 40 pa 100 ŵaliwose ŵakapharazganga mwakamdomphomdompho, ndipo myezi yinyake yikajumphanga kwambura kupharazga. Kasi nchivici cikeneranga kucitika kuti Ŵakhristu ŵakubapatizika ŵawovwirike kuti ŵapharazgenge ku nyumba na nyumba?

8, 9. Kasi ni ndondomeko wuli ya kusambizga iyo yikamba mu 1953, ndipo nchivici cikacitika pamanyuma pake?

⁸ Pa ungano wa mitundu yose uwo ukacitikira mu msumba wa New York mu 1953, upharazgi wa ku nyumba na nyumba ukadidimizgika comene. Mbali Nathan H. Knorr wakayowoya kuti mulimo ukuru wa mulaŵiliri waliyose Wacikhristu nkhovwira Kaboni waliyose kuti wapharazgenge ku nyumba na nyumba nyengo zose. Wakati: “Waliyose wakwenera kumanya kupharazga ku nyumba na nyumba.” Mwantheura, kuti ici cicitike, pakanozgeka ndondomeko ya kusambizga ŵapharazgi pa caru cose. Awo pa nyengo iyo ŵakapharazganga yayi ku nyumba na nyumba, ŵakasambizgika umo ŵangayowoyera na ŵanthu pa nyumba zawo, kudumbiskana nawo fundo za mu Baibolo, na kuzgora mafumbo ghawo.

⁹ Masambiro agha ghakawovwira comene. Mu vilimika 10 pera, pa ŵapharazgi 100 ŵaliwose, pakasazgikira 100, ndipo pa maulendo ghakuwelerako 100 ghalighose pakasazgikira 126. Pa masambiro gha Baibolo 100 ghalighose pakasazgikira 150. Mazuŵa ghano, ŵapharazgi ŵa Ufumu pafupifupi 7 miliyoni ŵakupharazga makani ghawemi pa caru cose. Kusazgikira uku nchilongolero cakuti Yehova wakutumbika mulimo wa ŵanthu ŵake wa kupharazga ku nyumba na nyumba.—Yes. 60:22.

Kulemba Ŵanthu Cimanyikwiro ca Ciponosko

10, 11. (a) Kasi ni mboniwoni wuli iyo Ezekiyeli wakawona, iyo yili mu Ezekiel cipaturo 9? (b) Kasi mboniwoni iyi yikufiskika wuli mazuŵa ghano?

¹⁰ Kuzirwa kwa kupharazga ku nyumba na nyumba kukuwoneka mu mboniwoni iyo yikapelekeka kwa mprofeti Ezekiyeli. Mu mboniwoni iyi, Ezekiyeli wakawona ŵanalume ŵankhondi na yumoza awo ŵakaŵa na mahomwa panji kuti vilwero ndiposo mwanalume wacinkhondi na ciŵiri uyo wakavwara salu ya lineni ndipo wakaŵa na cilembero ca mulembi mu ciwuno mwake. Mwanalume wacinkhondi na ciŵiri wakaphalirika kuti ‘wasorote mukati mu msumba,’ na “kulemba cimanyikwiro pa cene ca ŵanthu awo ŵakucinchima na kulira cifukwa ca maunyankhasi ghose agho ghakucitika mukati mwake.” Pamanyuma pa kulemba ŵanthu cimanyikwiro, ŵanalume ŵankhondi na yumoza awo ŵakaŵa na vilwero ŵakaphalirika kuti ŵakome munthu yose uyo wakaŵavya cimanyikwiro.—Ŵazgani Ezekiel 9:1-6.

¹¹ Tikumanya kuti mu ucimi uwu, mwanalume uyo wakavwara “salu ya lineni” wakwimira Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ŵali pa caru capasi. Kwizira mu mulimo wa kupharazga na kovwira ŵanthu kuti ŵaŵe ŵasambiri, Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakulemba cimanyikwiro ŵanthu awo ŵakuzgoka “mberere zinyake” za Khristu. (Yoh. 10:16) Kasi cimanyikwiro ici nchivici? Cili nga nchilongolero ico calembeka pa visko vyawo, cakulongora kuti mberere izi mbasambiri ŵa Yesu Khristu ŵakujipatulira, ŵakubapatizika, ndiposo kuti ŵavwara wunthu wuphya. (Efe. 4:20-24) Ŵanthu ŵa nga ni mberere aŵa, ŵakuŵa mskambo umoza na Ŵakhristu ŵakuphakazgika, ndipo ŵakuŵawovwira kucita mulimo wakuzirwa comene wa kulemba cimanyikwiro ŵanthu ŵanyakeso.—Civ. 22:17.

