Unenesko Wakukhwaskana na Haramagedoni
“Mizimu yiheni . . . yikuya ku ŵakaronga ŵa caru cose ca pasi . . . Ndipo yikaŵawunjikira pa malo agho ghakuzunulika mu Cihebere Haramagedoni.”—UVUMBUZI 16:14, 16, Tumbuka Bible.
NYENGO zinyake Haramagedoni ni zina la malo. Ndipouli, vikulongora kuti malo agha ghandaŵepo pa caru capasi.
Kasi lizgu lakuti “Haramagedoni” likung’anamuraci? Ndipo cifukwa wuli lizgu ili kanandi likuyowoyeka pa vyakucitika nga ni nkhondo?
Ŵakawunganyika pa Malo Agho Ghakucemeka Haramagedoni
Lizgu lakwambilira Lacihebere lakuti Har–Magedon likung’anamura kuti “Lupiri lwa Megido.” Nangauli lupiri ulu lundaŵepo pa caru capasi, kweni malo ghakucemeka kuti Megido ghaliko. Malo agha ghali pa malo agho misewu yiŵiri yikajumphananga, kumpoto ca kumanjiliro gha dazi kwa caru ico Ŵaisrayeli ŵakakhalanga. Nkhondo zinandi zikuruzikuru zikacitikiranga pafupi na malo agha. Ntheura, para ŵanthu ŵapulika zina lakuti Megido ŵakaghanaghananga vya nkhondo.a
Ndipouli, Megido ghakaŵa malo ghapadera cifukwa ca mtundu wa nkhondo izo zikarwekerangapo yayi kweni cifukwa ico nkhondo izi zikarwekeranga. Megido ghakaŵa malo agho ghakaŵa mu Caru ca Layizgano ico Yehova wakapeleka ku Ŵaisrayeli. (Exodus 33:1; Joshua 12:7, 21) Yehova wakajilapizga ku ŵanthu aŵa kuti waŵavikilirenge ku ŵalwani ŵawo, ndipo wakaŵavikilira nadi. (Duteronome 6:18, 19) Mwaciyelezgero, pakaŵa pa Megido apo Yehova wakavikilira mwamunthondwe Ŵaisrayeli kwa Jabini, Themba la Kenani, na mulara wa ŵasilikari ŵake, Sisera.—Ŵeruzgi 4:14-16.
Ntheura, lizgu lakuti “Haramagedoni,” lili na ng’anamuro lakuzirwa comene. Likulongosora vya nkhondo, iyo magulu ghaŵiri ghankhongono ghakutimbana.
Ucimi wa mu buku la Uvumbuzi ukuyowoya za nyengo iyo yizenge sonosono apa, apo Satana na viŵanda vyake ŵazamukhuŵilizga maboma gha ŵanthu kuti ghawunganye ŵasilikari ŵawo. Ŵasilikari aŵa ŵazamuwukira ŵanthu ŵa Ciuta ndipo ŵazamukhumba kulekeska mulimo wawo. Para ici cazakacitika, ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵazamufwa cifukwa Ciuta wazamuparanya ŵakuwukira aŵa.—Uvumbuzi 19:11-18.
Cifukwa wuli Ciuta uyo Baibolo likuti ngwa “lusungu, wakuziwulika kukalipa na wa cisungusungu cikuru,” wazamukoma ŵanthu ŵanandi nthena? (Nehemiya 9:17) Kuti tipulikiske cifukwa ico Ciuta wazamucitira nthena, tikwenera kuzgora dankha mafumbo ghatatu agha: (1) Ni njani uyo wazamwambiska nkhondo iyi? (2) Cifukwa wuli Ciuta wazamunjilirapo? Ndipo (3) ni vyandulo wuli vyamuyirayira ivyo vizamuŵapo cifukwa ca nkhondo iyi?
1. NI NJANI UYO WAZAMWAMBISKA NKHONDO IYI?
Nkhondo ya Haramagedoni yizamwamba cifukwa ca ukali wa Ciuta yayi. Kweni Ciuta wazamuvikilira ŵanthu ŵawemi para ŵanthu ŵaheni ŵakukhumba kuŵakoma. Awo ŵazamwambiska nkhondo iyi ni “mathemba gha caru cose,” panji kuti ŵalongozgi ŵa caru. Cifukwa wuli ŵazamwambiska nkhondo iyi? Cifukwa cakuti Satana, uyo ni fumu yawo, wazamutuma maboma na ŵasilikari kuti ŵakome wose awo ŵakusopa Yehova Ciuta.—Uvumbuzi 16:13, 14; 19:17, 18.
