“Kupulikira Nkhuwemi Kwakuluska Sembe”
SAULI wakaŵa themba lakwamba la Israyeli. Nangauli wakasoleka na Ciuta waunenesko, kweni pamanyuma wakaleka kumupulikira.
Kasi Sauli wakananga vici? Kasi cikaŵa camacitiko kugega kwananga uku? Kasi tingandula wuli para tingasanda ivyo wakacita?
Yehova Wakavumbura Themba Ilo Wakasora
Pambere Sauli wandaŵe themba, nchimi Samuyeli ndiyo yikimiranga Ciuta mu Israyeli. Kweni Samuyeli wakaŵa mucekuru, ndipo ŵana ŵake ŵakaŵa ŵambura kugomezgeka. Pa nyengo iyi, Ŵaisrayeli ŵakawopanga ŵalwani ŵawo. Ŵanalume ŵalara mu Israyeli ŵakapempha Samuyeli kuti waŵasolere themba lakuti liŵeruzgenge na kuŵadangilira ku nkhondo. Yehova wakatuma Samuyeli kuti wakaphakazge Sauli kuŵa mulongozgi, ndipo wakati: “Waponoske ŵanthu ŵane mu woko la Ŵafilisiti.”—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.
Sauli wakaŵa “jaha liwemi.” Kweni wakaŵaso na mikhaliro yinyake yiwemi. Wakaŵa wakujiyuyura. Mwaciyelezgero, Sauli wakafumba Samuyeli kuti: “Kasi asi ndili Mubenjamini wa fuko licoko comene mwa Israyeli? Na mbumba ya kwithu njicoko yakuluska zose mbumba za fuko la Benjamini? Kasi mukuyowoyeraci ntheura kwa ine?” Nangauli Kishi, wiske wa Sauli wakaŵa “musambazi,” kweni Sauli wakaŵa na maghanoghano ghakujiyuyura.—1 Sam. 9:1, 2, 21.
Wonaniso umo Sauli wakacitira apo Samuyeli wakaphaliranga Ŵaisrayeli za themba ilo Yehova wakasora. Pakwamba Samuyeli wakaphakazga Sauli kumphepete na kumuphalira kuti: “Wamkucita ico woko lako lacisanga, pakuti Ciuta wali nawe.” Pamanyuma nchimi Samuyeli yikawunjika ŵanthu kuti ŵapulike uyo Yehova wasora. Sauli wakati wamanyikwa kuti ndiyo wasankhika, wakabisama cifukwa ca soni. Yehova wakalongora uko Sauli wakabisama, ndipo ŵakapharazga kuti ndiyo ni themba.—1 Sam. 10:7, 20-24.
Ku Nkhondo
Mwaluŵiro wose awo ŵakamukayikiranga Sauli ŵakamba kukhorwa. Apo Ŵaamoni ŵakawofyanga muzi unyake wa Israyeli, “mzimu wa Yehova ukamwizira Sauli.” Wakacemeska ŵasilikari ŵa Israyeli, kuŵanozgekereska, na kukathereska. Kweni Sauli wakati wakaŵawovwira ni Ciuta kuti ŵathereske, ndipo wakati: “Yehova wacita ciponosko mwa Israyeli.”—1 Sam. 11:1-13.
Sauli wakaŵa na mikhaliro yiwemi ndipo Ciuta wakamutumbika. Wakamanyangaso kuti Yehova wali na nkhongono. Ndipouli, cinthu cimoza cakuzirwa cikakhumbikwanga kuti Ŵaisrayeli pamoza na themba lawo vinthu vilutilire kuŵayendera makora. Samuyeli wakaphalira Ŵaisrayeli kuti: “Usange timuwope Yehova na kumuteŵetera, na kupulikira mazgu ghake kwambura kugalukira malango gha Yehova, ndipo imwe mose, na themba ilo likuwusa pacanya pinu, timupe kulondezga Yehova Ciuta winu.” Kasi nchivici cikate cicitikirenge Ŵaisrayeli ŵalutilirenge kupulikira Ciuta? Samuyeli wakati: “Yehova ntha tiwasidenge ŵanthu ŵake, cifukwa zina lake ndikuru, pakuti cikamukondwereska Yehova kumucitani muŵenge ŵanthu ŵa Iye mwene.”—1 Sam. 12:14, 22.
