Lutilirani Kuŵa na Ŵabwezi mu Caru Cambura Citemwa
“Vinthu ivi nkhumulangurani, kuti mutemwanenge yumoza na munyake.”—YOH. 15:17.
1. Cifukwa wuli Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakeneranga kulutilira kutemwana?
PA USIKU wakuti namacero wafwenge, Yesu wakakhuŵilizga ŵasambiri ŵake ŵakugomezgeka kuti ŵalutilire kutemwana. Pambere wandayowoye mazgu agha, wakaŵaphalira kuti ŵakwenera kumanyikwa na citemwa. (Yoh. 13:35) Ŵapositole ŵakeneranga kutemwana mwakuti ŵatonde viyezgo ndiposo kuti ŵafiske mulimo uwo Yesu wakaŵa pafupi kuŵapa. Ndipo nadi, Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakamanyikwanga kuti ŵakaŵa ŵakujipeleka kwa Ciuta ndiposo kuti ŵakatemwananga.
2. (a) Nchivici ico tikukhumbisiska kucita ndipo cifukwa wuli? (b) Kasi tisangenge mazgoro gha mafumbo wuli?
2 Mazuŵa ghano, nchakukondweska comene kuŵa cigaŵa ca gulu la pa caru cose la ŵanthu awo ŵakucita vinthu nga Mbakhristu ŵakwambilira. Tikukhumbisiska kulondezga languro la Yesu lakuti titemwanenge zanadi. Kweni mu mazuŵa ghaumaliro agha, ŵanthu ŵanandi mbambura kugomezgeka ndipo ŵalije citemwa cakawiro. (2 Tim. 3:1, 3) Ŵakutemwana zanadi yayi. Ntheura, kuti tilutilire kumanyikwa kuti ndise Ŵakhristu ŵaunenesko, tikwenera kucita nga mbanthu aŵa yayi. Tiyeni tidumbiskane mafumbo ghakulondezgapo agha. Kasi nchivici cikovwira kuti ubwezi uŵe wakukhora? Tingacita wuli kuti tiŵe na ŵabwezi ŵawemi? Mphawuli apo kumazga ubwezi kungaŵa kwakwenelera? Tingacita wuli kuti tilutilire kuŵa paubwezi na ŵanji?
Nchivici Cikovwira Kuti Ubwezi Uŵe Wakukhora?
3, 4. Nchivici cikovwira kuti ubwezi uŵe wakukhora comene ndipo cifukwa wuli?
3 Ubwezi ukuŵa wakukhora usange awo ŵali paubwezi ŵakutemwa Yehova. Themba Solomoni likalemba kuti: ‘Nanga yumoza wamuluska uyo wali pa yekha, ŵaŵiri tiŵimikanenge nayo. Mkusa wa mphamikizgo zitatu kuti ukudumuka mwaluŵiro cara.’ (Muph. 4:12) Ubwezi ungaŵa wakukhora comene usange Yehova wali nga ni mphamikizgo yacitatu.
4 Mbunenesko kuti ŵanthu awo ŵakutemwa Yehova yayi nawo ŵangaŵa paubwezi. Kweni ubwezi wa ŵanthu awo ŵakutemwa Ciuta ukuŵa wambura kusunkhunyika. Para ŵapambana maghanoghano, ŵakudumbiskana mu nthowa iyo yikukondweska Yehova. Para ŵanthu awo ŵakususka Ciuta ŵakuyezga kupatura Ŵakhristu ŵaunenesko, ŵakusanga kuti ubwezi wawo ngwambura kusunkhunyika. Mdauko ukulongora kuti ŵateŵeti ŵa Yehova ŵajipeleka mpaka kufwa, mwakuti ŵavikilire ŵateŵeti ŵanyawo.—Ŵazgani 1 Yohane 3:16.
