NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU
“Nkhondo nja Yehova”
PA JANYUWALE 28, 2010, nkhaŵa mu msumba wakutowa wa Strasbourg, France. Kweni nkhaluta uku na chilato cha kukawona malo yayi. Nkhaŵa pa gulu la ŵa vya malango awo ŵakatumika kukavikilira wanangwa wa Ŵakaboni ŵa Yehova ku Khoti Lakuwona vya Wanangwa wa Ŵanthu ku Europe. Boma la France likatenge Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakwenera kupeleka msonkho wa ndalama zakukwana madola 89,000,000 gha ku America, ndipo ise tikaluta uku kuti tikapeleke ukaboni wakuti ivi vikususkana na dango. Nakuti chikuru chomene kuluska ndalama izi ntchakuti, zina la Yehova, lumbiri lwa ŵanthu ŵake, na wanangwa wakusopa, navyo vikaŵa pangozi. Ivyo vikachitika apo khoti likategherezganga mulandu withu vikasimikizga fundo yakuti “nkhondo nja Yehova.” (1 Sam. 17:47) Lekani nilongosore.
Nkhani yose yikamba mu 1999 apo boma la France likati ofesi yithu ya munthavi ku France yipeleke msonkho pa vyawanangwa ivyo yikapokera kwamba mu 1993 m’paka mu 1996. Tikayezga kuluta na nkhani iyi ku makhoti gha mu France, kweni ghakatovwira yayi. Tikati taluza mulandu uwu pamanyuma pakuchita apilu, boma likapoka ndalama za ofesi ya munthavi izo zikaŵa ku banki zakukwana madola 6,300,000 gha ku America. Kuti ndalama zithu ziwelere, nkhani iyi tikawona kuti tilute nayo ku Khoti Lakuwona vya Wanangwa wa Ŵanthu ku Europe. Kweni pambere khoti ili lindategherezge mulandu withu, likati tikadumbiskane dankha na maloya gha boma pamoza na ŵakwimira khoti ili, kuti tiwone usange tingakolerana chimoza pambere nkhani yindalutilire.
Tikaghanaghananga kuti uyo wakimiranga khoti ili watichichizgenge kupelekako pachoko ndalama izo boma likati tipeleke, mwakuti nkhani iyi yimare. Ndipouli, tikawona kuti nanga tingapelekako ndalama yichoko waka, mbwenu ndikuti taswa fundo za mu Baibolo. Ŵabali na ŵadumbu ŵakapeleka ndalama izi na chilato chakuti ŵakhozgere vinthu vya Ufumu, ntheura vyakupeleka vyawo vikaŵa vya boma yayi. (Mat. 22:21) Ndipouli, tikaluta nipera ku nkhumano iyi, kuti tilongore kuti tikuchindika ivyo khoti layowoya.
Nili lumoza na ŵanyane ndipo timilira panthazi pa Khoti Lakuwona vya Wanangwa wa Ŵanthu ku Europe, mu 2010
Nkhumano iyi tikachitira mu chipinda chinyake chakutowa cha khoti ili. Nkhumano iyi yikamba makora yayi. Uyo wakimiranga khoti ili wakamba na mazgu ghakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakwenera kupelekako ndalama zinyake za msonkho izo boma la France likukhumba. Mzimu wa Yehova ukatichiska kumufumba kuti, “Kasi mukumanya nthena kuti boma la France lili kupoka kale ndalama zakukwana madola 6,300,000 gha ku America, izo zikaŵa ku banki kwithu?”
Wakwimira khoti uyu wakazizwa chomene. Awo ŵakimiranga boma ŵakati ŵazomera kuti ndivyo ŵali kuchita nadi, wakasintha umo wakawoneranga nkhani iyi. Wakaŵakalipira na kumazga ungano nyengo yeneyiyo. Nkhawona kuti Yehova wakanjilirapo munthowa iyo tikakhazganga yayi, ndipo nkhani iyi yikasinthirathu mwakuti ise tiwine mulandu uwu. Apo tikafumanga ku nkhumano iyi tikaŵa ŵakukondwa chomene, ndipo tikazizwa na ivyo vikachitika.
