“Tilondezgenge vya Mtende”

MSEWU wuphya wa thara ukuwoneka wakukhora comene ndipo ukuwoneka nga unganangika yayi. Kweni para nyengo yajumphapo, ukwamba kuŵa na malumwa ndiposo kujimika. Pangakhumbikwira kuwunozga kuti awo ŵakwendamo ŵaleke kucita ngozi kweniso kuti uŵe makora.

Mwakuyana waka, nyengo zinyake ubwezi withu na ŵanyithu unganangika ndiposo kusweka. Mpositole Paulosi wakamanya kuti Ŵakhristu ŵa mu mpingo wa Roma ŵakapambana maghanoghano. Wakaŵapa ulongozgi wakuti: “Tilondezgenge vya mtende na vyakukhozgerana.” (Rom. 14:13, 19) Cifukwa wuli nchakuzirwa ‘kulondezga vya mtende’? Kasi tingalondezga wuli vya mtende na mtima withu wose?

Cifukwa Wuli Tikwenera Kulondezga vya Mtende?

Usange malumwa ghacokoghacoko ghangaleka kunozgeka mu msewu, ghangakura na kuzgoka mabuwu. Kuleka kumazga mphindano nako kungaŵa kwakofya. Mpositole Yohane wakalemba kuti: “Usange munthu wakuti, Nkhumutemwa Ciuta, ndipo wakutinkha mbali wake, ndi mutesi: cifukwa uyo wakuwura kumutemwa mbali wake uyo wakumuwona, walive kumanya kumutemwa Ciuta Uyo walive kumuwona.” (1 Yoh. 4:20) Kuleka kumazga mphindano kungapangiska kuti Mkhristu mukuluta kwa nyengo watinkhe mbali wake.

Yesu Khristu wakalongora kuti Yehova wangazomerezga yayi kusopa kwithu usange tindamazge mphindano na ŵanyithu. Yesu wakasambizga ŵasambiri ŵake kuti: “Usange ukupeleka cawanangwa cako pa jochero la sembe, ndipo penepapo ukukumbuka kuti mbali wako wali nawe na kamulandu, Uciside papo panthazi pa jochero la sembe cawanangwa cako, ndipo ulute, ukaphemane nanga na mbali wako, sono ndipo wize kapeleka cawanangwa cako.” (Mat. 5:23, 24) Enya, cifukwa cikuru ico tikulondezgera vya mtende nchakuti tikukhumba kukondweska Yehova Ciuta.a

Ivyo vikacitika mu mpingo wa Filipi vikulongora cifukwa cinyake ico tikwenera kulondezgera vya mtende. Nchakuwonekerathu kuti suzgo ilo Baibolo lindayowoye, ilo likaŵa pakati pa ŵadumbu ŵaŵiri Ŵacikhristu, Yuodiya na Suntuke, likatimbanizga mtende wa mpingo. (Fil. 4:2, 3) Para ŵanthu ŵandamazge kupambana maghanoghano, ŵanji ŵakukaŵa yayi kumanya. Kukhumba kuti citemwa na umoza vilutilire mu mpingo, kutipangiskenge kuti tilondezgenge vya mtende na ŵasopi ŵanyithu.

Yesu wakayowoya kuti: “Mba mwaŵi awo ŵakutuniska.” (Mat. 5:9) Kulondezga vya mtende nkhwakukhorweska. Kweniso, kuŵa ŵamtende kukupangiska kuti tileke kulwaralwara, cifukwa “mtima wakuziza ndiwo umoyo wa thupi.” (Zinth. 14:30) Kweni kusunga vyakusingo kungatipangiska kuti tilwarenge pafupipafupi.

Nangauli Ŵakhristu ŵanandi ŵakuzomerezga kuti kulondezga vya mtende nkhwakukhumbikwa, kweni nyengo zinyake ŵangamanya yayi umo ŵangacitira para ŵapambana maghanoghano na munthu munyake. Tiyeni tiwone fundo za m’Malemba izo zingatovwira.

Kudumbiskana Mwakuzika Kukuwezgerapo Mtende

Kanandi malumwa ghacokoghacoko agho ghali mu msewu ghanganozgeka mwa kughajara. Kasi nchamacitiko kwa ise kugowokera na kubenekelera maubudi ghacokoghacoko gha ŵabali ŵithu? Nchakuwonekerathu kuti kucita nthena kungawovwira para tapambana maghanoghano na ŵanyithu pa vinthu vyakupambanapambana, cifukwa mpositole Petrosi wakalemba kuti “kutemwa kukuŵenekelera wumba wa mauheni.”—1 Pet. 4:8.

