-
‘Longosora vya Tempile’Yehova Wawezgerapo Kusopa Kutuŵa!
-
-
MUTU 13
‘Longosora vya Tempile’
FUNDO YIKURU: Ng’anamuro la tempile lauchindami ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni
1-3. (a) Chifukwa wuli Ezekiyeli wakwenera kuti wakapembuzgika na mboniwoni ya tempile likuru? (Wonani chithuzi chakwamba.) (b) Kasi tisambirenge vichi mu mutu uwu?
MUŴE nga mukuwona Ezekiyeli uyo wali na vyaka 50. Pa nyengo iyi wakaŵa kuti wakhala ku wuzga vyaka 25. Tempile ku Yerusalemu likaŵa kuti ndakubwanganduka. Usange Ezekiyeli wakakhazganga kuti zuŵa linyake wazamuteŵetera nga wasembe pa tempile ku Yerusalemu, pa nyengo iyi wakwenera wakawona kuti agha ni maloto waka. Kukakhala vyaka pafupifupi 56 kuti Ŵaisrayeli ŵafwatuke ku wuzga. Ntheura Ezekiyeli wakamba kukayika usange wazamuŵa wamoyo pa nyengo iyo ŵanthu ŵa Yehova ŵazamuwelera ku charu chawo na kuwona kuti tempile lazengekaso. (Yer. 25:11) Kasi ivi vikamuchitiska chitima Ezekiyeli?
2 Yehova wakachita makora kumulongora lusungu Ezekiyeli pakumuwoneska mboniwoni pa nyengo iyi, chifukwa yikamukhozga na kumupa chigomezgo. Mu mboniwoni iyi, Ezekiyeli wakatolekera ku charu chakwake ndipo wakaŵikika pachanya pa phiri litali chomene. Wakati wafika pa phiri ili wakakumana na “munthu wakuwoneka nga ni mkuŵa.” Munthu uyu wakamutora na kumulongora malo gha tempile likuru. (Ŵazgani Ezekiyeli 40:1-4.) Vyose vikawonekanga vyanadi! Ivyo Ezekiyeli wakawonanga vikwenera kuti vikakhozga chomene chipulikano chake kweniso vikamuzizika. Nangauli tempile ilo Ezekiyeli wakawonanga likaŵa na vinthu vinandi ivyo wakavimanyanga kale, kweni likapambananga chomene na tempile la ku Yerusalemu.
3 Mboniwoni iyi yili kulembeka mu machaputara 9 ghaumaliro gha buku la Ezekiyeli. Pasono tiyeni tiwone umo tikwenera kuwonera vinthu apo tikusanda mboniwoni iyi na kuyipulikiska. Kufuma apo, tiwonenge usange tempile ilo Ezekiyeli wakawona likaŵa tempile likuru lauzimu ilo mpositole Paulosi wakalilongosora. Paumaliro, tiwonenge umo mboniwoni iyi yikawovwilira Ezekiyeli na ŵazga ŵanyake.
Pakukhumbikwira Kuwonaso Makora
4. Kasi kumanyuma tikalongosoranga wuli mboniwoni ya tempile, kweni sono pakukhumbikwira kuchita wuli?
4 Kale mabuku ghithu ghakatenge tempile ilo Ezekiyeli wakawona, likaŵa tempile likuru lauzimu ilo mpositole Paulosi wakalizunura mu kalata iyo wakalembera Ŵahebere.a Ntheura tikawonanga nga ntchakupulikikwa kuyowoya kuti vigaŵa vya tempile ilo Ezekiyeli wakawona vikimiranga vinthu vinyake, pakutolera ivyo mpositole Paulosi wakalongosora pa nkhani ya chihema. Kweni tati talomba na kughanaghanirapo, tikawona kuti pakukhumbikwira nthowa yipusu yakulongosolera mboniwoni ya Ezekiyeli ya tempile.
5, 6. (a) Kasi mpositole Paulosi wakalongora wuli kuti wakaŵa wakujiyuyura kuyana na umo wakalongosolera chihema? (b) Kasi Paulosi wakayowoya fundo wuli yakukhwaskana na vinthu vinyake vya pa chihema, ndipo fundo iyi yingatovwira wuli kuti tipulikiske mboniwoni ya tempile iyo Ezekiyeli wakawona?
5 Tikuwona kuti ntchamahara kuleka kuyowoya kuti chigaŵa chilichose cha tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni ni uchimi panji chili na ng’anamuro linyake. Chifukwa wuli? Wonani fundo iyi. Apo Paulosi wakalongosoranga vya chihema na tempile lauzimu, wakazunura vinthu ivyo vikaŵa mu chihema nga ni jonjo lagolide, chibenekelero cha likasa, na chiŵiya chagolide icho mukaŵa mana. Kasi wakayowoyapo kuti chilichose chili na ng’anamuro lake? Vikuwoneka kuti mzimu utuŵa ukamuphalirapo yayi vyanthena. M’malo mwake, Paulosi wakalemba kuti: “Sono ni nyengo yakulongosora vinthu ivi yayi.” (Heb. 9:4, 5) Paulosi wakaŵa wakunozgeka kulongozgeka na mzimu utuŵa na kulindilira ivyo Yehova wamuphalirenge.—Heb. 9:8.
6 Ndimo tingayowoyeraso vyakukhwaskana na mboniwoni ya Ezekiyeli ya tempile. Nayo yili na vinthu vinandi. Ntheura ntchiwemi kulindilira waka m’paka apo Yehova wazamutingweluskira, usange pangakhumbikwira kulongosora vinyake. (Ŵazgani Mika 7:7.) Kasi ichi chikung’anamura kuti mzimu wa Yehova undaŵalirepo pa mboniwoni iyi? Napachoko pose!
Kasi Ezekiyeli Wakawona Tempile Likuru Lauzimu?
7, 8. (a) Kasi sono tikuyipulikiska wuli mboniwoni iyi? (b) Kasi tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni likapambananga wuli na tempile lauzimu ilo Paulosi wakalongosora?
7 Nga umo tayowoyera kale, kwa vyaka vinandi mabuku ghithu ghakatenge tempile ilo Ezekiyeli wakawona likaŵa tempile likuru lauzimu ilo mpositole Paulosi wakalizunura mu kalata iyo wakalembera Ŵahebere. Kweni tati tasandaso makora, tawona kuti Ezekiyeli wakawona tempile likuru lauzimu yayi. Chifukwa wuli?