Pa Juni 30, 2011, Khoti Likuru likapeleka chigamuro icho chikatiŵikira kumanyuma. Likadumura kuti msonkho uwo tikapika ukasuskananga na dango, ndipo boma litiwezgere ndalama izo likapoka na kuŵikirapo zinyake pachanya. Ivyo khoti likadumura apa vyawovwira kuti kusopa kwaunenesko kulutilire ku France. Fumbo limoza pera ilo tikalinozgekera yayi kuti tamufumba, likaŵa nga ni libwe ilo likatimba Goliyati pa chisko, likasintha nkhani yose. Chifukwa wuli tikawina mulandu uwu? Chifukwa chakuyana waka na icho Davide wakaphalira Goliyati, chakuti, “nkhondo nja Yehova.”—1 Sam. 17:45-47.
Ni mulandu uwu pera yayi uwo tawinapo. Mazuŵa ghano, nangauli kuli maboma ghankhongono na ŵavisopa awo ŵakutisuska, kweni tawinapo milandu yakukwana 1,225 mu makhoti ghakuru gha vyaru 70 na makhoti ghanyake ghakurughakuru gha pa charu chose. Ivi vyawovwira kuvikilira wanangwa withu, nga pa nkhani yakusopa, kuchita ntchito yakupharazga, kukana kuchitako vikondwelero vinyake ivyo vikususkana na Baibolo, kweniso kukana ndopa.
Kasi vikenda wuli kuti nane ninjizgikemo mu nkhani iyi ku Europe, uku nkhateŵeteranga ku Likuru la Ŵakaboni ŵa Yehova ku New York, U.S.A.?
NKHALEREKA NA ŴAPAPI ŴAMWAMPHU CHOMENE
Ŵapapi ŵane, George na Lucille, ŵakanjira kilasi nambara 12 la Sukulu ya Giliyadi ndipo ŵakateŵeteranga ku Ethiopia apo ine nkhababikanga mu 1956. Ŵakanithya zina lakuti Philip, ŵakatolera zina la Filipu wa mu Baibolo uyo nayo wakaŵa mupharazgi. (Mil. 21:8) Mu chaka chakulondezgapo, boma likakanizga kusopa kwithu mu charu ichi. Nangauli nkhaŵa muchoko chomene, kweni nkhukumbuka kuti mbumba yakwithu yikasopanga mwakubisirizga. Pakuŵa mwana, nkhawonanga kuti vikaŵa vyakukondweska. Kweni chachitima ntchakuti mu 1960, ŵamazaza ŵakatichimbizga mu charu ichi.
Nathan H. Knorr (kumazere) wiza kuzakayendera mbumba yithu ku Addis Ababa, Ethiopia, mu 1959
Mbumba yakwithu yikasamira ku Wichita, Kansas, U.S.A., ndipo ŵapapi ŵane ŵakalutilira kuŵa ŵamwamphu nga umo ŵakachitiranga apo ŵakaŵa ŵamishonale. Ŵakawutemwanga chomene unenesko ndipo ŵakasambizga ine, mudumbu wane mulara Judy, na munung’una wane Leslie, awo nawo ŵakababikira ku Ethiopia. Nkhabatizika apo nkhaŵa na vyaka 13. Vyaka vitatu vyati vyajumphapo, mbumba yakwithu yikasamira uko kukakhumbikwiranga ŵapharazgi ŵanandi ku Arequipa, Peru.
