Umoza wa Ŵakhristu Ukupeleka Ucindami kwa Ciuta
‘Yezgayezgani kusungilira umoza wa mzimu.’—EFE. 4:3.
1. Kasi mpingo wa ku Efeso ukapeleka wuli ucindami kwa Ciuta?
CIUTA waunenesko, Yehova, wakapika ucindami cifukwa cakuti mu mpingo wa ku Efeso mukaŵa umoza. Ŵakhristu ŵanyake mu mpingo uwu ŵakwenera kuti ŵakaŵa ŵasambazi ndipo ŵakaŵa na ŵazga, apo ŵanji ŵakaŵa ŵazga ndipo ŵakwenera kuti ŵakaŵa ŵakavu comene. (Efe. 6:5, 9) Ŵanji mwa Ŵakhristu aŵa ŵakwenera kuti ŵakasambira unenesko apo Paulosi wakapharazganga mu sunagoge kwa myezi yitatu. Ŵanji pakwamba ŵakasopanga Aratemisi, kweniso ŵakacitanga masalamusi. (Mil. 19:8, 19, 26) Cikhristu caunenesko cikawovwira kuti ŵanthu ŵa mikhaliro yakupambanapambana ŵaŵe ŵakukolerana. Paulosi wakawona kuti Yehova wakapikanga ucindami cifukwa ca umoza uwo ukaŵa mu mpingo. Paulosi wakalemba kuti: “Kwa iyo kuŵenge ucindami kwizira mu mpingo.”—Efe. 3:21.
2. Nchivici cikaŵa pafupi kunanga umoza uwo ukaŵa mu mpingo wa ku Efeso?
2 Ndipouli, pakaŵa vinthu vinyake ivyo vikaŵa pafupi kunanga umoza uwo ukaŵa mu mpingo wa ku Efeso. Paulosi wakacenjezga ŵalara kuti: “Kufuma pakati pa imwe mwaŵene, ŵanalume ŵazamuwuka na kuyowoya vinthu vyakunyongoloka kuti ŵaguzire ŵasambiri kwa iwoŵene.” (Mil. 20:30) Kweniso ŵabali ŵanyake ŵakalekerathu yayi mzimu wambura kukolerana uwo Paulosi wakati “ukugwira nchito mu ŵana ŵambura kupulikira.”—Efe. 2:2; 4:22.
Kalata Iyo Yikalongosora Umoza
3, 4. Kasi kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵaefeso yikayowoyaci za umoza?
3 Paulosi wakamanya kuti Ŵakhristu ŵakeneranga kufwilirapo kuŵa ŵamoza, mwakuti ŵalutilire kucita vinthu mwakukolerana. Ciuta wakakhuŵilizga Paulosi kuti walembere kalata mpingo wa Efeso, iyo yikalongosora za umoza. Mwaciyelezgero, wakalemba za khumbo la Ciuta la ‘kuwunganyaso vinthu vyose pamoza mwa Khristu.’ (Efe. 1:10) Paulosi wakayaniskaso Ŵakhristu ŵakuphakazgika na malibwe ghakupambanapambana agho ŵakuzengera nyumba. Wakati: “Nyumba yose, uku yikulungika pamoza mwakukolerana, yikukura na kuŵa tempele lituŵa la Yehova.” (Efe. 2:20, 21) Kweniso, Paulosi wakadidimizgapo comene kuti Ŵakhristu awo ŵakaŵa Ŵayuda ŵakwenera kukolerana na Ŵakhristu ŵa mitundu yinyake, ndipo wakaŵakumbuska kuti wose mlengi wawo njumoza. Iyo wakati Yehova ni “Ŵadada, kwa awo kukufuma mazina gha mbumba yiliyose.”—Efe. 3:5, 6, 14, 15.
4 Apo tikusanda cipaturo cacinayi ca buku la Ŵaefeso, tiwonenge cifukwa ico tikwenera kufwilirapo kuti umoza uŵepo, umo Yehova wakutovwilira, ndiposo mikhaliro iyo yingatovwira kuti tilutilire kukolerana. Mwalekeraci kuŵazga cipaturo cose kuti mwandule comene na nkhani iyi?