8 Chakwamba, tempile ilo Ezekiyeli wakawona likupambana na ivyo Paulosi wakalongosora. Wonani fundo iyi: Mpositole Paulosi wakayowoya mwakupulikikwa makora kuti chihema cha mu nyengo ya Mozesi ukaŵa muzgezge na chilongolero cha chinthu chinyake chiwemi. Chihema chikayananga na tempile la Solomoni kweniso la Zerubabeli, chifukwa vyose vikaŵa na chipinda chakuchemeka “Malo Ghatuŵa Chomene.” Paulosi wakati chipinda ichi ghakaŵa “malo ghatuŵa ghakupangika na mawoko,” ndipo wakalongosora kuti ghakaŵa malo “ghakukozgana na ghanadi.” Igho ghakaŵa malo gheneko yayi. Kasi malo ghanadi ghakaŵa ngani? Paulosi wakati: “Kuchanya kwenecho.” (Heb. 9:3, 24) Kasi Ezekiyeli wakawona kuchanya? Yayi. Mu mboniwoni yake, Ezekiyeli wandayowoyepo kuti wakawonanga vinthu vyakuchanya.—Yaniskani na Daniyeli 7:9, 10, 13, 14.
9, 10. Kasi tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni na tempile likuru lauzimu ilo Paulosi wakalongosora, ghakupambana wuli pa nkhani ya sembe?
9 Mphambano yinyake iyo tikuwona pakati pa mboniwoni ya Ezekiyeli na ivyo Paulosi wakalongosora, ni nkhani ya kupeleka sembe. Ezekiyeli wakapulika ulongozgi uwo ukapelekeka ku ŵanthu, ŵalongozgi, na ŵasembe pa nkhani ya kupeleka sembe. Ŵakaphalirika kuti ŵapelekenge sembe chifukwa cha zakwananga zawo. Ŵakaphalirikaso kuti ŵapelekenge sembe zawenenawene, izo ŵakalyeranga pamoza mu vipinda vyakulyeramo vya mu tempile. (Ezek. 43:18, 19; 44:11, 15, 27; 45:15-20, 22-25) Kasi sembe zanthena izi zikupelekeka mu tempile likuru lauzimu?
Tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni ni tempile likuru lauzimu yayi
10 Zgoro ndipusu waka. Paulosi wakati: “Apo Khristu wakiza pakuŵa wasembe mukuru wa vinthu viwemi ivyo vyachitika, wakanjira mu chihema chikuru chomene na chakufikapo, chambura kupangika na mawoko, ndiko kuti, cha chilengiwa ichi yayi. Wakanjira mu malo ghatuŵa na ndopa za mbuzi na tung’ombe twanalume yayi, kweni na ndopa zake. Wakanjira kamoza pera na kutiwombora kwamuyirayira.” (Heb. 9:11, 12) Ntheura mu tempile likuru lauzimu, sembe yili kupelekeka kamoza pera. Iyi ni sembe yakuwombora, ndipo yili kupelekeka na Wasembe Mukuru Chomene, uyo ni Yesu Khristu. Ichi chikulongora kuti tempile ilo Ezekiyeli wakawona pamoza na sembe za mbuzi na ng’ombe izo ŵakapelekangamo, likaŵa tempile likuru lauzimu yayi.
11. Chifukwa wuli nyengo yakuti Chiuta wavumbulire unenesko wakukhwaskana na tempile likuru lauzimu yikaŵa kuti yindakwane mu nyengo ya Ezekiyeli?
11 Chifukwa chachiŵiri icho tikuyowoyera kuti Ezekiyeli wakawona tempile likuru lauzimu yayi ntchakuti, nyengo yakuti Chiuta wavumbulire vinthu ivi yikaŵa kuti yindakwane. Kumbukani kuti Ezekiyeli wakayowoyanga mboniwoni iyi ku Ŵayuda awo ŵakaŵa ku wuzga ku Babuloni. Ŵakaŵa pasi pa Dango la Mozesi. Wuzga ukati wamara, ŵakawelera ku Yerusalemu na kwamba kulondezga Dango ili pa nkhani ya kusopa kutuŵa, ndipo ŵakazengaso tempile na jotchero. Kufuma apo, ŵakapelekanga sembe mu tempile ili vyaka pafupifupi 600. Kweni tikumanya kuti mu tempile lauzimu, wasembe mukuru wakapeleka umoyo wake kuŵa sembe, na kupangiska kuti sembe zinyake zose zileke kugwira ntchito. Ipo kasi mukughanaghana kuti mphanyi Ŵayuda ŵakajipulika wuli viŵenge kuti Ezekiyeli wakaŵalongora tempile lauzimu? Kasi mphanyi ŵakayipulikiska mboniwoni iyi? Kasi mphanyi ŵakalutilira kupulikira Dango la Mozesi? Nyengo zose Yehova wakuvumbura vinthu vyandimba pa nyengo yakwenelera kweniso usange ŵanthu ŵake mbakunozgeka.
12-14. Kasi tempile ilo Ezekiyeli wakawona likukolerana wuli na ivyo Paulosi wakalongosora vya tempile lauzimu? (Wonani bokosi lakuti “Matempile Ghakupambana, Ivyo Tikusambirapo Navyo Vyakupambana.”)
12 Ipo pali kuyana wuli pakati pa mboniwoni ya Ezekiyeli na umo Paulosi wakalongosolera tempile lauzimu? Kumbukani kuti ivyo Paulosi wakalongosora vikajintha pa tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni yayi. Kweni vikajintha pa chihema cha mu nyengo ya Mozesi. Mbunenesko kuti Paulosi wakazunurapo vinthu vinyake ivyo vikaŵaso mu tempile la Solomoni na la Zerubabeli kweniso mu tempile ilo Ezekiyeli wakawona. Kweni ivyo Paulosi na Ezekiyeli ŵali kulemba vikupambanako.b Nangauli ivyo ŵali kulemba vikuyana yayi, kweni ivyo waliyose wali kulemba, vikovwira kupulikiska vya munyake. Munthowa wuli?
13 Pali kukolerana pakati pa mboniwoni ya Ezekiyeli na ivyo Paulosi wakalongosora. Kwa Paulosi, tikusambira za ndondomeko ya Yehova pa nkhani ya kusopa, ndipo kwa Ezekiyeli tikusambira fundo za Yehova pa nkhani ya kusopa. Kuti watisambizge za ndondomeko ya Yehova pa nkhani ya kusopa kutuŵa, Paulosi wakayowoya ng’anamuro la vinthu ivyo vikaŵa mu tempile likuru lauzimu nga wasembe mukuru, sembe, jotchero, na Malo Ghatuŵa Chomene. Mboniwoni ya tempile iyo Ezekiyeli wakawona yikutisambizga vinandi vyakukhwaskana na fundo zapachanya za Yehova pa nkhani ya kusopa kutuŵa. Ivi vikutovwira kumanya umo Yehova wakukhumba kuti timusoperenge.
14 Kasi sono fundo njakuti wuli? Apa chikung’anamura kuti mboniwoni ya Ezekiyeli njakuzirwa pachoko kwa ise yayi. Kuti timanye umo mboniwoni iyi yikutovwilira, tiyeni tiwone umo yikwenera kuti yikawovwilira Ŵayuda ŵakugomezgeka mu nyengo ya Ezekiyeli kweniso awo ŵakaŵako pamanyuma pa iyo.
Kasi Mboniwoni Iyi Yikaŵawovwira Wuli Ŵazga Ŵachiyuda?
