NKHANI YAKUSAMBIRA 18
SUMU 65 Limbikirani!
Ŵabali Ŵachinyamata Yezgani Mariko na Timote
“Tora Mariko ndipo wize nayo, pakuti wakunovwira pa uteŵeti.”—2 TIM. 4:11.
FUNDO YIKURU
Umo chiyelezgero cha Mariko na Timote chingawovwilira ŵabali ŵachinyamata kuŵa na mikhaliro iyo yikukhumbikwa kuti ŵateŵetere ŵanji mwakukwana.
1-2. Kasi ni masuzgo wuli ghakatenge ghatondeskenge Mariko na Timote kuteŵetera ŵanji mwakukwana?
KASI imwe ŵabali ŵachinyamata mukukhumba kuchita vinandi mu gulu la Yehova na kovwira chomene ŵanji mu mpingo? Tikukayika yayi kuti ndivyo mukukhumba. Ntchakukondweska chomene kuwona ŵabali ŵachinyamata ŵanandi awo mbakukhumbisiska kuteŵetera ŵanji. (Sal. 110:3) Ndipouli, nyengo zinyake mungasangana na masuzgo agho ghangamutondeskani kuchita vinandi. Kasi mukuziwulika kusazgirako uteŵeti winu chifukwa cha kopa vinthu vinyake? Kasi nyengo yinyake mukakanapo kuchita uteŵeti unyake chifukwa chakuti mukaghanaghananga kuti mungafiska yayi? Para ni nthena, ndimwe pera yayi.
2 Mariko na Timote ŵakasangana na masuzgo ghakuyana waka. Kweni ŵakazomerezga yayi kuti ivi viŵatondeske kuteŵetera ŵanji. Vikuwoneka kuti Mariko wakakhalanga na amama ŵake awo ŵakaŵa ŵakusanga makora, apo wakachemeka kuti wende na mpositole Paulosi na Baranaba paulendo wawo wakwamba wa umishonale. (Mil. 12:12, 13, 25) Mariko wakawuleka umoyo wake wawofuwofu uwu na chilato chakuti wasazgireko uteŵeti wake. Chakwamba, wakasamira ku Antiyoke. Kufuma apo, wakendanga lumoza na Paulosi na Baranaba ku vigaŵa vinyake vyakutali. (Mil. 13:1-5) Mwakuyana waka, Timote nayo wakwenera kuti wakakhalanga na ŵapapi ŵake apo Paulosi wakamuchema kuti ŵachitirenge lumoza ntchito yakupharazga. Pakuti Timote wakaŵa muchoko kweniso wakamanyanga vinandi yayi, wakatenge wajiwonenge kuti ngwambura kwenelera. (Yaniskani 1 Ŵakorinte 16:10, 11 na 1 Timote 4:12.) Ndipouli, wakazomera kuluta nayo Paulosi ndipo pamanyuma wakatumbikika chomene.—Mil. 16:3-5.
3. (a) Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakuŵagomezga Mariko na Timote? (2 Timote 4:6, 9, 11) (Wonaniso vithuzi.) (b) Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli mu nkhani iyi?
3 Mariko na Timote ŵakasambira vinthu vyakuzirwa ndipo ŵakamba kuchita milimo yikuruyikuru apo ŵakaŵa ŵachali ŵachinyamata. Paulosi wakaŵagomezganga chomene ŵabali ŵachinyamata aŵa, lekani apo wakamanya kuti wakhala pachoko kufwa, wakaŵachema kuti ŵize kuzakaŵa nayo. (Ŵazgani 2 Timote 4:6, 9, 11.) Kasi Mariko na Timote ŵakaŵa na mikhaliro wuli iyo yikapangiska kuti Paulosi waŵatemwenge na kuŵagomezga nthena? Kasi ŵabali ŵachinyamata ŵangaŵayezga wuli?
Mariko na Timote ŵakatemwekanga na Paulosi chifukwa ŵakazomera maudindo uku ŵachali ŵachinyamata (Wonani ndime 3)b
YEZGANI MARIKO PAKUŴA ŴAKUKHUMBISISKA KUTEŴETERA ŴANJI
4-5. Kasi Mariko wakalongora wuli kuti ngwakukhumbisiska kuteŵetera ŵanji?