Kukolerana Kukukhumba Citatata
5. Cifukwa wuli ŵangelo ŵakuteŵetera mwakukolerana, ndipo cifukwa wuli ise cingaŵa cakusuzga comene kucita nthena?
5 Paulosi wakaŵeyelera ŵabali ŵa ku Efeso kuti ‘ŵayezgeyezge kusungilira umoza wa mzimu.’ (Efe. 4:3) Kuti tipulikiske kukhumbikwa kwa citatata pa nkhani iyi, tiyeni tiwone nkhani ya ŵangelo. Pakuti pa caru capasi palije cilengiwa ico cikuyana na cinyake ndendende, ipo tingaŵa na cigomezgo cakuti ŵangelo nawo Yehova wali kuŵalenga na mikhaliro yakupambanapambana. (Dan. 7:10) Ndipouli, wose ŵakuteŵetera Yehova mwakukolerana cifukwa wose ŵakumupulikira na kucita khumbo lake. (Ŵazgani Salmo 103:20, 21.) Nangauli ŵangelo ŵali na mikhaliro yakupambanapambana, kweni Ŵakhristu ŵakupambana mikhaliro pera yayi, ŵakubudiska vinthu vinyake. Ici cingapangiska kuti umoza uŵe wakusuzga comene pakati pawo.
6. Ni mikhaliro wuli iyo yitovwirenge kuti tikoleranenge na ŵabali ŵithu?
6 Kanandi para ŵanthu ŵambura kufikapo ŵakucitira pamoza vinthu, pakuŵa masuzgo. Tiyelezgere kuti ŵabali ŵaŵiri ŵakuteŵetera Yehova lumoza, munyake ngwakuzika kweni kanandi wakwiza mwakucedwa ku nchito, munyake wakwiza mwakutendekera kweni wakukwiya luŵiro. Kasi mukughanaghana kuti nchivici cingacitika? Waliyose wangaghanaghana waka kuti munyake wakupeleŵera kanthu kanyake na kuluwa kuti nayo ngwakupeleŵera. Nchivici cingawovwira kuti ŵateŵeterenge mwakukolerana? Tiyeni tiwone umo mikhaliro iyo Paulosi wakazunura yingatovwilira. Ghanaghanirani umo kuŵa na mikhaliro iyi kungatovwilira kuti tiŵe ŵakukolerana. Paulosi wakati: “Nkhumuŵeyani kuti mwendenge mwakwenelera . . . pamoza na kujicefya kose na kuzika, kukhomezga, kuzizipizgirana yumoza na munyake mu citemwa, kuyezgayezga kusungilira umoza wa mzimu mu cakukakira ca mtende.”—Efe. 4:1-3.
7. Cifukwa wuli kukolerana na Ŵakhristu ŵanyithu nkhwakuzirwa?
7 Nangauli ndise ŵambura kufikapo, kweni nchakuzirwa kusambira kuteŵetera na ŵanyithu mwakukolerana cifukwa pali gulu limoza pera la cisopa caunenesko. Baibolo likuti: “Kuli thupi limoza, na mzimu umoza, nga ni umo kuliri cigomezgo cimoza pera ico mukacemekerako; Fumu yimoza, cipulikano cimoza, ubapatizo umoza; Ciuta yumoza na Dada wa ŵanthu wose.” (Efe. 4:4-6) Nakuti Yehova wakupeleka mzimu wake na vitumbiko vyake ku gulu limoza pera ilo wakugwiliskira nchito. Nanga ni para munthu munyake mu mpingo watikhuŵazga, kasi kulipo kunyake uko tingaluta? Kulije kunyake uko tingakapulikako mazgu gha umoyo wamuyirayira.—Yoh. 6:68.
