BHIBHIRIOTEKA RE MU INTERNETI re Torre dhe Vhijiya
Torre dhe Vhijiya
BHIBHIRIOTEKA RE MU INTERNETI
Ciutee
  • BHAIBHERI
  • MABHUKU
  • MISANGANO
  • mwbr25 Mauwe\Mayo mapaji. 1-12
  • Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama

Apana vhihiyo iripo pa mbuto ii

Tinourombo, ciripo cashaishika no vhidhiyo.

  • Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama
  • Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama—2025
  • Misoro midoko
  • MAYO 5-11
  • MAYO 12-18
  • MAYO 19-25
  • MAYO 26–JUNYO 1
  • JUNYO 2-8
  • JUNYO 9-15
  • JUNYO 16-22
  • JUNYO 23-29
  • JUNYO 30–JULHO 6
Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama—2025
mwbr25 Mauwe\Mayo mapaji. 1-12

Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama

© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

MAYO 5-11

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 12

Kuseenza no Simba Kunounza Mugumisiro Wakanaka

w16.06 paji. 30 ndi. 6

Wara Rakanaka Maningi Kudarika Dhiamanti

Aseenzi anganani a Djehovha pamweni ari pa mugariro wekuti zvinoshupha maningi kuona mare kuti adziriritire. Asi awona aapsvaki mukana uri nyore kuti abude pa mugariro uwona uye aaiti zviro zvinopangidza kuti aazi kutendeka. Pane kudaro, awona anopeta masimba kuti agare aseenzi akanaka. Nge kuita kudaro, awona anopangidza kuti anokoshesa kutendeka uye mawara amweni anokosha a Mwari kudarika ciro cipi haco.—Zvie. 12:24; Aef. 4:28.

w15 2/1 paji. 5 mandi. 4-6

Mungapfarira Kudini Basa Renyu

Zvakanaka maningi kunyasa kurangarira ngezve mubvunzo uu wekupedzesera. Ngei? Ngokuti basa rinotipasa mupfaro kana tikaona mubairo warinounza ku anhu amweni. Djesu wene akati: “Kupasa kuno mupfaro kudarika kutambira.” (Zviito 20:35) Basa ratinoita aribetseri basi aya anoseenza uye aya anotenga, asiwo rinobetserawo anyaukama edu uye amweniwo ari kubatana no mugariro unoshupha.

Mhuri. Musoro we mhuri paanoseenza no simba kuti ariritire nyumba yake, iyena unobetsera mhuri yake nge mushobo miiri. Cokutanga, iyena unopsvakira mhuri yake zvokurya, zvekupfeka uye pekugara. Ngokudaro, iyena unonga eciita ubaba waakapaswa ndi Mwari we “kuriritira aya aanodikana kuriritira.” (1 Timoti 5:8) Cocipiri, uya unoriritira mhuri yake unofundisa ngo muezaniso wake kukosha ke kuseenza no simba. Shane wambobhuiwa pa ndima yadarika unoti: “Baba angu ndi muezaniso wakanaka maningi we museezi wakanaka, awona ndi mwanarume wakagondeka wakaseenza no simba ke upenyu wawo wese. Ke makore akawanda, awona akaseenza hinga mutsetsi we matabwa. No muezaniso wawo ndakafunda kukosha ke kuseenza no nyara, uye kuita zviro zvingaseenzeswa no amweni.”

Anokonerhwa zvekurarama nazvo. Muphostori Pauro wakabvunza Akristu kuti “ngaaseenze no simba . . . kuti agarewo no cokupasa aya asina.” (Aefeso 4:28) Cokwadi ngece kuti patinoseenza no simba kuti tiriritire mhuri yedu, tingakwanisa kubetsera aya ari kukonerhwa zvekurarama nazvo. (Zvierengo 3:27) Kuseenza kunotipasa mukana we kubetsera amweni uye kuzwa mupfaro we kuabetsera.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

ijwyp fun. 95 mandi. 10-11

Ndingakunda Kudini Matambudziko?

● Garai no maonero ari pakati no pakati panocokuita no matambudziko. Fundirai kusiyanisa matambudziko makuru no madoko. Bhaibheri rinoti: “Benzi rinopangidza kunyangadzwa karo nokukasika, asi munhu akangwara aana basa nazvo kana akatukwa.” (Zvierengo 12:16) Amatambudzikopi ese atinodikana kunetseka nawo.

“Adoni angu e kucikora ainga ano musambo we kuita kuti cinetso cidoko cigare cakakura. Pedzepo mashamwari awo aidaira mu interneti uye aitunhudzira zviro zvakawanda. Izvona zvaiita kuti zviro zvibambirire uye zvaiita kuti adoni angu atunhudzire kurhwadziwa.”—Joanne.

MAYO 12-18

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 13

Musacengedzerhwe no “Kubudirira Kunoita Aya Anoita Zvakashata”

it-2 paji. 189 mandi. 3-4

Getsi

Mishobo Imweni ye Kuezanisira. Ciya cinotungamirira gwanza ro munhu cingaezaniswa no getsi. Ngo mushobo uwona we kuezanisira, zvierengo unosiyanisa munatsi no anhu akashata eciti: “Ciedza ce anatsi cinonyasa kudjeka asi getsi re aya anoita zvakashata ricadzima.” (Zvie 13:9) Ciedza ce anatsi cinorumbwa cecinyasa kuvheneka, asi kunyazi getsi re uya unoita zvakashata reciita hinga kuti riri kunyasa kubaka, uye kunyazi zveciita hingana kuti makwanza ake ari kunyasa kubudirira, Mwari acaita kuti iyena apedzesere aa mucidima, pokuti murenje wake ucakuhunyika. Uu ndiwo mugumisiro unocengethwa ku munhu uya unoreketa zvakashata ngezva baba ake uye mai ake.—Zvie 20:20.

