Lutilirani Kuŵa pa Mtende na Ŵanji
“Ipo tiyeni tilondezge vinthu vyakucitira mtende.”—ROM. 14:19.
1, 2. Cifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova mbakukolerana?
MAZUŴA ghano, nchakusuzga comene kusanga mtende wanadi. Nanga ni ŵanthu ŵa mtundu umoza, awo ŵakuyowoya ciyowoyero cimoza kanandi ŵakupambana pa nkhani za cisopa, ndyali, masambiro na kasangiro ka cuma. Kweni ŵanthu ŵa Yehova mbakukolerana, nangauli ŵakufuma “mu mitundu yose na mafuko na ŵanthu na malulimi.”—Uvu. 7:9.
2 Mtende uwo wuli pakati pithu ulipo mwangozi waka yayi. Tasanga mtende uwu cifukwa cakuti tili pa “mtende na Ciuta” kwizira mu cipulikano ico tikulongora mwa Mwana wake, uyo ndopa zake zikathiskika kubenekelera zakwananga zithu. (Rom. 5:1; Efe. 1:7) Kweniso Ciuta waunenesko wakupeleka mzimu wake utuŵa ku ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka, nakuti mtende nchigaŵa ca cipambi ca mzimu. (Gal. 5:22) Tiliso pa mtende cifukwa cakuti tili ku “cigaŵa ca caru cara.” (Yoh. 15:19) M’malo mwakunjilirapo pa nkhani za ndyali, tikukhala waka cete. Pakuti ‘malupanga ghithu tili kughazgora vyakulimira,’ tikucitako yayi nkhondo za mtundu uliwose.—Yes. 2:4.
3. Kasi mtende uwo tili nawo ukovwira wuli, ndipo mu nkhani iyi tidumbiskanenge vici?
3 Padera pa kugega kupweteka ŵanyithu, paliso cifukwa cinyake ico tiliri pa mtende na ŵabali ŵithu. Nangauli mu mpingo muli taŵanthu ŵa mitundu yakupambanapambana, kweni tikutemwana “yumoza na munyake.” (Yoh. 15:17) Mtende uwo tili nawo ukutovwira kuti “ticite ico nchiwemi kwa wose, kweni comenecomene kwa awo mbamoza na ise mu cipulikano.” (Gal. 6:10) Paradiso withu wauzimu ngwakuzirwa comene ndipo tikwenera kumuvikilira. Ntheura, tiyeni tisande umo tingacitira kuti mu mpingo mulutilire kuŵa mtende.
Para Takhuŵara
4. Kasi tingacita vici kuti tiwezgerepo mtende usange takhuŵazga yunji?
4 Yakobe wakalemba kuti: “Tose tikukhuŵara nyengo zinandi. Usange munyake wakukhuŵara cara mu mazgu, uyu ni munthu wakufikapo.” (Yak. 3:2) Ntheura, nchakuwonekerathu kuti nyengo zinyake tipambanenge maghanoghano na Ŵakhristu ŵanyithu. (Fil. 4:2, 3) Kweni masuzgo agha ghangamazgika kwambura kutimbanizga mtende wa mpingo. Mwaciyelezgero, wonani ulongozgi uwo tikwenera kulondezga para tamanya kuti takhuŵazga yunji.—Ŵazgani Mateyu 5:23, 24.
5. Kasi tingawezgerapo wuli mtende para ŵanji ŵatibudira?
5 Kasi tingacita wuli para yunji watibudira pacoko waka? Kasi tikwenera kulindilira kuti wazakatiphepiske? Lemba la 1 Ŵakorinte 13:5 likuti: “Citemwa cikukonthora uheni cara.” Para ŵanji ŵatibudira tingalongora kuti tikulondezga mtende para tikuŵagowokera na kusulako waka ubudi wawo panji kuti kuleka ‘kukonthora uheni.’ (Ŵazgani Ŵakolose 3:13.) Iyi ni nthowa yiwemi yakumazgira tumaubudi tucokotucoko uto tikubudirana zuŵa na zuŵa. Ndipo ici cikovwira kuti tilutilire kuŵa pa mtende na ŵabali ŵithu mu mpingo ndiposo kuti tiŵe na mtende wa mu mtima. Ntharika yinyake yavinjeru yikuti: “Mbucindami wa munthu kugowokera majuvyo.”—Zinth. 19:11.
