Wovwirani Ŵanalume Kuluta Panthazi Mwauzimu
“Kufuma sono ukolenge ŵanthu ŵamoyo.”—LUKA 5:10.
1, 2. (a) Kasi ŵanalume ŵakacitanga wuli na upharazgi wa Yesu? (b) Kasi tidumbiskanenge vici mu nkhani iyi?
NYENGO yinyake apo Yesu na ŵasambiri ŵake ŵakapharazganga mu Galileya, ŵakakwera boti na kuluta ku malo gha ŵekha. Kweni mzinda ukenda pasi na kuŵalondezga. Ŵanthu awo ŵakiza zuŵa ilo “ŵakaŵa ŵanalume pafupifupi vikwi vinkhondi, kwambura kupenderako ŵanakazi na ŵana ŵacoko.” (Mat. 14:21) Nyengo yinyake, mzinda ukiza kwa Yesu kuti waŵacizge na kutegherezga kwa iyo. Pa gulu ili pakaŵa “ŵanalume vikwi vinayi, kwambura kupenderako ŵanakazi na ŵana ŵacoko.” (Mat. 15:38) Nchakuwonekerathu kuti pa ŵanthu awo ŵakizanga kwa Yesu pakaŵaso ŵanalume ŵanandi awo ŵakanwekanga na ivyo wakasambizganga. Nakuti Yesu wakakhazganga kuti ŵanalume ŵanandi ŵazomerenge unenesko, cifukwa pamanyuma pakuti wawovwira ŵasambiri ŵake kukora somba mwamunthondwe, wakati: “Kufuma sono ukolenge ŵanthu ŵamoyo.” (Luka 5:10) Ŵasambiri ŵake ŵakeneranga ‘kukora’ ŵanthu kusazgapo ŵanalume ŵanandi.
2 Mazuŵa ghano napo, ŵanalume ŵakunweka na uthenga wa mu Baibolo uwo tikupharazga ndipo ŵakuzomera unenesko. (Mat. 5:3) Ndipouli, ŵanalume ŵanandi ŵakuziwulika ndipo ŵakutondeka kukura mwauzimu. Kasi tingaŵawovwira wuli? Nangauli Yesu wakapharazgirapo ŵanalume mwapadera yayi, kweni wakayowoyanga nkhani izo zikakhwaskanga ŵanalume. Sono tiyeni tisande umo tingawovwilira ŵanalume pa vigaŵa vitatu ivyo ŵakwenjerwa navyo comene: (1) kusanga vyakukhumbikwa pa umoyo, (2) kopa ŵanji, (3) kujiwona wambura kwenelera.
Kusanga Vyakukhumbikwa pa Umoyo
3, 4. (a) Kasi ŵanalume ŵanandi ŵakwenjerwa na vici? (b) Cifukwa wuli ŵanalume ŵanandi ŵakuŵika vinthu vyakuthupi pakwamba?
3 Mulembi yunji wakati kwa Yesu, “msambizgi, nimulondezganinge kulikose uko mulutenge.” Kweni Yesu wakati wamuphalira kuti “Mwana wa munthu walije malo ghakugonekapo mutu wake,” mulembi uyu wakasintha maghanoghano. Wakwenera kuti wakacita nthena cifukwa ca kwenjerwa kuti wasange wuli cakurya na malo ghakukhala, ndipo palije ukaboni wakuti mulembi uyu wakalondezga Khristu.—Mat. 8:19, 20.
4 Kanandi ŵanalume ŵakuŵika panthazi vinthu vyakuthupi m’malo mwa vinthu vyauzimu. Ŵanandi ŵakuŵika maghanoghano pa masambiro ghapacanya na kusanga nchito ya malipiro ghanandi. Ŵakughanaghanaso kuti kuŵa na ndalama zinandi ndiko nkhwakuzirwa comene kuluska vyandulo ivyo ŵangasanga para ŵasambira Baibolo na kuŵa paubwezi na Ciuta. Ŵanganweka na ivyo Baibolo likusambizga, kweni “vyenjezgo vya mgonezi uno na nkhongono yakupusika ya usambazi” vikuŵatondeska kukura mwauzimu. (Mrk. 4:18, 19) Wonani umo Yesu wakawovwilira ŵasambiri ŵake.