Pakuwona umo ŵanthu ŵakucindikira wanangwa wa kuyowoya na wanangwa wa kusopa mu vyaru vinyake mazuŵa ghano, vingawoneka nga nchambura macitiko kuti maboma ghazakaparanye cisopa. Ndipouli, vyanthena ivi vikacitikapo mu vilimika vya m’ma 1900 ndipo vicali kucitika nasono wuwo.b Nangauli vili nthena, pali mphambano ziŵiri zikuruzikuru pakati pa kuwukira uko kukacitika kumasinda na uko kuzamucitika pa Haramagedoni. Mphambano yakwamba njakuti, kuwukira kwa pa Haramagedoni kuzamuŵa kwa pa caru cose capasi. Mphambano yaciŵiri njakuti, ivyo Yehova Ciuta wazamucita pa kuwukira uku vizamuŵa vyankhongono comene kuluska ivyo wakacita kumasinda kose. (Yeremiya 25:32, 33) Baibolo likulongosora nkhondo iyi kuti ni “nkhondo ya zuŵa likuru la Ciuta Wankhongonozose.”
2. CIFUKWA WULI CIUTA WAZAMUNJILIRAPO?
Yehova wakusambizga awo ŵakumusopa kuti ŵaŵenge ŵamtende ndiposo kuti ŵatemwenge ŵalwani ŵawo. (Mika 4:1-3; Mateyu 5:43, 44; 26:52) Ntheura, ŵazamutora vilwero yayi kuti ŵajivikilire para ŵalwani ŵawo ŵaŵawukira. Para Ciuta wangazakaleka kunjilirapo, mbwenu ŵateŵeti ŵake wose ŵangazakamara. Usange vingazakaŵa nthena, zina la Yehova Ciuta lingazakatukika. Para ŵalwani ŵa Ciuta ŵangazakakoma ŵanthu ŵa Ciuta wose, cingazkalongora nga Yehova ngwambura citemwa, urunji, panji wambura nkhongono. Ivi vingacitika yayi napacoko pose!—Salmo 37:28, 29.
Ciuta wakukhumba yayi kuparanya munthu waliyose, ntheura wakucenjezgerathu ŵanthu ivyo wazamucita. (2 Petrosi 3:9) Kwizira mu nkhani izo zili mu Baibolo, wakukumbuska ŵanthu wose kuti kale wakawezgera apo ŵanthu ŵake ŵakawukirika. (2 Mathemba 19:35) Baibolo likucenjezgaso kuti munthazi para Satana na ŵanthu ŵake ŵazakawukira ŵanthu ŵa Ciuta, Yehova wazamunjiliraposo na kumarana nawo. Nakuti Mazgu gha Ciuta ghakayowoyerathu kale comene kuti Yehova wazamuparanya ŵaheni. (Zintharika 2:21, 22; 2 Ŵatesalonika 1:6-9) Panyengo iyo, awo ŵazamuwukira ŵanthu ŵa Ciuta ŵazamumanya kuti ŵakulimbana na Ciuta Mwenenkhongonozose.—Ezekiel 38:21-23.
3. NI VYANDULO WULI VYAMUYIRAYIRA IVYO VIZAMUŴAPO CIFUKWA CA NKHONDO IYI?
Nkhondo ya Haramagedoni yizamuponoska ŵanthu mamiliyoni ghanandi. Nakuti, nkhwamba kwa nyengo ya mtende pa caru capasi.—Uvumbuzi 21:3, 4.
Buku la Uvumbuzi likuyowoya vya “mzinda ukuru” wambura mapendeko uwo uzamupona nkhondo iyi. (Uvumbuzi 7:9, 14) Yehova wazamulongozga ŵanthu aŵa pakunozga caru capasi kuti ciŵeso Paradiso nga umo wakakhumbiranga pakwamba.
Kasi tikuyimanya nyengo iyo ŵanthu ŵa Ciuta ŵazamuwukilikira?
[Mazgu ghamusi]
a Nchacilendo yayi kuti para ŵanthu ŵapulika zina la malo ghanyake ŵambe kughanaghana vya nkhondo. Mwaciyelezgero, msumba wa ku Japan wa Hiroshima, uwo ukaparanyika na bomba la nyukiliya, lero nchimanyikwiro ca nkhondo ya nyukiliya.
b Ŵanthu ŵanandi awo ŵakakomeka mwankhaza na ŵa Nazi nchiyelezgero ciwemi comene ca apo boma likakhumbanga kuwuskapo magulu gha visopa na mitundu yinyake. Mu nyengo ya muwuso wa Soviet, magulu gha visopa mu U.S.S.R. ghakatambuzgika comene. Wonani nkhani yakuti “Ŵanthu ŵa Mtende Ŵakuvikilira Zina Lawo” mu Gongwe la Mulinda la Meyi 1, 2011, lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.
[Cithuzithuzi pa peji 6]
Mu nyengo ya kumasinda, Yehova Ciuta wakathereska ŵalwani ŵa ŵanthu ŵake na kuvikilira ŵateŵeti ŵake
[Cithuzithuzi pa peji 7]
Yehova wazamuvikiliraso ŵanthu ŵake pa nkhondo ya Haramagedoni