Mu 1974 apo nkhaŵa na vyaka 18, ofesi ya munthavi ya Peru yikatuma ine na ŵabali ŵanyake ŵanayi kuti tikaŵe ŵapayiniya ŵapadera. Tikatumika kukapharazga ku vigaŵa ivyo vikaŵa vindapharazgikepo nakale, vya ku chigaŵa cha pakati cha mapiri gha Andes. Tikapharazgirangaso na ŵanthu awo ŵakayowoyanga Chiquechua na Chiaymara. Nyengo zose tikendanga pa galimoto iyo tikayichemanga kuti Chingalaŵa cha Nowa, chifukwa yikawonekanga nga ntchibokosi waka. Nkhukondwa chomene para nkhukumbukira umo nkhagwiliskiranga ntchito Baibolo kuti niŵalongore ŵanthu aŵa kuti sonosono apa Yehova wawuskengepo ukavu, ulwari, na nyifwa. (Chivu. 21:3, 4) Nakuti ŵanandi ŵakazgoka ŵateŵeti ŵa Yehova.
Galimoto iyo tikayichemanga kuti “Chingalaŵa cha Nowa,” mu 1974
KWAMBA KUTEŴETERA KU LIKURU LITHU
Mu 1977 apo Albert Schroeder uyo wakaŵa mu Wupu Wakulongozga wakiza ku Peru, wakanichiska kuti nipemphe uteŵeti wa ku Beteli ku likuru lithu. Ntheura ndivyo nkhachita. Pakati pajumpha nyengo yichoko waka, pa Juni 17, 1977, nkhamba kuteŵetera pa Beteli ku Brooklyn. Ndipo kwa vyaka vinayi nkhateŵetera ku dipatimenti Yakutozga na Kunozga Vinthu Vyakunangika.
Pa zuŵa la ukwati withu, mu 1979
Mu Juni 1978, nkhasangana na Elizabeth Avallone ku ungano wa mitundu yose ku New Orleans, Louisiana. Nayo wakalereka na ŵapapi awo ŵakatemwanga chomene unenesko. Elizabeth wakaŵa kuti wachita upayiniya wanyengozose kwa vyaka vinayi, ndipo wakakhumbanga kulutilira kuchita uteŵeti wanyengozose umoyo wake wose. Tikalutilira kuyowoyeskana. Nyengo yikati yajumphapo tikamanyana makora ndipo tikamba kutemwana chomene. Tikatorana pa Okutobala 20, 1979, ndipo tikamba kuteŵetera lumoza pa Beteli.
Ŵabali na ŵadumbu ŵa mu mpingo withu uwo tikafikiramo wa Brooklyn Spanish, ŵakatipokelera makora ndipo ŵakatitemwanga chomene. Tikateŵeteraso mu mipingo yinyake yitatu iyo nayoso yikatitemwanga chomene kweniso kutichiska kuti tilutilire kuchita uteŵeti withu wa pa Beteli. Tikuwonga chomene wovwiri wawo, kusazgapo wovwiri wa ŵabwezi ŵithu na ŵamumbumba yithu awo ŵakatovwira kupwelelera ŵapapi ŵithu awo ŵakaŵa ŵachekuru.
Awo ŵakuteŵetera pa Beteli ŵali lumoza na ŵabali na ŵadumbu ŵa mu mpingo wa Brooklyn Spanish, mu 1986
UTEŴETI WANE MU DIPATIMENTI YA VYA MALANGO
Nkhazizwa chomene apo mu Janyuwale 1982 ŵakaniŵika kuti niteŵeterenge mu Dipatimenti ya vya Malango pa Beteli. Ndipo pati pajumpha vyaka vitatu, ŵakanituma ku yunivesite kuti nkhasambire vya uloya. Apo nkhaŵa ku sukulu iyi, nkhazizwa chomene kusambira kuti ŵanthu mu United States na vyaru vinyake ŵali na wanangwa wakuchita vinthu vinandi chifukwa cha milandu iyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuwina. Nakuti kanandi tikasambiranga nkhani zanthena izi mu kilasi.
Mu 1986 apo nkhaŵa na vyaka 30, nkhimikika kuŵa mulaŵiliri wa Dipatimenti ya vya Malango. Pakuti nkhaŵa nichali muchoko, kweniso nkhamanyanga makora yayi umo vinthu viŵirenge kunthazi, nkhakondwa kupika udindo uwu kweni panyengo yimozamoza nkhaŵaso na wofi.
