Ivyo Vingapangiska Mbumba Kuŵa Yacimwemwe

Para Munyinu wa mu Nthengwa Wakukhumbikwira Pwelelero Lapadera

Nancya wakati: “Kufuma apo nkhambira kulwara nthenda iyo yikupangiska kuti nyengo zose nipulikenge vyakulema vikuru, mfumu wane wakugwira yekha nchito. Kweni wakuniphalira yayi mabilu gha mu nyumba. Wakulekeraci kuniphalira? Tikwenera kuti tili na ngongoli zinandi ndipo wakopa kuti para ningamanya mbwenu nikhuŵarenge comene.”

NTHENGWA yingaŵa yakusuzga, kweni suzgo lingakura comene usange yumoza mu nthengwa wakukhalira waka kulwara.b Kasi mukupwelelera munyinu wa mu nthengwa uyo ni mulwari? Mutepanji mukwenjerwa kuti: ‘Kasi nicitenge wuli para suzgo la munyane lafika paheni comene? Kasi nilutilirenge kumupwelelera mpaka pawuli, kweniso kucita milimo nga kuphika, kucapa, na nchito yakulembeka? Cifukwa wuli nkhujipa mulandu kuti nili makora?’

Mulwari nayo wangajifumba kuti: ‘Kasi ningajicindika wuli para nkhutondeka kufiska milimo yane? Kasi munyane wakukwenyelera nane cifukwa cakuti nkhulwara? Kasi cimwemwe ico tikaŵa naco kale mu nthengwa yithu camara?’

Cacitima nchakuti nthengwa zinyake zamara cifukwa cakuti yumoza wakukhalira waka kulwara. Ndipouli, cikung’anamura kuti nthengwa yinu nayo yimarenge yayi.

Ŵakutorana ŵanandi ŵakulekana yayi, nakuti ŵanji ŵakutemwana comene nangauli yumoza wakulwara. Ciyelezgero ciwemi pa nkhani iyi ni Yoshiaki na Kazuko. Yoshiaki wakutondeka kucita cilicose payekha cifukwa wali kupwetekeka msana. Kazuko wakalongosora kuti: “Mfumu wane wakukhumbikwira kumovwira cilicose. Cifukwa ca kumupwelelera, singo yane, viŵegha, na mawoko vikuŵinya, ndipo nane nkhwenda ku cipatala kukapoka wovwiri. Kanandi nkhughanaghana kuti kupwelelera mulwari nkhanchito.” Nangauli pali masuzgo agha, kweni Kazuko wakati: “Tikutemwana comene kuluska kale.”

Ipo kasi nchivici cingawovwira ŵakutorana kuti ŵalutilire kuŵa ŵakukondwa para vili nthena? Para yumoza walwara, ŵakutorana awo ŵakulutilira kuŵa ŵakukhorwa ni awo ŵakuwona kuti suzgo ilo lawira yumoza pera yayi kweni wose. Nakuti para yumoza walwara, wose ŵakukhwaskika comene, nangauli ŵakukhwaskika mu nthowa zakupambana. Lemba la Genesis 2:24 likulongosora ubwezi uwo uli pakati pa mwanalume na muwoli wake, likuti: “Mwanalume tiwasidenge wiske na nyina na kubatikana na muwoli wake, ndipo tiŵaŵenge thupi limoza.” Ntheura, para yumoza mu nthengwa wakulwaralwara, nchakuzirwa comene kuti wose ŵalimbane na suzgo ilo mwakukolerana.

Kweniso, kusanda kwavumbura kuti ŵakutorana awo ŵakulutilira kutemwana nangauli yumoza wakulwaralwara ŵakuzgoŵera suzgo lawo ndipo ŵakusambira nthowa ziwemi za umo ŵangacitira nalo. Nthowa zakuzizipizgira izo ŵasambira zikukolerana na ulongozgi wambura kuchujuka uwo uli mu Baibolo. Wonani masacizgo ghatatu agha.