15. (a) Kasi uthenga ukuru ukaŵa wakuti vichi mu mboniwoni ya Ezekiyeli? (b) Kasi ivyo vili mu Ezekiyeli chaputara 8 na ivyo vili mu Ezekiyeli chaputara 40 m’paka 48 vikupambana wuli?
15 Kuti tisange zgoro la fumbo ili, tiyeni tiwone dankha mafumbo agho ghangatovwira kuti tiŵe na chithuzithuzi chose. Lakwamba, kasi uthenga ukuru mu mboniwoni iyi ukaŵa wakuti wuli? Mwakudumura, uthenga ukuru ukaŵa wakuti ŵanthu ŵazamwambaso kusopa kutuŵa. Ezekiyeli wakawupulikiska makora uthenga uwu. Pa nyengo iyi, wakaŵa kuti walemba kale mazgu agho sono ni chaputara 8 cha buku la Ezekiyeli, umo Yehova wakamulongora umo vinthu vikahenipira mu tempile ku Yerusalemu. Kweni Ezekiyeli wakwenera kuti wakakondwa chomene pakulemba uthenga wakupambanako, uwo ukusangika mu vyaputara 40 m’paka 48. Mu vyaputara ivi tikuwona kuti wali kulongosora vya kusopa kutuŵa kwakutimbanizgika yayi, kweni ndondomeko yeneko yakusopera Yehova mwakuyana na Dango la Mozesi.
16. Kasi mboniwoni ya Ezekiyeli ya tempile yikakhozgera wuli ivyo Yesaya wakayowoya vyaka 100 kumasinda?
16 Kuti kusopa kutuŵa kuwelerepo, kukeneranga kukwezgeka. Vyaka vyakujumpha 100 pambere Ezekiyeli wandaŵeko, ntchimi Yesaya yikalemba kuti: “Mu mazuŵa ghaumaliro, phiri la nyumba ya Yehova lizamukhazikika pachanya chomene pa mapiri, lizamutumphuskika pachanya pa tumapiri, ndipo mitundu yose yizamuthilimukira kwenekuko.” (Yes. 2:2) Apa Yesaya wakawonerathu umo kusopa kutuŵa kuzamuwezgekerapo na kutumphuskika, wakati kuzamuŵa nga kwaŵikika pachanya pa mapiri. Kasi Ezekiyeli wakatolekera nkhuni mu mboniwoni? Wakatolekera “pachanya pa phiri litali chomene,” ndipo wakawonanga nyumba ya Yehova. (Ezek. 40:2) Ntheura mboniwoni ya Ezekiyeli yikawovwira ŵanthu kukhorwa kuti kusopa kutuŵa kuzamwambiraso.
Tempile ilo Ezekiyeli wakawona likaŵa pa malo ghapachanya chomene (Wonani ndime 16)
17. Longosorani mwakudumura ivyo vili mu Ezekiyeli chaputara 40 m’paka 48.
17 Tiyeni tiwone mwakudumura ivyo Ezekiyeli wakawona na kupulika, nga umo vili kulembekera mu Ezekiyeli chaputara 40 m’paka 48. Ezekiyeli wakawoneleranga apo mungelo wakapimanga vipata, linga, maluŵaza, na malo ghakupatulika. (Ezek. 40–42) Kufuma apo, pakachitika chinthu chakukondweska: uchindami wa Yehova ukanjira mu tempile. Yehova wakapeleka ulongozgi ku ŵanthu ŵake ŵakupuluka, ku ŵasembe, na ŵalongozgi. (Ezek. 43:1-12; 44:10-31; 45:9-12) Ezekiyeli wakawona mlonga ukufuma mu malo ghakupatulika kulazga ku Nyanja Yakufwa, ndipo mlonga uwu ukapangiskanga vinthu kuŵa vyamoyo. (Ezek. 47:1-12) Wakawona kuti charu chikugaŵika mu vigaŵavigaŵa, ndipo kusopa kutuŵa kukaŵikika pafupi na pakatikati pa charu. (Ezek. 45:1-8; 47:13–48:35) Kasi fundo yikaŵa yakuti wuli? Apa Yehova wakasimikizgiranga ŵanthu ŵake kuti kusopa kutuŵa kuzamuwelerapo na kukwezgeka. Yehova wakalongora kuti wazamukhala mu nyumba yake yakusoperamo, ndipo kwizira mu tempile ili, wazamutumbika ŵanthu ŵake. Ŵazamuchira mwauzimu na kukhala mwamtende mu charu chawo.
Tempile ilo Ezekiyeli wakawona likalongoranga umo Yehova wazamuwezgerapo kusopa kutuŵa (Wonani ndime 17)
18. Kasi tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni likaŵa lanadi? Longosorani.
18 Lachiŵiri, kasi ivyo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni iyi vikaŵa vyanadi? Yayi. Ezekiyeli na ŵazga ŵanyake awo wakaŵalongosoleranga mboniwoni iyi, ŵakwenera kuti ŵakamanya kuti ivyo Ezekiyeli wakawona vikaŵa vyanadi yayi. Chifukwa wuli? Kumbukani kuti Ezekiyeli wakawona mboniwoni iyi apo wakaŵa “pachanya pa phiri litali chomene.” Nangauli fundo iyi yikakolerananga na ivyo Yesaya wakachima, kweni pakuyowoya vya malo gheneko gha tempile vikakolerananga yayi. Tempile la Solomoni likaŵa pa Phiri la Moriya ku Yerusalemu, ndiko likeneranga kuzakazengekaso zuŵa linyake. Kweni kasi phiri ili ndilo likaŵa “litali chomene”? Yayi. Phiri la Moriya lili kuzingilizgika na mapiri ghanyake agho ghakuyana nalo utali panji ngatali kuluska ilo. Chinyake ntchakuti malo gha tempile ilo Ezekiyeli wakawona ghakaŵa ghakuru chomene. Malo agha ghakazingilizgika na linga litali lakuwaro, ndipo ghakaŵa ghakuti ghangakwana yayi pa Phiri la Moriya. Nakuti nanga ni msumba wa Yerusalemu wa mu nyengo ya Solomoni ukaŵa uchoko chomene ku malo agha. Chinyake ntchakuti Ŵayuda awo ŵakaŵa ku wuzga ŵakamanyanga kuti vingachitika yayi kuti mlonga ufume mu malo ghakupatulika gha tempile na kukhilira ku Nyanja Yakufwa, uko ukazgoranga vinthu ivyo vikaŵamo kuŵa vyamoyo. Charu cha Layizgano chikaŵa na vinkhwawu vinandi, ndipo pakaŵa pakusuzga kuti munthu wagaŵe mphaka zakunyoloka pakugaŵira mafuko charu, nga umo mboniwoni iyi yikulongosolera. Ntheura tingayowoya yayi kuti ivyo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni vikaŵa vyanadinadi.