‘Kudzimwa ke getsi’ ro munhu zvinoda kureyawo kuti apana kariro ye ramangwana ku munhu iyena. Zvierengo rimweni rinoti: “Apana ramangwana ku munhu wese unoita zvakashata, getsi re aya anoita zvakashata ricadzimiswa.”—Zvie 24:20.

w12 7/15 paji. 12 ndi. 3

Seenzerai Mwari we Rusudzunuro

3 Kana Sathani wakakwanisa kucengedzera anhu airi akakwana uye ngirozi dzakawanda kuti arambe utongi wa Mwari, anokwanisawo kuticengedzera. Gwanza raanoseenzesa arizi kucinja. Anoedza kuticengedzera kuti tirangarire kuti zvatinobvunzwa na Mwari kuti tiite zvinorema uye zvinotiitisa kuti tisapfare. (1 Juau 5:3) Kana tikagara tecishamwaridzana no anhu ano marangariro akadaro, izvona zvingakwanisa kutipingaidza. Hanzvadzi imweni ino makore 24 yainga yaita uhure yakati: “Shamwari dzakashata dzakandicengedzera maningi, zvokuti ndaithya kubhuya marangariro akasiyana no amweni angu.” Pamweni imwimwi makambobatanawo no mugariro uwona.

w04 7/15 paji. 31 ndi. 6

“Munhu Wese Uya Wakangwara Unoita Zviro no Uzii”

Munhu wakangwara uye uno unatsi unoita zviro no uzii ucakomborerhwa. Soromoni wakabhuya kuti: “Anatsi anorhya uye anonyasa kuguta, asi mu ndani me aya akashata munogara musina ciro.” (Zvierengo 13:25) Djehovha anoziya zviya zvakatinakira pa zviro zvese zvinobatanidza upenyu wedu—panocokuita no mhuri, pa ushamwari wedu no amweni, pa basa redu re kuparidzira kana kuti paya patinopaswa mupango. Uye tikaseenzesa no ungwaru mazano ari mu Soko rake Bhaibheri, apana mubvunzo kuti ticagara no upenyu wakanakisisa.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-1 paji. 117 ndi. 2

Rudo

Rudo ringakwanisa kupauswa. Ngokudaro, zviri pamhene kuti rudo re zvirokwazvo ringakwanisa kuoneka basi nge kuteerera mwiya wa Mwari uye uzii unobva mu Soko Rake. Ngo muezaniso, baba angazwa rudo ku mwana wawo. Asi pamweni angasiya kuti rudo irona rishaishe kutungamirirhwa nge ndaa ye mazwiro awo kaari, ngo kumupasa zvese zvaanoda uye kusama kumurambira ciro. Pamweni angasama kuita ubaba wawo we kumupasa mupango, uye kutama kumuphanica. (Zvie 22:15) Rudo irona pamweni nge ndaa ye kudzikudza ke mhuri zvekuti i kunyanya kudzida. Bhaibheri rinopangidza kuti munhu wakadaro aapangidzi rudo asi uzondi nge ndaa yekuti aateereri gwanza ricaponesa upenyu we mwana wake.—Zvie 13:24; 23:13, 14.

MAYO 19-25

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 14

Nyasai Kuseenzesa Danho Rimwe nga Rimwe kana Pakaitika Tsawana, uye Mabongozozo

w23.02 mapaji. 22-23 mandi. 10-12

Koshesai Cipo Ce Upenyu

10 Nguwa dzimweni atikwanisi kuita kuti zviro zvakashata zvisaitike. Ngo muezaniso, atikwanisi kuonerera tsawana dzinoitika dzega, matenda, uye kurhwisana kecisimba. Asi pano zvatingaita kuti tidzicengetedze paya panoitika tsawana dzakadai. Isusu tinoteerera zvinorekethwa no anyautongi ngezve kubuda mu mbuto dzino ngozi uye nhungamiriro dzimweni dzaangatipasa. (Aro. 13:1, 5-7) Nguwa dzimweni, zvinokwanisika kuziya ngezve tsaona dzimweni dzicaitika. Mu migariro yakadai, tinodikana kuteerera nhungamiriro dzatinopaswa nge anyautongi e mu nharaunda medu kuti tigadzirire. Ngo muezaniso, pamweni zviri nani kugara no zvigarafa zve mvura, zvekurhya zvisikakasiki kuora uye cipasta cinogara no zviro zvaticazoda kuseenzesa.

11 Hino zvakadini kana katinogara kukaitika nhenda inobararika nokukasika? Tinodikana kuteerera nhungamiriro dze anyautongi dzakaita hingana kukarawa nyara, kugara takataraukirana no amweni, kupfeka maskara uye kugara mu kwarentena. Patinoita izvona, tinopangidza kuti tinokoshesa cipo ce upenyu catakapaswa na Mwari.

12 Tsawana painonga yeciitika zvingaita kuti shamwari dzenyu, anyacigarisano, no interneti angabararisa masoko ekunyepa nge zvazvo. Pane kuti mutende “masoko ese-ese” zvakanaka maningi kuti imwimwi muteerere masoko anobva ku mbuto yakagondeka. (Erengai Zvierengo 14:15.) Dare Rinotungamirira uye matare e firiyari mu nyika yese, anopeta masimba kuti ateerere nhungamiriro yakagondeka asati aita zvisananguro zvakaringana no misangano uye basa re kuparidzira. (Aheb. 13:17) Patinotondowedza nhungamiriro idzona, tinodzidziirira isusu kamare uye no amweni. Kupinda izvona, tinopasa upupuri wakanaka ngezve sangano redu.—1 Ped. 2:12.

w24.07 paji. 5 ndi. 11

Shingai Hingana Zadhoki

11 Kana hama dze mu ungano medu dzikabatana no migariro inonga iri pa ngozi uye dzikada rubetso redu, tingateedzera kudini muezaniso wa Zadhoki nge kugara no ushingi? (1) Teererai nhungamiriro. Pa migariro ino ngozi, zvinokosha kugara takabatana uyewo zvinokosha kuteerera nhungamiriro inobva ku Bheteri. (Aheb. 13:17) Akuru anodikana kuedzurira nguwa dzese nhungamiriro dze sangano nge zvekuti angagara akagadzirira kudini tsawana dzinoitika dzoga. (1 Ako. 14:33, 40) (2) Garai makashinga, asi makangwarira. (Zvie. 22:3) Nyasai kurangarira musati maita ciro. Musadzikande pa ngozi musina cikonzero cakakwana. (3) Gondai na Djehovha. Edzurirai kuti Djehovha anoda zvakamunakirai uye zvakanakirawo hama dzenyu. Djehovha angamubetserai kuti imwimwi mubetsere hama makacengeteka.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-2 paji. 780