4 Kuyana na buku linyake, kuteŵetera ŵanji chikung’anamura kuchitapo kanthu pakuŵawovwira “na mtima wose, nanga mphanyengo iyo ntchakusuzga kuchita nthena.” Mariko wakalongora chiyelezgero chiwemi pa nkhani iyi. Apo Paulosi wakakana kuluta nayo lumoza paulendo wake wachiŵiri wa umishonale, Mariko wakwenera kuti wakakhuŵara chomene. (Mil. 15:37, 38) Kweni ivi vikamugongoweska yayi Mariko kuteŵetera ŵabali na ŵadumbu.
5 Mariko wakazomera kuti wakateŵetere na muvyara wake Baranaba ku chigaŵa chinyake. Pamanyuma pa vyaka 11, Mariko wakaŵa yumoza mwa ŵanthu awo ŵakamukhozga chomene Paulosi apo wakaŵa mu jele ku Romu. (Filim. 23, 24) Nakuti Paulosi wakawonga chomene wovwiri wake, ndipo wakayowoya kuti Mariko ‘wakunisanguluska chomene.’—Kol. 4:10, 11.
6. Kasi Mariko wakasanga chandulo wuli chifukwa cha kuteŵetera lumoza na Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu? (Wonani mazgu ghamusi.)
6 Mariko wakasanga chandulo chomene chifukwa cha kwenda na Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu. Wati wakhala na Paulosi kwakanyengo mu Romu, Mariko wakaluta ku Babuloni kukateŵetera na mpositole Petrosi. Ŵakaŵa paubwezi wakukhora chomene mwakuti Petrosi wakamuchema kuti “mwana wane Mariko.” (1 Pet. 5:13) Apo ŵakateŵeteranga lumoza, Petrosi wakwenera kuti wakamuphalira mubwezi wake wachinyamata uyu nkhani zinandi zakukhwaskana na umoyo wa Yesu na uteŵeti wake. Ndipo pamanyuma Mariko wakazilemba mu buku ilo likumanyikwa na zina lake.a
7. Kasi mubali munyake wachinyamata zina lake Seung-Woo wakamuyezga wuli Mariko? (Wonaniso chithuzi.)
7 Mariko wakalutilira kulimbikira kuchita uteŵeti wake ndipo wakalutilira kuchita vinthu lumoza na ŵabali ŵakukhwima mwauzimu. Kasi mungamuyezga wuli Mariko? Nyengo zinyake vingachitika kuti ndimwe ŵakukhumbisiska kuchita vinandi mu gulu la Yehova, kweni mwaŵi uchali undamujulikireni. Para ni nthena, kugongowa yayi, lutilirani kupenjerezga mipata iyo mungateŵetera Yehova kweniso mpingo. Ivi ndivyo vikachitikira Seung-Woo, uyo pasono wakuteŵetera nga mulara. Apo wakaŵa muchoko, wakajiyaniskanga na ŵabali ŵanyake ŵachiwukirano. Ŵanyake mwa iwo ŵakapokera mauteŵeti ghakusazgikira pambere iyo wandapike. Seung-Woo wakakhuŵara chomene, ndipo wakaphalirapo ŵabali ŵakukhwima mwauzimu umo wakujipulikira. Mulara yumoza wakasachizga kuti wakwenera kuchita vyose ivyo wangafiska kuteŵetera ŵanji, nanga vingaŵa kuti nyengo zinyake ŵanji ŵakuviwona yayi ivyo wachita. Ulongozgi uwu ukamuchiska Seung-Woo kuti wambe kovwira ŵachekuru kweniso awo ŵakakhumbikwiranga wovwiri wa thirasipoti pakuluta ku maungano. Para wakukumbuka umo vikaŵira pa nyengo iyo, iyo wakuti: “Nkhamanya ng’anamuro la kuteŵetera ŵanji mwakukwana. Nkhaŵa wakukondwa chomene chifukwa chakuti nkhawovwiranga ŵanji.”
Kasi ŵabali ŵachinyamata ŵakusanga chandulo wuli para ŵakuchezga na ŵabali ŵakukhwima mwauzimu? (Wonani ndime 7)
YEZGANI TIMOTE PAKULONGORA KUTI MUKUGHANAGHANIRA ŴANJI
8. Chifukwa wuli Paulosi wakasora Timote kuti wendenge nayo? (Ŵafilipi 2:19-22)
8 Paulosi wakakhumbikwiranga ŵabali ŵachikanga kuti wendenge nawo apo wakawelerangako ku misumba iyo ŵanthu ŵakamutambuzga chomene. Pakwamba wakasora Mkhristu wakumanya vinandi zina lake Sila kuti wakamupelekezge. (Mil. 15:22, 40) Pamanyuma wakasoraso Timote kuti wendenge nayo. Chifukwa wuli Paulosi wakasora Timote? Chifukwa chimoza ntchakuti, Timote wakaŵa na lumbiri luwemi. (Mil. 16:1, 2) Kweniso wakaŵatemwanga ŵanthu.—Ŵazgani Ŵafilipi 2:19-22.
