SLOʼIL XKUXLEJAL

La jtabe sbalil ti litun ta stojolal Diose

Jaʼ tsloʼilta Peter Carrbello

Ta jbikʼtal onoʼox laj kil jvokol ta skoj ti jelel jtsʼunbale. Jech xtok, mu jnaʼ mas xikʼopoj xchiʼuk ta jvul koʼonton ti jech muʼyuk lek xbat li jkuxlejale. La jnop ti xuʼ spat koʼonton li Vivliae, vaʼun libat ta jun chʼulna sventa katolika yoʼ skoltaikun kaloj ta yaʼibel smelolal li Vivliae. Pe taje muʼyuk bu la skoltaun, jech oxal jaʼ mas laj kakʼ ta koʼonton li tajimoletike.

Laj kakʼ ta koʼonton xchanel gimnasia xchiʼuk fisicoculturismo (jtos ejersisio yoʼ mukʼtik yipik xvinajike). Ta tsʼakale la jam jun jimnasio ta San Leandro (California, Estados Unidos), li-abtej xchiʼukik li buchʼutik tspasik fisicoculturismo, li june spasoj kanal primer lugar ta Estados Unidos ta skoj ti mas mukʼtik yipe. Akʼo mi jech, ti jaʼ laj kakʼ ta koʼonton ti lek mukʼtik xvinaj li kipe, muʼyuk laj yakʼbun jun oʼontonal.

LA JTABE SBALIL LI KʼUSI LA JSAʼE

Li jun kamigo te ta jimnasioe snaʼoj ti ta jkʼan chkaʼibe smelolal li Vivliae xchiʼuk laj yalbun ti oy buchʼu xojtikin ti jchiʼin ta loʼile. Li ta yokʼomale kʼot ta jna jun stestigo Jeova xchiʼuk chanib to ora li loʼilajkutik sventa tstakʼ ta Vivlia li kʼusitik ta jkʼan ta jnaʼe. Laj kalbe ti akʼo sutuk tal li ta mal kʼakʼale, vaʼun oʼlol to akʼobal la jkechan jloʼilkutik. Ta skoj ti toj lek laj kaʼi li kʼusi laj yalbune, la jakʼbe mi xuʼ xbat jchiʼin ta cholmantal li ta yokʼomal yoʼ jkʼel kʼu yelan chalbe yan krixchanoetik li kʼusi chal Vivliae. Toj labal sba laj kil ti kʼu yelan tstunes Vivlia kʼalal tstakʼ li kʼusitik chjakʼbate. Vaʼun la jnop ti ta jkʼan jech ta jpas eke.

La jchon li jpʼolmajele xchiʼuk bat jchiʼin ta cholmantal li prekursor taje, ti jaʼ jech chichʼ biiltasel li stestigo Jeova ti chcholik mantal sien ora o mas ta ue. Li ta mayo ta 1948 laj kichʼ voʼ ta Estadio Cow Palace ta San Francisco (California). Kʼalal echʼ jun jabile li-och ta prekursor ek.

Kʼalal jaʼo yakal jech ta jpas taje, laj kalbe li stestigotak Jeova ti akʼo xbat svulaʼanik li jmeʼe. Ta sjunul yoʼonton la xchʼam xchiʼuk mu jaluk echʼ ti laj yichʼ voʼe. Li yutsʼ yalale muʼyuk lek laj yaʼiik, pe li jmeʼe tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Dios jaʼ to ti kʼuxi chame, oy xa ta sjayibal jabil xchamel. Li ta kutsʼ kalalkutike kʼajomal noʼox chaʼvoʼ li-ochkutik ta stestigo Jeova.

LAJ KOJTIKIN TI BUCHʼU CHKʼOT TA KAJNILE

Li ta 1950 libat ta naklej ta Grand Junction (Colorado) ti te laj kojtikin li Billie. Li stuke vokʼ ta 1928 xchiʼuk jaʼo chʼi kʼalal jaʼo yorail li Gran Depresión sbie. Li smeʼ ti Minnie sbie skotol akʼobal chkʼelbat yuʼun Vivlia, li kʼusi tskʼelik-oe jaʼ ta uni kas ti smelol xleblun xvinaje. Kʼalal chanib toʼox sjabilal li Billie snaʼ xaʼox skʼelel vun xchiʼuk komem xaʼox ta sjol ep loʼiletik ta Vivlia. Li ta slajebaltik xa batel 1940, li smeʼe lik xchan Vivlia xchiʼuk stestigotak Jeova, vaʼun la xchan ti maʼuk jun avilal ti bu chbat kil jvokoltik li kʼatinbake, moʼoj, yuʼun li avilal taje jaʼ ti bu chkuxik li animaetike, jaʼ ta lokʼolkʼop (Eclesiastés 9:5, 10). Li Minnie xchiʼuk li smalale ochik ta stestigo Jeova.

Li Billie bat ta universidad ta Boston, pe li ta 1949 sut tal ta sna xchiʼuk lik xchan Vivlia. Xuʼ ox ch-och ta maestrail, pe jaʼ la snop ti chakʼ xkuxlejal ta stojolal Diose. Laj yichʼ voʼ ta 1950 ta jun asamblea internasional ti la spasik li stestigotak Jeova ta Estadio de los Yankees ta Nueva York. Kʼalal echʼ kʼuk yuni jalile laj kojtikin jbakutik, linupunkutik xchiʼuk jmoj lik tunkunkutik ta tsʼakal ora.

Li baʼyel bu bat tunkunkutike jaʼ ta Eugene (Oregón), li tee la jtakutik ep kamigokutik. Li ta 1953 libatkutik ta Grants Pass (Oregón) sventa bat jkoltakutik jun uni bikʼit tsobobbail te. Li ta jabil onoʼox taje laj kichʼkutik takel ta ikʼel ta Chanob vun ta Galaad numero 23, jun chanubtasel chakʼik stestigotak Jeova sventa chichʼik chapanel misioneroetik, ti bu toʼox ch-echʼe jaʼ ta South Lansing ti te van chanibuk sien kilometro xkom ta snoroesteal Nueva Yorke.

BAT TUNKUNKUTIK TA MISIONEROAL TA BRASIL

Li ta disiembre ta 1954 kʼalal voʼob xaʼox u jlokʼelkutik li ta Chanob vun ta Galaade, li Billie xchiʼuk li voʼone limuykutik ta jkot avion ti chib smotoral ti chbat ta Brasile. Kʼalal jun toʼox ora yakal chvil li avione sok jun smotoral, vaʼun yal kotiuk ta Bermudas. Yal kotiuk xtok ta Cuba ta skoj ti oy kʼusi kʼot ta pasele, solel jal laj kaʼikutik yuʼun 36 ora jalij, vaʼun likʼotkutik li ta Betel yuʼun stestigotak Jeova ta Río de Janeiro (Brasil).

Kʼalal li-echʼkutik kʼuk yuni jalil tee, libatkutik ta Bauru (São Paulo) xchiʼuk chaʼvoʼ misioneraetik sventa chbat tunkunkutik te. Li ta lum taje oy mas ta 50 mil krixchanoetik te nakajtik xchiʼuk jaʼ noʼox stestigounkutik Jeova li voʼonkutike.

Lik jvulaʼankutik ta snaik li krixchanoetike, pe li pale li ta lum taje la skontrain li kʼusi ta jpaskutike, yuʼun te xtijet ta jpatkutik yoʼ chalbe krixchanoetik ti akʼo mu xchikintaik li kʼusi chkalkutike. Akʼo mi jech, lik kakʼbekutik chanubtasel ta Vivlia jun utsʼ alalil ti epik tajeke xchiʼuk te van jayibuk noʼox xemana jelav ti la snopik ti ch-ochik ta stestigo Jeovae xchiʼuk ta mas jelavele laj yichʼik voʼ. Te noʼox kʼuk yuni jalile la xchʼamik chanubtasel ta Vivlia yan krixchanoetik xtok.

Li utsʼ alalil ti laj yichʼ voʼe oy jun yutsʼ yalal ti jaʼ presidente ta jtsop krixchano ti tsots skʼoplalik ti tstsob sbaike. La jpaskutik jun kontrato xchiʼukik yoʼ xakʼ jchʼamunkutik ti bu tstsob sbaik sventa jpaskutik asamblea tee. Kʼalal laj yaʼi li palee oy kʼusi la spas sventa xchʼay ox li kontrato la jpaskutike. Pe li presidentee la stsob sba xchiʼuk li xchiʼiltak ta abtele xchiʼuk xi laj yalanbee: «Mi muʼyuk kʼot ta pasel avuʼunik li kontratoe, chkikta li kabtele». Vaʼun laj onoʼox jpaskutik li asambleae.

Li ta sjabilal 1956 libatkutik ta Santos (São Paulo) ta jun asamblea xchiʼuk li jtsobobbailkutik ti te van 40 ta voʼe xchiʼuk ta tren libatkutik. Kʼalal lisutkutik tal ta Baurue la jta jlik karta ti chal ti jaʼun xa jkʼelvanej ta sirkuito sventa jvulaʼan li tsobobbailetik yuʼun stestigotak Jeova. Jutuk mu 25 jabil litun li ta jkʼelvanej ta sirkuitoe ta skoj taje jutuk mu la jxan sjunul li Brasile.

KʼALAL JKʼELVANEJUN TA SIRKUITOE

Li vaʼ kʼakʼale toj vokol li xanbale, yuʼun skʼan xibatkutik ta autovus, ta tren, ta kareta, ta visikleta o ta kokutik. Li lum ti baʼyel ay jvulaʼankutike jaʼ Jaú (São Paulo). Li tee la stsakunkutik ta kʼop li palee.

Xi laj yalbunkutike: «¡Mu xuʼ xacholbeik mantal li jchijtake!».

Xi la jtakʼbekutike: «Maʼuk avuʼun. Jaʼ yuʼun li Diose».