5, 6. Nchivici cikawovwira Andireya, Petrosi, Yakobe, na Yohane kuti ŵaŵike uteŵeti pakwamba?
5 Andireya na mukuru wake Simoni Petrosi, ŵakaŵa ŵalovi. Yohane na mukuru wake Yakobe, pamoza na awiskewo a Zebediya nawo ŵakacitanga ulovi. Bizinesi yawo yikaŵa yikuru mwakuti ŵakaŵa na ŵanchito. (Mrk. 1:16-20) Andireya na Yohane ŵakati ŵapulika kakwamba za Yesu kwa Yohane Mbapatizi, ŵakakhorwa kuti ŵasanga Mesiya. Andireya wakaphalirako mukuru wake Simoni Petrosi, ndipo Yohane nayo wakwenera kuti wakaphalirako mukuru wake Yakobe. (Yoh. 1:29, 35-41) Mu myezi yakulondezgapo, wose ŵanayi ŵakenderanga lumoza na Yesu apo wakapharazganga mu Galileya, Yudeya na Samariya. Pamasinda ŵasambiri ŵanayi aŵa ŵakaweleraso ku nchito yawo ya ulovi. Ŵakanweka na vinthu vyauzimu, kweni uteŵeti ukaŵa pakwamba yayi mu umoyo wawo.
6 Nyengo yikati yajumphapo, Yesu wakacema Petrosi na Andireya kuti ŵamulondezge na kuŵa “ŵalovi ŵa ŵanthu.” Kasi ŵakacita wuli? “Nyengo yeneyiyo, ŵakasida mikwawu yawo, ŵakamulondezga.” Yakobe na Yohane nawo ŵakacita nthena. “Nyengo yeneyiyo, ŵakaleka boti na wiskewo, ŵakamulondezga.” (Mat. 4:18-22) Kasi nchivici cikawovwira ŵanalume aŵa kwamba uteŵeti wanyengozose? Kasi ŵakayegheka waka? Cara. Ŵanalume aŵa ŵakategherezgapo kale kwa Yesu, ŵakawona minthondwe iyo wakacitanga, mwamphu wake pakucita urunji, ndiposo umo ŵanthu ŵakacitiranga na upharazgi wake. Ntheura, ivyo ŵakawona vikakhozga comene cipulikano na cigomezgo cawo mwa Yehova.
7. Kasi tingawovwira wuli awo tikusambira nawo Baibolo kugomezga kuti Yehova wakupwelelera ŵanthu ŵake?
7 Nga ni Yesu, kasi tingacita wuli kuti tovwire awo tikusambira nawo Baibolo kuti ŵathembenge comene Yehova? (Zinth. 3:5, 6) Vikuthemba comene pa umo tikusambizgira. Para tikusambizga, tingadidimizga layizgo la Ciuta lakuti watitumbikenge comene usange tikuŵika vinthu vya Ufumu pa malo ghakwamba. (Ŵazgani Malaki 3:10; Mateyu 6:33.) Nangauli tingalongosora malemba ghanandi kuti tilongore umo Yehova wakupwelelera ŵanthu ŵake, kweni tileke kuluwa kuti ivyo ŵakuwona mwa ise ni vyakuzirwa comene. Para tikuŵaphalirako ivyo Yehova wakuticitira, vingaŵawovwira kuti nawo ŵambe kumugomezga. Tingaŵaphalirakoso nkhani zinyake zakukhozga izo tikuŵazga mu mabuku ghithu.a
8. (a) Cifukwa wuli nchakuzirwa kuti msambiri wa Baibolo ‘wacete na kuwona kuti Yehova ni muwemi’? (b) Kasi tingamovwira wuli msambiri kuti wawone uwemi wa Yehova?
