Cimbirani Ciphalizgano na Cizizipizgo
“Ticimbire na cizizipizgo ciphalizgano ico caŵikika panthazi pithu.”—HEB. 12:1.
1, 2. Kasi Paulosi wakayaniska Ŵakhristu na vici?
CILIMIKA cilicose, mu vyaru vinandi mukucitika viphalizgano vya kucimbira. Pa viphalizgano ivi, ŵanthu awo ni nkhwantha pakucimbira ŵakuŵa waka na cilato cakuti ŵaluske. Kweni ŵanandi awo ŵakucitako, ŵakuŵa na cilato cakupambanako. Cilato cawo cikuŵa cakuti ŵacimbire mpaka pa mzere waumaliro.
2 Baibolo likuyaniska Ŵakhristu na ŵanthu awo ŵali pa ciphalizgano ca kucimbira. Mpositole Paulosi wakalongosora fundo iyi mu kalata yake ya kwamba ku Ŵakhristu ŵa ku Ŵakorinte. Wakati: “Kasi mukumanya cara kuti awo ŵakucimbira mu ciphalizgano wose ŵakucimbira, kweni yumoza pera ndiyo wakupokera njombe? Cimbirani mu nthowa yakuti muyisange.”—1 Kor. 9:24.
3. Cifukwa wuli Paulosi wakati yumoza pera ndiyo wakuluska?
3 Kasi Paulosi wakang’anamuranga kuti Mkhristu yumoza pera ndiyo wamupokera njombe, ndipo ŵanji wose ŵakeneranga kucimbira pawaka? Cara. Awo ŵakucita ciphalizgano ca kucimbira, ŵakujizgoŵezga ndipo ŵakufwilirapo comene kuti ŵaluske. Apa Paulosi wakakhumbanga kuti Ŵakhristu nawo ŵafwilirepo kuti ŵasange njombe ya umoyo wamuyirayira. Kuti ŵasange njombe iyi, ŵakeneranga kucimbira mpaka paumaliro. Mkhristu waliyose uyo wacimbirenge mu ciphalizgano ici mpaka paumaliro, wazamupokera njombe.
4. Kasi ni vinthu wuli ivyo tikwenera kughanaghanirapo vyakukhwaskana na ciphalizgano ico cili panthazi pithu?
4 Mazgu agha ngakukhozga ku wose awo ŵakucimbira pa ciphalizgano ca umoyo mazuŵa ghano. Cifukwa wuli? Cifukwa palije ico tingaciyaniska na njombe ya umoyo, kwali mukulindilira umoyo wa kucanya panji mu Paradiso pa caru capasi. Mtunda wakuti ticimbire pa ciphalizgano ici ngutali, ngwakuvuska, ndipo mu nthowa muli vyakutimbanizga vinandi na vyakugongoweska, kweniso muli vinthu vyakofya. (Mat. 7:13, 14) Cacitima nchakuti ŵanji ŵamba kuwelera nyuma, ŵaleka kucimbira, ndipo ŵanji ŵawira mu nthowa. Kasi ni vipingo wuli ivyo vingatitondeska kukapokera njombe ya umoyo? Kasi tingaviŵambara wuli? Kasi mungacita wuli kuti mumalizge ciphalizgano ici na kupokera njombe?
Kuzizipizga Nkhwakukhumbikwa
5. Kasi Paulosi wakalongosora vici pa Ŵahebere 12:1?
5 Mu kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵakhristu Ŵacihebere awo ŵakaŵa mu Yerusalemu na Yudeya, wakayowoyamoso za ciphalizgano ca kucimbira. (Ŵazgani Ŵahebere 12:1.) Wakayowoya za cilato ca uyo wakucita ciphalizgano ici kweniso ivyo wakwenera kucita kuti waluske. Pambere tindasande ulongozgi uwo Paulosi wakapeleka ku Ŵakhristu Ŵacihebere na kuwona ivyo tingasambirako, cakwamba tiyeni tiwone ico cikamutuma kuti walembe kalata iyi kweniso ivyo wakaŵaciska kuti ŵacite.