Oy kʼusi la jpaskutik yoʼ xkakʼkutik ta ilel jun pelikula ti chalbe skʼoplal li abtelal sventa cholmantal ta spʼejel Balumil ti jaʼ sbi: La Sociedad del Nuevo Mundo en acción, pe li palee bat stsakunkutik ta kʼop xchiʼuk jtsop sviniktak. Kʼalal laj kaʼikutike la jtakutik ta ikʼel polisia. Kʼalal kʼotik ta stiʼ teatroe, te cholol la staik polisiaetik ti bechbatik tukʼ o pistolae. Li krixchanoetike la skʼupinik lek li pelikulae.

Ta buyuk noʼox ti bu ay tunkunkutike laj kichʼkutik pʼajel li ta relijionetike. Jun skʼelobile, li ta Brusque, ti nopol xil li Blumenau (Santa Catarina) laj kojtikinkutik chaʼvoʼ prekursora. Li bu chcholik mantale solel laj yichʼik kontrainel, pe ta skoj ti tsʼik yuʼunike la stabeik sbalil. Li avi ti jelav xa 50 jabile, oy xa mas ta 70 tsobobbail te xchiʼuk oy jpʼej kʼupil sba Salon sventa Asamblea li ta lum Itajaí ti te noʼox nopol oye.

Jtos li kʼusi mas la jkʼupinkutik kʼalal la jvulaʼankutik li tsobobbailetike jaʼo kʼalal jmoj li-abtejkutik xchiʼuk ermanoetik ta xchapanel li asambleaetike. Li ta oʼloltik batel sjabilal 1970 la jbain skʼelel jun asamblea ti echʼ ta mukʼta Estadio Morombi. Te van sienuk tsobobbail ti te noʼox nopol oye laj yichʼik albel ti akʼo stakik tal lajunvoʼ ermanoetik li jujun tsobobbail yoʼ xtal xchʼubaik li estadio kʼalal jun xaʼox akʼobal skʼan li asambleae.

Kʼalal lokʼik ta estadio li jtajimoletik li vaʼ akʼobale, li jlome xi labanvanike: «¡Kʼelavilik li mu antsetik ti stsakojan smesike!». Pe li ta uni «mesetik» taje, mu jpʼejuk ikʼobal kom kuʼunkutik li ta estadio kʼalal oʼloltik xaʼox akʼobale. Li buchʼu sbainoj skʼelel li estadioe, xi laj yale: «¡Ti voʼonkutikuke yichʼ kuʼunkutik jun xemana ti jechuke pe li voʼoxuke ta jayib noʼox ora laj avuʼunik!».

LISUTKUTIK BATEL TA ESTADOS UNIDOS

Li ta 1980 cham li jtote, te van kʼuk sjaliluk echʼe lisutkutik batel ta Estados Unidos sventa bat jchabikutik li jmeʼ ta Fremont (California). La jta kabtelkutik ta xchʼubael mukʼtikil naetik ti ta akʼobaltik chi-abtejkutik sventa xitunkutik-o ta prekursore xchiʼuk ti jkoltakutik li krixchanoetik ti chkʼopojik ta portuguese. Ta mas tsʼakale libatkutik ta stenlejaltik San Joaquín ti te noʼox nopol xkome. Li te xtoke la jsaʼkutik krixchanoetik ti chkʼopojik ta portugués ta Sacramento kʼalal ta Bakersfield ti solel jamal tajeke. Li avie oy van lajunebuk tsobobbail ta portugués li ta Californiae.

Kʼalal cham li jmeʼ ta 1995 libatkutik ta Florida sventa bat jchabikutik li stot Billie jaʼ to ti kʼuxi chame. Li smeʼe ta 1975 xa onoʼox xchamel. Li ta 2000 libatkutik ta suroesteal Colorado, ta takixokol balumil ti vitstikaltike. Li tee ta jchʼak jkʼakʼalkutik yoʼ jchiʼinkutik ta loʼil sventa Vivlia li j-indioetik Navajo xchiʼuk Ute ti te slumalik ta Estados Unidose. Kʼux ta alel, pe li Billie cham ta fevrero ta 2014.

Jelavem xa mas ta 65 jabil ti la stakʼbun ta Vivlia jun stestigo Jeova li kʼusi ta jkʼan ta jnaʼe. ¡Solel ximuyubaj ti la jchikintae xchiʼuk ti la jsabe smelolal ti melel li kʼusi laj yalbune! Koliyal taje laj kakʼ jkuxlejal ta stojolal Dios xchiʼuk la jtabe sbalil.

[Lokʼol ta pajina 11]

Baʼyel Salon sventa Tsobobbail ta Bauru (1955). Jaʼ toʼox jpʼej uni lokʼbil na ti voʼon la jtsʼibabe li sbie

[Lokʼol ta pajina 12]

Li ta jun noʼox jabile oy xa jtsop jcholmantaletik li ta Bauru ti xmuyubajike

[Lokʼol ta pajina 12]

Billie xchiʼuk voʼon