Kunyasa Kurangarira

Ngokudaro, aya anonyasa kurangarira asati aita ciro angakwanisawo kuzondwa. Izvi pamweni ndizvona zvaida kubhuiwa pana Zvierengo 14:17: “Munhu unotanga kurangarira asati aita ciro unozondwa.” Kakawanda anhu aya asikanyasi kurangarira asati aita ciro, anozonda aya anonyasa kuseenzesa ndangariro dzawo. Uyewo aya anoseenzesa ndangariro dzawo kuti aite kuda ka Mwari anozondwa. Hinga zvakabhuiwa na Djesu kuti: “Sezvo amuiti dii re nyika, asi inini ndakamusanangurai mu nyika, ndiyo ndaa nyika inomuzondai.” (Ju 15:19) Zvezvirokwazvo, soko ro mureketero we pakutanga rokuti “kurangarira” riri pana Zvierengo 14:17 rinoreyawo kurangarira zvakashata. Ngokudaro, tsamba ii ingareyawo kuti munhu unoronga zvakashata unozondwa, uye mureketero dzimweni dzinotenderana nazvo: “Mwanarume unoronga zvakashata unozondwa.”—ALA, VB.

MAYO 26–JUNYO 1

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 15

Betserai Amweni kuti Agare no Mwoyo Unopfara

w10 11/15 paji. 31 ndi. 16

Ticahamba mu Kuperera Kedu!

16 Djobo aitambira arendo zvakanaka. (Djobo 31:31, 32) Kunyazi isusu tisiripi apfumi tingakwanisa kugara no musambo we “kutambira arendo zvakanaka.” (Aro. 12:13) Tingakwanisa kurhya no amweni zviro padoko zvatinonga tinazvo, “zviri nani kurhya muriyo wo masakani anhu ecidanana, pane kurhya nyama yo ngʼombe pano kusapindirana.” (Zvie. 15:17) Kurhya pamwepo mu rudo no munhu wakaperera kucaita kuti tidakadzwe maningi uye tibambisane pakunamata kunyazi zvokurhya zvacona zvisizi kuwanda.

w18.04 mapaji. 23-24 mandi. 16-18

Bambisanai “Maka-Maka” ku Umwe na Umwe Wenyu

16 Zvakadini kana imwimwi mukaona kuti makanyararisa maningi zvokuti amukwanisi kubambisa munhu? Cokwadi ngece kuti, atidikani kuita zviro zvakawanda kuti tibambise amweni. Edzai kucungamidza munhu ne ushamwari mecinyemwerera. Kana munhuwo akasama kunyemwererawo pamweni iyena ari kubatana no zvinetso. Kana imwimwi mukagara mupurutani wakanaka pamweni munhuwo angazwa kubambiswa.—Tig. 1:19.

17 Henrique uno makore 20 wakaora mwoyo maningi anyaukama ake kutobatanidzawo baba ake, ekuti ainga ari mukuru paakasiya cokwadi. Kuti amubambise, muonereri umweni we nharaunda wakamutora oenda naye ku mbuto inomwiwa kafee uye wakanyasa kupurutana zvese zvaaipanganidza. Pakucedzesana ikona, Henrique wakazwisisa kuti mushobo we kubetsera mhuri yake kuti ihwirire mu cokwadi i kurumbwa ecishingirira. Ciro cimweni cakamubetserawo maningi ndi kuerenga Pisarema 46; Zefaniya 3:17; uye Marko 10:29, 30.

18 Miezaniso ya Márcia na Henriques inopangidza kuti tingakwanisa kubambisa hama inoda kubambiswa. Mambo Soromoni wakatara kuti: “Masoko anorekethwa pa nguwa yakasisira akanaka maningi! Kuringira no mupfaro kunopfadza mwoyo, masoko akanaka anobambisa makodo.” (Zvie. 15:23, 30, masoko e pasi) Ciro catingakwanisa kuita kuti tipfadze hama i kuaerengera fundo ye Murindiri kana kuti ye mu saiti yedu. Uyewo kuemba pamwepo ngoma dze Umambo. Pauro wakabhuya kuti kuemba kungatibambisa. Iyena wakatara kuti: “Rumbwai mecifundisana uye mecibambisana ngo kuemba mapisarema, no ngoma dze kukudza Mwari, uye no ngoma dze kunamata dzinoembwa mecitenda. Rumbwai meciembera Djehovha mu mwoyo menyu.”—Ako. 3:16; Zviito 16:25.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

ijwbq fun. 39 ndi. 3

Akristu Angaenda ku Cipitari kuti Arapwe here?

2. Ndinodikana kupsvaka maonero o cipiri kana kuti o citatu panyaya ye kuraphwa here? Kana pakagara no “anhu akawanda anopasa mazano” zviro zvinobudirira, maka-maka kana cinetso cenyu ce uthongo cakakura.—Zvierengo 15:22.

JUNYO 2-8

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 16

Mibvunzo Mitatu Inoita kuti Tiite Zvisananguro Zvakanaka

w14 1/15 mapaji. 19-20 mandi. 11-12

Itai Zvisananguro Zvakanaka pa Udjaha Wenyu

11 Mupfaro wakakura unobva pakuseenzera Djehovha. (Zvie. 16:20) Zvinoita hingana kuti Bharuki uya waibetsera Djeremiya pakutara, wakakanganwa kuti mupfaro wakakura unobva pakuseenzera Mwari. Djehovha akamubvunza kuti: “Asi iwewe uri kuzvipsvakira zviro zvakakura maningi. Usarumbwe weizvipsvaka. Ndiri kuunzisa dambudziko rakakura ku anhu ese . . . uye kwese kaucaenda ndicakupasa upenyu wako hingana mubairo.” (Djer. 45:3, 5) Pa maonero enyu, zvinyi zvaizopfadza Bharuki? Kupsvaka zviro zvakakura here kana kuti kupona pa kutsakatiswa ke Djerusarema hingana museenzi wa Mwari wakagondeka?—Tig. 1:12.

