Sangani Vitumbiko Kwizira mwa Themba Ilo Likulongozgeka na Mzimu wa Ciuta
“Mzimu wa Yehova wamkukhala pa iye.”—YES. 11:2.
1. Kasi ŵanji ŵalongora wuli kuti ŵakwenjerwa na masuzgo gha caru?
WASAYANSI munyake, zina lake Stephen Hawking, mu 2006 wakafumba kuti: “Kasi ŵanthu ŵangakhala wuli vilimika vinyake 100, mu caru ico cili na masuzgo gha ndyali, kuhenipa kwa makhaliro gha ŵanthu, ndiposo kwanangika kwa cilengiwa?” Magazini yinyake yikati: ‘Tindamazge ukavu panji kukhazikiska mtende pa caru cose. Kweni vikuwoneka kuti ivyo tafiska vikupambana na ivyo tikakhumbanga. Vikuŵa nga ni para tindayezgepo. Ndipouli, tayezga nthowa yakuti boma ndilo lendeskenge cuma kweniso boma ilo ŵanthu ndiwo ŵali na mazaza pa kendeskero ka cuma; tayezga kumazga nkhondo kwizira mu wupu wa League of Nations na kuwunjika vilwero vya nyukiliya kuti ŵalwani wopenge. Tarwa nkhondo zinandi kuti timazge nkhondo na cigomezgo cakuti tikumanya kumazga nkhondo.’—New Statesman.
2. Kasi sonosono apa Yehova walongorenge wuli kuti ngwakwenelera kuwusa?
2 Ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakuzizikika yayi na ivyo vyayowoyeka apa. Baibolo likutiphalira kuti ŵanthu ŵali kulengeka kuti ŵajiwusenge ŵekha yayi. (Yer. 10:23) Yehova yekha ndiyo ni Muwusi wakwenelera. Ntheura, wali na wenelero wa kutipa malango, kutiphalira ivyo tikwenera kucita, ndiposo kutilongozga kuti ticite khumbo lake. Nakuti sonosono apa walongorenge mazaza ghake mwa kuparanya maboma gha ŵanthu. Wazamuparanyaso wose awo ŵakukana muwuso wake awo ŵakukhumba kulutilira kuŵa ŵambura kufikapo, ŵazga ŵa kwananga, ndiposo Satana Dyabulosi uyo ni “ciuta wa mgonezi uno.”—2 Kor. 4:4.
3. Kasi Yesaya wakayowoyerathu vici za Mesiya?
3 Mu caru ciphya, Yehova wazamuwusa ŵanthu mwacitemwa kwizira mu Ufumu wakuwusika na Mesiya. (Dan. 7:13, 14) Pakuyowoya za Themba la Ufumu uwu, Yesaya wakati: “Pamkufuma msisi pa cisinga ca Jese, ndipo munthavi wamkumera kufuma pa misisi yake. Ndipo mzimu wa Yehova wamkukhala pa iye, mzimu wa vinjeru na umanyi, mzimu wa kupeleka fundo na wa mazaza, mzimu wa mahara na wakopa Yehova.” (Yes. 11:1, 2) Kasi mzimu utuŵa wawovwira wuli Yesu Khristu, uyo ni “msisi pa cisinga ca Jese,” kuti wawuse ŵanthu? Kasi muwuso wake uli na vitumbiko wuli? Kasi tikwenera kucitaci kuti tisange vitumbiko ivi?
Ciuta Wakumovwira Kuŵa Wakwenelera
4-6. Cifukwa wuli Yesu ngwakwenelera kuŵa Themba lavinjeru, lalusungu, Musofi Mukuru, na Mweruzgi?
4 Yehova wakukhumba kuti ŵanthu ŵake ŵaŵe ŵakufikapo mwa kulongozgeka na Themba lavinjeru ndiposo lalusungu, uyo ni Musofi Mukuru, na Mweruzgi. Ciuta wali kusora Yesu Khristu, ndipo wakumovwira na mzimu utuŵa kuti waŵe wakwenelera milimo yakuzirwa comene iyi. Wonani vinyake mwa vifukwa ivyo Yesu wafiskirenge makora milimo iyo Ciuta wamupa.