12. Kasi mboniwoni ya Ezekiyeli yakuyowoya za kulemba ŵanthu cimanyikwiro pa cisko yikulongora wuli kuzirwa kwa kulutilira kupenja ŵanthu ŵa nga ni mberere?

¹² Mboniwoni ya Ezekiyeli yikulongora cifukwa cimoza ico mulimo wa kupenja ŵanthu awo “ŵakucinchima na kulira” ukwenera kucitikira mwaluŵiro. Ni mulimo wa kuponoska umoyo. Sonosono apa, ŵankhondo ŵa kucanya ŵa Yehova awo ŵakuyelezgereka na ŵanalume ŵankhondi na yumoza, ŵazamuparanya wose awo ŵalije cimanyikwiro. Pakuyowoya za ceruzgo ico cikwiza, mpositole Paulosi wakalemba kuti Fumu Yesu, pamoza na “ŵangelo ŵa nkhongono” ‘ŵazamutayira nduzga awo ŵalive kumanya Ciuta, na awo ŵakuleka kupulikira ivangeli la Fumu yithu Yesu.’ (2 Tes. 1:7, 8) Wonani kuti ŵanthu ŵazamweruzgika mwakuyana na umo ŵakucitira para tikuŵapharazgira makani ghawemi. Mwantheura, mulimo wa kupharazga uthenga wa Ciuta ukwenera kulutilira kucitika mwamwamphu mpaka kuumaliro. (Civ. 14:6, 7) Ici cikulongora kuti mteŵeti waliyose wa Yehova uyo ngwakujipatulira wali na mulimo ukuru.—Ŵazgani Ezekiel 3:17-19.

13. (a) Kasi mpositole Paulosi wakajiwona kuti wali na mulimo wuli, ndipo cifukwa wuli? (b) Kasi mukuwona kuti muli na mulimo wuli ku ŵanthu ŵa mu cigaŵa cinu?

¹³ Mpositole Paulosi wakamanya kuti wakeneranga kupharazgira ŵanji makani ghawemi. Wakalemba kuti: “Ndili wa mateu ku Ŵagriki na ku Ŵaherehere wuwo, ku ŵa mahara na ku ŵakupusa wuwo. Ntheura, umo ziliri nkhongono zane, ndili mcanya kale kupharazga ivangeli na kwa imwe wuwo mwa ŵa mu Roma.” (Rom. 1:14, 15) Cifukwa ca kuwonga lusungu lwa Ciuta, Paulosi wakawovwira ŵanji kuti nawo ŵasange candulo na lusungu ulu nga ndiyo. (1 Tim. 1:12-16) Vikaŵa nga ni para wali na ngongoli na munthu waliyose uyo wakakumananga nayo. Wakate wawezgenge ngongoli iyi pekha para wangamupharazgira makani ghawemi. Kasi namwe mukujipulika kuti muli na ngongoli ku ŵanthu ŵa mu cigaŵa cinu?—Ŵazgani Milimo 20:26, 27.

14. Nchifukwa wuli cikuru ico tikupharazgira pakweru ndiposo ku nyumba na nyumba?

¹⁴ Nangauli kuponoska umoyo wa ŵanthu nkhwakuzirwa, kweni paliso cifukwa cikuru comene ico tikupharazgira ku nyumba na nyumba. Mu ucimi uwo uli kulembeka pa Malaki 1:11, Yehova wakati: “Kwamba ku kufuma kwa dazi kuyakafika ku kunjira kwake zina lane ndikuru mukati mwa ŵamitundu, ndipo . . . vyakununkhira vikupelekeka ku zina lane, na sembe yikhovu; cifukwa zina lane ndikuru mukati mwa ŵamitundu.” Ucimi uwu ukufiskika mu nthowa yakuti ŵateŵeti ŵa Yehova awo mbakujipatulira kwa iyo, ŵakulumba zina lake pa caru cose capasi, apo ŵakucita uteŵeti wawo mwakujiyuyura. (Sal. 109:30; Mat. 24:14) Cifukwa cikuru ico tikupharazgira pakweru na ku nyumba na nyumba nchakuti tipeleke “sembe ya malumbo” kwa Yehova.—Heb. 13:15.

