LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w09 11/15 pp. 20-24
  • Lutilirani Kukuzga Citemwa Cinu pa Ŵabali

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Lutilirani Kukuzga Citemwa Cinu pa Ŵabali
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2009
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • “Namweso Musanuzge”
  • Muŵenge Ŵakufwatuka na Ŵanji
  • Kujiyuyura Kukutovwira Kuwezgerapo Mtende
  • Titemwanenge “mu Milimo na Unenesko”
  • “Mufwirirepo mu Kutemwana Kwinu”
    Sopani Ciuta Waunenesko Yekha
  • Lutilirani “Kutemwa Ŵabali”
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2016
  • Umo Tingachitira Kuti Tilutilire Kutemwana Chomene
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2023
  • “Muŵe Ŵakutemwana na Ciwuravi”
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2004
Wonani Vinyake
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2009
w09 11/15 pp. 20-24

Lutilirani Kukuzga Citemwa Cinu pa Ŵabali

“Lutilirani kwenda mu citemwa, umo Khristu nayo wakamutemwerani.”—EFE. 5:2.

1. Kasi Yesu wakati ŵalondezgi ŵake ŵazamumanyikwa na vici?

ŴAKABONI ŴA YEHOVA ŵakumanyikwa comene cifukwa ca kupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Ciuta ku nyumba na nyumba. Ndipouli, Khristu Yesu wakasora cigaŵa cinyake ca Ukhristu kuŵa cimanyikwiro ca ŵasambiri ŵake ŵaunenesko. Iyo wakati: “Nkhumupani dango liphya, lakuti mutemwanenge yumoza na munyake; umo ine namutemwerani, kuti namweso mutemwanenge yumoza na munyake. Na ici, wose ŵamanyenge kuti ndimwe ŵasambiri ŵane, usange muli na citemwa pakati pinu.”—Yoh. 13:34, 35.

2, 3. Kasi citemwa ico tili naco pa ŵabali ŵithu cikukhwaska wuli awo ŵakwiza pa maungano ghithu?

2 Citemwa ico Ŵakhristu ŵaunenesko ŵali naco nchapadera comene. Nga umo magineti ghakuguzira cisulo, citemwa naco cikuguzira pamoza ŵateŵeti ŵa Yehova na kukopa ŵanji kuti ŵambe kusopa mwaunenesko. Mwaciyelezgero, wonani ivyo vikacitikira Marcelino, mwanalume wa ku Cameroon uyo wakadolokera maso pa nchito. Wati wadoloka maso, lumbiri lukakonda lwakuti wakaŵa fwiti lekani wakafwa maso. M’malo mwa kumukhwimiska, muliska na ŵanji mu chalichi lake ŵakamusezga mu mpingo. Yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova wati wamucemera ku maungano, Marcelino wakadonda. Wakakhumbanga yayi kuti ŵanthu ŵakamucimbirengeso.

3 Marcelino wakazizwa na ivyo vikacitika pa Nyumba ya Ufumu. Ŵakamupokelera makora, ndipo wakakhwimiskika na visambizgo vya mu Baibolo ivyo wakapulika. Wakamba kwiza ku maungano ghose gha mpingo, wakalutilira kusambira Baibolo, ndipo wakabapatizika mu 2006. Sono wakupharazga unenesko ku mbumba yake na ŵazengezgani ndipo wakusambizga ŵanthu ŵanandi Baibolo. Marcelino wakukhumba kuti ŵanthu awo wakuŵasambizga Baibolo nawo ŵajipulikenge kuti ŵakutemweka nga umo iyo wakujipulikira pakati pa ŵanthu ŵa Ciuta.

4. Cifukwa wuli tikwenera kupulikira ulongozgi wa Paulosi wakuti ‘tilutilire kwenda mu citemwa’?

4 Citemwa ico tili naco na ŵabali ŵithu nchakukondweska comene, waliyose wakwenera kucitapo kanthu kuti cilutilire. Ghanaghanirani umo vikuŵira para tikotha moto mu nyengo yakuzizima. Ŵanthu ŵakusendelera kufupi kuti ŵathukire. Kweni usange ŵakusonkhako nkhuni zinyake yayi, moto uwu ukuzimwa. Ndimo vingaŵiraso na citemwa. Para Mkhristu waliyose wakulimbikira cara kuti citemwa ici cilutilire mu mpingo, mbwenu cizizimenge. Kasi tingacita wuli kuti cilutilire? Mpositole Paulosi wakuzgora kuti: “Lutilirani kwenda mu citemwa, umo Khristu nayo wakamutemwerani ndipo wakajipeleka iyomwene kuŵa cakupeleka na sembe ya sungu liwemi kwa Ciuta.” (Efe. 5:2) Fumbo ilo tikwenera kughanaghanirapo ni ili, ‘Kasi ningacita wuli kuti nilutilire kwenda mu citemwa?’