8 Kuti msambiri waŵe na cipulikano cakukhora, pali vinandi ivyo vikukhumbikwa padera pa kuŵazga na kutegherezga nkhani za umo ŵanji ŵatumbikikira na Yehova. Wakwenera kuwona yekha kuti Yehova ni muwemi. Wamasalimo wakimba kuti: “Cetani mwe! muwone kuti Yehova ndi muwemi, ngwamwaŵi munthu uyo wakumutamira Iye!” (Sal. 34:8) Kasi tingawovwira wuli msambiri kuti wawone uwemi wa Yehova? Kasi mungawovwira wuli msambiri uyo wali na suzgo la ndalama, uyoso panji wakukhumba kuleka kukhweŵa hona, kuchova njuga, na uloŵevu? (Zinth. 23:20, 21; 2 Kor. 7:1; 1 Tim. 6:10) Tikwenera kumusambizga kuti walombenge wovwiri kwa Ciuta kuti waleke nkharo ziheni, ndipo pamasinda wawonenge uwemi wa Yehova. Wonaniso ivyo vingacitika para tingamuciska kuti waŵikenge vinthu vyauzimu pakwamba, mwa kupatura nyengo kuti wasambirenge Baibolo sabata yiliyose na kunozgekera kweniso kusangika pa maungano. Cipulikano cake cingakhora usange wawona kuti Yehova wakumovwira pa ivyo wakuyezgayezga kucita.
Kopa Ŵanji
9, 10. (a) Cifukwa wuli Nikodemo na Yosefe wa ku Arimatiya ŵakalutanga kwa Yesu ku udesi? (b) Cifukwa wuli ŵanalume ŵanji mazuŵa ghano ŵakuziwulika kulondezga Khristu?
9 Ŵanalume ŵanji ŵakuziwulika kulondezga Khristu mwakufikapo, cifukwa ca kopa ŵanji. Nikodemo na Yosefe wa ku Arimatiya, ŵakalutanga kwa Yesu ku udesi cifukwa ca kopa Ŵayuda ŵanyawo. (Yoh. 3:1, 2; 19:38) Pakaŵa cifukwa ico ŵakacitiranga wofi. Ŵalongozgi ŵa cisopa ŵakamutinkhanga comene Yesu, mwakuti waliyose uyo wakalongoranga cigomezgo mwa Yesu ŵakamusezganga mu sunagoge.—Yoh. 9:22.
10 Mazuŵa ghano napo, mu malo ghanyake para mwanalume wakunweka comene na vya Ciuta, Baibolo, panji vyakukhwaskana na cisopa, ŵanyake ŵa ku nchito, ŵabwezi panji ŵabali ŵake ŵangamofya. Mu vyaru vinyake, cingaŵa cakofya comene usange munthu wakukhumba kusintha cisopa. Mwanalume cingamuŵira cinonono comene kuzomera unenesko usange wakugwira nchito ya usilikari, wakucita vya ndyali, panji wali na udindo unyake mu cikaya. Mwaciyelezgero, mwanalume munyake wa ku Germany wakati: “Ivyo mwa Ŵakaboni mukupharazga ni vyaunenesko. Kweni usange ningazgoka Kaboni muhanya uno, kufika macero mbwe waliyose wamanya. Kasi awo nkhugwira nawo nchito, ŵazengezgani, na ŵanyane awo nkhucita nawo vinthu vinyake ŵaniwonenge wuli? Ningazizipizga yayi.”
11. Kasi Yesu wakaŵawovwira wuli ŵasambiri ŵake kuti ŵaleke kopa ŵanthu?
11 Nangauli ŵapositole ŵa Yesu ŵakaŵa na cikanga, kweni wose nyengo yinyake ŵakawopapo ŵanthu. (Mrk. 14:50, 66-72) Kasi Yesu wakaŵawovwira wuli nangauli ŵanthu ŵakaŵasuzganga? Yesu wakacitapo kanthu kuti wawovwire ŵasambiri ŵake kunozgekera suzgo ilo likaŵa munthazi. Yesu wakati: “Ŵakukondwa ndimwe para ŵanthu ŵakumutinkhani, ndiposo para ŵakumugegani na kumutombozgani na kukana zina linu kuti ndiheni cifukwa ca Mwana wa munthu.” (Luka 6:22) Yesu wakaŵaphalilirathu ŵalondezgi ŵake kuti ŵatombozgekenge. Ŵakeneranga kutombozgeka “cifukwa ca Mwana wa munthu.” Yesu wakaŵasimikizgiraso kuti Ciuta waŵawovwirenge cikuru ŵakumugomezga kuti waŵapenge nkhongono. (Luka 12:4-12) Nakuti Yesu wakapempha ŵaphya kuti ŵacezgenge mwakufwatuka na ŵasambiri ŵake na kukorana nawo ubwezi.—Mrk. 10:29, 30.