5. Cifukwa wuli ubwezi wa Rute na Naomi ukaŵa wakukhora comene?
5 Nchakukayikiska yayi kuti ubwezi withu ungaŵa wakukhora comene usange tikutemwana na awo ŵakutemwa Yehova. Kumbukani ubwezi wa Rute na Naomi. Ŵanakazi ŵaŵiri aŵa mbamoza mwa ŵanthu awo ŵakaŵa paubwezi wakukhora comene awo ŵali kulembeka mu Baibolo. Nchivici ico cikawovwira kuti ubwezi wawo uŵe wakukhora comene? Rute wakayowoya ico cikawovwira, wakati: “Ŵanthu ŵanyinu nane mbanthu ŵanyane, ndipo Ciuta winu ndi Ciuta wane. . . . Yehova wanicitire ntheura na kwakuluskaso usange nanga ndi nyifwa yatipatulanya.” (Ruth 1:16, 17) Nchakuwonekerathu kuti Rute na Naomi ŵakatemwanga comene Ciuta, ndipo citemwa cikawovwira kuti ŵatemwanenge. Lekani Yehova wakaŵatumbika wose ŵaŵiri.
Umo Tingacitira Kuti Tiŵe na Ŵabwezi Ŵawemi
6-8. (a) Nchivici cikovwira kuti ubwezi ulutilire? (b) Kasi mungacita wuli kuti muŵe na ŵabwezi?
6 Nkhani ya Rute na Naomi yikulongora kuti vikucitika mwamwaŵi yayi kuti ŵanthu ŵaŵe paubwezi wakukhora. Yikulongora kuti ubwezi wakukhora ukuŵapo usange ŵanthu awo ŵakutemwana ŵakutemwa Yehova. Kweni kuti ulutilire ukukhumba kuyezgayezga ndiposo kujipeleka kukuru. Ŵa mu mbumba yimoza, awo ŵakusopa Yehova, nawo ŵakukhumbikwira kuyezgayezga kuti ŵaŵe paubwezi. Ipo mungacita wuli kuti muŵe na ŵabwezi ŵawemi?
7 Yambani ndimwe. Mpositole Paulosi wakakhuŵilizga ŵabwezi ŵake mu mpingo wa Ŵaroma kuti ‘ŵaŵe na kaluso kakupokelera ŵalendo.’ (Rom. 12:13) Pali vinthu vinandi vicokovicoko ivyo munthu wakucita kuti wapokelere ŵalendo, nga ni umo vikuŵira para munthu wakwenda pasi kuya ku malo ghanyake. Wakuponya sitepe, wakuponyaso yinyake, wakucita nthena mpaka wakafike. Mwakuyana waka, tingaŵa na kaluso aka usange tikupokelera ŵalendo na kuŵapwelelera. Waliyose wakwenera kuyezgayezga kuti waŵe na kaluso kakupokelera ŵalendo. (Ŵazgani Zintharika 3:27.) Mungaŵa na kaluso aka usange mungajizgoŵezga kuti nyengo na nyengo mucemenge ŵabali na ŵadumbu ŵakupambanapambana mu mpingo winu kuti muzakaryere lumoza cakurya. Kasi mungafiska kucita nthena, mwakuti mulongore kuti muli na cizgoŵi ca kupokelera ŵalendo?
8 Cinyake ico mungacita kuti muŵe na ŵabwezi nkhupempha ŵabali ndiposo ŵadumbu ŵakupambanapambana kuti mwendenge nawo mu uteŵeti wa m’munda. Usange mukutegherezga comene para mbali panji mudumbu uyo mwenda nayo wakuyowoyera cigomezgo cake ku ŵanji, mukwamba kumutemwa comene.
9, 10. Kasi Paulosi wali kutipa ciyelezgero wuli ciwemi ndipo tingacita wuli kuti ticitenge nga ndiyo?
9 Pa nkhani ya kuŵa na ŵabwezi, ŵani ŵasani. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 6:12, 13.) Kasi nyengo zinyake muli kughanaghanapo kuti mu mpingo mulije munthu uyo wangaŵa mubwezi winu? Usange ni nthena, kasi cingaŵa cifukwa cakuti imwe ndimwe mukuwona kuti mbambura kwenelera kuŵa ŵabwezi ŵinu? Paulosi wakaŵa musani pa nkhani ya kuŵa na ŵabwezi. Nyengo yinyake wakaŵavya maghanoghano gha kuŵa paubwezi na ŵanthu ŵa mitundu yinyake. Kweni wakazakaŵa “mpositole ku [ŵanthu ŵa] mitundu.”—Rom. 11:13.
