Kasi Paska Ni Vichi?
Ivyo Baibolo likuyowoya
Paska ntchiphikiro icho Ŵayuda ŵakachitanga kukumbukira zuŵa ilo Chiuta wakaŵafumiska mu wuzga ku Eguputo mu 1513 B.C.E. Chiuta wakaphalira Ŵaisrayeli kuti ŵachitenge chiphikiro chakuzirwa ichi chaka chilichose pa 14 mu mwezi wa Abibu, kuyana na kalendara ya Ŵayuda. Pamanyuma mwezi uwu ukamba kuchemeka Nisani.—Ekisodo 12:42; Levitiko 23:5.
Chifukwa wuli chiphikiro ichi chikuchemeka Paska?
Mazgu ghakuti “Paska” ghakuyowoya za nyengo iyo Chiuta wakaponoska Ŵaisrayeli ku Eguputo. Panyengo iyi, Chiuta wakakoma mwana mwanalume wakwamba waliyose wa munthu na wa chiŵeto mu charu cha Eguputo. (Ekisodo 12:27; 13:15) Pambere Chiuta wandatimbe Ŵaeguputo na muliri wakofya uwu, wakaphalira Ŵaisrayeli kuti ŵamije ndopa za mberere panji mbuzi pa mafuremu ya milyango yawo. (Ekisodo 12:21, 22) Para Chiuta wawona chimanyikwiro cha ndopa pa furemu, ‘wakajumphangapo waka’ pa nyumba iyo, kwambura kukomapo chilichose.—Ekisodo 12:7, 13.
Kasi ŵakachitanga wuli chiphikiro cha Paska?
Chiuta wakaphalira Ŵaisrayeli umo ŵakeneranga kuchitira chiphikiro cha Paska.a Vinthu vinyake ivyo Baibolo likuti ŵakachitanga pa Paska ni ivi:
Kupeleka sembe: Pa zuŵa la 10 mu mwezi wa Abibu panji kuti Nisani, banja lililose likasankhanga mberere panji mbuzi ya chaka chimoza, ndipo pa zuŵa la 14 ŵakakomanga viŵeto ivi. Pa Paska lakwamba, Ŵayuda ŵakamija ndopa pa mafuremu ya milyango, mumphepete na pachanya pake, ŵakawotcha nyama yose na kurya.—Ekisodo 12:3-9.
Kurya: Pa zuŵa la Paska, Ŵaisrayeli ŵakatoranga nyama yakotcha ya mberere panji ya mbuzi na kulyera chingwa chambura nthukumusi na mphangwe yakuŵaŵa.—Ekisodo 12:8.
Chiphikiro: Ŵaisrayeli ŵakachitanga Chiphikiro cha Vingwa Vyambura Nthukumusi kwa mazuŵa 7 pamasinda pa zuŵa la Paska. Pa nyengo iyi, ŵakaryanga yayi chingwa cha nthukumusi.—Ekisodo 12:17-20; 2 Midauko 30:21.
Kusambizga: Pa nyengo ya Paska, ŵapapi ŵakasambizgangaso ŵana ŵawo vya Yehova Chiuta.—Ekisodo 12:25-27.
Kwenda: Pati pajumpha nyengo, Ŵaisrayeli ŵakamba kuluta ku Yerusalemu kukachita chiphikiro cha Paska.—Dotoronome 16:5-7; Luka 2:41.
Vinyake ivyo vikachitikanga: Apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, pa chiphikiro cha Paska pakaŵangaso vinyo na sumu.—Mateyu 26:19, 30; Luka 22:15-18.
Utesi pa nkhani ya Paska
Utesi: Pa Nisani 15, ndipo Ŵaisrayeli ŵakaryanga nyama yakotcha ya mberere panji ya mbuzi na chingwa chambura nthukumusi na mphangwe yakuŵaŵa.
Unenesko: Chiuta wakaphalira Ŵaisrayeli kuti pa zuŵa la Nisani 14 para dazi lanjira, ŵakomenge mberere na kurya nyama yake usiku wenewuwo. (Ekisodo 12:6, 8) Kuyana na kalendara ya Chiyuda, zuŵa likambanga para dazi lanjira na kumara pa zuŵa lakulondezgapo para dazi lanjiraso. (Levitiko 23:32) Ntheura Ŵaisrayeli ŵakakomanga mberere panji mbuzi na kotcha na kulyera chingwa chambura nthukumusi kweniso mphangwe yakuŵaŵa, pa Nisani 14.
Utesi: Ŵakhristu ŵakwenera kuchitako Paska.
Unenesko: Ŵati ŵamara kuchita Paska pa Nisani 14, 33 C.E, Yesu wakambiska Mgonero wa Fumu. (Luka 22:19, 20; 1 Ŵakorinte 11:20) Mgonero wa Fumu uli kunjira m’malo mwa Paska chifukwa tikukumbukira sembe ya “Khristu, mberere yithu ya Paska.” (1 Ŵakorinte 5:7) Sembe ya Yesu njakuzirwa chomene kuluska sembe izo zikapelekekanga pa Paska chifukwa yikufwatura ŵanthu wose ku kwananga na nyifwa.—Mateyu 20:28; Ŵahebere 9:15.
a Pati pajumpha nyengo, vinthu vinyake ivyo ŵakachitanga pa chiphikiro ichi ŵakasintha. Mwachiyelezgero, apo Ŵaisrayeli ŵakachita Paska kakwamba, Chiuta wakaŵaphalira kuti ŵarye “mwakuchimbilira” chifukwa ŵakanozgekeranga kufuma mu Eguputo. (Ekisodo 12:11) Kweni ŵati ŵafika mu Charu cha Layizgano, Ŵaisrayeli ŵakaleka kurya mwakuchimbilira.