ARTÍCULO YUʼUN ESTUDIO 50
Toj ya yilotik te Dios ta swenta te schʼuunel koʼtantik sok ta swenta te kaʼteltik
«Ya stʼunbeyik te schʼuunel yoʼtan te la yakʼ ta ilel te jtatik Abrahán» (ROM. 4:12).
KʼAYOJIL 119 Tulanuk schʼuunel koʼtantik
¿BIN YA KILBEYTIK SKʼOPLAL?a
1. ¿Bin ya xjuʼ ya jojkʼoybey jbatik kʼalal ya jnoptik ta swenta te schʼuunel yoʼtan te Abrahán?
BAYAL ants winiketik yaʼiyojik ta swenta te Abrahán, pero bayal bintik ma snaʼojik ta stojol. Yan stukel te joʼotike, ya jnaʼbeytik sba ta lek. Jnaʼojtik te Biblia ya yal te «jaʼ tatil kʼot yuʼunik spisil te machʼatik ay schʼuunel yoʼtanik» (Rom. 4:11). Pero, yaniwan xjuʼ ya jojkʼoybey jbatik, ¿yabal xjuʼ ya jkʼayinbey stalel te Abrahán sok te ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtan ta stojol te Jehová? Yak, ya xjuʼ.
2. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya jnoptik ta swenta te ejemplo yuʼun te Abrahán? (Santiago 2:22, 23).
2 Te bin ya skoltayotik yuʼun tulanuk te schʼuunel koʼtantik jich bitʼil te Abrahán jaʼ te ya jnoptik te ejemplo yuʼune. Spisil-ora la schʼuun te bin albot yuʼun Dios: bajt ta kuxinel ta namal, bayal jaʼbil kuxin ta nailpakʼ sok spisil yoʼtan kʼan yakʼ ta chikʼbil majtanil te Isaac. Jich la yakʼ ta ilel te tulan te schʼuunel yoʼtane. Te Jehová lek la yil sok la yamigoin te Abrahán ta swenta te schʼuunel yoʼtan sok te bin la spas (kʼopona Santiago 2:22, 23). Te Jehová ya skʼan te jpisiltik lek ya yilotik sok ya yamigoinotik. Jaʼ yuʼun te Jehová la yakʼbey stsʼibay te Pablo sok te Santiago ta swenta te ejemplo yuʼun Abrahán. Ta ora ini ya xbajt kiltik te bin mukʼ skʼoplal ya yal te capítulo 4 yuʼun Romanos sok te capítulo 2 yuʼun te Santiago ta swenta te Abrahán.
3. ¿Bin texto la yalbeyik skʼoplal te Pablo sok te Santiago?
3 Te Pablo sok te Santiago la yalbeyik skʼoplal te Génesis 15:6, banti ya yal te Abrahán «la schʼuhun te Jehová, ha acʼot ta cuenta yuʼun te toj ay». ¿Bin ya skʼan ya yal te ay machʼa toj ya x-ilot yuʼun te Jehová? Ya skʼan ya yal te tseʼel yoʼtan te Jehová ta stojol te ants winik-abi sok te maʼyuk smul ya yile. Cham oʼtantik sba te bin-utʼil te Jehová maʼyuk smul ya yil jtul ants winik te ma tojuk sok te jmulawile. Yaniwan akʼan te jich ya yilat te Diose, sok ya xjuʼ awuʼun. Ya xbajt kiltik bin yuʼun te Jehová la yal te jaʼ tojil winik te Abrahán sok te bin ya skʼan ya jpastik yuʼun jaʼnix jich ya yal ta jtojoltik-euk.
YA SKʼAN AYUK SCHʼUUNEL KOʼTANTIK YUʼUN TOJ YA YILOTIK-A TE DIOSE
4. ¿Bin ya xmakot yuʼun te ants winiketik yuʼun maba toj ya xkʼotik?
4 Ta Carta te la stsʼibay te Pablo ta stojol te Romanoetik, la yal te jpisiltik jmulawilotik (Rom. 3:23). ¿Bin-utʼil ay-a te tseʼel yoʼtan ta jtojoltik te Dios sok te toj ya yilotik? Te Pablo la stuuntes te ejemplo yuʼun te Abrahán yuʼun ya skoltay te jchʼuunjeletik ta yakʼbeyel sujtib te jojkʼoyel-abi.