12 Ramiro ndi hama inozwa mupfaro nge kuseenzera amweni. Iyona inoti: “Ndiri we mu mhuri isina zvakawanda zvekurarama nazvo, ndinorarama ku mbuto inomatunhu akawanda. Ndiyo ndaa, hama yangu payakadzipira kuti indiripire fakuridhadhe, uwona wainga uri mukana wakakura maningi kandiri. Asi inini ndainga ndabva kubhabhatidzwa hingana Mupupuri wa Djehovha uye ndakatambira mupiko no hama imweni kuti ndi ende kooparidzira nayo mu cithaundi cimweni cidoko. Hino inini ndakasanangura kwenda. Ndakafundira kucinga bvudzi uye ndakafunungura bharbheriya rangu kuti ndikwanise kudziriritira. Pataipasa fundo ye Bhaibheri, anhu akawanda aipfarira. Paapadarika nguwa, ndakapinda mu ungano yabva kuumbwa ye mureketero we ci indígena. Ndiri mupionero ke makore 10. Apana basa rimweni raizondipasa mupfaro wakakura maningi pane kubetsera anhu kufunda masoko akanaka mu mureketero wawo.”

w13 9/15 paji. 17 mandi. 1-3

Imwimwi Macinjwa Here?

ZVATINOITA mu upenyu zvinonyaya kubva pakuti takarerhwa kudini uye kuti tinogara kupi. Mapfekere edu, zvatinopfarira kurhya uye unhu wedu zvinosiyana-siyana. Ngei zvakadaro? Izvi zvinoitika nge ndaa ye anhu atinogara nawo uye maitiro edu.

2 Mu upenyu muno zviro zvakawanda zvinokosha kudarika zvisanguro zvedu pa nyaya ye zve kupfeka uye zvokurhya. Ngo muezaniso, kubvira tiri ana adoko takafundiswa kuona zviro zvakanaka uye zvinotenderhwa no zviro zvimweni zvakashata uye zvisikatenderhwi. Zvakawanda zvakakhona ngezve munhu ega uye zvinoenderana ku munhu umwe na umwe. Zvisananguro zvedu zvingakwanisa kupangidza ngwadzo yatinopaswa ne hana yedu. Bhaibheri rinotendera kuti kakawanda kakhona ‘madzinza amweni asina mutemo, anoita zviro zvo mutemo maererano no masikirhwe aakaizwa.’ (Aro. 2:14) Asi zvakadini kana pasina mutemo wakananga wa Mwari ngezve ciro? Kodi tingandoteedzera basi maonero uye maitiro atakafunda kubvira tiri ana adoko kana kuti aya adjairika ku mbuto yatinogara here?

3 Pano zvikonzero zviiri zvinokosha maningi kuti Akristu asarangarire kudaro. Cokutanga Bhaibheri rinotiedzurira kuti: “Kuno gwanza rinoita hingana kuti rakanaka asi rinogumisira no rufu.” (Zvie. 16:25) Ngokuti tiri anhu asikazi kukwana, atikwanisi kutungamirira makwanza edu nge mushobo wakanaka. (Zvie. 28:26; Djer. 10:23) Cocipiri, Bhaibheri rinopangidza kuti: “Maitiro uye maonero e nyika zvirikuizwa na mwari we nyika ino.” (2 Ako. 4:4; 1 Juau 5:19) Ndiyo ndaa, tikada makomborero uye kutenderhwa ndi Djehovha tinodikana kuseenzesa masoko ari pana Aroma 12:2.—Erengai.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-1 paji. 708

Mupango

Mugumisiro we Kuzwira uye Kutama Kuteerera. Aya anoita zvakashata, mapenzi kana kuti aya asikabetseri anopangidza kuti anozonda mupango wa Djehovha nge kutama kuuzwira. (Ps 50:16, 17; Zvie 1:7) Mugumisiro we cisananguro icona i mupango wakakura uye nge mushobo wakatunhudzirika, kakawanda kakhona muphanico wakakura. Zvierengo inoti: “Mapenzi anopangirhwa no upenzi wawo.” (Zvie 16:22) Awona angadziunzira urombo, kudzipsverudza, nhenda uye rufu. Ngano ye Aisraeri inonyasa kupangidza kuti kuruza uku kungakwanisa kukura kudini. Aazi kuzwira mupango waakapaswa no aphorofita. Aazi kutendera mupango waakapaswa na Djehovha uye mushobo waanopasa dziiriro uye makomborero ake. Pakupedzesera, akazwa kuphanicwa kakakura kaakaziiswa paciino nguwa uye kuendeswa ku utaphwa.—Dje 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Oze 7:12-16; 10:10; Ze 3:2.

JUNYO 9-15

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 17

Garai no Runyararo mu Mhuri Menyu

g 9/14 paji. 11 ndi. 2

Tingaita Kudini Kuti Tisagare no Bundu

Nyasai kudziongorora. Bhaibheri rinotendera kuti anhu anganani ano “shungu dzakakura” uye “anokasika kunyangadzwa.” (Zvierengo 29:22) Zvakadini kamuri? Cimbodzibvunzisei: ‘Ndinosoiga bundu here? Ndinokasika kunyangadzwa here? Ndinomusambo we kuita kuti ciro cidoko cigare nyaya yakakura?’ Bhaibheri rinobhuya kuti: “Uya unorumbwa eciedzurira nyaya unoparadzanisa ushamwari.” (Zvierengo 17:9; Muparidzi 7:9) Zvimwezvo zvingaitikawo mu mucato. Hino kana imwimwi munosoiga bundu zvibvunzisei kuti: ‘Kodi inini ndinganyasa kupangidzira mwoyo unononoka kutsamwa ku mwamuna wangu here?’—Cokwadi cisikacinji ciri pana: 1 Pedru 4:8.

w08 5/1 paji. 10 mandi. 6–11 ndi. 1

Kugadzirisa Nyaya

1. Psvakai nguwa kuti mucedze ngezve nyaya iyona. “Ciro cimwe na cimwe cino nguwa yaco, . . . nguwa ye kureketa no nguwa ye kunyarara.” (Muparidzi 3:1, 7) Hingana zvinopangidza pa kureketedzana kadarika, nyaya dzinganani dzingakwanisa kumutsa hasha. Kana zvikadaro, dzibatei momboimisa nyaya yakhona ke kanguwa, kuti “mumbonyarare” kutukana kusati katanga. Mungaita kuti murumbwe mecipindirana kana mukateerera zano re mu Bhaibheri rekuti: “Kutangisa kutukana kakaita hingana kufunungurira bopomo re mvura, budai kutukana kusati katanga.”—Zvierengo 17:14, Bhaibheri mu Mureketero wo Nyamasi.