Kupulikira kukaŵa kwakuzirwa comene kwa Ŵaisrayeli kuti ŵakondweske Ciuta, ndipo nkhwakuzirwa na sono wuwo. Yehova wakutumbika ŵateŵeti ŵake para ŵapulikira malango ghake. Kweni wuli para ŵaleka kumupulikira?
“Wacita Ucindere”
Ivyo Sauli wakacitira Ŵafilisiti, vikaŵa nga wasokomora masanganavu. Ŵankhondo awo ŵakaŵa “nga ndi mcenga wa mu mumphepete mwa nyanja mu unandi,” ŵakamuwukira Sauli. “Ŵaisrayeli ŵakati ŵawona kuti ŵafinyirizgika pakuti ŵakaŵa mu suzgo nadi, nga ŵakubisama mu zimphanji, na mu matundu, na mu majalawe.” (1 Sam. 13:5, 6) Kasi Sauli wakenera kucitaci?
Samuyeli wakaphalira Sauli kuti ŵakakumane pa Giligala, uko iyo wakati wamupeleka sembe. Sauli wakalindilira, kweni Samuyeli wakacedwa, ndipo ŵasilikari ŵa Sauli ŵakamba kumbininika. Ntheura, Sauli wakapeleka yekha sembe. Wakati wamalizga waka kupeleka sembe, Samuyeli wakiza. Samuyeli wakati wapulika ivyo Sauli wacita, wakamuphalira kuti: “Wacita ucindere; ulije kusunga dango la Yehova Ciuta wako, ilo wakakuwuzga iwe; pakuti sono Yehova mphanyi wakhozga ufumu wako pa Israyeli muyaya. Kweni sono ufumu wako ntha utiulutilire; Yehova wajipenjera munthu wapa mtima wake, ndipo Yehova wamulangulira kuti waŵenge cilongozgi pacanya pa ŵanthu ŵake cifukwa iwe ulije kucisungilira ico Yehova wakakulangulira.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.
Sauli wakalongora kuti wakaŵavya cipulikano, cifukwa ca kujikuzga wakatondeka kulindilira Samuyeli kuti ndiyo wazakapeleke sembe. Ivyo Sauli wakacita vikupambana na ivyo Gidiyoni wakacita. Yehova wakaphalira Gidiyoni kuti wacepeske ŵasilikari ŵake kufuma pa 32,000 kufika pa 300, ndipo Gidiyoni wakapulikira. Wakacita nthena cifukwa cakuti wakaŵa na cipulikano mwa Yehova. Ciuta wakamovwira kuthereska ŵalwani ŵakukwana 135,000. (Ŵeru. 7:1-7, 17-22; 8:10) Sauli wapulikirenge, Yehova wakatenge wamovwirenge mwakuyana waka. Cifukwa cakuti Sauli wakatondeka kupulikira, Ŵafilisiti ŵakaskogha Israyeli.—1 Sam. 13:17, 18.
Para tazingiziwa, kasi tikucita wuli? Ŵanthu awo ŵalije cipulikano, ŵangawona kuti nchiwemi waka kusulako fundo za Ciuta. Pakuti Samuyeli kukaŵavya, Sauli wakwenera kuti wakaghanaghananga kuti wacita makora. Kweni wose awo ŵakukhumba kukondweska Ciuta, ŵakuwona kuti nchiwemi comene kulondezga fundo za mu Malemba para ŵakusankha vyakuti ŵacite.