“Namweso Musanuzge”

5, 6. Cifukwa wuli Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵa ku Korinte kuti ‘ŵasanuzge’ citemwa cawo?

5 Pakulembera Ŵakhristu ŵa mu Korinte, mpositole Paulosi wakati: “Mulomo withu wajulika kwa imwe, Ŵakorinte, mtima withu wasanuzgika. Mukufyenyeka mukati mwithu cara, kweni mukufyenyeka mu mtima winu wacitemwa. Ntheura nga nchakuwezgerapo kwa ise, nkhuyowoya nga nkhu ŵana ŵane, namweso musanuzge.” (2 Kor. 6:11-13) Cifukwa wuli Paulosi wakaciska Ŵakorinte kuti ŵasanuzge citemwa cawo?

6 Wonani umo mpingo wa mu Korinte ukambira. Paulosi wakaluta ku msumba wa Korinte ca ku umaliro wa cilimika ca 50 C.E. Nangauli ŵanji ŵakamususkanga apo wakambanga kupharazga, wakagongowa yayi. Mu nyengo yicoko waka, ŵanthu ŵanandi mu msumba wura ŵakapulikana mu makani ghawemi. Kwa “cilimika cimoza na myezi yinkhondi na umoza,” Paulosi wakajipeleka kusambizga na kukhozga mpingo uphya uwu. Ici cikulongora kuti wakatemwanga comene Ŵakhristu ŵa ku Korinte. (Mil. 18:5, 6, 9-11) Ŵakorinte ŵakaŵa na vifukwa vyakukwana vya kutemwera Paulosi na kumucindika. Ndipouli, ŵanji mu mpingo wura ŵakapatukako kwa iyo. Panyake ŵanji ŵacoko waka ŵakakondwanga yayi na ulongozgi wake wambura kubisa. (1 Kor. 5:1-5; 6:1-10) Ŵanji ŵakwenera kuti ŵakapulikira ivyo ‘ŵapositole ŵapacanya’ ŵakamunenanga Paulosi. (2 Kor. 11:5, 6) Paulosi wakakhumbanga kuti ŵabali na ŵadumbu wose ŵamutemwenge na mtima wose. Ntheura, wakaŵaciska kuti ‘ŵasanuzge’ citemwa cawo mwa kusendelera kwa iyo ndiposo Ŵakhristu ŵanyawo.

7. Kasi ‘tingasanuzga’ wuli citemwa caubali?

7 Ise ke? Kasi ‘tingasanuzga’ wuli citemwa caubali? Kanandi cikuŵa cipusu ku ŵanthu ŵakuyana msinkhu panji ŵa fuko limoza kutemwana. Ndipo awo ŵakutemwa vyakusanguluska vyakuyana kanandi ŵakutemwa kucezgera pamoza. Kweni usange ivyo tikutemwa kucita na Ŵakhristu ŵanji vikutipatuska ku ŵanyake, tikwenera ‘kusanuzga.’ Tingacita makora kujifumba kuti: ‘Kasi nkhutemwa viŵi yayi kupharazgira lumoza panji kucezga na ŵabali na ŵadumbu awo vyakucita vyawo vikupambana na vyane? Pa Nyumba ya Ufumu, kasi nkhucezga nawo viŵi yayi awo ŵamba sono unenesko cifukwa cakuti nkhughanaghana kuti nyengo yijumphepo dankha ndipo ŵangaŵa ŵabwezi ŵane? Kasi nkhutawuzga waliyose mu mpingo, ŵacoko na ŵalara wuwo?’

8, 9. Kasi ulongozgi wa Paulosi wa pa Ŵaroma 15:7 ungatovwira wuli kuti titawuzganenge mwakuti tikuzge citemwa caubali?

8 Pa nkhani ya kutawuzgana, ivyo Paulosi ŵakaphalira Ŵaroma vikutovwira kuti tiŵawonenge mwakwenelera awo tikusopera lumoza. (Ŵazgani Ŵaroma 15:7.) Lizgu Lacigiriki ilo pa lemba ili lalembeka kuti “pokeleranani” likung’anamura “kupokelera munthu mwalusungu, kuzomera kukhala nayo panji kuŵa nayo paubwezi.” Kale, para munthu wapokelera ŵabwezi mu nyumba yake, wakaŵaphaliranga kuti ngwakukondwa comene kuŵawona. Ndimo Khristu nayo wali kucitira pakupokelera ise, ndipo nase tikuciskika kuti ticitenge nga ndiyo pakupokelera awo tikusopera lumoza.