6. Kasi tikwenera kucitaci usange ivyo yunji watibudira ni vyakuti tingasurako waka yayi?
6 Kasi tingacita wuli usange yunji watibudira mwakuti nchakusuzga kusulako waka? Cingaŵa camahara yayi kuthandazga nkhani iyo. Kucita nthena kungaŵa kusesa uko kungatimbanizga waka mtende wa mpingo. Kasi tingacita wuli kuti nkhani yimare mwa mtende? Lemba la Mateyu 18:15 likuti: “Usange mbali wako wananga, luta ukamuphalire ubudi wake pakati pa iwe na iyo pamwekha. Usange wakupulikira, ndikuti wamuwezga mbali wako.” Nangauli lemba la Mateyu 18:15-17 likuyowoya za maubudi ghakurughakuru, kweni fundo iyo yili mu vesi 15 tikwenera kuyilondezga nanga mpha nkhani zinyake. Para mbali withu watibudira tikwenera kudumbirana nayo patekha mwakuti tiwezgerepo mtende.a
7. Cifukwa wuli tikwenera kumazga mphindano mwaluŵiro?
7 Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Para mwatukutwa, muleke kwananga; dazi lileke kunjira uku mucali kutukutwa, ndipo muleke kumupa malo Dyabulosi.” (Efe. 4:26, 27) Yesu wakati: “Phemana luŵiro na uyo wakumangalira.” (Mat. 5:25) Kusungilira mtende kukukhumbaso kuti timazgenge mwaluŵiro mphindano. Cifukwa wuli? Para tikucitapo kanthu mwaluŵiro vikovwira kuti suzgo lileke kupalara nga umo vingaŵira na cilonda ico calekelereka. Tingazomerezganga yayi kuti kujikuzga, bina, panji vinthu vinyake vyakuthupi ivyo tingaŵa navyo vititondeske kumazga mphindano mwaluŵiro.—Yak. 4:1-6.
Para Nkhani Yikukhwaska Ŵanandi
8, 9. (a) Kasi Ŵakhristu ŵa mu Romu ŵakapambana maghanoghano pa nkhani wuli? (b) Kasi ni ulongozgi wuli uwo Paulosi wakaphalira Ŵakhristu ŵa mu Romu?
8 Mphindano zinyake mu mpingo zikukhwaska ŵanthu ŵaŵiri pera yayi. Ivi ndivyo vikacitikira Ŵakhristu ŵa ku Romu awo Paulosi wakaŵalembera kalata. Pakaŵa mphindano pakati pa Ŵakhristu Ŵaciyuda na Ŵamitundu. Ŵanji mu mpingo uwu ŵakwenera kuti ŵakayuyuranga ŵanyawo awo ŵakaŵa na njuŵi zakulopwa. Ŵakhristu aŵa ŵakeruzganga ŵanyawo pa nkhani izo munthu wakwenera kusankha yekha cakucita. Kasi Paulosi wakapeleka ulongozgi wuli ku mpingo uwu?—Rom. 14:1-6.