19-21. Kasi Yehova wakakhumbanga kuti uchimi wa Ezekiyeli uŵachiske ŵanthu kuchitachi, ndipo chifukwa wuli ukeneranga kuŵapangiska kuchita nthena?
19 Lachitatu, kasi ŵanthu ŵa mu nyengo ya Ezekiyeli ŵakeneranga kukhwaskika wuli na mboniwoni iyi? Soni zikeneranga kuŵakora pakughanaghanira fundo zapachanya za Yehova zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. Yehova wakaphalira Ezekiyeli kuti ‘walongosolere nyumba ya Israyeli vya tempile.’ Wakamuphalira kuti waŵalongosolere makora Ŵaisrayeli vya tempile ili, mwakuti ŵaŵe nga ŵakuwona “kawonekero na kazengekero kake.” Chifukwa wuli ŵanthu ŵakeneranga kughanaghanira tempile ili? Nga umo tawonera, nkhani yikaŵa yakuti ŵazenge tempile ili yayi. Kweni nga umo Yehova wakayowoyera, chilato chikaŵa chakuti “soni ziŵakore chifukwa cha zakwananga zawo.”—Ŵazgani Ezekiyeli 43:10-12.
20 Chifukwa wuli ŵanthu ŵamitima yiwemi ŵakeneranga kukhozgeka soni na mboniwoni iyi? Wonani ivyo Ezekiyeli wakaphalirika: “Mwana wa munthu, pulika, wona, ndipo tegherezga mwakupwelelera chomene chilichose icho nikuphalirenge chakukhwaskana na malanguro na malango gha tempile la Yehova.” (Ezek. 44:5) Mwakuwerezgawerezga, Ezekiyeli wakapulika vyakukhwaskana na malanguro na malango. (Ezek. 43:11, 12; 44:24; 46:14) Yehova wakakumbuska Ezekiyeli kanandi waka kuti iyo wakukhumba kuti vinthu vyendenge mu ndondomeko, nanga mpha nkhani ya kupima utali na uzito wa vinthu. (Ezek. 40:5; 45:10-12; yaniskani na Zintharika 16:11.) Lekani mu mboniwoni yimoza pera iyi, Ezekiyeli wakazunura mazgu ghanandi ghakuyowoya vya kupima vinthu.
21 Kasi Yehova wakakhumbanga kudidimizga fundo wuli apo wakayowoyanga vya mweso, uzito, malango, na malanguro? Vikuwoneka kuti wakaŵakumbuskanga fundo yakuzirwa chomene yakuti: Yehova yekha ndiyo wakuŵika fundo zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. Awo ŵakaleka kulondezga fundo izi ŵakeneranga kuchita soni. Kweni kasi mboniwoni iyi yikaŵasambizga wuli Ŵayuda fundo iyi? Mu mutu wakulondezgapo, tizamuwona viyelezgero pa nkhani iyi. Ivi vizamutovwira kumanya ivyo nase tikusambirako ku mboniwoni iyi.
Chifukwa wuli ŵanthu ŵamitima yiwemi ŵakeneranga kukhozgeka soni na mboniwoni ya tempile? (Wonani ndime 19-21)
a Tempile lauzimu ni ndondomeko ya Yehova ya kusopa kutuŵa kwizira mu sembe yakuwombora ya Yesu Khristu. Tempile ili likamba kugwira ntchito mu 29 C.E.
-
-
“Ili Ni Dango la Tempile”Yehova Wawezgerapo Kusopa Kutuŵa!
-
-
MUTU 14
“Ili Ni Dango la Tempile”
FUNDO YIKURU: Mboniwoni ya tempile, na ivyo Ŵayuda ŵakasambirapo munyengo ya Ezekiyeli kweniso ivyo ise tikusambirapo
1, 2. (a) Kasi mu mutu wajumpha tikasambirachi vya tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni? (b) Kasi mu mutu uwu tizgorenge mafumbo wuli ghaŵiri?
TEMPILE ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni likupambana na tempile likuru lauzimu ilo mpositole Paulosi wakalizunura. Ivi ndivyo tikasambira mu mutu wajumpha. Tikasambiraso kuti Chiuta wakamuwoneska mboniwoni iyi kuti wasambizge ŵanthu ŵake uwemi wa kulondezga fundo zapachanya za kusopa kutuŵa. Kuti ŵaŵeso paubwezi na Yehova ŵakakhumbikwiranga kulondezga fundo zake zapachanya. Lekani mu vesi limoza pera Yehova wakayowoya kaŵiri kuti: “Ili ni dango la tempile.”—Ŵazgani Ezekiyeli 43:12.
2 Sono tiyeni tiwone mafumbo ghanyake ghaŵiri. Lakwamba: Kasi mboniwoni ya tempile yikwenera kuti yikaŵasambizga vichi Ŵayuda ŵa mu nyengo ya Ezekiyeli pa fundo za Yehova zakukhwaskana na kusopa kutuŵa? Zgoro la fumbo ili litovwirenge kuzgora fumbo lachiŵiri lakuti: Kasi mboniwoni iyi yikutisambizga vichi ise mu mazuŵa ghaumaliro na ghakusuzga agha?
Kasi Ŵayuda Ŵakasambirako Vichi ku Mboniwoni Iyi?
3. Chifukwa wuli ŵanthu soni zikwenera kuti zikaŵakora pakuwona kuti mboniwoni yira yikachitikira pachanya pa phiri?
3 Kuti tizgore fumbo lakwamba, tiyeni tisande vigaŵa vichoko waka vya mboniwoni ya tempile iyi. Phiri litali. Pakughanaghanira malo agho Ezekiyeli wakawonera mboniwoni, panji ŵanthu ŵara ŵakakumbuka uchimi wa Yesaya wakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu. (Yes. 2:2) Kweni kasi ŵakasambirapo vichi ŵati ŵawona nyumba ya Yehova pachanya pa phiri litali? Ŵakasambirapo kuti kusopa kutuŵa kukwenera kukwezgeka, kutumphuskika, na kuŵa pachanya pa vyose. Nakuti kusopa kutuŵa nkhwakukwezgeka nadi, chifukwa uyo wali kuŵika ndondomeko iyi ‘ngwakukwezgeka chomene kuluska ŵachiuta ŵanyake wose.’ (Sal. 97:9) Kweni ŵanthu ŵara ŵakakhozgeranga yayi kusopa kutuŵa. Kwa vyaka vinandi chomene, ŵakachitanga vinthu ivyo vikayuyuranga na kubinkhiska kusopa kutuŵa. Ŵanthu ŵamitima yiwemi ŵakwenera kuti ŵakakhozgeka soni nadi ŵakati ŵawona nyumba ya Chiuta yakwezgeka na kuŵikika pa malo ghakwenelera, ghapachanya na ghauchindami.
4, 5. Kasi awo ŵakamupulikizganga Ezekiyeli ŵakwenera kuti ŵakasambirapo vichi pa vipata vitali vya tempile?