10 Paulosi wakaŵa paubwezi na ŵanthu ŵa msinkhu wake pera yayi. Mwaciyelezgero, wakaŵa paubwezi na Timote, nangauli ŵakapambananga vilimika vinandi ndiposo umo ŵakakulira. Mazuŵa ghano, ŵawukirano ŵanandi ŵakukondwa comene cifukwa ca kuŵa paubwezi na ŵabali na ŵadumbu awo mbalara kwa iwo. Vanessa, uyo wali na vilimika vya m’ma 20 wakati: “Nili na mubwezi wane uyo wali na vilimika vya m’ma 50. Nkhumuphalira cilicose ico ningaphalira ŵabwezi ŵa msinkhu wane. Wakunitemwa comene.” Kasi vikuŵa wuli kuti munthu waŵe na ŵabwezi ŵanthena? Vanessa wakati: “Nkhacita kuyezgayezga kuti nisange mubwezi wane uyu. Vikacitika mwamwaŵi yayi.” Kasi mungatemwa kuŵa paubwezi na ŵanthu awo mukupambana nawo msinkhu? Yehova wamutumbikaninge comene usange mungaŵikapo mtima kuti mucite nthena.
11. Kasi tingasambiraci kwa Jonatani na Davide?
11 Muŵenge ŵakugomezgeka. Solomoni wakalemba kuti: “Mwanase wakutemwa nyengo zose, ndipo mwanamunyako wakubabiwira kovwira mu suzgo.” (Zinth. 17:17) Apo wakalembanga mazgu agha, Solomoni wakwenera kuti wakaghanaghaniranga za ubwezi wa pakati pa ŵawiske na Jonatani. (1 Sam. 18:1) Themba Sauli likakhumbanga kuti mwana wake, Jonatani ndiyo wahalire uthemba wa Israyeli. Kweni Jonatani wakakolerana na fundo yakuti Yehova wasora Davide kuti waŵe themba la Israyeli. Mwakupambana na Sauli, Jonatani wakamucitira sanji yayi Davide. Wakakwiya yayi cifukwa ca kuwona kuti ŵanthu ŵakalumbanga Davide, ndipo wakagomezganga yayi vinthu vyautesi vyakukhwaskana na Davide, ivyo Sauli wakathandazganga. (1 Sam. 20:24-34) Kasi nase tili nga ni Jonatani? Kasi tikukondwa para ŵabwezi ŵithu ŵapika uteŵeti mu mpingo? Para ŵakusuzgika, kasi tikuŵapembuzga ndiposo kuŵakhozga? Para ŵanthu ŵatiphalira viheni vya mubwezi withu, kasi tikugomezga luŵiro? Panji nga ni Jonatani, kasi tikumuvikilira mubwezi withu?
Apo Kumazga Ubwezi Kukuŵa Kwakwenelera
12-14. Kasi ŵasambiri ŵa Baibolo ŵanji ŵakusuzgika pa nkhani wuli, ndipo tingaŵawovwira wuli?
12 Para unenesko wamba kusintha umoyo wa msambiri wa Baibolo, nkhani ya ŵabwezi yingaŵa yakusuzga comene. Wangaŵa kuti wali na ŵabwezi awo ŵakulondezga fundo za mu Baibolo yayi, ŵeneawo pakwamba wakacezganga nawo comene. Kweni sono wangawona kuti ivyo ŵabwezi ŵake ŵakucita vingamunanga, ndipo wakukhumbikwira kwendaso nawo yayi. (1 Kor. 15:33) Ndipouli, wangawona kuti kuleka kwenda nawo kungalongora kuti ngwambura kugomezgeka.
13 Usange ndimwe msambiri wa Baibolo ndipo muli na suzgo iyi, manyani kuti mubwezi wanadi wangakondwa kuwona kuti mukuyezgayezga kuti muŵe na umoyo uwemi. Nayo wangakhumba kuti wasambire vinandi vyakukhwaskana na Yehova. Kweni ŵabwezi ŵautesi ŵangamba ‘kumunenani’ cifukwa cakuti mwaleka kwenda nawo mu “mathakalimbwa gha makhaliro ghaheni.” (1 Pet. 4:3, 4) Unenesko ngwakuti, ŵabwezi ŵantheura ndiwo ŵakulongora kuti mbambura kugomezgeka, imwe yayi.
14 Para ŵanthu awo ŵakopa Ciuta yayi ŵadumura ubwezi wawo na ŵasambiri ŵa Baibolo, ŵabali na ŵadumbu ndiwo ŵakuŵa ŵabwezi ŵawo. (Gal. 6:10) Kasi mukumanya ŵasambiri ŵa Baibolo awo ŵakwiza ku maungano gha mpingo? Kasi mukucezga nawo?