Asi pano “nguwa yo kureketa.” Kana zvinetso zvikatama kugadziriswa zvinokura hingana shango rinokura pambuto isikasisiri kukura. Hino musaige cinetsoco mecirangarira kuti cicapera coga. Kana imwimwi makumbira kuti mumboime kutukana, pangidzai rureremedzo ku wamakawakana naye nge kupsvaka nguwa ye kucedza ngezve nyaya iyona. Kuita kudaro zvingamubetserai kuti museenzese cokwadi cisikacinji cinoti: “Musasiye kuti zuwa ridoke mucakanyangadzwa.” (Aefeso 4:26) Imwimwi munodikana kudzadzisa zvamareketa.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-2 paji. 514 ndi. 4

Dziso

Kutambisa kedu madziso patinonga teciringira munhu kunonyasa kupangidza mazwiro edu. Kungapangidza usisi kana kutama usisi (Dhe 19:13); madziso angakwanisa ‘kuphaira’ ecida kushora kana kuronga ciro cisikazi kutendeka. (Ps 35:19; Zvie 6:13; 16:30) Zvingakwanisa kubhuiwa kuti munhu usikadi kuona kana kuti usikadi kuitira umweni ciro, ungakwanisa kuoneka hingana kuti uri kufunga madziso ake kana kuti kufisa madziso ake. (Mt 13:15; Zvie 28:27) Zvinobhuiwa kuti madziso e benzi anoherereka dakara ku “mugumo we nyika,” ecinangira kwese-kwese asina cinangwa cakananga, marangariro ake ari ku dii rese-rese asi asikagari pambuto paaidikana kugara. (Zvie 17:24) Madziso angapangidza kuti munhu uno uthongo wakanaka here kana kuti haiwa uye uno simba here kana kuti haiwa, uyewo kuti uri kupfara kana kuti haiwa. (1Sa 14:27-29; Dhe 34:7; Djb 17:7; Ps 6:7; 88:9) Mambo Djeosafati wakati kuna Djehovha: “Madziso edu akaningira kamuri.”—2Mk 20:12.

JUNYO 16-22

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 18

Bambisai Aya Ano Cinetso ce Uthongo

w22.10 paji. 22 ndi. 17

Ungwaru we Zvirokwazvo Urikudainzira

17 Rangarirai musati mareketa. Tikatama kungwarira, tinobara matambudziko akawanda nge masoko edu. Bhaibheri rinoti: “Masoko anorekethwa asikazi kurangarirhwa anobaya hinga supada, asi rurimi re akangwara rinoporesa.” (Zvie. 12:18) Tinorumbwa tiri murunyararo kana tikatama kuita mapsveda ngezve zvishaishi zve amweni. (Zvie. 20:19) Kuti masoko edu aporese haiwa kukuwadza, mwoyo wedu unodikana kugara wakadzara no uzii we Soko ra Mwari. (Ruka 6:45) Kana tikanyasa kurangarira zvinorekethwa ne Bhaibheri, masoko edu acagara “manyuku e ungwaru” anopfadza amweni.—Zvie. 18:4.

mrt fun. 19 bokisi

Mungaita kudini Mukaona kuti Muno Cinetso co Uthongo

Nyasai kupurutana. Mushobo wakanaka we kubetsera shamwari i kugara nguwa dzese makagadzirira kupurutana zvaarikuda kubhuya. Musarangarire kuti munodikana kupasa mhinduro pa zvese zvaanobhuya. Kupurutana basi zvinokwana maningi. Edzai kukanda ndangariro dzenyu pa mbhuto uye amudikani kumutonga. Musarangarire kuti imwimwi munoziya zvirikuzwa shamwari yenyu, pamweni aapangidzi kuti iyena uri kurhwadziwa.—Zvierengo 11:2.

Reketai zviro zvinobambisa. Pamweni imwimwi amuzii zvamungareketa, asi imwimwi mungabhuya masoko manganani kuti mu pangidze kuti munozviziya kuti shamwari yenyu iri kubatana ne mugariro unoshupha maningi. Pamweni kuita kudaro zvinganyaradza shamwari yenyu pane kurumbwa makanyarara. Kana zvecimushuphira kugumira masoko akanaka, edzai kureketa masoko ari nyore asi zvecibva pasi pe mwoyo, akaita hingana aya: “Inini andizii zve kureketa, asi ziya kuti ndinokuda maningi.” Musarekete masoko akaita hingana aya “zvaida kutobambirira” kana kuti “zviri nane kuti iwewe auna . . . ”

Imwimwi munga pangidza kuti munokoshesa shamwari yenyu nge kufundira zviro zvakawanda zvinocokuita no nhenda yake. Pamweni iyena ucapfara nge kuona kupeta masimba kamuri kuita kuti mu zwisise zvaari kubatana nazvo, uye zviya zvamucareketa iyena ucada kuzviteerera. (Zvierengo 18:13) Asi dzibatei kuti musapase mazano shamwari yenyu isikazi kumukumbirai.

Mubetserei pa mabasa manganani. Pane kurangarira kuti maakuziya mushobo wamucabetsera nawo, bvunzisai kuti mungamubetsera kudini. Asi zvingaita kuti shamwari yenyu aitenderi rubetso ngekuti iyena aadi kumupasai basa. Kana izvona zvikaitika, imwimwi mungabetsera nge kutenga zviro, kucenesa uye no mabasa amweni.—Agaratiya 6:2.