Ghanaghaniranani

Lemba la Mupharazgi 4:9 likuti: “Kuŵa ŵaŵiri nkhuwemi kwakuluska yumoza payekha.” Cifukwa wuli? Vesi 10 likuti “cifukwa usange ŵawa, yumoza tiwawuske munyake.” Kasi ‘mukumuwuska munyinu’ mwa kuyowoya mazgu ghawemi?

Kasi mukupenja nthowa za umo mungawovwilirana? Yong, uyo muwoli wake wali kufwa viŵaro vinyake, wakati: “Nyengo zose nkhuyezgayezga kughanaghanira muwoli wane. Para nyota yanikora, nkhughanaghana kuti panji nayo yamukora. Para nkhukhumba kufumira kuwaro kuti nkhawone tumalo tuwemi, nkhumufumba usange wangatemwa kuti tilute tose. Tikugaŵana vyakuŵinya ndipo tikuzizipizgira lumoza.”

Kweniso, para mfumu panji muwoli winu wakumupwelelerani, kasi pali vinthu vinyake ivyo mungakwaniska kucita mwekha kwambura kuŵika umoyo winu pa ngozi? Kucita ivyo mungakwaniska kumupangiskaninge kuti mujizirwiskenge ndipo munyinu walutilirenge kumovwirani cifukwa mukumucepeskerako nchito.

M’malo mwa kughanaghana kuti mukumanya kale ivyo mungacita kuti mulongore kughanaghanira munyinu, mwalekeraci kumufumba ivyo wangatemwa kuti mumucitirenge? Nancy, uyo wazunulika pakwamba, mukuluta kwa nyengo wakaphalira mfumu wake umo wakajipulikiranga cifukwa ca kuleka kumanya umo ndalama za mbumba zikenderanga. Sono mfumu wake wakuwoneseska kuti wamuphalirenge umo ndalama za mbumba zikwendera.

YEZGANI KUCITA ICI: Lembani ivyo mukuwona kuti munyinu wa mu nthengwa wangacita kuti mucepeske suzgo, ndipo mupemphani kuti nayo walembe ivyo imwe mungacita. Pamanyuma, sinthanani ivyo mwalemba. Waliyose wa imwe wakwenera kusankhapo sacizgo limoza panji ghaŵiri agho mose mungalondezga.

Lekani Kucita Mwakutalulira

Themba lavinjeru Solomoni likalemba kuti: “Kanthu kose kali na nyengo yake na yake.” (Mupharazgi 3:1) Ndipouli, cifukwa ca masuzgo agho ghangaŵapo cifukwa ca ulwari, cingaŵa cakusuzga kuŵa na ndondomeko yiwemi na kuyilondezga. Kasi mungacita wuli kuti muleke kucita vinthu mwakutalulira?

Mungapatura nyengo yakuti mulekenge dankha kughanaghanira suzgo linu na kucita vinthu vinyake. Kasi mungacitira lumoza vinthu ivyo mukasangwanga navyo pambere yumoza wandambe kulwara? Usange ici cingacitika yayi, kasi ni vinthu wuli viphya ivyo mungayezga kucita? Panji mungacita vinthu vipusu nga nkhuŵazgirana nkhani, panji vinthu vyakusuzga nga nkhusambira ciyowoyero cinyake. Kucitira lumoza vinthu ivyo mungakwaniska kukhozgenge nthengwa yinu na kusazgirako cimwemwe cinu.

Cinyake ico cingamovwirani kuti muleke kucita vinthu mwakutalulira nkhucezga na ŵanyinu. Pa Zintharika 18:1, Baibolo likuti: “Uyo wakujipatula wakupenja khumbo la yekha, ndipo wakugalukira vinjeru vyose.” Kasi mwawona kuti vesi ili likulongora kuti kujipatura kungananga maghanoghano gha munthu? Kweni para nyengo zinyake mukucezga na ŵanyinu mungasanguluskika ndipo maghanoghano ghawemi ghangaweleramo. Mwalekeraci kucema munthu munyake kuti muzakacezge nayo?

