Jtentik komel li kʼusitik muʼyuk stue
«Li bochʼo muʼyuc sbijile jaʼ noʼox te tsaʼ abtel ti bu muʼyuc cʼusi tstae.» (PRO. 12:11.)
1. ¿Kʼusitik oy kuʼuntik ti ep sbalile, xchiʼuk kʼuxi xuʼ lek tajmek ta jtunestik?
JKOTOLTIK li yajtsʼaklomutik Cristoe oy kʼusitik kuʼuntik ti toj ep sbalile, jech kʼuchaʼal liʼe, mu noʼox jnaʼ mas xi j-ipajutik xchiʼuk oy jtsatsaltik, jech noxtok, oy kʼusitik kichʼojtik onoʼox tal ta jvokʼeltik o oy jtakʼintik. Ta skoj ti jkʼanojtik Jeovae, xi jmuyubaj noʼox ta jtunestik li kʼusitik kuʼuntik sventa ta jpasbetik li yabtele. Vaʼun, jaʼ jech ta jchʼuntik li mantal liʼe: «Ichʼo ta mucʼ Mucʼul Dios ta sventa li cʼusitic oy avuʼune» (Pro. 3:9).
2. ¿Kʼusi tojobtasel chakʼbutik Vivlia ta sventa li kʼusitik muʼyuk sbalile, xchiʼuk kʼusi chalbe skʼoplal li Proverbios 12:11?
2 Pe li Vivliae chalbe skʼoplal li kʼusitik chʼabal sbalile xchiʼuk chalbutik xtok ti mu jchʼay-o jkʼakʼaltik ta saʼele. Jech oxal, xi chalbutik Proverbios 12:11: «Li bochʼo lec xʼabtej ta yosile oy lec sveʼel; yan li bochʼo muʼyuc sbijile jaʼ noʼox te tsaʼ abtel ti bu muʼyuc cʼusi tstae», xi. Mu vokoluk ta aʼibel smelolal li versikulo taje: mi tsots ch-abtej ta smakʼlinel yutsʼ yalal li jun vinike, xuʼ van xlekub echʼel ta melel xkuxlejal ta takʼin (1 Tim. 5:8). Pe mi jecheʼ chixtolan kʼusitik yuʼun sventa tsaʼ li kʼusitik muʼyuk sbalile, yakal chakʼ ta ilel ti «muʼyuc sbijile», jaʼ xkaltik, ti mu snaʼ snopel leke xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi lek ta yoʼontone. Li kʼusi xuʼ jpʼel chkʼot ta pasel ta stojolal li vinik taje, jaʼ ti tspas ta povree.
3. ¿Kʼuxi tsakal skʼoplal ta yichʼel ta mukʼ Dios li tojobtasel ta Vivlia ta sventa li kʼusitik muʼyuk sbalile?
3 Kalbetik batel skʼoplal sventa yichʼobil ta mukʼ Dios xtok li beiltasel chakʼ Proverbios laj kaltike. Mi tukʼ xchiʼuk mi yakʼoj ta yoʼonton chtun ta stojolal Jeova li jun yajtsʼaklom Cristoe, jun me yoʼonton ta lekilal oy, yuʼun staojbe sbendision Dios xchiʼuk lek tsots spatobil yoʼonton ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale (Mat. 6:33; 1 Tim. 4:10). Pe mi chakʼ xchʼaybat yoʼonton li kʼusitik muʼyuk sbalile, ta me xakʼ ta vokol ti lek xil sba xchiʼuk Jeovae xchiʼuk li kʼusi tsta ta mas tsʼakal sventa sbatel osile. ¿Kʼuxi xuʼ mu jechuk spas? Jaʼ ti snaʼuk li kʼusitik chʼabal sbalile xchiʼuk ti jpʼeluk ta yoʼonton tsten batele (kʼelo Tito 2:11, 12).