15, 16. (a) Kasi tikwenera kucita wuli para mubwezi withu waleka kuteŵetera Yehova? (b) Kasi tingalongora wuli kuti tikutemwa Ciuta?
15 Kweni wuli usange mubwezi withu munyake mu mpingo wadumura ubwezi wake na Yehova ndipo ngwakukhumbikwira kusezgeka? Cingaŵa cakudandawuliska comene. Mudumbu munyake, mubwezi wake wati waleka kuteŵetera Yehova, wakati: “Vikaniŵinya comene. Nkhaghanaghananga kuti mubwezi wane ngwakukhora mu unenesko, kweni ndimo vikaŵira yayi. Vikuwoneka kuti wakateŵeteranga Yehova kuti wakondweske waka ŵa mu mbumba yake. Ntheura, nane nkhamba kujisanda kuti niwone ico cikunituma kuti niteŵeterenge Yehova. Kasi nkhuteŵetera Yehova pa vifukwa viwemi?” Nchivici cikawovwira mudumbu uyu kuzizipizga? Iyo wakati: “Nkhaphalira Yehova za suzgo yane. Nili wakunweka kumulongora Yehova kuti nkhumutemwa cifukwa ca ŵabwezi awo wali kunipa mu mpingo yayi, kweni cifukwa ca mikhaliro yake yiwemi.”
16 Tingalutilira kuŵa paubwezi na Ciuta yayi usange tikwendezgana na ŵanthu awo ŵasankha kuŵa ŵabwezi ŵa caru. Msambiri Yakobe wakalemba kuti: “Kasi mukumanya cara kuti ubwezi na caru mbulwani na Ciuta? Ntheura, yose uyo wakukhumba kuŵa mubwezi wa caru, wakujizgora mulwani wa Ciuta.” (Yak. 4:4) Tingalongora kuti tikutemwa nadi Ciuta usange tingagomezga kuti watovwirenge kuzizipizga citima ico ciza cifukwa ca mubwezi withu uyo waleka kumuteŵetera. (Ŵazgani Salmo 18:25.) Mudumbu uyo wazunulika mu nkhani iyi wakamalizga, wakati: “Nkhasambira kuti tingacicizga yayi munthu kuti watemwenge Yehova, nesi kuti watitemwe. Munthu wakwenera kusankha yekha.” Kweni kasi tingacita wuli kuti tilutilire kuŵa paubwezi na ŵabali na ŵadumbu awo ŵacali mu mpingo?
Umo Tingacitira Kuti Ubwezi Ulutilire
17. Kasi ŵabwezi ŵanadi ŵakuyowoyeskana wuli?
17 Kuyowoyeskana makora kukovwira kuti ubwezi ulutilire. Para mukuŵazga nkhani ya Rute na Naomi, Davide na Jonatani ndiposo ya Paulosi na Timote, mungawona kuti ŵabwezi ŵakuyowoyeskana mwakufwatuka ndiposo mwanchindi. Pakuyowoya za umo tingacitira kuti tiyowoyeskanenge makora na ŵanyithu, Paulosi wakati: “Ivyo mukuyowoya viŵenge vyakukondweska nyengo zose, vyakulungika na mcere.” Paulosi wakayowoyanga umo tingayowoyera na “ŵakuwaro” kwa mpingo, kuti ŵabali na ŵadumbu ŵithu yayi. (Kol. 4:5, 6) Usange ŵanthu awo ŵali kuwaro kwa mpingo ndiwo ŵakukhumbikwira kuŵacindika, ipo nchakwenelera comene kuti ticindikenge ŵabwezi ŵithu awo ŵali mu mpingo.
18, 19. Kasi tikwenera kuwuwona wuli ulongozgi wakufuma kwa mubwezi withu uyo ni Mkhristu, ndipo kasi ŵalara ŵa mpingo wa Efeso ŵali kutipa ciyezgelero wuli?