9 Ulongozgi wa Paulosi ukalazga ku vigaŵa vyose viŵiri. Awo ŵakapulikiskanga kuti ŵali pasi pa Dango la Mozesi yayi, wakaŵaphalira kuti ŵaleke kuyuyura ŵanyawo. (Rom. 14:2, 10) Wakaŵaphalira nthena kuti ŵaleke kukhuŵazga awo ŵakawonanga kuti nchiheni nipera kurya vyakurya ivyo Dango likakanizganga. Paulosi wakaŵasoka kuti: “Lekani kuwiskira pasi mulimo wa Ciuta cifukwa ca cakurya. . . . Nchiwemi kuleka kurya nyama panji kumwa vinyo panji kucita cinthu cilicose ico mbali wako wakukhuŵara naco.” (Rom. 14:14, 15, 20, 21) Kweniso awo njuŵi zawo zikaŵakanizganga kurya vyakurya vinyake, nawo wakaŵaciska kuti ŵaleke kweruzga awo ŵakurya. (Rom. 14:13) Wakaphalira ‘waliyose pakati pawo kuti waleke kujighanaghanira mwakujumphizga kuluska umo wakwenera kughanaghanira.’ (Rom. 12:3) Paulosi wati wapeleka ulongozgi ku magulu ghose ghaŵiri, wakalemba kuti: “Ipo tiyeni tilondezge vinthu vyakucitira mtende na vinthu vyakuzenga kwa yumoza na munyake.”—Rom. 14:19.
10. Nga umo vikaŵira na Ŵakhristu ŵa ku Romu, kasi nchivici cikukhumbikwa kuti timazge mphindano?
10 Tili na cigomezgo kuti Ŵakhristu ŵa mu Romu ŵakapokelera ulongozgi wa Paulosi na kusintha apo ŵakakhumbikwiranga kusintha. Asi nase tikwenera kujiyuyura na kupenja ndiposo kulondezga ulongozgi wa mu Malemba para tapambana maghanoghano? Nga umo vikaŵira na Ŵakhristu ŵa ku Romu, nyengo zinyake awo ŵakukhwaskika na nkhani iyo ŵangakhumbikwira kusintha vinthu vinyake mwakuti ŵasunge “mtende pakati pa yumoza na munyake.”—Mrk. 9:50.
Para Tapempheka Kuti Tovwirepo
11. Kasi mulara wakwenera kukumbuka vici para Mkhristu wakumudandawulira?
11 Kasi mulara wakwenera kucita wuli usange Mkhristu wakukhumba kumuphalira nkhani iyo wapambana maghanoghano na wamumbumba yake panji Mkhristu munyake? Lemba la Zintharika 21:13 likuti: “Uyo wakujara makutu ku nkhuto ya mukavu tiwakutenge nayeso kwambura kupulikikwa.” Mulara wakwenera cara kujara “makutu” ghake. Kweni ntharika yinyake yikucenjezga kuti: “Uyo wadanga kuyowoya pa mulandu wawoneka ngati ndi murunji, wasuke wizepo munyake na kumufumba mafumbo.” (Zinth. 18:17) Mulara wakwenera kutegherezga mwalusungu, kweni wakwenera kuŵa maso kuti waleke kuŵa kucigaŵa ca uyo wamba kudandawura. Pamasinda pakutegherezga wakwenera kumufumba uyo wakudandawura usange wali kudumbiskanapo kale na uyo wakuti wali kumwanangira. Kweniso mulara wakwenera kumulongora Malemba agho wakwenera kulondezga kuti wawezgerepo mtende.
12. Yowoyani viyelezgero vyakulongora uheni wakucita vinthu mwakucimbilira pamasinda pakupulika waka cigaŵa cimoza.
12 Mu Baibolo muli nkhani zitatu izo zikutikumbuska uheni wakucita vinthu mwakucimbilira pamasinda pakupulika waka nkhani ku cigaŵa cimoza. Potifara wakagomezga waka ivyo muwoli wake wakayowoya kuti Yosefe wakakhumbanga kumukolelera. Cifukwa ca kutukutwa, Potifara wakaponya Yosefe mu gadi. (Gen. 39:19, 20) Themba Davide likagomezga waka ivyo Ziba wakayowoya, uyo wakati sekuru wake Mefibosheti wali ku cigaŵa ca ŵalwani ŵa Davide. Mwaluŵiro Davide wakati: “Wona, vyose ivyo vikaŵa vya Mefibosheti ni vyako sono.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Themba Aritazekisisi likaphalirika kuti Ŵayuda ŵakuzengaso malinga gha Yerusalemu ndipo ŵali pafupi kugalukira muwuso wake. Themba likagomezga utesi uwo likapulika ndipo likalangura kuti mulimo wa kuzengaso Yerusalemu ulekeke. Ntheura, Ŵayuda ŵakaleka kuzenga tempele la Ciuta. (Ezra 4:11-13, 23, 24) Ŵalara ŵakwenera kulondezga ulongozgi uwo Paulosi wakalembera Timote wakuti waleke kweruzgirathu.—Ŵazgani 1 Timote 5:21.