Musarembe. Edzurirai kuti shamwari yenyu iri kubatana no mugariro unoshupha. Ndiyo ndaa, zvingaita kuti nguwa dzimweni iyena ungatama kuita zviya zvamapangana kuti maizoita mwese kana kuti iyena ungatama kuda kucedza. Garai no mwoyo unononoka kutsamwa, muzwisisei uye rumbwai mecimubetsera pa zviya zvaanoda.—Zvierengo 18:24.

wp23.1 paji. 14 mandi. 3–15 ndi. 1

Tingabetsera kudini Aya Anocinetso co mu Ndangariro

“Nyaradzai anhu akaora mwoyo.”—1 ATESARONIKA 5:14.

Pamweni shamwari yenyu iri kudzirhya mwoyo yecirhwisana no mazwiro o kudzionera pasi. Kunyazi imwimwi musikazii zvamucareketa, mungakwanisa kumubambisa uye kunyaradza shamwari yenyu ngo kumubvunza kuti iyena unokosha.

“Shamwari ye zvirokwazvo ino rudo nguwa dzese.”—ZVIERENGO 17:17.

Betserai pa mabasa manganani. Pane kurangarira kuti maakuziya mushobo wamucabetsera nawo, bvunzisai kuti mungamubetsera kudini. Kana zvecishuphira shamwari yenyu kumukumbirai rubetso, edzai kumubvunza zviro zvamungaita muri mwese, ngo muezaniso, kumbohamba muri airi. Kana kuti imwimwi mungabetsera nge kutenga zviro, kucenesa uye no mabasa amweni.—Agaratiya 6:2.

“Garai no mwoyo unononoka kutsamwa.”—1 ATESARONIKA 5:14.

Ainguwapi dzese dzekuti shamwari yenyu inozoda kucedza. Siyai pamhene kuti iyena ungazwa akasudzunuka kuzocedza nguwa yakasisira kaari. Nge ndaa ye nhenda, shamwari yenyu pamweni ingabhuya kana kuita zviro zvingamunyangadzai. Iyena pamweni ungatama kuda kuita zvamapangana kana kunyangadzwa no kukasika. Pamunonga mecimubetsera garai no mwoyo unononoka kutsamwa uye muzwisisei.—Zvierengo 18:24.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-2 paji. 1057

Mudjenya

Kukhandirhwa ke mudjenya i musambo wainyanya kuizwa kare kuti paizwe cisananguro pa nyaya ye ciro. Mushobo waiseenzeswa mudjenya, kainga kuri kukhandira zvimapuwe, matsekedeswa e zviro uye zvimatabwa pa macira, “pa murenje” kana kuti mu vhaso uye mumasure mazvo aivhuruza. Uya waimbwererhwa kana kuti waidusirhwa ndiye waisanangurhwa. Mudjenya kuitawo hingana kupika, waiperekedzwa no munamato. Munamato uwona waiita zvokuzika kana kuti waiizwa ngece mukati-kati, uye zvaietserhwa mhinduro ya Djehovha. Soko rokuti mudjenya (hebr.: goh·rál) rinoseenzeswa nge mushobo wekuezanisira hingana “nhaka.”—Djs 15:1; Ps 16:5; 125:3; Isa 57:6; Dje 13:25.

Mushobo waiseenzeswa mudjenya. Zvierengo 16:33 Inoti: “Mudjenya unokhandirhwa pa murenje, asi zvisananguro zvese zvinobuda zvinobva kuna Djehovha.” Ku Israeri kuseenzeswa kakanaka ke mudjenya kaidikana kuita kuti cinetso cigadziriswe: “Kukhandira mudjenya kunopedza kureketedzana uye kunogadzirisa nyaya pakati pe azondi ano simba.” (Zvie 18:18) Wainga usikaseenzeswi kuitira mutambo kana kuti kuaraidzwa. Zvainga zvisikabatanidzi aposta—painga pasina kuruza kana kuti kuwina. Wainga usikaseenzeswi kuitira kuti tempro ipfume kana kuti apristi, kunyazi kuitira rubetso ku amweni. Nge dii rimweni, masurudado o Roma aikandira kuti zviro zvianakire basi, hingana zviri pana Pisarema 22:18, akakhandira mudjenya kuti akowanisane macira a Djesu.—Mt 27:35.

JUNYO 23-29

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 19

Garai Shamwari ye Zvirokwazvo ye Hama ne Hanzvadzi Dzenyu

w23.11 mapaji. 12-13 mandi. 16-17

Tingaitei kuti Rudo Redu ku Hama no Hanzvadzi Rirumbwe Rakabamba

16 Tinodikana kukanda ndangariro dzedu pa mawara akanaka e hama dzedu, haiwa pakutama kukwana kawo. Cimborangarirai muezaniso unoteera. Rangaridzai kuti muri pamabiko no hama no hanzvadzi dzinganani. Imwimwi muri ku waraidzwa uye muri kudakadzwa. Pakupera ke mabiko, imwimwi munorangarira kudusa foto imwe. Zvezvirokwazvo imwimwi munodusa mbiri, mozodusazve imwe mecirangarira kuti pamweni pa foto dzamadusa imwe yakhona aizi kubuda zvakanaka. Parizvino, imwimwi maano foto dzitatu. Asi pa imwe ye foto idzi, imwimwi munoona kuti pano hama isikazi kubuda zvakanaka. Munoitei no foto iyona? Imwimwi munofudza foto iyona, ngekuti muno dzimweni mbiri uye pa mbiri idzi, anhu ese abuda zvakanaka kutobatanidzawo hama iya yainga isikazi kubuda zvakanaka.