6. Kasi Ŵakhristu ŵakakumana na masuzgo wuli?
6 Ŵakhristu ŵa mu nyengo ya Paulosi, comenecomene awo ŵakakhalanga mu Yerusalemu na Yudeya, ŵakasangana na viyezgo ndiposo masuzgo ghanandi. Ŵakacicizgikanga na ŵalongozgi ŵa cisopa ca Ciyuda, awo ŵakawusanga mwankhaza. Pakwamba, ŵalongozgi aŵa ŵakati Yesu Khristu ngwakugalukira boma ndipo ŵakamukoma nga nchigeŵenga. Ndipo ŵakalutilira kususka ŵalondezgi ŵake. Mu buku la Milimo muli nkhani zinandi izo zikulongora umo ŵalwani aŵa ŵakawofyeranga na kuwukira Ŵakhristu, kwamba waka pamasinda pa Pentekoste wa 33 C.E. Apa nchakuwonekerathu kuti umoyo ukaŵa wakusuzga comene ku Ŵakhristu.—Mil. 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.
7. Kasi Ŵakhristu awo Paulosi wakaŵalembera kalata, ŵakathyana na nyengo wuli yakusuzga?
7 Ŵakhristu aŵa ŵakaŵaso mu nyengo yakusuzga cifukwa mtundu wa Yuda ukaŵa pafupi kuparanyika. Yesu wakaŵacenjezgerathu kuti Yerusalemu wazamuparanyika. Kweniso wakaŵaphalira ivyo vizamulongora kuti pharanyiko ili laneng’enera, na ivyo ŵakeneranga kucita kuti ŵapone. (Ŵazgani Luka 21:20-22.) Kasi ŵakeneranga kucitaci? Yesu wakaŵacenjezga kuti: “Muŵe maso pa mwaŵene kuti mitima yinu yileke kuzotofyeka na kurya mwakujumphizga na kumwa comene na vyenjezgo vya umoyo, ndipo mwamabuci, zuŵa lira lizakaŵe lakucilukizga pa imwe.”—Luka 21:34.
8. Nchivici cikwenera kuti cikacitiska Ŵakhristu ŵanji kuwelera nyuma panji kulekerathu ciphalizgano?
8 Pa nyengo iyo Paulosi wakalemberanga Ŵahebere kalata iyi, pakaŵa kuti pajumpha vilimika pafupifupi 30 kufuma apo Yesu wakaŵacenjezgera. Kasi nyengo iyi yikaŵakhwaska wuli? Ŵakhristu ŵanji ŵakamba kwenjerwa na umoyo wa zuŵa na zuŵa ndipo ŵakatondeka kukhozga ubwezi wawo na Yehova. (Heb. 5:11-14) Ŵanji ŵakwenera kuti ŵakawonanga kuti vinthu vingaŵayendera makora para ŵangatolera ivyo Ŵayuda ŵanyawo ŵakacitanga. Nakuti Ŵayuda aŵa ŵakamusidirathu yayi Ciuta, ŵakaŵa kuti ŵacali kulondezga vigaŵa vinyake vya Dango. Ŵakhristu ŵanji ŵakapuluskika panji kofyeka na Ŵakhristu ŵanyawo awo ŵakakoseranga pa Dango la Mozesi na mitheto yinyake. Kasi Paulosi wakaŵaphalira vici Ŵakhristu aŵa kuti ŵaŵe maso mwauzimu na kuzizipizga pa ciphalizgano?
9, 10. (a) Kasi ni mazgu wuli ghakukhozga agho ghali ca ku umaliro wa cipaturo 10 ca buku la Ŵahebere? (b) Cifukwa wuli Paulosi wakalemba za ivyo ŵakaboni ŵakugomezgeka ŵakacita?
9 Nchakukondweska comene kuwona nthowa iyo Paulosi wakasankha kuti wakhozgere Ŵakhristu Ŵacihebere. Mu cipaturo 10 ca kalata yake, Paulosi wakalongosora kuti Dango likaŵa “muzgezge waka wa vinthu viwemi ivyo vikwiza” ndipo wakalongora makora kuti sembe yakuwombora ya Khristu njakuzirwa. Ca ku umaliro wa cipaturo ici, Paulosi wakaciska kuti: “Mukukhumbikwira kuzizipizga, mwakuti para mwacita khumbo la Ciuta, mupokere kufiskika kwa layizgo. Pakuti ‘kwakhala kanyengo kacoko,’ ndipo ‘uyo wakwiza wafikenge nakuti wacedwenge cara.’”—Heb. 10:1, 36, 37.