Nyengo zinyake, uyo wakupwelelera munyake wangacita vinthu mwakutalulira. Ŵanyake ŵakugwira nchito zinandi comene mwakuti ŵakujivuska, ndipo nawo ŵangalwaraso. Mukuluta kwa nyengo, ŵakutondeka kulutilira kupwelelera wakutemweka wawo. Ntheura, para mukupwelelera mfumu panji muwoli winu uyo wakulwara, kumbukani kupweleleraso umoyo winu. Mupatulenge nyengo yakuti muŵenge pamalo gha yii na kupumura.c Ŵanyake ŵawona kuti kwenjerwa kukucepako usange nyengo na nyengo ŵakuphalirako mubwezi wawo wakugomezgeka, uyo ni mwanalume panji mwanakazi munyawo za vinthu ivyo vikuŵafipiska mtima.

YEZGANI KUCITA ICI: Lembani pa pepara masuzgo agho mukukumana nagho pakupwelelera munyinu wa mu nthengwa. Pamanyuma, lembani ivyo mungacita kuti mumalane nagho makora panji kughazizipizga. M’malo mwa kuŵika comene maghanoghano pa masuzgo, jifumbani kuti, ‘Kasi ni vinthu wuli vipusu ivyo ningacita kuti vinthu vyendenge makora?’

Yezgani Kughanaghana Viwemi

Baibolo likucenjezga kuti: “Unganenanga kuti, ‘Nchifukwa wuli mazuŵa gha kale ghakaŵa ghawemi kwakuluska ghano?’” (Mupharazgi 7:10) Ntheura, lekani kughanaghanira comene umo mphanyi mukukhalira mulekenge kuŵa na matenda pa nyumba. Kumbukani kuti mu caru ici, palije uyo wakukhalirathu waka kwambura masuzgo. Nchakovwira comene kuzomerezga waka suzgo iyo muli nayo na kuwona umo mungacitira nayo.

Nchivici ico cingamovwirani para vyaŵa nthena? Dumbiskanani vitumbiko ivyo mwasanga. Sangwani para tumphepo tukumuputaniko. Jiŵikirani vilato vyakuti mufiskire lumoza.

Shoji na Akiko awo mbakutorana, ŵacali kulondezga ulongozgi uwu ndipo vinthu vikuŵayendera makora. Apo Akiko wakasangika na nthenda iyo yikupangiska kuti nyengo zose wapulikenge vyakulema vikuru, ŵakaleka uteŵeti wapadera Wacikhristu uwo ŵakacitanga. Kasi ŵakakhuŵara? Kukhuŵara ni dango. Ndipouli, Shoji wakupeleka ulongozgi wakulondezgapo uwu kwa waliyose uyo wali na suzgo nga ni lawo. “Lekani kujigongoweska mwa kuŵika maghanoghano pa vinthu ivyo sono mungafiska yayi. Wonani vinthu mwakwenelera. Nanga mungaŵa na cigomezgo kuti kunthazi muzamukhala makora nga ni kale, citani mwakuyana na umo vinthu viliri panyengo yasono. Kwa ine ici cikung’anamura kuti niŵike mahara ghose pa kupwelelera muwoli wane na kumovwira.” Ulongozgi uwu namwe ungamovwirani para munyinu wa mu nthengwa wakukhumbikwira pwelelero lapadera.

[Mazgu ghamusi]

JIFUMBANI KUTI . . .

Nchivici ico ine na munyane wa mu nthengwa tikukhumbikwira comene kuti ticitenge panyengo yasono?

▪ Kudumbiskana comene vya ulwari

▪ Kuleka kuyowoyayowoya vya ulwari

▪ Kwenjerwa pacoko

▪ Kughanaghanirana comene

▪ Kucitira lumoza ivyo tose tikutemwa

▪ Kutemwa kucezga na ŵanji

▪ Kuŵa na vilato vinyake vyakuti tifiske

[Cithuzithuzi pa peji 20]

Kuti muleke kucita vinthu mwakutalulira, citirani lumoza vinthu ivyo mukutemwa