17 Parizvino, ezanisai mafoto amadusa no zviedzuriro zvamunazvo. Zvezvirokwazvo imwimwi muno zviedzuriro zvakanaka zve nguwa yamakapedza no hama no hanzvadzi dzenyu. Asi pamweni pa nguwa iyona, hama kana kuti hanzvadzi yakareketa zviro zvisikazi kunaka. Maizoitei no zviedzuriro izvona? Ngei amuedzi kuzvifudza, hingana kufudza kamaizoita foto isikazi kubuda zvakanaka? (Zvie. 19:11; Aef. 4:32) Kana imwimwi mukakanda ndangariro dzenyu pa zviro zvakanaka zvamakaita no hama iyona, ciro ciya cakashata acizomutsukwarisi uye imwimwi munozoda kuiga muzviedzuriro zvenyu zviro zviya zvakanaka.

w23.07 mapaji. 9-10 mandi. 10-11

Rumbwai Mecikura mu Rudo Renyu

10 Isusuwo tinopsvaka mishobo yekubetsera hama dzedu. (Aheb. 13:16) Onai esperiensiya ya Anna, yakapanganidzwa mu fundo yakadarika. Mumasure mekuitika dutu rino simba, iyena no mwamuna wake akavhakacira nyumba ye mhuri imweni ye Apupuri a Djehovha uye akaona kuti denga re nyumba yawo rainga rahidhika. Ndiyo ndaa, mhuri iyona yainga isina macira akacena. Anna unoti: “Isusu takatora macira awo kuti tiende koophadza uye takazoahwirinza mumasure mekuaengomari nokuwapeta. Katiri, zviro izvi zvainga zviri zvidoko, asi nge ndaa yazvo dakara nyamasi uno tiri shamwari no shamwari.” Rudo rakapangidzwa na Anna no mwamuna wake ku hama dzake rakaita kuti awona akwanise kuabetsera.—1 Juau 3:17, 18.

11 Patinobata amweni zvakanaka uye no rudo, awona angaona kuti tiri kuedza kuteedzera Djehovha. Pamweni isusu atizii kureremedza kaanoita kuabata kedu zvakanaka. Khanh, hanzvadzi yamborekethwa pandima dzadarika, inoedzurira no rudo hama dziya dzakaibetsera. Iyona inoti: “Inini ndinotenda maningi nge ndaa ye hanzvadzi dzainditora kuti ndiende mubasa re kuparidzira. Awona aiuya kuzonditora pa nyumba, aindipika kuti tiende koorhya, pedzepo aiuya kuzondisiya pa nyumba ndakacengeteka. Zvino ndaakuona kuti aipeta masimba akakura. Asi awona, aiita zvese no rudo.” Icokwadi kuti aanhupi ese acatenda zviro zvatinonga taaitira. Khanh unoreketa ngezve anhu akamubetsera eciti: “Inini ndaidawo kuahwirinzira nge ndaa ye unaki waakandipangidzira. Inini, andizii kaanogara, asi Djehovha anoziya uye ndinoita munamato kuti iyena aaitire zviya zvandisikakwanisi kuita.” Zvezvirokwazvo Khanh uri mugwanza. Djehovha anoona zvese zvatinoita kuti tipangidze unaki kunyazi pa zviro zvidoko. Iyena anokoshesa kupeta masimba katinoita uye anozviona hingana magaa aacadikana kuripa.—Erengai Zvierengo 19:17.

w21.11 paji. 9 mandi. 6-7

Rumbwai Mecipangidzirana Rudo Rakagondeka

6 Kune anhu akawanda, munhu unoseenza pa empreza imweyo ke makore akawanda, anomuona hinga museenzi wakagondeka. Asi zvingaita kuti pamakore ese aaiseenza pa empreza iyona, museenziwo aazi kuziya zvitenderhwa zvake. Uye zvingaita kuti ainguwapi yese yaanotenderana no mitemo ye empreza iyona. Museenzi uu aadi emprezeyo, asi unopfara ngekuti uno basa uye uno mare yaanotambira. Iyena ucarumbwa eciseenza dakara paacatambira phenjeni kana kuti paacaona basa rimweni rakanaka.

7 Musiyano uripo pakati pe kugondeka kunorekethwa pa ndima 6 no rudo rakagondeka, kunotsamira pa cikonzero ce munhu. Mu ngano dze Bhaibheri, cikonzero cipi caiitisa kuti aseenzi a Mwari apangidzirane rudo rakagondeka? Awona aiita izvona haiwa ngekuti aidikana kuzviita, asi ngekuti aida kuzviita. Onai muezaniso wa Dhavhidhi. Iyena waiziya kuti Sauro, baba a Djonatani aida kumuuraya. Kunyazi zvakadaro, mwoyo wa Dhavhidhi ndiwona waimuitisa kuti apangidze rudo rakagondeka ku shamwari yake yaaidisisa, Djonatani. Uye mumakore akazoteera, mumasure mekuti Djonatani afa, Dhavhidhi wakarumbwa ecipangidza mazwiro awona ku mwana wa Djonatani, Mefibhosete.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-1 paji. 549

Zano, Mupi we Mazano

Djehovha i muridzi we ungwaru wakakwana. Iyena aatikumbiri mazano. (Isa 40:13; Aro 11:34) Mwana Wake ndi “Mupi we Mazano Wakanakisisa,” ecipasa nhungamiriro uye kutungamirira, ngekuti akatambira uye akateerera zano ra Baba ake uye ano mwiya mucena wa Mwari. (Isa 9:6; 11:2; Ju 5:19, 30) Izvona zvinopangidza kuti zano irona kuti ritibetsere, rinodikana kupindirana no zviya zvinorangarirhwa na Djehovha. Zano ripi haro risikapindirani no zvinodiwa na Djehovha arikoshi katiri. Aazanopi katiri.—Zvie 19:21; 21:30.

JUNYO 30–JULHO 6

UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI ZVIERENGO 20

Mungaita Kudini kuti Mugare no Namoro Inomuitisai kuti Muite Cisanaguro Cakanaka

w24.05 mapaji. 26-27 mandi. 3-4

Namoro Yenyu Ingakudza Kudini Djehovha

3 Kunamorari kungaunzisa mupfaro, asiwo i danho rinokosha rinoita kuti anhu agume pakucata. Pa zuwa re mucato, anhu anonga ecicata anopika pamberi pa Djehovha kuti acadana no kureremedzana ke upenyu wawo wese. Tisati taita mhiko ipi hayo tinodikana kunyasa kurangarira. (Erengai Zvierengo 20:25.) Uye izvi, zvinobatanidzawo mhiko ye mucato. Cinangwa ce kunamorari nge cekuti aya ari kurangarira kuwakana anyase kuziyana kuti aite cisananguro cakanaka. Nguwa dzimweni, cisananguro nge ce kuwakana, asi pamweni paya cisananguro cingagara ce kurambana. Kana aya ari kunamorari akasanangura kurambana, izvi azvidi kureya kuti namoroyo aizi kubudirira zvakanaka. Pane kudaro, namoroyo yadzadzisa cinangwa cayo, awona aita cisananguro cakanaka.

