TE BIN KʼAX TA SKUXLEJAL
Tseʼel koʼtan ya x-abatinon ta stojol te Jehová
TA JAʼBIL 1951 sok te kʼalal kʼoelonto ta chʼin lum ta Canadá te Rouyn sbiil ta Quebec. Kʼoon te banti la kichʼ tikunele, la jtij te puerta sok lokʼ tal jtul hermano te kʼoem ta Escuela yuʼun Galaad, te Marcel Filteau sbiil.a 23 yaʼbilal-a sok kʼax najt, te joʼone 16 kaʼbilal-a sok ma kʼax najton. La kakʼbey yil te carta yuʼun te asignación yuʼun precursor. La skʼopon, la yilon sok jich la yalbon: «¿Snaʼojbal amama te liʼ ayate?».
TE BIN YILEL TE KUXINEL TA JNA
Ayinon ta 1934. Te jmeʼ jtat jaʼ slumalik-a te Suiza, pero bajtik ta kuxinel ta Timmins, te jaʼ jun chʼin lum te ya x-aʼtejik ta mina te ay ta Ontario (Canadá). Ta jaʼbil 1939, te jmama jajch skʼopon te revista Te J-ilkʼinal ta toyol sok jajch ta bael ta tsoblejetik yuʼun te testigoetik yuʼun Jehová. Ya yikʼon bael sok te waktul kijtsʼinab, ta patil la yichʼ jaʼ te jmama.
Te bin la spas te jmamae maba la smulan ta jkʼaxel te jpapae, pero te jmama maba la yijkitay te bin yak ta snopele sok jun yoʼtan abatin ta stojol te Jehová manchukme ta jaʼbil 1940 la yichʼ makel te kaʼteltik ta Canadá. Te jmama spisil-ora leknax la yil te jpapa sok la yichʼ ta wenta, manchukme bayal ya x-utsʼinot te jmamae. Te lekil ejemplo yuʼun la skoltayon soknix te kijtsʼinab yuʼun ya x-ochotik ta testigo yuʼun Jehová. Ta patil te jpapae jelon te stalel sok leknax jajch yilotik.
JAJCHON TA ABATINEL TA TIEMPO COMPLETO TA STOJOL TE JEHOVÁ
Ta agosto ta 1950 boon ta Nueva York ta jun mukʼul tsoblej te sbiilinoj: «Aumento de la Teocracia». Tey la jnaʼbey sba bayal ta tul hermanoetik sok hermanaetik ta swolol Balumilal sok la jchʼam kaʼiy experienciaetik yuʼun hermanoetik te kʼoemik ta Escuela yuʼun Galaad. Bayal la yakʼbon smukʼul koʼtan yuʼun ya x-abatinonxan ta stojol te Jehová. Ta nailal, te bin kakʼoj ta koʼtan spasel jaʼ te ya x-abatinon ta tiempo completo, pero la stijbon koʼtan yuʼun bayalxan bin ya jpas. Te kʼalal kʼoon ta jna la jtikun te jsolicitud yuʼun ya x-ochon ta precursor regular. Te sucursal yuʼun Canadá la yalbon te nailuk ya skʼan ya kichʼ jaʼ, jich la jpas la kichʼ jaʼ ta 1 yuʼun octubre ta 1950. Jun u ta patil ochon ta precursor regular sok la kichʼ tikunel bael ta Kapuskasing, jun chʼin lum te namal yiloj sba sok te jnae.
Kʼalal ayon ta abatinel ta Quebec.
Ta jaʼbil 1951, te sucursal la stijbey yoʼtan te hermanoetik te ya snaʼik te kʼopil francés yuʼun yakuk xbajtik ta Quebec te banti ya xkʼopojik ta kʼopil-abi sok te banti maʼyuk bayal Testigoetik. Te bitʼil ya jnaʼ te francés sok te inglés la jap jba sok la kichʼ tikunel bael ta Rouyn. Maʼyuk machʼa ya jnaʼbey sba tey-a, jich bitʼil te la kal ta nail jaʼnax la kichʼ akʼbeyel jun dirección, pero ta patil leknax te bin kʼot ta pasel. Te Marcel sok te joʼon la kamigoin jbatik ta lek sok chaneb jaʼbil abatinon ta Quebec, te banti patil la kichʼ akʼbeyel kaʼtel ta precursor especial.