5 Yesu wakumumanya makora comene Ciuta. Mwana wapadera yekha ndiyo wakuŵamanya makora Awiske kuluska waliyose. Nakuti pambere wandize pa caru capasi wakakhala nawo kwa vilimika vinandi. Pa nyengo iyi Yesu wakasambira vinandi vyakukhwaskana na Yehova mwakuti wakwenelera nadi kuyowoyeka kuti “nchikozgo ca Ciuta wambura kuwoneka.” (Kol. 1:15) Yesu wakati: “Uyo wawona ine wawona na Ŵadada wuwo.”—Yoh. 14:9.
6 Pakuti ngwaciŵiri kwa Yehova, Yesu wakumanya makora cilengiwa cose kusazgapo ŵanthu. Lemba la Ŵakolose 1:16, 17 likuti: “Mwa iyo [Mwana wa Ciuta], vinthu vinyake vyose vikalengeka kucanya na pa caru capasi, vinthu vyakuwoneka na vinthu vyambura kuwoneka . . . Kweniso wakaŵako pambere vinthu vinyake vyose vindaŵeko, ndipo kwizira mwa iyo vinthu vinyake vyose vikaŵako.” Aghanaghanirani waka, pakuŵa “fundi,” Yesu wakwenera kuti wakawovwirangapo apo vilengiwa vinyake vyose vikalengekanga. Ntheura, wakumanya cilicose cakukhwaskana na cilengiwa cose, kusazgapo wongo wa munthu uwo ngwakuzizwiska comene. Khristu ngwavinjeru nadi!—Zinth. 8:12, 22, 30, 31.
7, 8. Kasi mzimu wa Ciuta ukawovwira wuli Yesu pa uteŵeti wake?
7 Yesu wali kuphakazgika na mzimu utuŵa wa Ciuta. Yesu wakati: “Mzimu wa Yehova uli pa ine, cifukwa wali kuniphakazga kuti nipharazge makani ghawemi ku ŵakavu, wali kunituma kupharazga kufwatuka kwa ŵamikoli na kuwonaso kwa ŵacibulumutira, kufwatura ŵakuyuzgika, kupharazga cilimika cakuzomerezgeka ca Yehova.” (Luka 4:18, 19) Yesu wakati wabapatizika, mzimu utuŵa ukwenera kuti ukamovwira kukumbuka vinthu ivyo wakasambira kucanya, kusazgapo ivyo Ciuta wakakhumbanga kuti wafiske pa nyengo ya uteŵeti wake pa caru capasi.—Ŵazgani Yesaya 42:1; Luka 3:21, 22; Yohane 12:50.
8 Yesu wakaŵa munthu mukuru kuluska awo ŵali kuŵako, kweniso Msambizgi waluso cifukwa cakuti mzimu utuŵa ukaŵa pa iyo ndiposo wakaŵa wakufikapo. Nakuti awo ŵakamutegherezganga ‘ŵakazizikika na kasambizgiro kake.’ (Mat. 7:28) Yesu wakamanyanga kuti ŵanthu ŵakusuzgika cifukwa cakuti mbakwananga, mbambura kufikapo, ndiposo cifukwa cakuti vinthu vyauzimu ŵakuvimanya yayi. Wakamanyangaso ivyo vili mu mitima ya ŵanthu ndipo wakacitanga mwakuyana na ivyo wawona mu mitima yawo.—Mat. 9:4; Yoh. 1:47.
9. Kasi cipulikano cinu mwa Yesu pakuŵa Muwusi cakhozgeka wuli cifukwa ca kusanda ivyo vikamucitikira apo wakaŵa pa caru capasi?