“Vyawanangwa” Vikukhuŵilizga Umoza
8. Kasi Khristu wakugwiliskira nchito a njani kuti mpingo uleke kugaŵikana?
8 Paulosi wakayaniska ivyo ŵasilikari ŵakatemwanga kucita na ivyo Yesu wali kucita pakupeleka “ŵanthu kuŵa vyawanangwa” kuti ŵawovwire mpingo kuŵa wakukolerana. Para msilikari wathereska ŵalwani, nyengo zinyake wakawerangako na muzga kuti wakawovwirenge muwoli wake pa nyumba. (Sal. 68:1, 12, 18) Mwakuyana waka, pamasinda pakuti Yesu watonda caru, ŵanthu ŵanandi ŵakajipeleka kuŵa ŵamikoli ŵake. (Ŵazgani Ŵaefeso 4:7, 8.) Kasi ŵamikoli aŵa wali kuŵapa milimo wuli? “Wakapeleka ŵanji kuŵa ŵapositole, ŵanji kuŵa zinchimi, ŵanji kuŵa ŵapharazgi, ŵanji kuŵa ŵaliska na ŵasambizgi, kuti ŵanyoloske ŵatuŵa, ŵacite mulimo wa uteŵeti, kuti ŵazenge thupi la Khristu, mpaka tose tifike ku umoza mu cipulikano.”—Efe. 4:11-13.
9. (a) Kasi “vyawanangwa” vikovwira wuli kuti tilutilire kuŵa ŵakukolerana? (b) Cifukwa wuli Mkhristu waliyose wakwenera kovwirapo kuti mpingo uŵe wakukolerana?
9 Pakuŵa ŵaliska ŵacitemwa, ŵalara, awo ni “vyawanangwa” ŵakutovwira kuti tilutilire kukolerana. Mwaciyelezgero, usange mulara wawona kuti ŵabali ŵaŵiri ŵakucita vinthu ‘mwakuphalizgana yumoza na munyake,’ wangawovwirapo kuti mpingo uŵe ŵakukolerana mwa kuŵapa ulongozgi kumphepete, ‘kuŵanyoloska mu mzimu wa kuzika.’ (Gal. 5:26–6:1) Pakuŵa ŵasambizgi, “vyawanangwa” ivi vikutovwira kukhozga cipulikano cithu mwakukolerana na visambizgo vya mu Baibolo. Ntheura, vikutovwira kuti tiŵe ŵakukolerana ndiposo kuti tikure mwauzimu. Paulosi wakati vili ntheura “mwakuti tileke kuŵa ŵanici, ŵakuyegheka waka, nga mbakuyegheka na majigha na kuputwa uku na uku na mphepo yiliyose ya cisambizgo, kwizira mu ucenjezi wa ŵanthu, ndiposo kwizira mu kwata fundo zakupuvya.” (Efe. 4:13, 14) Mkhristu waliyose wakwenera kovwirapo kuti mpingo uŵe wakukolerana, nga umo viŵaro vya thupi lithu vikucitira.—Ŵazgani Ŵaefeso 4:15, 16.
Vwarani Wunthu Uphya
10. Kasi mikhaliro yiheni yingatimbanizga wuli umoza withu?
10 Kasi mwawona kuti cipaturo cacinayi ca Ŵaefeso cikulongora kuti citemwa ndico cikovwira kuti tiŵe ŵakukolerana? Cikulongosoraso ivyo citemwa cikung’anamura. Mwaciyelezgero, para tili na citemwa tingacita yayi uzaghali na ukwakwa. Paulosi wakakhuŵilizga ŵabali kuti ŵaleke “kwendaso nga ni umo mitundu yikwendera.” Ŵamitundu aŵa ŵakaŵa “ŵambura kupwelerako kalikose,” ndipo “ŵakajipeleka ku ukwakwa.” (Efe. 4:17-19) Caru cakuzura na mikhaliro yiheni ici cikutimbanizga umoza withu. Ŵanthu ŵakutemwa kuyowoya, kwimba, panji kuwonelera vinthu vyauzaghali, ndipo ŵanji ŵakuwucita mwakubisilizga panji pakweru. Myati panji kucita vinthu vyakulongora kuti mukudokera mwanalume panji mwanakazi, kweni mulije khumbo la kutorana nayo, kungamupatuskani kwa Yehova ndiposo ku mpingo. Cifukwa wuli? Myati yanthena yingamunjizgani mu uzaghali. Kweniso munthu uyo wali mu nthengwa wangacita uleŵi cifukwa ca nkharo iyi, uwo ungacitiska kuti wapatukane na munyake wa mu nthengwa, kweniso kuti ŵana ŵapatukane na ŵapapi ŵawo. Nkharo iyi njakupatuska nadi. Lekani Paulosi wakati: “Imwe kuti ndimo mukasambilira kwa Khristu cara.”—Efe. 4:20, 21.