BOON TA GALAAD SOK AY BINTIK MA KʼOT TA PASEL TA ORA
Te kʼalal ayon ta Quebec la kichʼ ikʼel ta clase 26 yuʼun te Escuela yuʼun Galaad, te la yichʼ pasel ta South Lansing (Nueva York). Kʼax tseʼel koʼtan-a la jpas jba graduar ta 12 yuʼun febrero ta 1956 sok la kichʼ tikunel bael ta Ghana,b ta África Occidental. Te kʼalal mato xboon-a, sujton bael ta Canadá yuʼun ya jchajpan te junetik te ya xtuun kuʼun ta viaje, la jkuy te cheʼoxebnax semana ya jmaliye.
Pero, jukeb u la jmaliy ta Toronto yuʼun ya xchajpaj te june. Ta tiempo-abi jilon ta nainel ta sna te familia Cripps. Te hermanoetike ay jtul yantsil alik te Sheila sbiil sok la jmulan jbatik. Kʼalal nopol ya jkʼoponbeyix-a te smeʼ stat te Sheila, chajpaj te june. Te Sheila sok te joʼon la jkʼopontik te Jehová sok la jtatik ta nopel te jaʼ lek te ya xboon ta j-asignación, pero te maba ya kijkitay jbatik ta skʼoponel jbatik sok te ya xjuʼ ya xnujpunotik ta patil. Manchukme wokol la kaʼiytik te jich la jtatik ta nopele, ta patil la kiltik te jaʼ lek te jich la jpastike.
Ta patil te kʼalal la kaʼiy viaje jun u ta tren, ta barco sok ta avión, kʼoon ta Accra, te capital yuʼun Ghana. Ochon ta superintendente yuʼun distrito, sok ya skʼan ya kulaʼtay spisil te skʼinal te Ghana, Costa de Marfil sok te Togolandia (ta ora ini jaʼ te Togo). Te sucursal la yakʼbon jun carro yuʼun ya xjuʼ ya xbeenon-a. Jteb ma spisiluk-ora jtukel ya xboon sok bayal ya jmulan yulaʼtayel te hermanoetike.
Ta jujun slajibal semana ay kaʼtel ta mukʼul tsoblej yuʼun circuito. Te bitʼil maʼyuk sNail mukʼul Tsoblej tey-a, jaʼ yuʼun te hermanoetik ya spasik te naetik ta steʼel bambu sok ya yakʼbeyik xan ta sba yuʼun jich maba ya x-och-a te kʼajkʼale. Te bitʼil maʼyuk refrijeradoretik yuʼun ya yichʼ kʼejel-a te weʼelile, te hermanoetik te yichʼoj yaʼtelik ta swenta te weʼelil kuxul ya yichʼik bael te chambalametik yuʼun ya smilik tey-a sok ya yakʼbeyik sweʼ te machʼatik ya xkʼotik ta mukʼul tsoblej.
Ta mukʼul tsoblejetik ay bintik ya xkʼot ta pasel te ya yakʼ tseʼeje. Yato xjul ta koʼtan ta jun buelta jtul misionero te Herb Jennings sbiil.c Te kʼalal yak ta yakʼel sdiscurso-a kʼax jkojt wakax ta stsʼeel sok ta stsʼeel te machʼatik ayik ta mukʼul tsoblej. Ma snaʼ bin ya spas te wakaxe sok ma wejt bin la yal yuʼun te hermano Herb. Ta patil chaʼtul hermanoetik te bayal yipik la stsakik te wakaxe sok la yikʼik bael ta yawil. Te hermanoetik la spakʼ skʼabik yuʼun te bin kʼot ta pasele.