9 Yesu nayo wali kukhalapo pa caru capasi nga ni munthu. Ivyo vikamucitikira apo wakaŵa pa caru capasi ndiposo kukhala na ŵanthu ŵambura kufikapo vikamovwira comene kuti waŵe wakwenelera kuŵa Themba. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “[Yesu] wakenera kuŵa nga ‘ŵabali’ ŵake mu vyose, kuti waŵe musofi mukuru wacisungusungu na wakugomezgeka mu vinthu vya Ciuta, mwakuti wapeleke sembe yakuphepiskira zakwananga za ŵanthu. Pakuwona kuti iyomwene wakasuzgika apo wakayezgekanga, wakumanya kuthelera awo ŵakuyezgeka.” (Heb. 2:17, 18) Pakuti Yesu ‘wakayezgekapo,’ wangaŵalengera lusungu awo ŵakuyezgeka. Apo wakacitanga uteŵeti wake pa caru capasi, Yesu wakalongora kuti ngwalusungu. Ŵalwari, ŵakupendera, ŵakusuzgika maghanoghano, nanga ŵangaŵa ŵana ŵakafwatukanga nayo. (Mrk. 5:22-24, 38-42; 10:14-16) Ŵakuzika ndiposo awo ŵakaŵa na njara yauzimu nawo wakasendelera kwa iyo. Kweni ŵakujikuzga, ŵakujitukumura, na awo ŵakaŵavya “citemwa ca Ciuta” ŵakamukana, kumutinkha, na kumususka.—Yoh. 5:40-42; 11:47-53.
10. Ni nthowa wuli yapadera iyo Yesu watilongolera citemwa cake?
10 Yesu wakapeleka umoyo wake cifukwa ca ise. Yesu wakazomera kuzakatifwira, uwu mbukaboni wakuti ngwakwenelera kuwusa. (Ŵazgani Salmo 40:6-10.) Khristu wakati: “Palije munthu wali na citemwa cikuru kuluska ici, cakuti yunji wapeleke umoyo wake cifukwa ca ŵabwezi ŵake.” (Yoh. 15:13) Mwakupambana na ŵawusi ŵambura kufikapo, awo kanandi ŵakukhala umoyo wapacanya cifukwa ca ndalama izo ŵakupokera ku ŵanthu awo ŵakuŵawusa, Yesu wakapeleka umoyo wake cifukwa ca ŵanthu.—Mat. 20:28.
Wali Kupika Mazaza Ghakupeleka Vitumbiko
11. Cifukwa wuli tingaŵa na cigomezgo cose mwa Yesu uyo ni Muwomboli withu?
11 Nchakwenelera kuti Yesu nga Musofi Mukuru ndiyo wakulongozga kuti tisange candulo na sembe yake yakuwombora. Nakuti Yesu pakuŵa Muwomboli withu, apo wakaŵa pa caru capasi, wakalongora muzgezge wa ivyo wazamucita mu Muwuso wake wa Vilimika Cikwi, ivyo tizamusangwa navyo para tingalutilira kugomezgeka. Wakacizga ŵalwari na ŵakupendera, kuwuska ŵakufwa, kulyeska wumba, ndipo wakaŵa na mazaza pa vinthu vyacilengiwa. (Mat. 8:26; 14:14-21; Luka 7:14, 15) Wakacita ivi na cilato cakuti ŵanthu ŵakopeke na mazaza ndiposo nkhongono zake yayi, kweni wakakhumbanga kulongora lusungu lwake na citemwa. Apo munthu wavyoni wakaŵeyelera Yesu kuti wamucizge, iyo wakati, “Nkhukhumba.” (Mrk. 1:40, 41) Yesu wazamulongoraso lusungu lwakuyana waka pa caru cose mu Muwuso wake wa Vilimika Cikwi.
12. Kasi lemba la Yesaya 11:9 lizamufiskika wuli?
12 Yesu Khristu pamoza na awo wazamuwusa nawo, ŵazamulutizga nchito ya kusambizga ŵanthu za Ciuta, iyo yikamba pafupifupi vilimika 2,000 ivyo vyajumpha. Ntheura, mazgu agho ghali pa Yesaya 11:9 ghazamufiskika. Lemba ili likuti: “Caru camkuzura na kumumanya Yehova umo maji ghakuzuzgira nyanja.” Masambiro ghauzimu agha ghakusazgapo ulongozgi wa umo caru na vyamoyo vingapwelerekera, nga umo Adamu wakalangulikira pakwamba. Paumaliro wa vilimika 1,000, khumbo la Ciuta ilo likuyowoyeka pa Genesis 1:28 lizamufiskika, ndipo sembe yakuwombora yizamuŵa kuti yagwira nchito yake yose.