11. Kasi Baibolo likuciska Ŵakhristu kuti ŵasinthe vici?
11 Paulosi wakadidimizgapo comene kuti tileke kuŵa na kaghanaghaniro kaheni, m’malo mwake wakati tiŵe na kaghanaghaniro ako kangawovwira kuti tikoleranenge na ŵanji, wakati: “Muwuskeko wunthu wakale uwo ukuyana na nkharo yinu yakale ndiposo uwo ukunangika mwakuyana na makhumbiro ghake ghakupusika; . . . muzgoke ŵaphya mu nkhongono iyo yikulongozga maghanoghano ghinu, nakuti muvware wunthu uphya uwo ukalengeka mwakuyana na khumbo la Ciuta, mu urunji weneco na kugomezgeka.” (Efe. 4:22-24) Kasi tingacita wuli kuti tizgoke ‘ŵaphya mu nkhongono iyo yikulongozga maghanoghano ghithu’? Para tikughanaghanirapo comene pa ivyo tikusambira mu Mazgu gha Ciuta ndiposo kuwona ivyo Ŵakhristu ŵakukhwima ŵakucita, tiŵenge na wunthu uphya, uwo “ukalengeka mwakuyana na khumbo la Ciuta.”
Sambirani Kuyowoya Makora
12. Kasi kuyowoya unenesko kungawovwira wuli kuti paŵe umoza, ndipo cifukwa wuli ŵanji cikuŵaŵira cinonono?
12 Kuyowoya unenesko nkhwakuzirwa comene mu mbumba ndiposo mu mpingo. Kuyowoya mwambura kubisa ndiposo mwalusungu kungapangiska kuti ŵanthu ŵakolerane. Kweni wuli usange munthu wapusika mbali wake? Para uyo wapusikika wamanya, mbwenu ŵagomezganenge viŵi yayi. Mungapulikiska cifukwa ico Paulosi wakalembera kuti: “Yowoyani unenesko waliyose wa imwe na mzengezgani wake, pakuti tili viŵaro vya thupi limoza.” (Efe. 4:25) Munthu uyo wali na cizgoŵi ca kuteta, mutepanji kufuma pa wanici cingamuŵira cinonono kuyowoya unenesko. Kweni Yehova wangakondwa comene usange munthu wanthena wangayezgayezga kuleka nkharo iyi ndipo wangamovwira.
13. Nchivici cingawovwira munthu kuti waleke kayowoyero kaheni?
13 Yehova wakutisambizga kuti ticindikanenge na kukolerana na ŵanyithu mu mpingo ndiposo mu mbumba, ndipo tingacita nthena para tikujikora pakuyowoya. Baibolo likuti: “Kayowoyero kakuvunda kangafumanga cara mu mulomo winu . . . Kuŵinya mtima kose na ukali na kutukutwa na kukolomoka na kayowoyero kaheni, viwuskikeko kwa imwe pamoza na uheni wose.” (Efe. 4:29, 31) Kucindika comene ŵanyithu kungatovwira kuti tigege kuŵayowoyera mazgu ghakukhuŵazga. Mwaciyelezgero, mfumu uyo wakutemwa kuyowoyera viheni muwoli wake wakwenera kuyezgayezga kusintha, comenecomene pakuwona umo Yehova wakucindikira ŵanakazi. Nakuti Ciuta wakuphakazga ŵanakazi ŵanyake kuti ŵakawusire lumoza na Khristu. (Gal. 3:28; 1 Pet. 3:7) Muwoli uyo wakutemwa kukolomoka para wakuyowoya na mfumu wake wakwenera kusintha pakuwona kuti Yesu wakajikoranga para ŵanji ŵamukwiyiska.—1 Pet. 2:21-23.
