¿Kʼuxi xuʼ tstsal kuʼun li preva sventa li chiʼinejbail ta vayele?

«Kʼalal chichanunaj toʼoxe, mi oy buchʼu laj yal ti oy buchʼu la xchiʼin ta vayele, skotolik xa tskʼan jech tspasik, yuʼun muʼyuk buchʼu tskʼan ti jelel x-ilate» (Elaine ti 21 sjabilale).

¿Mi oy sujbil avaʼioj aba sventa xa chiʼinvan ta vayel ta skoj ti skotolik xa jech tspasik yilele?

¿Mi oy sujojot junuk velta li buchʼu lek chavil sventa xachiʼin ta vayele?

Mi oy buchʼu jech la sujot o ti jech lokʼ ta avoʼonton atuke, li mantal liʼe xuʼ skoltaot sventa stsal avuʼun xchiʼuk ti lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼune.

• Jecheʼ loʼil xchiʼuk li kʼusi melele

• Tsalo li preva sventa li chiʼinejbail ta vayele

• Li kʼusi tsnopik yan kerem tsebetike

Jecheʼ loʼil xchiʼuk li kʼusi melele

LI KʼUSI CHALIKE: Voʼon xa noʼox jtuk muʼyuk buchʼu jchiʼinoj ta vayel.

LI KʼUSI MELELE: Kʼalal laj yichʼik jakʼbel sloʼilik li kerem tsebetik ti 18 sjabilalike, jutuk mu 70% laj yalik ti oy xa buchʼu xchiʼinojik ta vayele. Taje jaʼ skʼan xal ti mas ta 30% muʼyuk to. Jaʼ yuʼun, mu skotoluk krixchanoetik oy xa buchʼu xchiʼinojik ta vayel.

LI KʼUSI CHALIKE: Mi la xchiʼin sbaik ta vayele mas to lek xil-o sbaik.

LI KʼUSI MELELE: Taje jaʼ li kʼusi chalbe slekomik junantik keremetik sventa xchiʼinik ta vayele. Ta tsʼakale, muʼyuk xa lek chil sbaik xchiʼuk chikta li slekome, vaʼun li tsebe ch-ilin xchiʼuk mu xa kʼusi skʼan, yuʼun snopoj toʼox ti kʼanbil ta melele.a

LI KʼUSI CHALIKE: Li Vivliae chal ti muʼyuk lek li chiʼinejbail ta vayele.

LI KʼUSI MELELE: Li Vivliae muʼyuk chopol chalbe skʼoplal li chiʼinejbail ta vayele, pe chal ti jaʼ noʼox sventa jun vinik xchiʼuk jun ants ti nupunele (Jenesis 1:28; 1 Korintios 7:3).

LI KʼUSI CHALIKE: Muʼyuk chimuyubaj mi la jchʼun li kʼusi chal Vivliae.

LI KʼUSI MELELE: Mas me chamuyubaj mi jaʼ to chachiʼin abaik ta vayel kʼalal nupunemoxuk xa oxe, yuʼun muʼyuk chavul avoʼontonik, muʼyuk chopol chavaʼi abaik xchiʼuk mas jun avoʼontonik li ta anupunelike.

Li kʼusi chakʼ jchantike: Ti jaʼ to chchiʼin sbaik ta vayel kʼalal nupunemik xa oxe, muʼyuk buchʼu staoj-o svokol, pe kʼalal chchiʼin sbaik ta vayel kʼalal muʼyuk toʼox nupunemike, staoj-o svokolik.

Tsalo li preva sventa li chiʼinejbail ta vayele

• Jpʼeluk me ta avoʼonton li kʼusi achʼunoje. Li Vivliae xi chalbe skʼoplal li buchʼutik xtojob snopele: «Lek chchanubtas snopbenik kʼalal tstunesike, taje jaʼ sventa xkʼel yuʼunik li kʼusi tukʼe xchiʼuk li kʼusi muʼyuk tukʼe» (Ebreos 5:14). Ta skoj ti jpʼel ta avoʼontonik li kʼusi achʼunojike mu aniluk chalajik ta sujel.

  «Chkakʼ persa sventa lekuk li kʼusitik ta jpase sventa mu sok jkʼoplal. Jaʼ yuʼun, mu jkʼan kʼusi chopol jpas» (Alicia ti 16 sjabilale).

  Nopo ta sventa liʼe: ¿Kʼu yelan chakʼan akʼoplal? ¿Mi chakʼan tsok akʼoplal ta skoj noʼox ti chakʼan lek xilot li yantike?

• Nopo baʼyel li kʼusi xuʼ xkʼot ta pasele. Xi chal li Vivliae: «Kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok» (Galatas 6:7). Nopo kʼusi xuʼ xkʼot ta atojolalik mi la achiʼin abaik ta vayele.b

  «Li buchʼutik chchiʼin sbaik ta vayel kʼalal muʼyuk nupunemike, bakʼintike, oy smul chaʼi sbaik, muʼyuk jun yoʼontonik. Jech xtok, xuʼ me xchiʼin yolik ti muʼyuk snopoj tskʼanike o staik jtosuk chamel» (Sienna ti 16 sjabilale).

  Nopo ta sventa liʼe: Li livro Sex Smart (sexo inteligente) xi chale: «Mi tsujot li avamigotak sventa xapas li kʼusitik chakʼ avokole, ¿mi jaʼ van avamigotak ta melel? ¿Mi skʼan van xachikinta li kʼusi chalbot sventa li kʼusitik chapas ta akuxlejale?».

• Oyuk noʼox smelol li kʼusi chanop ta sventa li chiʼinejbail ta vayele. Li chiʼinejbail ta vayele maʼuk chopol. Jech xtok, li Vivliae chal ti skʼan skʼupinik li buchʼutik nupunemike (Proverbios 5:18, 19).

  «Li chiʼinejbail ta vayele jaʼ jun kʼupil sba matanal laj yakʼ li Diose. Tskʼan ti akʼo jkʼupintike, pe jaʼ noʼox sventa li buchʼutik nupunemike» (Jeremy ti 17 sjabilale).

  Nopo ta sventa liʼe: Mi la nupune xuʼ xachiʼin abaik ta vayel. Jech xtok, xuʼ xakʼupin xchiʼuk muʼyuk me chavil li vokoliletik ti laj kalbetik skʼoplale.