9. Kasi Timote wakalongora wuli kuti wakaghanaghaniranga chomene ŵabali na ŵadumbu?
9 Kufuma waka pakwamba apo wakambira kwenda na Paulosi, Timote wakalongora kuti wakupwelelera chomene vya ŵanji kuluska vya iyomwenecho. Pa chifukwa ichi, lekani Paulosi wakamugomezga na kumuleka ku Bereya kuti wakhozge ŵabali na ŵadumbu ŵaphya. (Mil. 17:13, 14) Tikukayika yayi kuti pa nyengo iyi Timote wakasambirako vinandi kwa Sila, uyo nayo wakakhalira mu Bereya. Ndipouli, pamanyuma Paulosi wakamutuma Timote yekha ku Tesalonika kuti wakakhozge Ŵakhristu mu msumba uwu. (1 Tes. 3:2) Mu vyaka 15 vyakulondezgapo, Timote wakamba kuŵatemwa chomene ŵabali na ŵadumbu. Chitemwa chake chikakura chomene mwakuti nyengo zinyake wakaliranga para ŵabali ŵake ŵakusangana na masuzgo. (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4) Kasi ŵabali ŵachinyamata ŵangamuyezga wuli Timote?
10. Kasi mubali munyake zina lake Woo Jae wakasambira wuli kuti waghanaghanirenge chomene ŵanji?
10 Mubali munyake zina lake Woo Jae wakasambira umo wangalongolera kuti wakughanaghanira chomene ŵanji. Apo wakaŵa munyamata, vikamusuzganga chomene kuti wachezgenge na ŵabali na ŵadumbu ŵachilara. Ntheura kanandi wakaŵatawuzganga waka pa Nyumba ya Ufumu mbwenu wakuluta. Mulara wakasachizga kuti Woo Jae wambiskenge chidumbirano mwa kuŵaphalira ŵabali na ŵadumbu ivyo wakuŵatemwera. Mulara wakamuchiskaso kuti waghanaghanirenge ivyo ŵanji ŵanganweka navyo. Woo Jae wakalondezga ulongozgi uwu wakuti wachezgenge na ŵanji. Sono Woo Jae ni mulara, ndipo wakuti: “Pasono chikuniŵira chipusu kuchezga na ŵanthu ŵa misinkhu yakupambanapambana. Nkhukondwa chomene kuti nkhuŵapulikiska ŵanji para ŵakuniphalira masuzgo ghawo. Ivi vyanovwira kuti niŵawovwirenge makora ŵabali na ŵadumbu.”
11. Kasi ŵabali ŵachinyamata ŵangachita wuli kuti ŵaghanaghanirenge ŵanji mu mpingo? (Wonaniso chithuzi.)
11 Ŵabali ŵachinyamata, namwe mungasambira kuti mughanaghanirenge ŵanji. Para muli pa maungano, muyowoyenge na ŵanthu ŵakupambanapambana. Ŵatawuzgani na kuŵategherezga. Ivi vimovwiraninge kumanya umo mungaŵawovwilira. Panji mungamanya kuti mbumba yinyake yichekuru yikukhumbikwira wovwiri wa umo yingagwiliskira ntchito JW Library® app. Panjiso mungamanya kuti mbumba iyi yilije munthu waliyose uyo yapangana nayo kuti yendere nayo lumoza mu uteŵeti. Kasi mungaŵawovwira umo ŵangagwiliskira ntchito vinthu ivi panji kwenda nawo mu uteŵeti? Para mukuchitapo kanthu kovwira ŵanji, muŵenge chiyelezgero chiwemi ku wose.
Ŵabali ŵachinyamata ŵangawovwira mpingo munthowa zakupambanapambana (Wonani ndime 11)
SANGANI CHANDULO NA ULONGOZGI WA PAULOSI
12. Kasi ŵabali ŵachinyamata ŵangasanga wuli chandulo na ulongozgi uwo Paulosi wakaphalira Timote?
12 Paulosi wakamupa ulongozgi Timote uwo ukamovwira kuti wakondwenge pa umoyo wake kweniso wateŵetere Yehova mwakukwana. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Mwaŵabali ŵachinyamata mungasangaso chandulo na ulongozgi wa Paulosi. Mwawuli? Muŵazgenge makalata ghaŵiri agho Paulosi wakalembera Timote nga ni para ghakalembekera waka imwe, na kuwona umo mungalondezgera ulongozgi wake. Wonani fundo zichoko waka izi.