13, 14. (a) Kasi ni fundo wuli iyo tose tikwenera kukumbuka para ŵanji ŵapambana maghanoghano? (b) Kasi nchivici cingawovwira ŵalara kuti ŵeruzgenge mwakwenelera?
13 Nanga nipara ŵalara ŵangamanya ico cambiska mphindano, ŵangacita makora comene kukumbuka mazgu ghakuti “usange yunji wakughanaghana kuti wafika pa kumanya cinthu cinyake, wacali wandacimanye umo wakwenera kucimanyira.” (1 Kor. 8:2) Kasi mbunenesko kuti tingamanya fundo zose izo zambiska mphindano iyo? Kasi tikumanya makora umo awo ŵakhuŵazgana ŵakukhalira nyengo zose? Para ŵalara ŵacemeka kukeruzga, ŵangacita makora kuleka kupusikika na utesi, fundo zanjomba, panji mahumuhumu. Yesu Khristu, Mweruzgi uyo Ciuta wimika wakweruzga mwaurunji. “Ntha wamkweruzga nga nkhalaŵiskiro ka maso ghake, nesi kucenya pakupulika waka mu makutu ghake.” (Yes. 11:3, 4) Pakweruzga, Yesu wakulongozgeka na mzimu wa Yehova. Ŵalara nawo ŵali na mwaŵi wa kulongozgeka na mzimu utuŵa wa Ciuta.
14 Pambere ŵandapeleke ceruzgo pa Ŵakhristu ŵanyawo, ŵalara ŵakwenera kulomba kuti Yehova waŵawovwire na mzimu wake. Ŵangasanga wovwiri uwu para ŵakupenjerezga fundo mu Baibolo na mu mabuku gha muzga wakugomezgeka.—Mat. 24:45.
Ubwezi Withu na Ciuta Uŵe Pakwamba
15. Kasi mphawuli apo tikwenera kuphalira ŵalara kwananga kukuru uko tamanya?
15 Taŵakhristu tikuciskika kuŵa pa mtende na ŵanyithu. Ndipouli, Baibolo likuti: “Vinjeru vyakufuma kucanya, cakwamba ni vituŵa, pamanyuma vyamtende.” (Yak. 3:17) Apa Baibolo likutiphalira kuti pambere tindaŵe pa mtende na ŵanyithu, cakwamba tikwenera kuŵa ŵatuŵa, ico cikung’anamura kuti tikwenera kuzomerezga Ciuta kuti ndiyo watilongozgenge. Usange Mkhristu wamanya kuti Mkhristu munyake wacita kwananga kukuru, wakwenera kumuciska kuti wakaphalire ŵalara. (1 Kor. 6:9, 10; Yak. 5:14-16) Usange uyo wacita ubudi wakutondeka kuphalira ŵalara, ipo uyo wamanya wakwenera kuŵaphalira. Usange nayo wakhalapo waka na cilato ca kusunga mtende na wakwananga ndikuti nayo wacita kwananga.—Lev. 5:1; ŵazgani Zintharika 29:24.