12. Kasi ŵaphya tingaŵawovwira wuli kuti ŵaleke kopa ŵanthu?
12 Nase tikwenera kovwira awo tikusambira nawo Baibolo kuti ŵaleke kopa ŵanthu. Kanandi cikuŵa cipusu kutonda suzgo usange walimanyirathu. (Yoh. 15:19) Mwaciyelezgero, mwalekeraci kovwira msambiri winu umo wangayowoyera fundo zipusu zakujintha mu Baibolo pakuzgora awo ŵamufumba panji kumususka? Pakuti msambiri withu tili nayo kale paubwezi, tingacitaso makora kuti wamanyane na ŵanji mu mpingo, comenecomene na awo panji ŵakuyanako vyakucita. Kweniso tikwenera kumusambizga kuti nyengo zose walombenge kufumira pasi pa mtima. Ici cingamovwira kuti wasendelere kufupi na Ciuta na kuwona Yehova kuŵa ciphokwero cake na jalawe lake.—Ŵazgani Salmo 94:21-23; Yakobe 4:8.
Kujiwona Wambura Kwenelera
13. Cifukwa wuli ŵanji ŵangaziwulika kucita vinthu vyauzimu?
13 Ŵanalume ŵanyake ŵakuziwulika kucita vinthu vyauzimu cifukwa cakuti ŵakutondeka kuŵazga makora panji cifukwa ca soni. Ŵanalume ŵanyake cikuŵaŵira cakusuzga kulongosora pa gulu umo ŵakuwonera vinthu panji umo ŵakujipulikira. Ŵanji cingaŵaŵira cinonono kucita sambiro la ŵekha, kuzgorapo pa maungano, panji kupharazga. Mbali munyake wakati: “Apo nkhaŵa mucoko, para tili mu upharazgi, mwaluŵiro nkhalutanga pa nyumba ya munthu na kupusikizgira nga nkhudofya kabelu ka pa mulyango na kufumapo luŵiro, ndipo nkhaghanaghananga kuti palije uyo wakupulika panji kuniwona. . . . Nkhakhumbanga yayi kupharazga ku nyumba na nyumba.”
14. Cifukwa wuli ŵasambiri ŵa Yesu ŵakatondeka kucizga msepuka uyo wakakoleka na ciŵanda?
14 Ghanaghanirani waka umo cipulikano ca ŵasambiri ŵa Yesu cikalopwera ŵati ŵatondeka kucizga msepuka uyo wakakoleka na ciŵanda. Wiske wa mwana uyu wakaluta kwa Yesu na kuyowoya kuti: “[Mwana wane] ngwavizilisi ndipo ni mulwari, pakuti kanandi wakuwa pa moto ndipo kanandi mu maji ndipo nangumutolera ku ŵasambiri ŵinu, kweni ŵangutondeka kumucizga.” Yesu wakafumiska ciŵanda mwa mwana ndipo wakacira. Paumaliro ŵasambiri ŵakiza kwa Yesu na kufumba kuti: “Cifukwa wuli ise tangutondeka kucifumiska?” Yesu wakaŵazgora kuti: “Cifukwa ca cipulikano cinu cicoko. Pakuti nadi nkhumuphalirani, usange mungaŵa na cipulikano ukuru wa njere ya sinapi, muyowoyenge ku lupiri ulu, ‘Wukapo pano uye para,’ ndipo luwukengepo, ndipo palije ico ciŵenge cambura macitiko kwa imwe.” (Mat. 17:14-20) Kuŵa na cipulikano mwa Yehova nkhwakukhumbikwa comene kuti titonde masuzgo agho ghali nga ni lupiri. Kasi nchivici cingacitika usange munthu wakutondeka kumanya fundo iyi na kwamba kuthemba maluso ghake? Para vinthu vinyake vyamutonda cipulikano cake cingalopwa.
15, 16. Kasi uyo tikusambira nayo Baibolo tingamovwira wuli kuti waleke kujiwona kuti ngwambura kwenelera?
