LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w25 Okutobala pp. 2-5
  • 1925—Vyaka 100 Ivyo Vyajumpha

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • 1925—Vyaka 100 Ivyo Vyajumpha
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2025
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • IVYO ŴAKAKHAZGANGA VIKATONDEKA
  • ŴAKASAZGIRAKO MASITESHONI GHANYAKE GHA WAYILESI
  • KULONGOSORA MAKORA VIGOMEZGO VITHU
  • KUCHITIRA UKABONI YEHOVA
  • KUWELERAKO KU ŴAKUNWEKA
  • KULAŴISKA KUNTHAZI
  • 1924​—⁠Vyaka 100 Ivyo Vyajumpha
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2024
  • 1922—Vyaka 100 Ivyo Vyajumpha
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2022
  • Nthowa Zakupharazgira—Tikuchita Chilichose Kuti Tipharazgire Ŵanandi
    Ufumu wa Chiuta Ukuwusa!
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2025
w25 Okutobala pp. 2-5
[Chithuzi pa peji 4]Gulu la ŵabali na ŵadumbu likujambuliska chithuzi pawaro pa malo ghakuchitirapo ungano mu 1925 ku Indianapolis, Indiana.

Ungano uwo ukachitikira ku Indianapolis, Indiana, 1925

1925—Vyaka 100 Ivyo Vyajumpha

GONGWE la Mulinda la Janyuwale 1, 1925 likati, “Ŵakhristu ŵakalindiliranga mwakunweka chomene chaka ichi.” Ndipouli, nkhani iyi yikalutilira kuti: “Ŵakhristu ŵakwenera kufipa mtima chomene yayi na ivyo vichitikenge mu chaka ichi, ivyo vingachitiska kuti ŵaleke kuchita mwakukondwa ivyo Fumu yikukhumba kuti ŵachite.” Kasi ntchivichi icho Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakalindiliranga kuti chichitikenge mu 1925? Ndipo kasi ŵakachita wuli kuti ŵalutilire kutangwanika na ntchito ya Fumu nangauli ŵakakhuŵara?

IVYO ŴAKAKHAZGANGA VIKATONDEKA

Mu 1925 Ŵasambiri ŵanandi ŵa Baibolo ŵakakhazganga kuti charu chapasi chiŵenge Paradiso. Chifukwa wuli? Mubali Albert Schroeder, uyo pamanyuma wakateŵetera mu Wupu Wakulongozga wakati: “Tikaghanaghananga kuti mu chaka ichi ŵakuphakazgika awo ŵachali pa charu chapasi, ŵazamuluta kuchanya na kukaŵa chigaŵa cha Ufumu ndipo ŵanthu ŵakale ŵakugomezgeka nga ni Abrahamu, Davide na ŵanji, ŵazamuwuskika na kuŵa ŵakaronga kuti ŵazakawuse boma la pa charu chapasi ilo ntchigaŵa cha Ufumu wa Chiuta.” Kweni ivi vikati vyatondeka kuchitika mu chaka ichi, ŵabali na ŵadumbu ŵanyake ŵakakhuŵara.—Zinth. 13:12.

Nangauli ŵakakhuŵara, Ŵasambiri ŵanandi ŵa Baibolo ŵakalutilira kutangwanika na mulimo wa kupharazga ndipo ŵakamanya kuti kuchitira ukaboni vya Yehova ndiwo ni mulimo wakuzirwa chomene uwo ŵakwenera kuchita. Mwachiyelezgero, wonani ivyo ŵakachita kuti ŵapharazge unenesko kufika ku vigaŵa vyakutali kwizira pa wayilesi.