Wali Kupika Mazaza Ghakweruzga
13. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakutemwa urunji?
13 Khristu wali kupika mazaza “na Ciuta kuŵa mweruzgi wa ŵamoyo na ŵakufwa.” (Mil. 10:42) Nchakukhozga kumanya kuti Yesu ngwavimbundi yayi, kweniso kuti urunji na magomezgeko vili nga ni lukwamba ulo wakujikhozga nalo. (Yes. 11:5) Wakalongora kuti wakutinkha uryezi, upusikizgi, ndiposo viheni vinyake, ndipo wakasuska awo ŵakacitiranga ŵanyawo nkhaza. (Mat. 23:1-8, 25-28; Mrk. 3:5) Kweniso Yesu wakapusikikanga na kawonekero ka munthu yayi, “pakuti iyomwene wakamanyanga ivyo vikaŵa mwa munthu.”—Yoh. 2:25.
14. Kasi Yesu wakulongora wuli kuti wakutemwa urunji, ndipo tikwenera kujifumba mafumbo wuli?
14 Yesu wacali kulongora kuti wakutemwa urunji na unenesko mwa kulaŵilira mulimo wa kupharazga na kusambizga uwo ngukuru comene kuluska milimo yose iyo yili kucitikapo pa caru. Mulimo uwu ufiskikenge nga umo Ciuta wakukhumbira, ndipo palije munthu uyo wangawutondeska, nesi boma panji mzimu uheni uliwose. Ntheura, tili na cigomezgo cose kuti pamasinda pa Haramagedoni, urunji wa Ciuta uzamuŵa pa caru cose. (Ŵazgani Yesaya 11:4; Mateyu 16:27.) Jifumbani kuti: ‘Kasi para nili mu uteŵeti, nkhuwona ŵanthu nga umo Yesu wakuŵawonera? Kasi nkhuteŵetera Yehova na mtima wose nangauli ningatondeka kucita vinandi cifukwa ca masuzgo?’
15. Kuti titeŵetere Ciuta na umoyo withu wose, kasi tikwenera kukumbuka vici?
15 Usange tikukumbuka kuti mulimo wa kupharazga ngwa Ciuta, timuteŵeterenge na umoyo withu wose. Ndiyo wali kupeleka mulimo uwu, ndipo wakuwulongozga kwizira mwa Mwana wake, ndiposo kwizira mwa mzimu wake utuŵa wakupeleka nkhongono kwa awo ŵakuwucita. Kasi mukuzirwiska mwaŵi wa kuteŵetera lumoza na Ciuta ndiposo Mwana wake? Yehova ndiyo wakuciska ŵanthu ŵakujumpha 7 miliyoni kuti ŵapharazgenge makani gha Ufumu mu vyaru 236, ndipo ŵanandi mwa iwo caru cikuŵawona kuti ‘mbambura kusambira ndiposo ŵanthu bweka.’—Mil. 4:13.
Sangani Vitumbiko Kwizira mwa Khristu
16. Pakuyowoya za vitumbiko vya Ciuta, kasi lemba la Genesis 22:18 likulongoraci?
16 Yehova wakaphalira Abrahamu kuti: “Mu mphapu yako mitundu yose ya caru tiyitumbikike, cifukwa wapulikira mazgu ghane.” (Gen. 22:18) Fundo iyi yikulongora kuti awo ŵakuwona kuti kuteŵetera Ciuta ndiposo Mwana wake nkhwakuzirwa ŵangalindilira na cigomezgo cose kuti ŵazamutumbikika na Mphapu ya Umesiya. Pakumanya fundo iyi, pasono ŵakufwilirapo kuteŵetera Ciuta.
17, 18. Kasi Yehova wakalayizga vici pa Duteronome 28:2, ndipo ise vikutikhwaska wuli?