4 Vipata vitali. Kukwambilira kwa mboniwoni yake, Ezekiyeli wakawona munthu uyo wakamulongozganga wakupima vipata. Vipata ivi msinkhu wake vikaŵa mamita pafupifupi 30. (Ezek. 40:14) Pa vipata ivi pakaŵa vipinda vya ŵalinda. Kasi Chiuta wakakhumbanga kuti awo ŵakawonanga pulani iyi ŵatorepo fundo wuli? Yehova wakaphalira Ezekiyeli kuti: “Woneseska chomene mulyango wa tempile.” Chifukwa? Chifukwa ŵanthu ŵakanjizganga ŵanyawo “ŵambura kukotoleka mu mtima na mu thupi” mu nyumba yakupatulika ya Chiuta. Chikachitika ntchivichi? Yehova wakati ŵanthu aŵa ‘ŵakafipiskanga tempile lake.’—Ezek. 44:5, 7.
5 Ŵanthu awo ŵakaŵa “ŵambura kukotoleka . . . mu thupi” ŵakatondeka kupulikira dango la Chiuta ilo likaŵako kufuma mu nyengo ya Abrahamu. (Gen. 17:9, 10; Lev. 12:1-3) Kweni awo ŵakaŵa “ŵambura kukotoleka mu mtima” ŵakaŵa na suzgo lakujumpha apa. Ŵakaŵa ŵakugaluka, ndipo ŵakapulikiranga yayi ulongozgi wa Yehova. Ŵanthu ŵanthena aŵa ŵakeneranga kuzomerezgeka yayi kunjira mu nyumba yakupatulika ya Chiuta. Yehova wakutinkha upusikizgi, kweni ŵanthu ŵake ŵakazomerezganga upusikizgi mu nyumba yake. Vipata na vipinda vya ŵalinda vya tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni, vikaŵasambizganga fundo yakuti vinthu vyawakawaka vileke kuchitikaso. Waliyose wakeneranga kulondezga fundo zapachanya kuti wanjire mu nyumba ya Chiuta. Para ŵachita nthena ndipo Yehova wakaŵatumbikanga.
6, 7. (a) Kasi Yehova wakakhumbanga kuŵaphalira uthenga wuli ŵanthu ŵake apo wakagwiliskira ntchito linga lakuwaro la tempile? (b) Kasi pakwamba ŵanthu ŵa Yehova ŵakachitanga nayo wuli nyumba yake? (Wonani mazgu ghamusi.)
6 Linga lakuwaro. Chinthu chinyake chakuzizika mu mboniwoni iyi likaŵa linga lakuwaro ilo likazingilizga chigaŵa chose cha tempile. Ezekiyeli wakati dera lililose la linga ili, utali wake ukaŵa matete 500, panji kuti mamita 1,555. (Ezek. 42:15-20) Kweni malo agho pakaŵa tempile na maluŵaza ghake ghakaŵa waka mikono 500 (mamita 259), mu vigaŵa vyose vinayi. Ntheura pakaŵa malo ghakuru chomene ghakuzingilizga tempile, ndipo ghakaŵa mukati mwa linga lakuwaro.a Kasi malo ghose agha ghakaŵa na ntchito wuli?
7 Yehova wakati: “Sono ŵalekani ŵaŵike kutali na ine uhule wawo na vitanda vya mathemba ghawo, ndipo nizamukhala mukati mwawo kwamuyirayira.” (Ezek. 43:9) “Vitanda vya mathemba ghawo,” vikwenera kuti vikimiranga vikozgo. Ntheura pakuleka malo ghasani ghara, Yehova wakaŵa nga wakuŵaphalira kuti: “Mukhale nagho kutali maukazuzi ghinu. Kusendelera nagho kufupi yayi.” Nakuti Yehova wakaŵanga nawo para ŵalondezga fundo zakukhwaskana na kusopa kutuŵa.
8, 9. Kasi ŵanthu ŵakwenera kuti ŵakasambirapo vichi pakuwona umo Yehova wakachenyera ŵanalume ŵamaudindo?
8 Ulongozgi wankhongono ku ŵanalume ŵamaudindo. Yehova wakapelekaso ulongozgi wankhongono kweni wachitemwa ku ŵanalume ŵamaudindo. Wakachenya Ŵalevi awo ŵakapuluka pa nyengo iyo ŵanthu ŵakamba kusopa vikozgo. Kweni wakalumba ŵana ŵa Zadoki, “awo ŵakachitanga milimo mu malo [ghake] ghakupatulika apo Ŵaisrayeli ŵakawukako” kwa iyo. Apa Yehova wakalongora urunji na lusungu pakweruzga waliyose kuyana na milimo yake. (Ezek. 44:10, 12-16) Ŵalongozgi ŵa Israyeli nawo ŵakapokera ulongozgi wankhongono.—Ezek. 45:9.
9 Apa Yehova wakalongora kuti ŵanalume ŵamaudindo ŵakaŵa na mulandu pa umo ŵakachitiranga na maudindo ghawo. Ŵakatondeka kulongozga ŵanthu pakulondezga fundo za Yehova. Ntheura ŵakapika ulongozgi, kuchenyeka, na kulangika.
10, 11. Kasi pali ukaboni wuli wakulongora kuti ŵanyake awo ŵakawera ku wuzga ŵakasambirako ku mboniwoni ya Ezekiyeli?
10 Kasi ŵanthu awo ŵakafuma ku wuzga ŵakasambirako ku mboniwoni ya Ezekiyeli? Tikumanya makora yayi ivyo ŵanalume na ŵanakazi ŵakugomezgeka ŵakaghanaghananga pa nyengo iyi. Ndipouli, Mazgu gha Chiuta ghakutiphalira vinandi ivyo ŵazga awo ŵakawelera kwawo ŵakachita kweniso umo ŵakamba kuwonera kusopa kutuŵa. Kasi ŵakalondezga fundo izo zikaŵa mu mboniwoni ya Ezekiyeli? Tingayowoya kuti ŵakalondezgako, chomene para tikuyaniska na umo ŵapapi ŵawo ŵakachitiranga pambere ŵandakoleke wuzga ku Babuloni.
11 Ŵanalume ŵakugomezgeka, nga ntchimi Hagayi na Zekariya, Ezira wasembe kweniso mulembi, na kazembe Nehemiya, wose ŵakalimbikira kusambizga ŵanthu fundo zakuyana na izo zikaŵa mu mboniwoni ya tempile. (Ezir. 5:1, 2) Ŵakasambizganga ŵanthu kuti kusopa kutuŵa kukwenera kukwezgeka, nakuti kukwenera kuŵa pakwamba m’malo mwa kupenja vyakukhumba vyawo. (Hag. 1:3, 4) Ŵakachiska ŵanthu kuti ŵachindikenge fundo zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. Mwachiyelezgero, Ezira na Nehemiya ŵakaphalira ŵanalume kuti ŵawezge ŵanakazi ŵamitundu awo ŵakatora, chifukwa ŵakapatuska ŵanthu pa kusopa Chiuta. (Ŵazgani Ezira 10:10, 11; Neh. 13:23-27, 30) Wuli pa nkhani ya kusopa vikozgo? Vikuwoneka kuti ŵati ŵawerako ku wuzga, ŵanthu ŵara ŵakamba kutinkha kusopa vikozgo. Nakuti ichi ndicho chikaŵa chipingo icho Ŵaisrayeli ŵakakaŵanga yayi kuwiramo. Wuli pakuyowoya vya ŵasembe na ŵalongozgi, panji ŵakaronga? Mboniwoni ya Ezekiyeli yikulongora kuti nawo Yehova wakaŵachenya na kuŵapa ulongozgi. (Neh. 13:22, 28) Ŵanandi ŵakajiyuyura na kupulikira ulongozgi.—Ezir. 10:7-9, 12-14; Neh. 9:1-3, 38.