Ta yolil semana ya kakʼ ta ilel jun película ta chʼin lumetik te sbiilinoj: La Sociedad del Nuevo Mundo en acción. Ya kakʼ ta ilel ta jun proyector ta jun sakil pakʼ te ya jchuk ta chaʼ chʼix posteetik o ta chaʼtejkʼ teʼetik. ¡Bayal ya smulan te ants winiketike! Ay machʼatik te jaʼ sbabial buelta te la yilik jun peliculae. Ya spakʼ skʼabik yuʼun stseʼelil yoʼtanik kʼalal ya yilik te ay machʼatik ya yichʼik jaʼ. Ta swenta te película koltayotik ta yilel te pajalnax ya kichʼtik ta mukʼ Dios ta swolol Balumilal.
Ta 1959 kʼalal nujpunotik ta Ghana.
Te bitʼil kʼaxix cheb jaʼbil-a te ayon ta África, boon ta mukʼul tsoblej internacional ta 1958 te la yichʼ pasel ta Nueva York. ¡La yakʼbon stseʼelil koʼtan te tey la kil-a te Sheila! Te bitʼil ay ta precursora especial ta Quebec bajt ta mukʼul tsoblej-euk. Maʼyuk bin-ora la kijkitay jbatik ta skʼoponel jbatik ta carta, jaʼ yuʼun te bitʼil la jchaʼkil jbatik, la kalbey teme ya skʼan ya xnujpunon soke, la yalbon te yake. Jaʼ yuʼun la jtsʼibaybey bael jun carta te hermano Knorrd yuʼun la jojkʼoybey teme ya xjuʼ ya xbajt ta escuela yuʼun Galaad te Sheila sok teme ya xjuʼ ya xtikunot bael ta África, te hermano la yal te ya xjuʼe. Kʼalal kʼot ta Ghana te Sheila nujpunotik ta Accra ta 3 yuʼun octubre ta 1959. Jich la kiltik te la yakʼbotik bayal bendición te Jehová te bitʼil jaʼ nail la jpasbeytik te skʼanojel yoʼtane.
PAJALNAX ABATINOTIK TA CAMERÚN
Ta sucursal ta Camerún.
Ta 1961 la kichʼtik tikunel bael ta Camerún te banti la kichʼtik kʼanbeyel koltayel yuʼun ya yichʼ leel te banti ya yichʼ pasel jun yachʼil sucursal. Kʼax bayal kaʼteltik sok jaʼnix jich la kichʼ akʼbeyel kaʼtel jich bitʼil siervo yuʼun sucursal bayal te bin ya skʼan ya jnope. Ta 1965 la jnaʼtik stojol te swoloj yal te Sheila, wokol la kaʼiytik te jich ya xkʼootik bitʼil meʼil tatil. Pero te bitʼil yakʼotikix ta kʼayel-a te ya x-ayin jtul alal jajch jchajpan jbatik yuʼun ya sujtotik ta Canadá, pero ay jun wokolil te kʼax ta jtojoltik.
Te Sheila kʼax te yale. Te doctor la yalbotik te kerem te alale. Ma xchʼay ta koʼtantik te bin kʼot ta pasel, manchukme kʼaxemix 50 jaʼbil te jich kʼot ta pasele. Manchukme bayal jmeloj koʼtantik-a la jtatik ta nopel te teynix ya xjilotik ta aʼbatinel te banti ayotike.
Ta 1965 ayotik ta Camerún sok te Sheila.
Te hermanoetik yuʼun Camerún la yichʼik kontrainel ta skaj te maba ya schʼik sbaik ta política. Ya xbatsʼejxan te kontrainel kʼalal ya xkʼot yorail te ya yichʼ tsael te machʼa ya x-och ta ajwalil. Ta 13 yuʼun mayo ta 1970 kʼot ta pasel te bin jxiʼojtik, melel te ajwalil la smakbey yaʼtel te testigoetik yuʼun Jehová. La spojik te sucursal te kʼax tʼujbil la yichʼ pasele sok te joʼebtonax u yichʼoj tuuntesel-ae. Ta jun-nax semana la kichʼtik lokʼesel ta nación-abi jpisiltik te misionerootik. Kʼax wokol la kaʼiytik yijkitayel te hermanoetik, melel kʼux ta koʼtantik sok ya jmel koʼtantik yuʼun te bin ya xkʼot ta pasel ta stojolike.