13. Kasi ntchivichi chingamovwirani kuti mugomezgekenge chomene kwa Yehova?
13 ‘Mujizgoŵezge kusopa Chiuta mwakujipeleka.’ (1 Tim. 4:7b) Kasi kusopa Chiuta mwakujipeleka chikung’anamurachi? Chikung’anamura kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova na kuchita ivyo vikumukondweska. Pakuti tikababika ŵakugomezgeka kale yayi, tikwenera kuchita kusambira mukhaliro uwu. Tingachita wuli? Lizgu la Chigiriki ilo lili kung’anamulika kuti “ujizgoŵezge,” kanandi likagwiliskikanga ntchito pakuyowoya vya munthu uyo wakunozgekera viphalizgano vya maseŵero. Ŵanthu awo ŵakachitanga maseŵero agha ŵakeneranga kujikora. Nase tikwenera kujikora mwakuti tiŵe na mikhaliro iyo yingatovwira kuŵa paubwezi na Yehova.
14. Kasi tikwenera kuŵa na chilato wuli para tikuŵazga Baibolo? Yowoyani chiyelezgero.
14 Apo mukujizgoŵezga kuŵazga Baibolo, kuluwa yayi chilato chinu cha kusendelera kwa Yehova. Mwachiyelezgero, kasi mukusambirako vichi ku ivyo vikachitika Yesu wati wakumana na muwusi wachinyamata uyo wakaŵa musambazi? (Mrk. 10:17-22) Munyamata uyu wakagomezganga kuti Yesu ni Mesiya, kweni wakaŵavya chipulikano kuti wamulondezge. Nangauli vikaŵa nthena, kweni Yesu “wakamutemwa.” Yesu wakayowoya nayo mwalusungu munyamata uyu. Ntchakuwonekerathu kuti Yesu wakakhumbanga wachinyamata uyu wasankhe vinthu mwavinjeru. Yesu wakalongorangaso umo Yehova wakumutemwera wachinyamata uyu. (Yoh. 14:9) Apo mukughanaghanirapo nkhani iyi na umo vinthu viliri kwa imwe, jifumbani kuti, ‘Kasi nkhwenera kuchita vichi kuti nisendelere kwa Yehova na kumuteŵetera mwakukwana?’
15. Chifukwa wuli ntchakuzirwa kuti mubali wachinyamata walongorenge chiyelezgero chiwemi ku ŵanji? Yowoyani chiyelezgero. (1 Timote 4:12, 13)
15 ‘Muŵe chakuwonerapo ku ŵakupulikana.’ (Ŵazgani 1 Timote 4:12, 13.) Paulosi wakachiska Timote kuŵa waka na maluso pera yayi, nga nkhuŵazga na kusambizga. Kweni wakamuchiskaso kuti waŵe na mikhaliro nga ntchitemwa, chipulikano, na utuŵa. Chifukwa wuli? Ntchiwemi kuŵa chiyelezgero chiwemi kuluska kuyowoya waka pa mulomo. Tiyelezgere kuti mwapika nkhani iyo yikuyowoya vya kusazgirako mwamphu withu mu uteŵeti. Mungafwatuka kuyowoya nkhani iyi usange namwe mukulimbikira kupharazga. Chiyelezgero chinu chovwirenge chomene kuti ŵanthu ŵategherezge nkhani yinu na kuchiskika kuchitapo kanthu.—1 Tim. 3:13.
16. (a) Kasi ni vinthu wuli vinkhondi ivyo Ŵakhristu ŵachinyamata ŵakwenera kuŵa chiyelezgero chiwemi? (b) Kasi mubali wachinyamata wangalongora wuli chiyelezgero chiwemi pa nkhani ya “kayowoyero”?
16 Nga umo pakulongolera pa 1 Timote 4:12, Paulosi wakazunura vinthu 5 ivyo ŵachinyamata ŵakwenera kuŵa chiyelezgero chiwemi. Pa sambiro linu lamwaŵene, mungachita makora kusambira vinthu ivi chilichose pachekha. Tiyelezgere kuti mukukhumba kuŵa chiyelezgero chiwemi pa nkhani ya “kayowoyero.” Ghanaghanirani ivyo mungayowoya kuti mukhozge ŵanji. Usange muchali kukhala pa nyumba ya ŵapapi ŵinu, muŵawongenge pafupipafupi pa ivyo ŵakumuchitirani. Pamanyuma pa maungano, mungamuphalira uyo wanguŵa na chigaŵa pa maungano icho wanguchita makora chomene. Kweniso mungayezga kuzgora mu mazgu ghinu na ghinu pa maungano. Para mukuyezgayezga kuŵa chakuwonerapo chiwemi mu kayowoyero, mukulongora kuti mukukura mwauzimu.—1 Tim. 4:15.
17. Kasi ntchivichi chingawovwira mubali wachinyamata kuti wafiske vilato vyake vyauzimu? (2 Timote 2:22)
17 ‘Chimbiraniko ku makhumbiro ghauwukirano, kweni londezgani urunji.’ (Ŵazgani 2 Timote 2:22.) Paulosi wakachiska Timote kuti walimbane na makhumbiro agho ghangamutimbanizga kufiska vilato vyake vyauzimu kweniso kunanga ubwezi wake na Yehova. Ndipouli, mungawonaso kuti vyakuchitika vinyake pavyekha ni viheni yayi, kweni vikumumalirani nyengo yakuti muchitire vinandi pakuteŵetera Yehova. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani nyengo iyo mukumalira pakuchita maseŵero, pa Intaneti, panji kuseŵera magemu gha mavidiyo. Kasi mungagwiliskira ntchito yayi nyengo yinyake iyo mukumalira pa vyakuchitika ivi kuti muchitire vinthu vyauzimu? Panji mungajipeleka kovwirapo pa kupwelelera Nyumba yinu ya Ufumu panji kuchitako upharazgi wa tumashelufu. Usange mukuchitako milimo iyi, tikukayika yayi kuti muŵenge na ŵabwezi ŵaphya awo ŵamovwiraninge kuti mujiŵikire vilato vyauzimu na kuvifiska.
MUNTHU WAKUTUMBIKIKA PARA WAKUTEŴETERA ŴANJI
18. Chifukwa wuli tingati Mariko na Timote ŵakakhala umoyo wakukhorweska?
18 Mariko na Timote ŵakajinora vinthu vinyake kuti ŵateŵetere ŵanji mwakukwana, ndipo ŵakaŵa na umoyo wakukhorweska. (Mil. 20:35) Kuti wateŵetere Ŵakhristu ŵanyake, Mariko wakendanga vigaŵa vyakupambanapambana. Iyo wakalembaso nkhani yakukondweska chomene yakukhwaskana na umoyo wa Yesu na uteŵeti wake. Timote wakawovwira Paulosi kukhazikiska mipingo na kukhozga ŵabali na ŵadumbu. Ntchakuwonekerathu kuti Yehova wakakondwa na mzimu wakujipata uwo Mariko na Timote ŵakalongora.
19. Chifukwa wuli ŵabali ŵachinyamata ŵakwenera kuŵikako mahara ku ulongozgi uwo Paulosi wakaphalira Timote, ndipo ŵasangenge chandulo wuli?
19 Chitemwa icho Paulosi wakaŵa nacho pa Timote chikuwoneka makora kwizira mu makalata agho wakamulembera mubwezi wake wachinyamata uyu. Makalata agha ghakuvumburaso kuti Yehova wakumutemwani chomene imwe ŵabali ŵachinyamata. Iyo wakukhumba kuti vinthu vimwenderaninge makora apo mukumuteŵetera. Ntheura ŵikanipo mtima kulondezga ulongozgi uwo Paulosi wakalemba kuti muteŵetere ŵanji mwakukwana. Para muchitenge nthena, muŵenge na umoyo wakukhorweska sono ndipo ‘mukoleskenge umoyo wanadi’ uwo ukwiza.—1 Tim. 6:18, 19.
SUMU 80 “Chetani Mwe, Muwone Kuti Yehova Ni Muwemi”
a Pakuŵa munthu uyo wakakhwaskikanga chomene para vinthu vinyake vyachitika, Petrosi wakamulongosolera Mariko umo Yesu wakajipulikiranga kweniso umo wakachitira pa vyakuchitika vyakupambanapambana. Panji lekani kanandi Mariko wakalongosora umo Yesu wakajipulikiranga kweniso umo wakachitira pa vyakuchitika vyakupambanapambana.—Mrk. 3:5; 7:34; 8:12.
b MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Mariko wakuteŵetera Paulosi na Baranaba paulendo wawo wa umishonale. Timote wajipeleka na mtima wose kukendera mpingo ndipo wakukhozga na kusanguluska ŵabali.