4. Ta jamal lek smelolale, ¿kʼusitik ti chʼabal sbalile?
4 Vaʼun chaʼa, ¿kʼusitik ti chʼabal sbalile? Ta jamal lek smelolale, jaʼ skotol ti kʼusi chchʼay-o koʼontontike xchiʼuk ti tsmakutik ta be ta spasbel yabtel Jeova ta sjunul koʼontontike. Jech kʼuchaʼal li chʼayob oʼontonale. Melel onoʼox chaʼa, jkotoltik skʼan jchʼay koʼontontik bateltik. Pe mi jal jchʼakojbetik yorail spasel li kʼusitik kʼupil sba chkaʼitike, jpʼel me skʼoplal ti chkakʼtik ta vokol li kabteltik ta stojolal Diose. Vaʼun bi, li chʼayob oʼontonale ta xkʼataj ta jtos ti kʼusi chʼabal sbalile xchiʼuk ta me xi j-ipaj yuʼun ta mantal (Ecl. 2:24; 4:6). Sventa mu jechuk xkʼot ta pasel ta jtojolaltike, skʼan me oy noʼox smelol ti kʼusi ta jpastike xchiʼuk mu me jecheʼuk xkixtolantik li jkʼakʼaltik ti toj echʼem sbalile (kʼelo Colosenses 4:5). Pe oy to yan kʼusitik ti chʼabal sbalil ti mas to toj xibalik sbae, ti jaʼ mu sta li chʼayob oʼontonal ti chbat ta mase. Jtose, jaʼ li jecheʼ diosetike.
Jpʼajtik li diosetik ti chʼabal sbalile
5. ¿Kʼusi ti mas chalbe skʼoplal li jpʼel kʼop chʼabal sbalil ti xie?
5 Toj lek ta albel skʼoplal ti jpʼel kʼop chʼabal sbalil ti xie, li ta hebreo kʼope, jaʼ onoʼox mas chalbe skʼoplal li jecheʼ diosetike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xi albatik yuʼun Jeova li j-israeletike: «Mu me xapas adiosic [«ti chʼabal sbalile», NM]; mu me cʼusi xavaʼanic sventa chavichʼic ta mucʼ. Mu me xavaʼanic tonetic, ajanbil tonetic te ta avosilalic yuʼun chaquejan abaic ta stojol», x-utatik (Lev. 26:1). Xi la stsʼiba ek li ajvalil Davide: «Toj echʼem smucʼul li Mucʼul Diose. Jaʼ noʼox stuc oy ta ichʼel ta mucʼ; jaʼ noʼox stuc xiʼbil ta scotol li yantic dioseti[k][«ti chʼabal sbalile», NM]. Li diosetic yuʼun yantic lumetique locʼtabilic noʼox; yan li Mucʼul Diose jaʼ la spas li vinajele», xi (1 Cró. 16:25, 26).
6. ¿Kʼu yuʼun mu kʼusi xtun-o li jecheʼ diosetike?
6 Toj ep svinajeb ta jpat jxokontik ti toj echʼem smukʼul li Jeovae, jech kʼuchaʼal laj yal Davide (Sal. 139:14; 148:1-10). ¡Jaʼ jun lekilal ta batsʼi melel ti la spas jun trato xchiʼuk j-israeletik li Jpasvaneje! ¡Pe toj bolik ti jech namajik ta stojolale xchiʼuk ti laj snijan-skejan sbaik ta stojolal li lokʼoletik ti anbile xchiʼuk li kʼusitik pasbil ta tone! Li ta skʼakʼalil vokolile ivinaj ti mu kʼusi xtun-o ta j-echʼel li jecheʼ diosetik taje. Mi muʼyuk bu xuʼ yuʼun la skolta sba stukike, ¿kʼuxi xa noʼox tskoltaik li buchʼutik ch-ichʼatik ta mukʼe? (Jue. 10:14, 15; Isa. 46:5-7.)
7, 8. ¿Kʼuxi xuʼ chkʼataj ta jun dios li kʼulejale?
7 Li avie, ta epal lumetike ta to snijan-skejan sbaik ta stojolal li santoetik pasbil ta krixchanoetike, pe li diosetik taje solel mu kʼusi xtunik-o kʼuchaʼal li diosetik ta voʼnee (1 Juan 5:21). Veno, pe li Vivliae chalbe to skʼoplal yan diosetik xtok. Jvules ta joltik li kʼusi xi laj yal Jesuse: «Muʼyuc bochʼo xuʼ yuʼun me tsaʼ chib yajval. Yuʼun xuʼ tsbaj li june, xuʼ jaʼ lec tscʼan li yane; xuʼ jaʼ lec chil li june, xuʼ tslaban li yane. Jaʼ noʼox jech mu xuʼ chatunic yuʼun Dios me jaʼ batem avoʼntonic yuʼun acʼulejalique», xi (Mat. 6:24).
8 ¿Kʼuxi xuʼ chkʼataj ta dios li kʼulejale? Xi jkoʼoltastike. Jnopbetik skʼoplal jpʼejuk ton ti lek mukʼ-mukʼ ti oy buchʼu la sta ta yosilal voʼneal Israele. Taje xuʼ xtun sventa spasobil muro o svaʼanobil jpʼejuk na. Pe mi chichʼ vaʼanel sventa chichʼ ichʼel ta mukʼe o ti «[tskejan] sbaic ta stojol[e]», jaʼ me tspʼosi-o yokik li slumal Jeovae (Lev. 26:1). Jaʼ jech ek, li takʼine toj jtunel li avie. Chtun sventa chi jkuxiutik, xchiʼuk xuʼ lek jtunestik sventa spasbel yabtel Jeova (Ecl. 7:12; Luc. 16:9). Pe mi jaʼ chjelav skʼoplal kuʼuntik ti jaʼ tsʼakal to chkakʼtik li yabtel Jeovae, xuʼ xkʼot ta jdiostik (kʼelo 1 Timoteo 6:9, 10). Li ta balumil avie, li krixchanoetike jaʼ baʼyel chakʼ ta xkuxlejalik li saʼel kʼulejale. Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me xkakʼbetik yipal sventa oyuk noʼox smelolal jtsaktik ta mukʼ li takʼine (1 Tim. 6:17-19).
9, 10. 1) ¿Kʼu yelan chkiltik chanun li yajtsʼaklomutik Cristoe? 2) ¿Kʼusi vokolal chakʼ li chanubtasel ta universidade?
9 Li xchanel tajmek vun xtoke jaʼ me yan kʼusi toj jtunel ti xuʼ chkʼataj ta jtosuk kʼusi ti muʼyuk sbalile. Jkotoltik ta jkʼantik ti akʼo xchanunajik lek li kalab jnichʼnabtik sventa xtojobik echʼel li ta xkuxlejalike. Yuʼun li kʼusi toj tsots skʼoplale, jaʼ me ti xtojobik lek ta skʼelel xchiʼuk ta yaʼibel lek smelolal li Tsʼibetik mi chchanunajike, ti jamal chaʼibeik smelolal ti kʼusi tskʼelike, ti xtojobik ta xchapanel kʼopetike xchiʼuk ti mas jamaluk chakʼik ta chanel li mantal ta Vivliae xchiʼuk ti oyuk lek yip li kʼusi chalike. Li xchanel lek vune ep kʼakʼal yichʼoj, pe mu jecheʼuk noʼox chchʼay kʼakʼal.
10 ¿Pe kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li chanubtaseletik ta universidade? Ep krixchanoetike chalik ti toj tsots la skʼoplal sventa lek xbat jkuxlejaltike. Pe kʼelavil un, ep kerem-tsebetik ti chchanunajik ta universidade, jaʼ noʼox tsnojes sjolik ta kʼusitik mu lekuk. Jech noxtok, ta sventa li yajtsʼaklomtak Cristoe, jecheʼ me chixtolan sjabilalik ta skeremalik ti xuʼ tstunesik ta spasbel yabtel Jeova ti jechuke (Ecl. 12:1). Mu labaluk ta aʼyel ti jutuk xa tajmek xchʼunojik Dios li ta lumetik ti bu toj echʼem chchanunajike. Jaʼ yuʼun chaʼa, mu me jsaʼ jlekilaltik li ta epal chanubtaseletik yuʼun balumile, jaʼ lek jpat koʼontontik ta stojolal Jeova (Pro. 3:5).
Mu me xkakʼtik xkʼataj ta jdiostik li kʼusitik tskʼan bekʼete
11, 12. ¿Kʼu yuʼun laj yal Pablo ti jaʼ sdiosinoj xchʼutik li jlom krixchanoetike?
11 Li ta skarta Pablo ti la stakbe batel krixchanoetik ta Filipose, chal kaʼitik kʼusi ti xuʼ xkʼataj ta jun dios xtoke. Li jtakbole xi laj yalbe skʼoplal jayvoʼuk ti xojtikin ti laj yiktaik stsʼakliel Cristoe: «Oy ep bochʼotic muʼyuc stu chaʼyic ti icham [...] li Cristoe. Ep xa ta velta calojboxuc, liʼ ta orae ta yaʼlel jsat chacalboxuc tal yan velta. Yuʼun jaʼ stamojbeic o batel sbelal chʼayel. Li sdiosic cʼoteme jaʼ li cʼusi tscʼan stuquique [«li xchʼutike», NM]. [...] Jaʼ noʼox tsnopic li cʼusitic oy liʼ ta banamile», xi (Fili. 3:18, 19). ¿Kʼu yuʼun laj yal Pablo ti jaʼ sdiosinoj xchʼutik li krixchanoetik taje?
12 Yileluke chʼay ta be yuʼunik li spasbel yabtel Jeova ta skoj ti jaʼ bat ta yoʼontonik li kʼusi tskʼan tskʼupin sbekʼtalike. Yikʼaluk van oy jlom yuʼunik ti toj ep chveʼik xchiʼuk ch-uchʼbajike, maʼuk noʼox taje, yuʼun van mu noʼox x-echʼ yoʼontonik ta veʼel xchiʼuk ti chyakubik xtoke (Pro. 23:20, 21; koʼoltaso xchiʼuk Deuteronomio 21:18-21). Li yantike, yikʼaluk van jaʼ laj yakʼ yipalik stunesel lek li balumil taje, vaʼun laj yiktaik spasbel li yabtel Diose. Mu me jechuk xkʼot ta jtojolaltik ek: mu me xkakʼtik xi skʼunijesutik ta spasbel yabtel Jeova ta sjunul koʼontontik li skʼanel «lekil kuxlejal» chalike (Col. 3:23, 24).
13. 1) ¿Kʼusi jaʼ li xpichʼetel oʼontonale, xchiʼuk kʼusi xkoʼolaj-o kʼuchaʼal laj yal Pabloe? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jtentik lokʼel li xpichʼetel oʼontonale?
13 Li Pabloe oy to kʼusi laj yal ti jaʼ yichʼel ta mukʼ jecheʼ dios xtoke. Xi laj yale: «Tscʼan jʼechʼel chamenoxuc o ta sventa li cʼusi sventa noʼox banamile: jaʼ li mulivajele, li cʼusitic toj chopolique, li cʼusi tscʼan abecʼtalique, li cʼusitic chopol oy ta avoʼntonique, xchiʼuc li xpichʼetel avoʼntonique, yuʼun xcoʼlaj xchiʼuc oy slocʼobal jdiostic chcʼot me jech coʼntontique», xi (Col. 3:5). Li xpichʼetel oʼontonale jaʼ li skʼanel tajmek jtosuk kʼusie, jech kʼuchaʼal li kʼulejale. Te smakojbe skʼoplal xtok li skʼanel skʼupinel lutsʼbail ta mulivajele (Éxo. 20:17). Li Pabloe laj yal kaʼitik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal yichʼel ta mukʼ santoetik li skʼanel kʼusitik taje, jaʼ xkaltik, yichʼel ta mukʼ jecheʼ diosetik. ¿Mi mu jechuk ti toj tsots skʼoplale? Li Jesuse la stunes jun labal sba lokʼolkʼop sventa chal kaʼitik ti skʼan xichʼ pajesel li kʼusi chopolik chichʼ kʼanele (kʼelo Marcos 9:47; 1 Juan 2:16).
Jkʼel me jbatik ta sventa li loʼiletik ti chʼabal sbalile
14, 15. 1) ¿Kʼusi ti «muʼyuc stu» ti ep la spʼosi-o yokik ta skʼakʼalil Jeremiase? 2) ¿Kʼu yuʼun toj echʼem sbalil li kʼusi laj yal Moisese?
14 Yan ti kʼusitik chʼabal sbalil xtoke, jaʼ li loʼile. Jaʼ jech laj yakʼ ta ilel Jeova kʼalal xi laj yalbe Jeremiase: «Li jʼalcʼopetique jaʼ noʼox ch-epalcʼopojic ti cʼalal jech chalic ta jventae. Muc tacbilicuc cuʼun, muc ta jmantaluc ti jech chalique; muʼyuc bu la jcʼopanic. Puru epalcʼop li cʼusi chalique; jech noʼox chlocʼ ta sjolic. Puru loʼlael, muʼyuc stu li cʼusi chalique», xi (Jer. 14:14). Li jecheʼ j-alkʼopetik taje, chalik ti jaʼik la jkʼopojeletik yuʼun Jeovae, pe jaʼ noʼox chakʼik ta aʼiel li kʼusi tsnop stukik une. Jech oxal, muʼyuk sbalil ta jyalel li skʼopike; maʼuk noʼox taje, yuʼun xiʼeluk sokesik ta mantal li jteklume. Li ta sjabilal 607 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, ep tajmek ti toj abol sba chamik ta yok skʼob li soltaroetik ta Babiloniae, yuʼun la xchʼunik li loʼlael taje.
15 Pe li Moisese xi laj yalbe mantal li j-israeletike: «Nopo me lec avaʼyic scotol li cʼusitic liʼ laj calboxuc avaʼyique [...]. Mu lecuc me muʼyuc tsots scʼoplal ta avoʼntonique yuʼun li mantaletic liʼi jaʼ sventa acuxlejalic. Jaʼ sventa xuʼ chacuxiic ep jabil te ta avosilic ti chbat avichʼic ta jot ucʼum Jordane», xi (Deu. 32:46, 47). Akʼbat snaʼ yuʼun Dios li kʼusi laj yal Moisese; jech oxal oy sbalil li kʼusi laj yalbe jteklume. Tsots skʼoplal ti xchikintaike, yuʼun ti buchʼutik jech la spasike jal ikuxiik xchiʼuk lek ibat xkuxlejalik. Kaʼitik me ta jyalel ek li melel kʼop ti toj echʼem sbalile xchiʼuk jtentik me komel li loʼiletik ti muʼyuk sbalile.
16. ¿Kʼusi chkaltik li yajtsʼaklomutik Cristo ta sventa li siensia ti tskontrain kʼusi chal sKʼop Diose?
16 ¿Kʼusitik ti chʼabal sbalil chichʼ aʼiel avie? Veno, jlom sientifikoetike chalik ti mu xa la persauk xkakʼ xchʼunel koʼontontik ta stojolal Diose, yuʼun chalik ti lek noʼox la li chanubtasel ti ikʼataj talel li kʼusitike xchiʼuk li kʼusitik staoj ta ilel siensiae, yuʼun la jaʼ chalbutik smelolal skotol ti kʼuyelan chjel li kʼusitike. ¿Mi ta van xkat-o koʼontontik li kʼusitik toj toyol skʼoplal laj yichʼ alele? Mi jsetʼuk. Li spʼijil krixchanoe mi jaʼuk xkoʼolaj xchiʼuk li spʼijil Diose (1 Cor. 2:6, 7). Jaʼ yuʼun jnaʼojtik ti kʼalal oy kʼusi mu snit sba xchiʼuk li kʼusi yakʼoj ta naʼel Dios xchiʼuk li chanubtasel yuʼun krixchanoetike, jaʼ onoʼox li chanubtasel yuʼun krixchanoetik ti mu jechuke (kʼelo Romanos 3:4). Manchuk mi toj echʼem xa batem li siensiae, li kʼusi chal Vivlia ta sventa spʼijil krixchanoe muʼyuk bu jelem: «Li jbijiltic sventa noʼox banamile jaʼ jboliltic cʼotem ta stojol Dios». Kʼalal ta jkoʼoltastik li spʼijil Dios ti muʼyuk spajebe, mu kʼusi sbalil chkʼot li snopben krixchanoe, mu kʼusi xtun-o (1 Cor. 3:18-20).
17. ¿Kʼu yelan skʼan xkiltik li kʼusitik chalik li jbeiltasvanejetik yuʼun buchʼutik skuyoj sbaik ta yajtsʼaklomtak Cristoe xchiʼuk li jvalopatinej mantaletike?
17 Jech ek li jbabeetik ta jecheʼ relijione chalik loʼiletik ti muʼyuk kʼusi xtun-oe. Chalik ti chkʼopojik ta sbi Diose, pe jutuk mu skotoluk li kʼusi chalike muʼyuk te lokʼem ta sKʼop Dios. Mi jsetʼuk sbalil li kʼusi chalike. Li jvalopatinej mantaletike jaʼ jtsop krixchanoetik ti chʼabal sbalil ta jyalel li kʼusi chalik eke. Ti chal stukike mas la xtojobik, jaʼ la chʼabal li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije», ti jaʼ vaʼanbil yuʼun li Ajvalile (Mat. 24:45-47). Ta melel, li jvalopatinej mantaletike jaʼ noʼox chal li kʼusi tsnop stukike. Jaʼ yuʼun mu kʼusi xtun-o li kʼusi chalik eke; jaʼ noʼox jpʼej ton sventa chtʼab-o yokik li buchʼutik ta xchikintaike (Luc. 17:1, 2). ¿Kʼusi stakʼ jpastik sventa mu xi jkʼejav li ta sbe Diose?
Kʼuxi ta jpʼajtik li loʼil ti chʼabal sbalile
18. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chal 1 Juan 4:1?
18 Lek tajmek laj yakʼ jun tojobtasel li mol jtakbol Juan ta sventa taje (kʼelo 1 Juan 4:1). Ta sventa li tojobtasel taje, skotol ora ta xkalbetik li krixchanoetik bu ta jcholtik mantal ti akʼo xakʼik venta mi ta Vivlia lokʼem li kʼusitik xchʼunojike. Jaʼ jech skʼan jpastik ek. Mi oy buchʼu kʼusi chalbutik ti chchibal kʼopta li kʼusi chal Vivliae, ti chopol chkʼopoj ta stojolal tsobobbaile, ta stojolal moletik o ta stojolal junuk ermanoe, mu me bu ta jchʼuntik ta skoj ti yuʼun jech xi j-utee. Moʼoj, yuʼun ti kʼusie xi ta jakʼbe jbatike: «¿Mi jech yelan tspas kʼuchaʼal chal Vivlia li krixchano ti jech chkʼopoje? ¿Mi jaʼ sventa Ajvalilal yuʼun Dios li kʼusi chale? ¿Mi jaʼ sventa slekilal tsobobbail?» Kʼusiuk loʼilal ti tsjip ta lumtik li kermanotike, ti maʼuk sventa tspatbe yoʼontone, jaʼ me ti kʼusi chʼabal sbalile (2 Cor. 13:10, 11).
19. ¿Kʼusi tspasik li moletik sventa oyuk lek sbalil li kʼusi chalike?
19 Jech li moletik eke oy me lek ta sjolik li tojobtasel ta sventa li loʼiletik ti chʼabal sbalile. Kʼalal skʼan xtojobtasvanike, snaʼojik lek ti oy noʼox bu kʼalal xuʼ xkʼotike, mi jaʼuk onoʼox bu chal li kʼusi xojtikin stukike. Snaʼojik lek ti skʼan ta Vivlia xlokʼ li kʼusi chalike, yuʼun li Pabloe xi laj yal mantale: «Jech mu echʼemuc xbat snopel avuʼunic jech chac cʼu chaʼal chal li scʼop Diose», xi (1 Cor. 4:6). Jaʼ yuʼun li moletike jaʼ noʼox chalik li kʼusi tsʼibabil ta Vivliae, ti kʼusi noxtoke, jaʼ chalik li kʼusitik tsʼibabil ta jvuntik ti jaʼ xchapanoj li j-abtel ti tukʼ yoʼonton li lek pʼije.
20. ¿Kʼusi koltael oy kuʼuntik sventa jpʼajtik li kʼusitik chʼabal sbalile?
20 Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, skotol li kʼusitik chʼabal sbalile —mi jecheʼ diosetik o loʼiletik ti chʼabal sbalile o yan kʼusitik— ta me sokesutik ta jyalel. Jaʼ yuʼun chaʼa, skotol me ora jkʼanbetik Jeova ti akʼo xi sbeiltasutik sventa xkiltik taje xchiʼuk ti jtentik komele. Mi jech ta jpastike, jaʼ me jech chkakʼ ta koʼontontik li kʼusi laj yal li jtsʼibajom yuʼun Salmo liʼe: «Macbun jsat, mu me jaʼuc jqʼuel li cʼusitic altic ti muʼyuc stue; julubtasun ta stamel batel li be avuʼune», xi (Sal. 119:37). Li ta yan xchanobile ta jkʼeltik ti toj tsots skʼoplal ti jchʼamtik li beiltasel chakʼ Jeovae.
¿Mi xuʼ xavalbe smelolal?
• Ta jamal lek smelolale, ¿kʼusitik ti chʼabal sbalile?
• ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa mu xkʼataj ta jdiostik li takʼine?
• ¿Kʼuxi xuʼ chakʼ kichʼtik ta mukʼ yan kʼusitik li kʼusitik tskʼan jbekʼtaltike?
• ¿Kʼuxi xuʼ jpʼajtik li loʼiletik ti chʼabal sbalile?
[Lokʼol ta pajina 3]
Li j-israeletike laj yichʼik albel ti akʼo yabtelan li yosilike xchiʼuk ti mu jaʼuk te xbat satik li ta kʼusitik chʼabal sbalile
[Lokʼol ta pajina 5]
Mu me xkakʼtik akʼo skʼunibtasutik ta spasbel yabtel Jeova li saʼel kʼulejale
[Lokʼol ta pajina 6]
Xuʼ me toj ep sbalil li kʼusitik chalik moletike
[Lokʼol ta pajina 6]