ŴAKASAZGIRAKO MASITESHONI GHANYAKE GHA WAYILESI

Pakuwona kuti mulimo wakupharazga makani ghawemi pa wayilesi ya WBBR ukenda makora mu 1924, mu chaka chakulondezgapo Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakajuraso siteshoni yinyake ya wayilesi yankhongono chomene kufupi na Chicago, Illinois. Siteshoni iyi yikachemekanga kuti MAZGU. Ralph Leffler uyo wakawovwira pakunozga siteshoni iyi wakati, “Mu nyengo yakuzizima chomene usiku, wayilesi ya MAZGU yikapulikikwanga ku vigaŵa vyakutali chomene.” Mwachiyelezgero, banja linyake ilo likakhalanga pa mtunda wa makilomita ghakujumpha 5,000 kutali na Pilot Station, Alaska, likapulikizga yimoza mwa pulogiramu yakwambilira iyo yikapharazgika pa wayilesi iyi. Likati lategherezga, banja ili likalembera kalata awo ŵakagwiranga ku siteshoni iyi kuŵawonga chifukwa cha pulogiramu yakukhozga yauzimu iyi.

Kumazere: Thiranzimita ya wayilesi yakuchemeka MAZGU ku Batavia, Illinois

Kumalyero: Ralph Leffler wakugwira ntchito pa siteshoni ya wayilesi

Pakulongosorapo vya umo wayilesi iyi yikaŵira yankhongono, Gongwe la Mulinda la Disembala 1, 1925, likati: “Wayilesi ya MAZGU njimoza mwa mawayilesi ghankhongono chomene mu United States. Ŵanthu ŵangayipulika mu vigaŵa vyose vya kumafumiro na kumanjiliro gha dazi kwa United States, Cuba na vigaŵa vinyake vyakutali vya kumpoto kwa Alaska. Ŵanandi awo ŵandapulikepo unenesko ŵanweka nawo chomene chifukwa cha kutegherezga siteshoni iyi.”

George Naish

Panyengoso yeneyiyi, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakafwilirapo chomene kuti ŵapharazgeso uthenga uwemi mwakugwiliskira ntchito wayilesi ku Canada. Mu 1924 siteshoni ya CHUC yikazengeka ku Saskatoon, Saskatchewan. Yikaŵa yimoza mwa masiteshoni ghakwamba gha chisopa ku Canada. Kufika mu 1925 siteshoni yichoko iyi yikakhumbikwanga kusamuskika chifukwa malo ghakaŵa ghachoko. Ntheura wupu wa Watch Tower ukasamuskira wayilesi iyi mu chinyumba chinyake, umo kale ŵakachitirangamo maseŵero ku Saskatoon, ndipo wupu uwu ukagura chinyumba ichi na kuchinozga kuti muzakaŵe wayilesi iyi.

Chifukwa cha siteshoni iyi, ŵanthu ŵanandi awo ŵakakhalanga mu tumatawuni tuchokotuchoko na ku vigaŵa vya ku mizi ku Saskatchewan ŵakapulika uthenga uwemi kakwamba. Mwachiyelezgero, mu tawuni yinyake ya ku vigaŵa vya kutali chomene, a Mrs. Graham ŵakapempha mabuku ghakusambizga vya Baibolo pamanyuma pa kupulikizga pulogiramu iyi. Mubali George Naish wakati, “Pempho lawo lakuti ‘Mwize kuno muzakatisambizge!’ likalongora kuti tikukhumbikwa tichitepo kanthu mwaluŵiro, mwakuti tikaŵatumira mabuku gha Studies in the Scriptures.” Mwaluŵiro a Mrs. Graham ŵakamba kupharazga uthenga wa Ufumu nanga nkhukafika ku vigaŵa vyakutali.

KULONGOSORA MAKORA VIGOMEZGO VITHU

Mu Gongwe la Mulinda la Malichi 1, 1925, mukaŵa nkhani yakuzirwa chomene ya mutu wakuti “Kubabika kwa Mtundu.” Chifukwa wuli nkhani iyi yikaŵa yakuzirwa chomene? Kwa nyengo yitali, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakamanyanga kuti Satana wali na gulu ilo ndakupangika na mizimu yiheni iyo yili kuchanya kweniso visopa, ŵamalonda, na ŵandyali ŵa pa charu chapasi. Ndipouli, kwizira mu nkhani iyi, “muzga wakugomezgeka na wavinjeru” wakawovwira ŵabali na ŵadumbu kumanya kuti Yehova nayo wali na gulu ilo likupambana chomene na la Satana ndipo likususka ivyo gulu la Satana likuthandazga. (Mat. 24:45) Kweniso, muzga wakalongosora kuti Ufumu wa Chiuta uli kubabika mu 1914 ndipo mu chaka ichi chifukwa cha ‘nkhondo iyo yikawuka kuchanya,’ Satana na viŵanda vyake ŵakachimbizgika kuchanya na kuponyeka pa charu chapasi mwakuti ŵangalutaso yayi kuchanya.—Chivu. 12:7-9.