10 Mu cipaturo 11 ca buku la Ŵahebere, Paulosi wali kulongosora mwaluso umo cipulikano ceneco mwa Ciuta cikuŵira. Pakulongosora wakayowoya za ŵanalume na ŵanakazi awo ŵakaŵa naco. Cifukwa wuli wakayowoya za cipulikano apo nkhani yikaŵa ya cizizipizgo? Paulosi wakakhumbanga kuti Ŵakhristu ŵanyake ŵamanye kuti cikanga na cizizipizgo vikwendera lumoza na cipulikano. Ŵateŵeti ŵakugomezgeka awo wakaŵazunura, ŵakaŵa cakuwonerapo ciwemi ku Ŵakhristu Ŵacihebere kuti ŵakhozge cipulikano cawo na kuzizipizga masuzgo. Ntheura, wati walongosora vya ŵanthu ŵakugomezgeka, Paulosi wakati: “Pakuti tili na bingu likuru ntheura la ŵakaboni ilo latizingilizga, nase tiyeni tiwuskeko uzito uliwose na kwananga uko kukutilikha mwambura kusuzga, ndipo ticimbire na cizizipizgo ciphalizgano ico caŵikika panthazi pithu.”—Heb. 12:1.
‘Bingu la Ŵakaboni’
11. Kasi kughanaghanira ivyo ‘bingu likuru la ŵakaboni’ likacita kungatovwira wuli?
11 ‘Bingu likuru la ŵakaboni’ ili, likupambana na ŵanthu awo ŵakuwonelera waka uyo waluskenge pa ciphalizgano. M’malo mwake, iwo ŵakaŵa kuti ŵacimbira kale makora mu ciphalizgano ici mpaka paumaliro. Nangauli ŵakaŵa kuti ŵafwa, kweni ŵakaŵa cakuwonerapo ciwemi ku Ŵakhristu Ŵacihebere awo ŵakaŵa kuti ŵamba waka kucimbira mu ciphalizgano ici. Ghanaghanirani waka umo uyo wakacimbiranga mu ciphalizgano ici wakajipulikiranga kumanya kuti awo ŵakumuwonelera nawo ŵali kucimbirapo mpaka paumaliro. Kasi wakaciskikanga yayi kucita cilicose ico wangafiska kuti wacimbire mpaka paumaliro? Ŵakaboni aŵa ŵakusimikizgira kuti munthu wangacimbira mpaka paumaliro nanga mu ciphalizgano ici muŵe masuzgo ghanandi. Ntheura, Ŵakhristu Ŵacihebere ŵakakhozgeka cifukwa ca kukumbukira ivyo “bingu la ŵakaboni” likacita, ndipo ŵakamba ‘kucimbira na cizizipizgo,’ nase tikukhumbikwira kucita mwakuyana waka.
12. Kasi ŵanthu ŵakugomezgeka awo Paulosi wakalongosora mbakuzirwa wuli kwa ise?
12 Nga ndise, ŵateŵeti ŵanandi ŵakugomezgeka awo Paulosi wakaŵalongosora ŵakakumananga na masuzgo. Mwaciyelezgero, Nowa wakakhalanga mu mazuŵa ghaumaliro gha ŵanthu awo ŵakaparanyika na ciwowota. Nase tikukhala mu nyengo yaumaliro wa caru ici. Yehova wakaphalira Abrahamu na Sara kuti ŵasamire ku caru cinyake cifukwa ca kusopa kwaunenesko na kulindilira layizgo lake. Nase kuti tisange vitumbiko ivyo Yehova watinozgera, tikuciskika kuti tijipate na kuŵa nayo paubwezi. Mozesi wakenda mu mapopa ghakofya pakuluta ku Caru ca Layizgano. Nase apo tikulazga ku caru ciphya ico talayizgika, tikwenda mu caru ici, ico cili pafupi kuparanyika. Nchakwenelera nadi kusanda ivyo ŵanthu aŵa ŵakacita mwakuti tisambirepo kanthu.—Rom. 15:4; 1 Kor. 10:11.