15 Nthowa yiwemi iyo tingawovwilira munthu uyo wakujiwona kuti ngwambura kwenelera, nkhumuciska kuti wagomezgenge Yehova m’malo mwa kujigomezga yekha. Petrosi wakalemba kuti: “Jiyuyurani pasi pa woko lankhongono la Ciuta, mwakuti wamukwezgani mu nyengo yakwenelera; uku mukumuthulira vyenjezgo vinu vyose, cifukwa wakumupwelelerani.” (1 Pet. 5:6, 7) Ipo nchakuzirwa kovwira msambiri wa Baibolo kuti wakure mwauzimu. Munthu uyo wakutemwa vinthu vyauzimu wakuvizirwiska. Wakutemwa Mazgu gha Ciuta ndipo wakulongora ‘cipambi ca mzimu.’ (Gal. 5:22, 23) Wakutemwa kulomba. (Fil. 4:6, 7) Nakuti wakugomezga Ciuta kuti wamupenge cikanga na nkhongono ivyo vingamovwira kutonda suzgo lililose panji kucita makora mulimo uliwose uwo wangapika.—Ŵazgani 2 Timote 1:7, 8.
16 Ŵasambiri ŵanji ŵangakhumbikwira kuŵawovwira umo ŵangaŵazgira makora, umo ŵangambiskira cidumbirano panji kuyowoya mwaluso. Ŵanji ŵangajiwona kuŵa ŵambura kwenelera kuteŵetera Yehova cifukwa ca viheni ivyo ŵakacitapo kumanyuma apo ŵakaŵa kuti ŵandamumanye. Kweni ŵangacita makora usange tingaŵawovwira mwacitemwa, ndiposo mwakuzika. Yesu wakati: “Ŵanthu awo ŵali makora ŵakukhumbikwira mcizgi cara, kweni ŵalwari ndiwo.”—Mat. 9:12.
‘Korani’ Ŵanalume Ŵanandi
17, 18. (a) Kasi tingacita wuli kuti tipharazgire ŵanalume ŵanandi? (b) Kasi tizamudumbiskana vici mu nkhani yakulondezgapo?
17 Tili na cigomezgo kuti ŵanalume ŵanandi ŵazomerenge unenesko wakukhorweska uwo uli mu Baibolo. (2 Tim. 3:16, 17) Kasi tingacita wuli kuti tipharazgire ŵanalume ŵanandi? Tingacita makora kumalira maora ghanandi mu uteŵeti, kupharazga kumise, kuumaliro wa sabata, panji pa nyengo ya holide apo ŵanalume ŵanandi ŵakuŵa pa nyumba. Para nchakwenelera, tingapempha kuti tiyowoye na mwanalume wa pa nyumba apo. Tiyeni tipharazgire ŵanalume awo tikugwira nawo nchito kweniso ŵafumu ŵa ŵadumbu mu mpingo awo Mbakaboni yayi.
18 Para tikupharazgira mwanalume waliyose uyo takumana nayo, tingaŵa na cigomezgo cakuti awo ŵali na mitima yiwemi ŵazomerenge unenesko. Kweni kasi tingawovwira wuli ŵanalume awo ŵali kubapatizika kale kuti ŵaŵe ŵakwenelera milimo yakusazgikira mu gulu la Ciuta? Nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo ili.
[Mazgu ghamusi]
a Wonani Yearbooks of Jehovah’s Witnesses na nkhani zinyake izo zikuŵa mu Gongwe la Mulinda na Galamukani! izo zikulongosora umo ŵabali ŵanyake ŵakacitira.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi ŵanalume ŵangawovwirika wuli kuti ŵaŵikenge vinthu vyauzimu pakwamba?
• Kasi tingawovwira wuli ŵaphya kutonda suzgo la kopa ŵanthu?
• Kasi nchivici cingawovwira ŵanji awo ŵakujiwona kuti mbambura kwenelera?
[Cithuzithuzi pa peji 25]
Kasi mukupenjerezga mipata yakuti mupharazgire ŵanalume?
[Cithuzithuzi pa peji 26]
Kasi mungamunozgekereska wuli msambiri winu kutonda viyezgo?