Ndipouli, nyengo zinyake suzgo likuwoneka likuru comene mwakuti tingalizerezga waka yayi. Ghanaghanirani ivyo vikacitikira Ŵaisrayeli ŵakati ŵanjira mu Caru ca Layizgano. Pambere “Ŵarubeni na Ŵagadi, na nusu wa Manase” ŵandalute kusirya kwa Mlonga wa Yorodani, ŵakazenga “jochero likuru comene.” Mafuko ghanyake gha Israyeli ghakaghanaghananga kuti jochero ili likaŵa lakusoperapo vikozgo ndipo ghakatondeka kuzerezga waka. Mafuko agha ghakanozgekera kuti ghakarwe nawo nkhondo.—Josh. 22:9-12.

Ŵaisrayeli ŵanyake ŵakwenera kuti ŵakaghanaghananga kuti pakaŵa ukaboni wakukwana wakuti ŵanthu aŵa ŵananga ndiposo kuti para ŵangaŵawukira mwakubucizga, mbwenu mbacoko awo ŵafwenge. Kweni m’malo mwa kucita vinthu mwakucimbilira, mafuko gha kumanjiliro gha dazi kwa Yorodani ghakatuma ŵanthu kuti ŵakadumbiskane na ŵabali ŵawo. Ŵakafumba kuti: “Kasi ndi juvyo wuli ili mwamunangira Ciuta wa Israyeli, kuzgoka muhanya uno kuleka kumulondezga Yehova?” Mafuko agho ghakazenga jochero ghakagaruka yayi. Kweni kasi ghakate ghacitenge wuli ku ŵanthu awo ŵakaghapusikizgira kuti ghananga? Kasi ghakakhumbikwiranga kuzgora mwamutonyoro panji kukana kuyowoyeskana nawo? Mafuko agho ghakimbikanga mulandu ghakazgora mwakuzika, na kulongosora makora kuti ghakazenga jochero cifukwa ca kukhumba kusopa Yehova. Zgoro lawo lakuzika likapangiska kuti ŵalutilire kuŵa paubwezi na Ciuta kweniso kuti ŵanthu ŵaleke kufwa. Kudumbiskana mwakuzika kukanozga vinthu ndipo kukawezgerapo mtende.—Josh. 22:13-34.

Ŵaisrayeli ŵa mafuko ghanyake mwamahara ŵakadankha kudumbiskana na ŵanyawo ŵa fuko la Rubeni, Gadi na nusu wa Manase za suzgo ilo likaŵapo. Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Ungapusumphanga kukalipa mu mtima wako, pakuti ukali ukukhala mu cifuŵa ca vindere.” (Muph. 7:9) Nthowa ya mu Malemba yakumazgira kupambana maghanoghano, nkhudumbiskana mwakuzika ndiposo mwambura kubisa. Kasi tingakhazga kuti Yehova watitumbikenge usange tikusunga vyakusingo na kutondeka kukamufika mbali withu uyo tikughanaghana kuti wali kutibudira?

Kweniso, wuli usange Mkhristu munyithu watifika na kutiphalira kuti tili kumubudira, nangauli panji tikamubudira nadi yayi? Baibolo likuti: “Zgoro lakuzika likuwezga ukali.” (Zinth. 15:1) Mafuko gha Israyeli agho ghakawoneka nga nipara ghabuda ghakazgora mwakuzika kweni mwakupulikikwa makora, na kulongosora ico cikapangiska kuti ghacite nthena. Ntheura ghakawezga mtima wa ŵabali ŵawo uwo ukaŵa kuti waphya. Kwali ndise tamufika mbali withu kwali ndiyo, tingacita makora kujifumba kuti, ‘Kasi ni mazgu wuli, kapulikikwiro ka mazgu ndiposo nkharo iyo yingawovwira kuti paŵe mtende?’