Vinthu Vyapadera Ivyo Vizamucitika Munthazi

15. (a) Kasi Ŵaisrayeli ŵakacita wuli apo ŵakazingiliranga Yeriko pa zuŵa la cinkhondi na ciŵiri? (b) Kasi ici cikulongora kuti mulimo wa kupharazga uzamuŵa wuli?

¹⁵ Ni vinthu wuli vyakukhwaskana na mulimo wa kupharazga ivyo vicitikenge munthazi? Kuzingilizgika kwa msumba wa Yeriko, uko kuli kulembeka mu buku la Joshua, kukupeleka ciyelezgero ciwemi. Kumbukirani kuti pambere Ciuta wandaparanye Yeriko, Ŵaisrayeli ŵakaphalirika kuti ŵazingilirenge msumba uwu kamoza pa zuŵa, kwa mazuŵa ghankhondi na limoza. Kweni pa zuŵa la cinkhondi na ciŵiri, pakeneranga kucitika vinandi. Yehova wakaphalira Joshua kuti: “Muzingilizge msumba kankhondi na kaŵiri, ŵapristi ŵalizgenge zimbata. Ndipo kwamkuti, para ŵalizga swii na sengwe, . . . ŵanthu wose ŵacemerezge nchemerezgo yikuru; ndipo linga la msumba tiliwenge pasi thasa.” (Josh. 6:2-5) Vikuwoneka kuti mulimo withu wa kupharazga, nawo ungazakasazgikirako. Nchakuwonekerathu kuti apo mgonezi uwu uzamumalira, zina la Ciuta na Ufumu wake vizamupharazgika comene kuluska kumanyuma kose.

16, 17. (a) Kasi nchivici ico cizamufiskika pambere “cisuzgo cikuru” cindamare? (b) Kasi mu nkhani yakulondezgapo tizamusambira vici?

¹⁶ Nyengo yingazakiza apo uthenga uwo tikupharazga ungazakaŵa nga ni “nchemerezgo yikuru.” Buku la Civumbuzi likuyaniska mauthenga gha ceruzgo na “matalala ghakuru, libwe lose la uzitu wa talente.”b Kweniso lemba la Civumbuzi 16:21 likuti: “Cilengo cake cikaŵa cikuru comene.” Tikumanya yayi kuti upharazgi wa ku nyumba na nyumba uzamovwira wuli pa kupharazga uthenga uwu wa ceruzgo. Kweni tingaŵa ŵakusimikizga kuti pambere “cisuzgo cikuru” cindamare, zina la Yehova lizamuthuwuskika comene kuluska kumanyuma kose.—Civ. 7:14; Ezek. 38:23.

¹⁷ Apo tikulindilira vinthu vyapadera ivyo vicitikenge munthazi, tiyeni tilutilire kupharazga makani ghawemi gha Ufumu mwamwamphu. Kasi ni masuzgo wuli agho tikusangana nagho apo tikupharazga ku nyumba na nyumba, ndipo tingamarana nagho wuli? Mafumbo agha ghazamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungazgora Wuli?

• Kasi ni Malemba nga agho ghakuyowoya za kupharazga ku nyumba na nyumba?

• Kasi uteŵeti wa ku nyumba na nyumba wadidimizgika wuli mu nyengo yithu?

• Cifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Yehova awo ŵali kujipatulira kwa iyo ŵakukhumbikwira kupharazga?

• Ni vinthu wuli vyapadera ivyo vizamucitika munthazi?

[Cithuzithuzi pa peji 4]

Kasi mukujiwona kuti muli na ngongoli yakuti mupharazgirenge ŵanji nga ni umo mpositole Paulosi wakajiwoneranga?

[Cithuzithuzi pa peji 5]

Mbali Knorr, mu 1953