Wakeb u ayotik ta sucursal yuʼun Francia sok teyto ya jpastik tulan te ban kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik yuʼun ya jkoltaytik te hermanoetik ta Camerún. Ta diciembre ta jaʼbilnix-abi la kichʼtik tikunel bael ta sucursal yuʼun Nigeria, te jajch yilbey yaʼtel te hermanoetik ta Camerún. Te hermanoetik yuʼun Nigeria kʼax leknax la yilotik te kʼalal kʼootik sok bayal la jmulantik te jayeb jaʼbil abatinotik tey-a.
TE BIN WOKOL LA KAʼIYTIK STAEL TA NOPEL
Ta 1973 ay bin wokol la kaʼiytik stael ta nopel spasel. Te Sheila bayalix tiempo te ayix ta chamel-a. Te kʼalal ayotik ta jun mukʼul tsoblej ta Nueva York jajch ta okʼel sok jich la yalbon: «Ma xjuʼix kuʼun, kʼax lujbenon sok spisil-ora ayon ta chamel». Kʼaxemix ta 14 jaʼbil te ayotik ta abatinel ta África Occidental. Kʼax tseʼel koʼtan ta stojol, pero ay binxan ya skʼan ya jtatik ta nopel spasel. Te kʼalal la jkʼopontik te Jehová sok spisil koʼtantik, la jtatik ta nopel te ya xchaʼsujtotik ta Canadá yuʼun jich ya yichʼ poxtayel ta lek-a te kiname. Te bin kʼax wokol la kaʼiytik stael ta nopel spasele, jaʼ te la kijkitaytik te j-asignaciontik ta tiempo completo, kʼax kʼux la kaʼiytik.
Te kʼalal kʼootik ta Canadá la jta kaʼtel sok jtul kamigo te ya xchon carroetik ta norte yuʼun Toronto. La jtojtik jun cuarto sok la jmantik biluketik te tuuntesbilix yuʼun jich maba ya kakʼ jbetik-a. Maba la jletik bayal jbiluktik yuʼun jich ta patil ya xjuʼ ya x-abatinotikxan ta tiempo completo. Chamnax koʼtantik yuʼun te jich kʼot ta pasele.
Ta patil jajchon ta abatinel jich bitʼil voluntario ta jujun sábado ta sNail mukʼul Tsoblej ta Norval (Ontario). Ta patil la kichʼ albeyel te yakuk x-ochon ta aʼtel jich bitʼil superintendente yuʼun sNail mukʼul Tsoblejetik. Te bitʼil yak ta lekubel te Sheila la kaltik te ya jchʼuuntik spasel te asignacione. Jaʼ yuʼun, ta junio ta 1974, bootik ta kuxinel ta jun cuarto te ay ta sNail te mukʼul Tsoblej. Kʼax tseʼel koʼtantik-a te bitʼil chaʼochotik ta abatinel ta tiempo completo.
Kʼax leknax te bitʼil te Sheila kʼunkʼun lek jajch yaʼiy sba. Cheb jaʼbil ta patil la yalbonik te yakuk x-aʼtejon jich bitʼil superintendente yuʼun circuito. Jajch kulaʼtaytik te congregacionetik ta Manitoba te ay ta Canadá sok te kʼax bayal sik tey-a. Manchukme jich-abi la jmulantik te skʼuxul yoʼtan te hermanoetik ta jujun congregación. Kʼot ta koʼtantik te ma jaʼuk mukʼ skʼoplal te banti ya x-abatinotik ta stojol te Jehová, te bin mukʼ skʼoplale jaʼ te ya jpastik tulan ta spasel te ban kʼalal ya xjuʼ kuʼuntike.