Nehemiya wakusambizga ŵanthu vyakukhwaskana na kusopa kutuŵa apo wakugwira nawo ntchito (Wonani ndime 11)
12. Kasi Yehova wakaŵatumbika wuli ŵazga ŵakati ŵawelera ku charu chawo?
12 Yehova wakaŵatumbika ŵanthu ŵake chifukwa ŵakapulikira. Ŵanthu ŵakaŵaso paubwezi na Yehova, ŵakaŵa na umoyo uwemi, ndipo vinthu vikambaso kwenda makora. (Ezir. 6:19-22; Neh. 8:9-12; 12:27-30, 43) Chifukwa wuli? Chifukwa ŵanthu ŵakamba kulondezga fundo zaurunji za Yehova zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. Ŵanthu ŵamitima yiwemi ŵakasambirako nadi ku mboniwoni ya tempile. Mwakudumura tingati mboniwoni ya Ezekiyeli yikawovwira ŵazga ŵara munthowa ziŵiri. (1) Yikaŵasambizga fundo zakukhwaskana na kusopa kutuŵa kweniso umo ŵangazilondezgera. (2) Mboniwoni iyi ukaŵa uchimi. Yikaŵasimikizgira kuti Yehova wazamuwezgerapo kusopa kutuŵa, kweniso yikalongora umo Yehova wazamutumbikira ŵanthu ŵake para ŵakulondezga fundo zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. Ndipouli, tingajifumba kuti: Kasi mboniwoni iyi yikufiskikaso mazuŵa ghano?
Ivyo Tikusambira ku Mboniwoni ya Ezekiyeli
13, 14. (a) Kasi tikumanya wuli kuti mboniwoni ya Ezekiyeli ya tempile yikufiskikaso mazuŵa ghano? (b) Kasi mboniwoni iyi yikutovwira wuli? Zunuranipo nthowa ziŵiri. (Wonaniso bokosi 13A, lakuti “Matempile Ghakupambana, Ivyo Tikusambirapo Navyo Vyakupambana.”)
13 Kasi nase tingasambirako ku mboniwoni ya tempile ya Ezekiyeli? Enya! Kumbukani kuti mboniwoni ya Ezekiyeli yakuti nyumba yakupatulika ya Chiuta yikaŵa “pachanya pa phiri litali chomene,” yikuyana waka na uchimi wa Yesaya uwo ukuti “phiri la nyumba ya Yehova lizamukhazikika pachanya chomene pa mapiri.” Yesaya wakayowoyerathu kuti uchimi wake uzamufiskika “mu mazuŵa ghaumaliro.” (Ezek. 40:2; Yes. 2:2-4; wonaniso Mika 4:1-4) Mauchimi agha ghakayowoyanga ivyo vikuchitika mu mazuŵa ghaumaliro, chomene kwambira mu 1919 apo kusopa kutuŵa kukakwezgeka na kuwezgekerapo. Vili nga kwaŵikika pa phiri litali chomene.b
14 Ipo mboniwoni ya Ezekiyeli yikuyowoyaso vya kusopa kutuŵa mazuŵa ghano. Nga umo mboniwoni iyi yikawovwilira ŵazga Ŵachiyuda, nase yikutovwira munthowa ziŵiri. (1) Yikutisambizga umo tingalondezgera fundo za Yehova zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. (2) Ni uchimi, ndipo yikutisimikizgira kuti Yehova wazamuwezgerapo kusopa kutuŵa na kutumbika ŵanthu ŵake.
Fundo Zakukhwaskana na Kusopa Kutuŵa Mazuŵa Ghano
15. Kasi tikwenera kukumbuka vichi apo tikusambira vya tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni?
15 Tiyeni tiwone vigaŵa vinyake vya mboniwoni ya Ezekiyeli. Tiŵe nga tikwendera lumoza na Ezekiyeli apo mungelo wakumuwoneska tempile likuru ili la mu mboniwoni. Pa ulendo uwu, tikumbuke kuti tempile ilo tikuwona ni tempile likuru lauzimu yayi; m’malo mwake tikukhumba kuwona waka ivyo tingasambirapo pa kusopa kwithu. Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo tingasambirapo?
16. Kasi tikusambirapo vichi pakuwona kuti kalikose pa tempile la mu mboniwoni ya Ezekiyeli kakapimika? (Wonani chithuzi chakwamba.)
16 Chifukwa wuli kalikose kakapimika? Apo Ezekiyeli wakalaŵiskanga, wakawona mungelo wakupima chilichose pa tempile: linga, vipata, vipinda vya ŵalinda, maluŵaza, na jotchero. Panji mungazizikika pakuwona kuti chilichose chikapimika. (Ezek. 40:1–42:20; 43:13, 14) Kweni pali fundo zakuzirwa izo tingasambirapo. Apa Yehova wakalongoranga kuti fundo zake ni zakuzirwa. Ndiyo wakuŵika fundo izi, munthu chara. Ntheura awo ŵakuti ŵangasopa Chiuta umo ŵeneko ŵakhumbira, ŵakujipusika waka. Nakuti pakupima chigaŵa chilichose cha tempile, Yehova wakalongoranga kuti kusopa kutuŵa kuzamuwezgekerapo kwambura kutondeka. Pakuti chilichose chikapimika nkhanira ndendende, vikulongora kuti kalikose ako Yehova walayizga kazamufiskika. Ntheura Ezekiyeli wakakhozgeranga kuti kusopa kutuŵa kuzamuwezgekerapo mu mazuŵa ghaumaliro.