Ŵanyake vikaŵasuzga kuzomerezga fundo yiphya iyi. Pakumanya fundo iyi, nkhani iyi yikachenjezga kuti: “Usange pali ŵaŵazgi ŵanyake ŵa Gongwe la Mulinda awo ŵakukolerana navyo yayi ivyo vyayowoyeka mu nkhani iyi, tikusachizga kuti ŵalindilire waka Fumu mwakuzikira, na kulutilira kuŵa ŵakugomezgeka.”

Ndipouli, Tom Eyre, uyo wakaŵa kopotara (awo pasono tikuti ŵapayiniya ŵanyengozose) wakufuma ku Britain, wakayowoya umo Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵanandi ŵakajipulikira na nkhani iyi, wakati: “Ŵabali ŵakakondwa chomene na umo lemba la Chivumbuzi 12 likalongosolekera. Tikati tamanya waka kuti Ufumu wimikika kuchanya, tikakondwa chomene kuphalirako ŵanyake uthenga uwu. Ivi vikatichitiska kuti tisazgireko mwamphu withu pakupharazga kweniso vikatovwira kuwona kuti Yehova watinozgera vinthu viwemi chomene munthazi.”

KUCHITIRA UKABONI YEHOVA

Mazuŵa ghano, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakughamanya makora mazgu gha pa Yesaya 43:10, agho ghakuti: “‘Ndimwe ŵakaboni ŵane,’ wakuti Yehova, ‘Enya, muteŵeti wane uyo namusankha.’” Ndipouli, pambere chaka cha 1925 chindafike, lemba ili likazunulikanga chomene yayi mu mabuku ghithu. Ivi vikaŵa pafupi kusintha. Mu 1 925, Gongwe la Mulinda likalongosora vyakukhwaskana na lemba la Yesaya 43:10 na 12 mu magazini ghakupambanapambana 11!

Kuumaliro wa Ogasiti 1925, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakaŵa na ungano ku Indianapolis, Indiana. Pa uthenga wakuŵapokelera uwo ukalembeka pa kapulogiramu ka ungano, Joseph F Rutherford wakati: “Tiza pa ungano uwu kuti tizakasange . . . nkhongono kufuma kwa Fumu yithu kuti para tikuweleraso ku mulimo withu wakupharazga tiŵe na nkhongono zakusazgikira mwakuti tikaŵe ŵakaboni ŵake.” Mu mazuŵa ghose 8 gha ungano uwu, awo ŵakiza ŵakachiskika kuchitira ukaboni vya Yehova pa m’pata uliwose uwo ŵangawusanga.

Pa Chisulo, Ogasiti 29, Mubali Rutherford wakayowoya nkhani ya mutu wakuti “Kuchitapo Kanthu.” Mu nkhani yake, wakadidimizga chomene vya kuzirwa kwa kuchitira ukaboni, wakati: “Yehova wakuti ku ŵanthu ŵake . . . : ‘Imwe ndimwe ŵakaboni ŵane . . . ndipo ine ndine Chiuta.’ Pamanyuma wakaŵalangura na mazgu ghankhongono agha ghakuti: ‘Kwezgani chimanyikwiro kuti ŵanthu ŵachiwone.’ Palije munyake pa charu chapasi uyo wangakwezga chimanyikwiro ku ŵanthu, kupaturako [ŵanthu ŵake], awo ŵali na mzimu wa Fumu, kweniso awo mbakaboni ŵake.”—Yes. 43:12; 62:10.

Thirakiti ilo mukaŵa chipharazgo chakuti “Uthenga wa Chigomezgo”.