4 Ngei zvinokosha kugara no maonero akanaka pa nyaya inocokuita no ku namorari? Kana munhu asati awaka kana kuwakwa akagara no maonero akanaka pa nyaya inocokuita no ku namorari, iyena aazonamorari no munhu asina cinangwa ce kuzowakana. Asi andiwopi basi anhu asikazi kuwaka kana kuwakwa anodikana kugara no maonero aya. Tese isusu tinodikana kuedzurira kuti ngacipi cinangwa ce ku namorari. Ngo muezaniso, anhu amweni anorangarira kuti aya ari kunamorari anodikana kucata. Asi izvona zvinobata-bata kudini hama dzisikazi kuwaka kana kuwakwa? Hanzvadzi imweni isikazi kuwakwa inozwi Melissa inogara ku Estados Unidos, inoti: “Kuno kubambidzirhwa kakakura maningi ku Apupuri a Djehovha ari ku namorari. Nge ndaa yazvo, aya ari kunamorari anothya kurambana, kunyazi eciona kuti namoro yawo airipi kuhamba zvakanaka. Uye aya asikazi kuwaka kana kuwakwa aatomboedzi ku namorari. Uyewo kubambidzirhwa ikona kungaita kuti adzirhye mwoyo.”

w24.05 paji. 22 ndi. 8

Tingagumira Kudini Waticawakana Naye

8 Hino, mungaongorora kudini munhu, iyena asikazvizii? Imwimwi mungakwanisa kuita izvona pamunonga muri pa musangano we ungano kana kuti pamunonga muno shamwari dzakawanda, pa mugariro uwona imwimwi mucagara no mukana we kuongorora unhu wake, mushobo waari panocokuita no kunamata, uye maitiro ake. Dzibvunzisei kuti: Shamwari dzake ngadzipi? Iyena unonyanya kucedza ngezvei? (Ruka 6:45) Zvinangwa zvedu zvakaezana here? Imwimwi mungacedza no mukuru we ungano yaanopindira kana kuti no Mukristu wakura pa kunamata anonyasa kumuziya zvakanaka. (Zvie. 20:18) Imwimwi mungabvunzisawo kuti iyena unonyasa kuziikanwa kudini uye ngaapi mawara ake akanaka. (Rute 2:11) Pamunonga meciongorora ngwarirai kuti musapedze nguwa yakawanda muri dhuze naye mecipsvaka kuziya zvamunoda. Musanyanye kukwarakwatisa zvakadzika ngezve upenyu wake, uye reremedzai mazwiro ake.

w24.05 paji. 28 mandi. 7-8

Namoro Yenyu Ingakudza Kudini Djehovha

7 Tinganyasa kudini kuziya munhu zvaari? Umwe we mushobo we kuita izvona ndi kuita mubvunzo uye kakunyasa kupurutana zvaanoreketa. (Zvie. 20:5; Tig. 1:19) Mungaita izvona nge kuita mabasa muri pamwepo, zviro zvekuti zvingamupasai mukana kuti mucedze. Ngo muezaniso, kurhya pamwepo, kupasiyari ku mbuto dzino anhu kana kubuda mu basa re kuparidzira. Mungakwanisa kuonawo zviro zvimweni ku mudoni wenyu kana mukapedza nguwa mecicedza no shamwari uye anyaukama enyu. Psvakaizve mukana we kuita basa rekuti mudoni wenyu angacedza no anhu akawanda uye akasiyana-siyana. Onai zvakaizwa na Aschwin, unogara ku Holanda, paainamorari na Alicia. Iyena unoti: “Takasanangura kuita mabasa amweni tiri pamwepo kuti tinyase kuziyana zvakanaka. Pamweni paya, zvainga zviri zviro zvakareruka, zvakaita hinga kubika pamwepo, uye kuitawo mabasa amweni e pa nyumba. Nge kuita izvona, isusu takakwanisa kuona mawara akanaka e umwe na umwe wedu uye zvishaishi zvake.”

8 Imwimwi mucanyasawo kuziyana zvakanaka kana mukafunda pamwepo Bhaibheri. Kana imwimwi mukazowakana, munodikana kusanangura zuwa rokuita fundo ye mhuri. Mwari anodikana kugara pa mbuto yokutanga mu mucato wenyu. (Mup. 4:12) Ndiyo ndaa, zvaizonga zvakanaka kutanga kufunda Bhaibheri pamwepo pa nguwa yamuri ku namorari. Izvirokwazvo kuti ari kunamorari aasati aa mhuri, kureya kuti hama aisati yagara musoro we hanzvadzi yairi kunamorari nayo. Kunyazi zvakadaro, kana imwimwi mukafunda Bhaibheri muri pamwepo, mudoni wenyu ngaape maonero ake ngezva Djehovha. Max na Laysa, kazado imweni inogara ku Estados Unidos, akaona zviro zvimweni zvinobetsera. Iyena unoti: “Kubvira patainamorari, isusu taifunda ngezve mabhuku anoreketa ngezve kunamorari uye upenyu we mu mhuri. Kufunda mabhuku aya, kakatibetsera kucedza ngezve nyaya dzinokosha dzekuti dzaizotishuphira kucedza ngezvadzo.”

Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri

it-2 paji. 189 ndi. 8

Getsi

Maererano na Zvierengo 20:27, “mwiya unofemwa no munhu i getsi ra Djehovha, irona rinonyasa kuongorora zvaari nge cemukati.” No zviya “zvinofemwa” no munhu kana kuti zvaanobhuya, zvingaita masoko akanaka kana kuti akashata, iyena unopangidza kana kuti unodjekesa unhu wake kana kuti zviya zviri mukati-kati.—Ezanisai na Zvt 9:1.

    Mabhuku mu Ciutee (2013-2025)
    Kubuda
    Kupinda
    • Ciutee
    • Kupasana
    • Zvamunoda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo ye Kuseenzesa
    • Mutemo we Macengeterwe e Masoko e Muridzi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kupinda
    Kupasana