Kasi mukusambirapo vichi pa ivyo mungelo wakachita pakupima kalikose pa tempile? (Wonani ndime 16)
17. Kasi linga lakuwaro la tempile lingatikumbuska vichi mazuŵa ghano?
17 Linga lakuwaro. Nga umo tawonera, Ezekiyeli wakawona linga ilo likazingilizga chigaŵa chose cha tempile. Linga ili likaŵakumbuskanga ŵanthu ŵa Chiuta kuti maukazuzi ghawo ŵakwenera kughaŵika kutali na kusopa kutuŵa, ŵaleke kubinkhiska nyumba ya Chiuta. (Ŵazgani Ezekiyeli 43:7-9.) Nase tikukhumbikwira ulongozgi wakuyana waka. Ŵanthu ŵa Chiuta ŵakati ŵafwatulika ku wuzga wa Babuloni Mukuru uwo ŵakakhalako vyaka vinandi, Khristu wakimika muzga wakugomezgeka na wavinjeru mu 1919. Kufuma waka pa nyengo iyi, ŵanthu ŵa Chiuta ŵalimbikira kutaya visambizgo na maluso ghakusazgikana na kusopa vikozgo. Tikukhumba yayi kuchita chilichose icho chingabinkhiska kusopa kutuŵa. Nakuti pa Nyumba za Ufumu tikuchitirapo bizinesi yayi, chifukwa kuchita nthena kungatimbanizga kusopa kutuŵa.—Mrk. 11:15, 16.
18, 19. (a) Kasi tingasambirako vichi ku vipata vitali vya tempile la mu mboniwoni? (b) Kasi tikwenera kuchita wuli usange munthu munyake wakukhumba kuti tileke kwendera fundo zapachanya za Yehova? Yowoyani chiyelezgero.
18 Vipata vitali. Kasi tikusambirapo vichi pa vipata vitali ivyo Ezekiyeli wakawona? Tikukayika yayi kuti chigaŵa ichi cha tempile chikaŵasambizga ŵazga Ŵachiyuda kuti Yehova wali na fundo zapachanya chomene za makhaliro. Usange ndivyo ŵanyithu ŵakasambirapo, ise ke? Tikusopa mu tempile likuru lauzimu la Yehova. Ntheura sono ndipo ntchakuzirwa chomene kuti tileke kuŵa ŵapusikizgi. (Rom. 12:9; 1 Pet. 1:14, 15) Mu mazuŵa ghaumaliro agha, Yehova wakulutilira kulongozga ŵanthu ŵake kuti ŵalondezgenge chomene fundo zake za makhaliro ghawemi.c Mwachiyelezgero, ŵakwananga ŵambura kupera ŵakusezgeka mu mpingo. (1 Kor. 5:11-13) Chinyake ntchakuti vipinda vya ŵalinda ivyo vikaŵa pa vipata vikutikumbuska kuti munthu waliyose uyo nkharo yake njambura kwenelera, Yehova wangakondwa nayo yayi. Mwachiyelezgero, nangauli munthu wanganjira mu Nyumba ya Ufumu, kweni Yehova wangakondwa nayo yayi usange wali na umoyo wapaŵiri, pekha para wangasintha nkharo yake. (Yak. 4:8) Apa vikulongora kuti Yehova wakuvikilira kusopa kutuŵa mu nyengo ziheni izi.
19 Baibolo likayowoyerathu kuti ŵanthu ŵazamuŵa na nkharo ziheni chomene pambere umaliro undize. Tikuŵazga kuti: “Ŵanthu ŵaheni na ŵakupusika ŵalutilirenge kuŵa ŵaheni, kupuluska na kupuluskika.” (2 Tim. 3:13) Ŵanthu ŵanandi chomene mazuŵa ghano ŵapuluskika, ŵakughanaghana kuti fundo zapachanya za Yehova ni zakusuzga kuzilondezga, zili kumara ntchito, ndipo zikukolerana yayi na umo vinthu viliri sono. Kasi namwe mupuluskikenge? Usange munyake wakumuphalirani kuti fundo za Yehova pa nkhani ya kutorana ŵanalume panji ŵanakazi pera ni zakubudika, kasi mungakolerana nayo? Panji mukoleranenge na ivyo Yehova Chiuta, uyo Mazgu ghake ghakuti wose awo ŵakuchita nthena “ŵakuchita icho ntchamuziro”? Chiuta wakutichenjezga kuti tileke kuzomerezga nkharo ziheni. (Rom. 1:24-27, 32) Para takumana na nkhani zanthena izi, tingachita makora kughanaghanira vipata vitali vya tempile ilo Ezekiyeli wakawona mu mboniwoni. Tikwenera kukumbuka kuti Yehova wakusintha yayi fundo zake kuti wakondweske waka ŵanthu ŵaheni. Kasi tikukolerana nawo Adada ŵithu ŵakuchanya na kukhozgera fundo zawo?
Tikupeleka “sembe ya malumbo” para tikuchita vinthu vyakukhwaskana na kusopa kutuŵa
20. Kasi mboniwoni ya Ezekiyeli yikuŵakumbuska fundo wuli zakukhozga ŵa “mzinda ukuru”?
20 Maluŵaza. Ezekiyeli wakati wawona luŵaza lusani lwakuwaro, panji wakamba kughanaghanira za unandi wa ŵanthu ŵakusopa Yehova awo ŵangawungana mu malo agha. Mazuŵa ghano, Ŵakhristu ŵakusopa mu malo ghakupatulika chomene kuluska agho Ezekiyeli wakawona. “Mzinda ukuru” ukusopa mu luŵaza lwakuwaro lwa tempile lauzimu la Yehova ndipo ukukhozgeka chomene na fundo izo zili mu mboniwoni ya Ezekiyeli. (Chivu. 7:9, 10, 14, 15) Ezekiyeli wakawona kuti mumphepete mwa maluŵaza mukaŵa vipinda vyakulyeramo, ivyo ŵanthu ŵakalyerangamo sembe zawenenawene izo ŵakizanga nazo. (Ezek. 40:17) Vikaŵa nga ŵakulyera lumoza na Yehova, kulongora kuti ŵakaŵa nayo paubwezi wakukhora. Sembe izo tikupeleka mazuŵa ghano zikupambana na izo ŵakapelekanga Ŵayuda. Ise tikupeleka “sembe ya malumbo” para tikuchita vinthu vyauzimu, nga nkhuzgorapo pa maungano na kupharazgira ŵanyithu. (Heb. 13:15) Tikukondwa na chakurya chauzimu icho Yehova wakupeleka. Lekani nase tikujipulika nga mbana ŵa Kora, awo ŵakimba kuti: “Zuŵa limoza mu maluŵaza ghinu ndiwemi kuluska mazuŵa 1,000 kunyake.”—Sal. 84:10.
21. Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵangasambirako vichi ku ŵasembe awo ŵakuzunulika mu mboniwoni ya Ezekiyeli?
