XCHANOBIL 22
Lekil tojobtaseletik sventa lekuk xbat jkuxlejaltik
«Jaʼ chakʼ jpʼijiltik li Jeovae» (PROV. 2:6).
KʼEJOJ 89 Tsta bendision buchʼu chchʼun mantal
LI KʼUSI TA JCHANTIKEa
1. ¿Kʼu yuʼun chtun kuʼuntik li pʼijilal chakʼ Diose? (Proverbios 4:7).
KʼALAL oy kʼusi tsots skʼoplal la anop chapase, laj van akʼanbe apʼijil li Jeovae, yuʼun anaʼoj ti chtun avuʼune (Sant. 1:5). Li ajvalil Salomone xi la stsʼibae: «Jaʼ noʼox stuk mas tsots skʼoplal li pʼijilale» (kʼelo Proverbios 4:7). Taje jaʼ yakal chalbe skʼoplal li pʼijilal chakʼ Jeovae, maʼuk li spʼijil krixchanoetik noʼoxe (Prov. 2:6). Pe ¿mi tskoltautik li pʼijilal chakʼ Dios sventa xkuch kuʼuntik li vokoliletik ta jnuptantik avie? Tana. Li xchanobil liʼe chakʼ kiltik ti xuʼ skoltautike.
2. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xijpʼijub ta melele?
2 Jtos ti kʼuxi xuʼ xijpʼijub ta melele jaʼ mi la jchantik xchiʼuk mi laj kakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi laj yalik chaʼvoʼ pʼijil viniketik ti lek ojtikinbilike. Chkalbetik skʼoplal baʼyel li Salomone. Li Vivliae chal ti «Diose laj yakʼbe spʼijil li Salomone xchiʼuk laj yakʼbe yojtikin li kʼusitik tsotsik tajek skʼoplale» (1 Rey. 4:29). Laje, ta jkʼelbetik skʼoplal li Jesus ti jaʼ li buchʼu mas pʼij echʼem ta balumile (Mat. 12:42). Xi laj yichʼ albel skʼoplal ta jun albil kʼope: «Te chkom˗o ta stojolal li s˗espiritu Jeovae, jech oxal chpʼijub xchiʼuk ep kʼusi chaʼibe lek smelolal» (Is. 11:2).
3. ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?
3 Ta skoj ti akʼbat spʼijilik yuʼun Dios li Salomon xchiʼuk Jesuse, laj yalik lekil tojobtaseletik ti chtun tajek kuʼuntike. Li ta xchanobil liʼe, chkalbetik batel skʼoplal oxtosuk: ti ta smeloluk noʼox xkiltik li takʼine, li abtele xchiʼuk li kʼusi ta jnop ta jtojolaltike.
TA SMELOLUK NOʼOX XKILTIK LI TAKʼINE
4. ¿Kʼu yelan echʼ xkuxlejal li Salomon xchiʼuk Jesuse?
4 Li Salomone toj echʼ noʼox jkʼulej xchiʼuk oy noʼox kʼusitik x˗ayan yuʼun (1 Rey. 10:7, 14, 15). Pe jaʼuk li Jesuse jutuk noʼox kʼusi x˗ayan yuʼun xchiʼuk muʼyuk sna (Mat. 8:20). Akʼo mi jech, li Salomon xchiʼuk Jesuse ta smelolal noʼox laj yilik li kʼusitik x˗ayane, yuʼun te likem talel ta stojolal Jeova li spʼijilalike.
5. ¿Kʼusi laj yal Salomon ta sventa li takʼine?
5 Li Salomone snaʼoj ti «chpojvan li takʼine» (Ekl. 7:12). Li takʼine chtun sventa jmantik li kʼusi chtun kuʼuntike xchiʼuk li kʼusi tskʼupin koʼontontike. Akʼo mi jkʼulej li Salomone, snaʼoj ti oy to kʼusi mas tsots skʼoplale. Jech kʼuchaʼal liʼe, xi la stsʼibae: «Jaʼ mas lek mi lek jkʼoplaltike, jaʼ mu sta li epal kʼulejale» (Prov. 22:1). Jech xtok, laj yakʼ venta ti buchʼutik tskʼanik mas takʼine muʼyuk xmuyubajik˗o li kʼusitik x˗ayan yuʼunike (Ekl. 5:10, 12). Laj yal xtok ti mu lekuk mi jaʼ jpatoj˗o tajek koʼontontik li takʼine, yuʼun xuʼ sakchʼay ta anil (Prov. 23:4, 5).
¿Mi tsmakutik ta mantal ti kʼu yelan chkiltik li kʼusitik x˗ayane? (Kʼelo parafo 6, 7).d
6. ¿Kʼu yelan laj yil Jesus li kʼusitik x˗ayane? (Mateo 6:31-33).
6 Li Jesuse ta smelolal noʼox laj yil li kʼusitik x˗ayane. Laj onoʼox skʼupin ti ta xveʼe xchiʼuk ti ta x˗uchʼbolaje (Luk. 19:2, 6, 7). Jun veltae, la skʼatajes ta lekil vino li voʼe. Taje jaʼ li baʼyel skʼelobil juʼelal la spase (Juan 2:10, 11). Jech xtok, toyol tajek stojol li skʼuʼ slapoj kʼalal laj yichʼ milele (Juan 19:23, 24). Pe maʼuk mas tsots skʼoplal laj yil li kʼusitik x˗ayane. Yuʼun xi laj yalbe li yajchankʼoptake: «Mu me xuʼ xtun ta chaʼvoʼ yajval li jun mosoe [...], mu me xuʼ xatunik ta smoso Dios xchiʼuk ta smoso Kʼulejal» (Mat. 6:24). Li Jesuse laj yal ti chakʼbutik Jeova li kʼusi chtun kuʼuntik mi jaʼ baʼyel la jsaʼtik li Ajvalilal yuʼune (kʼelo Mateo 6:31-33).
7. ¿Kʼusitik bendision staoj jun ermano ti ta smelolal noʼox chil li saʼel takʼine?
7 Epal ermanoetike staojbeik sbalil ti yakʼoj ta xkuxlejalik li lekil tojobtaseletik yakʼoj Jeova ta sventa li takʼine. Kalbetik skʼoplal jun ermano ti muʼyuk to nupunem ti Daniel sbie. Xi chale: «Ta jkeremal onoʼox, jaʼ mas tsots skʼoplal laj kaʼi ti chitun ta stojolal Jeovae». Ta skoj ti lek noʼox sba xkuxlejal li Daniele, stunesoj skʼakʼal xchiʼuk li kʼusitik xtojob spasel sventa skolta li ermanoetik ti chil svokolike xchiʼuk ti xtun ta Betele. Xi to chale: «Muʼyuk chopol kaʼioj jba yuʼun li kʼusi kʼotem ta nopel kuʼune. Ti jaʼuk laj kakʼ ta koʼonton saʼel li takʼine jkʼulejun van, pe muʼyuk jtaoj jechuk li jlekil amigotake. Jech xtok, ximuyubaj tajek ti jaʼ kakʼoj ta koʼonton li kʼusitik sventa mantale, muʼyuk van jech ximuyubaj ti jaʼuk kakʼoj ta koʼonton saʼel li takʼine. Li kʼulejale mi jsetʼuk xkoʼolaj kʼuchaʼal li epal bendisionetik yakʼojbun Jeovae». Jamal xvinaj ti mas ep kʼusitik ta jtatik mi jaʼ laj kakʼ ta koʼontontik li mantale.
TA SMELOLUK NOʼOX XKILTIK LI ABTELE
8. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti ta smelolal noʼox laj yil abtelal li Salomone? (Eklesiastes 5:18, 19).
8 Li Salomone laj yal ti jaʼ jun matanal yakʼoj Dios kʼalal ta jkʼupintik li kabteltike (kʼelo Eklesiastes 5:18, 19). Xi la stsʼiba xtoke: «Kʼusiuk tsatsal abtelal chichʼ tabel sbalil» (Prov. 14:23). Taje maʼuk noʼox laj yal, yuʼun snaʼoj kʼusi skʼan xal kʼalal tsots chij˗abteje. Yuʼun la svaʼan naetik, la stsʼun steʼeltak uva, la stsʼun nichimetik, la spas yavil voʼ xchiʼuk la svaʼan jteklumetik (1 Rey. 9:19; Ekl. 2:4-6). Toj tsots abtej xchiʼuk laj onoʼox van skʼupin, pe snaʼoj xtok ti maʼuk te tsta˗o li melel muyubajele. Ep kʼusitik la spas ta stojolal Jeova. Jech kʼuchaʼal liʼe, jaʼ la svaʼan li kʼupil sba templo ti bu chichʼ ichʼel ta mukʼ Jeovae, ti jalij vukub jabil svaʼanele (1 Rey. 6:38; 9:1). Kʼalal ep xa ox kʼusitik la spas ta xkuxlejale, laj yakʼ venta ti jaʼ mas tsots skʼoplal li kʼusitik sventa mantale. Xi la stsʼibae: «Li kʼusi mas tsots skʼoplal ta skotol li kʼusi laj xa yichʼ aʼiel tale jaʼ liʼe: xiʼtao li melel Diose xchiʼuk chʼunbo li smantaltake» (Ekl. 12:13).
9. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti maʼuk mas tsots skʼoplal laj yil li abtelale?
9 Tsots abtej li Jesuse, yuʼun abtej ta karpinteroal kʼalal kerem toʼoxe (Mar. 6:3). Ta melel, laj van stojik tajek ta vokol stot smeʼ ti koltavan ta saʼel li kʼusi chtun yuʼunike. Ta skoj ti jaʼ tukʼil vinike, toj lek van la spas li yabtele xchiʼuk ep van yajval li yabteltake. Laj van skʼupin li yabtele, pe la xchʼakbe yorail xtok li kʼusitik sventa mantale (Juan 7:15). Kʼalal la slikes li yabtel ta cholmantale, xi tojobtasvane: «Abtejanik, pe maʼuk sventa chasaʼik li veʼlil ti snaʼ xlaje, jaʼ sventa chasaʼik li veʼlil ti te oy˗oe» (Juan 6:27). Xi laj yal li ta Mantaletik ta Vitse: «Tsobo akʼulejalik ta vinajel» (Mat. 6:20).
¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jchʼakbetik yorail li kabteltike xchiʼuk li kʼusitik sventa mantale? (Kʼelo parafo 10, 11).e
10. ¿Kʼusi van xuʼ xlik jnoptik mi lek baxbolutik ta abtele?
10 Li pʼijilal chakʼbutik Jeovae tskoltautik sventa ta smeloluk noʼox xkiltik li abtelale. Li yajtsʼaklomutik Kristoe chkichʼtik albel ti tsotsuk xij˗abteje xchiʼuk ti lekuk jpas li kabteltike (Efes. 4:28). Ep ta velta yakʼoj venta jpatrontik ti muʼyuk chij˗elkʼaje, ti baxbolutike xchiʼuk xuʼ van xalbutik ti toj lek chilik ti kʼu yelan chij˗abteje. Jaʼ yuʼun, xuʼ van xlik jnoptik ti jaʼ mas lek ti mas to jal xijkom ta abtel sventa masuk to lek xalbe skʼoplal stestigotak Jeova li yajval kabteltike. Pe mi jech lik jpastike, xuʼ van muʼyuk xa lek yorail kuʼuntik sventa jkʼel li kutsʼ kalaltike xchiʼuk li kʼusitik sventa mantale. Mi jech xa yakal ta jnuptantike, skʼan me oyuk kʼusitik jpastik sventa jaʼ jchʼakbetik yorail li kʼusitik mas tsots skʼoplale.
11. ¿Kʼusi la xchan William kʼalal laj yil kʼusi tspas li jun mol ta tsobobbaile?
11 Jun chex ermano ti William sbie ep kʼusi la xchan ta stojolal jun mol ta tsobobbail ti la xchiʼin ta abtel kʼuk sjalile. Te laj yakʼ venta ti ta smelolal noʼox chil li yabtele. Xi chal li Williame: «Toj lek ta chanbel ti kʼu yelan chchʼakbe yorail li kʼusitik tspase. Tsots ch˗abtej xchiʼuk xmuyubaj noʼox yuʼun li buchʼu tspasanbe yabtele. Pe kʼalal chlaj yoʼonton ta abtele, jaʼ xa chchʼakbe yorail li yutsʼ yalale xchiʼuk li kʼusi sventa mantale. Ti melel xkaltike, muʼyuk buchʼu yan xkojtikin ti xmuyubaj noʼox tajeke».b
TA SMELOLUK NOʼOX KʼUSI JNOP TA JTOJOLALTIK
12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Salomon ti ta smelolal noʼox li kʼusi la snop ta stojolale, pe kʼusi kʼot ta pasel ta tsʼakal?
12 Kʼalal lek toʼox chtun ta stojolal Jeova li Salomone, ta smelolal noʼox li kʼusi la snop ta stojolale. Kʼalal chex kerem toʼox xchiʼuk ti muʼyuk toʼox jal yochel ta ajvalile, laj yakʼ venta ti oy kʼusitik mu spas yuʼune, jaʼ yuʼun la skʼanbe koltael li Jeovae (1 Rey. 3:7-9). Jech xtok, snaʼoj li kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi lik jtoy jbatike. Xi la stsʼibae: «Li toybaile ch˗ikʼvan batel ta lajelal, li toyetele chjipvan ta lum» (Prov. 16:18). Pe chʼay ta sjol li kʼusi laj yale. Kʼalal oy xa ox sjayibal jabil ch˗ajvalilaje, la stoy sba xchiʼuk muʼyuk xa la xchʼun li mantaletik chal Diose. Li ajvaliletike xi ch˗albatik li ta Mantale: «Mu xuʼ saʼ ep yajnil sventa mu xkʼejpʼuj ta be li yoʼontone» (Deut. 17:17). Li Salomone muʼyuk la xchʼun li mantal taje, yuʼun la saʼ vukub sien yajniltak xchiʼuk oxib sien stsʼakal ajniltak. ¡Jutuk mu skotoluk li antsetik taje yan dios chichʼik ta mukʼ! (1 Rey. 11:1-3). Yikʼaluk van la snop ti muʼyuk kʼusi chopol chkʼot ta stojolale. Mu jnaʼtik mi jech la snop taje, pe laj yil˗o svokol ta skoj ti muʼyuk la xchʼunbe smantal Jeovae (1 Rey. 11:9-13).
13. ¿Kʼusi chakʼ jchantik mi la jnopbetik skʼoplal ti bikʼit laj yakʼ sba li Jesuse?
13 Li Jesuse bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk ta smelolal noʼox li kʼusi la snop ta stojolale. Kʼalal skʼan toʼox xtal ta balumile, ep kʼusitik la spas sventa skolta ta abtel li Jeovae. Li ta Kolosenses 1:16, chal ti «jaʼ ta stojolal ti laj yichʼ pasel skotol li kʼusitik yantik ta vinajele» xchiʼuk «li kʼusitik ta sba balumile». Yaʼeluke, kʼalal laj yichʼ voʼe, vul ta sjol li kʼusitik la spas xchiʼuk Stot kʼalal te toʼox oy ta vinajele (Mat. 3:16; Juan 17:5). Muʼyuk la stoy˗o sba kʼalal vul ta sjol taje, yuʼun muʼyuk tsots skʼoplal laj yaʼi sba. Laj yalanbe yajchankʼoptak ti maʼuk tal ta balumil «sventa xtunik ta stojolal, yuʼun tal tunuk xchiʼuk tal yakʼ xkuxlejal kʼuchaʼal pojelal sventa tspoj epal krixchanoetik» (Mat. 20:28). Laj yal ti mu kʼusi stakʼ spas ta smantal stuke (Juan 5:19). ¡Bikʼit tajek laj yakʼ sba li Jesuse! ¿Mi mu jechuk ti ta jkʼan ta jchanbetik stalelale?
14. Li kʼusi laj yal Jesuse, ¿kʼuxi tskoltautik sventa ta smeloluk noʼox li kʼusi ta jnop ta jtojolaltike?
14 Li Jesuse laj yakʼbe xchan yajchankʼoptak ti skʼan ta smeloluk noʼox li kʼusi tsnop ta stojolalike. Jun veltae, xi laj yalanbee: «Kʼalal to ta stsotsil ajolik chapbil skotol» (Mat. 10:30). Tspat tajek koʼontontik li kʼusi laj yale, mas to mi muʼyuk jbalil chkaʼi jbatike. Tsvules ta joltik ti oyutik ta yoʼonton li Jeovae xchiʼuk ti oy jbalil chilutike. Mi chal Jeova ti jtatik˗o xijtun ta stojolal xchiʼuk ti xijkuxi sbatel osile, mu stakʼ xkaltik ti mu jechuk li kʼusi chale.
¿Kʼusi muʼyuk ta jkʼupintik mi jaʼ noʼox chbat ta koʼonton jba jtuktike? (Kʼelo parafo 15).f
15. 1) ¿Kʼusi laj yal jlik revista ta sventa ti kʼu yelan skʼan xkil jbatike? 2) Jech kʼuchaʼal xvinaj li ta lokʼoletik ta pajina 24, ¿kʼusi muʼyuk ta jkʼupintik mi jaʼ noʼox batem ta koʼonton jba jtuktike?
15 Leʼtik xa ta 15 jabile, li revista La Atalaya laj yal ti ta smeloluk noʼox ti kʼu yelan chkil jbatike. Xi laj yale: «Mu jkʼantik ti toj echʼ xa noʼox tsots jkʼoplal chkaʼi jbatike, pe mu jkʼantik xtok ti muʼyuk jbalil chkaʼi jbatike. Moʼoj, yuʼun skʼan ti lekuk noʼox kʼusi jnop ta jtojolaltike, jaʼ xkaltik, ti jnaʼtikuk li kʼusi spas kuʼuntike xchiʼuk li kʼusi mu spas kuʼuntike». Jun ermanae xi laj yale: «Maʼuk ti solel chopol krixchanoune, pe maʼuk xtok ti solel lekil krixchanoune. Oy onoʼox kʼusi lek xchiʼuk oy kʼusi chopol chbat ta pasel kuʼun jech kʼuchaʼal li yan krixchanoetike».c Jamal xvinaj ti toj lek ti ta smelolal noʼox ti kʼu yelan chkil jbatike.
16. ¿Kʼu yuʼun chakʼbutik lekil tojobtaseletik li Jeovae?
16 Li Jeovae yakʼojbutik lekil tojobtaseletik li ta Skʼope, yuʼun skʼanojutik xchiʼuk tskʼan ti xijmuyubaje (Is. 48:17, 18). Li kʼusi toj lek stakʼ jpastike jaʼ ti jaʼuk mas tsots skʼoplal xkil ta jkuxlejaltik li kʼusi tskʼan Jeovae. Taje jaʼ chakʼ jmuyubajeltik ta melel. Muʼyuk me jech chkil jvokoltik kʼuchaʼal li buchʼutik jaʼ batem ta yoʼontonik li takʼine, li abtele o ti mas tsots skʼoplal chaʼi sbaike. Jaʼ yuʼun, ¡kakʼ ta ilel jpʼijiltik xchiʼuk jmuyubtabetik yoʼonton li Jeovae! (Prov. 23:15).
KʼEJOJ 94 Jaʼ kun moton li achʼul Kʼope
a Li Salomon xchiʼuk Jesuse akʼbat spʼijilik yuʼun li Jeovae, jaʼ yuʼun toj echʼ noʼox pʼij echʼik. Xchaʼvoʼalik laj yalik tojobtaseletik ti likem talel ta stojolal Diose, jech kʼuchaʼal ti skʼan ta smeloluk noʼox xkiltik li takʼine, li abtele xchiʼuk li kʼusi ta jnop ta jtojolaltike. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik li tojobtaseletik taje xchiʼuk kʼuxi staojbeik sbalil junantik ermanoetik ti jech yakʼoj ta xkuxlejalike.
b Kʼelo li mantal ti xi sbie: «¿Kʼuxi xuʼ jkʼupintik li tsatsal abtelale?» ti lokʼ li ta revista Li Jkʼel osil ta toyol ta 1 yuʼun fevrero ta 2015.
c Kʼelo li mantal ti xi sbie: «La Biblia nos ayuda a sentirnos satisfechos» ti lokʼ li ta revista La Atalaya ta 1 yuʼun agosto ta 2005.
d LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLE: Li Juan xchiʼuk Tomáse jmoj stsobobbailik. Li Juane jaʼ mas batem ta yoʼonton li skarroe. Li Tomáse tstunes skarro sventa chikʼ batel ta cholmantal xchiʼuk ta tsobajeletik li ermanoetike.
e LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLE: Li Juane kom to abtejuk jayibuk ora sventa junuk yoʼonton li spatrone. Kʼalal albat yuʼun spatron ti xkom to ta abtele, li Juane ta xchʼun. Pe jaʼuk li Tomás ti jaʼ siervo ministeriale chbat xchiʼin jun mol ta tsobobbail sventa svulaʼanik li ermanoetike. Yalojbe xa onoʼox spatron ti oy kʼusitik tspas sventa mantal junantik mal kʼakʼale.
f LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLE: Li Juane jaʼ batem ta yoʼonton sba stuk. Li Tomás ti jaʼ baʼyel yakʼoj ta xkuxlejal li Jeovae tsta yan yamigotak kʼalal jaʼo chkoltavan ta xchaʼvaʼanel jpʼej Salon sventa Asamblea.