Thirakiti la mutu wakuti Uthenga wa Chigomezgo

Pamanyuma pa nkhani ya Mubali Rutherford, ŵategherezgi wose mwakukondwa ŵakakolerana na chipharazgo chakuti “Uthenga wa Chigomezgo,” icho chikalongosoranga kuti Ufumu wa Chiuta ndiwo wekha uzamovwira kuti tisange “vitumbiko nga mtende, usambazi, thupi lankhongono, umoyo, wanangwa kweniso chimwemwe cha muyirayira.” Chipharazgo ichi chikang’anamurika mu viyowoyero vinandi kweniso kupulintika mu mathirakiti. Mathirakiti pafupifupi 40 miliyoni ghakagaŵirika.

Kwa vyaka vinandi vyakulondezgapo, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakasintha yayi zina lawo kuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweni ŵakalutilira kumanya udindo wawo wa kuŵa ŵakaboni ŵake.

KUWELERAKO KU ŴAKUNWEKA

Pakuti chiŵelengero cha Ŵasambiri ŵa Baibolo chikalutilira kukura pa charu chose, ntheura ŵakachiskika kwamba kuwelerako ku wose awo ŵakalongora kunweka na uthenga uwemi paulendo wakwamba. Pamanyuma pa upharazgi wakugaŵira mathirakiti ghakuti Uthenga wa Chigomezgo, Bulletina yikati: “Nozgani vyakuti muwelereko uko ŵapharazgi ŵakaleka magazini yayi, kweni kwekha uko ŵakaleka mathirakiti gha Uthenga wa Chigomezgo.”

Mu Bulletin ya Janyuwale 1925 mukaŵaso lipoti lakufuma kwa Msambiri wa Baibolo munyake wa ku Plano, Texas, uyo wakati: “Ndise ŵakukondwa chomene kuwona kuti mu chigaŵa icho tawelerako mwakuwerezgawerezga vinthu vikwenda makora chomene kuluska mu vigaŵa ivyo nkhakwamba kupharazgako. Tawuni yichoko ya mu chigaŵa chithu yapharazgika mwakuwerezgawerezga kwa maulendo 5 mu vyaka 10 ivyo vyajumpha. . . . Mwasonosono apa, Mudumbu Hendrix na amama ŵakalutaso kukapharazga mu tawuni iyi ndipo ŵakagaŵira mabuku ghanandi chomene [kuluska] kumanyuma kose.”

Ndipo mu charu cha Panama, kopotara munyake wakalemba kuti: “Ŵanthu ŵanandi awo ŵakakana kunitegherezga paulendo wakwamba, ŵakasintha umo ŵakanipokelelera nati nizaso ulendo wachiŵiri panji wachitatu. Chaka chamara ichi, nyengo yane yinandi yakupharazgira namalira pa kuwelerako ku ŵanthu awo nkhaŵapharazgirapo kumasinda; ndipo ivyo nasanga ni vyakukondweska chomene.”

KULAŴISKA KUNTHAZI

Mu kalata yake yapachaka yakuluta ku ŵakopotara wose, Mubali Rutherford wakalongosora umo ntchito yikendera mu chaka icho ndipo wakalongosoraso ntchito iyo yichitikenge munthazi. Wakati: “Mu chaka icho chajumpha mwanguŵa na mwaŵi wakukhwimiska wose awo ŵakaŵa na chitima. Ntchito iyi yiziska chimwemwe mu mtima winu . . . Mu chaka icho chikwiza muŵenge na mwaŵi wakuchitira ukaboni vya Chiuta na ufumu wake kweniso kulongora awo mbanthu ŵake nadi. . . . Tose pamoza tiyeni tilutilire kukwezga mazgu ghithu na kumwimbira malumbo Chiuta withu kweniso Themba lithu.”

Apo chaka cha 1925 chikafikanga kuumaliro, ŵabali ŵakamba mapulani ghakukuzga Beteli ku Brooklyn. Chaka cha 1926 ndicho ŵakambira ntchito yikuru yakuzenga iyo gulu lithu likaŵa lindachitepo kumasinda kose.

Pa malo apo pakachitikanga mulimo wakuzenga apo ŵabali ŵakambanga kuzenga nyumba ziphya.

Ntchito yakuzenga ku Adams Street, Brooklyn, New York, 1926

a Pasono ni Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano.

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani