Septiembre

Jkʼeltik kʼusi laj yalbe komel yajtuneltak Abraan kʼalal skʼan toʼox xmuyik batel ta vits xchiʼuk li Isaake: «Liʼ xacomic xchiʼuc li buroe. Yan li vuʼun xchiʼuc jquereme chijelovcutic batel yuʼun chbat quichʼcutic ta mucʼ li Diose. Tsʼacal chisutcutic tal» (Gén. 22:5). ¿Kʼu yuʼun laj yalbe yajtuneltak ti tsut talel xchiʼuk li Isaake? ¿Mi laj van sjut kʼop o la snop kʼop? Muʼyuk. Li Vivliae chal ti spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova ti xuʼ chchaʼkuxesbat li skereme (Evr. 11:19). Li Abraane snaʼoj ti ta sjuʼel Dios laj yil jun skeremik xchiʼuk Sara manchuk mi oy xa ox sjabilalik (Evr. 11:11, 12, 18). Melel onoʼox ti mu snaʼ kʼusi chkʼot ta pasel li vaʼ kʼakʼale, pe snaʼoj ti xuʼ yuʼun skotol li Diose. Xchʼunoj ti xuʼ xchaʼkuxesbat yuʼun Jeova li skerem sventa xkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspase. Jaʼ yuʼun li Vivliae chal ti Abraane jaʼ «stotik li buchʼutik oy xchʼunel yoʼontonik[e]» (Rom. 4:11). w16.02 1:3, 13

Oy svokolik li Jonatán xchiʼuk li steklumal Israele. Yuʼun mu skʼan xchʼun mantal li ajvalil Saule, jaʼ yuʼun mu xa xkʼanat yuʼun li Jeovae (1 Sam. 15:17-23). Akʼo mi jech, li Diose jal to laj yakʼ ti akʼo x-ajvalilaj li Saule. Ta melel, toj tsots laj yaʼiik j-israeletik ti skʼan tukʼ yoʼonton xakʼ sbaik ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk lek kʼusi yakal tspas li buchʼu ‹te chotol ta chotlebal sventa ajvalilale› (1 Crón. 29:23). Tukʼ-o yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal Jeova li Jonatane. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti jchʼunbetik smantal ti bu kʼalal sta-o chkiltik «li buchʼutik oy yabtelik ti mas mukʼ skʼoplalike», yuʼun jaʼ yakʼoj Jeova xchiʼuk tskʼan ti jchʼunbetik smantalike (Rom. 13:1, 2). Jaʼ yuʼun chkichʼtik ta mukʼ li j-abteletike, akʼo mi muʼyuk lek kʼusitik tspasik xchiʼuk ti mu staik-o xkichʼtik ta mukʼe. Yuʼun li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae jaʼ ti xkichʼtik ta mukʼ skotol li buchʼutik yakʼojanbe yabtele (1 Kor. 11:3; Evr. 13:17). w16.02 3:5, 6, 8

Li Vivliae chal ti ta «yutsil yoʼnton» chtunik ta stojolal Dios li yajtuneltake, taje te tsakal skʼoplal li kerem tsebetik eke. Jaʼ yuʼun mi chanop chavichʼ voʼe, skʼan me xlokʼ ta avoʼonton atuk. Mas to me jech skʼan xapas mi jaʼ xa onoʼox stestigo Jeova li avutsʼ avalal kʼalal lachʼi tale. Xuʼ van aviloj ti oy xa buchʼutik laj yichʼik voʼe, yikʼaluk van laj xa yichʼik voʼ li avamigotake o li achiʼiltak ta vokʼele. Pe kʼelo me aba un. Mu me xanop ti skʼan xa xavichʼ voʼ ek ta skoj ti oy xa jutuk ajabilale o ta skoj ti yichʼojik xa voʼ li yantike. ¿Kʼusi tskoltaot sventa koʼoluk anopben xchiʼuk Jeova ta sventa li ichʼvoʼe? Veno, chʼakbo skʼakʼalil sventa xanop lek kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li ichʼvoʼe. w16.03 1:11, 12

Mi ta jkʼan lek chbat kuʼuntik li kabteltik ta cholmantale, skʼan me jmojuk oyutik xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontik xij-abtej ta tsobobbaile (Efes. 4:16). Pe sventa jcholbetik mantal li krixchanoetik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, skʼan me lekuk chapalutik. Jtos ti kʼusi tskoltautike jaʼ li tojobtaseletik chij-akʼbat ta tsobobbaile, jech kʼuchaʼal li ta tsobajel sventa cholmantale. Koliyal ti vaʼ yelan chkichʼtik chanubtasele, jaʼ skoltaojutik sventa jcholtik mantal ta spʼejel Balumil xchiʼuk ti ta smiyonal xa noʼox vunetik ta jpuktik ti lokʼemik ta Vivliae. Jech xtok, chij-albat bakʼintik ti akʼo jkolta jbatik ta junuk kampanya ta sventa cholmantale. Kʼalal ta jcholtik mantale, yakal ta jchiʼintik ta abtel ta smiyonal xa noʼox ermanoetik xchiʼuk jmoj li aʼyej chkaltik ta spʼejel Balumile. Xchiʼuk xtok, jmoj chij-abtej xchiʼuk li anjeletike, yuʼun jaʼ tskoltautik ta cholmantal (Apok. 14:6). w16.03 3:4, 5

Li ta skʼakʼalil Moisese, akʼbatik Mantal yuʼun Jeova li j-israeletike. Ta mas tsʼakale, akʼbatik ‹smantal Kristo› li stsobobbail yajtsʼaklomtake. Vaʼun li ta Paraisoe chkichʼtik akʼbel achʼ mantaletik li ta ‹balbalvunetike›. Kʼalal mi lik jchantik li achʼ balbalvunetike, te chkakʼtik venta kʼusi tskʼan akʼo jpastik li Diose. Ta me stabeik sbalil ek li buchʼutik chchaʼkuxiike. Vaʼun mas to me chkaʼibetik smelolal kʼusi tsnop li Jeovae. Jech xtok, ta skoj ti mas xa xkaʼibetik smelolal li kʼusi chal Vivliae, mas me ta jkʼan jbatik, chkichʼ jbatik ta mukʼ xchiʼuk ta jkʼuxubin jbatik (Is. 26:9). ¿Mi xnop xa noʼox kuʼuntik kʼusitik ta jchantik li ta Paraisoe xchiʼuk ti kʼusi chkakʼtik ta chanel kʼalal mi ch-ajvalilaj xa ox li Jesukristoe? Mi ta jchʼuntik-o batel «li kʼusi te tsʼibabil ta balbalvunetike» xchiʼuk mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova li ta slajebal prevae, ta me stsʼiba jbitik li ta «sbalbalvunal kuxlejale». Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae xuʼ me jtatik li kuxlejal sbatel osile. w16.03 4:19, 20

Ep moletik ti jal xa tunemik tale chalik ti jaʼ mas lek mi chlik xchanubtasik ta skeremalik noʼox li ermanoetike, xuʼ van kʼalal jaʼo chexik toe. Kʼalal chakʼbeik spas junuk abtelale skʼan stsakbeik ta venta li sjabilale. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti ta skeremalik noʼox skʼan xlik yichʼik chanubtasel yuʼun moletik li ermanoetike? Yuʼun jaʼ xuʼ xkoltaatik sventa teuk-o ta yoʼontonik li kʼusi tskʼan tstaik ta mantal kʼalal mi chʼiike ti jaʼo ep kʼusi xuʼ xchʼay-o yoʼontonike (Sal. 71:17). Sventa xichʼ tijbel yoʼonton ti skolta sba mas li ermanoe, maʼuk noʼox skʼan albel li kʼusi skʼan spase. Yuʼun skʼan albel xtok kʼu yuʼun ti tsots skʼoplal skʼan jech xichʼ pasele. Taje jaʼ li kʼusi la stunes Jesus sventa xchanubtas li yantike. Li stuke la stak batel yajtakboltak ti xcholik mantale. Pe baʼyuk onoʼox laj yalanbe ti skʼan xchʼunik mantale. Xi laj yalanbee: «Akʼbil jventain skotol li kʼusitik ta vinajel xchiʼuk ta sba balumile. Jaʼ yuʼun chaʼa, batanik, bat pasik ta [kajchankʼop] li krixchanoetik ta skotol jteklumetike» (Mat. 28:18, 19). w15 15/4 2:5, 6

Li yajtsʼaklomtak Kristo ta Roma li ta baʼyel sigloe tsots tajek kʼusitik la snuptanik. Sabilik tajek sventa ch-akʼbat svokolik. Li vaʼ kʼakʼaletik ti tsots tajek vokolile, jaʼo la xchukik jtakbol Pablo li jromaetike. Xuʼ van la snop mi ta van xkoltaat yuʼun li yan yajtsʼaklomtak Kristoe. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jun veltae tsots kʼusi la snuptan, pe muʼyuk buchʼu xkoltaat. Akʼo mi jech, laj yal ti koltaat yuʼun Jeova ta stojolal li Jesuse xchiʼuk akʼbat stsatsal sventa xkuch yuʼun (2 Tim. 4:16). Li Pabloe snaʼoj onoʼox lek ti xuʼ spat yoʼonton ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ chvul ta sjol ti kʼu yelan koltaat tal ta voʼnee. Lek snaʼoj ti ch-akʼbat stsatsal yuʼun Jeova sventa stsal li svokol taje xchiʼuk yan vokoliletik ti xuʼ snuptan ta jelavele. Lek tajek xchʼunoj, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Jaʼ tskoltaun Kajvaltik ta skotol li kʼusitik toj chopole» (2 Tim. 4:18). Akʼo mi xuʼ van muʼyuk chkoltaat yuʼun li yermanotake, lek xchʼunoj ti chkoltaat yuʼun Jeova xchiʼuk Jesuse. w15 15/4 4:1-3

Kʼalal vokʼ li Jesuse, li Satanase snaʼoj ti jaʼ chkʼot ta Mesiase. ¿Mi oy van la snop jsetʼuk Satanas ti chopol xa noʼox xvinaj ti chichʼ milel jun uni olole? Moʼoj. Li stuke mu sventa-o li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole. Jaʼ yuʼun tskʼan xa ox ti xichʼ milel li Jesuse. ¿Kʼusi la spas? Kʼalal laj yaʼi ajvalil Erodes ti vokʼ xa li «ajvalil yuʼun judaetike» ilin tajek xchiʼuk tskʼan ox tsmil (Mat. 2:1-3, 13). Jech oxal, laj yal mantal ti akʼo smilik skotol li ololetik ti chib sjabilalik o ti mu to sta chib sjabilalik li ta yosilal Belen xchiʼuk ta skotol li sjoylejal lume (Mat. 2:13-18). Pe li Jesuse muʼyuk xcham kʼalal laj yichʼik milel li yan ololetike. Pe, ¿mi oy van kʼusi chakʼ jnoptik ta stojolal Satanas taje? Oy, jaʼ ti muʼyuk sbalil chil li kuxlejale, mi jaʼuk li xkuxlejal uni ololetike. Ta melel, li Satanase xkoʼolaj kʼuchaʼal «jkot leon ti x-avete» (1 Ped. 5:8). Mu me xchʼay xkaʼitik ti chʼabal xkʼuxul yoʼontone. w15 15/5 1:10, 12, 13

Li krixchanoutike oy jun jmotontik yuʼun li Jeovae, jaʼ ti xuʼ jnoptik li kʼusitik muʼyuk to kilojtike, ti melel xa xvinaj yilel ta joltike. ¿Kʼu yuʼun xijmuyubaj-o yuʼun li matanal taje? Yuʼun koliyal taje xuʼ kak xa noʼox jnopbetik skʼoplal li kʼusitik lek jmalaojtik chkʼot ta pasele. Jech xtok, xuʼ kak jnoptik yuʼun li kʼusi ta jkʼan ta jpastike xchiʼuk xuʼ lek xkʼot ta nopel kuʼuntik. Li ta Vivliae chalbutik Jeova ti ep kʼusitik lek tspas ti xuʼ jkʼupintik ta tsʼakale. Melel onoʼox ti mu xkiltik li avie. Pe xuʼ jnopbetik skʼoplal xchiʼuk xuʼ jchʼuntik ti ta melel chkʼotanuk ta pasele (2 Kor. 4:18). Jun skʼelobil taje jaʼ li kʼusi laj yal tspas li smeʼ j-alkʼop Samuele, laj yalbe Jeova ti chakʼ batel skerem sventa koʼol x-abtej xchiʼuk li paleetike. Li meʼile laj van snop ti kʼu yelan chkʼot ta pasel li vaʼ kʼakʼal taje. Lokʼ ta yoʼonton stuk ti jech tspase, jaʼ yuʼun snaʼoj ta melel ti xuʼ xkʼot ta pasele. Ti jech la snopbe skʼoplal li vaʼ kʼakʼal taje jaʼ koltaat sventa spas yuʼun li kʼusi laj yale (1 Sam. 1:22). Jech li voʼotik eke, xuʼ jtunes jnopbentik sventa jnopbetik skʼoplal li kʼusitik yaloj tspas Jeovae, yuʼun jchʼunojtik ti chkʼotanuk ta pasel yuʼun ta melele (2 Ped. 1:19-21). Epal yajtuneltak Dios ta voʼnee la snopbeik skʼoplal kʼu van yelan li kʼusitik yaloj tspas Diose. w15 15/5 3:1-3

Li Vivliae chalbutik ti skʼan jnoptik ta sventa li kʼusi tskʼan Jeovae, maʼuk ti jaʼ jnopilanbetik skʼoplal spasel kanal epal takʼine. Li Jesuse laj yal ti mi oy jun vinik jaʼ chakʼbe yipal ta spasel kanal takʼine xchiʼuk jaʼ tsʼakal to tspasbe yabtel li Jeovae, jaʼ me bol vinik. Akʼo mi jkʼulej, pe «maʼuk jkʼulej ta stojolal li Diose» (Luk. 12:16-21). Pe jaʼ me ep chichʼ tabel sbalil mi jaʼ laj kakʼbetik yipal spasel li kʼusi tskʼan Diose, yuʼun xkoʼolaj ta jtsob ‹jkʼulejaltik ta vinajel› (Mat. 6:20). Yuʼun jaʼ jech xuʼ xijmuyubaj xchiʼuk xmuyubaj kuʼuntik li Jeova eke (Prov. 27:11). Jech xtok mas toj ep sbalil mi jaʼ kamigotik li Jeovae, jaʼ muʼyuk li kʼulejal oy ta skotol balumile. Mi jaʼ chbat ta koʼontontik saʼel li kʼulejal liʼ ta balumile, mas me ep kʼusi ta jvul-o koʼontontik (Mat. 6:19). Kʼalal jaʼ mas ta jnopilanbetik skʼoplal li takʼine, li Jesuse laj yal ti jaʼ mas vokol chkaʼitik sventa baʼyel xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi tskʼan Jeovae (Mat. 13:18, 19, 22). w15 15/5 4:15, 16

Koliyal li sjuʼel Diose, li Jesuse la spas ep skʼelobiltak juʼelal ti labalik sbae. Maʼuk noʼox la xpoxta li buchʼutik ipik ta kʼaʼemal chamele, yuʼun la xpoxta yan krixchanoetik ti ep svokolik ta yantik chameletike. Li avie, yoʼ xpoxtavanik li doktoretike oy bateltik ti persa tstunesbeik srinyon, yoʼonton o yan kʼusitik yuʼun li krixchanoetike. Pe li Jesuse mu persauk jech tspas taje, yuʼun xuʼ ta anil noʼox xpoxta kʼusuk chamelal. Jech xtok, akʼo mi nom to oy li jun jchamele, xuʼ xpoxtaj yuʼun (Juan 4:46-54). ¿Kʼusi chakʼ jchantik skotol taje? Jaʼ ti oy ta yoʼonton chakʼbe slajeb sbatel osil skotol chameletik li Ajvalil Jesukristoe xchiʼuk ti xuʼ yuʼun spasel jeche. Kʼalal chkiltik kʼu yelan oy ta yoʼonton krixchanoetik li Jesuse, tspat koʼontontik ti ta Paraisoe ta «xcʼuxubaj yoʼnton ta stojol ti buchʼu biqʼuit yacʼoj sbaique [xchiʼuk ta stojol] ti meʼunetique» (Sal. 72:13, Ch). Jnaʼojtik ti tskʼan chpoxta skotol li buchʼutik chil svokolike. w15 15/6 2:6

Epal krixchanoetike xojtikinik li orasion laj yakʼ ta chanel Jesus ti padrenuestro sbie. Kʼalal jaʼo ta jcholtik mantale nopoltik noʼox chkalbetik skʼoplal li orasion taje. Jun skʼelobile jaʼ ti kʼalal ‹akʼo taluk li Ajvalilal avuʼun› xijchie, jaʼo chkalbetik skʼoplal kʼalal ta jkʼan chijchanubtasvan ti jaʼ jun ventainel yuʼun Dios li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti mu xa jaluk skʼan sventa skʼatajes ta Paraiso li Balumile. Jech xtok, sventa chkakʼtik ta ilel ti oy sbi li Diose xchiʼuk ti skʼan chʼultajesele, jaʼ xkaltik, ti «chʼul chichʼ tsakel ta mukʼ[e]» (Mat. 6:9, tsʼib ta yok vun). Kʼalal chanubtasvan ta sventa padrenuestro li Jesuse, ¿mi jaʼ van sventa jkomes ta joltik skotol, vaʼun ti jech xa ta jchaʼaltik jujukoj kʼalal ta jpastik orasion, jech kʼuchaʼal tspasik li yan relijionetike? Moʼoj, yuʼun xi laj yale: «Kʼalal chapas orasione mu me xachaʼalilan li kʼusi avaloj [xae]» (Mat. 6:7). Jun veltae, li Jesuse yakal ta xchanubtas yajchankʼoptak kʼuxi ta pasel li orasione, li avi xtok une laj yalbe skʼoplal li padrenuestroe, jaʼ noʼoxe jelel xa li jujupʼel kʼop la stunese (Luk. 11:1-4). Taje chakʼ ta ilel ti jaʼ noʼox laj yakʼ ta chanel kʼusitik xuʼ jkʼan ta j-orasiontik li Jesuse. w15 15/6 4:1, 2

Li Jeovae tstunes xchʼul espiritu sventa tskoltautik ta stsalel li prevaetik chakʼ Satanase. Jech xtok, sventa tspʼijubtasutik ta jtosuk li kʼusitik xibal sbae tstunes Vivlia xchiʼuk tsobobbail. Jech kʼuchaʼal liʼe, tstojobtasutik sventa mu jaʼuk te jlajes kiptik, jkʼakʼaltik xchiʼuk jtakʼintik li ta kʼusitik muʼyuk tsotsik skʼoplale. Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolalik Espen xchiʼuk Janne ti tunik ta prekursor regular ti oy chaʼvoʼ yalab xnichʼnabike. Xi chal li Espene: «Ta jkʼanilanbekutik onoʼox Jeova ti akʼo skoltaunkutik sventa mu xipʼajkutik ta prevaetik ta skoj ti muʼyuk xa mas ta jpasbekutik yabtele. Ta jkʼanbekutik xtok ti stsatsubuk mas ti kʼu yelan xkil jbakutik xchiʼuke xchiʼuk ti ximuyubajkutik noʼox ta xcholel li mantale». Yan preva ti skʼan jtsaltik xtoke jaʼ li skʼelel pornografiae. Junantike tskʼelik pornografia, taje jaʼ ta skoj ti muʼyuk la slokʼes ta snopbenik li kʼusitik chopole. Pe oy epal ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti stsalojik komel li preva taje. Jaʼ yuʼun xuʼ jech jpastik ek (1 Kor. 10:12, 13). w15 15/6 5:15, 16

Mi laj xa ox yichʼ lajesel li jecheʼ relijionetike jaʼo me chkakʼtik ta ilel mi jkʼanojtik ta melel li Jeovae. Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike jaʼ te chbat saʼik koltael ta stojolal li organisasionetik ta sba balumile, ti xkoʼolajik «ta tonetik li ta vitstike». Yan li voʼotike jaʼ ta jsaʼtik li chabiel yuʼun Jeovae. Pe, ¿mi xuʼ jnoptik ti jaʼ to te chlik tunikuk ta stojolal Jeova li yan epal krixchanoetike? Moʼoj. Jech kʼuchaʼal li ta Jerusalene, li epal judaetike muʼyuk ochik ta yajtsʼaklomtak Kristo kʼalal lokʼik batel ta Jerusalen li soltaroetike. Moʼoj, li kʼusi kʼot ta pasele, jaʼ ti buchʼu jaʼik xa onoʼox yajtsʼaklomtak Kristoe la xchʼunbeik smantal li Jesuse, vaʼun jatavik lokʼel. Jaʼ yuʼun, kʼalal mi laj yichʼ pajesel li kontrainel chichʼik li relijionetike, mu me jmalatik ti ep xa buchʼutik jaʼ to chlik ochikuk li ta melel relijione. Jaʼ me yorail chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik ta melel li Jeovae xchiʼuk ti ta jkoltatik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele (Mat. 25:34-40). w15 15/7 2:7

Li yajtunelutik Jeova ta spʼejel Balumile lek tajek tsobolutik. Jaʼ yuʼun mi jsetʼuk jnoptik ti mas tsots skʼoplal junuk paraje o junuk lume. Xuʼ van la xchanubtasutik kutsʼ kalaltik o buchʼutik te nakal ta jpat jxokontik ti akʼo jkʼantik tajek li jlumaltike. Jaʼ yuʼun xuʼ van oy to kʼusi chopol chkaʼitik ta stojolal li buchʼutik jelel slumalik, skʼopik o stsʼunbalike. ¿Kʼusi van xuʼ skoltaot mi jech to chavaʼie? Nopo kʼu yelan chil Jeova li buchʼutik xtoyetik ta skoj slumalike xchiʼuk ti mas mukʼ skʼoplal chaʼi sbaike. Kʼalal chachanunaje saʼo ta vunetik ti jaʼ chalbe skʼoplal taje. Kʼanbo Jeova akʼo skoltaot sventa jechuk xavil li yantik kʼuchaʼal chil li stuke (Rom. 12:2). Tsots me skʼoplal ti jechuk jpas jkotoltike, yuʼun chakʼik venta ti jelelutik tajek li jlakʼnatike, li kutsʼ kalaltike xchiʼuk li jchiʼiltaktik ta abtel o ta chanune. w15 15/7 3:14, 15

Li Jeovae chchikintabutik xchiʼuk chaʼi kʼu kelantik akʼo mi muʼyuk buchʼu yan jech ta spas. Ti tstakʼbutike jaʼ yan senyail ti skʼanojutik tajek li Jeovae. Ep kʼusitik xuʼ jchantik yuʼun li orasionetik chal ta Vivliae. Jaʼ yuʼun kʼalal chkichʼtik ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike toj lek ti jchanbetik skʼoplal bateltike. Xuʼ van jchanbetik skʼoplal li uni orasion la spas ta yut xchʼut mukʼta choy li Jonase (Jon. 1:17–2:10). Jech xtok, xuʼ jchanbetik skʼoplal li orasion la spas ta sjunul yoʼonton Salomon kʼalal laj yakʼ ta stojolal Jeova li temploe (1 Rey. 8:22-53). Xuʼ jnopbetik skʼoplal xtok li orasion laj yakʼ ta chanel li Jesuse (Mat. 6:9-13). Mas to chijtojob ta skʼoponel Dios mi la jchʼakbetik yorail ta snopbel skʼoplal li orasionetik kʼuchaʼal taje. Jech xtok, mu me xchʼay xkaʼitik ti tsots skʼoplal ti nopoltikuk noʼox skʼan jpastik orasione. Mi jech la jpastike, «li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox leke, ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike» ta xchabi li jnopbentike xchiʼuk li koʼontontike (Filip. 4:6, 7). w15 15/8 1:11, 12

Sventa jchapan xa noʼox jbatik sventa li kuxlejal ta Paraisoe, skʼan jnopes xa noʼox jbatik avi ta xchʼunbel smantal li s-organisasion Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li ta Paraisoe ta xkichʼtik albel mantal sventa ta jkʼatajestik ta alakʼ sba nichimaltik li Balumile xchiʼuk sventa ta jkoltatik ta yojtikinel Jeova li krixchanoetik ti chchaʼkuxiike. Ta melel, ep tajek abtelal. Jaʼ yuʼun xi skʼan jakʼbe jbatike: «¿Mi ta jchʼun akʼo mi mu kʼupiluk chkaʼi li kʼusi tskʼanbun akʼo jpas li s-organisasion Jeovae xchiʼuk mi ta sjunul koʼonton ta jpas?». Pe sventa jchapan jbatike, skʼan junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk li kʼusi chij-akʼbat jpastike xchiʼuk skʼan oyuk ta koʼontontik xijkoltavan. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal oy bu achʼ tstakutik batel li s-organisasion Jeovae, chkakʼtik persa spasel xchiʼuk ti jkʼupintik spasele. Mi ta xa noʼox jnopes jbatik avi sventa oyuk noʼox ta koʼontontik xijkoltavan li ta s-organisasion Jeovae, mas xa me kʼun chkaʼitik spasel li ta Paraisoe. w15 15/8 3:6, 7

Mi jech kʼot ta pasel ta stojolal Salomon ti toj pʼij toʼoxe, xuʼ jech xkʼot ta pasel ta jtojolaltik ek (1 Rey. 11:1-6). Jaʼ yuʼun, mi jaʼuk jnoptik chijnupun xchiʼuk jun krixchano ti muʼyuk skʼanoj li Jeovae. Pe jlom krixchanoetike jaʼ to laj yojtikinik Jeova kʼalal nupunemik xa oxe. Kʼalal jech taje, ¿kʼusi xuʼ spasik akʼo mi maʼuk stestigo Jeova li snup xchiʼilike? Li Vivliae xi chalbe mantal li ajnilaletike: «Ichʼik me ta mukʼ li amalalike, sventa mi oy buchʼu mu xchʼunbeik smantal Diose xuʼ spasatik ta kanal ta sventa li stalelal yajnilike, akʼo mi muʼyuk kʼusi chichʼik albel jpʼeluk» (1 Ped. 3:1). ¿Kʼusi skʼan xal taje? Mi laj yakʼ persa tspas ta jun lekil ajnilal li antse xchiʼuk ti chchʼun li tojobtaseletik ta Vivliae, li vinike xuʼ van xakʼ venta ti yantik chjel li yajnile xchiʼuk xuʼ van xal yoʼonton spas ta stestigo Jeova ek. Taje oy xa jech kʼotem ta pasel ta stojolal epal nupultsʼakaletik. Pe li viniketik ti maʼuk stestigo Jeova li snup xchiʼilik eke, skʼan jech spasik kʼuchaʼal chal li tojobtasel taje. w15 15/8 4:15, 16

Li avie oy jlom chameletik ti chʼabal to ojtikinbil xpoxile. Pe oy van junantik krixchanoetik chalik ta jamal ti xojtikinbeik xpoxil junuk chamele. Pʼijukutik me. Li ta Proverbios 14:15 chal ti buchʼu pʼije muʼyuk ta xchʼun skotol li kʼusi ch-albate, tsnop baʼyuk lek li kʼusi tskʼan tspase. Ta yan xtoke, li Pabloe laj yal ti skʼan lek snaʼ xrasonajik li yajtsʼaklomtak Kristoe (Filip. 4:5). Mi ta jchʼuntik li tojobtasel taje, maʼuk me chbat ta koʼontontik o mas xa tsots skʼoplal ta xkiltik li jvokoltik ta chamele. Mu jkʼantik ti jaʼ xa noʼox ta jkʼeltik li kʼusi chtun kuʼun jtuktike (Filip. 2:4). Yuʼun lek jnaʼojtik ti jech-o chij-ipaj ta skoj ti jpasmulilutike. Jaʼ yuʼun, jaʼuk tsots skʼoplal xkiltik ti chijtun ta stojolal li Jeovae (Filip. 1:10). Ta jujuntal skʼan jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike xchiʼuk ti jchʼamtik li kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun yantike. w15 15/9 2:8, 10

Li Jeovae, jaʼ ‹li Dios ta melele› (Sal. 31:5). Chakʼ sba ta ojtikinel xchiʼuk chalbutik kʼuxi xuʼ xkichʼtik ta mukʼ. Jech xtok, chalbutik kʼuxi xuʼ lek xkichʼtik batel li jkuxlejaltike. Jkʼeltik kʼusitik yakʼoj jchantik li Jeovae, ti jaʼ jech yakʼoj ta ilel ti skʼanojutik tajeke. Baʼyel, ta skoj ti tskʼan akʼo kojtikintik li Jeovae chakʼ jchantik kʼusitik tsots skʼoplal ta stojolal (Sant. 4:8). Jaʼ yuʼun chakʼbutik ta ojtikinel li sbie. Stuk xa noʼox jech ep tajek ta velta chvinaj ta Vivlia li sbie. Jech xtok chakʼ ta ilel ti kʼu yelan stalelale. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi la jkʼeltik li kʼusitik spasoje, chkakʼtik venta ti toj pʼije xchiʼuk ti oy sjuʼele (Rom. 1:20). Kʼalal ta jkʼeltik li Vivliae, chkakʼtik venta ti lek tukʼe xchiʼuk ti skʼanojutike. Mas to chijnopaj ta stojolal kʼalal mas ta xkojtikintike. w15 15/9 4:8, 9

Epal krixchanoetik avie tsnopik ti mu la sventauk Dios li kʼusi ta jpastike xchiʼuk li kʼusitik ta jnuptantike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta noviembre ta 2013 echʼ jun mukʼta tsatsal ikʼaloʼ li ta jteklumetik joyol ta nab ta Filipinase. Ep lumetik la slajes. Kʼalal echʼ xa ox li mukʼta tsatsal ikʼaloʼe, xi laj yal jun alkalte ta jun jteklume: «Te bu chʼay yoʼonton jnaʼ li Diose». Yan krixchanoetik xtoke tsnopik ti mu la xil Dios li kʼusi tspasike (Is. 26:10, 11; 3 Juan 11). Xkoʼolajik xchiʼuk li buchʼutik laj yalbe skʼoplal jtakbol Pablo ti «muʼyuk oy ta yoʼontonik yojtikinel lek li Diose», ti jaʼ oy ta yoʼontonik skotol li kʼusitik muʼyuk tukʼe, li chopol nopbenale xchiʼuk li pichʼ oʼontonale (Rom. 1:28, 29). Pe jaʼuk li voʼotike, jchʼunojtik lek ti xil skotol kʼusitik ta jpastik li Jeovae. Akʼo mi jech, skʼan xi jakʼbe jbatike: «¿Mi jchʼunoj ta melel ti skʼanojun li Diose?». w15 15/10 1:1-3

Kʼalal ta jcholtik mantale chkakʼtik ta ilel ti oy xchʼunel koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti poʼot xa li slajebal kʼusitike xchiʼuk ti «ta xcʼot onoʼox ta pasel[e]» (Hab. 2:3). Skʼan xi jakʼbe jbatik mi ta jkʼan ta jnaʼtik mi tsots li xchʼunel koʼontontike: «¿Mi toj tsots skʼoplal chkaʼi li cholmantale? ¿Mi chkakʼ tajek persa bu kʼalal xuʼ kuʼun sventa xkalbe skʼoplal li Diose? ¿Mi ta jsaʼ yan kʼuxi xuʼ jcholmantal?» (2 Kor. 13:5). Mi laj kakʼtik persa xcholel mantale, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti tsots li xchʼunel koʼontontike (Rom. 10:10). Yan kʼusi xuʼ jpastik sventa xkakʼtik ta ilel ti oy xchʼunel koʼontontike jaʼ kʼalal ta jtsaltik li jvokoltik jujun kʼakʼale. Kʼalal ta jnuptantik povreal, tstsakutik chamel, chijchibaj, chij-ipaj ta at-oʼonton o yan vokoliletike, ta jpat koʼontontik ti tskoltautik ‹ta yorail› noʼox li Jeova xchiʼuk Jesuse (Evr. 4:16). Ta me xkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova mi la jkʼanbetik koltaele. w15 15/10 2:12-14

Jnoptik noʼox ti mu xa xakʼik oyuk Jvivliatike. Akʼo mi jech, muʼyuk buchʼu xuʼ spajesutik ta snopbel skʼoplal li kʼusi jkomesoj ta jol ta koʼontontike, jech kʼuchaʼal li tekstoetik o li kʼejojetike (Ech. 16:25). Li Jeovae jaʼ xa me tstunes xchʼul espiritu sventa xvul ta joltik li kʼusitik jchanojtike. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jujunuk kʼakʼal jkʼeltik li Vivliae? Paso preva liʼe, chʼako akʼakʼal sventa xakʼel li kʼusitik kapituloal albil skʼoplal ta xichʼ kʼelel jujun xemanae xchiʼuk chʼakbo yorail sventa xanopbe skʼoplal. Li ta yantik kʼakʼale kʼelo jvokʼuk kʼusi chal Mateo, Markos, Lukas o Juan. Vaʼun nopbo skʼoplal li kʼusitik la spas xchiʼuk kʼusitik laj yakʼ ta chanel li Jesuse (Rom. 10:17; Evr. 12:2; 1 Ped. 2:21). Sventa jtabetik lek sbalil li kʼusi ta jkʼeltike, xuʼ jtunestik jlikuk vun ti lek xcholet chal skotol li kʼusitik la spas ta xkuxlejal li Jesuse (Juan 14:6). w15 15/10 4:11, 12

Li krixchanoetik ta skʼakʼalil Vivliae, mu snaʼ xalbeik smosoik ti kʼusi tsnopike xchiʼuk ti kʼusi oy ta yoʼontonike. Pe mu jechuk la spas Jesus ta stojolal li yajtakboltake. Xi laj yale: «Maʼuk xa mosoil chkalboxuk, [...] kamigooxuk xa chkalboxuk». Skʼanojan tajek li yajtakboltake, jaʼ yuʼun la xchʼak skʼakʼal sventa chchiʼinan ta loʼil, ta sjunul yoʼonton laj yalbe li kʼusi tsnope xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼontone. Jech xtok, ta sjunul yoʼonton la xchikintabe kʼalal chalik li kʼusi tsnopike xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼontonike (Mar. 6:30-32). Vaʼun jaʼ koltaatik-o li jtakboletik sventa jaʼuk yamigo xilik li Jesuse xchiʼuk jaʼ koltaatik-o ta spasel lek li yabtelik ta mas tsʼakale. Snaʼoj Jesus ti xmuyubaj noʼox yajchankʼoptak mi tskʼupinbeik spasbel yabtel Jeova xchiʼuk mi jaʼ batem ta yoʼontonik li cholmantale. Jaʼ yuʼun, la stijbe yoʼonton ti jaʼuk xakʼ ta yoʼontonik li cholmantale, jech xtok jamal laj yal ti chkoltavan sventa spas yuʼunik li abtelal taje (Mat. 28:19, 20). w15 15/11 2:3, 5

Toj echʼ xa noʼox ep chkʼanvan li Jeovae (1 Juan 4:16). Li Jesuse jaʼ jech tajek stalelal kʼuchaʼal li Stote. Jaʼ baʼyel laj yichʼ pasel, jaʼ yuʼun ta smiyonal xa noʼox jabiletik te xchiʼuk li Stote xchiʼuk snaʼoj lek ti toj kʼuxutik ta yoʼontone (Kol. 1:15). Jaʼ jech yakʼoj ta ilel kʼanelal ta sjunul xkuxlejal ta vinajel xchiʼuk ta Balumil li Jesus eke. Jaʼ yuʼun jpatoj lek koʼontontik ti ta slekil yoʼonton ch-ajvalilajik ta jtojolaltike. Jun veltae, oy jun vinik ti la sjakʼbe Jesus bu junukal Mantal ti mas tsots skʼoplal ta skotole. Xi la stakʼ li Jesuse: «‹Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal xchiʼuk ta sjunul anopben›. Liʼe jaʼ li baʼyel mantale xchiʼuk ti mas tsots skʼoplale. Li xchibale xkoʼolajtik kʼuchaʼal li baʼyele, jaʼ liʼe: ‹Skʼan me xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke›» (Mat. 22:37-39). Toj tsots me skʼoplal ti jkʼantik skotol li krixchanoetike. Li Jesuse laj yal ti skʼan jkʼantik li Jeovae xchiʼuk li jchiʼiltaktike. w15 15/11 4:1-3

Li Jeovae maʼuk noʼox la stunes evreo kʼop sventa skʼopon li krixchanoetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun chjelilan batel li kuxlejale. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal koltaatik lokʼel li j-israeletik ta Babiloniae, ep buchʼutik chkʼopojik ta arameo kʼop. Ta mas tsʼakale, li ajvalil ta Grecia ti Alejandro Magno sbie, laj yuʼunin epal lumetik. Vaʼun li buchʼutik te nakalik li ta lumetik taje, lik kʼopojikuk ta jtos griego ti xaʼi skotol krixchanoetike. Ep judaetike jaʼ jech lik kʼopojikuk ek, jaʼ yuʼun li Tsʼibetik ta Evreoe laj yichʼ jelubtasel ta griego kʼop, Septuaginta la sbiin. Taje tsots tajek skʼoplal yuʼun jaʼ li baʼyel Vivlia laj yichʼ jelubtasele. Li buchʼutik lek xchanojbeik skʼoplale chalik ti 72 jelubtasej kʼopetik la skolta sbaike. Jlome ta jujupʼel tajek la sjelubtasik. Akʼo mi jelel, li judaetik ti chkʼopojik ta griego xchiʼuk li yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ Skʼop Dios chilik li Vivlia taje. w15 15/12 1:4-6

Xi laj yal li Santiagoe: «Li kokʼtike jaʼ jun kʼokʼ» (Sant. 3:6). Jech kʼuchaʼal chakʼ vokolil li kʼokʼe, li kokʼtik eke, jaʼ xkaltik li jkʼopojeltike, xuʼ me chakʼ ep vokolil. Yuʼun xi chal li Vivliae: «Li jlajel jchameltic xchiʼuc jcuxlejaltique te ta jtatic ta sventa cʼu xʼelan chijloʼilaj» (Prov. 18:21). Melel onoʼox ti muʼyuk ta xkiktatik kʼopojel ta skoj ti xuʼ jyayijestik li yantike, jech kʼuchaʼal li kʼokʼe, muʼyuk ta xkiktatik stunesel ta skoj noʼox ti xuʼ xijkʼakʼ yuʼune. Li kʼusi tsots skʼoplale jaʼ ti oyuk noʼox smelolal kʼuxi ta jtunestike. Mi oy smelolal ta jtunestik li kʼokʼe, ta xtun kuʼuntik sventa jpas jveʼeltik, xijkʼatin o sventa xkil jbetik ta ikʼ osil. Mi lek ta jtunes li kokʼtike, chtun kuʼuntik sventa jmuyubtatik Jeova xchiʼuk sventa xijtun ta stojolal li jchiʼiltike (Sal. 19:14). Li Jeovae laj yakʼ jpʼijiltik sventa xkaltik li kʼusi ta jnoptike xchiʼuk li kʼusi oy ta koʼontontike, taje xuʼ xkaltik kʼalal chijkʼopoje o chkakʼtik ta ilel ta senya kʼop. Li jkʼopojeltik ti jaʼ jun matanal yakʼoj Diose, jaʼ sventa jpatbetik yoʼonton li yantike (Sant. 3:9, 10). w15 15/12 3:1-3

Jaʼ jun doktor echʼ li Lukase xchiʼuk ay xchiʼin bakʼintik ta cholmantal li jtakbol Pabloe. Xuʼ van la skolta Pablo xchiʼuk yan yajtsʼaklomtak Kristo mi ipajik kʼalal yakalik ta cholmantale (Gal. 4:13). Jech onoʼox laj yal Jesus ti skʼanik poxtael li buchʼutik ipike (Luk. 5:31). Li Lukase maʼuk noʼox lek xaʼi chalbe yantik ti kʼusitik skʼan spasik sventa mu x-ipajike. Yuʼun jaʼ doktor ta melel. Jech oxal kʼalal la stsʼiba li slivroal Lukas xchiʼuk Echose, jech la stsʼiba kʼuchaʼal chkʼopoj doktoretik xchiʼuk laj yalbe skʼoplal jlom ti kʼutik yelan poxtavan li Jesuse. ¿Bu xchiʼuk bakʼin la xchan doktoral? Muʼyuk chal li Vivliae. Te van la xchan ta jun eskuela ti bu chchanik doktoral te ta Laodisea ti nopol xil li jteklum Kolosase. Jech oxal laj van yalbe batel skʼoplal Lukas kʼalal la stsʼibabe batel karta jkolosaetik li Pabloe xchiʼuk ti la stak la batel chabanuk li Lukas eke. w15 15/12 4:11, 12

Toj echʼ xa noʼox skʼanojutik li Jeovae, yuʼun la stak tal ta Balumil li Xnichʼon ti skʼanoj tajek sventa xcham ta jtojolaltike (Juan 3:16; 1 Juan 4:9, 10). Spajebal xa noʼox smukʼul li matanal lij-akʼbate. Jaʼ yuʼun laj yal jtakbol Pablo ti «mu xa noʼox xlaj ta alel li matanal» taje. Li Pabloe snaʼoj ti persa chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj tspas Dios ta skoj ti cham li Jesuse (2 Kor. 1:20). Jaʼ yuʼun chaʼa, li matanal ti «mu xa noʼox xlaj ta alel» taje te tsakal skʼoplal ti skʼanojutik li Diose xchiʼuk li kʼusitik lek chakʼbutike. ¡Batsʼi toj labal xa noʼox sba ti mu x-al kuʼuntik kʼu to yutsil li matanal laj yakʼ Diose! ¿Kʼu van yelan chkaʼi jbatik yuʼun? ¿Xchiʼuk kʼusi van skʼan stij koʼontontik ta spasel? Tstij koʼontontik ta sjelel jkuxlejaltik. Jech xtok, xuʼ van mas xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li yantike, mas xa chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik xchiʼuk chkakʼtik ta perton li buchʼutik spasoj smul ta jtojolaltike. Li matanal yakʼojbutik Diose mas to mukʼ skʼoplal, jaʼ mu sta li yan matanal chij-akʼbate (1 Ped. 3:18). w16.01 2:1, 2, 4, 5

Xuʼ van xi snop li jun yajtsʼaklom Kristo ti tʼujbil chbat ta vinajele: «¿Kʼu yuʼun voʼon la stʼujun li Jeovae, ti maʼuk la stʼuj li ermano leʼe?». Xuʼ van svul yoʼonton ti mu spas yuʼun chaʼi li kʼusi tsbaine. Pe ti kʼusi jpʼel skʼoplal snaʼoje jaʼ ti tʼujbil yuʼun Jeova sventa xbat ta vinajele. Jaʼ yuʼun xmuyubaj tajek xchiʼuk tstoj ta vokol. Li buchʼutik chbatik ta vinajele jech chaʼi sbaik kʼuchaʼal laj yal li jtakbol Pedro liʼe: «Muyubtabiluk li Dios ti jaʼ Stot li Kajvaltik Jesukristoe, yuʼun ta sventa ti xkʼuxubinojutik tajeke laj yakʼ lijvokʼutik ta achʼ sventa jtatik li kuxul spatobil koʼontontik ta skoj ti chaʼkuxi li Jesukristoe, yoʼ jparteintik li kʼusi mu snaʼ xkʼaʼe, ti mu x-ikʼube xchiʼuk ti mu snaʼ xtakije. Te kʼejbil ta vinajel sventa chavuʼuninik» (1 Ped. 1:3, 4). Kʼalal tskʼelik li teksto taje xchʼunojik ti jaʼ chkʼoponatik yuʼun li Jeovae. w16.01 3:11, 12