Mu 1988 nkhamalizga masambiro ghane ndipo nkhaŵa loya, kweni nkhamanya yayi kuti masambiro agha ghakhwaska chomene wunthu wane kweniso ubwezi wane na Yehova. Masambiro ghapachanya ghangapangiska munthu kwamba kujiwona wapachanya chomene, kweniso kuti wakuchita makora kuluska ŵanji awo ŵandasambire masambiro agha. Elizabeth wakanovwira chomene. Iyo wakanovwira kwambiraso kuchita vinthu vyauzimu nga umo nkhachitiranga pambere nindalute ku yunivesite. Nangauli pakatora nyengo, kweni pachoko na pachoko nkhambiraso kuŵa paubwezi wakukhora na Yehova. Kuyana na ivyo vikanichitikira, ningayowoya mwakusimikizga kuti kumanya vinthu vinandi ndiko nkhwakuzirwa chomene yayi pa umoyo. Chinthu chakuzirwa chomene pa umoyo nkhuŵa paubwezi wakukhora na Yehova, na kumutemwa chomene iyo kweniso kutemwa chomene ŵanthu.
KUVIKILIRA NA KUKHOZGERA MAKANI GHAWEMI MWAKUYANA NA DANGO
Nkhati namalizga masambiro gha uloya, nkhamba kuŵika mtima chomene pa kovwira dipatimenti yithu pa nkhani za vya malango pa Beteli kweniso kuvikilira gulu la Yehova na wanangwa withu wakupharazga. Mulimo wane ukaŵa wakunozga kweniso wakusuzga chifukwa vinthu mu gulu vikasinthanga mwaluŵiro chomene. Mwachiyelezgero, kukwambilira kwa 1990, Dipatimenti ya vya Malango yikapempheka kuti yiwovwirepo pa nkhani yakusintha kuti tileke kulipiliska mabuku ghithu nga umo tikachitiranga kumasinda kose. Ndipo kufuma pa nyengo iyi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakaleka kulipiliska mabuku ghawo. Ivi vikawovwira kuti ntchito yichepeko pa Beteli na ku filudi kweniso kuti m’paka sono tileke kusuzgika kulipira misonkho yambura kumanyikwa makora. Ŵanyake ŵakaghanaghananga kuti kusintha uku kupangiskenge kuti tiŵavye ndalama zakukwana ndipo ntchito yakupharazga yendenge makora yayi. Kweni ivyo vikachitika vikaŵa vyakupambanako. Chiŵelengero cha awo ŵakuteŵetera Yehova chili kusazgikira chomene kwambira waka mu 1990, ndipo mazuŵa ghano ŵanthu ŵali na mwaŵi wakusanga chakurya chauzimu chakuponoska umoyo kwambura kulipira. Najiwonera nekha kuti vinthu vikuruvikuru ivyo vikusintha mu gulu la Yehova vikwenda makora chifukwa cha wovwiri wa Yehova na ulongozgi uwo tikupokera kufuma kwa muzga wakugomezgeka.—Eks. 15:2; Mat. 24:45.
Tikuwina milandu ku khoti chifukwa chakuti waka tili na maloya ghawemi yayi. Kanandi icho chikupangiska ŵeruzgi kweniso ŵamazaza ŵanyake kutiŵikira kumanyuma, ni nkharo yiwemi iyo ŵanthu ŵa Yehova ŵakulongora. Nkhawona ukaboni wa fundo iyi mu 1998, apo ŵabali ŵatatu ŵa mu Wupu Wakulongozga pamoza na ŵawoli ŵawo ŵakaluta ku maungano ghapadera ku Cuba. Ŵakaŵa ŵalusungu kweniso ŵantchindi, ndipo ivi vikapeleka ukaboni ukuru ku ŵamazaza ŵa boma kuluska ivyo tikadumbiskananga nawo, kuti tikunjilirapo yayi pa vya ndyali.