9 Para tikutawuzga ŵabali ŵithu pa Nyumba ya Ufumu na ku malo ghanji, tingacezga na awo tikawonanapo nkhanyengo panji awo tindayowoyepo nawo mwasonosono. Cingaŵa ciwemi kucezga nawo maminiti ghacoko waka. Pa ungano wakulondezgapo, tingacitaso ntheura na ŵanji. Mu nyengo yicoko waka, tizamusanga kuti tacezga na ŵabali na ŵadumbu ŵanandi. Tingadandawuranga yayi usange tindayowoye na waliyose pa zuŵa limoza. Munthu wangakwiyanga yayi cifukwa cakuti tatondeka kumutawuzga.

10. Kasi ni mipata wuli iyo tose mu mpingo tili nayo, ndipo tingacita wuli kuti tisange candulo na mipata iyi?

10 Kutawuzga ŵanji ni nthowa yakwamba ya kuŵapokelera. Ni nthowa iyo yingatijulira mwaŵi kuti tidumbiskanenge na kuŵa nawo paubwezi. Mwaciyelezgero, para awo ŵiza pa ungano wa cigaŵa panji wa dera ŵakujiphara mazina ku ŵanji na kwamba kucezga, ŵakunweka kuzakawonanaso. Ŵabali na ŵadumbu ŵakujipeleka awo ŵakuzenga Nyumba za Ufumu kweniso ŵanji awo ŵakovwira para kwacitika masoka, kanandi ŵakukorana ubwezi wankhongono cifukwa cakuti ŵakumanyana makora nkharo kwizira mu kucezga. Mu gulu la Yehova muli mipata yinandi comene yakusangira ŵabwezi ŵawemi. Usange ‘tikusanuzga’ citemwa cithu tiŵenge na ŵabwezi ŵanandi, tikuzgenge citemwa ico cikutigumanya mu kusopa kwaunenesko.

Muŵenge Ŵakufwatuka na Ŵanji

11. Mwakuyana na ivyo vili pa Mariko 10:13-16, kasi Yesu wakutisambizgaci?

11 Ŵakhristu wose ŵakuyezgayezga kuŵa ŵakufwatuka na ŵanji, nga umo Yesu wakaŵira. Wonani umo Yesu wakacitira apo ŵasambiri ŵake ŵakayezga kukanizga ŵapapi kwiza na ŵana ŵawo kwa iyo. Iyo wakati: “Lekani ŵana ŵacoko ŵize kwa ine; mungayezganga cara kuŵakanizga, cifukwa ufumu wa Ciuta ngwa ŵakuŵa ntheura.” Kufuma apo, “wakatolera ŵana mu mawoko ghake na kwamba kuŵatumbika, wakaŵika mawoko ghake pa iwo.” (Mrk. 10:13-16) Imwe ghanaghanirani waka umo ŵana ŵara ŵakwenera kuti ŵakakondwera pakuwona kuti Msambizgi Waluso wakaŵalongora citemwa!

12. Kasi nchivici ico cingatitondeska kucezga na ŵanji?

12 Mkhristu waliyose wakwenera kujifumba kuti, ‘Kasi nkhuŵa wakufwatuka na ŵanji, panji kanandi nkhuwoneka wakutangwanika comene?’ Vinthu ivyo pavyekha ni viheni yayi vingatitondeska kucezga na ŵanji. Mwaciyelezgero, para tikudofyadofya selufoni para tili na ŵanyithu panji kupulikizga sumu uku tavwara mahedifoni, tingalongora kuti tikukhumba yayi kucezga nawo. Usange ŵanji ŵawona kuti kanandi tikutemwa kulaŵiska pa kompyuta panji mu buku, ŵangawona nga ni para tikukhumba yayi kuyowoya nawo. Mbunenesko kuti pali “nyengo ya kukhala cete.” Kweni para tili pamoza na ŵanyithu, kanandi yikuŵa “nyengo ya kuyowoya.” (Muph. 3:7) Ŵanji ŵangayowoya kuti, “Ine nkhutemwa kucita vinthu panekha” panji “Mulenji nkhutemwa yayi vyakuyowoyayowoya.” Ndipouli, para tikucezga na ŵanyithu nangauli tindakhumbe mbukaboni wakuti tili na citemwa ico “cikupenja vyake pera cara.”—1 Kor. 13:5.