21 Ŵasembe. Ezekiyeli wakawona kuti vipata ivyo ŵasembe na Ŵalevi ŵakanjiliranga mu luŵaza lwamukati vikayananga waka na vipata ivyo awo ŵakaŵa ŵa fuko la ŵasembe yayi ŵakanjiliranga mu luŵaza lwakuwaro. Ichi chikakumbuskanga ŵasembe kuti nawo ŵakeneranga kulondezga fundo za Yehova zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. Mazuŵa ghano ke? Pakati pa ŵanthu ŵa Chiuta palije uyo wakuchita kuhara usembe, kweni Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakuphalirika kuti: “Ndimwe ‘mtundu wakusoleka, ŵasembe na mafumu.’” (1 Pet. 2:9) Ŵasembe ŵa mu nyengo ya Ŵaisrayeli ŵakaŵanga na luŵaza lwawo lwakusoperamo. Mazuŵa ghano, palije malo ghapadera agho Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakusoperamo, tose tikusopera pamoza. Kweni Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵali paubwezi wapadera na Yehova nga mbana ŵake. (Gal. 4:4-6) Ŵakhristu ŵakuphakazgika nawo ŵakusambira fundo zakovwira mu mboniwoni ya Ezekiyeli. Ŵakumanya kuti ŵasembe nawo ŵakachenyeka na kupika ulongozgi. Tose tikwenera kukumbuka kuti tili mu “mskambo umoza” pasi pa “muliska yumoza.”—Ŵazgani Yohane 10:16.
22, 23. (a) Kasi ŵalara mu mpingo ŵangasambirako vichi kwa mulongozgi uyo wakulongosoreka mu mboniwoni ya Ezekiyeli? (b) Kasi ni vichi ivyo vingazakachitika munthazi?
22 Mulongozgi. Mu mboniwoni ya Ezekiyeli muliso nkhani ya mulongozgi. Mulongozgi uyu wakaŵa wa fuko la ŵasembe yayi, ndipo kuyana na ndondomeko ya pa tempile nayo wakeneranga kupulikira waka ŵasembe. Kweni mu mboniwoni iyi, mulongozgi wakuwoneka kuti wakulaŵilira ŵanthu na kuŵawovwira pakupeleka sembe. (Ezek. 44:2, 3; 45:16, 17; 46:2) Ntheura iyo ntchiyelezgero ku ŵanalume awo ŵakulaŵilira mu mpingo mazuŵa ghano. Ŵalara wose, pamoza na ŵalaŵiliri ŵakwendakwenda, ŵakwenera kujilambika kwa muzga wakugomezgeka na wavinjeru. (Heb. 13:17) Ŵalara ŵakulimbikira kovwira ŵanthu ŵa Chiuta pakupeleka sembe za malumbo pa maungano kweniso mu upharazgi. (Efe. 4:11, 12) Ŵalara ŵakwenera kumanya kuti Yehova wakachenya ŵalongozgi ŵa Israyeli chifukwa ŵakagwiliskiranga ntchito uheni udindo wawo. (Ezek. 45:9) Ŵalara nawo ŵakukhazga kuti ŵalekenge kuchenyeka panji kupika ulongozgi yayi. Nakuti iwo ŵakukondwa chomene para Yehova wakuŵayenga kuti ŵaŵe ŵaliska na ŵalaŵiliri ŵawemi.—Ŵazgani 1 Petrosi 5:1-3.
23 Mu Paradiso namo, Yehova wazamulutilira kupeleka ŵalaŵiliri ŵawemi. Ŵalara ŵanandi mazuŵa ghano ŵakusambizgika ivyo vingazakaŵawovwira kuŵa ŵalaŵiliri ŵawemi mu Paradiso. (Sal. 45:16) Ni thumbiko likuru chomene kuzakaŵa na ŵalara ŵanthena aŵa mu charu chiphya. Pa nyengo yake, Yehova wazamutovwira kuti tiyipulikiske makora mboniwoni ya Ezekiyeli, nga umo viliriso na mauchimi ghanyake ghakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu. Panji pali vigaŵa vinyake ivyo vizamufiskika munthazi, ivyo pasono tingavipulikiska yayi. Ntheura tiyeni tilindilire waka.
Kasi vipata vitali na maluŵaza vikutisambizga vichi pa nkhani ya kusopa? (Wonani ndime 18-21)
Yehova Wazamutumbika Kusopa Kutuŵa
24, 25. Kasi mboniwoni ya Ezekiyeli yikalongora kuti Yehova wazamutumbika wuli ŵanthu ŵake para ŵakukoleska kusopa kutuŵa?
24 Paumaliro, tiyeni tiwoneso chinthu chinyake chikuru icho chikachitika mu mboniwoni ya Ezekiyeli. Yehova wakiza mu tempile ilo Ezekiyeli wakawona, ndipo wakalayizga ŵanthu ŵake kuti walutilirenge kuŵa nawo usange iwo ŵalutilirenge kulondezga fundo zake zakukhwaskana na kusopa kutuŵa. (Ezek. 43:4-9) Kasi ŵanthu na charu chawo ŵakakhwaskika wuli chifukwa cha kuŵapo kwa Yehova?
25 Mboniwoni iyi yikulongosora vinthu viŵiri ivyo vikulongora kuti Chiuta wakatumbika ŵanthu ŵake: (1) Mlonga ukafuma mu malo ghakupatulika, kulikose uko ukalutanga vinthu vikaŵanga vyamoyo ndipo charu chikaŵanga na vundira; (2) charu chikagaŵika makora nkhanira ndipo tempile na malo ghake vyose vikaŵa pakatikati. Kasi vinthu ivi vikung’anamurachi kwa ise? Nakuti pasono tili mu nyengo iyo Yehova wanjira mu tempile likuru lauzimu, kwenga ŵanthu ŵake, na kuzomerezga kusopa kwakupatulika chomene. (Mal. 3:1-4) Tizamudumbiskana vinthu viŵiri ivi mu Mutu 19 m’paka 21 wa buku ili.
a Apa Yehova wakapambaniskanga na umo pakwamba ŵanthu ŵake ŵakachitiranga na nyumba yake. Wakati: “Pakuŵika mulyango wawo pafupi na mulyango wane na mafuremu ghawo pafupi na mafuremu ghane, na kuŵika waka chiliŵa pakati pa ine na iwo, ŵakafipiska zina lane lituŵa na vinthu vyakuseluska ivyo ŵakachitanga.” (Ezek. 43:8) Kale mu Yerusalemu, pakaŵa waka chiliŵa chimoza pakati pa tempile la Yehova na nyumba za ŵanthu bweka. Ŵanthu ŵara ŵakati ŵaleka kulondezga fundo zaurunji za Yehova, ŵakiza na maukazuzi ghawo, kusopa vikozgo, pafupi nkhanira na nyumba ya Yehova. Ivi vikaŵa vyambura kuzomerezgeka!
b Mboniwoni ya Ezekiyeli ya tempile yikukoleranaso na mauchimi ghanyake ghakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu, agho ghafiskika mu mazuŵa ghaumaliro agha. Chiyelezgero, yaniskani Ezekiyeli 43:1-9 na Malaki 3:1-5; Ezekiyeli 47:1-12 na Joyeli 3:18.
c Tempile lauzimu likamba kugwira ntchito mu 29 C.E., Yesu wakati wabatizika na kwamba ntchito yake nga Wasembe Mukuru. Kweni ŵapositole ŵa Yesu ŵakati ŵafwa wose, ŵanthu ŵanandi pa charu chapasi ŵakaleka kusopa kutuŵa. Kusopa kutuŵa kwakwezgeka, chomenechomene kwambira mu 1919.
-