Yehova Wakamukana Sauli
Sauli wakacitaso kwananga kunyake kukuru apo wakatumika kuti wakaparanye Ŵaamaleki. Ciuta wakakhumbanga kuti Ŵaamaleki ŵaparanyike cifukwa cakuti ŵakawukira Ŵaisrayeli kwambura cifukwa apo ŵakafumanga ku Eguputo. (Ex. 17:8; Dute. 25:17, 18) Kweniso mu nyengo ya Ŵeruzgi, Ŵaamaleki ŵakakolerananga na mitundu yinyake pa kuwukira ŵanthu ŵake. (Ŵeru. 3:12, 13; 6:1-3, 33) Ntheura, Yehova wakawona kuti Ŵaamaleki ŵali na mulandu, ndipo wakalangura Sauli kuti waŵaparanye.—1 Sam. 15:1-3.
M’malo mwa kupulikira ivyo Yehova wakamuphalira kuti waparanye Ŵaamaleki na vinthu vyawo vyose, Sauli wakakora themba lawo na kutora viŵeto vyawo viwemi. Kasi nchivici cikacitika apo Samuyeli wakasuskanga Sauli pa nkhani iyi? Sauli wakafyulira ŵanji mulandu, wakati: “Ŵakasunga mberere na nkhambako ziwemi comene kuti ŵapeleke sembe ya kuwombora kwa Yehova.” Kwali Sauli wakakhumbanga nadi kupeleka sembe panji yayi, kweni wakapulikira yayi. Sauli wakaŵaso ‘mucoko mu maso ghake’ yayi. Ntheura, nchimi ya Ciuta yikamuphalira kuti watondeka kupulikira Ciuta. Samuyeli wakati: “Kasi Yehova wakuca nazo sembe za kocha na za kuwombora, panji kupulikira mazgu gha Yehova? Wonani, kupulikira nkhuwemi kwakuluska sembe . . . Pa kuwona kuti iwe wakana mazgu gha Yehova, Iye naye wakana kuti uŵenge themba.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.
Yehova wakati wawuskapo mzimu wake utuŵa pa Sauli, themba lakwamba la Israyeli, na kuleka kumutumbika, “mzimu uheni” ukamba kumusuzga. Sauli wakamba kughanaghanira viheni Davide na kumucitira sanji, cifukwa Yehova wakati ndiyo watorenge uthemba. Sauli wakakhumbanga kukoma Davide kanandi waka. Baibolo likuti wakati wawona kuti “Yehova wakaŵa naye Davide,” Sauli “wakazgoka mulwani wa Davide lutaluta.” Sauli wakamuŵendanga ndipo wakalangura kuti ŵasofi 85 ndiposo ŵanthu ŵanyake ŵakomeke. Mphake kuti Yehova wakamujowora Sauli.—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.
Ŵafilisiti ŵakati ŵawukiraso Israyeli, Sauli wakapenja wovwiri ku ŵamizimu, kweni ŵakamovwira yayi. Pa zuŵa lakulondezgapo, wakalasika comene ku nkhondo ndipo wakajikoma. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) Pakuyowoya za themba lakwamba la Israyeli ilo likaleka kupulikira, Malemba ghakuti: “Sauli wakafwa cifukwa ca kwananga kwake uko wakanangira Yehova; kwanangira mazgu gha Yehova agho wakaleka kughasunga, ndiposo cifukwa ca kufumba fundo kwa wamaula kuti wamufumbire, wakaleka kufumba kwa Yehova.”—1 Mid. 10:13, 14.
Ivyo Sauli wakacita vikulongora kuti kupulikira Yehova nkhuwemi kuluska sembe yiliyose. Mpositole Yohane wakalemba kuti: “Ili ni ng’anamuro la kutemwa Ciuta lakuti tisungilire malango ghake; ndipo malango ghake ngazito cara.” (1 Yoh. 5:3) Tingaluwanga yayi fundo yakuzirwa iyi yakuti para tikukhumba kuŵa paubwezi wamuyirayira na Ciuta tikwenera kumupulikira.
[Cithuzithuzi pa peji 21]
Pakwamba Sauli wakaŵa mulongozgi wakujiyuyura
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Cifukwa wuli Samuyeli wakaphalira Sauli kuti “kupulikira nkhuwemi kwakuluska sembe”?