13. Kasi Paulosi wakaciska Timote kuti wawonenge wuli ŵabali na ŵadumbu mu mpingo?

13 Paulosi wakaciska Timote kuti wacindikenge wose mu mpingo. (Ŵazgani 1 Timote 5:1, 2.) Nase tikwenera kuwona Ŵakhristu ŵalara nga mbamama ŵithu na ŵadada ŵithu, ndiposo ŵawukirano nga mbakuru panji ŵanung’una ŵithu na ŵadumbu ŵithu ŵa nyumba yimoza. Para ndimo tingacitira, ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵafwatukenge nase ndipo tiŵenge ŵabwezi ŵawo.

14. Kasi mukwandula wuli cifukwa ca kucezga vinthu vyakukhozga na ŵanji?

14 Para tikucezga na ŵanji vinthu vyakukhozga, umoyo wawo wauzimu ukukhora ndipo ŵakukondwa. Mbali munyake uyo wakuteŵetera pa ofesi ya munthavi wakukumbuka makora comene ŵabali ŵanji awo ŵakatemwanga kucezga nayo mu mazuŵa ghakwambilira gha uteŵeti wake wa pa Beteli. Cifukwa ca mazgu ghawo ghakukhozga, iyo wakawona kuti nayo njumoza wa mbumba ya Beteli. Sono nayo wakulimbikira kucita nga umo ŵabali ŵara ŵakacitiranga, wakutemwa kucezga na awo wakuteŵeta nawo pa Beteli.

Kujiyuyura Kukutovwira Kuwezgerapo Mtende

15. Nchivici cikulongora kuti nase tingapambana maghanoghano?

15 Ŵadumbu ŵaŵiri ŵa mu mpingo wa Ŵafilipi, Yuwodiya na Sintike, ŵakwenera kuti vikaŵasuzga kuti ŵamazge suzgo ilo likawuka pakati pawo. (Fil. 4:2, 3) Paulosi na Baranaba ŵakakwiyiskana comene, mwakuti ŵanthu ŵakamanya, ntheura ŵakapatukana kwa kanyengo. (Mil. 15:37-39) Nkhani izi zikulongora kuti ŵasopi ŵaunenesko nawo ŵangapambana maghanoghano. Yehova wakutovwira kumazga mphindano na kuwezgerapo mtende. Kweni iyo wakukhumba kuti ise ticitepo kanthu.

16, 17. (a) Kasi kujiyuyura nkhwakuzirwa wuli pakumazga mphindano? (b) Kasi nkhani ya umo Yakobe wakizira kwa Esau yikulongora wuli kuti kujiyuyura nkhwakuzirwa?

16 Yelezgerani kuti imwe na mubwezi winu munyamukenge ulendo wa pa galimoto. Pambere mundambe ulendo, mukwenera kunjizga kiyi wa galimoto na kuwuska injini. Ndimoso tingacitira para tikukhumba kumazga mphindano. Kiyi wake nkhujiyuyura. (Ŵazgani Yakobe 4:10.) Kiyi uyu wakovwira awo ŵakwiyiskana kwamba kulondezga fundo za mu Baibolo, nga umo vyalongolekera mu ndime yakulondezgapo.

17 Pakajumpha vilimika 20 kufuma apo Esau wakakwiyira munung’una wake Yakobe cifukwa ca kumuguliska ulara wake ndipo wakakhumbanga kumukoma. Nyengo yose iyi yati yajumphapo, ŵanthu aŵa ŵakaŵa pafupi kukumanaso, ‘ntheura Yakobe wakofiwa, na kusuzgika.’ Wakaghanaghananga kuti Esau wamumukoma nadi. Kweni apo ŵakakumananga, Yakobe wakacita cinthu cinyake ico Esau wakaghanaghananga cara kuti ndico wangacita. Yakobe “wakasindamira pasi” apo wakizanga kwa mukuru wake. Nchivici cikacitika? “Esau wakambombontha kukumana naye, wakamuvumbatira, na kuwa mu singo yake, na kumufyofyontha, ndipo ŵakalira.” Kutimbana pakaŵavya. Cifukwa cakuti Yakobe wakajiyuyura, thinkho lose ilo Esau wakaŵa nalo likamara.—Gen. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4.