Ŵakaluska Wuli?
13. Kasi Nowa wakakumana na masuzgo wuli, ndipo nchivici cikamovwira?
13 Kasi nchivici ico cikawovwira ŵateŵeti ŵa Yehova aŵa kuzizipizga na kuluska pa ciphalizgano? Wonani ivyo Paulosi wakalemba vyakukhwaskana na Nowa. (Ŵazgani Ŵahebere 11:7.) Nowa wakaŵa kuti ŵandaciwonepo “cigumula ca maji pa caru, [ico cikaŵa pafupi kuparanya] nyama yose.” (Gen. 6:17) Cikaŵa cinthu cacilendo ico cikaŵa kuti cindacitikepo, ndipo ŵanthu ŵakaghanaghanangako yayi kuti cingacitika. Ndipouli, Nowa wakakayika yayi kuti ciwowota cizenge. Cifukwa wuli? Wakaŵa na cipulikano cakuti cilicose ico Yehova wayowoya cifiskikenge. Nowa wakaghanaghanapo yayi kuti mulimo uwo Ciuta wakamupa ngunonono comene mwakuti wangatondeka kuwufiska. M’malo mwake, wakacita nga umo Ciuta wakamuphalilira. (Gen. 6:22) Para tikughanaghanira vyose ivyo Nowa wakacita, tikuwona kuti cikaŵa cipusu yayi kucita ndendende nga umo wakatumikira. Mwaciyelezgero, wakakhoma cingalaŵa, kuwunjika vinyama, kusunga cakurya cakukwana ca ŵanthu na vinyama, kupharazga uthenga wa ceruzgo, na kovwira mbumba yake kuti yiŵe yakukhora mwauzimu. Nowa wakacita vyose ivi cifukwa cakuti wakaŵa na cipulikano ndiposo cizizipizgo. Ntheura, wakaponoskeka ndipo wakatumbikika pamoza na mbumba yake.
14. Kasi ni masuzgo wuli agho Abrahamu na Sara ŵakakumana nagho, ndipo tikusambirako vici?
14 Paulosi wakazunuraso Abrahamu na Sara kuti nawo ŵakaŵa mu ‘bingu likuru la ŵakaboni ilo latizingilizga.’ Ŵakaleka umoyo uwemi ku Ur ndipo ŵakamanyanga yayi umo umoyo wamuŵira uko ŵakalutanga. Iwo nchakuwonerapo ciwemi comene pa nkhani ya kupulikira na kuŵa na cipulikano cambura kusunkhunyika mu nyengo zakusuzga. Nchakwenelera nadi kuti Abrahamu wacemeke “wiske wa wose awo ŵali na cipulikano” cifukwa wakaŵa wakunozgeka kujipata mu vinandi kuti wakhozgere kusopa kwaunenesko. (Rom. 4:11) Pakuti Ŵakhristu Ŵacihebere ŵakamanyanga kale vinandi vyakukhwaskana na Abrahamu lekani Paulosi wakazunurapo waka vinthu vyakuzirwa pera. Ndipouli, ivyo wakayowoya vikaŵa vyakukwana. Paulosi wakati: “Wose aŵa, [kusazgapo Abrahamu na mbumba yake] ŵakafwira mu cipulikano, nangauli ŵakapokera cara kufiskika kwa malayizgo, kweni ŵakaghawonera patali na kughapokelera ndipo ŵakazomera pakweru kuti ŵakaŵa ŵalendo na ŵakupanjwa mu caru.” (Heb. 11:13) Nchakuwonekerathu kuti ŵanthu aŵa ŵakacimbira na cizizipizgo cifukwa ca cipulikano kweniso kuŵa paubwezi na Ciuta.
