Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
6-12 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 KORINTIOS 4-6
«Muʼyuk chijlubtsaj»
w04 15/8 paj. 25 par. 16, 17
Chijlubutik, pe muʼyuk chlaj kipaltik
16 Melel onoʼox ti tsots skʼoplal ti lek tsotsutik ta mantale. Mi lek tajek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae muʼyuk chijlub ta yichʼel ta mukʼ akʼo mi chlaj li kipaltike. Li Stuke «jaʼ chacʼbe stsatsal li bochʼo lubene, jaʼ chepajesbe stsatsal li bochʼo muʼyuc cʼusi xuʼ yuʼune» (Is 40:28, 29). Li jtakbol Pablo ti laj yil stuk ta xkuxlejal li kʼusi chal li tekstoe, xi la stsʼibae: «Jaʼ yuʼun mu me xijlubtsaj; akʼo mi yakal chlaj batel li jpat jxokontik ta skoj ti krixchanoutike, jujun kʼakʼal yakal ch-achʼub batel li jnopbentik xchiʼuk koʼontontike» (2Ko 4:16).
17 Jkʼelbetik skʼoplal li jpʼel kʼop «jujun kʼakʼal» xie. Jaʼ skʼan xal ti jtunestik lek skotol kʼakʼal li kʼusitik chakʼbutik Jeovae. Jun ermana ti oy xa ta 43 jabil tukʼ yakal chtun ta misionerae, oy onoʼox bakʼintik ti lubem laj yaʼi sbae xchiʼuk ti chibaj yoʼontone. Pe muʼyuk bu laj stsatsal. Xi chale: «Nop xkaʼi ti sob chilik sventa jkʼopon li Jeovae xchiʼuk ti jkʼel li Vivlia kʼalal skʼan toʼox kʼusitik xlik jpase. Taje jaʼ skoltaojun tal sventa xkuch kuʼune». Ta melel, xuʼ skoltautik li sjuʼel Jeova mi ta jkʼopontike xchiʼuk mi ta jnopilanbetik skʼoplal li skʼupil talelaltake xchiʼuk li kʼusitik yaloj tspase, skʼan jech jpastik «jujun kʼakʼal».
it-1 paj. 70 par. 3
Stsʼikel
Jech xtok, tsots skʼoplal ti teuk me ta joltik li spatobil koʼontontik ti xuʼ xijkuxi sbatel osil ti bu naka tukʼilal xa oye, ti muʼyuk buchʼu xuʼ spojbutik mi jaʼuk li kajkontratik ti tskʼan tsmilutike (Ro 5:4, 5; 1Te 1:3; Ap 2:10). Skotol li vokolil ta jnuptantik li avie mu xkoʼolaj xchiʼuk li kʼupil sba spatobil oʼontonal taje (Ro 8:18-25). Kʼusiuk noʼox vokolil ti ta jnuptantik li avie akʼo mi toj tsotsik, jaʼ noʼox uni jlikel xchiʼuk muʼyuk tsots kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kuxlejal sbatel osile (2Ko 4:16-18). Mi ta jvules ta joltik ti j-echʼel be noʼox li prevaetike xchiʼuk mi muʼyuk ta jchʼay ta joltik li spatobil koʼontontike jaʼ me tskoltautik sventa mu xloʼilaj tajek koʼontontik xchiʼuk ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
«Akʼo tseʼinuk avuʼunik li Jeovae»
Li David Splane ti chtun ta Jtsop Jbeiltasvaneje, jaʼ laj yetʼes li mantal taje (2Ko 4:7). ¿Kʼusi kʼulejalil laj yalbe skʼoplal? ¿Mi jaʼ li yojtikinobile? ¿Mi jaʼ li pʼijilale? Xi la stakʼ li Splane: «Moʼoj, li kʼulejal laj yalbe skʼoplal li jtakbol Pabloe jaʼ li cholmantal ti chkakʼtik-o ta chanel li kʼusi melele» (2Ko 4:1, 2, 5). Li ermano Splane la svulesbe ta sjol li jchanunetik ti kʼusi sventa ti chanunajik voʼob ue: ti jaʼ sventa laj yichʼik chanubtasel sventa lekuk xcholik mantal xchiʼuk ti skʼan xkʼuxubinike.
Li j-almantale la sjambe smelolal ti jaʼ skʼoplal jbekʼtaltik li «kʼib ti patbil ta achʼele». Te une la skoʼoltas kʼuchaʼal jpʼej kʼib ti patbil ta achʼele xchiʼuk li bu pasbil ta oroe. Li kʼib ti patbil ta achʼele chichʼ tunesel skotol ora, yan li bu pasbil ta oroe bateltik noʼox chichʼ tunesel. Mi ta jkʼejtik ta jpʼej kʼib pasbil ta oro li kʼusi oy tajek sbalile, xuʼ van koʼol skʼoplal xkiltik li kʼib xchiʼuk li sbele. Jaʼ yuʼun xi laj yalbe jchanunetik li ermano Splane: «Mu me jaʼuk xa tsots akʼoplal xavaʼi abaik. Li voʼoxuke skʼan me xavakʼbeik yil li krixchanoetik ti jaʼ mas tsots skʼoplal li Jeovae. Skʼan me bikʼit xavakʼ abaik jech kʼuchaʼal li kʼib ti patbil ta achʼele».
Jkʼantik me batel mas li kermanotaktike
7 ¿Li voʼotik une? ¿Kʼuxi xuʼ jam lek koʼontontik xchiʼuk ti jkʼan mas li kermanotaktike? Stalel onoʼox ti jaʼ mas lek chkaʼitik kʼalal jaʼ ta jchiʼintik li krixchanoetik ti koʼol jabilaltik xchiʼuke o ti koʼol kʼuyelan jkuxlejaltike xchiʼuk ti jaʼ mas ta jkʼan jal ta jchiʼintik li buchʼutik koʼol kʼusi ta jkʼupintik xchiʼuke. Pe mi jaʼ tsnamajesutik ta stojolal yantik taje skʼan me xkepajes li kamigotaktike. Xi xa jakʼbe abae: «¿Mi jaʼ mas ta jchiʼin ta chol mantal li buchʼu mas kamigo jba xchiʼuke? ¿Mi vokol chkaʼi ta xchiʼinel ta veʼel, ta tajimol o ta yan kʼusitik li yan ermanoetike? ¿Mi muʼyuk ta jkʼopon li buchʼutik achʼ to chkʼot ta Salon sventa Tsobobbaile, ti ta jnop ti jaʼ akʼo yakʼ persa stukik sventa xamigoinikun ta mas tsʼakale? ¿Mi ta jchiʼin ta loʼil stekel ermanoetik li ta tsobobbaile, akʼo mi kerem-tsebik to o mi mol-meʼelik xa?».
13-19 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 KORINTIOS 7-10
«Li kabteltik ta koltavaneje»
w98 1/11 paj. 25 par. 1
«Kʼanbil yuʼun Dios li buchʼu xkuxet noʼox yoʼonton chakʼe»
Baʼyel, li Pabloe laj yalbe skʼoplal jmasedoniaetik kʼalal la skʼopon li jkorintoetike, yuʼun toj lek ta chanbel stalelalik ti kʼu yelan koltavanike. Xi la stsʼiba li Pabloe: «Akʼo mi jaʼo oyik ta vokolil ta skoj li prevae laj yakʼik ta ilel ti xkuxet noʼox yoʼontonike xchiʼuk laj yakʼik ta ilel slekil yoʼontonik manchuk mi toj povreik». Li jmasedoniaetike mu persauk laj yichʼik albel. Moʼoj, li Pabloe xi laj yal ta sventaike: «Lokʼ ta yoʼonton stukik la skʼanbunkutik vokol, yuʼun jaʼ jun matanal chilik kʼalal oy kʼusi chakʼ ta slekil [yoʼontonike]». Akʼo mi toj abol sbaik o povreik li jmasedoniaetike xkuxet yoʼonton laj yakʼik li kʼusi oy yuʼunike (2Ko 8:2-4).
Abtelal ta koltavanej
TETIK van batel ta sjabilal 46 ta jkʼakʼaliltike, laj yilik tsatsal viʼnal li jnaklejetik ta Judeae. Li yajtsʼaklomtak Kristo ti te nakalike mu xman yuʼun li sveʼelike, yuʼun toj toyol xchiʼuk uni juteb chakʼik, jaʼ yuʼun chcham xa laj yaʼiik. Akʼo mi jech, li yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaike poʼot xa xilik kʼu yelan chchabivan li Jeovae, ti mi junuk yajtsʼaklom Kristo jech yiloj-oe. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel?
Abtelal ta koltavanej
4 Li ta xchibal karta sventa Korintios ti la stsʼiba Pabloe te laj yalbe skʼoplal li yabtel jun yajtsʼaklom Kristoe, manchuk mi jaʼ albatik batel li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilike, te tsakal skʼoplalik avi ek li ‹yan chijetike› (Jn 10:16). Jech kʼuchaʼal laj yal li jtakbole oy chaʼtos kabteltik. June jaʼ li «[kabteltik] ta yalel batel li lekil aʼyejetik ta sventa li jun oʼontonale», jaʼ xkaltik, li cholmantal xchiʼuk xchanubtasel krixchanoetike (2Ko 5:18-20; 1Ti 2:3-6). Li yane jaʼ li «abtelal sventa [skoltael] li buchʼutik chʼule», o li koltavanej kʼalal oy vokolile, ti jaʼ skʼoplal skotol li kʼusitik ta jpastik sventa ta jkoltatik li kermanotaktike (2Ko 8:4). Xchaʼpʼelal li kʼop abtelale te likem tal li ta jpʼel kʼop ta griego diakonía xie. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal taje?
5 Kʼalal jpʼel noʼox kʼop ta griego la stunes Pablo sventa chalbe skʼoplal xchaʼtosal abtelale te tsakal skʼoplal yuʼun li jeltos kʼusitik tspas stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristo sventa chkoltavanike. Xi xa onoʼox yalojbe skʼoplale: «Oy jeltos abtelaletik, pe jun noʼox Kajvaltik oy; xchiʼuk oy jeltos kʼu yelan ta pasel li kʼusitike, [...] pe jun noʼox chʼul espiritu tspas skotol taje» (1Ko 12:4-6, 11). Jaʼ yuʼun, koʼol laj yalbe skʼoplal jeltos abtelaletik ta tsobobbail xchiʼuk «chʼul abtelal» li Pabloe (Ro 12:1, 6-8). ¡Jech oxal stalel xa onoʼox chaʼi ti chchʼak skʼakʼal sventa ‹chbat tunuk yuʼun li buchʼutik chʼule›! (Ro 15:25, 26).
6 Li Pabloe la skolta jkorintoetik sventa xakʼik venta ti kʼuxi te tsakal skʼoplal ta yabtelik xchiʼuk ti kʼu yelan chichʼik ta mukʼ Dios li kʼusitik tspasik sventa chkoltavanike. Xi laj yalbe srasonal ti kʼu yuʼun chkoltavanike: «Chachʼunik li kʼusi jamal chavalik sventa li lekil aʼyejetik ta sventa li Kristoe» (2Ko 9:13). Ta skoj ti oy ta yoʼonton chakʼ ta xkuxlejalik li kʼusitik yakʼoj ta chanel Kristoe tskoltaik li yermanotakike. Jech laj yakʼ ta naʼel Pablo ti kʼalal ta slekil yoʼonton tskolta yermanotakik li yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ svinajeb «ti toj echʼ xa noʼox li slekil yutsil yoʼonton [Diose]» (2Ko 9:14; 1Pe 4:10). Jaʼ yuʼun kʼalal laj yalbe skʼoplal ti skʼan xijtun ta stojolal kermanotaktike, ti te tsakal skʼoplal ti ta jkoltatik kʼalal oy svokolike, li revista Li Jkʼel osil ta toyole ta 1 yuʼun disiembre ta 1975 xi lek jamal laj yale: «Mu me xchʼay-o ta joltik ti tsots tajek skʼoplal chil Jeova Dios xchiʼuk Jesukristo li abtelal taje». Jech ta melel, te tsakal skʼoplal ta chʼul abtelal ti chijkoltavan kʼalal oy vokolile (Ro 12:1, 7; 2Ko 8:7; Evr 13:16).
Bu chichʼ tael li takʼin chtun ta steklumal Diose
10 Baʼyel, ta sjunul koʼonton chkakʼtik ta skoj ti jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ ta jkʼan «ta jpastik li kʼusitik lek chil ta sate» (1Jn 3:22). Ta melel xmuyubaj Jeova kʼalal chil ti ta sjunul yoʼonton chakʼik li yajtuneltake. Li jtakbol Pabloe laj yalbe skʼoplal ti kʼu yelan chakʼ li jun yajtsʼaklom Kristoe (kʼelo 2 Korintios 9:7). Melel ti muʼyuk chichʼ sujel sventa xakʼ li melel yajtsʼaklomtak Kristoe, moʼoj, yuʼun jech chakʼik «ti kʼu yelan chlokʼ ta [yoʼontonike]». Jaʼ xkaltik, chakʼ venta ti kʼusi chtune, vaʼun tsnop kʼu yelan xuʼ xkoltavan. Li buchʼutik jech stalelalike kʼanbilik yuʼun Jeova, «yuʼun kʼanbil yuʼun Dios li buchʼu xkuxet noʼox yoʼonton chakʼe», o kʼuchaʼal chal yan Vivliae «li buchʼu ta slekil yoʼonton chakʼ kʼusi oy yuʼune jaʼ chkʼanat yuʼun Dios».
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi ta jtojbetik ta vokol Dios li kʼusi spasoj ta jtojolaltike?
2 Li Pabloe snaʼoj ti persa chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj tspas Dios ta skoj ti cham li Jesuse (kʼelo 2 Korintios 1:20). Jaʼ yuʼun chaʼa, li matanal ti «mu xa noʼox xlaj ta alel» taje te tsakal skʼoplal ti skʼanojutik li Diose xchiʼuk li kʼusitik lek chakʼbutike. ¡Batsʼi toj labal xa noʼox sba ti mu x-al kuʼuntik kʼu to yutsil li matanal laj yakʼ Diose! ¿Kʼu van yelan chkaʼi jbatik yuʼun? ¿Xchiʼuk kʼusi van skʼan jpastik ti poʼot xa li Snaʼobil slajel Kristoe? Li jabil liʼe ch-echʼ ta mierkoles 23 yuʼun marso.
g99 8/7 paj. 20, 21
¿Mi chopol ti tsots jkʼoplal chkaʼi jbatike?
Li ta Tsʼibetik ta Griego Kʼope, li verbo kau·kjá·o·mai, ti jelubtasbil «mukʼulal, muyubajel, mukʼ skʼoplal», taje chichʼ tunesel kʼuchaʼal lekil talelal o chopol talelal. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Pabloe chal ti «muyubajkutik ta sventa li spatobil oʼontonal ta smukʼulal Diose» xchiʼuk xi to chakʼ akʼo jpastike: «Akʼo mukʼuk skʼoplal ta stojolal Jeova li buchʼu tskʼan mukʼ skʼoplale» (Ro 5:2; 2Ko 10:17). Taje te tsakal skʼoplal ti tsots jkʼoplal chkaʼi jbatik ta skoj ti jaʼ Jdiostik li Jeovae, ta sventa li sbie xchiʼuk ti kʼu yelan lek skʼoplale.
20-26 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 KORINTIOS 11-13
«Oy toʼox ‹chʼix ta [sbekʼtal]› li Pabloe»
Tsotsik manchuk mi kʼunik
Li jtakbol Pabloe, yan yajtunel Jeova ta voʼne ti tukʼ laj yakʼ sbae, oxib velta la skʼanbe vokol Jeova ti akʼo xlokʼesbat li «chʼix pajal vul ta [sbekʼtale]», jaʼ xkaltik, jun vokolil o jtos preva ti «yan sba xcʼuxul ta jʼechʼele». Mu jnaʼtik kʼusi vokolal, pe ta skoj ti jech smatsʼmum kʼuchaʼal jun chʼixe, xuʼ van muʼyuk mas xmuyubaj-o itun ta stojolal Dios li jtakbole. Xi la stakʼ Jeova ta sventa li kʼusi la skʼane: «Jaʼ jelavem tsots scʼoplal ta xtun avuʼun ti syail xcʼuxul coʼntone, yuʼun ta xvinaj ti jmucʼul jtsatsal ta stojol ti buchʼu muʼyuc yipal yuʼun[e]», xut. Muʼyuk onoʼox bu slokʼesbe chʼix ta stojolal Pablo li Jeovae, jech oxal skʼan stsʼik yuʼun, pe xi laj yal li jtakbole: «Cʼalal muʼyuc xa yipal cuʼune, xʼechʼ to oy yipal cuʼun», xi (2Ko 12:7-10, Ch). ¿Kʼusi la skʼan laj yal?
w06 15/12 paj. 24 par. 17, 18
Li Jeovae «chʼul espiritu chakʼbe li buchʼutik tskʼanike»
17 Xi takʼbat yuʼun Dios li Pabloe: «Lek xa-o li slekil yutsil koʼonton ta atojolale; yuʼun lek xa tsʼakal ta atojolalik li juʼel kʼalal kʼunoxuke». Xi to chal li jtakbole: «Mas to ximuyubaj ti xitoyet xa chkaʼi jba ta skoj ti kʼunune, sventa jech teuk oy-o ta jtojolal kʼuchaʼal karpana li sjuʼel Kristoe» (2Ko 12:9; Sl 147:5). ¿Kʼusi laj yakʼ ta aʼiel Pablo ta sventa li kʼusi laj yale? Jaʼ ti akʼbat sjuʼel yuʼun Dios ta stojolal li Kristoe, ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ti pixat ta karpanae. Li avi eke, li Jeovae jaʼ jechtik tstakʼ li j-orasiontike, yuʼun chchabi li yajtuneltake.
18 Li jun karpanae muʼyuk bu tspajes li voʼe o maʼuk sventa mu xa xtal li ikʼe, pe tspojutik sventa mu xijtʼuxij. Jaʼ jech ek, li pojelal chakʼ «li sjuʼel Kristoe» maʼuk sventa mu xa xtal vokolil ta jtojolaltik. Akʼo mi jech, tspojutik ta mantal ta sventa li kʼusitik tsokesvan li balumile xchiʼuk li kontrainel chakʼ li ajvalil ti jaʼ li Satanase (Ap 7:9, 15, 16). Jaʼ yuʼun, akʼo mi muʼyuk chlaj li prevaetik chanuptane, jpʼeluk me ta avoʼonton ti yiloj Dios li avokoltake xchiʼuk ti tstakʼ «cʼalal chaʼay ti xaʼavetic ta scʼanel coltaele» (Is 30:19; 2Ko 1:3, 4). Xi la stsʼiba li Pabloe: «Tukʼ li Diose, muʼyuk chakʼ ti akʼo xavichʼik akʼel ta preva mi mu stsʼik avuʼunike, akʼo mi yakal chavichʼik akʼel ta preva, li Diose chakʼ avilik xtok kʼuxi xuʼ xakolik sventa xuʼ xkuch avuʼunik» (1Ko 10:13; Flp 4:6, 7).
«Chacʼbe stsatsal li bochʼo lubene»
8 (Kʼelo Isaías 40:30). Akʼo mi oy kʼusitik lek xijtojob ta spasel, pe oy onoʼox kʼusitik ti mu spas kuʼun ta kipal jtuktike. Taje tsots tajek skʼoplal ti teuk ta joltike. Jnopbetik skʼoplal avaʼi li jtakbol Pabloe. Li stuke spas noʼox yuʼun skotol yilel, akʼo mi jech, mu spas yuʼun skotol li kʼusi oy ta yoʼontone. Vaʼun laj yalbe Jeova ti kʼu yelan chaʼi sbae, xi takʼbate: «Lek xa tsʼakal ta atojolalik li juʼel kʼalal kʼunoxuke». Li Pabloe laj yaʼibe smelolal li kʼusi albate, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Jaʼo tsotsun kʼalal kʼunune» (2Ko 12:7-10). ¿Kʼusi la skʼan laj yal taje?
9 Li Pabloe snaʼoj lek ti mu epuk kʼusi spas yuʼun mi muʼyuk buchʼu chkoltaat yuʼun ti mas to tsots yipe. Snaʼoj lek ti jaʼ noʼox xuʼ x-akʼbat yip stsatsal yuʼun li xchʼul espiritu Dios kʼalal jaʼo mu xa xuʼ yuʼun chaʼie. Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ xchapanat ta spasel kʼusiuk ti mi jsetʼuk spas yuʼun ta stuke. Jaʼ me jech xuʼ skoltautik ek li voʼotike. Xuʼ jchʼuntik ta melel ti ta onoʼox xakʼbutik sjuʼel Jeova sventa tsotsukutike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
Li ‹yoxkojal vinajel› ti chal ta 2 Korintios 12:2 jaʼ van skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Mesias ti jaʼ oy ta skʼob li Jesukristo xchiʼuk li 144 mil, jaʼ xkaltik, li ‹achʼ vinajele› (2Pe 3:13).
Li Ajvalilal taje «yoxkojal vinajel» chichʼ albel skʼoplal yuʼun toj echʼem tsots skʼoplal.
Kʼalal laj yil Pablo ‹ti laj yichʼ ikʼel batel ta paraisoe›, jaʼ van skʼoplal li oxtos liʼe: 1) li batsʼi Paraiso ti poʼot xa xkʼot ta pasel liʼ ta balumile, 2) li jun paraiso ta mantal ti jutuk xa skʼan jkʼupintike xchiʼuk ti mas to lek kʼuchaʼal li paraiso ta mantal oy avie, 3) jaʼ van li ‹sparaiso Dios› te ta vinajele. Skotol taje koʼol chkʼot ta pasel li ta achʼ balumile.
it-1 paj. 317 par. 5
Tsʼutsʼel
«Chʼul [tsʼutsʼel]». Li Tsʼibetik ta Griego Kʼope chalbe skʼoplal li «chʼul [tsʼutsʼele]» (Ro 16:16; 1Ko 16:20; 2Ko 13:12; 1Te 5:26) o tsʼutsʼel ti chakʼik-o ta ilel ti skʼanoj sbaike (1Pe 5:14), ti xuʼ van jech tstsʼutsʼ sbaik li xchiʼil sbaik ta vinikal o ta antsile. Ti jech tspasik li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ van ta skoj ti jech nopem xaʼi tspasik li voʼneal j-evreoetik ti tstsʼutsʼ sbaik kʼalal tskʼopon sbaike. Akʼo mi muʼyuk bu mas chalbe skʼoplal li Vivliae, jamal xkiltik ti «chʼul [tsʼutsʼele]» jaʼ svinajeb ti lek skʼanoj sbaik xchiʼuk ti jmoj oyik li ta stsobobbail yajtsʼaklom Kristoe (Jn 13:34, 35).
27 YUʼUN MAYO-2 YUʼUN JUNIO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | GALATAS 1-3
«Ta sat laj kalbe mantal»
¿Mi jech chkiltik jech kʼuchaʼal chil Jeova li kʼusitik chkʼot ta pasele?
16 (Kʼelo Galatas 2:11-14). Li Pedroe xiʼ ta skoj mi oy kʼusi chopol snopik ta stojolal (Pr 29:25). Li stuke snaʼoj kʼusi tsnop Jeova ta stojolal li jyanlumetike. Akʼo mi jech, muʼyuk xa bu la xchiʼinan li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik jyanlumetike, ¿kʼu yuʼun jech la spas? Yuʼun xiʼ ta skoj ti oy kʼusi xuʼ chopol snopik li judaetik ti yichʼojik sirkunsision ti jaʼo te kʼotik ta Jerusalene. Jaʼ yuʼun li jtakbol Pabloe, laj yalbe Pedro ti jaʼ jun jloʼlavaneje. ¿Kʼu yuʼun jech laj yalbe? Yuʼun li Pabloe laj yaʼi ti kʼu yelan la spoj jyanlumetik kʼalal la stsob sbaik ta Jerusalen ta sjabilal 49 (Ech 15:12; Gal 2:13). ¿Kʼu van yelan chaʼi sbaik li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik jyanlumetik ta skoj li kʼusi la spas Pedroe? ¿Mi laj van yakʼik ti jaʼ smak-o yokike? ¿Mi ta van xpojbat yabtel ta mantal ta skoj li kʼusi chopol la spase?
Li buchʼu skʼanojik Jeovae muʼyuk kʼusi tsmak-o yokik
12 Li Pedroe solel chiʼo tajek li kʼusi xuʼ spasbate, akʼo mi lek tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jesús xchiʼuk ta stojolal li Jeovae, bateltike tsots la saʼ smul. Jech kʼuchaʼal liʼe, oxib to velta laj yal ta yeloval krixchanoetik ti mu xojtikin li Jchanubtasvanej yuʼune (Lu 22:54-62). Ta mas tsʼakale, muʼyuk jech laj yakʼ ta ilel stalelal kʼuchaʼal junuk yajtsʼaklom Cristo, yuʼun muʼyuk bu lek la stsak ta mukʼ li jyanlum krixchanoetik kʼuchaʼal li judioetike. Pe li jtakbol Pabloe snaʼoj ti mu stakʼ ti oyuk chʼakbaile o ti oyuk buchʼu mas mukʼ chaʼi sba li ta tsobobbaile. Muʼyuk lek ti kʼuyelan la snop li Pedroe. Jaʼ yuʼun, yoʼ to mu xchan yantik ermanoetik li stalelal Pedroe, li Pabloe laj yalbe mantal ta sat (Gal 2:11-14). ¿Mi jaʼ van laj yikta-o sba ta anilajel sventa kuxlejal ta sbatel osil ta skoj noʼox ti toj tsots laj yaʼi li kʼusi albate? Moʼoj, li Pedroe la snopbe skʼoplal li kʼusi laj yal Pabloe, la spas li kʼusi albate, vaʼun la stam-o batel li anilajele.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Tukʼ xijtun ta stojolal Dios akʼo mi oy «ta jtsʼictic vocol»
20 ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta stojolal ti manya kʼu yelan chkichʼtik tsakel ta kʼope? Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿kʼuxi van xuʼ stsal kuʼuntik li at-oʼontone? Jun ti kʼuxi xuʼ jpastike jaʼ ti mi la jnopbetik skʼoplal ta sventa li pojele. Jaʼ jech la spas li Pabloe. Bakʼintike mu kʼusi xtun-o laj yaʼi sba ta skoj ti jpasmulile, pe snaʼoj ti maʼuk ta skoj tukʼil krixchanoetik cham li Cristoe, yuʼun cham ta skoj krixchanoetik ti jpasmuliletik kʼuchaʼal li stuke. Jaʼ yuʼun xi la stsʼibae: «Cuxul ta sventa xchʼunojel coʼnton ta stojol li Xnichʼon Diose, jaʼ li Bochʼo ep la scʼanune, ti laj yacʼ sba ta milel ta jcoje» (Gal 2:20). Li Pabloe la xchʼam li pojelale xchiʼuk laj yakʼ venta ti jaʼ ta skoj cham sventa koltaate.
21 Kʼalal jech chkiltik kʼuchaʼal jun matanal chakʼbutik stuk Jeova li pojelale, xuʼ me ep skoltautik. Melel onoʼox ti maʼuk skʼan xal ti chchʼay ta anil noʼox li at-oʼontone. Junantike xuʼ van skʼan stsʼikik jaʼ to mi tal li achʼ balumile. Pe ¡mu xalubtsaj! Vuleso ta ajol ti buchʼutik chkuch yuʼunik kʼalal to ta slajebe jaʼ ta xichʼ li smotonike. Mas xa nopol oyutik ti chichʼ talel lekilal li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk tskolta skotol krixchanoetik sventa akʼo staik li tukʼilale. Jpʼeluk avoʼonton akʼo aba ta ventainel yuʼun li Ajvalil taje, akʼo mi epal tsatsal vokolil chanuptan.
it-1 paj. 984 par. 3
Galatas, karta sventa
Xi tsots laj yal li Pabloe: «¡Muʼyuk apʼijilik jgalasiaetik!», taje maʼuk sprevail ti jaʼ noʼox snopojbe skʼoplal li jgalasiaetik likemik talel ta snorteal Galasiae (Gal 3:1), moʼoj, li Pabloe yakal tstukʼibtas junantik krixchanoetik li ta jlom tsobobbailetik ti chakʼ sbaik ta loʼlael yuʼun judaetik ti te xchiʼukike. Taje jaʼik judaetik ti tskʼan chalik kʼusi tukʼ ta pasel li ta smantal Moisese, maʼuk tsaʼik li tukʼilal ta skoj li xchʼunel oʼontonal li ta achʼ tratoe (2:15–3:14; 4:9, 10). Li Pabloe la stsʼibabe batel karta li «tsobobbailetik ta Galasiae» (1:2) ti te oyik judaetik xchiʼuk li buchʼutik maʼuk judaetike, taje jaʼik li judaetik ti yichʼojik sirkunsision xchiʼuk li jyanlumetik ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione, ti jaʼ van te likem tal stsʼunbal li ta jseltaetike (Ech 13:14, 43; 16:1; Gal 5:2). Chichʼik albel jgalasia yajtsʼaklomtak Kristo ta skoj ti te nakalik ta Galasiae. Ti kʼu yelan la stsʼiba skarta li Pabloe chakʼ jnoptik ti jaʼ la stsʼibabe batel li yajtsʼaklomtak Kristo ta sural Roma ti lek xojtikinane, ti maʼuk la stsʼibabe batel li buchʼutik te nakalik ta norte ti mu xojtikinan ta j-echʼele xchiʼuk ti muʼyuk bu la svulaʼan-oe.