14. Cifukwa wuli kuleka kujikora para ŵanji ŵatikwiyiska nkhuheni comene?
14 Cinyake ico cikuyanako waka na kayowoyero kaheni nkhutondeka kujikora para ŵanji ŵatikwiyiska. Mukhaliro uwu nawo ungatimbanizga umoza. Ukali uli nga ni moto. Para wabuka, ungananga vinthu mwaluŵiro comene. (Zinth. 29:22) Munthu uyo wabudilika wakwenera kupwelelera comene kuti ukali wake uleke kunanga ubwezi wake na ŵanyake. Ŵakhristu ŵakwenera kuyezgayezga kugowokerana, kuleka kusungirana vyakusingo, ndiposo kuyowoya mwakuwerezgawerezga ivyo vikabudika. (Sal. 37:8; 103:8, 9; Zinth. 17:9) Paulosi wakaphalira Ŵaefeso kuti: “Para mwatukutwa, muleke kwananga; dazi lileke kunjira uku mucali kutukutwa, ndipo muleke kumupa malo Dyabulosi.” (Efe. 4:26, 27) Kutondeka kujikora para tatukutwa kungamupa mpata Dyabulosi, ndipo mu mpingo wangaseŵamo mzimu wa swekano na mphindano.
15. Nchivici cingacitika usange Mkhristu wangatora cinthu ca munyake kwambura kuzomerezgeka?
15 Kuzirwiska vinthu vyaŵene nako kungawovwira kuti mu mpingo muŵe umoza. Tikuŵazga kuti: “Wakwiba waleke kwibaso.” (Efe. 4:28) Ŵanthu ŵa Yehova ŵakugomezgana comene. Kweni usange Mkhristu wangatora cinthu ca munyake kwambura kuzomerezgeka, wangatimbanizga umoza.
Tili na Umoza Cifukwa ca Kutemwa Ciuta
16. Kasi tikwenera kuyowoya wuli kuti tikhozge umoza withu?
16 Cifukwa ca kutemwa Ciuta, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakukhuŵilizgikaso kutemwa ŵanyawo ndipo kucita nthena kukovwira kuti ŵaŵe ŵakukolerana. Cifukwa ca kuwongera lusungu ulo Ciuta wakutilongora, tikuŵa ŵakukhumbisiska kulondezga ulongozgi wakuti: “[Yowoyani] ako nkhawemi pakuzenga ŵanji mwakuyana na ico cikukhumbikwa pa nyengo iyo, kuti kaŵape ico nchakukhozga awo ŵakupulika. Muŵe na lusungu kwa yumoza na munyake, mtima wa ciwuravi, kugowokerana na mtima wose umo Ciuta nayo kwizira mwa Khristu wakagowokera imwe na mtima wose.” (Efe. 4:29, 32) Yehova wakugowokera na mtima wose taŵanthu ŵambura kufikapo. Kasi cingaŵa cakwenelera yayi kuti nase tigowokerenge ŵanyithu para ŵatibudira?
17. Cifukwa wuli tikwenera kuyezgayezga kuvikilira umoza?
17 Yehova wakupika ucindami para ŵanthu ŵake ŵakukolerana. Mzimu wake ukutovwira mu nthowa zakupambanapambana kuti tiŵe ŵakukolerana. Nakuti tingakana yayi kulongozgeka na mzimu uwu. Paulosi wakalemba kuti: “Mungacitiskanga citima mzimu utuŵa wa Ciuta cara.” (Efe. 4:30) Umoza nchinthu cakuzirwa comene ico tikwenera kucivikilira. Ukovwira kuti ŵanthu ŵaŵe ŵakukondwa, ndiposo ukupeleka ucindami kwa Yehova. Baibolo likuti: “Ntheura muŵe ŵakuyezga Ciuta pakuŵa ŵana ŵakutemweka, ndipo lutilirani kwenda mu citemwa.”—Efe. 5:1, 2.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Ni mikhaliro wuli iyo yikovwira Ŵakhristu kuti ŵaŵe ŵakukolerana?
• Kasi nkharo yiheni yingatimbanizga wuli umoza wa mpingo?
• Kasi ivyo tikuyowoya vingawovwira wuli kuti tiŵe ŵakukolerana na ŵanyithu?
[Cithuzithuzi pa peji 17]
Ŵanthu ŵa mikhaliro yakupambanapambana ŵakukolerana
[Cithuzithuzi pa peji 18]
Kasi mukumanya uheni wa myati yambura kwenelera?