Yowoyani Mwavinjeru

Yehova wakumanya kuti mwakawiro tikukhumba kuyowoya ivyo vikutisuzga. Ndipouli, usange tatondeka kumazga suzgo ilo tili nalo na mbali withu, tikuyezgeka kuphalira ŵanji suzgo ilo. Kusunga vyakusingo kungapangiska kuti tambe kumuyowoyera viheni munyithu. Pakuyowoya za kayowoyero kaheni, lemba la Zintharika 11:11 likuti: “[Muzi] ukubwanganduka na mlomo wa ŵaheni.” Mwakuyana na fundo iyi, kuyowoya za Mkhristu munyithu mwambura kujikora, kungananga mtende wa mpingo uwo uli nga ni muzi.

Ndipouli, kulondezga vya mtende kuti kukung’anamura kulekerathu kuyowoya vya ŵabali na ŵadumbu ŵithu yayi. Mpositole Paulosi wakaphalira ŵasopi ŵanyake kuti: “Kayowoyero kose kaheni kangafumanga mu mlomo winu.” Kweni wakasazgirapo kuti: “Ako nkhawemi ndiko, kakuzengera. . . . Muŵe ŵakucitirana wezi, ŵa mtima wa cisungusungu, ŵakugowokerana.” (Efe. 4:29-32) Usange mbali uyo wakakhuŵara cifukwa ca ivyo mukayowoya panji kucita wiza kwa imwe, cingaŵa cipusu kumuphepiska na kupanga mtende usange wandayowoyepo ciheni cakukhwaskana na imwe ku ŵanji. Kweniso, kuyowoya mazgu ghakukhozga para tikuyowoya za Ŵakhristu ŵanyithu, kupangiskenge kuti ciŵe cipusu kuwezgerapo mtende para paŵa kupambana maghanoghano.—Luka 6:31.

Teŵeterani Ciuta “na Mtima Umoza”

Cifukwa cakuti tili ŵanthu ŵakwananga, mwakawiro tikutemwa kuleka kuyowoyeskana na awo ŵatibudira ndipo tikwamba kujipatura. Kweni nchamahara yayi kucita nthena. (Zinth. 18:1) Pakuti tili ŵanthu ŵakukolerana awo ŵakucema pa zina la Yehova, tasimikizga mtima “kumuteŵetera Iye na mtima umoza.”—Zef. 3:9.

Kayowoyero panji nkharo yiheni ya ŵanji vikwenera cara kutipangiska kuti tiwelere nyuma pa kusopa kwaunenesko. Kukati kwakhala mazuŵa ghacoko waka kuti sembe yakuwombora ya Yesu yinjire mu malo mwa sembe za nyama izo zikapelekekanga pa tempele, ndiposo pamanyuma pakuti Yesu wacenya ŵalembi, wakawona cokoro cikavu ico cikatayamo “mphango zose [izo] cikaŵa nazo” mu cakulongeramo zithiro ca pa tempele. Kasi Yesu wakacikanizga? Yayi. M’malo mwake, wakacilumba cifukwa ca kovwira mpingo wa Yehova wa mu nyengo yira. (Luka 21:1-4) Vinthu viheni ivyo ŵanthu ŵakacitanga vikacipangiska yayi cokoro ici kuti cileke kufiska mulimo wake wa kupeleka vyawanangwa kuti viwovwire pa kusopa Yehova.

Kasi tikwenera kucita wuli nanga tingawona kuti mbali panji mudumbu munyake wandacite makora, panji watibudira? Kasi tizomerezgenge kuti ivi vitilekeske kuteŵetera Yehova na mtima wose? Panji kasi tifwilirengepo kuti timazge kupambana maghanoghano uko kulipo mwakuti mtende uwo uli mu mpingo wa Ciuta mazuŵa ghano ulutilire?

Malemba ghakutipa ulongozgi wakuti: “Usange ndimo kungaŵira, muŵe na mtende na ŵanthu wose, kwakuyana na umo mungamanyira.” (Rom. 12:18) Mphanyi tasimikizga mtima kuti ndimo ticitirenge na kukhalilira mu nthowa iyo yikuluta ku umoyo.

[Mazgu ghamusi]

[Cithuzithuzi pa peji 17]

Yuodiya na Suntuke ŵakakhumbikwiranga kulondezga vya mtende

[Cithuzithuzi pa peji 18]

Kasi ni mazgu wuli, kapulikikwiro ka mazgu, ndiposo nkharo iyo yingawovwira kuti paŵe mtende?