5. ¿Bin yuʼun te Jehová la yal te toj ta winikil te Abrahán? (Romanos 4:2-4).
5 Te Jehová la yal te toj ta winikil te Abrahán kʼalal ayto ta kuxinel ta Canaán-a. ¿Bin yuʼun la yal te toj ta winikile? Ma jaʼuk yuʼun te la schʼuun ta lek te bin ya yal te Ley yuʼun Moisés (Rom. 4:13). ¿Bin yuʼun jich ya kaltik? Melel te lum Israel la yichʼ akʼbeyel te Ley kʼaxem ta 400 jaʼbil ta patil. ¿Bin yuʼun la yal-abi te Jehová te toj ta winikil te Abrahán? Te Jehová la yakʼbey yil slekil yoʼtan te Abrahán sok la yal te toj ta winikil ta swenta te schʼuunel yoʼtan (kʼopona Romanos 4:2-4).
6. ¿Bin yuʼun ya yal te Jehová te toj te machʼa jmulawil?
6 Jaʼnix jich, te jpuk-kʼop Pablo la yal te kʼalal ay machʼa ay schʼuunel yoʼtan ta stojol Dios «toj ya x-ilot yuʼun ta swenta te schʼuunel yoʼtane» (Rom. 4:5). Sok jich la yalxan: «Te David la yalbey skʼoplal te stseʼelil yoʼtan ya sta te winik te toj ya x-ilot yuʼun te Dios, pero ma jaʼuk ta swenta te yaʼtele: ‹Tseʼelnax yoʼtanik te machʼatik la yichʼik pasbeyel perdón yuʼun te bintik chopol la spasike sok te machʼatik la yichʼik pasbeyel perdón te smulike; tseʼelnax yoʼtan te machʼa ma x-ichʼbot ta wenta yuʼun Jehová te smule›» (Rom. 4:6-8; Sal. 32:1, 2). Te Jehová ya spasbey perdón ta jkʼaxel o ya schʼay ta yoʼtan te smul te machʼatik ya yakʼ schʼuunel yoʼtan ta stojole; ma xyichʼix ta wenta. Te Jehová toj ya yil te ants winiketik-abi sok maʼyuk smul ta swenta te schʼuunel yoʼtanike.
7. Manchukme jmulawiletik-a te j-abatetik yuʼun te Dios, ¿bin yuʼun la yichʼ alel te tojike?
7 Manchukme jmulawiletik-a te Abrahán, te David sok te yantik j-abatetik yuʼun te Dios la yichʼ alel te tojike. Ta swenta te schʼuunel yoʼtanik te Dios la yal te maʼyuk smulik, ma jichuk bitʼil te ants winiketik te ma x-ichʼotik ta mukʼ yuʼun (Efes. 2:12). Ta Carta te la stsʼibay ta stojol te Romanoetik, te Pablo la yal te yuʼun ya kamigointik te Jehová mukʼ skʼoplal te ayuk schʼuunel koʼtantik. Jich la spasik te Abrahán sok te David, jaʼnix jich te joʼotik ya xjuʼ ya kamigointik te Dios ta swenta te schʼuunel koʼtantik.
¿BIN-UTʼIL SNITOJBEY SBA SKʼOPLAL TE CHʼUUNEL OʼTANIL SOK TE YAʼTELULE?
8, 9. ¿Bin ya yalik chaʼoxtul ants winiketik ta swenta te bin la stsʼibay te Pablo sok te Santiago te ma smeleliluk, sok bin yuʼun?
8 Ta bayalix tal jaʼbiletik, te jwolwanej yuʼun te religionetik ma pajal te bin schʼuunojik ta swenta te bin-utʼil snitojbey sba skʼoplal te chʼuunel oʼtanil sok te yaʼtelul. Ay machʼatik ya yalik te yuʼun ya jta jkoleltik tikʼnax-a te ya jchʼuuntik te Jesucristo. Ayniwan awaʼiyoj te jich ya yalik: «Chʼuuna Cristo jichme ya xkolat». Jaʼniwan ya yalbeyik skʼoplal te Romanos 4:6, banti te Pablo la yal «te winik te toj ya x-ilot yuʼun te Dios, pero ma jaʼuk ta swenta te yaʼtele». Pero, te yantik jwolwanejetik yuʼun te religión ya yakʼik ta nopel te yuʼun ya jta jkoleltik ya skʼan ya kulaʼtaytik lugaretik te chʼultesbil yuʼun te Iglesia sok spasel lekil aʼteliletik. Jichniwan ya yalik ta swenta te bin ya yal te Santiago 2:24: «Toj ya yichʼ ilel te ants winik ta swenta te yaʼtel te ma jaʼuknax ta swenta te schʼuunel yoʼtane».
9 Te bitʼil maba pajal te bintik schʼuunojike, ay chaʼoxtul te machʼatik ya yilbeyik skʼoplal te Biblia ya yalik te maba pajal te bin ya snopik te Pablo sok te Santiago ta swenta te chʼuunel oʼtanil sok te yaʼtelule. Ya yalik te Pablo ya snop-a te tikʼ-a te ay schʼuunel koʼtantik yuʼun lek ya yilotik te Diose, pero te Santiago ya snop-a te ya skʼan te ay yaʼtelule. Jtul teólogo jich la yal: «Te Santiago ma xkʼot ta yoʼtan bin yuʼun te Pablo la yal te ay machʼa toj ya x-ilot yuʼun te Dios ta swentanax schʼuunel yoʼtan sok ma ta swentauk yaʼtelul». Pero te Pablo sok te Santiago jaʼ la stsʼibayik te bin akʼbot snaʼik yuʼun te Jehová (2 Tim. 3:16). Yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik ta lek te bin la yalike ya skʼan ya kiltik te binxan yakik ta stsʼibayel ta cartaetik-abi.
Te Pablo la yalbey te jchʼuunjel judioetik te kuxinemik ta Roma te ma puersauk ya yichʼ pasel te bin ya yal te Ley, te jaʼ mukʼ skʼoplal te chʼuunel oʼtanile. (Ilawil te párrafo 10).b
10. ¿Bin-a te aʼtel te la yalbey skʼoplal te Pablo? (Romanos 3:21, 28; jaʼnix jich ilawil te dibujoetik).
10 ¿Bin-a te aʼtel la yalbey skʼoplal te Pablo ta Romanos 3 sok 4? Jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal-a te «spasel te bin ya yal te ley». ¿Bin-a te ley-abi? Jaʼ te Ley te la yakʼ te Dios ta stojol te israeletik ta swenta te Moisés (kʼopona Romanos 3:21, 28). Jich yilel te ay chaʼoxtul jchʼuunjel judioetik te wokol ya yaʼiyik schʼuunel te la yichʼix tupʼel te Ley yuʼun Moisés sok te ma puersaukix te ya yichʼ pasel te aʼteliletik te ya yalbey skʼoplal te Ley-abi. Jaʼ yuʼun, te Pablo la stuuntes te ejemplo yuʼun te Abrahán yuʼun ya yakʼ ta ilel te lek ya yilotik te Dios ma jaʼuk ta swenta schʼuunel «spasel te bin ya yal te ley», jaʼ ta swenta te chʼuunel oʼtanil. Te bin la yale ya yakʼ smukʼul koʼtantik, melel ya xjuʼ te lek ya yilotik te Dios teme ya kakʼ schʼuunel koʼtantik ta stojol sok ta stojol te Cristo.
Te Santiago la yalbey te jchʼuunjeletik te ya skʼan ya yakʼik ta ilel te schʼuunel yoʼtanik sok yaʼtelul te kʼalal ma stsaawanik sok te kʼalal ya spasik te bin lek ta stojol te yantike. (Ilawil te párrafo 11 sok 12).c
11. ¿Bin aʼtelil yak ta yalbeyel skʼoplal-a te Santiago?
11 Te aʼtelil ya yalbey skʼoplal te capítulo 2 yuʼun te Santiago ma jaʼuk te «spasel te bin ya yal te ley» te la yalbey skʼoplal te Pablo. Te Santiago jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal-a te bin ya spasik ta jujun kʼajkʼal te jchʼuunjeletik. Te aʼteliletik-abi ya yakʼ ta ilel teme tulan te schʼuunel yoʼtan te j-abat yuʼun Dios. Kiltik cheb ejemplo te la yal te Santiago.
12. ¿Bin-utʼil la schol ta aʼiyel te Santiago te snitojbey sba skʼoplal te chʼuunel oʼtanil sok te yaʼtelule? (Jaʼnix jich ilawil te dibujoetik).
12 Ta sbabial ejemplo, te Santiago la yal te ma skʼan te ya stsaawanik te jchʼuunjeletik sok te ya skʼan pajaluk ya yilik te ants winiketike. La yaltiklanbey teme jaʼnax lek ya yilik te jkʼulejetik pero ya spʼajik te pobreetik, manchukme ya yalik te ay schʼuunel yoʼtanik ta swenta te yaʼtelik ya yakʼik ta ilel te manix ayuk-ae (Sant. 2:1-5, 9). Ta schebal ejemplo, te Santiago la yal teme ay machʼa ya yil jtul hermano o jtul hermana te maʼyuk skʼuʼ spakʼ o sweʼel pero maʼyuk bin ya spas yuʼun ya yakʼbey te bin ya xtuun yuʼune, manchukme te ants winik ini ya yal te ay schʼuunel yoʼtan, ma xtuun te jich ya yale, melel ma xyakʼ ta ilel ta swenta te bin ya spase. Te Santiago jich la stsʼibay: «Te chʼuunel oʼtanile lajem teme maʼyuk yaʼtelule» (Sant. 2:14-17).
13. ¿Machʼa la yalbey skʼoplal te Santiago yuʼun ya yakʼ ta naʼel te ya skʼan ya kakʼtik ta ilel sok yaʼtelul te ay schʼuunel koʼtantik? (Santiago 2:25, 26).
13 Te Santiago la yalbey skʼoplal te Rahab yuʼun ya yakʼ ta naʼel te ay schʼuunel yoʼtan ta swenta te bin la spase (kʼopona Santiago 2:25, 26). Te Rahab yaʼiyoj ta stojol te Jehová sok snaʼoj-a te jaʼ yak ta skoltayel te israeletik (Jos. 2:9-11). ¿Bin la spas yuʼun ya yakʼ ta ilel te ay schʼuunel yoʼtan ta stojol te Jehová? La skanantay te chaʼtul jtsajtaywanejetik yuʼun maba ya yichʼik milel. Jaʼ yuʼun, manchukme ma toj sok ma jaʼuk israel-ants te Rahab, la yichʼ alel te toj jich bin-utʼil te Abrahán. Sok te ejemplo yuʼun ya yakʼ jnoptik te kʼax mukʼ skʼoplal te ya kakʼtik ta ilel sok yaʼtelul te schʼuunel koʼtantik.
14. ¿Bin yuʼun ya kaltik te maba ya skontrain sba te bin ya yal te Pablo sok te bin ya yal te Santiago?
14 Jich bitʼil la kiltikix, te Pablo sok te Santiago yanyantik-a te bitʼil la scholbeyik skʼoplal te chʼuunel oʼtanil sok te yaʼtelule. Te Pablo la yalbey te jchʼuunjel judioetik te maba lek ya x-ilotik yuʼun Jehová teme ya schʼuunik spasel te bin ya yal te Ley. Te Santiago la scholbey yaʼiy spisil te jchʼuunjeletik te ya skʼan ya yakʼik ta ilel te schʼuunel yoʼtanik sok yaʼtelul.
¿Yabal stijbat awoʼtan te schʼuunel awoʼtan ta spasel te bin ya smulan te Jehová? (Ilawil te párrafo 15).
15. Ala cheʼoxebuk te bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel sok kaʼteltik te ay schʼuunel koʼtantike. (Jaʼnix jich ilawil te fotoetik).
15 Kʼalal te Jehová ya yal te ya skʼan ya jtʼunbeytik te schʼuunel yoʼtan te Abrahán yuʼun jich toj ya yilotik, ma jaʼuk ya skʼan ya yal te jichnix ya skʼan ya jpastik te bin la spas te Abrahán. Ay bayal te bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya kakʼtik ta ilel te ay schʼuunel koʼtantik. Lekuk ya kiltik te machʼatik yachʼilik ya xkʼotik ta congregación, jkoltaytik te hermanoetik te yak ta kʼaxel swokolik sok jpastik te bin lek ta stojol te jfamiliatik. Spisil-abi ya smulan te Jehová (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Juan 3:18). Yanxan te bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te schʼuunel koʼtantik jaʼ te ya jcholtik skʼop Dios sok sbujtsʼ koʼtantik (1 Tim. 4:16). Jpisiltik ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel sok kaʼteltik te ya schʼuun koʼtantik te ya skʼotes ta pasel te bin yaloj ta jamal te Jehová sok te jaʼ ya snaʼ spasel ta lek spisil. Teme jich ya jpastike, ya xjuʼ ya schʼuun koʼtantik te toj ya yilotik te Dios sok te jich ya yilotik bitʼil yamigo.