18, 19. (a) Para tapambana maghanoghano na ŵanyithu, cifukwa wuli nchakuzirwa kuti tambe ndise kulondezga ulongozgi wa mu Malemba? (b) Cifukwa wuli tikwenera kugongowa yayi usange munyithu wakucitapo kanthu yayi nyengo yeneyiyo?

18 Baibolo lili na fundo ziwemi comene izo zingawovwira kumazga mphindano. (Mat. 5:23, 24; 18:15-17; Efe. 4:26, 27)a Ndipouli, usange tikuleka kulondezga fundo izi, ciŵenge cakusuzga kuti tiwezgerepo mtende na ŵanyithu. Suzgo lingamara yayi usange tikulindilira kuti munyithu ndiyo wambe kujiyuyura, nase tili nayo kiyi uyu.

19 Tingagongowanga yayi usange tayezgayezga kuti tiwezgerepo mtende kweni vyatondeka. Panji munyithu wangakhumba kuti mtima wake ukhale dankha pasi. Ŵakuru ŵa Yosefe ŵakamucitira msinjiro. Pakajumpha nyengo yitali, ndipo ŵakazakawonanaso nayo apo wakaŵa nduna yikuru mu Eguputo. Paumaliro, ŵanthu aŵa ŵakasintha ndipo ŵakalomba kuti waŵagowokere. Yosefe wakaŵagowokera, ndipo ŵana ŵa Yakobe ŵakazgoka mtundu uwo ukaŵa na mwaŵi wa kumanyikwa na zina la Yehova. (Gen. 50:15-21) Para tikulutilira kuŵa pa mtende na ŵabali ndiposo ŵadumbu ŵithu, mu mpingo mukuŵa umoza na cimwemwe.—Ŵazgani Ŵakolose 3:12-14.

Titemwanenge “mu Milimo na Unenesko”

20, 21. Kasi tikusambiraci pa ivyo Yesu wakacita pakugeziska malundi gha ŵapositole ŵake?

20 Wati wakhala pacoko kufwa, Yesu wakaphalira ŵapositole ŵake kuti: “Namupani cilongolero, kuti, nga ni umo ine nacitira kwa imwe, namwe ndimo mucitirenge.” (Yoh. 13:15) Wakayowoya ivi wati wamara waka kugeziska malundi gha ŵapositole ŵake 12. Ivyo Yesu wakacita kakaŵa kaluso waka yayi nesi kulongora waka lusungu. Pambere wandalongosore nkhani ya kugeziska malundi, Yohane wakalemba kuti: “Yesu, pakuŵatemwa ŵake awo ŵakaŵa mu caru, wakaŵatemwa mpaka ku umaliro.” (Yoh. 13:1) Cifukwa cakuti Yesu wakatemwanga ŵasambiri ŵake, wakacita mulimo weneuwo kanandi wakacitanga ni muzga. Nawo ŵakeneranga kucitirana vinthu vyacitemwa. Enya, para tikuŵatemwa nadi ŵabali na ŵadumbu, tiŵaghanaghanirenge na kuŵafipira mtima.

21 Mpositole Petrosi, uyo Mwana wa Ciuta wakamugeziska malundi, wakamanya ng’anamuro la ivyo Yesu wakacita. Wakalemba kuti: “Sono mwatozga umoyo winu mwa kupulikira unenesko, lekani mukutemwa ŵabali kwambura upusikizgi, ntheura mutemwanenge nkhanirankhanira yumoza na munyake kufumira mu mtima.” (1 Pet. 1:22) Mpositole Yohane, uyo nayo Fumu yikamugeziska malundi, wakalemba kuti: “Mwatwana, titemwanenge, na mazgu pera cara nesi lulimi, kweni mu milimo na unenesko.” (1 Yoh. 3:18) Mphanyi ivyo tikucita vyalongora kuti tikutemwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu.

[Mazgu ghamusi]

a Wonani mu buku la Ŵakunozgeka Kucita Khumbo la Yehova, peji 144 mpaka 150.

Kasi Mukukumbuka?

• Kasi ‘tingasanuzga’ wuli citemwa cithu kwa yumoza na munyake?

• Nchivici cingatovwira kuti tiŵenge ŵakufwatuka na ŵanji?

• Kasi kujiyuyura kukovwira wuli pakuwezgerapo mtende?

• Nchivici cikwenera kutituma kuti tighanaghanirenge Ŵakhristu ŵanyithu?

[Cithuzithuzi pa peji 21]

Pokelerani Ŵakhristu ŵanyinu mwacimwemwe

[Cithuzithuzi pa peji 23]

Lekani kujinora para mwaŵi wasangika kuti mucezge na ŵanji

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani