Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
3-9 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | JENESIS 12-14
«Jun trato ti te tsakal jkʼoplaltike»
it-2 paj. 573 par. 3
Trato
Li trato xchiʼuk Abraane. Yaʼeluk li trato la spas Abrane (Abraan) jaʼo lik ta abtel kʼalal la xtuchʼ jelavel li ukʼum Eufrates sventa xbat li ta yosilal Kanaane. Kʼalal echʼ xa ox 430 jabile, li Jeovae la spas trato xchiʼuk li j-israeletike (Gal 3:17). Kʼalal te toʼox nakal Abraan ta Mesopotamia ta Ur li ta yosilal jkaldeaetike, albat yuʼun Jeova ti akʼo batuk li ta jun lum ti bu akʼbat iluke (Ech 7:2, 3; Je 11:31; 12:1-3). Li ta Eksodo 12:40 xchiʼuk 41 (LXX) chal ti jaʼo lokʼik ta mosoil ta Ejipto li j-israeletik kʼalal tsʼaki 430 jabil ti te nakalik li ta lum taje xchiʼuk li ta jteklum Kanaane. Laj yichʼik lokʼesel batel ta mosoil ta 4 yuʼun nisan ta 1513 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, li ta skʼakʼalil Kʼin Koltaele (Eks 12:2, 6, 7). Taje chak’ ta ilel ti jaʼo k’alal echʼ xtuchʼ Abraan li ukʼum Eufrates k’alal jaʼo bat ta Kanaan li ta 14 yuʼun nisan ta sjabilal 1943 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, vaʼun jaʼo lik abtejuk li trato la spas Abraane. Li Diose la skʼopon yan velta Abraan kʼalal jaʼo bat ta Sikem ta Kanaane, yuʼun oy to kʼusitik laj yalbe ta sventa li kʼusi oy ta yoʼonton tspase, xi laj yale: «Jaʼ chkakʼbe anitilulal li balumil liʼe», te snitojbe skʼoplal li kʼusi laj yichʼ alel li ta Edene xchiʼuk te laj yichʼ alel kʼuxi chlik talel li nitilulale, jaʼ xkaltik, ti te chlik talel ta snitilulal krixchanoetike (Je 12:4-7). Jech kʼuchaʼal chal Jenesis 13:14-17; 15:18; 17:2-8, 19 xchiʼuk 22:15-18 te to chalbe batel mas skʼoplal ta tsʼakal li Jeovae.
w89 1/7 paj. 3 par. 4
Ti kʼu yuʼun skʼan xavojtikin li Abraane
Toj kʼupil sba li kʼusi albat Abraan ti chkʼot ta pasele, yuʼun te van chibuk velta laj yaʼi ti jech albate (Je 18:18; 22:18). Sventa xkʼot ta pasel taje, skʼan xchaʼkuxes Dios jayvoʼuk krixchanoetik ti jelajtik yutsʼ yalalike. Jaʼ me jun bendision chaʼiik mi laj yichʼik chaʼkuxesele, yuʼun jutuk mu skotoluk ta xchaʼkuxiik, vaʼun ta xkʼataj ta Paraiso li balumil jech kʼuchaʼal li paraiso ti chʼay yuʼun ta voʼne li Adane. Ta tsʼakale, ta xichʼik chanubtasel kʼuxi xuʼ staik li kuxlejal sbatel osile (Je 2:8, 9, 15-17; 3:17-23).
it-2 paj. 218 par. 1
Mantal
Ta skoj ti xchanojbeik skʼoplal li kʼusitik kʼotemik ta pasel ta voʼne li buchʼutik lek chanunajemike, chalik li buchʼu chchon jsepuk osile nopem xaʼiik chikʼik muyel ta toyol vits li buchʼu tsman osile xchiʼuk te to chakʼbeik tal ta ilel li stsʼaktake. Kʼalal mi laj yal: «Ta jkʼel» mi xi li buchʼu tsmane, chakʼ ta aʼiel ti akuerdo oy ta sventa li kʼusi albate. Kʼalal albat yuʼun Dios ti ch-akʼbat li yosilal Kanaan li Abraane, albat ti baʼyuk akʼo skʼel batel ta norte, ta sur, ta slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ta smaleb kʼakʼale. Li Abraane muʼyuk laj yal ti laj xa yile, taje jaʼ van ta skoj ti jaʼ to chichʼ akʼbel ta mas tsʼakal Albil Balumil li snitilulaltake (Je 13:14, 15). Li Moises ti jaʼ yajkʼopojel li jteklum Israele xi laj yichʼ albele: «Ta xkakʼ avil li osile». Taje jaʼ skʼan xal ti laj yichʼ akʼbel Israel li osile, ti jaʼ xa te chbeiltasatik yuʼun li Josue jech kʼuchaʼal laj xa kaltike mi laj xa ox skʼelik li osile, jaʼ skʼan xal ti yuʼun chichʼike (Dt 3:27, 28; 34:4; jkʼelbetik skʼoplal xtok kʼalal oy kʼusi akʼbat yil yuʼun Satanas li Jesus ta Mt 4:8). Yan xtok ti xkoʼolajtik ti jech kʼot ta pasel eke, jaʼo kʼalal jaʼ noʼox chbat xanik li balumile o kʼalal ch-ochik sventa xuʼuninik li balumile (Je 13:17; 28:13). Oy voʼneal vunetik ti chakʼ ta ilel kʼu yepal teʼetik oy li ta jsep osil ti laj yichʼ manele (koʼoltaso xchiʼuk Je 23:17, 18).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w16.05 paj. 5 par. 12
Ta slekiluk koʼontontik jchapan li jkʼoptike
12 Li kʼusi laj kaltik ta slikebal ta sventa li Abraan xchiʼuk Lote chal kʼuxi la xchapan li skʼopike. Ti muʼyukuk jech la spasike xuʼ van la skontrain-o sbaik. Yuʼun li jchabichijetik yuʼunike la spasik kʼop, jaʼ ta skoj yaʼeluk ti bu chveʼ li xchijike. Sventa mu stsatsaj mas li skʼopike, li Abraane laj yalbe Lot ti jaʼ akʼo stʼuj baʼyuk ti bu tskʼan chbat ta naklej xchiʼuk li yutsʼ yalale (Je 13:1, 2, 5-9). ¡Toj lek ta chanbel stalelal li Abraane! Ta skoj ti mu skʼan oyuk skʼopike, maʼuk la spas li kʼusi lek chaʼi stuke. ¿Mi oy van kʼusi la xchʼay ta skoj li slekil yoʼontone? Moʼoj, mi jsetʼuk. Kʼalal jaʼo jech kʼot ta pasele, li Jeovae laj yalbe Abraan ti ta xakʼbe epal bendisione (Je 13:14-17). Li Diose muʼyuk me chakʼ jvokoltik ta skoj ti chkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik ta Vivliae xchiʼuk ti ta slekil koʼonton ta jchapan li jkʼoptike.
it-2 paj. 889 par. 9
Pale
Li ajvalil Melkisedek ta Saleme tun toʼox ta paleal (ko·hén) ta singular. Li ta Vivliae muʼyuk bu chal buchʼu jaʼ li yutsʼ yalaltake, ti bu vokʼe o ti bu chame. Muʼyuk laj yichʼ akʼbel yabtel ta paleal ta skoj li snitilulaltake xchiʼuk muʼyuk och ta kʼexolil mi jaʼuk oy buchʼu och ta xkʼexol ta sventa li abtelal la spase. Tun kʼuchaʼal ajvalil xchiʼuk paleal. Li paleal la spase mas to toyol skʼoplal kʼuchaʼal li jlevietike, yuʼun li xnichʼnabtak Levi eke la onoʼox yakʼbeik diesmo li Melkisedeke, yuʼun li Levie muʼyuk toʼox bu vokʼem ta snitilulal Abraan kʼalal laj yakʼbeik diesmo li Melkisedeke, ti jaʼ akʼbatik bendisione (Je 14:18-20; Ebr 7:4-10). Li Melkisedeke jaʼ skʼoplal li Jesukristoe, yuʼun xi chal li Vivliae: «Paleot jech kʼuchaʼal li Melkisedeke, sbatel osil chakom ta paleal» (Ebr 7:17).
10-16 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | JENESIS 15-17
«¿Kʼu yuʼun laj yichʼ jelbel sbiik yuʼun Jeova li Abran xchiʼuk Saraie?»
it-1 paj. 914 par. 2
Spaltailik
Li kʼusitik tspas li krixchanoetike muʼyuk onoʼox tukʼ xchiʼuk chopolik, yuʼun la xkuchbeik smul li Adane (Ro 5:12; Sl 51:5). Pe jaʼuk li Jeovae chʼabal mi jsetʼuk xchopolil, snaʼ xkʼuxubinvan, «yuʼun snaʼoj lek ti kʼu yelan pasbilutike xchiʼuk te ta sjol ti lumutik noʼoxe» (Sl 103:13, 14). Xi laj yal ta stojolal li Noe ti tukʼ laj yakʼ sba xchiʼuk ti lek xchʼun mantale: «Ta skotol li buchʼutik jmoj kuxiik xchiʼuke, jaʼ chʼabal spaltail li Noee» (Je 6:9), jech xtok xi laj yalbe li Abraane: «Xanavan ta jtojolal xchiʼuk akʼo ta ilel ti chʼabal apaltaile» (Je 17:1). Akʼo mi jpasmuliletik xchiʼuk chamik li Noe xchiʼuk Abraane, li Jeovae jaʼ la skʼelbe li kʼusi oy ta yoʼontonike xchiʼuk chʼabal spaltail ilatik (1Sa 16:7; koʼoltaso xchiʼuk 2Re 20:3; 2Kr 16:9). Xi laj yalbe mantal li Israele: «Muʼyukuk me apaltail ta stojolal li Jeova Dios avuʼune» (Dt 18:13; 2Sa 22:24). Li Jeovae laj yakʼ ta milbil matanal li Stukʼil Nichʼone (Ebr 7:26), koliyal ti jech la spase, ‹tukʼil krixchano› chichʼ ilel li buchʼutik chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal li matanal laj yichʼ akʼele xchiʼuk ti xchʼunbeik smantale, akʼo mi jech jaʼ tukʼil jchapanvanej xchiʼuk muʼyuk xchopolil (Ro 3:25, 26; kʼelo INTEGRIDAD; PERFECCIÓN).
it-1 paj. 31 par. 4
Abraan
Kʼalal lajuneb xa ox jabil te nakal ta yosilal Kanaan li Abraane, li Sarae mu toʼox x-alaj, jaʼ yuʼun li Sarae laj yalbe Abraan ti xikʼ li skiara ti jaʼ li j-ejiptoal ants ti Agar sbie, taje jaʼ sventa xil yol ta stojolal li Agare. Li Abraane lek laj yaʼi. Li ta sjabilal 1932 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, kʼalal 86 xa ox sjabilal li Abraane jaʼo vokʼ li Ismaele (Je 16:3, 15, 16). Ta mas tsʼakale, li ta 1919 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, kʼalal 99 xa ox sjabilal li Abraane, li Jeovae laj yal mantal ti xichʼ sirkunsision skotol li viniketik ti te oy ta snae ti jaʼ senyail o seyoal ti toj lek tajek xil sbaik li Jeova xchiʼuk Abraane. Jaʼo te laj yichʼ jelbel sbi xtok li Abrane, yuʼun Abraan xa la sbiin, xi chal li Vivliae: «yuʼun voʼot chakʼot kuʼun ta totil yuʼun li epal lumetike» (Je 17:5, 9-27; Ro 4:11). Ta tsʼakal jutuke, la xchʼam ta sna oxvoʼ anjeletik ti yichʼoj sbekʼtalik kʼuchaʼal krixchanoetike, vaʼun albat ta jamal ta sbi Jeova ti chvokʼ jun skerem li Sarae, taje kʼot ta pasel ta jun jabil (Je 18:1-15).
w09 1/2 paj. 13 par. 3
¿Kʼusi li sbiike?
Li Diose oy bateltik ti la sjelbe sbi junantik krixchanoetik ti oy xa sjabilalik sventa xalik albil kʼopetik ti chkʼot ta pasele. Jech kʼuchaʼal li Abrane («totil ti toyole») la sbiin Abraan ti jaʼ skʼan xal «totil yuʼun epal krixchanoetik». Li albil kʼop taje kʼot onoʼox ta pasel, yuʼun te lik tal epal lumetik (Je 17:5, 6). Yan skʼelobil xtoke jaʼ li Saraie, li yajnil Abraane, li sbie jaʼ van skʼan xal «jsaʼkʼop». Muyubaj van tajek ti Sara («yutsʼ yalal ajvalil») akʼbat sbi yuʼun Diose, taje jaʼ skʼelobil ti te chlik talel li ajvaliletike (Je 17:15, 16).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 597 par. 6
Ti kʼu yelan chichʼ chapel li jabiletike
Li Jeovae xi laj yalbe li Abrane (Abraan): «Skʼan xanaʼ ta melel ti anitilulale jyanlumetik noʼox te chkʼotik ta jun lum ti maʼuk yuʼunike, te ch-ochik ta mosoil xchiʼuk te ch-ilbajinatik chanib sien jabil» (Je 15:13; kʼelo xtok Ech 7:6, 7). Li kʼusi laj yichʼ alel taje, skʼan toʼox xvokʼ li albil «nitilulale», li Isaake. Li ta sjabilal 1932 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, jaʼo vokʼ li Ismael xnichʼon Abran ti jaʼ yol li Agar ti jaʼ skiaraik ti likem ta Ejiptoe. Yan li ta sjabilal 1918 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, jaʼo vokʼ li Isaake (Je 16:16; 21:5). Kʼalal kolik lokʼel ta mosoil ta Ejiptoe, te tsuts li svokolike (Je 15:14). Mi chijsut chanib sien jabil ti kʼuxi lokʼik talele, chijkʼot ta sjabilal 1913 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, kʼalal voʼob toʼox van sjabilal li Isaake xchiʼuk ti jaʼo laj yikta xchuʼe. Li vaʼ kʼakʼale, li Isaake jaʼo naki kʼuchaʼal jyanlum ti bu maʼuk slumale, vaʼun jaʼo te akʼbat svokol yuʼun Ismael jech onoʼox kʼuchaʼal albile, li Ismaele 19 xa ox sjabilal kʼalal lik slaban li Isaake (Je 21:8, 9). Li avie xuʼ van mu toj tsotsuk skʼoplal yileluk ti laj ta labanel yuʼun Ismael li Isaake, ti jaʼ li buchʼu chichʼbe komel li kʼusi x-ayan yuʼun li Abraane, li ta skʼakʼalil moltotiletike muʼyuk lek ilbil, jaʼ yuʼun li Sarae muʼyuk lek laj yil. Taje te chkakʼtik venta kʼalal lek laj yil Dios ti la skʼan Sara ti akʼo snuts lokʼel Abraan li Agar xchiʼuk skerem ti Ismael sbie (Je 21:10-13). Ti te tsakal kom ta Vivliae, jaʼ tskoltautik ta snaʼel ti te lik talel li chanib sien jabil laj yil svokolik li j-israeletike xchiʼuk ti jaʼo te tsuts kʼalal kolik lokʼel ta mosoile (Gal 4:29).
it-1 paj. 890 par. 7
Kʼalal lokʼik ta Ejiptoe
«Xchankʼolal nitilulal». Jvules ta joltik ti Jeovae laj yalbe Abraan ti tsut ta Kanaan li xchankʼolal snitilulale (Je 15:16). Ti kʼu sjalil jalij li 430 jabile jaʼ te lik abtejuk li trato la spas Jeova xchiʼuk Abraane, jaʼo te tsuts kʼalal kolik lokʼel ta mosoile, jelav mas ta chankʼol nitilulaletik yuʼun li krixchanoetik ta voʼnee mas toʼox jal ta xkuxiik. Pe li j-israeletike muʼyuk onoʼox te komik mas ta 215 jabil li ta Ejiptoe. Ti kʼu sjalil te oyik ta Ejiptoe kuxi chankʼol nitilulal. Jun skʼelobile jaʼ li snitilulal Levi ti te likem talel ta Israele, xi xcholet chtal li nitilulale: 1) Levi, 2) Koat, 3) Amram xchiʼuk 4) Moises (Eks 6:16, 18, 20).
17-23 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | JENESIS 18, 19
«Li ‹Jchapanvanej ta spʼejel balumile› tslajes li Sodoma xchiʼuk Gomorrae»
w17.04 paj. 18 par. 1
Li ‹mukʼul jchapanvanej ta spʼejel balumile› jaʼ tspas-o li kʼusi tukʼe
Li Abraane xi laj yalbe li Jeovae: «Voʼot ti mucʼul jchapanvanejot ta sbejel banamile. ¿Me mu jaʼuc lec ti tucʼ chachapane?» (Je 18:25). Taje jaʼ jech laj yal Abraan sventa chakʼ ta aʼiel ti spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova ti tukʼ tajek chchapan li lum Sodoma xchiʼuk Gomorrae. Yuʼun snaʼoj lek ti muʼyuk onoʼox bu koʼol chules «li bochʼo lequique xchiʼuc li bochʼo oy smulique». Li Abraane jpʼel-o ta yoʼonton ti ‹mu jechuk tspas› li Diose. Kʼalal jal xa ox yechʼele, xi laj yalbe sba skʼoplal stuk li Jeovae: «Jaʼ Jchabivanej cuʼuntic; li stuque lec yabtel. Tucʼ cʼusi tspas; lec scotol li yabtele. Jaʼ Dios ti mu snaʼ xʼepalcʼopoje. Muʼyuc cʼusi chopol oy ta yoʼnton. Tucʼ yoʼnton, melelic scotol cʼusi chal» (Dt 31:19; 32:4).
w18.08 paj. 30 par. 4
Mi oy stsʼikemal kuʼuntike: oy-o spatobil koʼontontik
Li Jeovae jaʼ li buchʼu mas slekil kʼelobil kuʼuntike (2Pe 3:15). Yuʼun li ta Vivliae ep ta velta chvinaj ti laj yakʼ ta ilel ti oy smalael yuʼune (Ne 9:30; Is 30:18). Jkʼeltik kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal kʼalal oy kʼusi jakʼbat yuʼun Abraan ta skoj ti tslajes li Sodomae. Kʼalal oy kʼusi la sjakʼ ta sba velta li Abraane, li Jeovae muʼyuk la smak ta be xchiʼuk la stsʼet chikintabe li kʼusi tsvul-o yoʼontone xchiʼuk li kʼusi mu xaʼibe smelolale. Ta tsʼakale, li Jeova laj yakʼbe yil ti la xchikintabe li kʼusi tsvul-o yoʼontone xchiʼuk laj yal ti muʼyuk tslajes Sodoma akʼo mi lajuneb noʼox krixchanoetik ti tukʼ yoʼontonike (Je 18:22-33). ¡Jaʼ jun slekil kʼelobil kuʼuntik li Jeova ti oy smalael yuʼun xchiʼuk ti snaʼ spajes sbae!
w10 15/11 paj. 26 par. 12
Jaʼ Mukʼul Jpasmantal kuʼuntik li Jeovae
12 Li Jeovae jutuk xa skʼan xakʼ ta ilel ti jaʼ li mero Mukʼul Jpasmantale. ¿Kʼu yuʼun jchʼunojtik ta melel? Yuʼun muʼyuk chakʼ teuk-o li choplejale. Jech xtok, lek xvinaj ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike. Li stuke oy xa onoʼox slajesoj li chopol krixchanoetike. Jaʼ jech la spas li ta Nojelal ta voʼe, kʼalal la slajes li jteklum Sodoma, Gomorra, li faraón xchiʼuk yajsoltarotake. Jech xtok, muʼyuk kuch yuʼunik ek li yajsoltarotak Sisarae mi jaʼuk li j-asiria ajvalil Senaqueribe (Je 7:1, 23; 19:24, 25; Eks 14:30, 31; Jue 4:15, 16; 2Re 19:35, 36). Jaʼ yuʼun, jchʼunojtik ta melel ti Jeovae muʼyuk tstsʼik sbatel osil ti muʼyuk chichʼbeik ta mukʼ li sbie xchiʼuk li ilbajinel chichʼik yajRextikotake. Poʼot xa jech tspas, yuʼun jamal xa ta ilel ti liʼ xa oy li Cristoe xchiʼuk ti nopol xa slajeb li kʼusitik ta chopol balumil liʼe (Mt 24:3, NM).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w88 15/5 paj. 23 par. 5, 6
¿Mi oy buchʼu yiloj li Diose?
Avie chakʼ ta ilel ti jaʼ la skʼopon Abraan li anjel ti jaʼ yajkʼopojel Dios ti yichʼoj sbekʼtal stakopale, pe xkoʼolaj ti jaʼ la skʼopon li Diose. Li kʼusi laj yal li anjel taje jaʼ li kʼusi tskʼan Dios ti akʼo xaʼi li Abraane xchiʼuk jaʼ Dios chkʼopoj yilel, jaʼ yuʼun xi tsʼibabil li ta Vivliae: «Li Jeovae laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal Abraan» (Je 18:1).
Jvules ta joltik li anjeletik ti jaʼik yajkʼopojel Diose jaʼ chakʼik ta aʼiel li aʼyej chal Diose, xkoʼolaj kʼuchaʼal chijkʼopoj ta telefono o ta radio sventa xkalbetik yan krixchano li kʼusi ta jkʼantike. Junantik ti buchʼutik la xchiʼinik ta loʼil jun yaj-anjel Dios ti yichʼoj sbekʼtal stakopalik ti xkoʼolaj ti jaʼ chchiʼinik ta loʼil li Diose jaʼ li Abraan, Moises xchiʼuk Manoae. Akʼo mi laj yil ta sat stukik li anjeletik taje xchiʼuk li smukʼulal Jeovae, muʼyuk onoʼox laj yilik li Diose. Jaʼ yuʼun, jaʼ melel li kʼusi laj yal li jtakbol Juan liʼe: «Muʼyuk buchʼu yiloj-o li Diose» (Jn 1:18). Jech oxal, li viniketike jaʼ noʼox laj yilik li yajkʼopojel Diose, maʼuk li Dios stuke.
w19.06 paj. 20 par. 3
Jkolta kermanotaktik ta stsalel li svokolike
3 Li Lote muʼyuk lek kʼot ta nopel yuʼun ti bat ta naklej ta Sodomae, yuʼun chmulivajik tajek li krixchanoetik tee (kʼelo 2 Pedro 2:7, 8). Li ta jteklum taje oy noʼox skotol yilel, pe tsots laj yil svokol ta skoj ti te bat ta nakleje (Je 13:8-13; 14:12). Li yajnile muʼyuk la xchʼunbe smantal li Jeovae, yuʼun yileluke nop xaʼi ti te nakal li ta jteklume o ti lek skʼopon junantik krixchanoetike. Vaʼun, te cham kʼalal laj yakʼ talel kʼokʼ xchiʼuk asufre ta vinajel li Dios yoʼ slajes li jteklume. Maʼuk noʼox, yuʼun cham li viniketik ti smakojik xchaʼvoʼal li stseb Lote. Toj ep kʼusi chʼay yuʼun li Lote: laj sna, li kʼusitik oy yuʼune, pe mas to chopol ta aʼiel ti cham li yajnile (Je 19:12-14, 17, 26). Kʼalal jech la snuptan li Lote, li Jeovae jech-o laj yakʼbe yil ti oy smalael yuʼune.
24 YUʼUN FEVRERO– 1 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | JENESIS 20, 21
«Chkʼot onoʼox ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi tskʼane»
wp17.5 paj. 14 par. 5, 6, paj. 15 par. 1, 2
Li Diose «Prinsesa» laj yakʼbe sbiin
Ti tseʼin li Sarae, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk xchʼunel yoʼontone? Moʼoj. Xi chal li Vivliae: «Ta skoj xchʼunel yoʼonton li Sara eke, akʼo mi echʼem xaʼox tajek sjabilal akʼbat yip sventa xuʼ xchiʼin yol, yuʼun li Sarae tukʼ laj yil li Buchʼu laj yale» (Ebr 11:11). Li Sarae xojtikin lek li Jeovae xchiʼuk snaʼoj ti tspas onoʼox skotol li kʼusitik yaloje. ¿Mi ta jkʼan jechuk xchʼunel koʼontontik kʼuchaʼal li Sarae? Mi ta jkʼantike skʼan xkakʼtik persa yojtikinel lek li Dios chalbe skʼoplal Vivliae. Mi jech ta jpastike xuʼ van xkakʼtik venta ti toj lek ti la spat yoʼonton ta stojolal Jeova li Sarae. Yuʼun laj yakʼ venta ti tukʼ chakʼ sba ta stojolal yajtuneltake xchiʼuk ti tspas skotol li kʼusitik yaloje, bakʼintike labal van sba ta aʼiel o vokol ta chʼunel chkaʼitik li kʼusi tspase, ti xuʼ xijtseʼin-o yuʼune.
«PASO SCOTOL CʼUSI CHASCʼANBOT»
Kʼalal 90 xa ox sjabilal li Sarae xchiʼuk 100 sjabilal li smalal ti skʼanoj tajeke, jaʼ to kʼot ta pasel li kʼusi smalaoje, yuʼun vokʼ li yole. Li Abraane, Isaak laj yakʼbe sbi li xnichʼon jech kʼuchaʼal albil xa onoʼox yuʼun li Diose. ¿Mi xnop xa noʼox avuʼun ti lubem xa tajek li Sara kʼalal vokʼ li yole, pe ti solel xmuyubaj tajeke? Yuʼun xi stseʼet laj yale: «Li Diose laj yacʼ tseʼincun. Jaʼ noʼox jech li bochʼotic ta xaʼyic ti oy xa cole ta stseʼinic ec» (Je 21:6). Li matanal akʼbat yuʼun Jeova li Sarae muyubaj-o tajek ta sjunul xkuxlejal, pe ta skoj taje oy kʼusitik tsbain spasel.
Voʼob jabil yichʼoj Isaak kʼalal laj yikta xchuʼe, ta skoj ti xmuyubajik li yutsʼ yalale la spasik jun mukʼta veʼel. Akʼo mi jech, oy kʼusi chopol yakal chkʼot ta stojolal li Isaake. Li Vivliae chal ti laj yakʼ venta ti chlabanbat skerem li Sarae. Yuʼun li skerem Agar ti Ismael sbi ti yichʼoj 19 sjabilale solel tslaban tajek li uni Isaake. Ta mas tsʼakale li jtakbol Pabloe laj yal ti kʼusi la spas li Ismaele jaʼ kontrainel. Li Sarae laj yil ti xuʼ van oy kʼusi xibal sba xkʼot ta xkuxlejal skerem ta skoj li kʼusi yakal tspas Ismaele. Li Sarae maʼuk noʼox tspoj li Isaak ta skoj ti jaʼ skereme, yuʼun snaʼoj ti tsots ch-akʼbat yabtel yuʼun Jeova sventa li kʼusi snopoje. Ta skoj taje la stsatsubtas yoʼonton li Sarae, yuʼun jamal laj yalbe Abraan ti akʼo snuts batel li Agar xchiʼuk Ismaele (Je 21:8-10; Gal 4:22, 23, 29).
¿Kʼu yelan laj yaʼi sba li Abraane? Xi chal li Vivliae: «Li Abrahame toj chopol laj yaʼay, yuʼun jaʼ xnichʼon». Ta skoj ti skʼanoj li Ismaele, muʼyuk chakʼ venta li kʼusi yakal chkʼot ta pasele. Yuʼun xi to chal li Vivliae: «Jech iʼalbat yuʼun li Diose: ‹Mu xavat avoʼnton ta sventa li aquereme xchiʼuc li aquiarae. Paso scotol cʼusi chascʼanbot li Sarae. Yuʼun jaʼ ta sventa Isaac ta jboles li amomnichʼnabtaque›». Li Jeovae laj yalbe Abraan ti chchabi li Agar xchiʼuk skereme, ta skoj taje li tukʼil Abraane la xchʼun li kʼusi albat yuʼun li Sarae (Je 21:11-14).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
wp17.3 paj. 12, tsʼib ta yok vun
Jun kʼupil sba ants
Li Abraane jaʼ xchaʼixlel li Sarae. Xchaʼvoʼalik jaʼ stotik li Taree, pe jaʼ jelajtik li smeʼike (Je 20:12). Muʼyuk lek ti oy buchʼu jech chnupun li ta jkʼakʼaliltike, pe teuk me ta joltik xtok ti mas toʼox jelel li xkuxlejalik ta voʼnee. Yuʼun mu toʼox masuk nom oyik li ta tukʼil kuxlejal chʼay yuʼunik li Adan xchiʼuk Evae. Ta skoj taje, kʼalal chikʼ sbaik ta yutsʼ yalal sbaike muʼyuk toʼox mas yuni vokol chvokʼ li yalab xnichʼnabike. Pe kʼalal echʼem xa ox mas ta chanib sien jabile, mas xa ox namajemik li ta tukʼilale. Jaʼ yuʼun li Smantal Moisese laj yal ti mu stakʼ ti xchiʼin sbaik ta vayel mi jaʼ yutsʼ yalal sbaike (Le 18:6).
w89 1/7 paj. 20 par. 9
Li Abraane jaʼ slekil kʼelobil yuʼunik li buchʼutik tskʼan lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae
9 Li Abraane laj yakʼ ta ilel yan velta li xchʼunel yoʼontone. Xi chal li loʼile: «Li Abrane te la spas jun skajleb matanal ti bu laj yakʼ sba ta ilel Jeova ta stojolale» (Je 12:7). Ti jech la spase, te van tsakal skʼoplal xtok li milbil matanal laj yakʼe, yuʼun kʼalal chal ta ebreo «skajleb matanal» xie, jaʼ skʼan xal «ti bu chichʼ akʼel li milbil matanale». Ta mas tsʼakale, laj yakʼ ta ilel xchʼunel yoʼonton kʼalal jaʼo te oy ta yantik balumile. Jech xtok, «te lik stabe ta albel sbi li Jeovae» (Je 12:8; 13:18; 21:33). Kʼalal chal ta ebreo «lik stabe ta albel sbi» xie, jaʼ skʼan xal xtok ti «chichʼ alel (chichʼ cholbel) li sbie». Li buchʼutik te ta sna Abraane laj van yaʼiik ek kʼalal tsots yoʼonton laj yalbe sbi li Sdiose, li Jeovae, taje laj van yaʼiik ek li jkanaanetike (Je 14:22-24). Li avi eke, skotol li buchʼutik tskʼanik ti lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae skʼan ta sjunul yoʼonton xalbeik batel li sbi Diose. Taje te me tsakal skʼoplal ti skʼan jcholtik mantale, yuʼun xi chal li Vivliae: «Jech-o me kakʼtik milbil matanaletik ti jaʼ skʼupil kʼoptael li Diose, jaʼ xkaltik, jaʼ li kʼusi chlokʼ ta ketik ti jamal chalbe skʼoplal ta stojolal krixchanoetik li sbie» (Ebr 13:15; Rom 10:10).