16. Kasi tikusambiraci pa ivyo Jehu wakacita wati wakumana na Themba Joramu?
16 Jehu wakacita cinthu cinyake ico cikulongora kuzirwa kwa kucita ico nchakwenelera mu maso gha Ciuta kuluska kuŵa pa mtende na wakwananga. Ciuta wakatuma Jehu kuti wakapeleke ceruzgo pa nyumba ya Themba Ahabu. Themba Joramu, mwana wa Ahabu na Yezebeli wakacitanga vinthu viheni ndipo apo wakakwera pa galeta lake kukakumana na Jehu, wakati: “Nchimango kasi Jehu?” Kasi Jehu wakazgora wuli? Wakati: “Cimango cingaŵapo wuli apa uleŵi wa ŵanyoko na ufwiti wawo nvinandi ntheura?” (2 Mathe. 9:22) Papo Jehu wakakweta uta na kulasa Joramu pa mtima. Nga umo Jehu wakacitira, ŵalara ŵakwenera cara kulekelera ŵakwananga ŵambura kupera na cilato ca kusungilira mtende. Ŵakusezga ŵakwananga ŵambura kupera mwakuti mpingo ulutilire kuŵa pa mtende na Ciuta.—1 Kor. 5:1, 2, 11-13.
17. Kasi Ŵakhristu ŵakwenera kucitaci kuti ŵalutilire kuŵa pa mtende?
17 Kanandi mphindano izo zikuŵa pakati pithu zikukhumbikwira komiti ya ceruzgo yayi. Ntheura, nchiwemi kulongora citemwa na kuluwako ivyo ŵanyithu ŵatibudira. Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Uyo wagowokera kwananga wakupenja kutemwa, kweni uyo wawerezgawerezga makani wakupaturanya ŵanase.” (Zinth. 17:9) Kupulikira ulongozgi uwu kutovwirenge kuti tilutilire kuŵa pa mtende mu mpingo ndiposo kuti tilutilire kuŵa paubwezi na Yehova.—Mat. 6:14, 15.
Ciuta Wakutumbika Awo Ŵakutemwa Mtende
18, 19. Kasi pali vyandulo wuli usange tikutemwa mtende?
18 Tikusanga vitumbiko vinandi cifukwa ca kutemwa “vinthu vyakucitira mtende.” Tikuŵa paubwezi uwemi na Yehova para tikulondezga nthowa zake, kweniso tikovwirapo kuti tilutilire kusangwa na mtende ndiposo umoza ivyo vili mu paradiso withu wauzimu. Para tikuŵa pa mtende na ŵanji mu mpingo cikuŵaso cipusu kuŵa pa mtende na ŵanthu awo tikuŵapharazgira “makani ghawemi gha mtende.” (Efe. 6:15) Tikwenera kunozgeka ‘kuŵa ŵakuzika ku wose, na kujiwezga pa viheni.’—2 Tim. 2:24.
19 Kuluwa yayi kuti “kuzamuŵa ciwuka ca ŵarunji na ŵambura urunji wuwo.” (Mil. 24:15) Fundo iyi yikulongora kuti Yehova wazamuwuska ŵanthu ŵakupambanapambana, awo ŵakaŵako mu nyengo zakupambana, kwambira waka pa “kuzikika kwa caru.” (Luka 11:50, 51) Ni mwaŵi wapadera comene kuzakaŵasambizga nthowa za mtende awo ŵazamuwuskika ku ŵakufwa. Tikusambizgika vinthu vyakuzirwa ivyo vizamutovwira comene kunthazi.
[Mazgu ghamusi]
a Kuti mumanye ulongozgi wa mu Malemba pa maubudi ghakurughakuru nga nkhusesa na upusikizgi, wonani Gongwe la Mulinda la Ciceŵa la Okutobala 15, 1999, peji 17-22.
Kasi Mwasambiraci?
• Kasi tingawezgerapo wuli mtende usange tabudira munyithu?
• Kasi tikwenera kucita wuli kuti tisungilire mtende para ŵanji ŵatibudira?
• Cifukwa wuli nchambura mahara kuŵa ku cigaŵa cimoza pa nkhani izo ŵanji ŵapambana?
• Cifukwa wuli utuŵa ukwenera kuŵa pakwamba m’malo mwakuŵa pa mtende na wakwananga?
[Vithuzithuzi pa peji 29]
Yehova wakutemwa awo ŵakugowokera ŵanji na mtima wose