15. Cifukwa wuli Mozesi wakaleka umoyo uwemi?
15 Pa ŵateŵeti ŵa Yehova awo ŵali mu ‘bingu la ŵakaboni,’ Mozesi nayo nchakuwonerapo ciwemi. Mozesi wakaleka usambazi ukuru, ndipo “wakasankha kuyuzgika pamoza na ŵanthu ŵa Ciuta.” Cifukwa wuli wakacita nthena? Paulosi wakati: “Wakalaŵiska dodoli pa njombe yakuzakapelekeka. . . . Wakalutilira kuŵa wakukhora nga wakuwona Uyo ngwambura kuwoneka.” (Ŵazgani Ŵahebere 11:24-27.) Mozesi wakatimbanizgika yayi na “vyakukondweska vya nyengo yicoko waka vya kwananga.” Mozesi wakaŵa na cikanga ndiposo cizizipizgo cifukwa wakawonanga Ciuta na malayizgo ghake kuti vyanadi. Wakajipeleka na mtima wose kulongozga Israyeli kufuma mu Eguputo kuluta ku Caru ca Layizgano.
16. Cifukwa wuli Mozesi wakakwiya yayi wati waphalirika kuti wamunjira yayi mu Caru ca Layizgano?
16 Abrahamu na Mozesi ŵakafwa pambere ŵandawone vyose ivyo Ciuta wakaŵalayizga. Apo Ŵaisrayeli ŵakaŵa pafupi kunjira mu Caru ca Layizgano, Mozesi wakaphalirika kuti: “Tiuciwone caru ca panthazi zako; kweni iwe ntha tiuluteko ku caru ico nkhuŵapa ŵanthu ŵa Israyeli.” Vikaŵa nthena cifukwa cakuti iyo na Aroni, ŵakakwiya cifukwa ca kugaluka kwa ŵanthu, na ‘kunangira [Ciuta] mukati mwa Ŵaisrayeli pa maji gha ku Meriba.’ (Dute. 32:51, 52) Kasi Mozesi wakakwiya wati wapulika nthena? Yayi. Wakaŵakhumbira viwemi Ŵaisrayeli, ndipo wakamalizga na mazgu ghakuti: “Wamwaŵi ndiwe, Israyeli! ndi njani wakozgana na imwe, mwa ŵanthu ŵakuponoskeka na Yehova, nguru ya kovwira kwinu, na lupanga lwa kuluska kwinu.”—Dute. 33:29.
Ivyo Tikusambirapo
17, 18. (a) Apo tili pa ciphalizgano ca umoyo, kasi tingasambirako vici kwa awo ŵali mu ‘bingu la ŵakaboni’? (b) Kasi tizamusambiraci mu nkhani yakulondezgapo?
17 Nga umo tawonera ku ŵanji awo ŵali mu ‘bingu likuru la ŵakaboni ilo latizingilizga,’ cipulikano cakukhora mwa Ciuta kweniso mu ivyo walayizga ndico cingatovwira kuti ticimbire mu ciphalizgano ici mpaka paumaliro. (Heb. 11:6) Cipulikano cileke kuŵa waka pakona pa umoyo withu, kweni cikwenera kuŵa mzati ukuru wa umoyo withu. Ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakupambana na ŵanthu ŵambura cipulikano, cifukwa ŵakumanya kuti viwemi vili munthazi. Tikucimbira na cizizipizgo cifukwa ‘tikuwona uyo ngwambura kuwoneka.’—2 Kor. 5:7.
18 Ciphalizgano cithu nchipusu yayi. Ndipouli, nchamacitiko kucimbira mu ciphalizgano ici mpaka paumaliro. Mu nkhani yakulondezgapo tizamuwona vinthu vinyake ivyo vingatovwira.
Kasi Mungalongosora?
• Cifukwa wuli Paulosi wakalemba za ivyo ŵakaboni ŵakugomezgeka ŵakacita?
• Kasi kughaghanaghanira za ‘bingu likuru la ŵakaboni ilo latizingilizga,’ kungatikhozga wuli pa ciphalizgano cithu?
• Kasi mwasambiraci ku ŵakaboni ŵakugomezgeka aŵa, Nowa, Abrahamu, Sara, na Mozesi?
[Cithuzithuzi pa peji 19]
Abrahamu na Sara ŵakaleka malo ghawemi gha Ur