Kuŵa Pachibwezi—Chigaŵa 2: Kasi Nkhwenera Kukhazga Vichi pa Chibwezi?

Tiyelezgere kuti mwakopeka na munthu munyake uyo mwasangana nayo, ndipo mwakolerana kuti mumanyane makora kuti muwone usange mungazakatorana. Kasi mukwenera kukhazga vichi pa nyengo iyo muli pa chibwezi?

Ivyo vili mu nkhani iyi

• Mukwenera kudumbiskana kwambura kubisirana

• Mukwenera kukhazga kuti muwonenge mwakupambana vinthu vinyake

• Mukwenera kukhazga kuti ni nyengo zose yayi pa chibwezi apo vinthu vikwenda makora

Mukwenera kudumbiskana kwambura kubisirana

Imwe na munyinu mumanyanenge makora para mukuchitira vinthu lumoza. Vinthu vinyake muvimanyenge para mukuwona umo munyinu wakuchitira vinthu.

Kweni pali vinthu vinyake ivyo mose mwaŵaŵiri mukwenera kudumbiskana kwambura kubisirana. Apo mukuchita nthena, nyengo zose mukumbukirenge chilato chinu ndipo lekani kuzomerezga kuti umo mukujipulikira vitimbanizge umo mukuwonera vinthu.

Vinthu vinyake ivyo mukwenera kudumbiskana:

• Nkhani ya ndalama. Kasi muli na ngongole yiliyose? Kasi chikumuŵirani chakusuzga kupwelelera ndalama? Usange mwatorana kasi muzamugwiliskiranga wuli ntchito ndalama?

• Umo muliri muthupi. Kasi muli na umoyo uwemi? Kasi muli kulwarapo chomene vyaka vyakumanyuma?

• Vilato. Kasi mukukhumba kuzakafiska vichi pa umoyo winu? Kasi vilato vinu vikuyana? Usange mwatora mbwenu chinthu chinyake chatondeska chilato chinu, kasi muzamulutilira kuŵa ŵakukondwa?

• Udindo. Kasi muli na udindo uliwose wakupwelelera mbumba ku banja linu? Kasi mukughanaghana kuti muzamuŵa nawo udindo uwu munthazi? Kasi mukukhumba kuzakaŵa na ŵana? Usange ni nthena, kasi mukukhumba kuzakaŵa na ŵana ŵalinga?

Apo mukudumbiskana nkhani izi mufwatukiranenge na kuyowoya unenesko. Lekani kubisako fundo zinyake kuti muwoneke ŵawemi.—Ŵahebere 13:18.

Ivyo mukwenera kughanaghanirapo: Kasi ni vichi ivyo mukwenera kumanya vyakukhwaskana na munthu uyo muli nayo pa chibwezi? Kasi iyo wakwenera kumanya vichi vyakukhwaskana na imwe? Kasi kufwatukirana kungawovwira wuli kuti muzakachitenge vinthu mwaunenesko para mwasankha kuti mutoranenge?

Fundo ya mu Baibolo: “Waliyose wa imwe wayowoyenge unenesko na mzengezgani wake.”—Ŵaefeso 4:25.

Ariana uyo wakhala munthengwa chaka chimoza wakuti “Msungwana wangaghanaghana kuti, ‘mu myezi 6 waŵenge kuti wakhorwa nane nakuniphalira kuti wazamunitora, apo munyamata wangakhumba kuti wamuwonelerepo dankha msungwana kwa chaka. Para vyaŵa nthena, msungwana wangakhuŵara na kutimbanizgika maghanoghano chifukwa iyo wakukhumba kuti vinthu vyendeko mwaluŵiro. Kweni ntchakuzirwa chomene kuti wose ŵakolerane chinthu chimoza.”

Mukwenera kukhazga kuti muwonenge mwakupambana vinthu vinyake

Ŵanthu ŵaŵiri ŵangayana ndendende yayi vyakuchita. Ntheura lekani kukhazga kuti imwe na munyinu mukoleranenge pa chilichose panji kuwona vinthu mwakuyana. Vinthu vinyake nga mitheto kweniso umo mwakulira vingakhwaska umo mukuwonera vinthu.

Fundo yakuti mughanaghanirepo: Para mwapambana umo mukuwonera vinthu pa nkhani zinyake zichokozichoko, kasi mose ndimwe ŵakukhumbisiska kujiyuyura kuti mtende ulutilire kuŵapo chikuru palije fundo ya mu Baibolo iyo yaswekapo?

Fundo ya mu Baibolo: “Mahara ghinu ghamanyikwe.”—Ŵafilipi 4:5.

Matthew uyo wakhala munthengwa vyaka 5 wakuti “Nanga mwaŵeneko mungaghanaghana kuti mukuyana chomene kweni zuŵa linyake muzamupambanapo pa vinthu vinyake. Nangauli kuyana nkhwakuzirwa, kweni mikhaliro iyo waliyose wakulongora para mwapambana maghanoghano ndiyo njakuzirwa chomene.

Mukwenera kukhazga kuti ni nyengo zose yayi apo vinthu vikwenda makora pa chibwezi

Kwambura kukayika, kuti wamunthu umumanye makora munyako pakukhumbikwira nyengo yinandi, ndipo nyengo zinyake wamunthu ungaŵa wakwenjerwa. Kweni kasi ntchivichi chingamovwirani?

Jiŵikirani mphaka pakuchita vinthu. Lekani kutangwanika chomene na chibwezi chinu na kwamba kuluwa maudindo ghanyake agho muli nagho kweniso kuchezga na ŵabwezi ŵinu ŵanyake. Alana, uyo wakhala munthengwa vyaka 5, wakuti: “Muzamukhumbikwira ŵabwezi ŵinu nanga mungatora ndipo nawo ŵazamukhumba kuti muchitenge nawo lumoza vinthu. Lekani kuŵasura chifukwa chakuti mwasanga chibwezi.”

Kumbukani kuti para mwatora muzamukhumbikwira kuchita vinthu mwamahara kuti muzakaleke kutemwera chigaŵa chimoza pakuchita vinthu pa umoyo winu. Ipo mungachita makora kwambirathu sono kunozgekera apo muchali pa chibwezi.

Vyakuti mughanaghanirepo: Kasi mukukhumba nyengo yinandi chomene kwa munyinu uyo mukwendezgana nayo? Kasi mukuwona kuti munyinu wakukhumba vinthu vinandi chomene kufuma kwa imwe? Kasi waliyose wa imwe wangachita wuli kuti chibwezi chileke kumuvuska chomene?

Fundo ya mu Baibolo: “Kanthu kalikose kali na nyengo yake yakutemeka.”—Mupharazgi 3:1.

Daniel uyo wakhala munthengwa vyaka viŵiri wakuti “Usange awo ŵali pa chibwezi ŵakumalira waka nyengo yawo pa vyakusanguluska, mbwenu vinthu vingazakaŵasuzga chomene munthengwa. Ntchakuzirwa chomene kuti awo ŵali pa chibwezi ŵachitirengeko lumoza vinthu vinyake nga kugulira lumoza vinthu, kugwilira lumoza ntchito zinyake na kusopera lumoza. Vinthu ivi vingaŵawovwira chomene kuti ŵazakakhale makora para ŵazakatorana.”

Kumbukani kuti chibwezi chikuŵa cha nyengo yichoko ndipo chikovwira waka ŵanthu kuwona usange ŵangatorana panji yayi. Chigaŵa 3 cha nkhani iyi tizamuwona vinthu ivyo mukwenera kughanaghanirapo para mukusankha chakuchita pa nkhani iyi.