TE BIN YA JMALIYTIK YA YAKʼBEY YICHʼ YIP TE SCHʼUUNEL KOʼTANTIK
16. ¿Bin-utʼil snitojbey sba skʼoplal te smukʼul yoʼtan sok te schʼuunel yoʼtan te Abrahán?
16 Ta capítulo 4 yuʼun te Romanos, ya jtatik yan te bin mukʼ skʼoplal ya yakʼ jnoptik te ejemplo yuʼun te Abrahán: jaʼ te kʼax mukʼ skʼoplal te ay bin ya jmaliytike. Te Jehová la yal te ya yichʼ akʼbeyel bendición «tsobol nacionetic» ta swenta te Abrahán. ¡Kʼax tʼujbil te bin yak ta smaliyel-a te Abrahán! (Gén. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17). Pero, kʼalal ayix 100 yaʼbilal-a te Abrahán sok te Sara 90 yaʼbilal mato ayuk yal snichʼnabik-a. Jich yilel te ma xkʼot ta pasel te bin yakik ta smaliyele. Manchukme tulan la yil te Abrahán, «aynanix bin la smaliy-a sok la yakʼ schʼuunel yoʼtan te tatil ya xkʼot yuʼun bayal ta pam nacionetik» (Rom. 4:18, 19). Ta patil, kʼot ta pasel te bin yak ta smaliyele: ayin jtul snichʼan, jaʼ te Isaac (Rom. 4:20-22).
17. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te toj ya kichʼtik ilel yuʼun te Jehová sok te jich ya yilotik bitʼil yamigotak?
17 Jich bin-utʼil te Abrahán, ya xjuʼ te toj ya kichʼtik ilel yuʼun te Jehová sok te jich ya yilotik bitʼil yamigotak. Jaʼ yuʼun te kʼalal la yalbey skʼoplal te Abrahán, te Pablo jich la yal: «Te kʼalal la yichʼ alel ‹toj la yichʼ ilel yuʼun te Dios›, te xchie, ma jaʼuknax la yichʼ tsʼibayel ta stojol; jaʼnix jich la yichʼ tsʼibayel ta jtojoltik-euk, te toj ya kichʼtik ilel, melel ay schʼuunel koʼtantik ta stojol te machʼa la schaʼkuxajtes tal te Kajwaltik Jesús ta yolil te machʼatik lajemike» (Rom. 4:23, 24). Ya skʼan ay schʼuunel koʼtantik, yaʼtelul sok te ay bin ya jmaliytik jich bitʼil te Abrahán. Ta yan artículo, ya kilbeytik skʼoplal te bin la yal te Pablo ta swenta te bin ya jmaliytik ta capítulo 5 yuʼun Romanos.
KʼAYOJIL 28 Te yamigoinel te Jehová Dios
a Jpisiltik ya jkʼantik te lek ya yilotik te Dios sok te toj ya yilotike. Ta artículo ini ya xbajt kilbeytik skʼoplal te bin la stsʼibayik te Pablo sok te Santiago yuʼun ya yakʼik ta ilel te ya xjuʼ te toj ya yilotik te Dios pero ya skʼan te ayuk schʼuunel koʼtantik sok te ayuk yaʼtelul.
b TE BIN YA XCHIKNAJ TA DIBUJOETIK: Te Pablo la yalbey te jchʼuunjel judioetik te jaʼ mukʼ skʼoplal te chʼuunel oʼtanil, ma jaʼuk te spasel te bin ya yal te Ley, jich bitʼil te yakʼel jlijkʼ tsʼotbil hilo te azul sbonil ta stiʼil te skʼuʼ spakʼik, spasel te Kʼin yuʼun Pascua sok te bin-utʼil kʼayemik ta spokel-a te skʼabike.
c TE BIN YA XCHIKNAJ TA DIBUJOETIK: Te Santiago la stijbey yoʼtan te jchʼuunjeletik yuʼun ya yakʼik ta ilel te schʼuunel yoʼtanik kʼalal ya spasik te bin lek ta stojol te yantik, jich bitʼil te skoltayel te pobreetike.