Ndipouli, nyengo zinyake vikuchitika kuti nthowa yekha yakumazgira nkhani zakukhwaskana na vya malango ‘nkhuvikilira na kukhozgera makani ghawemi mwakuyana na dango.’ (Fil. 1:7) Mwachiyelezgero, kwa vyaka vinandi ŵamazaza ku Europe na South Korea ŵakachindikanga yayi wanangwa withu wakukana kunjira usilikari. Ivi vikapangiska kuti ŵabali pafupifupi 18,000 ku Europe na ŵanyake ŵakujumpha 19,000 ku South Korea ŵajalirike mu jele chifukwa chakukana kunjira usilikari chifukwa cha njuŵi yawo.
Kweni pa Julayi 7, 2011, Khoti Lakuwona vya Wanangwa wa Ŵanthu ku Europe likapeleka chigamuro pa mulandu wa Bayatyan v. Armenia, icho chikati vyaru vyose vya mu Europe vikwenera kuŵapa ntchito zinyake awo ŵakana kunjira usilikari chifukwa cha vigomezgo vyawo vya chisopa. Pa Juni 28, 2018, Khoti Lakuwona vya Malango ku South Korea nalo likapeleka chigamuro chakuyana waka. Vigamuro vyose ivi vikatenge vipelekekenge yayi viŵenge kuti ŵabali ŵachoko waka ŵakasankha kuthera na kunjilirapo pa vya charu.
Dipatimenti ya vya malango ku likuru lithu kweniso mu maofesi gha minthavi pa charu chose, yikugwira ntchito yikuru chomene pakuvikilira wanangwa withu wakusopa kweniso kupharazga makani ghawemi. Tikuwona kuti ni mwaŵi kovwira ŵabali na ŵadumbu ŵithu awo ŵakususkika na boma. Nanga vingaŵa kuti tindawine mulandu mu khoti, kweni tikuŵa kuti tachitira ukaboni ku ŵamazaza, mathemba, na ŵanthu ŵakupambanapambana. (Mat. 10:18) Ŵeruzgi, ŵamazaza ŵa boma, ŵamutolamakani, na ŵanthu wose ŵakwenera kuwona malemba agho tikuŵikamo mu vikalata ivyo tikulemba kusazgapo na agho tikuyowoya para tili mu khoti. Ivi vikovwira kuti ŵanthu ŵa mitima yiwemi ŵaŵamanye makora Ŵakaboni ŵa Yehova kweniso kumanya kuti vigomezgo vyawo vikujintha mu Baibolo. Ndipo ŵanyake mwa ŵanthu aŵa ŵali kuzgoka ŵasopi ŵanyithu.
YEWO YEHOVA!
Mu vyaka 40 ivyo vyajumpha, naŵa na mwaŵi wakugwilira lumoza na maofesi gha minthavi pa charu chose pa nkhani za vya malango, kweniso nawonekerapo mu makhoti ghakurughakuru ghakupambanapambana, na kukumana na ŵamazaza ŵanandi ŵakuchindikika. Nkhuŵatemwa chomene kweniso kunotha nawo ŵabali awo nkhuteŵetera nawo lumoza mu Dipatimenti ya vya Malango ku likuru lithu kweniso pa charu chose. Natumbikika chomene pa umoyo wane kweniso naŵa na umoyo wakukhorweska.
Muwoli wane Elizabeth wanovwira mwachitemwa chomene mu vyaka vyose 45 ivi, pose paŵiri, pa masuzgo na pa mtende. Nakuti nkhunotha nayo chifukwa wakuchita nthena nangauli wakulimbana na nthenda iyo yikupangiska kuti waŵavyenge nkhongono.
Tajiwonera tekha kuti patekha tilije nkhongono zakutondera viyezgo vyakupambanapambana. Nga umo Davide wakayowoyera, “Yehova ni nkhongono za ŵanthu ŵake.” (Sal. 28:8) Nadi, “nkhondo nja Yehova.”