17 Ciuta wakaphalira Ŵaisrayeli awo ŵakaŵa mphapu ya Abrahamu kuti: “Vitumbiko vyose ivi [ivyo vikaŵa mu phangano la Dango] vitimwizireni na kumusangani, usange timupulikire mazgu gha Yehova Ciuta winu.” (Dute. 28:2) Fundo iyi yikugwiraso nchito pa ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵa mazuŵa ghano. Usange mukukhumba kuti Yehova wamutumbikani, lutilirani ‘kupulikira’ mazgu ghake. Para mungapulikira, “vitumbiko vyose ivi vitimwizireni na kumusangani.” Kweni kasi ‘kupulikira’ kukusazgapo vici?
18 Kupulikira kukusazgapo kughanaghanirapo comene pa ivyo vikuyowoyeka mu Mazgu gha Ciuta ndiposo cakurya cauzimu ico wakutipa. (Mat. 24:45) Tikweneraso kupulikira Ciuta ndiposo Mwana wake. Yesu wakati: “Ni waliyose cara uyo wakuyowoya kwa ine kuti, ‘Fumu, Fumu,’ wazamunjira mu ufumu wa kucanya, kweni uyo wakucita khumbo la Ŵadada awo ŵali kucanya ndiyo.” (Mat. 7:21) Kweniso kupulikira Ciuta kukung’anamura kujilambika ku ndondomeko iyo wali kuŵika mu mpingo Wacikhristu, uwo ukulaŵilirika na ŵalara, awo ni “vyawanangwa.”—Efe. 4:8.
19. Kasi tingacita wuli kuti titumbikike?
19 Ŵanyake mwa ŵanalume awo ŵali kupelekeka ku “ŵanthu kuŵa vyawanangwa” ŵali mu Wupu Wakulongozga, ndipo ŵakwimira mpingo wose Wacikhristu. (Mil. 15:2, 6) Nakuti pa suzgo yikuru tizamweruzgika kuyana na umo tikuwonera Ŵakhristu ŵakuphakazgika. (Mat. 25:34-40) Cimoza mwa vinthu ivyo tikwenera kucita kuti titumbikike nkhovwira Ŵakhristu ŵakuphakazgika.
20. (a) Kasi awo ni “vyawanangwa” ŵali kupika mulimo wuli ukuru? (b) Kasi tingalongora wuli kuti tikuwonga vyawanangwa ivi?
20 Ŵanyakeso awo ŵali kupelekeka “kuŵa vyawanangwa” mba mu Komiti ya munthavi, ŵalaŵiliri ŵakwendakwenda, ndiposo ŵalara mu mipingo. Wose aŵa ŵakwimikika na mzimu utuŵa. (Mil. 20:28) Mulimo ukuru wa ŵabali aŵa nkhukhozga ŵanthu ŵa Ciuta “mpaka tose tifike ku umoza mu cipulikano na kumanya makora Mwana wa Ciuta, kuti tiŵe munthu mulara wakufikapo, kufika pa msinkhu wakuyana na uzali wa Khristu.” (Efe. 4:13) Mbunenesko kuti nawo mbambura kufikapo nga umo tose tiliri. Ndipouli, para tikuwonga milimo yauliska iyo ŵakucita cifukwa ca citemwa, tikutumbikika.—Heb. 13:7, 17.
21. Cifukwa wuli tikwenera kuziwulika cara kupulikira Mwana wa Ciuta?
21 Sonosono apa Khristu waparanyenge mgonezi uheni wa Satana. Pa nyengo iyi maumoyo ghithu ghazamuŵa mu mawoko gha Yesu, cifukwa ndiyo Ciuta wali kumupa mulimo wa kulongozgera “mzinda ukuru” ku “visimi vya maji gha umoyo.” (Uvu. 7:9, 16, 17) Ntheura, tiyeni tifwilirepo kujilambika ku Themba ilo likulongozgeka na mzimu wa Yehova.
Kasi Mwasambiraci pa . . .
• Milimo 10:42?
[Cithuzithuzi pa peji 17]
Yesu wakalongora lusungu apo wakawuska mwana wa Yayiro
[Vithuzithuzi pa peji 18]
Yesu Khristu wakulaŵilira mulimo ukuru wa kupharazga