Ivyo Tikusambirako kwa Yesu mu Mazuŵa Ghake 40 Ghaumaliro pa Charu Chapasi

1-2. Kasi ntchivichi icho chikachitika apo ŵasambiri ŵaŵiri ŵa Yesu ŵakalutanga ku Emausi?

PAKAŴA pa Nisani 16, 33 C.E. Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakaŵa na chitima kweniso wofi ukuru. Ŵaŵiri mwa iwo ŵakafumanga ku Yerusalemu kuya ku Emausi, muzi uwo ukaŵa pa mtunda wa makilomita 11 kufuma ku Yerusalemu. Nkhongono zikaŵamalira ŵanalume aŵa, chifukwa Yesu uyo ŵakamulondezganga wakaŵa kuti wakomeka waka. Chigomezgo chawo chakukhwaskana na ivyo Mesiya wazamuchita kunthazi chikawoneka nga kuti chamalira papo. Kweni pakachitika chinthu chinyake icho ŵakakhazganga yayi.

² Ŵakakumana na munthu munyake wachilendo ndipo wakalongozgana nawo. Ndipo ŵasambiri ŵakamba kumuphalira vinthu vyakuchitiska chitima ivyo vikamuchitikira Yesu. Kweni munthu wachilendo uyu wakamba kuŵaphalira vinthu ivyo ŵakaluwa yayi. Iyo wakaŵalongosolera “kwambira na ivyo wakalemba Mozesi kweniso Ntchimi zose,” chifukwa icho Mesiya wakeneranga kusuzgika na kufwa. Ŵanalume ŵatatu aŵa ŵakati ŵafika pa Emausi, munthu wachilendo uyu wakajivumbura kuti ni Yesu uyo wawuskika. Ntchakuwonekerathu kuti ŵasambiri ŵakakondwa chomene ŵati ŵamanya kuti Mesiya ngwamoyo!—Luka 24:​13-35.

3-4. Kasi ntchivichi chikachitikira ŵasambiri ŵa Yesu, ndipo tisambirenge vichi mu nkhani iyi? (Milimo 1:3)

³ Yesu wakawonekera ku ŵasambiri ŵake kanandi waka mu mazuŵa ghake 40 ghaumaliro pa charu chapasi. (Ŵazgani Milimo 1:3.) Panyengo iyi, ŵasambiri ŵake awo ŵakaŵa na chitima kweniso wofi, ŵakaŵaso ŵakukondwa chifukwa chakuti Yesu wakaŵakhozga, ndipo sono ŵakaŵaso na chikanga kupharazga na kusambizga makani ghawemi gha Ufumu.a

⁴ Tingasanga chandulo chomene para tingasambira ivyo Yesu wakachita pa nyengo yapadera iyi pa umoyo wake. Mu nkhani iyi tiwonenge umo Yesu wakagwiliskira ntchito nyengo iyi (1) kuti wakhozge ŵasambiri ŵake, (2) kuti waŵawovwire kupulikiska makora Malemba, kweniso (3) kuti waŵasambizge ntchito iyo ŵazamuchita munthazi. Pa chigaŵa chilichose tiwonenge umo tingamuyezgera Yesu.

MUKHOZGENGE ŴANJI

5. Chifukwa wuli ŵasambiri ŵa Yesu ŵakakhumbikwiranga kukhozgeka?

⁵ Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakakhumbikwiranga kukhozgeka. Chifukwa wuli? Ŵanji ŵakaleka nyumba, mbumba, na mabizinesi ghawo kuti ŵalondezge Yesu. (Mat. 19:27) Ŵanyake ŵakaŵachitiranga vinthu vyambura urunji chifukwa waka ŵakazgoka ŵasambiri ŵa Yesu. (Yoh. 9:22) Ŵakajipata chifukwa ŵakagomezganga kuti Yesu wakaŵa Mesiya wakulayizgika. (Mat. 16:16) Kweni Yesu wati wakomeka, ŵakaŵa na chitima chomene kweniso ŵakagongowa chifukwa ŵakawonanga kuti ivyo ŵakakhazganga vifiskikenge yayi.