AY BIN MUKʼ SKʼOPLAL LA JNOP
Bayalix jaʼbil yakon ta abatinel jich bitʼil superintendente yuʼun circuito, pero ta 1978 la kichʼtik ikʼel yuʼun ya x-abatinotik ta Betel yuʼun Canadá. Ta patil ay bin mukʼ skʼoplal la jnop sok te kʼux ta aʼiyele, la yalbonik te yakuk kakʼ jun discurso te ya x-jalaj jun ora sok olil ta kʼopil francés ta jun tsoblej ta Montreal. Mel-oʼtantik sba te maʼyuk bin lek la kakʼbey snop te machʼatik kʼotik ta tsobleje, jaʼ yuʼun jtul hermano yuʼun te Departamento yuʼun Servicio la skʼoponon. Ta yorail-abi ay bin mukʼ skʼoplal la jnop, jaʼ te maba ya jnaʼ yakʼel discursoetik, pero ta yorail-abi kʼax kʼux la kaʼiy te bin la yalbon te hermanoe. Jich la kaʼiy te maba pajal jtaleltik sok te jelaw te bin yak ta yalel te hermanoe sok te ma la yal wokol yuʼun te la kakʼ te jdiscursoe. Jaʼ yuʼun te bin maba lek la jpase, jaʼ te ma la kichʼ ta wenta te bin la yal te hermanoe.
Ay bin mukʼ skʼoplal la jnop kʼalal la kakʼ jun discurso ta francés.
Cheʼoxeb kʼajkʼal ta patil jtul hermano yuʼun te Comité yuʼun sucursal la skʼoponon, la kalbey te ma lek la kaʼiy te bitʼil la skʼoponon te hermano sok te ya jkʼanbey perdón, ta patil bajt jkʼanbey perdón te hermano te la yakʼbon te consejo sok skʼuxul yoʼtan la spasbon perdón. Te bin kʼax ta jtojole ay bin la yakʼbon jnop te maʼyuk bin-ora ya xbajt chʼayuk ta koʼtan, jaʼ te ya skʼan te ayuk spekʼelil koʼtan (Prov. 16:18). Bayalix buelta jkʼoponoj Jehová yuʼun te bin ma lek la jpase sok la kal te maʼyuk bin-ora chopol ya kaʼiy te kʼalal ay machʼa ya yakʼbon jun consejo.
Ayix 40 jaʼbil te ayon ta abatinel ta Betel yuʼun Canadá sok jaʼto tal ta 1985 ayon ta abatinel ta Comité yuʼun Sucursal. Ta febrero yuʼun 2021 laj te Sheila sok kʼax bayal ya jnaʼ. Jaʼnix jich ayon ta chamel-euk, pero kʼax bayal kaʼtel sok tseʼel koʼtan ayon ta abatinel ta stojol te Jehová, te jich ya kil te oranax ya xkʼax te kʼajkʼale (Ecl. 5:20). Manchukme bayal wokol kʼaxem ta jtojol, jaʼ ya yakʼbonxan stseʼelil koʼtan te abatinel ta stojol te Jehová. Te bitʼil ayix tal 70 jaʼbil te ayon ta abatinel ta tiempo completo bayal yakʼojbon tseʼelil koʼtan. Ya jkʼanbey te Jehová te jaʼuk ya xbajt ta yoʼtanik te abatinel ta stojol Jehová te jchʼieletike, melel schʼuunoj koʼtan teme jich ya spasike ya xjuʼ ya sta stseʼelil yoʼtanik.
a Ta La Atalaya 1 yuʼun febrero 2000 la yichʼ cholel te bin kʼaxem ta skuxlejal te hermano Marcel Filteau, te sbiilinoj: «Jehová es mi refugio y fuerza».
b Jaʼto tal ta 1957 te lum ini te ay ta África, jaʼ jun chʼin lum te Costa de Oro sbiil.
c Ta La Atalaya 1 yuʼun diciembre 2000 yame ata te bin kʼaxem ta skuxlejal te hermano Herbert Jennings, te sbiilinoj: «No saben lo que será su vida mañana».
d Ta yorail-abi te Nathan Knorr jaʼ ya yil-a te aʼtelile.