18 Ŵanthu awo ŵali paubwezi wanadi ŵakucindikana. Ntheura, ŵakwenera kuyowoyeskana mwanchindi ndiposo mwakufwatuka. Themba lavinjeru Solomoni likalemba kuti: “Mafuta na vyakununkhira vikusekereska mtima, kweni visuzgo vikutwazura mzimu.” (Zinth. 27:9) Kasi ndimo mukuwonera ulongozgi uwo mubwezi winu wamupani? (Ŵazgani Salmo 141:5.) Para mubwezi winu wakudandawura na cinthu cinyake ico mwacita, kasi mukucita wuli? Kasi mukuwona kuti ivyo wayowoya ni ukaboni wakuti wakumutemwani panji mukukwiya navyo?
19 Mpositole Paulosi wakaŵa paubwezi na ŵalara ŵa mpingo wa Efeso. Wakwenera kuti wakamanyana na ŵanji mwa ŵabali aŵa kufuma apo ŵakambira unenesko. Kweni panyengo iyo wakakumana nawo kaumaliro, wakaŵaphalira ulongozgi wakudunjika. Kasi ŵakacita wuli ŵati ŵapulika ulongozgi uwu? Ŵakakwiya yayi. Ŵakamuwonga comene cifukwa cakuti ŵakamanya kuti cikaŵa cilongolero cakuti wakuŵatemwa. Nakuti ŵakalira cifukwa ca kupulika kuti ŵamuwonengeso yayi.—Mil. 20:17, 29, 30, 36-38.
20. Kasi mubwezi wanadi wakucita wuli?
20 Ŵabwezi ŵanadi ŵakupulikira waka yayi ulongozgi uwemi uwo ŵanyawo ŵangaŵaphalira, kweni nawo ŵakuphalira ŵanyawo ulongozgi wakuyana waka. Mbunenesko kuti tikwenera kucita mwavinjeru, mwakuti ticitenge vinthu vyekha ivyo vikutikhwaska panji kuti ‘vithu na vithu.’ (1 Tes. 4:11) Kweniso tikwenera kumanya kuti waliyose “wazamujipatawulira iyomwene kwa Ciuta.” (Rom. 14:12) Ndipouli, mubwezi wanadi wakukumbuska mubwezi wake fundo za Yehova para kucita nthena kungaŵa kwakukhumbikwa. (1 Kor. 7:39) Mwaciyelezgero, kasi mungacita wuli usange mwawona kuti mubwezi winu wambura kutengwa panji kutora wakusongana na munthu uyo ni Kaboni wa Yehova yayi? Kasi mungatondeka kumovwira cifukwa ca kopa kuti para mucitenge nthena mbwenu ubwezi winu umalenge? Panji kasi mungacita wuli usange mubwezi winu wangakana ulongozgi uwo mungamuphalira? Mubwezi muwemi wangapempha ŵalara ŵa mpingo kuti ŵawovwire mubwezi wake uyo wapuluka. Kweni wangakhumbikwira kuŵa na cikanga kuti wacite nthena. Kweniso ubwezi unganangikirathu yayi usange awo ŵakutemwana ŵakutemwa Yehova.
21. Nchivici ico nyengo zinyake waliyose wakucita, kweni cifukwa wuli nchakuzirwa kuti tilutilire kuŵa na ŵabwezi mu mpingo?
21 Ŵazgani Ŵakolose 3:13, 14. Nyengo zinyake ivyo tingacita vingapangiska mubwezi withu kuŵa na “cifukwa cakudandawulira,” ndipo nayo wangayowoya panji kucita vinthu vinyake ivyo vingatikwiyiska. Yakobe wakalemba kuti, “tose tikukhuŵara nyengo zinandi.” (Yak. 3:2) Ŵabwezi ŵithu ŵangatibudira, nase tingaŵabudira, kweni ubwezi ungalutilira cikuru tikugowokerana na mtima wose. Nchakuzirwa comene kuti tiyowoyeskanenge mwakufwatuka ndiposo kugowokerana mwakuti tilutilire kuŵa paubwezi na ŵanyithu. Usange tingalongora citemwa mu nthowa iyi, cizamuŵa nadi ‘cakukakira cakufikapo ca umoza.’
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi tingacita wuli kuti tiŵe na ŵabwezi ŵawemi?
• Kasi mphawuli apo tingakhumbikwira kumazga ubwezi?
• Kasi tingacita wuli kuti tilutilire kuŵa paubwezi na ŵanyithu?
[Cithuzithuzi pa peji 18]
Cifukwa wuli ubwezi wa Rute na Naomi ukaŵa wakukhora?
[Cithuzithuzi pa peji 19]
Kasi mukupokelera ŵalendo?