6. Kasi Yesu wakachita vichi wati wawuskika?

⁶ Mwambura kukayika Yesu wakamanya kuti chitima icho ŵasambiri ŵake ŵakaŵa nacho chikaŵa chifukwa chakuti mbakulopwa mwauzimu yayi, kweni ntchifukwa cha nyifwa yake. Lekani pa zuŵa ilo wakawuskikira wakamba kukhozga ŵabwezi ŵake aŵa. Mwachiyelezgero, wakawonekera kwa Mariya wa ku Magadala apo wakaliranga pa dindi. (Yoh. 20:​11, 16) Wakawonekeraso ku ŵasambiri ŵaŵiri awo tadumbiskana kukwambilira kwa nkhani iyi. Ndipo wakawonekeraso kwa mpositole Petrosi. (Luka 24:34) Kasi tingasambirako vichi ku chiyelezgero cha Yesu? Wonani ivyo vikachitika apo wakawonekera kakwamba.

7. Nga umo pakuyowoyera pa Yohane 20:​11-16, kasi Yesu wakawona Mariya wakuchita vichi mulenji wa pa Nisani 16, ndipo ivi vikamupangiska kuchita vichi? (Wonaniso chithuzi.)

⁷ Ŵazgani Yohane 20:​11-16. Mulenjilenji pa Nisani 16, ŵanakazi ŵakugomezgeka ŵakaluta uko ŵakamusunga Yesu. (Luka 24:​1, 10) Tiyeni tidumbiskane ivyo vikachitikira mwanakazi yumoza, Mariya wa ku Magadala. Wati wafika pa dindi, wakasanga mulije kanthu. Wakachimbira na kukaphalira Petrosi na Yohane ndipo ŵanalume aŵa nawo ŵakachimbilira ku dindi ndipo Mariya nayo wakaŵalondezga. Nawo ŵati ŵasimikizga kuti mu dindi mukaŵavya kanthu, ŵakawelera kunyumba. Kweni Mariya wakawelera yayi. Wakakhalilira kwenekuku, uku wakulira. Wakamanya yayi kuti Yesu wakamuwonanga. Yesu wakakhwaskika chomene wati wamuwona mwanakazi wakugomezgeka uyu wakulira. Ntheura wakawonekera kwa Mariya, ndipo pamanyuma wakachita chinthu chinyake icho chikamukhozga chomene. Wakayowoya nayo ndipo wakamupa mulimo wakuzirwa wakuti wakaphalire ŵabali ŵake kuti iyo ngwamoyo wawuskika.—Yoh. 20:​17, 18.

8. Kasi tingamuyezga wuli Yesu?

⁸ Kasi tingamuyezga wuli Yesu? Tingachita vinandi pakuchiska ŵabali na ŵadumbu ŵithu kuti ŵalutilire kuteŵetera Yehova, usange nga ni Yesu, tingamanya ivyo ŵakwenjerwa navyo na kuyowoya nawo mwalusungu. Wonani ivyo vikachitikira mudumbu munyake zina lake Jocelyn, uyo mwana wakwake wakafwa pangozi. Iyo wakuti: “Kwa myezi yinandi, nkhaŵa na chitima chikuru chomene.” Ndipouli, mubali na muwoli wake ŵakamuchemera kunyumba kwawo, ndipo ŵakamutegherezga mwalusungu, na kumusimikizgira kuti ngwakuzirwa chomene mu maso mwa Chiuta. Jocelyn wakuti: “Nkhajipulika nga kuti Yehova waŵagwiliskira ntchito kuti ŵaniponoske apo nkhubira mu nyanja iyo yawuka. Ŵakanovwira kuti nambeso kuteŵetera Yehova mwakukondwa.” Nase tingakhozga ŵanji mwa kuŵategherezga mwakupwelelera apo ŵakutikhutulira vya mu mtima wawo, kweniso kuyowoya nawo mwalusungu na chilato chakuti tiŵawovwire kuti ŵalutilire kuteŵetera Chiuta.—Rom. 12:15.

MOVWIRENGE ŴANJI KUPULIKISKA MAZGU GHA CHIUTA

9. Kasi ŵasambiri ŵa Yesu ŵakasangana na suzgo wuli, ndipo Yesu wakaŵawovwira wuli?

⁹ Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakaghagomezganga Mazgu gha Chiuta ndipo ŵakafwilirangapo kughalondezga pa umoyo wawo. (Yoh. 17:6) Ndipouli, ŵakapulikiska yayi chifukwa icho Yesu wakakomekera nga ntchigeŵenga. Yesu wakamanya kuti ŵakatondeka kupulikiska chifukwa chakuti ŵakaŵa na mitima yiheni yayi, kweni chifukwa chakuti waka ŵakatondeka kupulikiska Malemba. (Luka 9:​44, 45; Yoh. 20:9) Ntheura wakaŵawovwira kupulikiska ng’anamuro la ivyo ŵakuŵazga mu Malemba. Wonani umo Yesu wakachitira nthena wati wawonekera ku ŵasambiri ŵaŵiri pa nthowa yakuluta ku Emausi.

10. Kasi Yesu wakaŵawovwira wuli ŵasambiri ŵake kuti ŵagomezge kuti iyo wakaŵa nadi Mesiya? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Ŵazgani Luka 24:​18-27. Wonani kuti Yesu wakajivumbura mwaluŵiro yayi ku ŵanalume ŵara. M’malo mwake wakaŵafumbanga waka mafumbo. Chifukwa wuli? Panji wakakhumbanga kuti iwo ŵalongosore ivyo vikaŵa mu mtima wawo. Ndipo ŵakalongosora nadi. Ŵakamuphalira kuti ŵakakhazganga kuti Yesu wawomborenge Israyeli ku Ŵaroma. Ŵakati ŵalongosora ivyo vikaŵa mu mtima wawo, Yesu wakagwiliskira ntchito Malemba kuti waŵawovwire ŵanalume aŵa kupulikiska ivyo vikaŵa vyachitika.b Pamanyuma, misemise pa zuŵa lenelira, Yesu wakakumanaso na ŵasambiri ŵanyake ndipo nawoso wakaŵalongosolera ng’anamuro la mauchimi. (Luka 24:​33-48) Kasi tingasambirapo vichi pa ivyo Yesu wakachita apa?

11-12. (a) Kasi tingasambirapo vichi pa umo Yesu wakasambizgiranga unenesko wa mu Baibolo? (Wonaniso vithuzi.) (b) Kasi uyo wakamusambizganga Nortey Baibolo wakamovwira wuli?

¹¹ Kasi tingamuyezga wuli Yesu? Chakwamba, para tikusambira na ŵasambiri ŵithu ŵa Baibolo, tifumbenge mafumbo mwaluso agho ghangawovwira kuti ŵayowoye ivyo vili mu mtima mwawo. (Zinth. 20:5) Para mwamanya umo ŵakujipulikira, ŵawovwirani umo ŵangasangira Malemba ghakwenelera agho ghangaŵawovwira pa suzgo lawo. Gegani kuŵaphalira waka chakuchita. M’malo mwake, ŵawovwirani kupulikiska makora Malemba kweniso umo ŵangagwiliskira ntchito fundo za mu Baibolo pa umoyo wawo. Wonani chiyelezgero cha mubali munyake wa ku Ghana zina lake Nortey.

¹² Nortey wakamba kusambira Baibolo wali na vyaka 16. Ndipouli, ŵamumbumba yakwake ŵakamba kumususka. Kasi ntchivichi chikamovwira kuti waleke kuthera? Mubali uyo wakamusambizganga Baibolo wakagwiliskira ntchito lemba la Mateyu chaputara 10 kuti walongosore kuti Ŵakhristu ŵaunenesko ŵatambuzgikenge. Nortey wakayowoya kuti: “Nati namba kutambuzgika, nkhakhorwa kuti nasanga nadi unenesko.” Msambizgi wake wa Baibolo wakamovwiraso kupulikiska lemba la Mateyu 10:​16, mwakuti waŵe wakuchenjera kweniso wantchindi para wakudumbiskana vyakukhwaskana na chisopa na ŵamumbumba yakwake. Pamanyuma pakuti wabatizika, Nortey wakakhumbanga kwamba upayiniya, kweni adada ŵake ŵakakhumbanga kuti walute ku yunivesite. M’malo mwa kumuphalira waka Nortey chakuchita, msambizgi wake wa Baibolo wakamovwira mwa kumufumba mafumbo mwaluso kweniso kumovwira kupulikiska makora fundo za mu Malemba kuti wasankhe mwamahara. Kasi pakaŵa uwemi wuli? Nortey wakasankha kwamba upayiniya wanyengozose. Ndipo awiske ŵakamuphalira kuti wafumepo panyumba. Kasi Nortey wakujipulika wuli na vyose ivyo vikamuchitikira? Iyo wakuti: “Nkhukhorwa kuti nili kusankha makora nadi.” Nase para tikupatura nyengo yithu kovwira ŵanji kuti ŵapulikiske Malemba, tikuŵawovwira kuti ŵaŵe Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu.—Efe. 3:​16-19.

MUSAMBIZGENGE ŴABALI KUTI ŴAŴE “VYAWANANGWA MU ŴANTHU”

13. Kasi Yesu wakachita vichi kuti mulimo wa Adada ŵake ulutilire kuchitika? (Ŵaefeso 4:8)

¹³ Apo wakaŵa pa charu chapasi, Yesu wakachita makora chomene ntchito iyo Adada ŵake ŵakamupa. (Yoh. 17:4) Kweni Yesu wakaŵavya kaghanaghaniro kakuti, ‘Para ukukhumba chinthu chinyake chichitike makora, chita waka wekha.’ Kwa vyaka vitatu na hafu vya uteŵeti wake, iyo wakasambizganga ŵanji umo ŵangachitira uteŵeti uwu. Pambere wandalute kuchanya, Yesu wakaŵalekera udindo ŵasambiri ŵake wakuti ŵapwelelerenge mberere zakuzirwa za Yehova na kudangilira pa mulimo wakupharazga, nangauli ŵanyake ŵakaŵa na vyaka vya m’ma 20. (Ŵazgani Ŵaefeso 4:8.) Kasi Yesu wakagwiliskira wuli ntchito mazuŵa ghake 40 ghaumaliro pa charu chapasi kuti waŵawovwire ŵanthu ŵakujipeleka, ŵakugomezgeka, na ŵakulimbikira aŵa kuti ŵaŵe ŵakwenelera kuŵa “vyawanangwa mu ŵanthu”?

14. Mu mazuŵa ghake ghaumaliro 40 gha pa charu chapasi, kasi Yesu wakawovwira wuli ŵasambiri ŵake kuti ŵakure mwauzimu? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁴ Yesu wakaŵapa ulongozgi wankhongono ŵasambiri ŵake kweni mwachitemwa. Mwachiyelezgero, iyo wakamanya kuti ŵanyake mwa iwo ŵakakayikiranga kuti wakafwa na kuwuskika, ntheura wakaŵapa ulongozgi. (Luka 24:​25-27; Yoh. 20:27) Wakaŵawovwira kuti ŵaŵikenge mtima chomene pa kupwelelera mberere za Chiuta m’malo mwa kupenja chomene ndalama. (Yoh. 21:15) Wakaŵakumbuska kuti ŵakwenera yayi kuyaniska uteŵeti wawo na uwo ŵanyawo ŵakuchita pa kuteŵetera Yehova. (Yoh. 21:​20-22) Ndipo wakaŵawovwira awo ŵakaŵa na maghanoghano ghakubudika ghakukhwaskana na Ufumu na kuŵawovwira kuti ŵaŵike mtima chomene pakupharazga uthenga uwemi. (Mil. 1:​6-8) Kasi ŵalara ŵangasambirako vichi kwa Yesu?

15-16. (a) Kasi ŵalara ŵangamuyezga wuli Yesu? Longosorani. (b) Kasi Patrick wakasanga chandulo wuli wati wapika ulongozgi?

¹⁵ Kasi ŵalara ŵangamuyezga wuli Yesu? Ŵakwenera kusambizga na kovwira ŵanalume, kusazgapo na ŵawukirano kuti ŵaŵe ŵakwenelera kuchita milimo yinandi mu mpingo.c Ŵalara ŵakwenera kukhazga kuti awo ŵaŵasambizga ŵachitenge vinthu vyose ndendende yayi. Ŵakwenera kuŵapa ulongozgi mwachitemwa mwakuti ŵabali ŵawukirano aŵa ŵaŵe na luso kweniso ŵamanye uwemi wakuŵa ŵakujiyuyura, ŵakugomezgeka, kweniso kuŵa ŵakukhumbisiska kovwira ŵanji.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Wonani umo mubali munyake zina lake Patrick wakasangira chandulo wati wapika ulongozgi. Apo wakaŵa muwukirano, wakatemwanga kuyowoya mwaukali kweniso kuchita vinthu mwambura lusungu na ŵanji, kusazgapo na ŵadumbu. Mulara wakukhwima mwauzimu wakamanya kuti Patrick wali na suzgo ndipo wakamupa ulongozgi mwakudunjika kweni mwalusungu. Patrick wakuti: “Nili wakukondwa chifukwa wakanovwira. Nkhakhuŵaranga chomene para nawona ŵabali ŵanyake ŵakupika milimo iyo nkhayikhumbanga chomene. Kweni ulongozgi uwo wakanipa mulara ukanovwira kuti niwonenge kuzirwa kwa kuŵikapo mtima kuteŵetera ŵabali na ŵadumbu mwakujiyuyura m’malo mwa kukhumba waka kupika milimo panji maudindo mu mpingo.” Kufuma apo, Patrick wakimikika kuŵa mulara apo wakaŵa na vyaka 23.—Zinth. 27:9.

17. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakaŵagomezganga ŵasambiri ŵake?

¹⁷ Yesu wakaŵapa ŵasambiri ŵake mulimo wakupharazga pera yayi, kweniso wakusambizga. (Wonani mazgu ghakulongosora vesi ghakuti “mukaŵasambizge” pa Mateyu 28:​20, nwtsty mu mwbr18.04 peji 2.) Ŵasambiri panji ŵakajiwonanga kuti mbakwenelera yayi kuchita mulimo uwu. Ndipouli, Yesu wakakayikanga yayi kuti ŵangafiska mulimo uwu. Ndipo na chigomezgo chose wakaŵasimikizgira kuti: “Umo Adada ŵakanitumira, ndimo nane nkhumutumirani imwe.”—Yoh. 20:21.

18. Kasi ŵalara ŵangamuyezga wuli Yesu?

¹⁸ Kasi ŵalara ŵangamuyezga wuli Yesu? Ŵalara ŵavinjeru ŵakugaŵirako ŵanji milimo yinyake. (Fil. 2:​19-22) Mwachiyelezgero, ŵalara ŵangapempha ŵawukirano kuti ŵawovwireko kutozga Nyumba ya Ufumu na kunozga ivyo vyanangika. Pamanyuma pakuti ŵaŵagaŵira chakuchita, ŵalara ŵangalongora kuti ŵakuŵagomezga mwa kuŵasambizga umo ŵangachitira makora ntchito iyo na kugomezga kuti ŵayichitenge mwakwenelera. Mulara munyake muphya zina lake Matthew wakuti wakuwonga chomene ŵalara ŵavinjeru awo ŵakamusambizga umo wangachitira makora mulimo unyake kweniso pamanyuma na kugomezga kuti waufiskenge. Iyo wakuti, “Napindura chomene chifukwa para nabudiska ŵakanovwiranga kusambirapo kanthu mwakuti ulendo unyake nizakachite makora.”d

19. Kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchita vichi?

¹⁹ Yesu wakagwiliskira ntchito mazuŵa ghake 40 ghaumaliro pa charu chapasi, kuti wakhozge, kusambizga, na kovwira ŵanji umo ŵangachitira milimo. Mphanyi taŵikapo mtima kulondezga chiyelezgero cha Yesu mwakugomezgeka. (1 Pet. 2:21) Iyo watovwirenge kuchita nthena. Nakuti iyo wakalayizga kuti: “Ine nili namwe mazuŵa ghose m’paka umaliro wa charu ichi.”—Mat. 28:20.